SERVİS NOTU
Kimden: Murat Hastürk
Dış İlişkiler ve Protokol Müdürlüğü
Akdeniz Parlamenter Asamblesi
Türk Grubu Sekreteri
Kime: Hasan Baytekin
Dış İlişkiler ve Protokol Müdürü
Akdeniz Parlamenter Asamblesi Ekonomik, Sosyal ve Çevre İşbirliği 2. Daimi Komite toplantısı 13-14 Mart 2008 tarihleri arasında Malta’nın St. Julians şehrinde toplanmıştır.
Toplantıya Komite üyesi Çorum Milletvekili Sayın Murat Yıldırım katılmışlardır. Toplantının ana gündem maddesi Özel Komisyon başlığı altında Akdeniz’de Serbest Ticaret olarak belirlenmiştir.
Toplantı başkanlığına Cezayir temsilcisi Salah Tazdait seçilmiştir.
Toplantının ilk gününde Akdeniz ve globalleşmenin etkileri, Bölgesel Ekonomik İşbirliği kapsamında devlet-özel işbirliği ve kapasitenin inşası ile Akdeniz bölgesinde turizmin gelişmesi ve sürdürülebilir gelişmenin uygulamaları konuları ele alındı.
Katılımcılara, Genel Sekreter Sergio Piazzi tarafından toplantının genel işleyişi, bilgi ve görüşlerini iletmek üzere çağrılan konuklar hakkında kısa bilgi ile gündem maddeleri hakkında sunumda bulunulmuştur.
Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomi Komisyonu İcra Sekreter Yardımcısı Sayın Paolo Garonna tarafından Akdeniz Bölgesinde ekonomik işbirliği konusunda bir sunum yapılmıştır. Sunumda özetle tüm dünya ülkelerinde hükümetlere görev düştüğü, alınacak tedbirler konusunda işbirliği yapılması gerektiği vurgulanmıştır. Bu bağlamda Akdeniz ülkeleri içinde hükümetlerin işbirliği yapması gerektiği, parlamentoların ve sivil toplum örgütlerinin çalışmalarına dikkat edilmesi gerektiğini belirtmiştir. Ekonominin direkt ilgi alanlarından birinin de iklim değişikliği olduğunu belirten Garonna, insan faktörünün beslenme ve iletişim ile bu konuya etki ettiğine dikkat çekmiştir. Asamble içinde kuzey ve güney bölgelerin ekonomik açıdan turizmi ile öne çıktığını vurgulayan temsilci, BM Avrupa Ekonomi Komisyonu’nun Akdeniz bölgesi için ticaretin daha sağlam temellere oturmasını istediklerini, Pan Avrupa kriterlerine uyulmasının önemli olduğunu, halk ile özel sektörün ortak davranmasını istediklerini belirtmişlerdir. Ticaretin geliştirilmesi içinde iyi yönetim ve teşviklerin öneminden bahsetmiştir. Ticaretin önemli unsurlarından olan otoyol taşımacılığına da deyinen Sayın Garonna, çevreye en az zararı veren taşımacılık sistemlerinin benimsenmesi gerektiğini, otoyolların güvenli ve çağdaş ulaşımda önemli bir yere sahip olduğunu vurgulamıştır.
Konuyla ilgili olarak Tunus temsilcisi Sayın Bouargoub otoyollar konusunda ülkelerinin de işbirliğine hazır olduğunu ve ulaşımın kendileri içinde önemli olduğunu vurgulamıştır. Ayrıca globalleşmenin etkilerine bölge ülkelerinin dikkat etmesi gerektiğini belirtmiştir.
Ürdün temsilcisi Sayın Al-Khaleefah ise konuyla ilgili olarak politik ve ekonomik işbirliğinin Grekliliğine dikkat çekerek, Irak, Filistin ve Lübnan’da yaşanan olayların ekonominin iyi etkilerinin politika ile desteklenerek aşılabileceğini belirtmiştir.
Portekiz temsilcisi Sayın Sanfona ise geçim koşullarına ve çalışma hayatına dikkat çekerek, yatırımların dikkatli yapılması gerektiğini belirtmiştir. Alınacak önlemler ile Akdeniz ülkelerinin gelişmesine katkı sağlanacağını belirtmiştir.
Son olarak tekrar söz alan Sayın Garonna, ulaşım ve güvenlik konularındaki sorunların çözülmesi ile özellikle İsrail ve Filistin sorunun çözüme kavuşacağına inandığını, halklar arasında iletişimin sağlanabileceğini, barış sağlandığı zaman da ekonomik gelişmenin doğal olarak geleceğini belirtmiştir.
Birleşmiş Milletler Çevre Programı Akdeniz Hareket Programı Koordinatörü Sayın Paul Mifsud ise iklim değişikliği ve Akdeniz’de kaynakların entegre yönetimi: su konusunda bir sunum yapmıştır. Konuyla ilgili olarak Akdeniz Parlamenter Asamblesi Genel Sekreterliği tarafından da bir rapor hazırlamıştır.
Sunumunda özetle Barselona antlaşmasına taraf ülkelerin arasında Portekiz’in olmamasını eleştirerek, bölgede deniz ticaretinin önemli olduğunu, Akdeniz’de bu yüzden kirliliğin üst seviyeye çıktığını, bölge ülkelerinin ticaretin yanı sıra turizm ile de ayakta kaldığını belirtmiştir. Atık protokolü, acil durum protokolü gibi çeşitli yaptırımlarla gemilerden yayılan zehirli atıkların önlenilmesine çalışıldığını belirtmiştir. Deniz kirliliğinin nedenleri arasında birinci sırayı gemi kazaları ve atıkların aldığını belirtmiştir. Ayrıca denizden çıkan petrolün %28’inin Akdeniz üzerinden gemilerle taşındığına dikkat çeke konuşmacı taşıma yollarındaki meydana gelebilecek kazalar sonrasında oluşabilecek kirliliğe birkaç resimle örnek vermiştir.
Diğer taraftan Sayın Mifsud karasal atıklarında deniz suyuna karışmasıyla kirlilik düzeyinin yükseldiğine dikkat çekerek, fauna ve floranın korunması için hükümetlerin bir dizi tedbir aldığını, çeşitli anlaşmalara imza attığını buna rağmen uygulamalarda yetersizlikler olduğunu vurgulamıştır. Ayrıca 2005 yılında imzalanan Barselona anlaşması ile ekonomik gelişme, sosyal eşitlik ve çevre korunması konularında hükümetlere görev düştüğünü belirtmiştir.
Yunanistan adına konuşma yapan Sayın Canellopoulou hükümet bazında ve parlamentolarında bu konu üzerinde bazı çalışmaların yapıldığını bölge ülkeleri ile dayanışma içinde yapılacak çalışmaları desteklediklerini belirtmiştir.
Tunus temsilcisi Sayın Bouargoub ise Akdeniz bölgesinin çok geniş olduğunu, güney bölgede kendi üzerlerine düşen görevleri yerine getirerek çeşitli önlemler aldıklarını ama evsel ve kimyasal atıkların verdiği zararlar ile başa çıkmak için tek başına yasakların yeterli olmadığını belirtmiştir. Petrolün güvenli naklinin ne şekilde yapılması gerektiği üzerine soru sormuştur. Ayrıca çevre kirliliğinden turizmin çok fazla etkilendiğini belirtmiştir.
Tekrar söz alan Sayın Mifsud hükümetlerin çevre bakanlıklarının çalışmalarının yeterli olmadığını, gelişmeyle paralel olarak çevre faktörünün daha da önem kazandığını belirtmiştir. İklim değişikliği konusunda karbon salımın tehlikelerine dikkat çeken konuşmacı ulusal parlamentoların gündemine bu sorunun getirilmesi gerektiğini, protokollerin dikkate alınmasının şart olduğunu belirtmiştir. Su ve suyun kullanımı konusunda hükümetlerin “iyi yönetim” çerçevesinde soruna yaklaşıp çeşitli önlemlerin alınmasına öncü olmaları gerektiğini belirtmiştir.
Tüm katılımcıların ortak görüşü Akdeniz bölgesinde özellikle suyun yönetimi, kirlilik ve turizme etkilerinin hükümetler bazında ve parlamentolarda görüşülmesi gerektiği şeklinde olmuştur. Ayrıca suyun entegre kaynak yönetimi özel çalışma grubuna ortak raportör olarak Tunus temsilcisi Sayın Bouargoub seçilmiştir.
Toplantının ikinci bölümünde ise Akdeniz Kalkınma Bankası’nın kurulması ile ilgili olarak kıdemli ekonomist Sayın Jhon C. Grech Akdeniz Kalkınma Bankası’nın kuruluşu ile bölgedeki ekonomik duruma ilişkin araştırmalar konusunda bilgi vermiştir.
Bölgede bir bankalar birliğine ihtiyaç duyulduğunu düşündüğünü ifade eden Sayın Grech, özel bankaların birlikte çalışmasıyla bu bankanın kurulabileceğini belirtmiştir. Buradaki esas sorunun bazı ülkeler için hesaplanamayan yüksek risklerin var olmasıdır diyen konuşmacı ekonomik işlerin hem Avrupa Birliğinde hem de Akdeniz bölgesinde gündemin ilk sırasında yer bulduğunu belirtmiştir. Ayrıca Akdeniz Gelişim Bankasının(Mediterranean Development Bank) bölgedeki gelişimin öncüsü olacağını vurgulamıştır.
Akdeniz’de Serbest Ticaret konulu Özel Çalışma Grubuna raporuyla katkı sağlayan Hırvatistan temsilcisi Milan Cvikl Şubat 2008’de hazırladığı raporu özet olarak sunmuştur.
Genel Sekreter Sergio Piazzi tarafından da PAM’in mali durumu, üye ülkelerin borçları konusunda bilgi verilmiş aralarında Türkiye’nin de olduğu borcu bulunmayan ülkelere özellikle teşekkür edilmiştir. PAM’in işleyişi içerisinde özel gündemli çalışma gruplarının tüm üye ülkelere açık olduğu ve katkıların şükranla değerlendirileceği bildirilmiştir. Ayrıca PAM’in internet sayfası ve içeriği hakkında da bilgi verilmiştir.
Saygılarımla arz ederim.