27 Mart 2007 

Hazırlayan                 :           Mesut Arslanbek
Akdeniz Parlamenter Asamblesi Türk Delegasyonu Sekreteri

Konu                          :         Akdeniz Parlamenter Asamblesi’nin 26-28 Mart 2007
tarihlerinde Cenevre’de gerçekleştirilen Daimi Komite Toplantıları                                        

___________________________________________________________________________

            Akdeniz Parlamenter Asamblesi;

-         Birinci Komite (Siyasi ve Güvenlik İlişkili İşbirliği)

-         İkinci Komite (Ekonomik, Sosyal ve Çevre İşbirliği)

-         Üçüncü Komite (Medeniyetlerarası Diyalog ve İnsan Hakları)

26-28 Mart 2007 tarihleri arasında Cenevre’de Parlamentolararası Birlik binasında toplanmış ve gündemindeki konuları görüşmüştür.

            Söz konusu toplantıya TBMM’ni temsilen APA Türk Delegasyonu üyeleri Bingöl Milletvekili Dr.Mahfuz Güler (Delegasyon Başkanı), Adana Milletvekili Tacidar Seyhan, Bursa Milletvekili Mustafa Dündür, Çorum Milletvekili Murat Yıldırım ve Delegasyon Sekreteri Mesut Arslanbek katılmıştır.

            Delegasyonumuz üyesi Çorum Milletvekili Murat Yıldırım Delegasyon Başkanımız tarafından İkinci Komite tarafından hazırlanacak “Akdeniz’de karşılıklı yarar ilkesine uygun olarak göç akışları ile eşgüdümlü kalkınma nasıl organize edilebilir” konulu raporu için raportör olarak önerilmiş ve bu teklif Başkanlık Divanı tarafından kabul edilmiştir.

            Milletvekillerimiz üyesi oldukları daimi komitelerin toplantılarına katılmışlar ve görüşlerini ifade etmişlerdir. Toplantılar öncelikle raportörlerin raporlarını sunuşları, ardından rapora ilişkin görüşlerin ifade edilmesi, değişiklik önergesi verilmesi ve rapor hakkındaki bütün görüşleri bir araya getirmek üzere belirlenen“Yazım Komitesi” çalışmasının sonunda raporun Kasım ayının ikinci yarısında Malta’nın başkenti Valetta’da yapılacak APA Genel Kurul Toplantısında görüşülecek son şekli oylanarak benimsenmiştir.

            Toplantıların ilk gününde APA Başkanı Abdelwahed Radi Asamble İcra Sekreterliğine pek çok konuda uluslararası deneyimi bulunan İtalyan Sergio Piazzi’nin atandığını Başkanlık Divanı Kararı olarak ilan etmiştir.

 

Birinci Komite : Siyasi ve Güvenlik İlişkili İşbirliği

Bölgesel Konular : Orta Doğu

 

Komisyon Başkanı    : Abduljaleel Al-Ma’aytah, Ürdün

Eş-Raportörler          : Abou El-Enien, Mısır
                                  George Vella, Malta

            Eş-Raportörler tarafından iki bölümden ibaret olarak hazırlanan, raporun hazırlanış amacını belirten birinci bölümü ile yapılması gerekli hususların önerildiği taslak karar bölümü Maltalı George Vella tarafından sunulmuştur. 

            Raporun sunuş bölümünde; Orta Doğu’nun Akdeniz ve diğer kesimler için endişe kaynağı olan bir bölge olduğu, bölgedeki bütün tarafların söz konusu bu bölgedeki topraklardaki sorunların kapsamlı ve adil bir çözüm bulunması arayışında olduğu ve APA’nin sorunlara barışçı bir çözüm bulunmasıyla doğrudan ilgili olduğu, raporun yazıldığı tarihte sorunların çözümü konusunda 8 Şubat 2007 tarihinde Mekke Anlaşması’nın imzalandığı, Orta Doğu’da son yılların en ciddi krizinin yaşanmakta olduğu, uluslararası toplumu ilgilendiren önemli konuların olduğu, hassas ve ciddi meselelerin askeri güçle çözülemeyeceği belirtildikten sonra, Orta Doğu’daki sorunların çözümü için komşu ve bölge ülkelerindeki gelişmelerin dikkate alınması gerektiği, nükleer silahlardan arınma, medeniyetler ittifakı, dinler ve devletlerarası ilişkiler, terörizm gibi hususlar vurgulanmıştır.

            APA’nin rolü konusunda, bölgesel sorunların çözümüne katkıda bulunmak amacıyla diğer uluslararası kurumlar tarafından alınan kararları dikkate alan kararlar almaktan kaçınılması gerektiği, Akdeniz ülkeleri temsilcilerinden oluşan APA’nin özel bir forum özelliği taşıdığı ve bölgesel görüşleri yansıttığı, Orta Doğu ile  ilgili konuları ele alan geçici bir çalışma grubu oluşturulacağı ifade edilmiştir.

            Raporun taslak karar bölümünde; Akdeniz ülkelerinin bölgesel güvenlik, istikrar ve barışın geliştirilmesi konularında ortak fikirleri paylaştığı, bu amaç için uyumlu bir işbirliğinde bulunulması için çaba gösterme yöntemleri arayışı içinde olduğu, buradaki barışın çok uzun dönemde geçerli etkileri olacağı, uluslararası  tanınmış sınırların oluşturduğu bir bölgedeki ülkelerin barış ve güven içinde yaşama hakkına sahip olduğu, Arap-İsrail çatışmasının Filistin ve İsrail devletlerinin varlığının tanınarak nihai ve barışçı bir çözüme kavuşabileceği, kalıcı bir barışın her iki devletin sınırlarının tanınmasına bağlı olduğu, çeşitli uluslararası  anlaşmalara uyularak kapsamlı bir barışın tesis edilebileceği, işgal edilen topraklar meselesinin çözümü ile kapsamlı bir barışa erişilebilineceği, özellikle sivillerin yaşamını kaybetmesine neden olan –bağımsızlık kazanmak için işgal altındaki insanların yasal direnişleri, savaşımları haklı bulunarak terörist eylem sayılmaması gerektiği belirtilerek- her koşulda terör eylemi olarak kınanması, Lübnan’ın yabancı müdahale olmaksızın ulusal birlik ruhuyla anayasal krizin çözümlenmesi konusunda teşvik edilmesi gerektiği belirtilmiştir.

            Söz alan çeşitli ülke delegasyonlarından üyeler rapor hakkındaki görüşlerini ifade ettiler. İlk olarak İtalyan üye EUROMED ile APA’nin farklı olmaları gerektiğini, Yunan üye APA’nin bugünkü şeklini alması için yıllarca çaba gösterildiğini, İtalyan ve Fransız ortak görüşü olarak ileri sürülen farklı olunması gerektiği görüşünü desteklediğini, Orta Doğu’yu ele alacak geçici nitelikte çalışma grubu yerine bir komite oluşturması gerektiği fikrini savunmuştur.

            Geçici çalışma grubu yerine geçici komite oluşturulması oylanarak benimsenmiştir.

            Değişiklik önergeleri ile yapılan eleştiriler ışığında nihai metnin hazırlanması için beş üyenin katılımıyla bir  yazım komitesi oluşturulması kabul edilmiştir.

            Daha sonraki dönemlerde Kıbrıs, bölgesel istikrar gibi Akdeniz’i ilgilendiren pek çok konuda geçici komite oluşturulabileceği tartışıldı.

            APA ile EUROMED hakkında hangisinin daha yukarıda olduğu konusundaki tartışmaların gereksiz olduğu ve her birinin farklı konularla ilgilendiği vurgulanarak bu konudaki tartışma sonlandırılmıştır.

            Raporun her iki bölümünün sunulmasının ardından raporun taslak karar bölümü için Fransa ve Portekiz tarafından değişiklik önergeleri verilmiştir.

            Lübnan’da ulusal birlik ruhuyla anayasal krizin yabancı güçlerin müdahalesi olmaksızın aşılabilmesi için mevcut durumu izleyecek ve ilgili tarafların katılımıyla “Geçici Komite” oluşturulması  önerisi benimsenmiştir.

            Yazım komitesi üyeleri tarafından, verilen değişiklik önergeleri dikkate alınarak yeniden hazırlanan ve genel kurul toplantısında görüşülecek olan rapor kabul edilmiştir.

(* Sırbistan 8 ve 10 no.lu maddelere itiraz ettiğini kayıtlara geçirmiştir.)

            Birinci Komitenin daha sonraki toplantılarda ele alacağı konunun ve bu konuda rapor hazırlayacak üyelerin Başkanlık Divanı toplantısında belirlenmesi kararlaştırılmıştır.

 

İkinci Komite : Ekonomik, Sosyal ve Çevresel Konularda İşbirliği

Karşılıklı Yarar İlkesine Uygun Olarak Göç Akışları ile Eşgüdümlü

Kalkınmanın Organize Edilmesi

 

Komisyon Başkanı                : Lucija Cikes, Hırvatistan

Eş-Raportörler                      : Maryse Bérge-Lavigne, Fransa
                                               Murat Yıldırım, Türkiye

            Eş-Raportörler tarafından iki bölüm halinde ayrı ayrı hazırlanan rapor her iki metni de kapsayacak şekilde toplantı öncesinde birleştirilmiş ve bütün delegasyonlara Sekretarya tarafından iletilmiştir.

            Raporun açıklama bölümünde; Akdeniz bölgesinde göçlerin temel nedenlerinin nüfus, ekonomik eşitsizlikler, siyasi istikrarsızlıklar, çevresel faktörler, yoksulluk ve az gelişmişlik olduğu, yasadışı ve düzensiz göçün sadece güvenlik meselesi olarak ele alınamayacağı ve kalkınma stratejileri kapsamında değerlendirilmesi gerektiği, Kuzey ile Güney ülkeleri arasındaki eşitsizliklerin,  yasadışı göçe karşı Akdeniz ülkeleriyle birlikte Avrupa Birliği ülkelerinin işbirliği yapması gerektiği, göç akışlarının iyi bir şekilde yönetilmesinin ülkeler arasındaki bağların güçlenmesi yanında iş gücü gereksinimlerinin karşılanmasına katkıda bulunacağı, Akdeniz ülkelerinin paradan ziyade projeye gereksinim duydukları, AB ülkelerinden Akdeniz ülkelerine yönelik finansal transferlerin önemi yanında söz  konusu ülkelerdeki mikro kredi programları ile küçük ölçekteki işler ve sosyal konut finansmanına kanalize edilebileceğinin bilincinde olunduğu ve medyanın kültür ve ekonomiye ilişkin enformasyonun yayılmasında önemli bir rolü olduğu hususları vurgulanmıştır.

            Ayrıca, yasadışı göçlerle baş edebilmenin en uygun yönteminin yasal ve belirli kurallarla düzenlenmiş göç kanallarının açılması olduğu, düzenlenmiş göçle kaynak, transit ve hedef ülkeler arasındaki düzenlenmiş göç ve yakın bağlarla birlikte onların endişelerinin ve çıkarlarının karşılıklı olarak anlaşılmasının Akdeniz’deki bütün ülkelerin kalkınmasına katkıda bulunacağı, sorumluluk ve külfet paylaşımının Akdeniz ülkeleri arasında göç konusunda etkili asli bir unsur olduğu, çeşitli uluslararası kuruluşların kararlarının göç düzenlemesinde dikkate alınması gerektiği, mevcut bölgesel resmi ya da gayrı resmi girişimlerle AB-Afrika Birliği işbirliği, Avrupa Komşuluk Politikası, EUROMED, 5+5 Diyalog ve Akdeniz Transit Göç Diyalogu kapsamında Akdeniz’de farklı göç yollarına ilişkin

devletlerarası diyalogun sürdürülmesi ve daha da artırılmasının bu konudaki önemli kanalları oluşturduğu, Akdeniz ülkeleri arasındaki (Barselona Süreci, Avrupa Akdeniz Ortaklığı, Birleşmiş milletler Akdeniz Eylem Planı gibi) MEDA Programı (özelleştirmeler, kurumsal reformlar, liberalizasyon…) gibi derin yapısal reformlar yapılmasını gerektiren mevcut ortaklık programlarının sorgulanması ve yararlarının sınanması hususu ifade edilmiştir.

            Raporun taslak karar tasarısı bölümünde göç ve yasadışı göçlerin düzenlenmesi, göçlerin ekonomilere katkı yapan bir olgu haline getirilmesine yönelik öneriler sıralanmıştır.

            Taslak Karar Tasarısında önerilen başlıca hususlar şunlardır:

-         Akdeniz’de yasadışı göçlerle ilgili çok taraflı eylemde bulunulması

-         Yapısal reform gerektirenlerden ziyade sosyal ve çevresel standartları göz önünde bulunduran girişimlerin tercih edilmesi

-         Göç yönetimine ilişkin yeni politikaların tasarlanarak uygulanması

-         Kurumlar arası işbirliğinin geliştirilmesi

-        Ülke dışında yaşayan soydaşların örgütlenerek kapasite oluşturma çalışmalarını desteklemesi

-        Bütün tarafların çıkarlarını dikkate alan mikro ekonomik girişimlerin başlatılmasına yardımcı olunması

-        Göçmenlerin bulundukları ülkelerden kendi ülkelerindeki yakınlarına para transferinin masraflarının azaltılarak kolaylaştırılmasına yönelik çalışmalar ve Akdeniz Yatırım Bankasının kurulması

-         Akdeniz ülkeleri arasında gençlerin mesleki eğitimine destek olunması ve öğrenci değişimine önem verilmesi

-        Akdeniz ülkeleri öğrencileri arasında başka bir ülkede eğitim gören öğrencilerin ülkelerine dönüşlerini kolaylaştıracak yöntemler geliştirilmesi.

Raporun görüşülmesi sırasında taslak karar tasarısına ilişkin değişiklik önergeleri Eş-Raportör Murat Yıldırım’ın da dahil olduğu “Yazım Komitesi” tarafından yeniden düzenlenmiş ve yapılan son düzenleme İkinci Komite üyeleri tarafından tartışılarak Genel Kurul Toplantısında görüşülmek üzere son şeklini almıştır.

Raporun bütünü okunarak, görüşmeler tamamı üzerinde gerçekleştirilmiş ve Yazım Komitesinin çalışması takdirle karşılanmıştır.

Son görüşme sırasında çeşitli delegasyonların üyeleri arasında neredeyse karşılıklı denilebilecek bir düzeyde tartışma cereyan etmiştir.

Daha sonraki toplantılarda ele alınması muhtemel konular hakkında üyeler görüş arz etmiştir. Çevre sorunları ve serbest ticaret üzerinde en çok konuşulan konular olmuştur.

Gelecek toplantıda “Akdeniz’de ticaret akışı ve serbest ticaret bölgesi” konulu bir rapor hazırlanması ve bu raporu Kuzeyden Slovenya (Bayan Milan) ve Güneyden Tunus (Sayın Sabih) delegasyonuna mensup üyeler tarafından hazırlaması kabul edilmiştir.

 

 

Üçüncü Komite : Medeniyetlerarası Diyalog ve İnsan Hakları

Akdeniz Havzasında Belli Başlı Medeniyetlerin ve Dinlere İlişkin

Bilginin Yayılmasının Teşvik Edilmesinde ve Aralarında Diyalog

Geliştirilmesinde Parlamentoların Rolü

Komisyon Başkanı    :  Learco Saporito , İtalya
Eş-Raportör               :  Claudio Azzolini, İtalya

 

            İtalyan Raportör Azzolini tarafından hazırlanan raporun açıklama bölümünde; Akdeniz bölgesinde tarih boyunca çeşitli medeniyetlerin ve dinlerin, halkların ve hanedanların siyasi, sosyal ve kültürel bakımdan önemli rol oynadığı ve buradaki insan yerleşimlerinin uluslararası çıkarların ilgi odağı olduğu, geçmişten gelen bağları bulunan APA’ni oluşturan ülkelerin günümüzde Hristiyanlar ile Müslümanlar arasında diyalogu geliştirecek unsurlar konumunda olduğu, siyasi ve parlamenter bakış açısından medeniyetler ve dinler arası diyalogun –terör konusu dikkate alınmaksızın- geçen elli yıllık süre zarfındaki göç olgusuyla ilgisi ve Akdeniz’deki entegrasyon , sosyo-ekonomik sorunlar ile hak ve ödevlerinin tanınmasının dikkate alınması gerektiği, yapılan bazı çözümlemelerin Akdeniz bölgesinde Müslümanların yanlış anlaşıldıkları düşüncesine sahip olduklarını ve Hristiyan ülkelerin giderek endişeye kapıldığını ortaya koyduğunu ve yeni diyalog yollarının aranması gerektiği, medeniyetler ve dinler arasındaki diyalog konusunda parlamenter forumlar, üniversitelerin karşılıklı olarak bir araya gelmesi, dini ve kültürel arabuluculuk konularında eğitim merkezlerinin tesis edilmesi ve işbirliği girişimlerinin hazırlanması,  APA ülkelerinden temsilcilerin katılımıyla organize edilebilen acil meselelerin forumlarda ele alınması, üniversitelerde birden fazla kültür ve dini içeren Akdeniz üniversitesi kurulmasıyla sonuçlanabilecek deneyimler kazanması belirtilmiştir.

            Raporun ikinci, taslak karar tasarısı bölümünde; Akdeniz Parlamenter Asamblesi’nden kültürler ve dinler arası diyalog ve işbirliği yoluyla barışın, demokratik yetkilendirme , sosyal ve ekonomik kalkınmanın artırılması, bir eylem yöntemi olarak parlamenter demokrasi, parlamentolar arası işbirliği, kültürler arası diyalog, medeniyetler ve dinler arası diyalog, insan hakları, demokrasi ve hukukun üstünlüğü, göçler ve terörle mücadele konusunda destek beklendiği ifade edilmiştir.

            Yazım Komitesi tarafından değişiklik önergeleri dikkate alınarak hazırlanan raporun son şeklinin görüşülmesi sırasında üyeler APA’nde yapılanların başka bir platformda yapılmış çalışmaların tekrarı olmamasına dikkat edilmesi, terörizm, Avrupa Konseyi ve Avrupa Birliği, Müslüman ve Hristiyan ilişkileri, dinin hiçbir zaman ilişkilerde bir engel oluşturmadığı, Müslüman ve Hristiyan halkların asırlardır birlikte yaşadıkları anlatılmıştır.

            Raportör Azzolini’nin Parlamentosundaki bir oylama nedeniyle ülkesine dönmek zorunda olması nedeniyle toplantıya Yunanlı parlamenter Elsa Papadimitriou başkanlık yapmıştır.

            Görüşme sırasında Akdeniz havzasında göç hareketlerinin gözlenmesi için bir ünite oluşturulması önerilmiş, Avrupa Konseyinin bu konuyu inceleyen bir teşkilatı olduğu  ve yeni bir ünite oluşturulmasının mevcut koşullarda güçlüğü vurgulanmış, Avrupa Konseyi’nin göçlerle ilgili ünitesi verilerinden yararlanmanın uygun olacağı belirtilmiştir.

            Yazım Komitesi tarafından hazırlanan taslak karar tasarısı oy birliğiyle kabul edilmiştir.

            Son olarak, gelecek toplantılarda ele alınacak hususlar üzerinde görüş alışverişinde bulunulmuş ve gelecek toplantılarda “Akdeniz havzasında dini azınlıkların durumları “ konulu bir rapor hazırlanması kabul edilmiştir. Söz konusu raporu hazırlamak üzere Üçüncü Komitenin Kuzeyden Portekiz delegasyonu üyesi ile Başkanlık Divanı Toplantısında Güneyden belirlenecek bir üye tarafından hazırlanması benimsenmiştir.

 MA  /   12.4.2007