TBMM
DIŞ İLİŞKİLER VE PROTOKOL
MÜDÜRLÜĞÜ

NO: 3

26 Aralık 2007

Hazırlayan : Mesut Arslanbek
Akdeniz Parlamenter Asamblesi Türk Delegasyonu Sekreteri

Konu                          :       Akdeniz Parlamenter Asamblesi’nin 22-24 Kasım 2007
                                            tarihlerinde Malta’nın başkenti Valetta’da gerçekleştirilen
                                            İkinci Genel Kurul Toplantısı

_____________________________________________________________________

AKDENİZ PARLAMENTER ASAMBLESİ

İKİNCİ GENEL KURUL TOPLANTISI

22-24 KASIM 2007 / VALETTA, MALTA

Akdeniz Parlamenter Asamblesi’nin (APA) Ürdün’ün başkenti Amman’da 10-11 Eylül 2006 tarihlerinde gerçekleştirilen Kuruluş Toplantısının ardından ilk genel genel kurul toplantısı 22-24 Kasım 2007 tarihlerinde Malta’nın başkenti Valetta’da, Radisson SAS Otelinde yapılmıştır.

Söz konusu toplantıya APA Türk Grubu Başkanı Ankara Milletvekili Aşkın ASAN, Adana Milletvekili Tacidar SEYHAN, Çorum Milletvekili Murat YILDIRIM, Erzurum Milletvekili Zeki ERTUGAY, Uşak Milletvekili Mustafa ÇETİN ile Türk Grubu Sekreterleri Mesut Arslanbek ve Murat Hastürk’ten oluşan heyetimiz katılmıştır.

Ev sahibi olarak Malta Temsilciler Meclisi Başkanı Sayın Anton TABONE toplantıyı bir konuşma yaparak açmış ve ardından APA Başkanı Sayın Abdelwahed RADI yapılan ve yapılması planlanan çalışmalar hakkında bilgi vermiştir. APA Başkanı Asamblenin İcra Sekreteri Sergio PIAZZI’yi takdim ederek kendisinin Sekreterya kuruluş çalışmalarına ilişkin bilgi sunmasına imkan tanımıştır. İlk gün oturumunun sona ermesinden sonra Malta Devlet Başkanı Sayın Pier FERDINANDO CASINI tarafından APA Sekreteryası için tahsis edilen “Spinola Palace” ın açılışı yapılmıştır.

Toplantılar sırasında ;

- APA Statüsü,

- APA İçtüzüğü,

- APA Daimi komite Tüzüğü,

- Büro tarafından Rabat’ta görüşülen Mali Tüzük,

- Büro tarafından Rabat’ta görüşülen Sekreterya Tüzüğü,

- Birinci Daimi Komite Raporu,

- İkinci Daimi Komite Raporu,

- Üçüncü Daimi Komite Raporu,

- Gelecek toplantılarda Daimi Komiteler tarafından ele alınacak hususlar ile anılan komitelerde görev alacak üyeler,

görüşülerek kabul edilmiştir.

Türk Grubu Başkanı Ankara Milletvekili Aşkın ASAN üyesi bulunduğu Üçüncü Daimi Komite tarafından “ Özel Çalışma Grubu, Cinsiyet ve Kadın-Erkek Eşitliği Konuları” başlıklı ve Uşak Milletvekili Mustafa ÇETİN üyesi bulunduğu İkinci Daimi Komite tarafından “ Bölgesel Konular: Orta Doğu” konulu raporu hazırlayacak Geçici Komite üyeliğine seçilmiştir.

Toplantısının son günü “Akdeniz Birliği Girişimi” konusunda Büyükelçi Alan Le ROY bilgilendirme konuşması yapmıştır. Türk Grubu Başkanı Sayın ASAN bu girişimin şimdilik dikkatle takip edildiğini ve olumlu sonuçları olduğu takdirde bunun herkes üzerinde etkili olacağını ifade etmiştir.

Son olarak APA Bütçesine ilişkin hususlar görüşülerek kabul edilmiştir.

Üçüncü APA Genel kurul Toplantısının 22-24 Kasım 2008 tarihlerinde Monako’da yapılması kararlaştırılmıştır.

22 Kasım 2007, Perşembe

Evsahibi konumunda bulunan Malta Temsilciler Meclisi Başkanı Sayın Anton TABONE APA İkinci Genel Kurul Toplantısını açmak üzere yaptığı konuşmada APA Genel Merkezi ile Sekreteryasının Valetta’da konuşlanmasından duyduğu memnuniyeti ve ilerideki çalışmalarda da Malta’nın öncülük yapma konusundaki arzusunu, Akdeniz ülkeleri arasındaki işbirliğinin artırılmasına yönelik çabalara destek verdiklerini APA’nın kuruluşu için Parlamentolararası Birlik’in katkılarının önemini ifade etmiştir.

APA Başkanı Sayın Abdelwahed RADI kendisinden önce konuşma yapan Sayın TABONE’un yapıcı grişim ve sözlerine teşekkür ederek, APA’nın kuruluşu konusunda 1992 yılında İspanya’nın Malaga kentinde başlatılan girişim sürecinden söz ederek, APA Genel Merkezi ile Sekreteryanın açılışına emeği geçen herkese bir kez daha şükranlarını iletmiştir.

APA Genel Merkezi ile Genel Sekreterliğinin bulunduğu “Spinola Palace” ın açılışı Mala Devlet Başkanı tarafından, Malta Başbakan Yardımcısı ve APA Başkanını ile toplantı için Malta’da bulunan üyelerin ve diğer davetlilerin katılımıyla gerçekleştirilmiştir.

23 Kasım 2007, Cuma

Öncelikte hazırlanmış olan Taslak nitelikteki gündem kabul edilerek çalışmalara başlanmıştır. İlk olarak APA İcra Sekreteri Sergio PIAZZI Sekreteryanın oluşturulması çalışmalarından söz ederek, yapacağı çalışmaları ve görev yapan personel hakkında bilgi sunmuştur.

APA Başkanı Sayın Abdelwahed RADI “Ortak Akdeniz Mirasımızın İnşası” başlıklı strateji dokümanını sunarak, çeşitli açıklamalarda bulunmuştur. Bu dokümanın beş yıllık süre zarfında Asamblenin muhtemel çalışma planını kapsadığını, Akdeniz ortak vizyonunun oluşturulmasında tamamlayıcı bir rol üstleneceğini, hazırlanacak bir “Akdeniz Şartı” nın bölgedeki insanların barış, refah ve uyum içinde yaşayabilmelerinin parametrelerini oluşturacağını, büyük insan kaynaklarına sahip fakir güney ile zengin kuzeyinin bölge güvenliği konusunda istikrarı bozucu bir faktör olarak görüldüğünü, Akdeniz yatırım bankası ve ortak kalkınma projeleri oluşturularak güneyin imkanlarının artırılabileceği düşüncelerini, Fransa Cumhurbaşkanı Sarkozy’nin “Akdeniz Birliği” oluşturulmasına yönelik girişiminin incelendiğini ve ulusal parlamentolara ek olarak APA için hükümetlerin ve yürütme organlarının önemli olduğunu vurgulamıştır.

Tartışma

Konuşma yapan üyelerin sözlerinden genel bir mutabakat olarak güvenlik konusunun ön plana çıktığı, özellikle Filistin-İsrail çatışmasının sona ererek barışın tesis edilmesinin gerekli olduğu, aynı zamanda Türkiye-Kıbrıs ve Makedonya-Yunanistan ve Akdeniz-Balkan devletleri arasındaki istikrarsızlığın bölgedeki bütün ülkeler üzerinde etkili olduğunu ortaya koymaktadır.

Filistin-İsrail sorunu konusunda insan haklarına ve insan onuruna saygı gösterilmesi, “iki devletli çözüm”ün gerçekleştirilmesini desteklemekte olduğu, 2005 yılında oluşturulan Ankara Forumu ile Filistin ve İsrail arasında ikili toplantıların organize edildiği, kısa bir süre sonra ABD tarafından gerçekleştirilmesi planlanan Annapolis girişiminin çok kapsamlı olacağı konuşmacılar tarafından belirtilmiştir.

Konuşmacılar uluslararası terörün Akdeniz bölgesinin gelecekteki güvenliğine gölge düşürebileceğini, kuzey ile güney arasındaki eşitliklerin temel nedenlerinin olumsuz katkıları olabileceğini vurgulamıştır.

Bugüne kadar üye olduğu halde toplantılara katılmayan İsrail’in toplantılara katılması konusunda üyeler çağrıda bulunmuştur.

Asamble, parlamenter demokrasi, parlamentolararası işbirliği, katılımcı demokrasi ve sivil toplumun etkinliklerde yer almasının Akdeniz’de barışcı ve refah içinde kalkınmanın araçları arasında olacağını belirtmiştir.

Kaynakların kullanımına ilişkin olarak Asamble alternatif enerji kaynaklarına daha fazla yatırım yapılması için çağrıda bulunmuş, iklim değişmelerinin gelecekteki olası etkileri konusundaki endişelerini belirtmiştir.

Asamble Fransa Cumhurbaşkanı Sarkozy’nin Akdeniz Birliği projesini görüşerek, bu projenin basında ifade edilen şekliyle Türkiye’nin AB üyeliğini el altından yadsıma konusunda bir taktik olup olmadığını, Türkiye’nin bizzat kendisinin bu projeyi kendilerinin AB üyeliğini engellemeyeceğini kabul ettiğini tartışmıştır.

Bu husus ele alınırken Türk Grubu Başkanı Ankara Milletvekili Aşkın ASAN kendilerini karşılayan sıcak Akdeniz ruhunun, bölgede Asamble tarafından geliştirilmeye çalışılan işbirliği ve diyalogun temelini oluşturacağına inandığını, Asamblenin etkinliklere getireceği katkılar sayesinde siyasi istikrar, sürekli kalkınma, demokrasi ve insan hakları gibi ilkeler doğrultusunda somut adımlar atılması için yönlendirme şansını bulduğu için hem parlamenter hem de ülkesi adına mutluluk duyduğunu, bölge için kolektif vizyon ve strateji oluşturulurken öncelikli hedeflerin belirlenmesinde herkese önemli bir payı düştüğünü, Akdeniz halklarının kendilerini yönetenlerden pratik ve gerçekçi politikalar geliştirmelerini umduklarını, gerek bölgede ve gerekse Avrasya ve Kuzey Afrika’da istikrara engel olan kronikleşmiş sorunların barışçıl yollarla evrensel normlar ve adalet çerçevesinde çözülebilmeleri için bütün Akdeniz ülkelerinin somut adımlar atarak inisiyatif üstlenmeleri gerektiğini ve Türkiye’nin bölgede barışın sağlanması için her türlü çabayı göstereceğini, Türkiye’nin Filistin-İsrail sorunun çözüme ilişkin olarak her iki kesimin liderleri Başbakan Peres ve Başbakan Abbas’ın katılımıyla Ankara Forumu düzenlenerek 13 Kasım 2007 tarihinde TBMM’nde konuşma yapma imkanı tanıdığını ve barışa yönelik çabaların sürdürüleceğini ifade etmiştir.

Sayın Asan, bu projeye doğrudan karşı olmadıklarını, gelişmeleri takip ettiklerini ve ülkenin yararına olacak hususların benimsenebileceğini, bu projenin Türkiye’nin halen devam etmekte olan AB sürecine olumsuz etkisi olamayacağını belirtmiştir.

Daimi Komite Raporlarının Kabulü

Birinci Daimi Komite

Orta Doğu’da Bölgesel konular başlıklı rapor George VELLA tarafından sunulmuş ve bu aşamada raporun üzerinde herhangi bir değişiklik yapılamayacağı hususu üyelere yeniden hazırlatılarak rapor oy birliğiyle kabul edilmiştir.

İkinci Daimi Komite

Karşılıklı Yarar İlkesine Uygun Olarak Göç Akışları İle Eşgüdümlü Kalkınmanın Organize Edilmesi konulu Fransız Senatör Maryse BERGE-LAVIGNE’in raportör ve Türk Grubu üyesi Çorum Milletvekili Murat YILDIRIM’ın eş-raportör olalarak hazırladığı rapor, Fransız Senatörün seçimi kaybetmesi nedeniyle Komite Başkanı Yunan Milletvekili Elissavet PAPADIMITROU tarafından sunulmuş ve güneyden kuzeye beyin göçünün ele alınması gereken önemli bir konu olduğu vurgulanarak rapor oy birliğiyle kabul edilmiştir.

Üçüncü Daimi Komite

Akdeniz Havzasında Belli Başlı Medeniyetlerin ve Dinlere İlişkin Bilginin Yayılmasının Teşvik Edilmesinde ve Aralarında Diyalog Geliştirilmesinde Parlamentoların Rolü başlıklı rapor görüşülürken 11 Eylül hadiselerinden önceki mevcut terörle ilgili gelişmelerin dikkatle incelenmesi gerektiği, terörizmin tanımında Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi tarafından belirlenen tanımının kullanılabileceği belirtilerek, rapor oy birliğiyle kabul edilmiştir.

Gelecek Toplantılarda Ele Alınacak Hususları Hazırlayacak

Geçici Komite ve Özel Çalışma Grubu Üyelerinin Belirlenmesi

1.Komite

· Geçici Komite – Bölgesel Konular: Orta Doğu

· Özel Çalışma Grubu – Enerji ve diğer ilki konular

2.Komite

· Özel Çalışma Grubu – Akdenizde serbest ticaret

· Özel Çalışma Grubu – Göç akışı ve kalkınma

· Özel Çalışma Grubu – Çevre ve iklim değişikliği

3.Komite

· Özel Çalışma Grubu – Cinsiyet ve eşitlik konuları

· Özel Çalışma Grubu – Kültürler ve dinler arası diyalog

Türk Grubu Başkanı Ankara Milletvekili Aşkın ASAN üyesi bulunduğu Üçüncü

Daimi Komite Özel Çalışma Grubu tarafından “Cinsiyet ve Eşitlik Konuları” başlıklı raporu hazırlamak üzere kuzey ülkeleri arasında aday gösterilmiş ve benimsenmiştir. Söz konusu Özel Çalışma Grubu geçici olarak belirlenen toplantı takvimine göre 6-7 Şubat 2007 ve 13-15 Mart 2007 tarihlerinde yeri bilahare belirlenecek bir ülkede toplanarak raporla ilgili gerekli hazırlıkları yapacaktır.

Türk Grubu üyesi Uşak Milletvekili Mustafa ÇETİN üyesi bulunduğu Birinci Daimi

Komite Geçici Komitesi tarafından “Bölgesel Konular:Orta Doğu” konulu raporu hazırlamak üzere kuzey ülkeleri üyeleri arasında aday gösterilmiş ve benimsenmiştir. Buna göre, Sayın ÇETİN ile diğer üyeler geçici olarak belirlenen takvim uyarınca 24-25 Ocak 2007 ve 28-29 Şubat 2007 tarihlerinde henüz yeri kesin olarak belirlenmeyen mekanda ilk toplantılarını yaparak, raporu şekillendirecektir.

Mali Rapor

APA İcra Sekreteri Sergio PIAZZI 2005-2006 İLE Ağustos-Aralık 2007 dönemine ilişkin mali konularda Asambleye bilgi sunmuş ve 2008 yılına ilişkin tahminlerini açıklamıştır. Sayın PIAZZI’nin “İşletme Sermayesi Fonu” oluşturulması önerisi kabul edilmiştir.

24 Kasım 2007, Cumartesi

Akdeniz Birliği Girişimi hakkında Büyükelçi Sayın Alain Le Roy tarafından Fransa Cumhurbaşkanı Sayın Sarkozy talebi üzerine Asambleye bilgi sunmuştur. Sayın Le Roy Avrupa’nın doğusuna, Balkanlara yönelik açılımlarına rağmen Akdenizin güneyinin doğrudan yatırımlar bakımından ihmal edildiğini, gelecek 20 yıllık dönemde Avrupa’nın insan kaynaklarına duyacağı gereksinimin daha da artacağı, Avrupa’nın bugünkü konumuna 50 yıllık bir gayretle geldiğini, yeni projenin Akdeniz ülkeleri arasında daha büyük değişim gerçekleştirmeyi amaçladığını, Barselona sürecini benimsediğini, ancak burada belirtilen amaçlara ulaşabilmesi için araçların yeterliğini sorguladığını ve Sayın Sarkozy’nin yeni girişimi Barselona sürecinin tamamlayıcısı olarak gördüğünü, bütün Akdenize kıyısı olan ülkeleri kapsamına almayı amaçladığını belirtti.

Büyükelçi Sayın Le Roy, anılan projede Akdenize kıyısı olan ülkelerin ilk halkayı oluşturacağını, kıyısı olmayan ülkelerin de ihmal edilmeyeceğini, bu sistemde Almanya ve İngiltere gibi ülkelerin de yer alabileceğini, daimi sekreteryanın oluşturulacağını, dönüşümlü başkanlık sisteminin uygulanacağını, ilk toplantısının 2008 yılı Haziran ayının ortasında yapılabileceğini, ilk aşamada hukuki olarak bağlayıcı olmayan hususların benimsenmeyeceğini ve gündemin 2008 yılı Ocak ayında belirleneceğini, projenin Akdenizle ilgili konularda ajanslar oluşturulması ilkesine dayandığını (su ajansı, alternatif enerji ajansı gibi), sosyal sektör,eğitim, Erasmus programı, bilim insanları, öğretmen, öğrenci değişimi, üniversitelerin işbirliği gibi hususlar yanında kadın ve çocuk sağlığı ile salgın hastalıkların önlenmesi konularına önem verileceğini ifade etmiştir.

Sunuşunun son bölümündü Büyükelçi Sayın Le Roy şimdilik ilgi duyan taraflarla konsültasyonlar yapılacağını, bu projenin Italya, Malta ve Tunus tarafından sıcak karşılandığını, Avrupa Komisyonunun, Başkan Sayın Barroso’nun ve AB’nin Akdeniz Birliğinin üyesi olacağını umduğunu, Akdeniz’de yatırım konusunda bir Akdeniz kalkınma bankası oluşturma fikrini desteklediklerini ve “Orta ve Küçük Ölçekli Girişimler” ile ilgili bir ajans oluşturulmasını desteklediklerini vurgulamıştır.

Tartışma

Üyeler arasındaki Akdeniz Birliği oluşturulması girişimine yönelik genel kanı bu projenin henüz yeterli ölçüde gelişmediği ve kavram olarak geliştirilmesi gerektiğidir. APA’nın 15 yıllık bir süreçte, üyelerin kendi arzuları ile oluştuğu, kurulması tasarlanan Akdeniz Birliğinin Avrupa Birliğinin in kaynağı gereksinimlerinin karşılanmasına hizmet etmek amacıyla oluşturmaması gerektiği, Asamble bir birlik oluşturulurken en önemli hususun demokratikleşme süreci olduğunu, Büyükelçi tarafından belirtilen Avrupa’nın geleceğinin Akdeniz’de yattığı ve bu bölgedeki ekonomik sorunların geçin 20 yıllık süre zarfında Doğu Avrupa ile karşılaştırılmasından kaynaklandığı, Türkiye Büyükelçinin sözlerini teyid ederek Cumhurbaşkanı Sayın Sarkozy’nin projesinin AB üyeliğinden vazgeçme olarak yorumlanamayacağını, gelecekte Akdeniz bölgesindeki istikrar ve refah için Orta Doğu güvenliğinin en önemli husus olarak ele alınması gerektiği, Akdenizin güneyinde yaşayanların daha iyi şartlarda yaşamalarını sağlamak üzere bir bütün olarak göç, “know-how” aktarımının memnuniyetle karşılanacağı, projenin coğrafi sınırlarının nasıl olacağına ilişkin görüşler, Akdeniz ülkelerinin bahis konusu projeden resmi olarak haberdar edilmeyi bekledikleri ifade edilmiştir.

Türk Grubu Başkanı Sayın Asan yaptığı konuşmada, bölge ülkelerinin kendilerini ilgilendiren konularda yerel ya da bölgesel işbirliği, demokrasi ve uluslararası normlar temelinde ortaklaşa hareket edebilmeleri yönünde atılacak bütün adımları Türkiye’nin büyük bir heyecanla karşılayacağını, bu işbirliğinin zaten gelişmekte olan bir süreç olduğunu, Avrupa Birliği’nin komşu ülkelerle yürüttüğü projeler ve yoğun diplomatik ilişkilerin ötesinde ortaklaşa bir inisiyatifin gelişmesi, Türkiye açısından bölgesel ve sorunların giderilmesi ile bölgesel kalkınma ve kültürel entegrasyonun sağlanması ve demokratik ve toplumsal gelişimin yaygınlaşması açısından gayet olumlu bir gelişme olacağını, bu tür işbirliği sürecinde Avrupa ülkelerinden gelen katkıların azımsanmayacak faydaları olacağını, Türkiye’nin Avrupa Birliği ile ilişkilerinde geri döndürülmesi söz konusu olmayan bir noktaya geldiğini, tam üyeliğe yönelik belgelerin imzalandığını, müzakerelerin ve karşılıklı hukuksal taahhütlerin söz konusu olduğu bir ortamda AB üyeliği söz konusu olan bir ülke için alternatif işbirliği girişimi amacıyla alternatif birlikler oluşturulmasının anlamlı olmadığını, Sayın Sarkozy’nin girişimlerin memnuniyetle karşılandığını ve olası bir kurumsal işbirliği sürecinin bir parçası olma yönünde tavır gösterileceğini anlatmıştır.

Üye ülke parlamenterlerinin görüşlerini cevaplamak üzere Büyükelçi Sayın Le roy yeniden kürsüye davet edilmiştir. Sayın Le Roy barış konusunda önceliğin Orta Doğu olduğunu, bütün devletlerin İsrail-Filistin çatışmasına Annapolis’te yapılacak toplantıda barışçı bir çözüm bulunması girişimlerini desteklediğini, projeye üyelerin ilk halkayı oluşturacak 22 ülke olacağını, ayrıca kıyı olmayan ülkeler ile kuruluşlara gözlemci statüsünün tanınacağını, birlik sekreteryasının APA ile yakın ilişki içinde olacağını, Türkiye’nin Avrupa Birliği üyeliği konusunda Akdeniz Birliği Projesi ile Fransa’nın Türkiye’nin AB üyeliğini engelleme arzusunda olmadığını belirtmiştir.

2008-2011 APA Genel Kurul Toplantılarının Yapılacağı Ülkelerin Belirlenmesi

Başkanı Sayın Radi Monako delegasyonunun erken ayrılacak olması nedeniyle Üçüncü APA Genel Kurul Toplantısının 2008 yılında gerçekleştirilmesi önerini oya sunmuş ve bu öneri kabul edilmiştir.

Filistin, durum uygun olduğu takdirde 2009 yılında APA Genel Kurul toplantısının Ramallah’ta yapılması için aday olduğu belirtmiştir.

Asamble Çalışmalarında Temel Oluşturan Belgelerin Kabulü

İcra Sekreteri 2006 yılında Amman’da yapılan toplantıda benimsenen “İçtüzük”, “Daimi Komite Tüzüğü”nün terminolojileri bakımından incelendiğini ve geçen sürede üyeler tarafından önerilen değişikliklerin 21 Eylül 2007 tarihinde Rabat’ta yapılan Büro Toplantısında dikkate alınarak gerekli güncellemelerin yapıldığını belirtmiş ve yapılan değişikliklerle birlikte “APA Statüsü”, “APA İçtüzüğü” ve “Daimi Komite Tüzüğü” oylanarak kabul edilmiştir.

Fransız Televizyonun Sayın Aşkın Asan ile Görüşmesi

Bir Fransız televizyonunun sorularını yanıtlayan Sayın Asan, Akdeniz Birliği ile ilgili gündemde olan bu tür tartışmalara da açıklık getirdi. Sarkozy’nin Akdeniz Birliği konusundaki yoğun ilgi ve heyecanını Türkiye’nin büyük bir memnuniyetle karşıladığını, bu projenin Türkiye’yi alternatif bir sürece kilitleyerek AB üyeliği konusunda oyuna getirme hamlesi olduğuna inanmadığını belirtti. Avrupalı liderlerin Akdeniz ülkelerine kurumsal işbirliği telkin etmelerinin altında başka amaçlar aramadıklarına değinerek, Ankara Antlaşması gibi temel belgelerin, Türkiye’nin içinde bulunduğu süreci açıkça tam üyelik bağlamında değerlendirdiğini söyledi.

Televizyon kanalı için yapılan görüşme sırasında Sayın Asan, her halükarda, kim ne derse desin, ne düşünürse düşünsün, ne isterse istesin, geri döndürülemeyecek bir süreç başladığını, Sayın Sarkozy’nin neyi dileyip neyi dilemediği bu konuyla ilgili olmadığını, kendisi istiyor olsa da, olmasa da Türkiye tam üyelik sürecine girdiğini ve bu sürecin sonunda da AB üyeliğinin gerçekleşeceğini, Türkiye’nin tabii ki siyasi, diplomatik ve kültürel ufkunu Avrupa ile sınırlamamış olduğunu, Türkiye’nin Avrupa ile ilişkilerinin çok boyutlu bir çerçevede yürütülen diplomatik ilişkilerinin bir parçası ve bu çerçeve içinde Türkiye’nin daha birçok sorumluluğu, bağları ve hedefleri olduğunu, bu anlamda, dünyada nerede bizi ilgilendiren bir birlik varsa Türkiye’nin bu oluşumun bir parçası olacağını, nerede de bir ayrılık varsa onun giderilmesi doğrultusunda her tür çabayı sarf edeceğini söylemiştir.

MA/26.12.2007