1. – İstanbul Milletvekili Nevzat Yalçıntaş’ın, AGİT’e ve Türkiye’de insan haklarının durumuna ilişkin gündemdışı konuşması

2. – Balıkesir Milletvekili İlyas Yılmazyıldız’ın, SEKA Balıkesir İşletmesinin sorunlarına ilişkin gündemdışı konuşması ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Yaşar Okuyan’ın cevabı

3. – Iğdır Milletvekili Abbas Bozyel’in, Ermenistan tarafından işgal edilen Karabağ’a ilişkin gündemdışı konuşması

1. – Şanlıurfa Milletvekili Mustafa Niyazi Yanmaz ve 22 arkadaşının, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinin ekonomik kalkınmasını sağlayacak önlemlerin araştırılması amacıyla Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergesi (10/93)

1. – Fransa Ulusal Meclisi Başkanı Laurent Fabius’un davetine, iki milletvekilinden oluşan bir Parlamento heyetiyle icabet edilmesine ilişkin Başkanlık tezkeresi (3/389)

2. – Samsun Milletvekili Ahmet Demircan’ın, Kuzey Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Teşkilâtının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Teklifinin (2/119) doğrudan gündeme alınmasına ilişkin önergesi (4/53)

3. – Gaziantep Milletvekili Mehmet Bedri İncetahtacı’nın, İstiklâl Madalyası Verilmiş Bulunanlara Vatanî Hizmet Tertibinden Şeref Aylığı Bağlanması Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifinin (2/28) doğrudan gündeme alınmasına ilişkin önergesi (4/54)

1. – Konya Milletvekili Veysel Candan ve 22 arkadaşının, Bağ-Kur’un içinde bulunduğu sorunların araştırılarak alınması gereken tedbirlerin belirlenmesi amacıyla Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergesi (10/4)

2. – Kayseri Milletvekili Hasan Basri Üstünbaş ve 34 arkadaşının, üniversite giriş sınav soru kitapçıklarının çalınması olayını, bazı rektör, dekan ve öğretim üyelerinin istifaya zorlanmaları ile öğrencilerden katkı payı adıyla alınan harçların sosyal tesislere harcandığı iddialarını tespit etmek amacıyla Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergesi (10/57)

3. – İstanbul Milletvekili Mehmet Ali Şahin ve 21 arkadaşının, üniversite giriş sınavının ülke gerçeklerine uygun olup olmadığının ve soru kitapçıklarının çalınması olayı ile Meteksan firmasına yapılan ödeme arasındaki bağlantıların araştırılarak alınması gereken tedbirlerin belirlenmesi amacıyla Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergesi (10/24)

4. – Konya Milletvekili Remzi Çetin ve 22 arkadaşının, üniversiteler ve YÖKhakkında ileri sürülen iddiaları araştırmak amacıyla Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergesi (10/28)

6. – Ordu Milletvekili Yener Yıldırım ve 19 arkadaşının, İstanbul Üniversitesi ve YÖK Başkanının bazı uygulamaları üzerine öğretim üyelerinin istifa etmeleri konusundaki iddiaların araştırılarak alınması gereken tedbirlerin belirlenmesi amacıyla Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergesi (10/50)

7. – Diyarbakır Milletvekili Ömer Vehbi Hatipoğlu ve 21 arkadaşının, üniversiteye gireş sınavında yapılan değişikliklerin haksızlıklara yol açtığı iddialarının araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergesi (10/90)

1. – Erzurum Milletvekili Lütfü Esengün’ün, Gülhane Askerî Tıp Akademisinin açılış töreninde yapılan bir konuşmaya ilişkin Başbakandan sorusu ve Millî Savunma Bakanı Sabahattin Çakmakoğlu’nun cevabı (7/614)

2. – Bursa Milletvekili Ahmet Sünnetçioğlu’nun, bir tuğgeneralin mason locasına üye olup olmadığına ilişkin Başbakandan sorusu ve Millî Savunma Bakanı Sabahattin Çakmakoğlu’nun cevabı (7/633)

3. – Kütahya Milletvekili Ahmet Derin’in, Uşak İli Ulubey İlçesinde Ziraî Donatım Kurumuna ait tesislerde alım merkezi kurulup kurulmayacağına ilişkin sorusu ve Tarım ve Köyişleri Bakanı Hüsnü Yusuf Gökalp’in cevabı (7/658)

5. – Sıvas Milletvekili Abdüllatif Şener’in, Sıvas SSKHastanesine ilişkin sorusu ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Yaşar Okuyan’ın cevabı (7/690)

6. – Adıyaman Milletvekili Mahmut Göksu’nun, Atatürk Barajına ilişkin sorusu ve Çevre Bakanı Fevzi Aytekin’in cevabı (7/697)

8. – Muğla Milletvekili Hasan Özyer’in, pamuk taban fiyatlarına ilişkin sorusu ve Tarım ve Köyişleri Bakanı Hüsnü Yusuf Gökalp’in cevabı (7/754)

9. – Konya Milletvekili Hüseyin Arı’nın, subay ve astsubayların üye olmaları izne bağlı olan derneklere ilişkin sorusu ve Millî Savunma Bakanı Sabahattin Çakmakoğlu’nun cevabı (7/764)

11. – Konya Milletvekili Lütfi Yalman’ın, bazı firmaların “yatırım teşvik müracaatlarına” ilişkin sorusu ve Devlet Bakanı Recep Önal’ın cevabı (7/789)

TBMM Genel Kurulu saat 15.00'te açılarak iki oturum yaptı.

Bolu Milletvekili İsmail Alptekin, Erzurum Milletvekili İsmail Köse ve Sakarya Milletvekili Nevzat Ercan'ın Bolu-Düzce depremine ilişkin gündemdışı konuşmalarına, Bayındırlık ve İskân Bakanı Koray Aydın, cevap verdi.

Amerika Birleşik Devletleri Başkanı William Jefferson Clinton'ın Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kuruluna hitaben bir konuşma yapma isteği, kabul edildi

Dışişleri Komisyonu Başkanlığının, gündemin "Kanun Tasarı ve Teklifleriyle Komisyonlardan Gelen Diğer İşler" kısmının 7 ve 8 inci sıralarından bulunan 122 ve 121 sıra sayılı kanun tasarılarının Komisyona geri verilmesine ilişkin tezkeresi okundu; söz konusu tasarıların, bir defaya mahsus olmak üzere, Dışişleri Komisyonuna geri verildiği bildirildi.

Gündemin "Kanun Tasarı ve Teklifleriyle Komisyonlardan Gelen Diğer İşler" kısmının 72 nci sırasında bulunan 159 sıra sayılı kanun tasarısının bu kısmın 3 üncü sırasına, 71 inci sırasında bulunan 158 sıra sayılı kanun tasarısının 4 üncü sırasına ve 93 üncü sırasında bulunan 191 sıra sayılı kanun tasarısının 5 inci sırasına alınmasına, Genel Kurulun 17 Kasım 1999 Çarşamba ve 18 Kasım 1999 Perşembe günleri 15.00-19.00, 20.00-24.00 saatleri arasında çalışmasına, 17 Kasım 1999 Çarşamba günü sözlü soruların görüşülmemesine ilişkin DSP, MHP ve ANAP Gruplarının müşterek önerisi,

Kabul edildi.

Amerika Birleşik Devletleri Başkanı William Jefferson Clinton, Genel Kurula hitaben bir konuşma yaptı.

16 Kasım 1999 Salı günü saat 15.00'te toplanmak üzere, birleşime 19.09'da son verildi.

Başkanvekili

Hatay Samsun

Kâtip Üye Kâtip Üye

1. – Iğdır Milletvekili Ali Güner’in, Türk Telekom tarafından bastırılan telefon kartlarına ilişkin Ulaştırma Bakanından sözlü soru önergesi (6/263) (Başkanlığa geliş tarihi : 12.11.1999)

2. – Hatay Milletvekili Mustafa Geçer’in, Hatay İlinde uygulanan tütün ekim kotasına ilişkin Devlet Bakanından (Rüştü Kazım Yücelen) yazılı soru önergesi (7/896) (Başkanlığa geliş tarihi : 12.11.1999)

3. – Hatay Milletvekili Mustafa Geçer’in, Hatay İlinden öğretmenliğe başvuranlar hakkında özel soruşturma yapıldığı iddialarına ilişkin Millî Eğitim Bakanından yazılı soru önergesi (7/897) (Başkanlığa geliş tarihi : 12.11.1999)

4. – Hatay Milletvekili Mustafa Geçer’in, 17 Ağustos depreminden sonra Başbakanlık Kriz Yönetim Merkezinde toplanan yardımlara ilişkin Başbakandan yazılı soru önegesi (7/898) (Başkanlığa geliş tarihi :12.11.1999)

2. – Şanlıurfa Milletvekili Mustafa Niyazi Yanmaz ve 22 arkadaşının, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinin ekonomik kalkınmasını sağlayacak önlemlerin araştırılması amacıyla Anayasanın 98 inci, İçtüzüğün 104 ve 105 inci maddeleri uyarınca bir Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergesi (10/93) (Başkanlığa geliş tarihi : 12.11.1999)

BAŞKAN – Türkiye Büyük Millet Meclisinin 20 nci Birleşimini en iyi dileklerimle açıyor; saygılar sunuyorum.

Toplantı yetersayısı vardır; görüşmelere başlıyoruz.

Gündeme geçmeden evvel, üç sayın milletvekiline gündemdışı söz vereceğim.

Buyurun Sayın Yalçıntaş. (FP sıralarından alkışlar)

Süreniz 5 dakika efendim.

NEVZAT YALÇINTAŞ (İstanbul) – Sayın Başkan, değerli milletvekili arkadaşlarım; Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı, resmen, yarın, İstanbul'da toplanıyor ve çalışmalarına başlıyor. Bunu sağlayan -hükümetlerin bir başarısıdır- hükümetleri ve Dışişlerini tebrik ediyorum.

Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Sayın Clinton, dün, bu kürsüde konuştu, dost ve müttefik bir devlet başkanı olarak olumlu, güzel, yapıcı, halkımızı memnun eden bir konuşma yaptı; Yüce Meclisimizin de ayakta alkışlaması, bu memnuniyetin ve teşekkürün en güzel ifadesi oldu. Cumhurbaşkanımızın da, dost ve müttefik bir büyük ülke başkanını, bizzat karşılaması, yerinde olmuştur. Biz, bize düşeni yapalım; diğerleri, kendi tutumlarını, kendileri düşünsün; yani, mütekabiliyet noktası getiriliyor; o, onların meseleleri.

Bu iki önemli ve başarılı durum karşısında ve AGİT’in İstanbul’da toplanması gerceği ortaya konulduğunda, ister istemez, mukadder bir sual hatıra geliyor. Tabiî, bu suali, AGİT’in önemli fonksiyonları içerisinde, insan hakları açısından, bendeniz ortaya koyuyorum. Bu da şudur: Türkiye’nin durumu nedir? AGİT toplanıyor, Clınton gelip, konuşuyor, her şey güzel; ama, durumumuz nedir?

Bu sual, mukadder üç noktaya öncelik getiriyor. Birinci soracağımız ve cevap vermeye çalışacağımız husus; İstanbul AGİT zirvesindeki karnemiz ne durumdadır, nasıldır? Maalesef, işin gerçeğini söylememiz ve hakikati kabul etmemiz gerekir; insan hakları açısından bu problemi koyduğumuzda, karnemiz kırıklarla dolu, hal ve gidişat kırık, hukuk dersi zayıf, demokrasi topallıyor, millî güvenlik dersi, o da zayıf. Tabiî, bu karnede olmaması gereken bazı notlar da var, normal bir karnede, demokrasiyle idare edilen bir ülkenin, karnesinde olmaması lazım gelen notlar, hem de yüksekçe notlar var. Yasakçılık; yüksek not almışız. İdam talepleri... Bir şehirde polisle gençler çatışıyor; hoş bir şey değil. Bizler de genç olduk, talebe olduk, çatışmadık, çatışmayı da tasvip etmiyoruz...Hayır!.. Yakalanıyorlar... Savcı ne istiyor; idam... Allah!.. Çatışma...Sonuç: Savcı... İdam... İdam talepleri, baskınlar vesaire... Saymayalım...İç karartıcı yüksek notlar da var.

Bizler, yani, şu Yüce Meclisin AGİT grubunun -en azından- yöneticileri de orada bulunup, sohbetlerde bazı suallere cevap verecek durumda da değiliz. Benden sonra konuşacak sayın kardeşim Ahmet Tan Beyefendi -zannediyorum, burada olması lazım- açıklayacak. Yani, Meclisi temsil etme durumunda olan AGİT yönetim kurulunda da sadece bir protokol kısmına Ahmet Tan Beyefendi davet edilmiştir. Diğerlerinde, bu Meclisin, hem de AGİT...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN – Sayın Hocam, lütfen toparlayınız; 1 dakika süre veriyorum.

NEVZAT YALÇINTAŞ (Devamla) – Bari şunu söyleyeyim. Tabiî, en son sual şunlar olacak: Acaba, AGİT, bize, insan hakları bakımından bir ders olacak mı? Bir şeyler getirecek miyiz? Yoksa, Helsinki'ye de gevşek bir zeminde mi gideceğiz? Ecevit Hükümetimiz, demokratikleşme alanında adımlar atacak mı?

Zannediyorum, ister istemez, gelecek... Çeçen meselesini de yine yanlış; tarihen yanlış, sosyolojikman yanlış, hukuken yanlış- "Çeçen meselesi, Rusların iç işidir" deyip geçecek miyiz?.. Bu, yanlıştır. Bunu açıklayacak vakit yok. Çeçenistan ile başka şeyleri karıştırmamak lazım. Orada, en azından, demokratik ülkelerin tavrını, onurlu bir tavrı benimsemek gerekiyor.

Hürmetle selamlıyorum hepinizi efendim. (Alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Yalçıntaş.

Sayın Yalçıntaş, Ahmet Beyin de konuşacağını söyledi. Kendisi, gerçekten, Başkan olarak açıklamada bulunacaktı; ama, maalesef, bir rahatsızlığı sebebiyle hastanede yatıyor; kendisine acil şifalar diliyoruz.

Gündemdışı ikinci söz, Balıkesir İli ekonomisi için büyük önem taşıyan, 740 kişinin çalıştığı ve 130 gündür çalışmayan -çalıştırılmayan- SEKA Balıkesir müessesesinin sorunları hakkında görüşlerini açıklayacak olan, Balıkesir Milletvekili Sayın İlyas Yılmazyıldız'a aittir.

Buyurun efendim. (DYP sıralarından alkışlar)

Süreniz 5 dakikadır.

İLYAS YILMAZYILDIZ (Balıkesir) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; SEKA Balıkesir müessesesinin sorunlarını dile getirmek için gündemdışı söz almış bulunmaktayım; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

SEKA'nın, modern ve büyük kapasiteli tesislerinden birisi de Balıkesir müessesesidir. 4 Nisan 1981 tarihinde kurulan SEKA Balıkesir müessesesi, 198 milyon dolara mal olmuş, kuruluşundan itibaren geçen yedi yıllık süre içerisinde de, fabrika, Dünya Bankasına olan borcunu ödemiştir. Fabrikanın kârı, zarar eden diğer SEKA fabrikalarına gitmiştir.

Ülke ekonomisine, yıllık 50 milyon dolar gelir getirerek, ilimiz ekonomisine aylık 250 milyar TL katkı sağlamaktadır.

SEKA Balıkesir müessesesi, istihdam edilen personel sayısı açısından, bölgemizin en önemli sanayi kuruluşu durumundadır. Müessesede, memur ve işçi yığılması yoktur. 1987 yılında, 148 memur, 868 işçi çalışırken, bugün ise, 110 memur, 630 işçi çalışmaktadır. Balıkesir İlinde, bu fabrika, 10 000 kişiye ekmek kapısı sağlamaktadır.

İşte, Balıkesir'in yerel gazeteleri; manşetlerde, hep SEKA var: "Üretene Kadar Direniş", "SEKA'da direniş", "bunlar maaşlarını aldıkları halde SEKA kapatılamaz" gibi -tek tek hepsini göstermiyorum- "SEKA'lı öfkeli" gibi, sürekli Balıkesir'in gündemindedir.

Bu fabrikanın zarar ettirilmesi, yüksek elektrik borçları dolayısıyladır. Hükümet, neredeyse, üç günde bir elektriğe yaptığı zamlarla, fabrikanın zararını, çalışmadığı halde artırmaktadır, borcunu artırmaktadır.

Bugün, bu işletmenin taşıma işini yapan kamyoncu esnafımız da çok zor durumda kalmıştır.

Değerli milletvekilleri, cumhuriyetin sanayileşme hedefini sembolize eden üç beyazdan birisi olan kâğıt sanayii, kolay kurulmamıştır. Bugün gelinen noktada uygulanan yanlış politikalar sonucunda, pamuk üreticisi de nasibini alarak, geçen yıl 195 000 liraya sattığı pamuğu, bu yıl yüzde 18'lik artışla 230 000 liraya satar duruma gelmiştir. Şekerin hammaddesi olan pancar üretenlerin durumu da bundan farklı değildir. Kâğıt sanayiin durumu içler acısıdır.

İzmit SEKA'daki değerli bir alan bir holdinge bedava peşkeş çekilirken, Balıkesir SEKA'da sadece 40 trilyonluk arazi bedava peşkeş çekilirken, Balıkesir SEKA'nın ihtiyacı olan 9 trilyon, ısrarla verilmemektedir.

Ulu Önder Atatürk, bir sözünde "bir memleket, kâğıdını kendisi yapamadığı zaman ulusal kültürünü yabancı lütfuna bağlar; kapitülasyonların en tehlikelisi budur. Ötekilerden önce bütün dikkat ve ilginizi kâğıt sanayiinde toplayın" sözüyle kâğıt sanayiinin önemini vurgulamıştır.

SEKA Balıkesir müessesesinin dört aydır çalıştırılmaması sonucunda, ülke, dışarıdan kâğıt ithal eder duruma gelmiştir; özellikle Rusya'dan ve Finlandiya'dan ucuz kâğıt ithal edilmektedir. Bu durum bizi dışarıya bağımlı kılmaktadır. Yarın ucuz kâğıdın arkası kesilirse, o zaman ne yapacağız?! Bugün var olan kurumlarımızı yaşatmalıyız, çalıştırmalıyız.

Aldığımız duyumlara göre, SEKA'nın kâğıt fiyatı ile ithal edilen kâğıt fiyatları arasında çok cüzi farklar vardır; ancak, kâğıt ithal ediyoruz diyerek, bu arada, başka şey ithal eden belli çevreler, bu ithalatın ısrarla sürdürülmesini -kâğıt adı altında ithal ettikleri diğer şeyleri kamufle edebildikleri için- istemektedirler.

SEKA Balıkesir müessesesi, gazete kâğıdına talep olmadığı için çalıştırılmamaktadır; ama, dışarıdan kâğıt ithal eden kişilere büyük kolaylıklar sağlanmaktadır. SEKA'nın ürettiği kâğıdın ithal kâğıtla rekabet edebilecek bir seviyeye çıkarılması için, gazete kâğıdı üretiminde maliyeti yükselten elektrik enerjisinde devlet tarafından bir indirim yapılmalıdır.

Malî yapısı bozulan SEKA, son yıllarda büyük finansman sıkıntısı yaşayarak yatırım yapamamaktadır. SEKA Balıkesir Fabrikasında 3 Ocak 1999 tarihinde arızalanan türbin, hâlâ yatırım yapılmadığı için, kâğıt maliyetine yüzde 5 tesir etmektedir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN – Sayın Yılmazyıldız, lütfen toparlar mısınız.

İLYAS YILMAZYILDIZ (Devamla) – Bununla ilgili olarak 2000 yılı bütçesine ödenek konulması gereklidir. Ancak, Sayın Bakanın, Sayın İsmail Özgün'ün sorduğu bir soruya verdiği cevapta, SEKA Balıkesir Fabrikasının özelleştirme kapsamına alınması, tüm SEKA genelinde olduğu gibi, rekabet kabiliyetini ortadan kaldırmış (özellikle, gazete kâğıdı gibi, ithal dampingli ürünlerin pazara girmesi) teknolojik gerilik, yatırım ihtiyacı bu sonuçları doğurmuş ve müessese "yatırım yapamayız; başınızın çaresine bakın" gibi bir konuma gelmiştir.

Hükümet, acilen, kâğıt sanayimizi korumak ve bu sanayimizin dış piyasalarla rekabet edebilir seviyeye çıkarılması için acil önlemler almalı, bu çerçevede SEKA Balıkesir Müessesesi hemen üretime başlatılmalıdır. Balıkesir için hayatî önemi sahip Gümrük Müdürlüğü ve Etibor Anonim Şirketi Genel Müdürlüğünden sonra SEKA Balıkesir müessesesinin çalıştırılmaması, ilimiz için büyük kayıptır. Bir an öce bu işletmeler üretime başlamalı, bu belirsizlik ortadan kaldırılmalıdır.

Hükümeti Balıkesir'e daha fazla ilgiye davet ediyorum. Hizmet edemiyorsunuz, bari, daha önce gelen hizmetleri, lütfen ortadan kaldırmayın.

Hepinize saygılar sunuyorum. (DYP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Yılmazyıldız.

İSMAİL ÖZGÜN (Balıkesir) – Sayın Başkan, sayın milletvekilimizin söylediklerine ben de iştirak ediyorum; bu fabrikanın bir an evvel çalıştırılmasını arzu ediyoruz.

BAŞKAN – Teşekkür ederim.

Çalışma Bakanımız Sayın Yaşar Okuyan cevap vereceklerdir.

Buyurun Sayın Bakan.

Süreniz 20 dakikadır.

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANI YAŞAR OKUYAN (Yalova) – Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; Değerli Balıkesir Milletvekilimizin konuşmasına, Devlet Bakanımız Sayın Yüksel Yalova burada bulunmadığı için, onun adına cevap vermeye, bilgi, malumat arz etmeye çalışacağım. Öncelikle, hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Bu fabrikalar, yaklaşık, 1990'lı yıllar kadar ülke ihtiyacını karşılamıştır. Daha sonraki yıllarda, basın sektöründeki gelişmelere paralel olarak talep artışı olmuş ve halen, ülke gazete kağıdı ihtiyacı, yılda, 410 000 tona ulaşmıştır.

İhtiyaç miktarı ile SEKA'nın kapasitesine baktığımızda, SEKA'nın kurulu kapasitesi ülke ihtiyacının yaklaşık yarısını karşılayabilecek durumda iken, maalesef, hızla gelişen basın sektörünün beklentileri karşısında talep miktarının yetersiz olması ve toplam iki tesiste, yaklaşık 60 000-70 000 ton/yıl üretimle, ancak, yüzde 30 kapasite kullanılmaya mecbur kalınmıştır.

SEKA, bir devlet kuruluşu olarak, insanları bilgilendirme, haberleşme ve kitap basımlarını teşvik ederek, maliyetinin altında dahi fiyat tespit etmesine rağmen, özellikle, gazete kâğıdında yeterli talep bulunamamaktadır.

Eylül ayı itibariyle; Aksu gazete kâğıdı ticarî maliyeti ton başına 262 milyon lira, satış fiyatı ton başına 205 milyon lira; Balıkesir gazete kâğıdı ticarî maliyeti ton başına 376 milyon lira, satış fiyatı ise, ton başına, sadece 212 milyon liradır.

SEKA, hem iç piyasada ve hem de ihracat için olanaklar aramaktadır. Nitekim, internette web sayfasıyla kendini dünyaya tanıtmaya çalışmakta, yine, internet vasıtasıyla, günlük olarak, dünyadaki kâğıt borsalarını takip etmektedir.

Talep yetersizliğinin nedenlerini ise şöyle özetleyebiliriz:

Ülkemizin Avrupa Birliğine girme hedefleri nedeni ve Gümrük Birliği Anlaşması gereği, Avrupa Birliği ülkeleri, EFTA ve başka ülkelerle ikili anlaşmalar nedeniyle, yıllar itibariyle, gümrük vergi ve fonları devamlı azaltılmış ve 1.1.1996 tarihinden itibaren de sıfırlanmıştır.

1990'lı yıllardan itibaren, kâğıt sektöründe, 1995 yılı hariç değişik krizler yaşanmış ve bunun sonucu olarak da, dünyadaki tüm kâğıt cinsleri gibi gazete kâğıdı fiyatlarında da büyük düşüşler yaşanmıştır. 1990'da ton başına 619 dolar olarak belirlenmiş fiyat, her yıl düşerek, ton başına 330 dolara kadar inmiştir. Bu fiyatlarla SEKA'nın rekabet etme şansı kalmamıştır.

1990'lı yıllarda, özellikle büyük kâğıt üreticilerinden olan Asya ülkelerinde büyük yatırımlar yapılmış ve bunlar, 1995 yılında devreye girmiştir. Endonezya'da yüzde 56, Çin'de yüzde 84,7, Tayland'da yüzde 35,5, Güney Kore'de yüzde 41,2 oranında yapılan bu kapasite artışlarıyla talep fazlalığı oluşmuş ve bu durumda dünya fiyatları daha da gerilemiştir.

Bilahara, Asya krizi ve arkasından Rusya krizi sonrası büyük devalüasyonların yapılmasıyla, özellikle gazete kâğıdı üreten bu ülkelerde ihracat fiyatları düşmüş ve bu da, SEKA'yı menfi yönde etkilemiştir. Rusya ve Endonezya gibi bazı ülkeler ise, hammadde kaynaklarının çok fazla olması ve ülke ihtiyaçları dövizi temin edebilmek için, âdeta, maliyetlerine bakılmaksızın çok ucuz fiyattan ihracat yapmayı öngörmüşlerdir.

Ülkemizin, tüm sektörlerde olduğu gibi kâğıt sektöründe de potansiyel bir ülke olması ve nüfus artış hızının yükselmesi nedeniyle, Tükiye pazarında yer alabilmek için, yine, ucuz fiyattan ülkemize de ihracat yapılmaya çalışılmaktadır.

Kâğıt sektörü devamlı aşama gösteren ve yenilikler ile yatırım gerektiren dinamik bir sektör olmasına karşın, oldukça eski bir teknolojiye sahip olan Balıkesir ve Aksu tesislerine, yatırım yıllarca yapılamamıştır. Bu nedenle de, SEKA'nın hem maliyet hem de kalite yönünden rekabet şansı azalmıştır.

Ayrıca, Balıkesir için çok önemli olan ve maliyeti direkt olarak etkileyen 8,2 megavat kapasiteli türbin arızası, fabrikayı daha da müşkül durumda bırakmıştır. Türbinin eski olması nedeniyle yedeklerinin bulunamaması, arızalanan ünitenin yenisiyle değiştirilmesini gerektirmiştir.

Bu bakım ve yenilemenin yatırım maliyeti 3 300 000 DM olup, yapım süresi dokuz aydır. Özelleştirme programına göre, 2000 yılı ikinci çeyreğinde özelleştirmenin tamamlanması planlandığından dolayı, türbinin yatırımı ve bakımı yapılıp işletmeye alınamadan tesis özelleştirilmiş olacaktır. Bu nedenle, bu yatırımdan vazgeçilmesi zorunluluğu oluşmuştur.

Bütün bu olaylar, SEKA ve gazete kâğıdını menfî yönde etkilemiştir.

Yukarıdaki özetlenen durum karşısında, SEKA Balıkesir tesisi bu talep seviyesinde bugün üretime başlasa dahi, bir aylık üretim sonrasında biriken stoklarını koyacak depoları dolacağı için yeniden üretimini durdurmak zorunda kalacaktır.

630 işçi başta olmak üzere, toplam 737 çalışanı, 1 804 946 metrekarelik arsa ve arazileri ile 201 lojman, 2 sosyal tesisi olan bu fabrikanın bugünkü durumundan kurtarılabilmesinin, ancak, süratle özelleştirilmesiyle mümkün olduğu anlaşıldığından ve yeni alıcısı tarafından yapılacak iyileştirmelerle hem yöre hem de ülke ekonomisine faydalı hale getirilmesi düşüncesiyle özelleştirme işlemlerine hız verilmiştir.

Konuyu bilgilerinize arz ediyorum.

Saygılarımla. (ANAP, DSP ve MHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Okuyan.

Gündemdışı son söz, Ermenistan tarafından işgal edilen Karabağ konusunda görüşlerini ifade edecek olan, Iğdır Milletvekili Sayın Abbas Bozyel'in. (MHP sıralarından alkışlar)

Buyurun efendim.

Deprem felaketinde hayatını kaybeden şehitlerimize Allah'tan rahmet diliyorum, ailelerine, yüce milletimize ve devletimize de başsağlığı diliyorum.

Bu konuşmamda, Türk yurdu Karabağ'ın Ermeni kuvvetleri tarafından işgali, şimdi ise, bu tarihî Türk topraklarının Ermenistan'a ilhakı ve ikinci Ermeni Devleti kurulması yönündeki girişimlere dikkatinizi çekmek istiyorum.

Ermenilerin 1988'deki sözde özerklik talepleri kısa zamanda sıcak savaşa dönüşmüş ve Azerbaycan topraklarının yüzde 20'si işgalle sonuçlanmıştır. Bu işgal sürecinde, 12 büyük vilayetle birlikte 700 yerleşim bölgesi, 4 500 sanayi ve tarım işletmesi, 100 000'e yakın mesken, 2 250 sosyal ve kültürel amaçlı mekân, 500 orta dereceli okul, 160 anaokulu, 200 hastane ve sağlık merkezi yakılarak yerle bir edilmiştir. İşgal ettikleri şehir ve köylerin adlarını değiştiren Ermeniler, aynı zamanda su barajlarını, hidroelektrik santrallarını, iletişim ve ulaşım şebekelerini de tahrip etmişlerdir.

Azerbaycan topraklarının işgali esnasında 30 000 Azerbaycan Türkü şehit olmuş, 10 000'lercesi yaralanmış ve sakat kalmıştır. Bugün, 1 000 000'a yakın Azerbaycan Türkü çadırlarda ve çok ağır şartlarda yaşama mücadelesi vermektedir. Bunların 350 000'ini, Ermenistan'daki tarihî topraklarından kovulan Azerbaycan Türkleri oluşturmaktadır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; işgal edilen Yukarı Karabağ toprakları şimdi ilhaka dönüştürülmek istenmektedir. Önce, sözde masum özerklik talepleriyle ortaya çıkan Ermeniler, bu hedeflerine varmak için, Türke ve Türkiye'ye düşman dış ülkelerin de desteğiyle Yukarı Karabağ'a ikinci Ermeni Devletini kurma senaryosunu hayata geçirmektedirler.

Son gelişmeler, bu senaryoların dahi Ermenileri tatmin etmediğini göstermektedir. Yukarı Karabağ'ı artık kendi toprakları olarak gören Ermeniler, şimdi faaliyetlerini, sınırlarımızın hemen ötesinde, Kars'ın yanında; yani, Gürcistan'ın Cavahetiya, bizim ise Ahalkelek olarak bildiğimiz bölgesinde yoğunlaştırmış durumdadırlar.

Türkiye sınırına yakın bölgedeki Cavahetiya'da yakın gelecekte geniş çaplı bir silahlı çatışmanın da çıkması kuvvetle muhtemeldir. Cavahetiya'da bu tür silahlı bir çatışmanın başgöstermesi, Kafkasya'ya yeniden geri dönme gayreti içerisinde olan Rusya'nın çıkarlarına hizmet edecektir. Rusya, Kafkasya'daki hedefine varmak için yeniden Ermeni kartını kullanma fırsatı bulacaktır.

Saygıdeğer Başkan, değerli milletvekilleri; Gürcistan'daki Ermeniler bu tür çalışmalar sergilerken, Nancivan'dan gelen Ermeniler de boş durmamaktadır. Nahcıvanlı Ermenilerin taleplerinden de bahsetmek gerekiyor. Nahcivan'dan gelen Ermeniler 11 Eylül 1999'da, Erivan'da, Nahcıvan Ermenileri Millî Konseyini kurmuşlar; konsey, Ermenistan parlamentosunun, Nahcıvan'ı Azerbaycan'ın bir parçası olarak kabul eden Kars ve Moskova Anlaşmalarını iptal etmeye çağıran bir kararı da kabul etmiştir.

Nahcivanlı Ermenilerin söz konusu kararı, onların Azerbaycan'dan yeni toprak talebi anlamına gelmektedir. Karabağ anlaşmazlığı başlamadan önce de Ermeniler bu tür talepler ileri sürmekteydiler.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; yüksek heyetinizin huzurunda, Yüce Meclisimizle beraber, bize insan hakları dersi verme gafletinde bulunan devletlere, velhasıl bütün dünyaya buradan seslenmek istiyorum.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN – Sayın Bozyel, lütfen toparlayınız.

ABBAS BOZYEL (Devamla) – Altında imzaları bulunan 30 Nisan 1993, 29 Temmuz 1993 ve 14 Ekim 1993 tarihli Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin kararlarına uysunlar; çünkü, söz konusu kararlarda, Yukarı Karabağ'ın Azerbaycan'ın ayrılmaz bir parçası olduğu ve işgalci Ermeni kuvvetlerinin işgalleri altındaki toprakları derhal terk etmeleri açıkça ifade edilmektedir.

İşgalci Ermeni kuvvetleri Azerbaycan topraklarını terk etmediği müddetçe, anlaşmazlığın çözümüne yöneltilen dayatıcı çözüm yollarının, Azerbaycan-Türk topraklarında ikinci bir Ermeni devletinin kurulmasına hizmet edeceğine inanmaktayız.

Türkiye, Ermenistan ve Gürcistan'ın beraberce alacağı ortak kararların bölge barışına hizmet edeceğine ve barışı sağlayacağına inanıyoruz. Türkiye, elbette ki, bölgede barışın mimarı olacaktır; bu, Türkiye'nin tarihî mesuliyetidir; lakin, bölgede yaşayan diğer ülkelerin Ermenistan'la beraber, bunda samimî olması gerekir. Üç tarafı toprak talep ettiği devletlerce çevrili bulunan ve denize çıkışı olmayan Ermenistan'ın, komşularıyla ilişkilerini iyileştirmek için, Türk ve dünya kamuoyunu tatmin edecek önemli adımlar atması gerekir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN – Son cümleniz lütfen...

Sizlere saygılarımı sunuyorum, sağ olun. (MHP ve DSP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Bozyel.

Zannediyorum cevap yok.

Gündemdışı konuşmalar tamamlanmıştır.

Bir Meclis araştırması önergesi vardır; okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Yıllardır Doğu ve Güneydoğu bölgelerimizde meydana gelen terör olaylarının bitmiş olmasını sevinçle müşahede ediyoruz. İnsanlarımız maddî ve manevî sıkıntı çekmiştir. Ancak, olayların bitmiş olması, bölgenin problemlerinin bittiği anlamına gelmez. Bölge halkı tam bir sefalet yaşamaktadır. Halkı ekonomik açıdan rahatlatmak için çok önemli bir fırsat doğmuştur. Bugüne kadar çeşitli hükümetler tarafından açılan ekonomik paketlerin bölgeye somut bir girdisi olmamıştır. Bu ekonomik paketlerin neden sonuçsuz kaldığı, ciddî ve rasyonel bir kalkınma hamlesinin başlatılması için nelerin yapılabileceği ve alınacak yeni tedbirlerin belirlenmesi amacıyla, Anayasanın 98 inci, TBMM İçtüzüğünün 104 ve 105 inci maddeleri gereğince, Meclis araştırması açılmasını arz ederiz.

Saygılarımızla.

1- Mustafa Niyazi Yanmaz (Şanlıurfa)

2- Yahya Akman (Şanlıurfa)

4- Ahmet Karavar (Şanlıurfa)

5- Mehmet Batuk (Kocaeli)

6- Fethullah Erbaş (Van)

7- Abdullah Veli Seyda (Şırnak)

8- Tevhit Karakaya (Erzincan)

9- Şükrü Ünal (Osmaniye)

10- Ali Güner (Iğdır)

11- Latif Öztek (Elazığ)

12- Osman Aslan (Diyarbakır)

13- Yaşar Canbay (Malatya)

14- Fahrettin Kukaracı (Erzurum)

15- Maliki Ejder Arvas (Van)

16- Salih Kapusuz (Kayseri)

17- Mehmet Zeki Okudan (Antalya)

18- Mehmet Çiçek (Yozgat)

19- İsmail Özgün (Balıkesir)

21- Hüseyin Karagöz (Çankırı)

22- Akif Gülle (Amasya)

23- Rıza Ulucak (Ankara)

Gerekçe:

Türkiye'de bölgelerarası gelişmişliğin farklı farklı boyutlarda olduğu bir gerçektir; son yıllarda fark giderek büyümektedir. Ne yazık ki, bu farkın en belirgin olduğu bölgeler, Doğu ve Güneydoğudur. Bu bölgelerimiz, maalesef ihmal edilmiştir. Uygulanan yanlış ekonomik politikalar, en çok buralarda kendisini hissettirmiştir.

Doğu ve Güneydoğu Bölgelerimizin geçim kaynağı çiftçilik ve hayvancılıktır; ancak, hayvancılık sektörü, bugün, bitme noktasına gelmiştir; çiftçilerimiz ise kan ağlıyor. Maliyetlerin ikiye katlanması, çiftçileri, ekim yapmaktan alıkoymaktadır. 1 kilogram buğday tohumunun maliyeti 1999'da 81 000 liraya ulaşmış, hükümetin kilogram başına koyduğu taban fiyat ise 82 000 liradır. Maliyeti karşılamayan bu fiyat, çiftçiyi, tarım arazilerini boş bırakmak zorunda bırakmaktadır.

Sınır ticareti yoluyla ucuz ithal edilen mazot, bölge insanını, bilhassa çiftçiyi rahatlatıyordu; ancak, Hazinenin geçen sene almış olduğu bir karar, sınır ticaretini daralttı. Valilerin bu konudaki yetkilerini merkeze aldı. Daha önce bütün bölge insanının istifade ettiği, bilhassa çiftçilerimizin ürettikleri malların maliyetini düşüren ucuz mazot, şu anda birkaç şirkete verilmiş ve tekelleştirilmiştir.

Sınır ticareti, bu bölgelerimize bir canlılık getirmişti. Ucuz ithalat, ekonomide üretim maliyetlerinin düşük olmasını sağlıyordu. Oysa, çeşitli vesveselerle konuya yaklaşıldı. Geçen yıldan beri, hükümet tarafından sınır ticareti daraltıldı. Bir anlamda, ticaret kapıları engelllendi. Böylece, bölge insanının, bir bakıma, eli kolu bağlanmış oldu. Bu da bölgelerarası gelişmişlik farkını her gün biraz daha büyütüyor.

Bölgenin yıllardır sahne olduğu olaylar, elbette, kalkınmanın önüne bir set idi; ancak, bugün, olaylar sükût etmiştir. Bölgedeki fırtınalı günler dinmiştir. Süratle, bu bölgelerde kalkınma hamlelerinin başlatılması kaçınılmazdır. Yüzbinlerce işsizin devletten beklediği de budur. Yumuşayan havayı değerlendirmek, sosyal barışı ikame etmek ve bütün bölge insanını kucaklamak için bölgede en kısa zamanda bir master planın hazırlanması gerekir.

Bu bakımdan, kısa, orta ve uzun vadede bölgeyi canlandıracak ekonomik tedbirlerin belirlenmesi amacıyla bir Meclis araştırması komisyonu kurulmasının çok faydalı olacağına inanıyoruz.

BAŞKAN – Bilgilerinize sunulmuştur.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığının bir tezkeresi vardır; okutup oylarınıza sunacağım :

Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kuruluna

Fransa Ulusal Meclisi Başkanı Laurent Fabius tarafından TBMM Başkanlığına gönderilen bir mektupta, 24 Kasım 1999 tarihinde, Paris'te, Fransa Ulusal Meclisi tarafından düzenlenecek olan "Balkanlar: İstikrardan Yeniden Yapılanmaya" konulu parlamentolararası konferansa Türkiye Büyük Millet Meclisini temsilen iki milletvekilimizin davet edildiği bildirilmektedir.

Söz konusu davete iki milletvekilinden oluşan bir Parlamento heyetiyle icabet edilmesi hususu, Türkiye Büyük Millet Meclisinin Dış İlişkilerinin Düzenlenmesi Hakkındaki 3620 sayılı Kanunun 9 uncu maddesi uyarınca Genel Kurulun tasviplerine sunulur.

Yıldırım Akbulut

Türkiye Büyük Millet Meclisi

Başkanı

BAŞKAN – Tezkereyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Sayın milletvekilleri, İçtüzüğün 37 nci maddesine göre verilmiş doğrudan gündeme alınma önergeleri vardır; ayrı ayrı okutup işleme alacağım ve sonra oylarınıza sunacağım.

Birinci önergeyi okutuyorum:

(2/119) esas numaralı kanun teklifimin, İçtüzüğün 37 nci maddesi gereğince doğrudan Genel Kurulda görüşülmesi için gereğini arz ederim.

Saygılarımla.

21.10.1999

Ahmet Demircan

Samsun

BAŞKAN – Buyurun efendim.

Süreniz 5 dakikadır.

AHMET DEMİRCAN (Samsun) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; komisyonda süresi içerisinde görüşülemediği için, İçtüzüğün 37 nci maddesi gereği, doğrudan gündeme alınması talebiyle, 18 ilimizi ve aslında bütün ülkemizi ilgilendiren, Kuzey Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Teşkilatının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Teklifimizi, kısa adıyla KAP Kanun Teklifimizi huzurlarınıza getirmiş bulunuyoruz.

Bu konu, herhangi bir partinin meselesi değildir; bu, bir ülke meselesidir. Bu meseleye, iktidarıyla, muhalefetiyle herkesin sahip çıkması gerektiği inancındayım.

Sayın milletvekilleri, gelir dağılımı adaletsizliği, bireysel noktada ülkemizin en temel problemlerinden birini oluşturduğu gibi, bölgelerarası gelişmişlik farklılığı da, aynı derecede önemli bir meseledir. Bu mesele, bugün, ülkemizdeki pek çok sıkıntının kaynağı durumundadır. Gelir dağılımındaki adaletsizliği ve bölgeler arasındaki gelişmişlik farkını çözmeden, Türkiye'nin hiçbir sorununu halledebilmek mümkün değildir.

Ülkemizin gelişmesinde, bölgesel kalkınma kavramı, her dönemde büyük önem taşımıştır. 1960'lı yıllarda bölge kalkınma planlarının yapılacağı, kalkınma planlarında yer almakla birlikte, bu yönde ilk adım, 1971'de, DPT bünyesinde, Kalkınmada Öncelikli Yöreler Dairesi kurulmasıyla atılabilmiştir; bunu da GAP izlemiştir.

Bakınız, bölgelerarası dengesizlik, sadece gelişmekte olan ülkelerde değil, gelişmiş ülkelerde de rastlanan bir olgudur. ABD, İtalya, Fransa, Almanya, Norveç, İngiltere, Sovyetler Birliği gibi ülkelerde, geri kalmış yörelerin gelişmesini ve ülke ekonomisine katkısını sağlamak üzere, çeşitli bölgesel kalkınma politikaları uygulanmıştır.

Kuzey Anadolu için bölgesel planlama yapılırken, bölgenin kuzey-güney arasında geçiş konumu nedeniyle, yetersiz altyapısı, yoğun olarak yaşanan aktif nüfus göçü, işgücü ve istihdam sorunları ile bölgenin doğal güzellikleri ve çevresindeki dev dışpazar olanakları dikkate alınmalıdır.

Ülkemizdeki sorunların tek elden ve tek merkezden çözümü güçleşmiştir. Bu nedenle, kalkınma planlarında da belirtildiği gibi, bölgesel kalkınma planlarının yapılması önemli bir zorunluluktur. GAP uygulaması bir tecrübe kazandırmıştır. Aynı şekilde, KAP ve Doğu Anadolu Kalkınma Projesi olarak DAP da ele alınmalı ve mutlaka hayata geçirilmelidir.

Sayın milletvekilleri, Sovyetler Birliğinde ve Doğu Avrupa'da meydana gelen değişmeler, Karadeniz Bölgesini, Türkiye için ve bölge için önemli hale getirmiştir.

Son on yılda sağlanan ekonomik ve teknik gelişmelerde Kuzey Anadolu Bölgesi payını alamamıştır. Yatırımlar azalmış, durmuş veya çok büyük oranda yavaşlayarak, programda bulunan projelerin bitiş süreleri uzamıştır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN – Lütfen, toparlayınız Sayın Demircan.

AHMET DEMİRCAN (Devamla) – Teşekkür ediyorum.

Değerli arkadaşlar, bölge içerisinde şu anda yapılan bölge kalkınma projeleri var; Ordu-Giresun Kırsal Kalkınma Projesi, Zonguldak-Bartın-Karabük Bölgesel Kalkınma Projeleri gibi; bunlar mikro ölçekte projelerdir. İşte, Kuzey Anadolu Projesi Bölge Kalkınma idaresi Teşkilatı, kanunda sayılan görevleri doğrultusunda bu projeleri de master bir proje altında birleştirerek ortak çalışmalar yapacak, teşkilat yapısında, görevlerini gerektirdiği ölçüde organize edecek ve genişletecektir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN – Sayın Demircan, son cümleniz efendim...

AHMET DEMİRCAN (Devamla) – Son cümlemi söylüyorum Başkanım.

Bu imkândan ülkemizi ve bölge halkını mahrum etmeyeceğinize inanıyor, desteklerinizi bekliyor, hepinize saygılarımı sunuyorum. (Alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Demircan.

Sayın Ahmet Demircan teklif sahibi olarak görüştü.

TURHAN ALÇELİK (Giresun) – Sayın Başkan, lehinde görüş arz edebilir miyim?

BAŞKAN – Milletvekili olarak...

Buyurun.

Süreniz 5 dakikadır.

TURHAN ALÇELİK (Giresun) – Sayın Başkanım, değerli milletvekili arkadaşlar; Sayın Ahmet Demircan'ın, Kuzey Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Teşkilatının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Teklifinin doğrudan gündeme alınmasıyla ilgili önergesinin lehinde görüşlerimi arz etmek üzere söz aldım; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Değerli arkadaşlar, Karadeniz Bölgesini yakinen tanımayan birçok insanın aklına ilk gelecek husus, Karadeniz Bölgesinin, yeşilliğiyle, deniziyle, çok gelişmiş, belki, dünyanın en güzel, en gelişmiş yörelerinden biri olduğudur; hemen, ilk, akla bu gelir; ama, bölgeye gidenin ilk karşılaşacağı problem, bir kere, 100 kilometrelik yolu iki üç saatte gidebilmektir. Öyle bir yol ki, 30 kilometreyi bir saatte ancak gidebilirsiniz -sahilden bahsediyorum- hele 300-500 metre sahilden içeri girdiğiniz zaman -Zonguldak'tan Artvin'e kadar bütün illerimiz için bunu ifade ediyorum- belki kilometreyi 15 dakikada araçla gidebileceğiniz bir tabiî -ve şu andaki- gelişmişlik arz eder. Sadece bu değil, Karadeniz Bölgemizin tamamında büyük bir işsizlik ve -kelime belki ağır ama- korkunç bir göç yaşanmaktadır. Öyle ki, Samsun'dan Artvin'e kadar doğu bölgesini ele aldığınız zaman, son seçimlerde, Giresun, kıl payı kurtardı; ama, tüm illerin milletvekili sayıları düştü.

Değerli arkadaşlar, dolayısıyla, Güneydoğu Anadolu Projesi hayata geçtiğinde, nasıl ki, güneydoğumuza bir katkı sağlamışsa, Güneydoğu Anadolu Projesinin hayata geçmesiyle, o bölge, artık cazibe merkezi haline gelme durumunda ise -ki, benim en son görev yerim Şanlıurfa'dır; bunu, bizzat canlı şahidi olarak yaşadım- aynı şekilde Kuzey Anadolu Bölgesinin de, daha doğrusu tüm Karadeniz Bölgesinin de böyle bir çalışmaya hakikaten ihtiyacı var. Eğer biz insanlarımızın yerinde huzurla ve refah içerisinde yaşamasını istiyorsak -ki, bu Meclisin görevi budur; bunun dışında hiçbir karşı istekli arkadaşımın olmadığına inanıyorum- o zaman, bu kanun teklifinin bir an önce bu Mecliste görüşülüp kanunlaşmasında bütün arkadaşlarımızın katkısına ihtiyaç var.

Daha öte bir şey söyleyeyim: Birtakım kalkınmada öncelikli yöreler listesine baktığınız zaman, Karadeniz Bölgesinin bütün illerinin -Samsun da buna dahil, Giresun da dahil- bu listede olduğunu göreceksiniz. Dolayısıyla, eğer kalkınmada öncelikli yöre, geri kalmışlığı ifade ediyorsa, bölgenin mutlaka özel bir katkıya ihtiyacı var.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN – Sayın Alçelik, lütfen toparlayınız.

TURHAN ALÇELİK (Devamla) – Peki Sayın Başkanım.

Bu kanun teklifine "evet" demekle değerli milletvekili arkadaşlarım, tüm Karadeniz Bölgesine, göç eden, işsiz olan insanlarımıza da katkıda bulunmak durumundalar. Ben, Meclisteki hiçbir arkadaşımızın bu manada bu kanun teklifine "hayır" diyebileceğini düşünemiyorum ve "evet" diyeceğiniz düşüncesiyle hepinize saygılar sunuyorum; hayırlı günler diliyorum. (FP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Alçelik.

AHMET KABİL (Rize) – Sayın Başkan, konuşabilir miyim?

BAŞKAN – Ne adına konuşacaksınız efendim?

AHMET KABİL (Rize) – Arkadaşlarımın teklifine ben de katılıyorum. Hakikaten, Karadeniz Bölgesi, Türkiye'de en çok ihmal edilen, en çok göç veren bir bölgemizdir. Dolayısıyla, kanun teklifinin gündeme alınmasına dair önergeye ben de katılıyorum.

Teşekkür ederim.

BAŞKAN – Teşekkür ederim efendim.

Komisyondan ve Hükümetten söz talebi?.. Yok.

Bu durumda, önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Önerge kabul edilmiştir. (Alkışlar)

Sayın milletvekilleri, İçtüzüğün 37 nci maddesine göre verilmiş doğrudan gündeme alınmayla ilgili ikinci bir önerge vardır; okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

İstiklal Madalyası Verilmiş Bulunanlara Vatanî Hizmet Tertibinden Şeref Aylığı Bağlanması Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifinin İçtüzüğün 37 nci maddesine göre doğrudan Genel Kurul gündemine alınması hususunda gereğini arz ederim.

Saygılarımla. 3.11.1999

Mehmet Bedri İncetahtacı

Gaziantep

BAŞKAN – Sayın İncetahtacı, buyurun efendim. (FP sıralarından alkışlar)

Süreniz 5 dakika efendim.

MEHMET BEDRİ İNCETAHTACI (Gaziantep) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Türkiye bir hukuk devletidir. Hukuk devleti, en küçük ayrıntısına kadar ülkesinin her meselesinde hukukun egemen olmasını temenni eden ve bunu gerçekleştirmek için çalışan ülkenin adıdır. Türkiye'de çok garip, çok yanlış bir uygulama, çok eski zamandan beri devam etmektedir. Biliyorsunuz, biz, 1950 senesinde Kore'ye asker gönderdik. 1950 ile 1966 senesi arasında bu devam etti.

1997 senesinde, 20 nci Dönemde, bunu düzeltmek için Türkiye Büyük Millet Meclisine bu önergeyi arz etmiştim ve Meclis kabul etmişti; fakat, erken seçime gidilmesi dolayısıyla kanunlaşamamış, mesele, kadük olarak bu döneme ertelenmişti.

Değerli milletvekilleri, sözü çok uzatmaya lüzum yok, bir hukuk devleti olan Türkiye'de, Kore Savaşına katılan askerlerimiz arasında bulunan bu iki farklı uygulamayı ortadan kaldırmak için, gerek Demokratik Sol Partili değerli milletvekillerinden gerek Milliyetçi Hareket Partisinden gerek Anavatan Partisinden gerek Fazilet Partisinden ve Doğru Yol Partili milletvekillerimizden bu teklifimizin gündeme alınması için müspet oy rica ediyorum. Bunu, herhangi bir siyasî parti mülahazasıyla değil, memleketimizin gerçek manada bir hukuk devleti olması esasını temenni ettiğim için istiyor ve bütün Meclisi saygıyla selamlıyorum efendim.

Teşekkür ederim. (FP ve DYP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın İncetahtacı.

Başka görüş bildirmek isteyen var mı efendim? Olmadığı anlaşıldı.

Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Önerge kabul edilmemiştir.

Sayın milletvekilleri, daha önce aldığımız karar gereğince, sözlü soruları görüşmüyor ve gündemin "Genel Görüşme ve Meclis Araştırması Yapılmasına Dair Öngörüşmeler" kısmına geçiyoruz.

Konya Milletvekili Sayın Veysel Candan ve 22 arkadaşının, Bağ-Kurun içinde bulunduğu sorunların araştırılarak alınması gereken tedbirlerin belirlenmesi amacıyla Anayasanın 98 inci, İçtüzüğün 104 ve 105 inci maddeleri uyarınca bir Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergesinin öngörüşmelerine kaldığımız yerden devam edeceğiz.

BAŞKAN – Hükümet?.. Burada.

Geçen birleşimde, Doğru Yol Partisi, Anavatan Partisi, Fazilet Partisi ve Milliyetçi Hareket Partisi grupları adına yapılan konuşmalar tamamlanmıştı.

Şimdi, söz sırası, Demokratik Sol Parti Grubu adına, Kırşehir Milletvekili Sayın Fikret Tecer'dedir.

Buyurun Sayın Tecer. (DSP sıralarından alkışlar)

Süreniz 20 dakika efendim.

DSP GRUBU ADINA FİKRET TECER (Kırşehir) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; sözlerime başlamadan önce, Bolu İli ve çevresinde meydana gelen deprem felaketinde hayatını kaybeden vatandaşlarımıza Tanrı'dan rahmet, kederli ailelerine başsağlığı, yaralanan vatandaşlarımıza acil şifalar dilerim.

Değerli milletvekilleri, Bağ-Kurun içinde bulunduğu sorunların araştırılarak alınması gereken tedbirlerin belirlenmesi amacıya Yüce Meclise sunulan Meclis araştırması önergesi hakkında bilgi arz etmek üzere huzurlarınızda bulunuyorum. Sizleri ve televizyonları başında bizleri izleyen tüm vatandaşlarımı, DSP Grubu adına, saygı ve sevgiyle selamlıyorum.

Değerli milletvekilleri, ülkemiz insanlarının sosyal güvenliğini sağlamak bakımından kurulmuş bulunan üç büyük sosyal güvenlik kurumundan biri olan Bağ-Kur, 2 Eylül 1971 tarih ve 1479 sayılı Kanunla, esnaf ve sanatkârlar ile diğer bağımsız çalışanların sosyal güvenliklerini sağlamak üzere kurularak sosyal güvenlik sistemi içerisinde onurlu yerini almış ve 1 Ekim 1972 tarihinden itibaren tüm yurtta, aynı anda uygulamaya konulmuştur.

Bağ-Kur, kuruluşundan sonra hızlı bir gelişme göstermiştir. Bu gelişim, hem kapsamdaki sigortalı sayısı bakımından hem de mevzuat açısından gerçekleşmiştir. Kanun kapsamına, 10 Eylül 1977 tarihinde yürürlüğe giren 2108 sayılı Yasayla, hiçbir sosyal güvenlik kurumuna tabi olmayan köy ve mahalle muhtarları alınmıştır. Yine, 4 Mayıs 1979 tarihinde yürürlüğe giren 2229 sayılı Yasayla, isteğe bağlı sigortalılık düzenlenmiş ve ev hanımlarını -istekleri halinde- isteğe bağlı olarak sigortalı kapsamına almıştır. 1 Ocak 1984 tarihinde yürürlüğe giren 2926 sayılı Tarım Kanunuyla, diğer sosyal güvenlik kuruluşları kapsamında kalan ve tarımsal faaliyette bulunan 22 yaşını doldurmuş erkekler ile 22 yaşını doldurmuş aile reisi kadınlar, Bağ-Kur tarafından kanun kapsamına alınmıştır. Bu kanunun uygulamasına 29 Mayıs 1984 tarihinde kademeli olarak başlanılmış ve en son 20 ilin de kapsama alınmasıyla, 1 Temmuz 1993 tarihinde yurt çapında uygulaması tamamlanmıştır.

Bağ-Kur Kanununda, günümüze kadar çok sayıda değişiklik yapılmıştır. Bu değişikliklerden önemli olanlar, sırasıyla, şunlardır: 4 Mayıs 1979 tarihinde yürürlüğe giren 2229 sayılı Yasayla, sigortalılara birçok yeni hak verilmiştir. Bunlardan en önemlisi, daha önce kadınlarda 55, erkeklerde 60 olan emekli yaşının, 5 yaş geriye çekilerek, kadınlarda 50, erkeklerde 55 olarak değiştirilmesidir. İsteğe bağlı sigortalı olmanın kapsamı genişletilmiş; yine bu kanunla, uygulamada karşılaşılan kanunî aksaklıkların ve noksanlıkların giderilmesi yönünde yeni düzenlemeler yapılmıştır.

8 Mart 1981 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren 2423 sayılı Yasayla da önemli değişiklikler yapılmıştır. Bunlardan en önemlisi, ilk beş basamakta bekleme süresinin bir yıla indirilmesi ve bu basamaklardaki yükselmelerin mecburî hale getirilmiştir. Primlerin üçer aylık dönemler halinde ödenmesinden vazgeçilerek, aylık ödenmesi esası getirilmiş; yine bu kanunla, sigorta primine ve aylıklara esas olan basamak sayısı değiştirilmeyerek, gösterge ve katsayı sistemine dönüştürülmüştür.

24 Nisan 1982 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren 2654 sayılı Yasayla, Bağ-Kur sigortalı hak sahiplerine ödenen aylıklarda önemli artışlar sağlanmıştır. Yine bu kanunla, daha önce, kanun kapsamına girmede esas alınan esnaf odaları kayıtları önplandayken, ticarî ve götürü usulde Gelir Vergisi mükellefi olma şartı önplana çıkarılmıştır.

20 Ekim 1983 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren 2927 sayılı Yasayla, kurumdan yaşlılık, malullük ve ölüm aylığı alanların sosyal yardım zamları artırılmıştır; ayrıca, basamaklarda esas alınan gösterge tablosu yeniden düzenlenmiştir.

22 Mart 1925 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren 3165 sayılı Yasayla da, sigortalılar lehine önemli değişiklikler yapılmıştır. Şöyle ki:

Kurum sigortalılarına askerlik borçlanma hakkı verilmiştir.

Sigortalılık süresinin tespitinde, esnaf odaları ve esnaf sicil memurluklarının kayıtlarının esas alınması hüküm altına alınmıştır.

60 yaşından önce yaşlılık aylığı bağlananlara, işten ayrılma mecburiyeti kaldırılmıştır.

Bağ-Kur sigortalısıyken vefat eden kadının kocasına ölüm aylığı bağlanması hakkı tanınmıştır.

Daha önce, 2654 sayılı Yasayla sigortalılığı geçersiz sayılanlara, sigortalılığını geçerli kılabilme imkânı getirilmiştir.

22 Mayıs 1985 tarih ve 18761 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 3201 sayılı Yasayla, Sosyal Sigortalar Kurumu ve Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığına tabi olmayan Bağ-Kur sigortalılarından yurt dışında çalışmış olanlara ve ayrıca, yurt dışında bulunan işçilerimizin yanlarında bulunan ve hiçbir işte çalışmayan eşlerine de, yurt dışında ev hanımı olarak geçen sürelerini Bağ-Kurda borçlanma hakkı verilmiştir.

5 Kasım 1985 tarihinde kabul edilen 3235 sayılı Yasayla, 1479 sayılı Yasa kapsamında bulunan sigortalılar ile bakmakla yükümlü bulunduğu eş, çocuk, anne ve babaları sağlık sigortası kapsamına alınmıştır.

30 Haziran 1987 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren 3396 sayılı Yasayla, daha önce 12 olan basamak sayısı 24'e çıkarılmış; yine bu kanunla, Kurumdan yaşlılık aylığı alanlara, istekleri halinde, aylıklarından vazgeçerek prim ödeme suretiyle basamaklarını yükseltme imkânı sağlanmıştır.

3774 sayılı Yasayla yaşlılık aylığına hak kazanmada, daha önce kadınlarda 50, erkeklerde 55 olan yaş sınırı şartı kaldırılmış, bunun yerine kadınlarda 20, erkeklerde 25 yıllık süresini tamamlayanlara, yaşlarına bakılmaksızın yaşlılık aylığı bağlanma hakkı verilmiştir.

3780 sayılı Yasayla, prim borcu bulunan sigortalılara, borç asıllarını peşin veya dört eşit taksit halinde ödemeleri halinde, birikmiş borçlar için tahakkuk eden gecikme zammı ve faiz borçları için af getirilmiştir.

4 Eylül 1996 tarihinde yürürlüğe giren 4181 sayılı Yasayla, Bağ-Kur sigortalılarına, bulundukları basamaktan daha üst basamaklara yükselme imkânı getirilmiştir.

4 Kasım 1998 tarihinde kabul edilen 4386 sayılı Yasayla, 2926 sayılı Yasa kapsamında bulunan tarım sigortalıları, sağlık sigortası kapsamına alınmıştır.

Sayın Başkan, değerli milletvekili arkadaşlarım; buraya kadar, Bağ-Kurun kuruluşundan günümüze kadar çıkarılan Bağ-Kur yasalarını ana hatlarıyla özetlemeye çalıştım. Bu yasaların tamamı incelendiğinde, Kurum sigortalılarına ve bakmakla yükümlü bulundukları lehine birtakım hak ve kolaylıkların getirilmesi gibi bir gerçekle karşı karşıya olduğumuzu görür, sorunların nerelerden kaynaklandığını tahmin edebiliriz.

Bağ-Kur birikimleri, sağlık sigortasının yürürlüğe girmesiyle 1987 yılından itibaren erimeye başlamış ve 1989 yılında ise, yaşlılık, malullük ve ölüm sigorta kolları için ayrılan karşılıkların tamamı tükenmiştir. Yine, bu yıllarda oluşmaya başlayan malî açık, tarım sigortalılarının birikmiş primleri ve sağlık sigortası için tahsil edilen primlerle kapatılmıştır. 1991 yılından itibaren ise, Kurum, bütün sigorta kollarında açık vermeye başlamış; bu açıklar, önce Geliştirme ve Destekleme Fonundan, daha sonra Hazine Müsteşarlığı bütçesinin sosyal transferler bölümüne konulan ödenekten karşılanmaya çalışılmıştır.

Bağ-Kurun gelir ve giderleri arasındaki dengenin sağlanabilmesi için alınması gereken tedbirler, ana hatlarıyla şunlardır:

Emeklilere verilen sosyal yardım zammı prime dahil edilmelidir.

Kayıtdışı sigortalıları kapsama almak için gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.

Sağlık sigortası Sağlık Bakanlığına devredilmeli; Kurum, sadece yaşlılık, ölüm ve maluliyet aylığı ile cenaze yardımları yapar duruma getirilmelidir.

Her iktidar değişiminde geleneksel hale gelen yönetici değişimine son verilmelidir.

Sigortalıların daha yüksek basamaklarda prim ödemesini ve emekli aylığı almasını sağlamak için, sigortalının başladığı tarihten itibaren 3 ay olan basamak seçme süresi 6 aya çıkarılmalıdır.

Zorunlu basamak yükseltme sınırı 1'den 12'ye yükseltilmelidir.

Bağ-Kur aylıklarının düşük olması nedeniyle, vatandaşlar, emekliliğine 3,5 yıl kala diğer sosyal güvenlik kurumları kapsamına girmektedir. Bu göçün önlenmesi için de gerekli tedbirler alınmalıdır.

Düzenli prim ödemeyi alışkanlık haline getirebilmek için otokontrol sistemi kurulmalıdır.

Kamu kurum ve kuruluşlarıyla iş yapan Bağ-Kur sigortalılarından, Bağ-Kur borcunun bulunmadığına dair belgeler istenilmelidir.

Prim tahsilatı yapan yeni bankalarla anlaşma yapılmalı; ilçelere ve büyük kasabalara, prim tahsilatı ve diğer Bağ-Kur işlemlerini yapan irtibat büroları açılmalıdır.

Bağ-Kur sigortalılarına verilen sağlık karnelerinin, asıl sahibi dışında, başka kimselerce kullanılmasını önlemek için de gerekli tedbirler alınmalıdır.

Yine, 1479 sayılı Yasaya göre yaşlılık ve malullük aylığı alanların sayısı 1 057 920, 2926 sayılı Yasaya göre 89 098'dir. Bu duruma göre, 30 Haziran 1998 tarihine göre, toplam aylık alanların sayısı 1 147 018'dir.

Yine, 30 Haziran 1998 tarihi itibariyle Bağ-Kur'dan sağlık karnesi alanların sayısı 6 193 500'dür. 31 Aralık 1998 tarihine göre, anlaşmalı eczane sayısı 13 021, gözlükçü sayısı ise 879'dur.

Kurumun, 31 Aralık 1998 tarihi itibariyle, merkezde 1 198, taşrada 4 821 olmak üzere, toplam 6 019 kadrosu bulunmaktadır. Bu kadroya karşılık, merkezde 816, taşrada 3 631 olmak üzere, 4 447 çalışanı mevcuttur. Bu duruma göre, 1 572 boş kadrosu bulunmaktadır.

1 Eylül 1999 tarihinden itibaren tarım kapsamında bulunan sigortalılara sağlık karnesi verilmeye başlanıldığından, il müdürlüklerinde iş yükü büyük oranda artmıştır. Sigortalılara daha iyi hizmet verilebilmesi için, bir an önce boş kadroların doldurulması ve yıllardan beri SSK çalışanlarına "tazminat" adı altında yapılan ödemenin Bağ-Kur personeline de verilmesi sağlanılmalıdır.

28 Ağustos 1999 tarihinde kabul edilen 8 Eylül 1999 tarih ve 23 810 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 4447 sayılı Yasayla getirilen birtakım düzenlemelerle, Kurumun içinde bulunduğu ve biraz önce saydığım sorunlara büyük ölçüde çözüm getirilmiştir. Bu nedenle, Bağ-Kur açısından bir Meclis araştırması açılmasına gerek olmadığını arz eder, DSP Grubu adına Yüce Heyeti saygıyla selamlarım. (DSP, MHP ve ANAP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Tecer.

Böylece, gruplar adına konuşmalar tamamlanmış bulunuyor.

Hükümet adına, buyurun Sayın Okuyan.

Süreniz 20 dakika.

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANI YAŞAR OKUYAN (Yalova) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Konya Milletvekili Sayın Veysel Candan ve 22 arkadaşının, Bağ-Kurla ilgili Meclis araştırması açılması istemine ilişkin önergesiyle ilgili olarak görüşlerimizi arz edeceğim. Sözlerime başlamadan önce, Yüce Heyetinizi saygıyla selamlıyorum.

Benzeri borçlanma hakkı bu uygulamayla da bitmemiş, 2108 sayılı Kanunla, 10 Eylül 1977 tarihinden itibaren Bağ-Kur kapsamına alınan köy ve mahalle muhtarlarına, bu tarihten önce muhtarlık yaptıkları süreleri; 4 Mayıs 1979 tarihli ve 2229 sayılı Kanunla, Bağ-Kur kapsamına alınan ve bu tarihte 40-45 yaşını dolduran kadın ve erkek isteğe bağlı sigortalılara, tescil tarihinden geriye doğru 10 yıllık sürelerini; 1479 sayılı Kanunda 2654 sayılı Kanunla yapılan değişikle, sigortalı olmaları gerektiği halde 20 Nisan 1982 tarihine kadar tescilini yaptırmayanlara, bu tarih ile 1 Ekim 1972 tarihleri arasında bağımsız çalışma süreleri; 17 Ekim 1983 tarihli ve 2926 sayılı Kanunla, Bağ-Kur kapsamına alınan tarım sigortalılarına, uygulama tarihi itibariyle 40-45 yaşını doldurmuş olmaları şartıyla geriye doğru 10 yıllık sürelerini borçlanabilme hakkını vermiştir. Yeni seçilen ve 10 Eylül 1977'den önce hizmeti bulunan muhtarlar ile isteğe bağlı sigortalılar, borçlanma haklarını da kullanmaya devam etmektedir.

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; popülist amaçlı sürekli hizmet borçlanmalarıyla sosyal sigorta ilkeleri çiğnenmiş ve Kurumun malî dengeleri altüst edilmiştir. Zira, taksitle ödenen borçlanma primleriyle, yeterli bir fon birikiminin meydana gelmesi, düzenli ve sürekli prim ödemelerinin sağladığı finansman getirisinin elde edilmesi mümkün bulunmamıştır.

30 Eylül 1999 tarihi itibariyle, 1479 sayılı Kanuna tabi sigortalı sayısı 2 180 000'dir, 6 ncı basamakta bulunan sigortalı sayısı ise 1 226 764'tür. Kalan sigortalıların büyük bir bölümü bu basamağın altında, yaklaşık yüzde 5'i ise 6 ncı basamağın üzerindeki basamaklarda yer almıştır. Bu durumun sonucunda, Bağ-Kur, düşük prim ve gelirle karşı karşıya bırakılmıştır. Ancak, bu durum, sigortalı için, her zaman, düşük aylık anlamını taşımamaktadır; çünkü, bir başka borçlanma hakkı da, 1997 yılında 4181 sayılı Kanunla verilmiş ve düşük basamaklarda bulunan sigortalılara, bir defada 12 basamak yükselme imkânı verilmiştir. Bu uygulamayla, Bağ-Kurda 42 trilyon lira prim geliri beklenirken, sadece 21 000 kişi uygulamadan faydalanmış ve yaklaşık 4,7 trilyon lira prim geliri elde edilmiştir.

Diğer yandan, sosyal güvenlik kurumlarınca hizmetlerin aksatılmadan sürdürülebilmesi, sigortalı ve hak sahiplerine sosyal ve ekonomik gelişmelere paralel haklar sağlanabilmesi, kurumların aktuaryel dengelerinin kurulmasına bağlıdır. Nimet-külfet dengesi olarak da ifade edilen bu dengenin kurulamaması, kurumların akibetinin Bağ-Kurun bugünkü durumu gibi olmasını beraberinde getirecektir. Bu itibarla, kurumlara, ticarî gözle değil, ancak kendi yağıyla kavrulan, kendi dengelerini kurmuş, devlete kambur olarak kurulmamış kurumlar olarak bakmanın en doğru yaklaşım olacağı muhakkaktır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Bağ–Kur sigortalılarıyla ilgili olarak, bu arada önemli gelişmeler de olmuş; 1 Ocak 1986 tarihinden itibaren, kademeli olarak başlanan ve üç yılda tamamlanan sağlık sigortası uygulaması başlatılmıştır. Sağlık sigortası da, yaşlılık, malullük ve ölüm sigortası kollarında olduğu gibi, primli sisteme bağlı olarak uygulamaya konulmuştur. Böylece, bütün dünyada olduğu gibi, ülkemizde de, çok pahalı olan sağlık hizmetlerinin sigortalılardan alınan primlerle finanse edilmesi amaçlanmıştır.

Ancak, bugün itibariyle, bu amacın çok uzağında bulunduğumuzu ifade etmek zorundayım. Zira, 30 Eylül 1999 tarihi itibariyle, 2 179 793 aktif Bağ–Kur sigortalısından yalnızca 110 472’si düzenli prim ödemekte, buna karşılık 1 100 000 kişiye her ay düzenli emekli maaşı ödenmektedir. Kalan 2 069 321 borçu aktif sigortalıdan 322 549’unun hiç prim ödemediği, 1 746 772’sinin ise, aklına geldiği sırada prim ödediği bir gerçektir.

Bu noktaya gelinmesinin başlıca nedenlerinden biri, sigortalıların sürekli bir af beklentisi içinde olmaları; bir diğer önemli nedeni ise, gecikme zammı oranlarının çok düşük tutulmasıdır. 8 Eylül 1999 tarihli 4447 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadar uygulanan gecikme zammı oranı, yıllık yüzde 65’tir. Bu oran, caydırıcı olmaktan uzaktır. Dolayısıyla, acil bir sağlık problemi olmayan veya emeklilik talebinde bulunmayan sigortalı, prim ödemeye yanaşmamıştır. Bunun en önemli nedeni, neredeyse düzenli bir şekilde çıkarılan gecikme zammı aflarıdır. Bu uygulama, borçlu olmayı enflasyon karşısında cazip hale getirmiştir.

Kurum, ayrıca, 1 Ocak 1984 tarihinde yürürlüğe giren 2926 sayılı Kanunla, tarımda bağımsız çalışanların sosyal güvenliklerini sağlama görevini de üstlenmiştir. Bu kapsamda, halen, yaklaşık 900 000 aktif sigortalıya ve aylık alan yaklaşık 90 000 emeklisine hizmet vermektedir. Tarım sigortalılarına da, 15 yıllık bir gelişmenin sonucunda sağlık hizmeti verilmeye başlanılmıştır. Her iki kanun kapsamında, sigortalı olan esnaf ve sanatkârımız ile çiftçilerimiz ve aile bireyleri dahil yaklaşık 14 milyon vatandaşımız, Bağ-Kurun sağlık sigortası yardımlarından faydalanmaktadır.

Bu yıl itibariyle, 1999 yılının ilk sekiz ayında Hazineden açığı kapatmak üzere alınan yardımın tutarı 374 trilyon liraya ulaşmıştır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; ülkemizde üç büyük sosyal sigorta kurumundan birii olan Bağ-Kur, sigortalılarına sağlık hizmetini, devlet hastaneleri, üniversite hastaneleri, diğer kamu kurum ve kuruluşlarına ait hastaneler ile anlaşma yaptığı özel sağlık kuruluşlarından hizmet satın almak suretiyle sağlamıştır.

Bağ-Kurun giderleri arasında en önemli kalemi oluşturan sağlık harcamaları, giderek artan bir biçim arz etmektedir. Bu yılın ilk sekiz ayında bunlara ödenen rakam 163,2 trilyona ulaşmıştır. Kurumun, 1999 yılı eylül ayı sonu itibariyle, özel sağlık kuruluşlarına, eczanelere, üniversite hastanelerine, devlet hastanelerine olmak üzere, toplam 113,9 trilyon lira borcu bulunmaktadır. Bu borcu önümüzdeki günlerde kısa sürede ödemek için çalışmalarımızı planlıyoruz. Maalesef, bu borcun getirdiği -mahallinde- epey bir sıkıntıyı da çekmeye başladık.

Bağ-Kurun, emekli aylıkları dahil, sağlık sigortası giderlerini, sigortalılarının ödediği primlerle karşılaması esastır; ancak, Bağ-Kurun, sigortalılarından tahsil ettiği primlerle, emekli aylıklarını ve sağlık harcamalarını karşılayamadığı da bilinen bir gerçektir. Örneğin, 1998 yılında, sağlık primi geliri 75,4 trilyondur; ama, buna mukabil, 1998 yılında Bağ-Kurun sağlık gideri 201 trilyonu geçmiştir; yani, 1998 yılı itibariyle, yaklaşık 125 trilyonu aşan bir açık mevcuttur. Kaldı ki, bu açığın, şu anki verilere göre 315 trilyona ulaştığı ve bunun, bu yıl sonunda 400 trilyon civarında olacağı hesaplanmaktadır. Her yıl bu kadar açık veren bir sistemin, sağlıklı bir neticede, bir üretim noktasında, bir hizmet üretimine geçmesi düşünülemez.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Bağ-Kur sigortalılarından çalışma gücünün üçte 2'sini kaybedenlere, tam teşekküllü hastanelerden alınmış sağlık kurulu raporuyla bunu kanıtlayan ve bu raporu Bağ-Kur Sağlık Kurulunca kabul edilenlere, yüzde 70 oranında malullük aylığı bağlanmaktadır; şayet, sigortalı, başka birinin bakım ve yardımına muhtaç ise, bu oran, yüzde 80'e yükseltilmektedir.

Öte yandan, 4447 sayılı Yasanın yürürlüğe girmesinden sonra, Bağ-Kur sigortalılarından sağlık sigortası için alınan yüzde 12'lik prim, sağlık giderlerinin karşılanmasında oldukça yetersiz kalmaktaydı. Bu nedenle, 4447 sayılı Kanunda yapılan düzenlemeyle, Bağ-Kur sağlık sigorta prim oranları yüzde 15'e yükseltilmiştir. 1479 sayılı Kanuna tabi sigortalılardan ilk 7 basamakta bulunanların 8 inci basamak, 2926 sayılı Kanuna tabi sigortalılardan ilk 5 basamakta bulunanların da 6 ncı basamak üzerinden sağlık sigortası primi ödemeleri zorunluluğu getirilmiştir. Ayrıca, kurumca yapılan otomatik basamak yükseltme sınırının 6 ncı basamaktan 12 nci basamağa çekilmesindeki amaç, prim gelirlerinde önemli bir artışın sağlanmasıdır. Bu düzenleme sonucu prim tahsilatında beklenen artışlar ve bütçe transferleri, anlaşmalı eczane ve sağlık kuruluşlarına daha düzenli ve zamanında ödeme yapılmasını da olanaklı hale getirecektir. 4447 sayılı Yasanın görüşülmesi sırasında, tasarıda yer alan prim artışları konusundaki hükümlere ve tasarıya olumsuz yaklaşan değerli muhalefet milletvekillerimizin, sigorta kurumlarımızın açıkları ve hizmet yetersizliği hakkında yakınmaya da hakkı yoktur kanaatindeyiz.

İlaç kullanımı konusuna gelince: İlaç kullanımında, sadece Bağ-Kurda veya SSK'da değil, tümüyle ülkemizde, ciddî bir israfın söz konusu olduğu açık bir gerçektir. Bu konuda, birinci derecede Sağlık Bakanlığının ve sağlık hizmeti sunan sağlık kuruluşlarının, üniversitelerin, tabip odalarının bir konsensüs içinde hareket etmeleri zorunludur. Bu noktada da Sağlık Bakanlığımızın bir çalışması mevcuttur. Bakanlığımıza bağlı Bağ-Kur ve Sosyal Sigortalar Kurumunda da bu noktada bir çalışmayı başlatmış bulunmaktayız.

Bağ-Kur tarafından gerçekleştirilen tahsis projesi de, şu anda, depremden büyük hasar gören Kocaeli, Sakarya ve Yalova illeri de dahil olmak üzere, 68 ilimizde uygulanmaktadır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN – Sayın Bakan, 2 dakika içinde toparlar mısınız lütfen.

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANI YAŞAR OKUYAN (Devamla) – Diğer yerlerde de, personel bulunmadığı için, bu projeyi henüz uygulama safhasına koyamadık.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; bugün, daha önce burada Yüce Mecliste çıkarılmış olan Sosyal Güvenlik Reform Yasasının paralelinde, daha önce de açıkladığımız gibi, 7 kanun tasarısı üzerinde çalışmalarımız son aşamaya gelmiştir. Bunlardan bir tanesi de Bağ-Kurla ilgili düzenlemelerdir. Ben, bu vesileyle tekrar, bu konularla ilgili olarak muhterem milletvekili arkadaşlarımızın bize yazılı olarak lütfedecekleri her türlü öneriye açık olduğumuzu arz ediyorum. Hatırlayacaksınız, Sosyal Güvenlik Reform Yasasının kabulünden sonra huzurunuzda yaptığım konuşmada da bu ricamı yinelemiştim ve ayrıca, bütün milletvekili değerli arkadaşlarıma yazılı olarak müracaatlarımda da, bu 7 yasa tasarısıyla ilgili olarak imkânı olan arkadaşlarımızın görüşlerini lütfetmelerini ve bunu kendilerinden beklediğimizi arz etmiştim, bu vesileyle de bu arzımı tekrarlıyorum; çünkü, bakanlık olarak, hükümet olarak amacımız, en iyisini yapmak, en az yanlışını yapmak, hatta, hiç yanlış yapmadan yasaları çıkarmaktır.

Bu vesileyle, Muhterem Heyetinize saygılarımı sunuyorum; bu konuyla ilgili görüşlerimizi arz etmeye çalıştım, teşekkür ediyorum efendim. (ANAP, MHP ve DSP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Çalışma Bakanımız Sayın Yaşar Okuyan'a teşekkür ediyorum.

Sayın milletvekilleri, son söz önerge sahibinin olmakla beraber, bir hususu açıklığa kavuşturmak istiyorum.

Bu çeşit öngörüşmelerin yapılması sırasında gruplardan önce konuşma hakkı hükümetimizindir. Daha evvel hükümet belki konuşma fırsatını bulamamıştır diye, Sayın Bakanımıza, hazırlıklarını sizlere dinletme imkânını vermiş olduk; ancak, bu öngörüşmeden sonra, Yüksek Öğretim Kuruluyla ilgili bir öngörüşme daha yapacağız. Hükümet konuşma sırasına uyarsa, İçtüzüğün 104 üncü maddesi delaletiyle 102 nci maddesindeki sırayı bozmamış oluruz. Bu bakımdan, bilgilerinizi istirham ediyorum.

Şimdi, yapmakta olduğumuz öngörüşmeyle ilgili olarak, önerge sahibi ve Konya Milletvekili Sayın Veysel Candan'ı davet ediyorum. (FP sıralarından alkışlar)

Buyurun.

Süreniz 10 dakikadır.

VEYSEL CANDAN (Konya) – Sayın Başkan, değerli milletvekili arkadaşlarım; konuşmama başlarken, Muhterem Heyetinizi saygıyla selamlıyorum.

Parti grupları adına konuşan milletvekili arkadaşlarım ve Sayın Bakan, aslında, Bağ-Kurun içinde bulunduğu problemleri tek tek gündeme getirdiler. Bizim de araştırma önergesini vermekten maksadımız, Bağ-Kurun içinde bulunduğu problemleri gündeme getirmek, alınacak tedbirleri Meclis gündeminde müzakere etmek, uygun görülürse, bir araştırma komisyonu tarafından konunun detaylı olarak incelenmesini talepti.

Hükümet olarak tercihiniz, burada, ya "biz hükümet olarak, bunları, kanunları gündeme getirir, Mecliste, tek taraflı olarak, istediğimiz şekilde kanunları çıkarır, Bağ-Kurla ilgili düzenlemeleri yaparız" şeklinde veya "böyle bir taleple, bir araştırma komisyonu kurulur ve bu komisyonda, Bağ-Kurla ilgili birtakım tespitler ortaya konulur; hazırlanan rapor da, bu hükümetin veya daha sonra gelecek hükümetlerin önünü açar" şeklinde olabilir.

Sayın Bakan biraz önce yaptığı konuşma ve takdimde, aslında, 1998 yılı Bağ-Kur Genel Müdürlüğü faaliyet raporunun bir bölümünü takdim ettiler. Bizim araştırma önergemize dikkatle bakıldığı zaman, araştırma önergesinde verdiğimiz maddeler, aynen, o bölüm de, başlıklar halinde, faaliyet raporunda sıralandı. 1 inci madde olarak, kuruluşuyla birlikte yanlış uygulamalar yapıldığı -biz de önergemizde bunu diyoruz- finans sorunlarıyla karşı karşıya bırakıldığı, kapsamının zamansız genişletildiği, popülist uygulamaların yapıldığı ve basamak sisteminde hataların yapıldığını ifade ettiler Sayın Bakan. Zaten, biz de araştırma önergemizde, aynen, bu hususları gündeme getirmiş idik.

Ancak, burada üzerinde durmamız gereken bir konu, yine, Sayın Bakan, Bağ-Kur'a ilgili açığın, 1999 yılında 400 trilyon olacağını ifade ettiler. Halbuki, Anayasanın temel maddelerinden biri de sosyal devlettir. Sayın Bakanın bu mantığıyla konuya baktığımız zaman, sosyal güvenlik kurumlarını ticaret merkezi olarak görmüş oluyoruz. Dünyanın hiçbir yerinde yapılan sosyal yardımlar "açık" olarak tanımlanmamaktadır ve bu mantıkla da, Türkiye'den başka da, dünyada, böyle bir, sosyal güvenliğe yardım etmeyen ülke, hükümet yoktur.

Evvela, Bağ-Kuru gündeme getirmeden önce, zannediyorum ki, hükümetlerin politikalarının tespit edilmesi gerekmektedir. Bunlardan biri, acaba, devletin katkısı olacak mıdır sosyal güvenlik kurumlarına, başta Bağ-Kura? Olacaksa, bunun oranı nedir, gelir-gider dengeleri nasıl sağlanacaktır, sosyal güvenlik kurumlarına -ifade ettiğim gibi- ticarî olarak mı bakılacaktır, bir sosyal güvenlik kurumu olarak mı bakılacaktır? 1999'da sosyal güvenlikle ilgili 3 kuruma devletin katkısı 3,6 katrilyon lira olmuştur.

Ayrıca, SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı tek çatı altında nasıl birleştirilecektir? Sosyal güvenlik hizmetlerinde, sağlık hizmetleri -ücret- emeklilik ayırımı yapılacaktır; bu, mutlaka tespit edilmelidir.

Ayrıca, sosyal güvenlikte özel sigorta şirketlerinin konumu ve teşviki ne olacaktır? Sağlık hizmetlerinde devlet payı nedir, özel sektör payı nedir ve sivil toplum örgütlerinin payı ne olacaktar? İlaç tüketimi nedir? Sosyal güvenlikte çalışanların sorunları nelerdir?

Bunlarla ilgili hükümet politikalarının tespitini yaptıktan sonra, ancak Bağ-Kura sağlıklı bir bakış yapabiliriz.

Evvela, Bağ-Kurda mevcut idarî yapıdaki birtakım yapılanmalar ne tür olacaktır? Yönetimde, sigortalıların emeklilik işlemleriyle ilgili olarak, Sayın Bakan ifade ettiler, yazışmalar dışında birkaç günde yapılabildiğini söylüyor; ama, gerçekler pek o kadar kolay olmadığını gösteriyor. Belki de, ifade ettikleri gibi, diğer kurumlarla ilgili olan problemler daha zaman almaktadır.

Ayrıca, sigortalılara sağlık giderlerinde ne tür tasarruf yapılabileceği veya daha iyi nasıl hizmet yapılabileceği konusu çok önemlidir.

Yine, ifade ettiğim gibi, Yüksek Denetleme Kurulu raporlarında da belirtilmiş, Sayın Bakan da ifade ettiler, Sağlık Kurulu vardır, oraya 10 000'in üzerinde rapor intikal etmiştir; 3 628'inin malulen emekliliği kabul edilirken, 3 043'ü ara kararla iade edilmiş, 3 031'i de tamamen reddedilmiştir. Bunun anlamı şudur; Sağlık Kurulu yoğun çalışmaktadır, sigortalılar iyi bilgilendirilmemektedir ve böylece, üyeler zaman kaybına ve zarara uğratılmaktadır.

Yine, ifade ediyorum, Bağ-Kurun şu anda devam eden en önemli problemi, Türkiye Halk Bankasıyla ilgilidir. 1989'da bir protokol imzalanmıştır, 1993'te, banka, tek taraflı bu protokolü iptal etmiştir, şu anda da, Türkiye Halk Bankası, Bağ-Kur işlemlerine binde 5 komisyon ilave etmektedir, açık pozisyonlarda da yüksek faiz almaktadır. Bu protokolün mutlaka tekrar düzeltilmesi gerekmektedir.

Yine aynı şekilde, muhasebe işlemlerinde genelgeye uyulmadığı ifade edilmektedir. Merkez ve taşra teşkilatlarında muhasebe kadrolaşmalarının eksik olduğu ifade edilmektedir. Büyük meblağlara varan reçete ödemelerinde aynı yıl içerisinde hesaplaşmanın yapılmadığı ve yıllara sari hesapların intikal ettiği gözlenmektedir. Bu da, Bağ-Kurda ilaç yolsuzluğunu gündeme getirecektir. Birçok muhasebe hesabının uzun vade yerine kısa süreli dönem itibariyle tutulması ve gelir gider programlarının hazırlanması tavsiye edilmektedir.

Bugüne kadar mevcut Bağ-Kur projeleri için 1 325 000 000 000 lira öngörülmüştür; ancak, 1997 yılı itibariyle harcanan para 156 milyar liradır, yani, yüzde 11 civarında bir yatırım gerçekleşmiştir. Bundan da anlaşılıyor ki, Bağ-Kura yapılan yatırım yetersizdir, uzun vadeye yayılmaktadır ve maliyet yüksektir.

Değerli milletvekili arkadaşlarım, Bağ-Kurdan ödenen emekli aylığının yüzde 43,6'sı kurum tarafından karşılanmakta, yüzde 56.4'ü de Hazine tarafından ödenmektedir. 1997 yılı Hazine yardımı 139,5 trilyon liradır, 1998 ve 1999'da artarak devam etmektedir.

Prim tahsilatı yetersizdir, zamanında alınamamaktadır. Alınmama nedeni de, hatırlanacağı üzere, SSK ve Emekli Sandığında prim, kaynağında kesilmektedir, Bağ-Kurda ise böyle değildir. Dolayısıyla, buna da bir çözüm önerisi getirmeye mecburdur.

Bağ-Kurun ekonomik yapısı, aslında, biraz önce ifade ettiğim genel yapıya bağlı olarak değişmektedir. Aktif sigortalı sayısı 1989'da 2 051 000 iken, 10 yılda 2 103 000'e ulaşmıştır. Pasif sigortalı sayısı 1998 sonu itibariyle, 1 104 000'dir. Bu oran, her gün idarenin aleyhine gelişmektedir. 1998 gelirleri 655 trilyon -giderleri de 651 trilyon Hazine tarafından katkıyla ayarlanmıştır- yönetim giderleri 9,9 trilyondur.

Bütün bu ifade etmeye çalıştığım hususları bir masaya yatırmak için milletvekillerinden oluşacak bir komisyon kurulmasında fayda olacağı kanaatindeyim.

Şu anda Bağ-Kurlu sigortalı sayısı, esnaf ve sanatkâr bazında 2 002 000, hiç prim ödemeyen 311 000, kısmî ödeme yapan 1 500 000, muntazaman ödeyen 162 000 kişidir ve düzenli prim ödeyenlerin oranı da yüzde 8,5'tir. Bu rakamlar, bize, prim ödemede yeni bir usul geliştirmenin mecburî olduğunu göstermektedir.

Tarım alanında da bu farklı değildir; Bağ-Kurlu sayısı 802 000, hiç prim ödemeyen 474 000 -802 000'e 474 000- kısmî ödeyen 281 000, düzenli ödeyen 46 000 kişidir. Toplama göre, yüzde 6,5 civarında prim ödeyen var; bu da çok düşük bir rakamdır.

1997 sonu itibariyle üyelerin borçları 304 trilyon liradır. Bundan da anlaşılıyor ki, sigortalılardan prim tahsilatı zamanında yapılamıyor.

Bütün bu ifade etmeye çalıştığım konulardan anlaşılmaktadır ki -parti sözcüsü arkadaşlarımın da ifade ettikleri gibi- Bağ-Kur, bugün içinde bulunduğu şartlar itibariyle bir sorunlar yumağı haline gelmiştir. Tekrar ifade ediyorum; hükümet bu problemleri masaya yatırır, mevcut kanunlarla, kanun hükmünde kararnamelerle çözebilir veya mademki bir araştırma önergesi verilmiştir; bir araştırma komisyonuyla, muhalefetin görüşleri doğrultusunda, onları da içine katarak, kurumun iyileşmesi noktasında bir karar alabilir.

Bu düşüncelerle, bir araştırma komisyonu kurulup kurulmaması noktasında kararınıza saygı duyacağımı ifade ediyor, saygılar sunuyorum. (FP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Candan.

Sayın milletvekilleri, Meclis araştırması önergesi üzerindeki öngörüşmeler tamamlanmıştır.

Meclis araştırması açılıp açılmaması hususunu oylarınıza sunacağım: Meclis araştırması açılmasını kabul edenler... Kabul etmeyenler... Meclis araştırması açılması kabul edilmemiştir.

Hükümet?..Mevcut.

Önergeler daha evvel okunduğu için tekrar okutmuyorum.

İçtüzüğümüze göre, Meclis araştırması açılıp açılmaması hususundaki görüşmelerde sırasıyla hükümete, siyasî parti gruplarına ve önergelerdeki birinci imza sahiplerine veya onların göstereceği bir diğer imza sahibine söz vereceğim.

Konuşma süreleri, malumları olduğu üzere, hükümet ve gruplar için 20'şer dakika, önerge sahipleri için 10'ar dakikadır.

Şimdi, sırasıyla, söz alanların isimlerini okuyorum: Gruplar adına söz alan sayın milletvekilleri; ANAP Grubu adına Şırnak Milletvekili Sayın Salih Yıldırım, Milliyetçi Hareket Partisi Grubu adına Ankara Milletvekili Sayın Abdurrahman Küçük, Fazilet Partisi Grubu adına İstanbul Milletvekili Sayın Mehmet Ali Şahin.

Önerge sahiplerini henüz isimlerini yazdırmamışlardır.

ÖMER İZGİ (Konya) – Önerge sahiplerinin ismi okunmadı galiba. Önerge sahibi Hasan Basri Üstünbaş yerine, Sayın Mustafa Gül konuşacaklar.

BAŞKAN – Tamam efendim, Mustafa Gül Bey konuşacaklar.

SAFFET ARIKAN BEDÜK (Ankara) – Sayın Başkan, Doğru Yol Partisi Grubu adına Kahramanmaraş Milletvekili Sayın Mehmet Sağlam konuşacaklar.

BAŞKAN – Gruplar adına listede eksik olan Doğru Yol Partisi Grubu adına Sayın Mehmet Sağlam konuşacaklar.

Şimdi, müzakerelere, hükümet adına, Millî Eğitim Bakanımız Sayın Metin Bostancıoğlu'nun hitaplarıyla başlıyoruz.

Buyurun efendim. (DSP sıralarından alkışlar)

Süremiz 20 dakika.

BAŞKAN – Sayın Millî Eğitim Bakanımıza teşekkür ediyorum.

Gruplar adına konuşmalara geçiyoruz.

Anavatan Partisi Grubu adına, Şırnak Milletvekili Sayın Salih Yıldırım; buyurun efendim.

Sayın Yıldırım, süreniz 20 dakikadır.

ANAP GRUBU ADINA MEHMET SALİH YILDIRIM (Şırnak) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; bugün Yüce Meclisin gündemini oluşturan konu, sadece bir grubun, sadece bir partinin, hatta Yüce Meclisin değil, ülkenin belki tümünün gündemini oluşturmaktadır.

Ülkede sorunları olan tek sektör, tabiî ki eğitim değildir; ancak, sorunlu olan sektörlerden birinin eğitim olduğu konusunda hepimiz hemfikiriz. Bundan da en çok nasibini alan kurumlardan birisinin Yüksek Öğretim Kurumu olduğunu hepimiz biliyoruz.

Peki, yükseköğrenimle alakalı bu denli sorunlar var; yükseköğrenim için bugüne kadar bir şeyler yapılmadı mı; tabiî ki çok şeyler yapıldı. Cumhuriyet hükümetlerinin tümünün bu işte önemli katkıları var. Örneğin, üniversite sayısı 1'den 72'ye çıkarıldı, öğrenci sayısı 2 914'ten 1 374 457'ye çıktı, öğretim üyesi sayısı 307'den 59 170'e ulaştı, yılda mezun olanların sayısı 321'den 187 037'ye çıktı, yükseköğretimde okullaşma oranı, yoklardan yüzde 28'lere çıktı. Bunlar, tabiî ki küçümsenecek başarılar değil; ancak, bizim bunlarla yetinmemiz de mümkün değil.

Yükseköğretimle ilgili mevzuatlarda 1933, 1946, 1981 yıllarında geniş düzenlemeler yapıldı; ancak, yeterli olmadığını, bugün, YÖK Yasasının yamalı bohçaya dönüşmesinden anlıyoruz. Tüm bunlarla birlikte yükseköğretimle ilgili sorunların sağlıklı tespitinin yapıldığını ve buna uygun çözümlerin üretildiğini bugün söylememiz, maalesef mümkün değil ve 1999 yılındaki üniversite seçme sınavındaki olaylar, sorunlar, bu sıkıntıları doruğa ulaştırdı. Neler mi bunlar; bakın:

Mayıs 1999'da yapılması gereken üniversite seçme sınavı, soru kitapçığının çalınması nedeniyle 20 Haziran 1999'a ertelendi.

135 kişi, başkalarının yerine sınava girerek, adaylardan, tıp fakülteleri için 30, eğitim fakülteleri için 20, fen-edebiyat fakülteleri için 15 bin mark ücret aldı.

Matematik sorularının sınav cevap anahtarları çalındı.

16 ilde sınava kendi yerlerine başkalarını sokmak isteyen 400 kişi tespit edildi.

364 okulda 875 adayın ortaöğretim başarı puanı yanlış hesaplandı.

1 364 lise birincisi açıkta kaldı.

Çok bilen değil, okuduğunu anlayan ve çabuk karar verebilen, başarılı oldu; çok soru çözen değil, akıllı tercih yapan, yükseköğretim programında yer aldı.

Üniversite seçme sınavına giren 1 500 000 adaydan 276 000'i bir yükseköğrenim programında yer bulmasına karşın, 1 224 000 insanımız, öğrencimiz, adayımız, maalesef başarılı olamadı, umutları bir başka bahara kaldı.

Yükseköğrenim programında yer bulanlardan, örgün öğretimde yüzde 20, açıköğretimde yüzde 25 öğrenci, aday, kayıt yaptırmadı.

Yükseköğrenimdeki bazı yöneticilerin davranışları ve öğrenci hareketleri uzun süre tüm ülkenin gündeminde kaldı.

Bütün bunlarla birlikte, çok engelli yarışta başarılı olanların mezun olmaları halinde, yüzde 75 oranında işsizlikle karşı karşıya kalma şansının olduğunu ve iş bulanların da yüzde 63'ünün ilgi alanlarının dışında çalışmak zorunda olduklarının altını çizmek istiyorum.

İşte bu nedenle, bu kurum ve bu sistem irdelenmelidir. Kurum ve sistem, ülkenin ve çağın gerçeklerine uygun hale getirilmelidir. Toplumun beklentilerine yanıt vermesi mutlaka sağlanmalıdır. Ancak, bunu yaparken, sorunları kişiselleştirmemeliyiz. Kişileri eleştirirken kurumları, kurumları eleştirirken devleti örselememeliyiz. Zira, tüm cumhuriyet hükümetlerinin müşterek bir özelliği vardır; bu, yükseköğrenim kurumlarının geleceğini, devletin geleceğiyle eşdeğer görmektir. Bu, ortak paydadır. 57 nci cumhuriyet hükümeti, iktidar ve muhalefetiyle, tüm Parlamentodan beklediğimiz budur.

Çağdaş toplumlarda eğitime verilen önem, harcanan emek ve tahsis edilen parayla ölçülmektedir. Devletin, bugün, yükseköğretime gelirlerinden ayırdığ pay, yüzde 3'ler civarındadır. Sadece kaynak açısından değil, yükseköğretim kurumlarında yapılan bilimsel çalışmalar ve araştırmalar da, gelişmiş ülkelerdekilerin çok gerisindedir. Verilen eğitimin niteliği, sürekli tartışılır hale gelmiştir.

Tüm bu olumsuzluklarda, malî ve bilimsel alandaki eksikliklerin yanı sıra, idarî yapılanmadaki yanlışlıkların da büyük pay sahibi olduğu gözlenmektedir. İdarî düzenlemeler, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu, 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu, 2809 sayılı Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Hakkında 41 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun temelinde hazırlanan yönetmeliklerden oluşmaktadır.

Yükseköğrenimle ilgili kapsamlı değişiklikler, biraz önce de belirttiğim gibi, 1933, 1946 ve 1981 yıllarında yapıldı. 1973 ve 1981 yılları, üniversitelerin Anadolu'ya yayılma sürecini taşır. 1974 yılında ÖSYM, 1981 yılında da YÖK yaşama geçmiştir.

Yükseköğretim kurumları, günümüzdeki konumları, sorunlar ve çözüm önerileri de, bu hukukî ve idarî yapı ile malî ve bilimsel alandaki mevcut durum ele alınarak irdelenmelidir. 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu, daha önceki dağınık yapılanmayı gidermek, yeknesaklığı ve bütünlüğü sağlamak amacıyla çeşitli düzenlemeler getirmiştir. Bu amaçla, Yüksek Öğretim Kurulu, Yükseköğretim Denetleme Kurulu ve Üniversitelerarası Kurul oluşturulmuştur. Bu kurullara, yükseköğretim kurumlarının öğretimini planlamak, düzenlemek, yönetmek, denetlemek, yönlendirmek ve öğretim üyelerinin yetiştirilmesindeki esasları belirlemek görev ve yetkisi verilmiştir. Rektör, senato ve üniversite yönetim kurulları, dekanlar ve fakülte kurulları, bu kurumların etkin oldukları seçimle birlikte atama mekanizmalarıyla görevlendirilmiştir. Üniversiteye girişin düzenlenmesi görevi, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezine verilmiştir.

Uygulamada, bu yasal düzenlemeler ve idarî yapılanma beklenen sonucu ne yazık ki vermemiştir. Yasadaki aksaklıkların yanı sıra, sürekli değiştirilen yönetmeliklerle, yeknesaklık sağlamak yerine, tedirginlik yaratan bir uygulama sergilenmiştir. Merkezîleştirmede aşırıya varılmış, yükseköğretim kurumlarının kendi karar mekanizmalarını harekete geçirmesi imkânı olmamıştır.

18 yıllık deneyimden sonra, çağdaş üniversite ve çağdaş üniversite yönetimini daha da geliştirerek pekiştirmek amacıyla, yürürlükteki mevzuatta aşağıdaki değişikliklerin ve düzenlemelerin yapılmasında büyük yararlar görülmektedir.

Yükseköğretim Kanunu üzerindeki çalışmalarda, sadece aksayan yönleri düzeltmek ve eksiklikleri giderilmek üzere, 2547 sayılı Kanunun esas alınmak yoluna gidilmesini yeterli sayan görüşün yanı sıra, tümüyle yeni bir yasa çıkarılmasının zorunluluğunu savunanların sayısı da bir hayli fazladır. Değişiklik önerileri, farklı platformlarda, farklı açılardan dile getirilmektedir. Bu önerileri belli başlıklar halinde toplamak mümkündür; ancak, öncelikle, üniversitelerin bilimsel, idarî ve malî özerkliği üzerinde titizlikle durulmalıdır.

Bilimsel özerklik, akademik unvanların kazanılması, eğitim öğretim programlarının düzenlenmesi, bilimsel araştırmaların yürütülmesi ve yayımlanması konularında serbestlik olarak anlaşılmalıdır. Bu alanlarda, bilimsel ve nesnel ölçütlere dayalı olarak, ilgili yükseköğretim kurullarının yetkileri esas alınmalıdır.

İdarî özerklik, yalnızca rektör ve dekan gibi üniversite yöneticilerinin, üniversite hocalarının oylarıyla belirlenmesi şeklinde düşünülmemelidir; çünkü, tümüyle seçime dayalı sistemlerde, üniversite yöneticilerinin, kendisini seçenlere fazla bağımlı kaldığı, işlerin yeteri kadar etkin yürütülmediği ve klikleşmelerin yoğunlaştığı söylenegelmektedir. Millî bir mütevelli heyeti olan Yüksek Öğretim Kurulu tarafından belirlenen adaylar arasından, Cumhurbaşkanınca rektörün atanması ve dekanların da, rektörün belirleyeceği adaylar arasından, Yüksek Öğretim Kurulu tarafından atanmasına dayanan bugünkü sistemin Türkiye için uygunluğu tartışılmalıdır. Bu sistemin idarî özerkliği sağladığı söylenemez; çünkü, yöneticiler, üniversite ve fakülte düzeyinde hiçbir grubun etkisi altında kalmadan, tarafsız, objektif hareket edebilmekte zorluk çekmektedirler. İşlerin hızlı ve etkin bir şekilde yürütülebildiği ileri sürülebilirse de, verimliliğin olduğunu iddia etmek zordur; ancak, seçime dayalı bir sistemde de, başarısız bir yöneticiyi görevden almanın yolu mutlaka bulunmalıdır.

Üniversiteler, bilimsel denetimlerini kendileri yapmalı, bu denetim, rektör tarafından görevlendirilen denetim kurulları eliyle yürütülmeli ve bütün öğretim üyelerinin bilimsel çalışmaları uluslararası standart ölçülere göre değerlendirilmelidir.

Üniversitelerin kendilerini denetlerken tarafsız kalamayacakları düşünülebilir; ancak, son on yılda, bu denetimin Yüksek Öğretim Kurulunun yetkisinde olması pratik olarak hiçbir farklılık getirmemiştir. Ancak, birinci ilkeye göre kişilikleri birbirinden farklı olacak üniversitelerin bir bilimsel rekabet içinde olacakları düşünülürse, bu üniversiteler, birbirlerinden, yaptıkları bilimsel çalışmalar, araştırmalar ve mezunlarının toplumdan görecekleri rekabetin çokluğuyla ayırt edilebileceklerine göre, bu kurumların, giderek, kısa bir süre içerisinde, kendilerini etkili bir biçimde denetlemeye başlayacaklarına inanmak doğru olacaktır.

Yükseköğretimde öğretim dili Türkçe olmalıdır. Bu ilkeye uyulması, öğretimin etkinliği, Türkçenin bilim dili olarak gelişip zenginleşmesi, ulusal kültürün güçlenmesi bakımından zorunludur; ancak, öğretim Türkçe yapılırken, yeterli düzeyde yabancı dil öğretilmesi için her türlü düzenlemelerin yapılabilmesi mutlaka garanti altına alınmalıdır.

Üniversitelerde özgürlüğü kısıtlayıcı hükümler ayıklanarak kanundan çıkarılmalıdır.

Her üniversitede, bütün öğrencilerin tabiî üye olacakları öğrenci konseyleri kurulmalıdır. Böylece, çoğunluğun oyuyla seçilen temsilcilerin üniversite organlarına oy sahibi olarak katılmaları sağlanabilecektir.

Yüksek Öğretim Denetleme-Değerlendirme Kurulu, Yüksek Öğretim Kurulu tarafından, her biri değişik bilim alanlarından olmak üzere seçilen 6 profesör üye ile Millî Eğitim Bakanlığı tarafından seçilen 1 üyeden oluşmalı ve kurumun çalışma esasları Yüksek Öğretim Kurulu tarafından çıkarılacak bir yönetmelikle biçimlendirilmelidir.

Lisansüstü eğitim öğretim; sosyal bilimler, fen bilimleri, sağlık bilimleri ve güzel sanatlar enstitülerinde yapılmalıdır. Bunların dışında kalan enstitülerde lisansüstü eğitim ve öğretimin yapılabilmesi, Üniversitelerarası Kurul kararına bağlanmalıdır.

Her üniversitede bir araştırma, planlama ve koordinasyon kurulu ünitesi kurulmalıdır.

Üniversite öğretim elemanları için, akademik ve idarî olmak üzere, iki çeşit sicil doldurulmalı, sicillerin esasları, çıkarılacak yönetmelikle belirlenmelidir. Akademik iyi sicil alamayanlara bazı müeyyideler uygulanabilmelidir.

Üniversitede veya yüksek teknoloji enstitülerinde, sadece lisansüstü eğitim yapmak üzere, kanunla fakülteler açılabilmelidir.

Üniversitelerde belirlenecek esaslara göre, en az 1'i öğretim elemanı dışında olmak üzere, rektör yardımcısı sayısı artırılmalıdır. Rektör yardımcılarının o üniversitenin aylıklı profesörü olması şartı kaldırılmalıdır.

Üniversite genel sekreteri, akademik personel dışından olmalı ve yetkileri artırılmalıdır.

Üniversitelerin fizikî kapasitelerinden azamî ölçüde yararlanılarak, mümkün olan eğitim programlarındaki ikili öğretime geçilmesi için gerekli önlemler öncelikli olarak alınmalıdır.

Eğitim, yarı yıl değil, tüm yıl; günde 8 saat değil, 16 saat olmalıdır. Zira, yılda 100 bin yeni kapasiteye gereksinim vardır. Bunun 50 binini mevcut olanaklarla, 50 binini de yeni olanaklarla sağlamak zorunluluğu vardır.

Üniversitelere devamlı statüde çalışma esası getirilmelidir; ancak, belirli bir geçiş süreci tanınmalı ve devamlı statüde çalışmayı özendirici önlemler mutlaka düşünülmelidir. Üniversite eğitim programlarında asgarî müşterekler, Üniversitelerarası Kurul tarafından belirlenmelidir.

Öğrencilerin cari harcamalara katkı payıyla ilgili madde yeniden ele alınmalı; toplanacak katkı paylarının harcanma esasları yeniden düzenlenmelidir.

Her yıl, Üniversitelerarası Kurul bütçesine ödenek konularak, kurulun tespit etmiş olduğu esaslara göre bir önceki öğretim yılında üstün başarı göstermiş olan öğretim elemanlarına bu ödenekten ödül verilmesi gelenek haline getirilmelidir.

Üniversitelerarası Kurulun oluşumu, bugünkü haliyle muhafaza edilmemeli; daha küçük kurullar halinde çalışacak hale getirilmelidir.

Öğretim elemanlarından kanunda öngörülen görevlerini yerine getirmekte yetersiz görülenlerin ilişkilerinin kesilmesiyle ilgili madde hükmü yeniden düzenlenmelidir. Profesörler için 6 yılda 1 yıl izinli sayılma hükmü düşünülebilir.

Öğretim üyesi ihtiyacı olan üniversitelerin bu ihtiyaçlarının karşılanmasıyla ilgili maddeler daha işler hale getirilerek, yeni baştan gözden geçirilmelidir. Üniversiteyi oluşturan kuruluş ve birimlerde görevli öğretim elemanlarının ve diğer personelin görev yerlerinin değiştirilmesiyle ilgili hükümde, yetki, üniversite yönetim kuruluna tanınmalıdır.

Görevli bulunduğu yükseköğretim kurumundan ayrılmış olan öğretim üyelerinin, tekrar, kurumlarına kadro şartı aranmaksızın geri dönebilmeleri imkânını getiren madde korunmalıdır.

Ders yükü ve muafiyetleri yeniden düzenlenmelidir.

Rektör, bütçenin ve üniversiteyle ilgili fonların dağıtımında üniversite organlarının görüşünü almalı; ancak, bu görüşe katılmadığı takdirde, gereği için Yüksek Öğretim Kuruluna başvurabilmelidir.

Doçentlik sınavı, yeniden bir esasa bağlanmalıdır.

Yardımcı doçentlik, kadro unvanı olmaktan çıkarılarak, kadroya atanmadan kazanılabilecek bir akademik dereceye dönüştürülmelidir. Bu yapılmadığı takdirde, yardımcı doçentlerin kadro sorunları mutlaka çözülmelidir.

Her türlü öğretmenlik sertifikası programları, bir üniversitede yalnızca eğitim bilimleri fakültesi veya eğitim birimleri bölümleri tarafından yürütülmelidir.

Öğretim elemanlarının yurt dışında görevlendirilebilmeleri somut esaslara bağlanmalı ve mümkün olduğunca çok sayıda öğretim elemanına bu imkân, az süre ile de olsa sağlanmalıdır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN – Sayın Yıldırım, 2 dakika içerisinde toparlar mısınız efendim.

MEHMET SALİH YILDIRIM (Devamla) – Gelişmiş üniversitelerdeki öğretim üyeleri, geri dönüş güvencesi verilerek, Anadolu'daki üniversitelerde görev almaya özendirilmelidir.

Öğretim üyesi dağılımı ibret vericidir. Bugün, ülkemizdeki profesörlerin yüzde 58'i, doçentlerin yüzde 45,9'u, yardımcı doçentlerin yüzde 29'u, tüm öğretim üyelerinin yüzde 41,5'i sadece 6 üniversitededir.

Artan iş hacmiyle orantılı biçimde yeni idarî personel alımında kolaylıklar sağlanmalıdır.

Üniversitede emeklilik yaşı 70'e çıkarılmalıdır. Emeklilik sonrasında, en çok üç sene süreyle, her yıl yeniden karara bağlanmak şartıyla, sağlık durumu müsait olanlar, ekders ücreti ödenerek veya sözleşmeli olarak çalıştırılabilmelidirler.

Anabilim dalı başkanlarının, o anabilim dalı öğretim üyeleri tarafından, o anabilim dalındaki profesörler, yok ise, doçentler, o da yok ise, yardımcı doçentler arasından seçilmesinin doğrudan doğruya belirlenmesi öngörülmelidir.

Rektör, çalışmalarında kendisine yardımcı olmak üzere, üniversitelerin aylıklı profesörleri arasından en çok 5 rektör yardımcısı seçebilmelidir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; bazı özel durumlar gözardı edilmemek koşuluyla, üniversitelerin öğretim üyelerine, kendi yöneticilerini kendilerinin seçme hakkının verilmesi, kanımca, milletçe izlediğimiz demokrasinin en doğal gereğidir. Bunun, üniversitelerde klikleşmelere ve seçim bunalımlarına sebep olacağını düşünmek yanlıştır. Ülke yöneticilerinin bizzat halk tarafından problemsiz ve bunalımsız olarak seçilmesi karşısında, ortalama kültür ve uygarlık düzeyinin çok üzerinde olmaları doğal olan öğretim üyelerine bu hakkın verilmemesi çok yanlış ve küçültücü olarak algılanmaktadır.

Dekan, çalışmalarında kendisine yardımcı olmak üzere, fakültenin aylıklı öğretim elemanları arasından en çok 3 dekan yardımcısı seçebilmelidir. Tıp fakültesinde dekan yardımcılarından biri, üniversite hastanesinden sorumlu başhekim olmalıdır.

Üniversite yönetim kurulunun, 2547 sayılı Kanunda yer alan oluşum şekli, görev ve yetkilerinin aynen korunmaları gerektiği yolunda görüşlerin de olduğunu belirtmek isterim.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN – Sayın Yıldırım, son cümleniz için mikrofonu tekrar açıyorum.

Buyurun efendim.

MEHMET SALİH YILDIRIM (Devamla) – Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Aktarımlarımızdan da anlaşılacağı üzere, yükseköğretim kurumlarımızın iki önemli sorunu vardır: Biri, insan unsuru; diğeri ise, kaynak ve bütçedir. Yeniden yapılanması zarurî olan bu kurumun kendisini sorgulamasının ve sorgulanmasının zamanı gelmiştir; ancak, bunu yaparken, özenli olunmasının gereği vardır, zorunluluğu vardır.

Bu duygularla, Yüce Heyete saygılar sunuyorum. (Alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Yıldırım.

Milliyetçi Hareket Partisi adına, Ankara Milletvekili Sayın Abdurrahman Küçük; buyurun efendim. (MHP ve DSP sıralarından alkışlar)

Süreniz 20 dakika efendim.

MHP GRUBU ADINA ABDURRAHMAN KÜÇÜK (Ankara) – Sayın Başkan, çok muhterem milletvekilleri; Milliyetçi Hareket Partisi Grubu adına, Yüce Heyetinizi saygıyla selamlıyorum.

Yüksek Öğretim Kuruluyla ilgili verilmiş araştırma önergesi üzerinde Grubumun kanaatlerini arz etmek üzere huzurunuzdayım.

Bildiğiniz gibi, milletlerin ve ülkelerin gelecekleri, verilen eğitim, öğretimle belirlenmektedir. Bu açıdan eğitim ve öğretim, ülkelerin ve milletlerin ekonomik, sosyal, kültürel ve politik alandaki gelişmelerden ve değişmelerden azamî faydayı sağlamak, bunlardan meydana gelebilecek olumsuzlukları asgariye indirebilmek için kullanabilecekleri en mühim araçtır.

Eğitim ve öğretimde milletler, fertlerini, geçmişin birikimi olan değerlerle ve geleceğin ihtiyaç duyduğu bilgilerle donatmak zorundadır. Bu durum, milletlerin başarısı ve mutluluğuyla doğrudan ilgilidir. Nitekim, cumhuriyetimizin kurucusu Ulu Önder Atatürk, eğitime çok önem ve değer atfetmiş, en feyzli işlerden saymış ve bu Yüce Mecliste de, ilk işler arasında Tevhidi Tedrisat Kanununu çıkararak başlamıştır.

Osmanlı Devletinin kuruluşunun 700 üncü yıldönümü, bize bazı şeyleri, bu arada da Türk bilim anlayışını ve üniversiteleri hatırlatmaktadır. Küçük bir Osmanlı Beyliğinin büyük bir devlet olmasının temelinde, bilime, bilim adamlarına ve bilimsel kuruluşlara verilen önem yatmaktadır.

Osmanlı Devletinin gerilemesinde de, bilim adamlarına, bilim kurumlarına gereken hassasiyetin gösterilmemesi yanında, bilim adamlarının, bilim üreten kurumların üzerlerine düşeni gereği gibi yapmamasının rolü büyük olmuştur.

Osmanlı Devletinin son dönemlerinde, bilimsel kurumlar, bilim öğretmek yerine teferruatla uğraşmış, gereksiz şeyleri öne çıkarmış, Türk Milletinin beklentilerini ve özelliklerini gözden kaçırmış, Türk Milletine, bu noktada keyfî anlayışı genele kabul ettirme yoluna gitmişlerdir.

Bilgi üretemeyen, çağın gereklerini kavrayamayan, toplumdan kopuk bu kurumlar lokomotif olma görevini yerine getiremediği gibi, milletin bilime ve bilim kurumlarına verdiği değer ve önemi de suiistimal etmekte ve milletin hassasiyetlerini kendi menfaatları doğrultusunda kullanmakta bir sakınca da görmemişlerdir.

Bu anlayışla eğitim ve öğretimin seviyesi düşmüş, bilgi üretilememiş, millete ve devlete yol gösterecek öneriler ve projeler sunulamamıştır.

Değerli milletvekilleri, bir ülkenin kalkınmasının, bilim adamlarına verilen bilimsel değerlerle, bilim adamı yetiştiren kurumlarla doğru orantılı olduğu inkâr edilemez bir gerçektir.

Tarihte, bilimsel kurumlara, bilime değer veren ülkeler ilerlemiş ve yükselmiştir. Bilimsel kurumlara, bilim adamlarına itibar etmeyen ülkeler gerilemiş ve zamanla da tarih sahnesinden silinmişlerdir. Bunların örneklerini saymayacağım; ama, gerçekten, bu bilimsel bilgi, bilimsel anlayış çağa damgasını vuran anlayıştır. Bu, Batı dünyasında da böyle olmuş Doğu dünyasında da böyle olmuş, zaman zaman yer değişmiş; herkes, eksikliğini fark etmiş, açığını kapatma yoluna gitmiş, açığını fark ettiği noktada da mutlaka bir atılım yapmıştır. Onun için, Osmanlı Devletinin çökmesine yol açan bu bilimsel anlayıştan uzak görüş, belki de devleti bitirme noktasına getirmiş, bunu giderme yolunda gayret sarf edilmiş; ancak, bu, cumhuriyetimize nasip olmuştur.

İşte, Osmanlı'da eksik kalan, giderilmesi yolunda gayret sarf edilen nokta için, Atatürk, 1933 yılında üniversite reformunu gerçekleştirerek, modern ve çağdaş üniversitenin temelini atmıştır. Bu yükseköğretim kurumu, zaman zaman değişiklikler geçirmiş ve şu anda üzerinde konuştuğumuz Yüksek Öğretim Kurumunun oluşmasına öncülük etmiştir.

Değerli milletvekilleri, üniversite, bir memleketin en üst eğitim ve öğretim kurumudur. Üniversite üzerindeki eğitim öğretim, yine üniversitelerde yapılan lisansüstü eğitim öğretimdir; akademik kariyerler de böyle oluşmakta, bilimsel çalışmalar da meyvelerini bu şekilde vermektedir; medeniyetleri kuranlar da bilim adamlarıdır; üniversitelere itibar kazandıranlar da bilim adamlarıdır; yani "adama göre makam" değil "makama göre adam" ilkesi burada geçerlidir. Yüksek Öğretim Kurumu da, bunu hayata geçirmek için vardır.

YÖK'ün görevleri de, yine bu kanunda sıralanmıştır. Kanunun amaç, hedef ve ilkeleri doğrultusunda eğitim ve öğretim gerçekleştirmek, yükseköğretim alanlarının ihtiyaç duyduğu öğretim elemanlarının yurt içinde ve yurt dışında yetiştirilmesi için planlar hazırlamak, üniversitelere tahsis edilen kaynakların bu plan ve programlar çerçevesinde etkili biçimde kullanılmasını gözetim ve denetim altında bulundurmak; yükseköğretim kurumları arasında, Kanunda belirtilen amaç, ilke ve hedefler doğrultusunda birleştirici, bütünleştirici, sürekli, ahenkli, geliştirici bir şekilde işbirliği ve koordinasyonu sağlamak, her yıl üniversitelerin verecekleri faaliyet raporlarını değerlendirmek, üniversitelerin, kanunda belirtilen amaca ve ana ilkelere uygun faaliyette bulunup bulunmadıklarını denetlemek, yükseköğretime öğrenci seçmek ve yerleştirmek, YÖK'ün görevleri arasında sayılmıştır.

Yukarıda amaç ve ilkelerini kısaca belirttiğim YÖK'ün Kanunda belirtilen çerçeveye göre, Türkiye'nin en saygın kurumu olması gerekmektedir. Bu saygınlık ise, kurumun belirtilen amaç ve görevlerini yerine getirmesine bağlı bulunmaktadır. Ancak, kamuoyumuzda, YÖK'le ilgili olarak yapılan spekülasyonlar ve tartışmalar, bu kurumun, toplum, öğrenciler ve öğretim üyeleri nezdindeki itibarını zedelemektedir. Anılan kurumun yöneticileri de bu duruma seyirci kalmakla, yaptıkları açıklamaların da kamu vicdanını tatmin etmemekle suçlanmaktadır. Öğrencilerin kılık kıyafetiyle başlayan tartışmalar ve sıkıntılara, ÖSS tercih sistemi ve ortaöğretim başarı puanları, meslek okullarından mezun olanların tercih alanlarının sınırlandırılması, birçok yöneticinin istifa etmesine yol açan huzursuzluk ve yolsuzluk iddiaları da eklenmiştir. YÖK'ün, bütün bu gelişmeler karşısında tedbir alma, sese kulak verme yerine, yersiz ve gereksiz bir inatlaşma içine girdiği, kamuoyunun sesine kulak verip ortak bir uzlaşma zemini yakalayamadığı ve tartışmaların artarak devam ettiği yönünde kanaatler yaygınlaşmıştır. Kamu vicdanının tatmin olması ve doğruların ortaya çıkması açısından, Anayasamızın 98 inci, Meclis İçtüzüğünün 104 ve 105 inci maddeleri çerçevesinde YÖK'ün bütün yönleriyle araştırılmasında fayda bulunmaktadır. Bu araştırma, şaibelerin izalesini ve bir devlet kurumunun itibarının korunmasını da sağlayacaktır.

Anayasamızın 130 uncu maddesi hükmü gereği üniversitelerimiz, çağdaş eğitim-öğretim esaslarına dayalı bir düzen içerisine girmelidir. Anayasamızın amir hükümlerine rağmen, üniversitelerimizin üzerine düşeni yerine getirmediği, her geçen gün fonksiyon kaybına uğradığı, bunun sebebinin de YÖK'ün yöneticileri olduğu yolunda iddialar her gün gündeme gelmektedir. Hatta, üniversite rektörlerinin YÖK tarafından organize edilen raporlarında da bunlara yer verilmiştir.

Türkiye'nin önünü açmak, Türkiye'nin geleceğini aydınlatmak için herkesin işbirliği yapmasına, toplumsal huzuru ve barışı esas almasına ihtiyaç vardır. Türk Milletinin iradesini temsil eden Türkiye Büyük Millet Meclisi, her konuda olduğu gibi, Yüksek Öğretim Kurumuyla ilgili verilen araştırma önergelerindeki iddiaları da araştıracaktır.

Biz Milliyetçi Hareket Partisi olarak, usulsüzlüklerle ve yolsuzluklarla mücadele edeceğimizi milletimize söz vermiştik. Nerede böyle bir konu varsa, araştırılmasında fayda görüyoruz; çünkü, bir şeyin şüyuu vukuundan beterdir anlayışı doğrultusunda, aslı olmasa da bunların mutlaka araştırılması ve kamuoyu vicdanının tatmin edilmesi lazım.

Saygıdeğer milletvekilleri, bütün saydığım gerekçelerle, aşağıda sıralayacağım maddelerle YÖK'ün araştırılmasında fayda bulunduğunu arz etmek istiyorum:

Üniversitelerde bilimsel zihniyetin yerleşmesi ve sübjektif uygulamaların ortadan kalkması için, hür düşünceli, geniş ufuklu ve bilim üreten öğretim üyelerine ihtiyaç vardır. Hulbuki, üniversitelerimizde, son zamanlarda, bazı bilim adamlarının ayrılması yolunda bazı şaibeler, iddialar vardır; bunların da açığa çıkması için araştırma yapılması gerekmektedir.

YÖK'ün kamuoyunda endişeyle izlenen uygulamalarından biri de, yüksek lisans ve doktora nedeniyle yurtdışına gidenler ve gelenlerle ilgilidir. Özet olarak arz etmek istiyorum; bunlarda da yanlı yaklaşımlar olduğu ifade edilmekte, kamuoyunda da böyle bilinmektedir; bunun da açığa çıkmasında fayda görüyoruz.

Sınavlarda soruların çalınması yolunda iddialar vardı; bu iddiaların da gerçekten açığa çıkarılması ve özel matbaalarda basılmasıyla ilgili şaibelerin de giderilmesi gerekir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN – Sayın Küçük, lütfen, 2 dakika içinde tamamlayınız efendim.

ABDURRAHMAN KÜÇÜK (Devamla) – Tamamlamaya çalışacağım.

Teşekkür ediyorum Sayın Başkan.

Değerli milletvekilleri, bazı üniversitelerimizde yapılan harcamalarda usulsüzlük ve keyfîliğin bulunduğu yolunda resmî kurumların raporları olduğu, YÖK'ün bunlar üzerinde gerekeni yapmadığı yönünde iddialar da yaygınlık kazanmıştır.

Kuruluşunda üniversitelerin en yüksek istişare ve icra kurulu olarak düşünülen YÖK'ün, günümüzdeki haliyle, başında bulunan şahıs merkezli, istişare ve araştırmaya önem vermeyen, belirli insanların isteği ve şahsî çıkarlarına çalışan bir kurum olduğu iddiaları oldukça yaygınlık kazanmıştır. Bu anlayış, devletin en önemli kurumlarından biri olan YÖK'ün itibarını azaltmakta, halkın, bu kuruma olan güvenini sarsmaktadır; istenen Meclis araştırması, buna da yardım edecektir.

Her türlü fikrin bu çerçevede kendini ifade edeceği kurum YÖK'tür; burada da baskı uygulandığı yolunda iddialar söz konusudur.

Yabancı dil öğretimiyle ilgili konuları biraz önce ANAP Grubu sözcüsü dile getirmişti; ama, bu konu önemlidir. Üniversitelerimize, önce imkân tanınmalı, sonra beklenti içine girilmeli. Açılmış olan yabancı dil eğitim merkezinin amaçları doğrultusunda kullanılmadığı, yabancı dil sınavı uygulamalarının yabancı dil bilgisini ölçmediği, aynı sınav sistemi Türkçe yapılsa bile başarı oranının düşük olacağı, yabancı dilden önce Türkçe'nin doğru öğretilmesi gerektiği yönünde iddialar yaygınlaşmıştır.

Türkçenin bilim dili olduğu gerçeğinin vurgulanması ve yanlış anlayışlara meydan verilmemesi önem taşımaktadır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN – Sayın Küçük, son cümleniz için mikrofonu tekrar açıyorum; buyurun.

Değerli milletvekilleri, biz, haktan, adaletten yanayız; şahıslarla değil, kurumlarla ve onların daha verimli çalışmalarıyla, Türk Milletine daha iyi hizmet vermeleriyle ilgileniyoruz; çünkü, bilim çağı, Türk asrı olarak kabul ettiğimiz 21 inci Yüzyıla, Türk Milletini lider millet, Türk Devletini lider devlet yapmak için, bütün kurumlarımızla hazır olmamız gerekir. Bu çerçevede, YÖK de, iyi teşkilatlandırılmış, şaibelerden temizlenmiş, bütün aksaklıkları giderilmiş, ideolojik ve siyasî anlayışlardan kurtarılmış, sadece bilimi ve milletin menfaatlarını temel almış bir kurum haline gelmek durumundadır. Bu araştırma, hem kişilerin hem de kurumların aklanmasına, milletin nazarında itibarı zedelenmiş olan yükseköğretim kurumlarına duyulan güvensizliğin giderilmesine, ümitsizliğe son verilmesine ve geleceğe ümitle bakılmasına katkı sağlayacaktır.

BAŞKAN – Sayın Küçük, lütfen efendim...

ABDURRAHMAN KÜÇÜK (Devamla) – Türk bilim adamlarının 21 inci Yüzyıla damgalarını vurmalarını ve bu araştırmanın o doğrultuda da hizmet vermesini ümit ediyor; bu vesileyle, Milliyetçi Hareket Partisi Grubu olarak Meclis araştırmasına müspet oy vereceğimizi bildiriyor, hepinizi saygıyla selamlıyorum. (Alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Küçük.

Gruplar adına söz sırası, Fazilet Partisi Grubu adına, İstanbul Milletvekili Sayın Mehmet Ali Şahin'e aittir.

Buyurun Sayın Şahin. (FP sıralarından alkışlar)

Süreniz 20 dakika efendim.

FP GRUBU ADINA MEHMET ALİ ŞAHİN (İstanbul) – Sayın Başkan, Meclisimizin saygıdeğer üyeleri; şahsım ve Fazilet Partisi Grubu adına hepinizi saygıyla, sevgiyle selamlıyorum efendim.

Ayrı ayrı verilmiş 7 araştırma önergesi üzerinde müzakereler yapıyoruz. Bu 7 ayrı araştırma önergesinden 5 tanesi Fazilet Partili milletvekili arkadaşlarımızca hazırlanmış, 1'i Milliyetçi Hareket Partili, bir diğeri de Doğru Yol Partili arkadaşlarımızca hazırlanmış araştırma önergeleridir. Ancak, bu 7 tane araştırma önergesinin iki müşterek hedefi vardır; bu hedeflerden bir tanesi, üniversite giriş sınavının ülke gerçeklerine uygun olup olmadığının araştırılması, bir diğeri de, demokratik olmayan yönetim anlayışları ve olumsuz uygulamalarıyla ülke gündemini meşgul eden üniversitelerimiz ve özellikle YÖK'le ilgili iddiaların araştırılması.

Değerli arkadaşlarım, dünya her geçen gün gelişiyor, değişiyor. Hemen her gün, hayatımızı kolaylaştıran bir buluş, bir yenilik yaşamımıza giriyor. Hatta, dünya sadece değişmiyor, âdeta, küçülüyor, mesafeler kısalıyor. Artık, dünyanın öbür ucuyla anında haberleşme imkânına sahibiz. Artık, dünya, sanayi ötesi bir topluma doğru hızla ilerliyor.

Bütün bunlar, hiç şüphesiz ki, bilim ve teknoloji alanındaki baş döndürücü gelişmelerle mümkün hale geliyor. Kimi ülkeler, bilim ve teknoloji alanında oldukça başarılı oluyorlar -ki, bunlara gelişmiş ülkeler diyoruz- kimi ülkeler de var ki, bu alanda üzerlerine düşeni tam yapamadıkları için, geri kalmış ülke sayılıyorlar ve bu ülkeler, halklarının ekonomik ve sosyal sıkıntılarının da sebebi oluyorlar. Artık, dünyada, yarış, bilim ve teknoloji alanında oluyor. Bunun için, eğitim her şeyin başı kabul ediliyor, milletlerin ve devletlerin geleceğinin teminatı sayılıyor. Bu, zaten, her zaman da böyle olmuştur.

Değerli arkadaşlarım, bir ülkenin kalkınmışlığı, okuma yazma oranıyla ve özellikle de yüksek tahsil yapmış mezunlarının sayısıyla doğru orantılıdır. O bakımdan, Türkiye olarak, eğitimde bulunmuş olduğumuz şu noktaya, hiç şüphesiz ki, kolay gelmedik; ama, gelişmiş ülkelerle mukayese ettiğimizde, bu alanda atmamız gereken daha çok adımlar olduğunu da itiraf etmek zorundayız.

Memnuniyetle ifade etmeliyim ki, halkımız eğitime büyük önem veriyor. Çocuklarını her bakımdan en iyi şekilde yetiştirmek için, halkımız, en büyük fedakârlıkları gösteriyor ve göstermeye de hazırdır. Bu bakımdan, halkımızla, milletimizle ne kadar övünsek, iftihar etsek azdır. Ancak, itiraf etmeliyiz ki, yüksek tahsil yapmak isteyen her gencimize de, yükseköğretim yapma imkânı sağlayamıyoruz. Bu imkândan yararlanmak isteyen gençlerimizin ancak pek azı bir yüksekokula gidebilme şansına sahiptir. Bunun için üniversitelerimize, ancak sınavla öğrenci alınabiliyor.

Değerli arkadaşlarım, hatırlayacaksınız, bu yıl üniversite giriş sınavının 2 Mayıs 1999’da yapılacağı açıklanmıştı; tüm hazırlıklar buna göre yapılmıştı, tüm öğrenciler de konsantre olmuşlardı; ama, yine hatırlayacaksınız ki, sınavdan bir gün önce, cumartesi günü, tüm Türkiye bir skandalla, bir şokla sarsılmıştı; çünkü, soru kitapçıkları çalınmış ve sınavların ertelendiği açıklanmıştı. Bu hem maddî hem de manevî kayıplara neden oldu. Devletin zararı oldu, öğrencilerin ve ailelerinin zararı oldu, belki bütün bunlardan da önemlisi, öğrencilerimiz, gençlerimiz psikolojik olarak böyle bir ertelemeden çok olumsuz etkilendiler.

Değerli arkadaşlarım, hiç şüphesiz, bu iddialar çok düşündürücü ve o kadar da vahimdi. Bu nedenle, bu konuyla ilgili araştırma önergeleri verildi. İlk önergeyi de -zannediyorum, benimki ikinci sıradadır- ben ve arkadaşlarım hazırlamıştık; ama, arkasından, diğer siyasî partilere mensup arkadaşlarımız da bu doğrultuda önergeler verdiler. Hiç şüphesiz ki, Türkiye Büyük Millet Meclisi bu iddiaların üzerine gitmeli ve araştırmalıydı.

Değerli arkadaşlarım, soru kitapçıklarının çalınması üzerine ertelenen sınavlar -konuşmamın başında da ifade etmiştim- bu olayın gölgesinde 6 Haziranda yapıldı; ama, kargaşa ve tartışmalar bitmedi; bu sefer de tercih problemi başladı; çünkü, yeni sınav sistemine göre, bir üniversitenin bir bölümüne girebilmek için ÖSS sonuçları tek başına tercihte bulunmaya yetmiyordu; ayrıca, öğrencinin yerleştirme puanının da belli olması gerekiyordu. Bunun için de, öğrencinin karne notu, alan ağırlıklı ortaöğretim başarı puanı da bilinmeliydi ki, yerleştirme puanı ortaya çıksın ve doğru bir tercihte bulunabilsin. Bütün bunlar öğrenciler tarafından bilinmeden, bu öğrenciler hayalî tercihe zorlandılar. Hatta, ilk 100'e girenler bile, okullarının ağırlıklı puanlarını bilemedikleri için tercih yapmakta oldukça zorlandılar. Bir gecede değiştirilen sınav sistemiyle, başta, meslek liseleri olmak üzere, öğrencilerin tamamına yakınının, âdeta, kazanılmış hakları gasbedildi.

Süper lise mezunu olarak adlandırılan ve yabancı dil ağırlıklı eğitim veren bir lise öğrencisi -ki, ismi Yasemin Topçu'dur- yabancı dil sınavında, 100 sorudan 99'unu bilmesine ve sıralamada 195 inci olmasına rağmen, yeni sınav sistemi sebebiyle, bu sınav sistemi sebebiyle açıkta kalıverdi.

Değerli arkadaşlarım, aynı konuda, binlerce, onbinlerce örnek vermek mümkündür. Öğrenciler, aileleri, öğretmenleri, aylardır sordular, hâlâ da soruyorlar; böyle bir haksızlığa hangi vicdan dayanır? Yok mu bu ülkede, bu yanlışa bir dur diyecek? Aynı okuldan mezun olan tembel bir öğrencinin, başarılı bir başka öğrencinin puanını düşürmesi en büyük haksızlık değil mi? Bunu, öğrenciler soruyor, veliler soruyor. Her öğrenci başarısına ya da başarısızlığına göre değerlendirilmeli, değil mi? Bu soruluyor.

Değerli arkadaşlarım, en büyük şikâyet konusu, öğrencilerin mezun oldukları okulun ÖSS başarı puanının, yerleştirmede dikkate alınıyor olması. Şurası bir gerçek ki, bazı okullarda çok, bazılarında kıt not veriliyor; bazı okullarda az, bazı okullarda ise çok öğrenci mezun oluyor; bütün bunlar da, daha çok, başarılı öğrencinin, maalesef, aleyhine oluyor. Özellikle, her lisede, her branş açılmadan getirilmiş olan alan puanı uygulaması, büyük şehirlerde ve donanımlı okullarda öğrenim gören öğrencileri avantajlı duruma getirirken, buna mukabil, geri kalmış bölgelerde, Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da, kırsal bölgelerde okuyan öğrencilerimiz, maalesef, bu yeni sınav sistemiyle ve puan hesabıyla çok mağdur oldular ve bu sistem devam edecek olursa, mağdur olmaya devam edecekler.

Değerli arkadaşlarım, bütün bunlar yetmiyormuş gibi, bu yıl sonuçlar açıklandıktan sonra, bir başka skandal daha yaşandı; çünkü, ÖSYM'nin, 364 okulda 875 öğrencisinin ağırlıklı ortaöğretim başarı puanlarını yanlış hesapladığı ortaya çıktı. Bu, tercih formu dolduran 737 707 öğrenciyi, âdeta, isyan ettirdi; itirazlar birbirini izledi; ÖSYM'ye olan güven de, maalesef, çok büyük ölçüde sarsılmış oldu.

Değerli arkadaşlarım, bu curcunanın, bu skandalların sorumlusu kimdir veya kimlerdir, kimler olmalıdır? Sınav kitapçıklarına bile sahip çıkamayan, yarının Türkiyesini emanet edeceğimiz gençlerimizi âdeta perişan eden ve en kötüsü, aileleriyle birlikte milyonlarca insanımızın devlete karşı güvenini sarsan sorumlular, başta YÖK Başkanı ve yöneticileri, nasıl, hiçbir şey yokmuş gibi, büyük bir vurdumduymazlık içerisinde davranabilirler, hâlâ, o koltukları işgale devam edebilirler?

Değerli arkadaşlarım, maalesef, Sayın Gürüz ve onun yönetim anlayışı, YÖK ve üniversitelere hâkim olduğundan beri üniversitelerimizde huzur kalmadı. Sivilleşmenin ve özgürleşmenin öncüsü olması gereken üniversitelerimiz, baskıcı bir uygulamanın içine düştü. Baskılara dayanamayan öğretim üyeleri, hatta üniversite rektörleri görevlerinden ayrılmak zorunda kaldılar. Yeni 1402'likler oluştu maalesef. Değişik nedenlerle ve özellikle kılık kıyafet sebebiyle yüzlerce öğrenci okuma hakkını kaybetti. Bütün bu uygulamaların da, bir hukukçu parlamenter olarak ifade ediyorum ki, hiçbir yasal dayanağı yoktur.

YÖK ve özellikle İstanbul Üniversitesi, maalesef, sadece belirttiğim uygulamalarıyla değil, Sayıştay ve Maliye Bakanlığının raporlarıyla da şu sıra gündemdedir. Maliye Bakanlığı raportörlerinin raporundan birkaç cümle okumak istiyorum siz değerli milletvekili arkadaşlarıma: "Kaskolu taşıtlara, garanti kapsamında olmasına rağmen yüksek miktarda tamir bedeli ödendi.

Kanunlara aykırı olarak, ihalelerde pazarlık usulüyle mal alındı; devlet zarara uğratıldı; ihalelere fesat karıştırıldı.

Öğrencilerden katkı payı adıyla alınan harçlar, öğretim üyelerinin yararlandığı Boğaz ve Sapanca manzaralı sosyal tesislere harcandı. Bu paralarla bar ve tavşan kafesi alındı." Resmî raporlardan okuyorum.

AHMET KABİL (Rize) – Hangi üniversite?

MEHMET ALİ ŞAHİN (Devamla) – İstanbul Üniversitesi.

İstanbul Üniversitesinin bünyesindeki misafirhane, taşıt kampı, kantin, büfe, çay bahçesi, halı saha, kreş, kafeterya gibi, 67 yerden, 1997 yılında elde edilen 267 milyar liralık gelir, okula, gelir olarak kaydedilmedi, bu paraların kimin cebine girdiği hâlâ meçhul, aranıyor.

Değerli arkadaşlarım, bunları çoğaltmak mümkün. Bakın, bu raporlarla ilgili, bu suiistimallerle ilgili YÖK Başkanının masasında başvurular var; ama, şu ana kadar bir işlem yapılmadı. Niçin yapılmadı? Geçmişte de yapılmamışdı.

Değerli arkadaşlarım, biz, milletçe bu uygulamalarla mı, bu kafayla mı çağdaş uygarlığı yakalayacağız?! Atatürk'ün hedef olarak gösterdiği muasır medeniyetin önüne biz, Allahaşkına, bu uygulamalarla mı geçeceğiz?!

Değerli arkadaşlarım, Sayın YÖK Başkanına ve YÖK yöneticilerine, bazı üniversitelerimizin yöneticilerine sesleniyorum; lütfen, söyler misiniz, dünya çapında şu ana kadar hangi bilim adamını yetiştirdiniz? Dünya çapında hangi buluşu yaptınız? Hangi teknolojik gelişmenin altında, Allah aşkına söyleyin, hangi üniversitemizin imzası var, hangi üniversite öğretim üyemizin imzası var?!

AHMET İYİMAYA (Amasya) – İdeolojilere imza var...

MEHMET ALİ ŞAHİN (Devamla) – Bu durum bize yakışıyor mu Allah aşkına! Halbuki, biz, millet olarak, bugünkü ilimlerin kurucuları değil miyiz, öncüleri değil miyiz?

Birkaç yıl önce, TÜBİTAK bir panel düzenlemişti. Bu panelde, sibernetiğe dayalı otomatik sistemin öncüsü kabul edilen Ebul-İz El Cezerî konuşulmuştu. Bu panelde konuşan Prof. Toygar şöyle demişti: "Eğer, Cezerî'nin ilettiği bilgilere gerekli ilgi gösterilmiş olsaydı ve 800 yıldan beri bu konu üzerinde çalışma yapılsaydı, hiç kuşku yok ki, bugün, elektronik beyin, kompütür teknolojisi ve otomasyon sisteminin öncüleri biz olurduk ve bu devam ettirilemediği için, dünyayla yarışta, maalesef, geri kaldık."

Gerçekten, El Cezerî kimdir; Diyarbakır'da, Artukoğulları sarayında yaşamış bir bilim adamıdır, Orta Asya'da dünyaya gelmiştir, Müslüman Türk bilim adamıdır ve regülatörün ilk mucididir. Hidromekanik sistemle çalışan...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN – Sayın Şahin, 2 dakika içinde toparlayın lütfen.

MEHMET ALİ ŞAHİN (Devamla) – Önerge sahibiyim; oradan da süre verebilecek misiniz.

BAŞKAN – Sonra efendim.

MEHMET ALİ ŞAHİN (Devamla) – Peki efendim.

Hiç şüphesiz ki, bu, sadece böyle değil. Cebir ilminin kurucusu El Cabir bizim bir insanımız; ses olaylarını, ilk defa, fizikî yöntemle açıklayan bilgin Farabî bizim insanımız; tıp ilminin öncüsü İbni Sina'yı nasıl unuturuz... Daha, 9 uncu Yüzyılda, dünyanın çevresini ölçen Hasan Bin Musa'yı nasıl unuturuz... Atom bombası fikrini ilk defa ortaya atan ve Ana Britannica Ansiklopedisinde kimyanın babası sayılan, Horosanlı Müslüman Türk alimi Cabir Bin Hayyan'ı, diğer bir adıyla, Kayahan'ı nasıl unuturuz... Harun Reşit kendisini, Harran Üniversitesinde profesörlüğe getirmişti. Harran Üniversitesinde, şimdi böyle profesörler yetişmiyor; çünkü, Harran Üniversitesinde iki yılda 4 rektör değiştirildi; buradan bilim adamı yetişir mi?!

Değerli arkadaşlarım, şimdi bize düşen, yeni Birûnîler, yeni Farabîler, El Cezerîler, İbni Sinalar yetiştirmek; yeniden, ilimde, bilimde öncülüğü yakalamaktır. Bu aziz millete, başkalarının vagonu olmak yakışmıyor, mutlaka lokomotif olmak zorundayız. Başkalarının peşinden gitmek yakışmıyor, mutalaka, iz süren değil; iz bırakan olmalıyız. Ecdadımız geçmişte bunu yapmıştı.

Peki, bunu nasıl başaracağız? Bir soru kitapçığına bile sahip çıkamayanlarla mı? İnsanların kafalarının içiyle değil, dışıyla meşgul olanlarla bu hedefi yakalayabilir miyiz Allah aşkına?! Bu suiistimallerle, yarının gençlerine kötü örnek olanlarla, bu hedefi nasıl yakalayacağız?!

İşte, arkadaşlarımla birlikte, bu önergeyi, bunları tespit edelim diye verdim. Umuyorum ki, diğer arkadaşlarımız da, işte, bunları tespit eder, bunlarla ilgili...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

MEHMET ALİ ŞAHİN (Devamla) – Önemli olduğu için... Bir iki cümle...

BAŞKAN – Sayın Şahin, şu anda Grup adına konuşuyorsunuz, son cümlenizi...

MEHMET ALİ ŞAHİN (Devamla) – Selam vereceğim...

BAŞKAN – Lütfen efendim...

MEHMET ALİ ŞAHİN (Devamla) – Bu önergeleri, bunun için verdik. İnanıyorum ki, önergeler, Muhterem Heyetinizde kabul edilecek ve bir araştırma komisyonu kurulacak, hem üniversite giriş sınav sisteminin hem de gençlerimizin önünü açacak, üniversitelerimizi özgür hale getirecek tedbirlerin alınması noktasında, bu komisyon çok hayırlı çalışmalar yapacaktır.

Şimdiden, oylarınızla kurulacak olan bu komisyona başarılar diliyor, hepinize, sevgilerimi, saygılarımı sunuyorum. (FP, MHP ve DYP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Şahin.

Gruplar adına dördüncü konuşma, Doğru Yol Partisi Grubu adına, Kahramanmaraş Milletvekili Sayın Mehmet Sağlam'ın.

Buyurun Sayın Sağlam. (DYP sıralarından alkışlar)

Süreniz 20 dakikadır.

DYP GRUBU ADINA MEHMET SAĞLAM (Kahramanmaraş) –Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; yükseköğretim kurumlarıyla ilgili verilen 7 ayrı araştırma önergesi üzerindeki görüşlerimi, Doğru Yol Partisi Grubu adına arz etmek üzere huzurlarınızdayım; Grubum ve şahsım adına Yüce Heyetinizi saygıyla selamlarken, üst üste, asrın felaketiyle karşı karşıya gelerek hayatını kaybeden vatandaşlarımıza Allah'tan rahmet, yakınlarına başsağlığı ve yaralılara da şifalar dilerim.

Sayın milletvekilleri, şimdi, YÖK sisteminin, yükseköğretim sisteminin artıları ve eksilerine şöyle bir göz atalım.

1982 yılında kurulduğu zaman, yükseköğretim sistemi çok tartışıldı. 1981'de çıkarılan 2547 sayılı Kanunla neler getirildi, YÖK sisteminin kurulmasında artı olarak gösterebileceğimiz neler var:

Bence bunlardan birincisi; yeni yükseköğretim kurumlarının planlanması, koordinasyonu ve kurulmasında, özetle, yeni üniversiteler kurulmasında YÖK olumlu rol oynamıştır

İkincisi; yine yükseköğretimin, en azından eğitim ve öğretimi sürdürmesinde, üniversitelerimizin açık kalmasında, Yükseköğretim Kurulunun rolü büyüktür. 1980 öncesini hatırlarsanız, her üniversitede, yılda ne kadar eğitim ve öğretim yapıldığını arkadaşlarımız çok iyi bilirler. YÖK sisteminden bu yana, en azından, üniversitelerimiz açık kalmıştır. Türkiye'de bu bile, artı olarak söylenebilecek bir olaydır.

Üçüncüsü; üniversitelerin ülke sathına yayılmasında, özellikle Anadolu'daki illerimize yayılmasında, Yükseköğretim Kurulunun müspet çalışmaları olmuştur.

Son olarak, Türk devletleriyle olan ilişkilerimizde, gerek akraba topluluklarından gerekse bağımsız Türk devletlerinden 15 000'e yakın öğrencinin -büyük bir projeyle- Türkiye'ye getirilmesi ve bunların başarıyla Türkiye'de eğitilerek, en azından Türkiye Türkçesi konuşan 15 000'e yakın Türk asıllı gencin, gerek bağımsız Türk devletlerine gerekse akraba topluluklarına, bugün, bir kısmının mezun olarak gitmiş olması, yine olumlu bir olaydır.

Uluslararası düzeyde, Ahmet Yesevî Üniversitesi gibi, Türk-Kırgız Üniversitesi gibi yeni üniversitelerin kurulması da bu olumlu katkılar arasında sayılabilir.

Bütün bu olumlu katkılara rağmen, YÖK, kurulduğundan beri büyük eleştiriler de almıştır. Bu eleştirilerin en başta geleni, özellikle, üniversitelerimizin bağımsız ve özerk bir biçimde eğitim ve öğretim sürdürmelerini engelleyici bazı merkezî otorite kararlarının üniversitedeki bilimsel atmosferi engellediği yolundaki eleştiridir.

1982 yılından 1995 yılına kadar, YÖK uygulamalarına baktığınız zaman, bütün bu eleştirilere cevap olmak üzere, Yüksek Öğretim Kanununda 50'nin üzerinde değişiklik yapıldığını görürsünüz. Bütün bu değişikliklerin bir tek yönü vardır; Yükseköğretim Kurulunun yetkileri, her değişiklikle giderek, azaltılmış ve üniversitelere biraz daha inisiyatif sahası sağlanmıştır.

1995 yılına kadar bu eğilim devam eder. Yükseköğretimde görev alan arkadaşlarımız, Yükseköğretim Kurulunun yöneticileri ve öğretim üyeleri bilirler ki, 1995 yılının sonlarında bu eğilim tamamen tersine dönmüştür. 1995 yılı sonundan itibaren, Yükseköğretim Kurulunda çıkarılan yeni yönetmelikler, genelgeler, oluşturulan yeni kurullarla, 1982 - 1995 yılları arasında üniversitelere tanınan inisiyatif, biraz daha yetki verme konusundaki değişikliklerin tümü tersine döndürülür ve giderek YÖK yeniden merkezî otoriteye doğru dönmeye başlar.

Bunun bir iki örneğini vermek istiyorum: Değerli arkadaşlarım, bugün, biliyor musunuz ki, herhangi bir üniversitemiz kendi asistanını, bugünkü yükseköğretim sistemine göre, kendi araştırma görevlisini bağımsız olarak kendisi alamaz. Bir üniversite mezunu, Yükseköğretim Kurulunun özel olarak koyduğu bir sınavı geçmeden, gidip herhangi bir üniversitemize araştırma görevlisi olarak başvuruda bile bulunamaz. Yine biliyor musunuz ki, bugün, Türk üniversiteleri, istedikleri konuda, Yükseköğretim Kurulunun koyduğu şartlara uymalarına rağmen, Yükseköğretim Kurulu müsaade etmedikçe doktora yaptıramazlar. 1995'ten önce; yani 1982 yılından 1995 yılına kadar yükseköğretim kurumları, hem kendi asistanlarını alabilirdi, hem de kendileri konan standartlara uymak şartıyla doktora da yaptırabilirlerdi.

Bunu bilgilerinize arz etmemin sebebi şu: Hemen bütün üniversitelerimiz, Avrupa Üniversiteleri Birliğine kurucu üyedir. Avrupa Üniversiteleri Birliği, eğer bir üniversite, bağımsız olarak, herhangi bir makamın onayını almadan doktora yaptıramıyorsa, onu üniversite olarak kabul etmiyor. 1995 yılından sonra, işte, Türk üniversiteleri, YÖK'ün yöneticilerinin yönetim anlayışıyla bu hale düşürülmüştür sayın milletvekilleri.

YÖK'ün bugünkü idaresi, öğretim üyesi yetiştirilmek üzere çok önemli bir proje geliştirmişti; 1993, 1994 ve 1995 yıllarında, her yıl 8-10 000 civarında üniversite mezunu gencimiz başvuruyorlardı, ÖSYM de bir sınav yapıyordu, içlerinden 1000'e yakın genci, öğretim üyesi yetiştirilmek üzere dışarı gönderiyordu.

Daha iki gün önce ya da üç dört gün önce, Bütçe Komisyonunda, Sayın YÖK Başkanı "en önemli darboğazımız öğretim üyesi eksikliğidir" diyor; ama, diğer taraftan, dönüyor, öğretim üyesi yetiştirilmek üzere, 1993'te, 1994'te, 1995'te, yılda 1 000 civarında, dünyanın çeşitli gelişmiş üniversitelerine ÖSYM sınavıyla gönderilen gençlerin projesini durduruyor, ben, mülakatla göndereceğim diyor. Değerli milletvekilleri, mülakatın ne olduğunu bilirsiniz. Zararı yok, o sistemi de eleştirmiyoruz; ama, mülakatla bile, yılda 1 000 yerine 100-150 öğrenci göndermeye başlıyor.

Üniversite öğretim üyesi sorunu için "en büyük darboğaz" demesi doğrudur YÖK Başkanının; çünkü, bugün, Türk üniversitelerinde, ortalama, 40 öğrenciye 1 öğretim üyesi düşmektedir, hatta, bu, meslek yüksekokullarında 46'ya kadar çıkıyor ve yine, Sayın YÖK Başkanının, Bütçe Komisyonunda verdiği rakamlara bakarsanız, önümüzdeki yıllarda, bu 40 rakamını 20'ye düşürmeniz için, 25'e düşürmeniz için 34 000 yeni öğretim üyesine ihtiyacınız var.

Değerli milletvekilleri, öğretim üyesi, üniversitede her şeydir. Eğer iyi öğretim üyeniz varsa, yeterli sayıda, yeterli kalitede öğretim üyeniz varsa, size her halükârda eğitimi yaptırır, laboratuvarı da kurdurur, sınıfı da kurdurur, gerekirse ağaç altında, bulunduğu her yerde eğitim yapar; ama, öğrenciyi yetiştirir. Her şey, öğretim üyesine bağlıdır. Bütün dünyada, öğretim üyesinin kalitesi, üniversitenin eğitiminin kalitesidir; bunu herkes kabul eder.

Neyle olur öğretim üyesinin kalitesi; ilk önce, kaliteli yetiştirirsiniz, arkasından, ona öyle bir yönetim atmosferi sağlarsınız ki, nadide bir çiçek gibi, o bilim atmosferinde üretken olur, bilimsel çalışma yapar.

Bugün, bilimsel yayın konusunda, Türkiye, 44 üncü sıradan 27 nci sıraya gelmiştir; ama, çok daha ileri sıralara gelebilirdi ve Türkiye'de en az 10-12 alanda, gerçekten bilimsel dergiler yayımlanabilirdi. Arkadaşlarımız da belirttiler. Hep mücazattan söz ederiz, cezadan söz ederiz. Teşvik olacaktı, hakemlere para ödenecekti, yayın yapanlara para ödenecekti ve bilimsel araştırma teşvik edilecekti; ama, maalesef, o da doğmadan öldü.

Değerli arkadaşlarım, Yükseköğretim Kurulu, öyle bir yönetim anlayışı içerisinde ki, Türkiye'de, hem Yükseköğretim Kurulu zamanında hem cumhuriyet kurulduğundan beri ilk defa, bir rektör, televizyonlarda ağlıyor "YÖK Başkanı bana hakaret etti" diyor.

Şimdi, tasavvur edin, 1 500 000 genci eğiten insanların -burada, eğitimcilerimiz var, öğretmenlerimiz var, öğretim üyesi meslektaşlarımız var- bu düzeye gelmiş insanların, televizyonda, birbirlerine hakaretle rektör ağlatmaları, nasıl bir yönetim anlayışının eseridir?! Yıllarca rektörlük etmiş adamlar çağrılıyor, zorla istifa ettiriliyor. Marmara Üniversitesi, Türkiye'nin ikinci büyük üniversitelerinden birisi. İkinci döneminde, yedinci senesinde, rektörlük yapan bir adam çağrılıyor, istifa et deniliyor.

Biliyorsunuz, rektörler dört yıl için atanıyor. Denizli'de, Çanakkale'de, Afyon'da, sürelerinin bitmesine bir ay kala, bu insanlar çağrılıyor, Denizli için söylüyorum, seçimine bir ay kala "istifa et" deniliyor. Yani, hizmet yapan, kamu hizmeti gören kim olursa olsun, odacı bile olsa, en azından, dersiniz ki, şimdiye kadarki hizmetlerinize teşekkür ederim, önümüzdeki seçimde aday olmayın...

Denizli'deki o öğretim üyesinin, o rektörün hanımı da tıp fakültesi dekanı, istifa ediyor, bir ay sonra seçim var. Hiç olmazsa, bu hekim profesöre dersiniz ki, burası senin memleketin, buraya dört yıl hizmet ettin, teşekkür ederim; ama, önümüzdeki seçime girme. Bu kadarını hak etmiyor, bu arkadaşlarımız bu kadarını hak etmiyor... Bu adamlar, gerçekten, bir istibdat döneminde bile olsa, böyle bir yetkiye sahip olmamalıdır, hiç kimse böyle bir yetkiye sahip olmamalıdır. (DYP, MHP ve FP sıralarından alkışlar)

Değerli arkadaşlarım, disiplin soruşturmasıyla ilgili bir örnek daha vermek istiyorum: Hukukçularımız bilir, disiplin soruşturması, bir kurumun kurallarına uymamaktan ileri gelen bir soruşturmadır. Bir de suç kovuşturması var; Ceza Kanununa göre suç işlersiniz. Ne sıkıyönetim döneminde ne Ceza Kanununa göre, bir adamı öldürüp katil bile olsanız, akademik unvanınız alınmaz beyler. Bugüne kadar, ne sıkıyönetim uygulamasında ne herhangi bir ceza mahkemesinin kararında, bir profesörün, bir doçentin akademik unvanının alındığı görülmemiştir; ta ki, bu YÖK Başkanının, disiplin soruşturmasıyla, profesörlerin akademik unvanını aldığı ana kadar. Bu, bir hukuk devleti için, yapılabilecek en büyük ayıptır; dünyada uygulaması yoktur! (DYP, MHP ve FP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Sayın sağlam, 2 dakika içerisinde toparlayın lütfen.

MEHMET SAĞLAM (Devamla) – ... bunu bilme hakkına sahip olmaları gerekirdi. Bunu bilmiyorlar ve bu şekilde bir seçim yaptırıyorsunuz. Arkasından bir sınav yapıyorsunuz "sorular çalındı" diyorsunuz...

Değerli arkadaşlar, ben, burada bir şey daha söyleyeyim; arkadaşlar üzerinde durdu, ama... Sınav evrakı fiilen çalınamaz; çünkü, emniyetçilerin dışında, iki tane kurye öğretim üyesi vardır sınav evrakıyla beraber. Ben de bunu Manisa'da iki yıl, üç yıl üst üste yaptım yıllar önce, doçentken. Bu evrakın fiilen çalınması, ancak o arkadaşlarımızı enterne etmekle mümkündür, başka türlü olamaz. Bunun sonucu hiç açıklanmadıp; sorumlu kimdi, hiç açıklanmadı ve hiçbir zaman da açıklanacağa benzemiyor; arkadaşlarımız da üzerinde durdular.

Bilgi ölçen iki sınav, bilgi ölçen tek sınava indirildi. Şimdi, bir taraftan, Millî Eğitim Bakanlığımız "meslekî teknik eğitime ağırlık verdim" diyor, Meslekî Teknik Eğitim Şûrası düzenliyor; diğer taraftan, YÖK, giriş sistemindeki değişiklikle meslekî teknik eğitim mezunlarını mağdur ettiği için, buralara giriş, birdenbire, bıçak gibi kesiliyor, iyi öğrenci gitmiyor. Bu nasıl bir devlet çelişkisidir ki, bir taraftan "ağırlık veriyorum" diyorsunuz, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde ilk defa Meslekî Eğitim Şûrası topluyorsunuz; diğer taraftan, meslekî eğitim mezunlarının, üniversiteye girişte mağduriyetine sebep oluyorsunuz.

Değerli milletvekilleri, YÖK'ün yeniden yapılanması zarurîdir. Büyük Atatürk'ün demokratik, laik hukuk devletini emanet ettiği gençlerimiz için söylediklerini, yine onun tabiriyle, aynen okuyorum: "Bütün dünyada mesleklerini icra edecek şekilde yetiştirilirler..." İzmir İktisat Kongresine koyduğu not budur Büyük Atatürk'ün. Bu kadar rekabetin olduğu bir dünyada, bunları o şekilde yetiştirebilmemiz için, mutlaka, bu anlayıştan, bu üniversiter anlayıştan, bu Yükseköğretimin yönetim anlayışından çıkmamız lazım.

Neler yapılabilir? Birinci olarak, mutlaka, en büyük kozumuz olan genç nüfusumuzu, çağın gereklerine göre eğitmemiz lazım.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

MEHMET SAĞLAM (Devamla) – Sayın Başkan, 1 dakika daha rica edebilir miyim?..

BAŞKAN – Efendim, lütfen toparlayınız.

MEHMET SAĞLAM (Devamla) – Dünya ortalaması, bugün yüzde 16,2 çağ nüfusunun; biz, ancak yüzde 18,7'sini eğitebiliyoruz. Gelişmiş ülkelerde, bu, yüzde 59 civarında.

İkinci olarak, üniversite sayısını artırmak lazım; ama, aynı zamanda, öğretim üyesi yetiştirmeye ağırlık vererek, kaliteyi düşürmeden yeni yükseköğretim kurumları açmak lazım.

Üçüncü olarak, yükseköğretimdeki kampuslar bir an önce tamamlanmalı ve nihayet, dünyada, bir yükseköğretim öğrencisine yılda 3 370 dolar masraf ediliyor; bizse 1 500 dolar civarındayız; bu ödeneklerin artırılması lazım.

Dördüncü olarak, araştırma ve geliştirme faaliyetlerine ağırlık vermek lazım. Ayrıca, Türkiye G-20'ler arasına girdi, G-7'lerden; onların ileri sürdüğü bir şey var, diyorlar ki: "Eğitimde, eğitimli ve donanımlı bir insangücü yetiştirmedikçe, toplumsal barışın da, ekonomik kalkınmanın da mümkün olmadığı açıktır."

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN – Sayın Sağlam, son cümleniz lütfen...

MEHMET SAĞLAM (Devamla) – Bunun için, YÖK'ün yapısını değiştirecek ve mutlaka, teşvik edici, ödüllendiren bir bilim atmosferine, onu sağlayan bir yönetim anlayışına kavuşturulması için bu araştırmanın yapılması ve YÖK yapısının değiştirilmesi gerekiyor. Bu uğurda söz sarf eden arkadaşlarımızın tümünün teşhislerine de katılıyorum ve Doğru Yol Partisi olarak olumlu oy kullanacağımızı arz ediyor, hepinize saygılar sunuyorum. (DYP, MHP, ANAP ve FP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Sağlam.

Parti grupları adına son söz, Demokratik Sol Parti Grubu adına, Ankara Milletvekili Sayın Ayşe Gürocak'a ait.

Buyurun. (DSP sıralarından alkışlar)

Süreniz 20 dakikadır.

DSP GRUBU ADINA AYŞE GÜROCAK (Ankara) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; gündemde olan Yüksek Öğretim Kurulu hakkında verilen araştırma önergesiyle ilgili Demokratik Sol Parti Grubu adına söz almış bulunuyorum; hepinizi, şahsım ve Grubum adına saygıyla selamlıyorum.

Bir süreden beri, YÖK, çeşitli ve farklı çevrelerde eleştirilere konu yapılmaktadır. Ulusların hayatlarında eğitimin önemi hatırlandığında bu eleştirileri anlamak mümkündür; ancak, anlayışla karşılamak söz konusu olduğunda, bu eleştiriler üzerinde daha bir ciddîyetle durma zorunluluğu vardır.

Sayın milletvekilleri, demokratik bir cumhuriyette, bir hukuk devletinde, hiç kimseye, hiçbir kuruma haksızlık yapılması kabul edilemez. Bir haksızlık söz konusu olduğunda, buna, her kurumdan ve herkesten önce, Parlamento ve parlementerlerin karşı çıkacağı da işin doğasındadır.

Değerli üyeler, bir ulusun ilerlemesinde, aydınlığa doğru yürümesinde, eğitim ve öğretimin önemi üzerinde fazla bir tartışma olacağını zannetmiyorum. Mustafa Kemal Atatürk, bizlere, bu ulusa, hedef olarak, muasır medeniyet seviyesine ulaşmayı ve onu aşmayı gösterirken, hiç kuşku yok ki, sözünü ettiği, hedef gösterdiği o medeniyetin temelinde eğitimin olduğunu herkesten iyi biliyordu. Atatürk döneminde eğitime ayrılmış kaynakların büyüklüğü, yetiştirilen irfan ordusunun diriliği, kalitesi, bunun en önemli kanıtı değil midir.

Muasır medeniyetin temelinde yatan eğitimin nitelikleri neydi; bu eğitimin ilkesi ve temel niteliği, referans çerçevesi, sadece ve yalnızca aklın ve bilimin egemen olduğu, demokratik, laik eğitim anlayışıdır. Kendisine başka ve farklı referans çerçevesi arayan eğitim anlayışları ve o doğrultudaki arayışlar, asla ve kesinlikle Atatürk'ün eğitim anlayışıyla bağdaşamaz, bağdaştırılamaz. Başka bir dayanak, farklı bir referans noktası aramak, ne muasır medeniyetle ne de cumhuriyetimizin kuruluş ilkeleriyle bağdaşır.

Sayın milletvekilleri, bu analizden çıkaracağımız ilk sonuç, genel olarak eğitim sistemimizi, özel olarak da Yüksek Öğretim Kurulunu değerlendirir ve eleştirirken, yukarıda sözünü ettiğim eğitim ilkelerine bağlı kalıp kalmadığına bakmamız gerekeceğidir. Öyle ki, son dönemde, YÖK, bu ilkenin anlamını ve önemini kavramış görünüyor ve üniversitelerimizdeki davranış kalıplarını da bu ilke üzerine oturtmaya çabalıyor. Üniversitelerdeki gelişmeleri de bu açıdan değerlendirmemizin daha doğru olacağı kanaatini taşıyorum. Üniversitelerimizin, eğitimcilerimizin de eğitildikleri kurumlar olduğu için, bu kurumlara, elimizden geldiğince özen göstermeliyiz. Böyle bir özenin ilk koşulu, takdir edeceğiniz gibi, üniversitelerimizin içinde bulundukları durumu doğru tespit ve teşhis etmekten geçiyor.

Sayın milletvekilleri, eğitimimizin bugün içinde bulunduğu durum irdelendiğinde, zorunlu temel eğitim ile ortaöğretim, ortaöğretim ile üniversiteler ve meslek yüksekokulları arasında bağlantı ve eşgüdüm zayıf kalmaktadır. Bu eşgüdüm zayıflığı, üniversitelerimizin üzerine göğüslenmesi zor olan boşluklar ve sorunlar yüklemektedir. Ortaöğretimde görülebilecek noksanlıklar, neredeyse bütünüyle, yükseköğretime taşınmakta ve bu durum da üniversitelerin niteliğini aşağıya çekmektedir.

Sayın milletvekilleri, bildiğiniz gibi, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınavında iki aşamalı sistemden tek aşamalı sisteme geçilmesiyle, öğrencilerin bilgi yüklü olması esasından vazgeçilerek, akademik yeteneklerine dayalı bir sınav benimsenmiştir. Ayrıca, ortaöğretim başarı puanları da dikkate alınmaktadır. Sistemin temeldeki amaçlarından biri, öğrenciyi mesleğe yöneltmektir; fakat, sistem uygulamaya geçilirken bir intibak dönemi tanınmadığı için anlaşılamamış ve dolayısıyla rahatsızlıklara yol açmıştır.

Değerli üyeler, üniversitelerin muasır medeniyet seviyesine erişmede ve hatta, bu seviyenin üzerine çıkmada söz sahibi olabilmeleri, birbiriyle bağlantılı iki temel koşulun sağlanmasıyla mümkün olabilecektir. Bu koşullardan ilki, öznel koşuldur; yani, öğretim üye ve elemanlarının özlük durumlarıdır. Öğretim üyelerinin özlük durumlarına ilişkin rakamlar dizerek zamanınızı almak istemiyorum; ama, özellikle bir noktaya dikkatinizi çekmek istiyorum. Üniversitelerin akademik kaynağı, araştırma görevleridir; fakat, bugünkü maaş düzeyinde bir araştırma görevlisi, bırakınız akademik çalışmaya para ayırmasını, ancak temel yaşam giderlerini karşılayabilmektedir. Benzer bir durum, elbette ki doçentlerimiz ve profesörlerimiz için de söz konusudur. Bunun yanında, öğretim üyelerinin ders yükleri, kaliteyi düşürecek boyutlara ulaşabilmektedir.

İkinci koşul, nesnel koşullardır. Günümüzde, akademik araştırma, inceleme yapmak bireysel bir etkinlik olmaktan çıkmıştır; yani, iyi bir araştırmacı, incelemeci olmak, artık çok iyi donatılmış laboratuvarlarla, kütüphanelerle, araç ve gereçlerle mümkün olabilmektedir. Ne kadar iyi yetişmiş olursa olsun, ne kadar iyi niyet taşıyor olursa olsun, bu nesnel koşullarla birleştirilmemiş bir öğretim üyesi, iyi bir araştırma, inceleme yapma fırsatını elde edememektedir.

Sayın milletvekilleri, yükseköğretim kurumunda yeni düzenlemeler yapma gerekliliği elbette ki vardır; ama, bu düzenlemeler, konuşmamın başında sözünü ettiğim temel eğitim ilkesinden saparak yapılamaz. Keza, yine yukarıda belirttiğim, eğitimin öznel ve nesnel koşulları gözden uzak tutularak da bu düzenlemelerin yapılmaması gerekir.

Yüce Heyeti saygılarımla selamlarım. (Alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Gürocak.

Sayın milletvekilleri, böylece, grupları adına yapılan konuşmalar tamamlanmış oldu.

Şimdi önerge sahiplerinden söz isteyenlere söz vereceğim.

İlk söz, Elazığ Milletvekili Sayın Mustafa Gül'e ait.

Buyurun efendim. (MHP sıralarından alkışlar)

Sayın Gül, süreniz 10 dakika efendim.

MUSTAFA GÜL (Elazığ) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; önerge sahibi 35 arkadaşım adına, hepinizi hürmetle selamlıyorum; zamanın elverdiği ölçüler içerisinde, YÖK hakkında olumsuzlukları ve dolayısıyla, eğitimdeki çarpıklıkları arz etmeye çalışacağım.

Eğitimin bütünlüğü sistemin temel niteliği olduğu halde, kademeler ve organlar arasında sürüp giden hiyerarşik çarpıklık, kopukluk, ilgisizlik, yetersizlik, iletişim bozukluğu ve nihayet, sorumluluktan kaçınmak; bütün bu eksiler, devlet yapısı içindeki hoşgörülemez tutarsızlıklardan kaynaklanmaktadır.

YÖK, üniversiteleri araştırma, teknolojik bilgi, öğretim üyesi, finansman kaynağı, koordinasyon ve huzur getirmekten uzak bir görüntü içerisindedir. Bu itibarla, YÖK ve onun yöneticileri, üniversitelerin önünde bir engeldir. YÖK yönetimi, âdeta, Türk üniversite sistemini kilitlemiş vaziyettedir.

YÖK ve bazı üniversitelerle ilgili yolsuzluk iddiaları vardır. Bu sebeple, hem kurum olarak YÖK hem de üniversiteler yıpranmaktadır. Sadece, basında çıkan ve hepimizin malumu olan bir kaç örnek, kurumun ve bazı üniversitelerin iyi yönetilmediğini göstermektedir. YÖK, maalesef, vasi tayin edilmeye muhtaç bırakılmıştır.

YÖK ödenekleri, usulüne ve hedefine uygun harcanmamıştır. YÖK dokümantasyon merkezi, satın alınan periyodikler için ödeme yapılmasına rağmen, periyodikler teslim alınmış gibi işlem yapmış; ilgili dairenin ve hukuk müşavirliğinin uyarıları dikkate alınmadan bu ödemeler yapılmıştır. Bu durum, bazı kişilerin korunduğu imajını uyandırmaktadır. Dokümantasyon dairesinin ve hukuk müşavirliğinin uyarıları eğer dikkate alınmış olsaydı, devletimiz 1,5 milyon Amerikan Doları gibi bir zarara uğratılmamış olacaktı.

Dahası var 66,75 milyon sterlinlik İngiliz kredisiyle ilgili olarak, İngiliz Sayıştayının tespitlerine karşın, bu paraları çarçur edenlere herhangi bir işlem yapılmaması, dikkat çekicidir. (MHP, ANAP ve FP sıralarından alkışlar) Üniversitelerdeki buna benzer yolsuzluk iddiaları sürüp gitmektedir.

Bir başka skandal da, tercihte ortaya çıkmıştır. Yüksek puan alan öğrenciler üniversiteye girememiş; bunun üzerine itiraz edenler, istedikleri yerlere, sus payı kabilinden, alelacele yerleştirilmişlerdir.

Devlet ciddîyetiyle bağdaşmayan icraata bir örnek de 2000 yılı sınav tarihinin belirlenmesinde olmuştur. Önce nisan ayında yapılacağı ilan edilen sınavın, velilerin, eğitimcilerin, pedagogların baskılarıyla 2000 yılının haziran ayına ertelenmesine neden olunmuş; devlet, âdeta yaz boz tahtasına çevrilmiştir.

Yurtdışından alınan diplomaların denkliğinde de ciddî sıkıntılar yaşanmaktadır. Şöyle ki; vatandaşa, yurtdışına çıkmadan, YÖK'e başvurduğunda "şu anda bunun denkliği var; ama, ileride olup olamayacağını bilemeyiz" cevabı verilmektedir. Bu da, devlet geleneğine uymayan bir tavırdır.

Bir diğer hususa geçiyorum. LES sınavları, sayısal ve sözel bölümden oluşan bir yetenek sınavıdır. Adayın alan bilgisini ölçmemektedir. Bu hususta çıkarılan yönetmeliğin ilgili hükümleri kişilerin aleyhine olduğu halde, makabline şamil olarak uygulandığı için, insanlar, maalesef, ciddî manada mağdur edilmişlerdir. Yurt dışında doktora yapanların bir kısmı, kulaktan dolma, sudan bahanelerle geri çağırılıp mağdur edilmişlerdir. Bunların birçoğu, yargı yoluyla -geri dönmek suretiyle- haklarını geri almışlardır.

Değerli milletvekilleri, ÖSYM'nin trilyonlara varan gelirlerinin nerelere ve ne şekilde harcandığı hiçbir denetim organının malumu değildir. Bu kaynağın yükseköğretimin emrine verilmesi için YÖK'ün yaptığı hiçbir çalışma yoktur. YÖK Başkanının "Türkçe ilim dili olamaz, yakın bir gelecekte de olamayacaktır" diyen bir yetkilinin, akademik anlamda Türkiye'yi geliştirmekle görevli bir kuruluşun başında olması yadırganacak bir durumdur. (MHP, FP ve DYP sıralarından alkışlar) Oysa, Türkiye, müstemleke ülkesi değildir. Türk Milletinin dili, asırlarca ilim dili olmuştur. Bu zatı, bu cümlesinden dolayı, Türk Milleti asırlarca gönüllerde yargılayacaktır. (MHP, FP ve DYP sıralarından alkışlar)

Değerli milletvekilleri, bu eleştirileri ve önerileri, YÖK'ün kurtarılması, üniversitelerimizin hak ettikleri prestije kavuşturulması, Türkiye'yi bilgi toplumuna taşıyacak bu kurumlarımızın üzerlerindeki istifhamları gidermek üzere yaptık. Görünen o ki, YÖK, ÖSYM ve üniversitelerin üzerindeki istifhamlar, ancak, Yüce Meclisimizin ve siz saygıdeğer milletvekillerimizin araştırmalarıyla kalkabilecektir.

Saygıdeğer milletvekillerim, bir hususu daha burada açıklamak istiyorum: Geçen günlerde bir televizyon kanalına çıkan iki delikanlı, maalesef...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN – Sayın Gül, lütfen toparlar mısınız.

MUSTAFA GÜL (Devamla) – Toparlıyorum Sayın Başkan.

...fakültelerinin eğitim yapılamayacak şekilde harap olduğunu söylemeleri suç teşkil etmiş ve bu öğrencilerin, son sınıfta olmalarına rağmen, okulla ilişkileri kesilmiştir. Böyle vahamet olur mu değerli milletvekillerim?!. (MHP, ANAP, FP ve DYP sıralarından alkışlar) Bunlar gençtir, hata yapabilirler; ama, bu hatayı tevil etmek, düzeltmek öğretim üyelerinin aslî görevleridir.

Bu vesileyle, Sayın Başkanımı, sizleri ve değerli vatandaşlarımı en derin hürmetlerimle selamlıyor, inşallah, YÖK'ün arzu edilen düzeye kavuşturulmasını Yüce Mevladan niyaz ediyorum, saygılar sunuyorum efendim. (MHP, ANAP, FP ve DYP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Gül.

Önerge sahipleri adına ikinci konuşma, Diyarbakır Milletvekili Sayın Ömer Vehbi Hatipoğlu'na ait; buyurun efendim. (FP sıralarından alkışlar)

Sayın Hatipoğlu, süreniz 10 dakika.

ÖMER VEHBİ HATİPOĞLU (Diyarbakır) – Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; görüşülmekte olan önergelerden ikisinde imzası bulunan 20 milletvekili arkadaşım adına söz almış bulunuyorum; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Konuşmama başlarken, önergelerimizle ilgili kısa bir açıklama yapmak istiyorum. Önergelerimizden birisi, üniversite giriş sisteminde bu yıl uygulanan puan sistemiyle ilgili mağduriyetleri dile getirmek, yeni sınav sisteminin sonuçlarının hatalı yönlerinin tespiti, yeniden gözden geçirilmesi ve bundan sonra da haksızlıklara yol açmamasını sağlamak amacıyla vermiş olduğumuz bir Meclis araştırma önergemiz mevcuttur.

Yine, 20 arkadaşım tarafından imzalanan bir diğer önergemiz ise, başörtülü olması nedeniyle okuldan atılan veya okula alınmayan öğrenciler ve ailelerinin yaşadığı ciddî, ekonomik, psikolojik ve sosyal problemlerin tespiti ve bununla ilgili yapılabilecek çalışmaların gözden geçrilmesine ilişkindir.

Üniversiteleri bilimsel çalışmaların yapıldığı, özgür düşüncenin hâkim olduğu bir mekân olmaktan çıkarıp, kışla nizamına sokmaya çalışanların isimlerinin önündeki akademik unvanları hak edip etmediği de gerçekten tartışılabilecek bir konudur. Zira, Sayın Gürüz ve anlı şanlı rektörleri eliyle Yüksek Öğretim Kurulu, bir kurul olmaktan çıkmış, âdeta bir yükseköğretim komiserliğine dönüştürülmüştür!

İş bununla da kalmamış, üniversitelere ayrılan bütçenin kullanımı ve döner sermaye işleyişi hakkında da çok ciddî iddialar ortaya atılmıştır. Benden önce konuşan değerli arkadaşım, bu iddialarla ilgili çok geniş açıklamalarda bulundular. Bu iddiaları okuduğunuzda, dinlediğinizde, YÖK'ün bir KİT haline dönüştürülmüş olduğunu da ibretle izliyorsunuz. Evet, YÖK imparatorluğunun başında oturan Kemal Gürüz, sıkıyönetim bildirilerini anımsatan talimatlarla birer uç beyi gibi görev yapan kimi rektörlere, hürriyetleri katletme fermanını vermektedir. Bu fermanı dinlemeyen öğretim üyelerine işten el çektirilmekte, sürgünlere yollanmaktadır; en azından da, fişlenmektedirler. YÖK, artık, maalesef, bilimin, bilimsel gelişmelerin takip edildiği bir kurul olmaktan çıkmış, jurnalın, dedikodunun, iftiranın ve fişlemenin en çirkin şekliyle yaşandığı bir mekanizmaya dönüşmüştür.

Sayın milletvekilleri "ben çağdaşım" demekle çağdaş olunmaz. Baskıcı, dayatmacı, özgür düşünce ortamından yoksun, antidemokratik, insana ve onun haklarına duyarsız tek tip insan yetiştirme hedefine kilitlenmiş bir anlayış asla çağdaş olamaz, demokrat olamaz ve bu ülkeye hizmet edemez. Bu anlayışla üniversiteleri yanyana düşünmek, bilimi yanyana düşünmek bile abesle iştigal etmektir.

Üniversitelerimiz, artık, asıl varoluş nedeni olan araştırma, geliştirme, eğitim, öğretim, gençleri mesleğe ve hayata hazırlama işiyle uğraşmalı, özgür düşünceli insanlar yetiştirme çabası ve gayreti içerisinde olmalıdır. İşte, takdirlerinize sunulan 7 önergede de asıl amaç budur. Üniversitelerimizin, kuruluş amacına uygun bir şekilde çalıştırılmasının önündeki engellerin tespit edilmesi ve Türkiye Büyük Millet Meclisinin bu soruna el koyması, temel amaçtır.

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; bu yıl uygulamaya konulan üniversite giriş sisteminde çok köklü değişiklikler yapılmıştır. Bu yeni sistemin getirdiği temel ilkeler nedeniyle birçok öğrenci mağdur olmuştur. Bu sınav sistemi nedeniyle, üniversite seçme sınavı başarısı düşük olan okulların öğrencilerinin, sınavda çok iyi sonuç almış bile olsalar, puanları düşmüştür. Türkiye genelinde standart bir eğitim ve eğitimde fırsat eşitliği olmadığından, iyi liselerde okuyamamış başarılı öğrencilere, böylece, haksızlık yapılmıştır.

Ben, size bir misal vermek istiyorum: Örneğin, Siirt Meslek Lisesi mezunu bir öğrenciye, okuduğu okul nedeniyle 9 puan verilirken, bir başka ilimizdeki bir liseden mezun olan bir öğrenciye 40-50 puan verilmektedir. Bu durumda, zaten iyi bir eğitim alan ve şanslı sayılan Anadolu liseleri mezunları, ağırlıklı okul başarı puanları sayesinde, sınavda hak ettiklerinden de daha iyi yerlere girebilmişlerdir; pek çok yüksek puanlı öğrenci de, okul başarısının düşüklüğü nedeniyle, maalesef, perişan olmuştur.

Diploma notlarına göre değerlendirilen ortaöğretim başarı puanı da, diğer bir haksızlık nedenidir. Yeni sistemde, ortaöğretim başarı puanına verilen önem yüzünden, okullarında şişirme not alanlar, avantajlı duruma gelmişlerdir.

Lisedeki alanları dışında tercih yapan öğrenciler de çok büyük haksızlıklara uğramışlardır. Kendi alanlarında bir branş tercih ettiklerinde 0,5 katsayısıyla çarpılan puanları, alan dışı bir tercih durumunda 0,2 katsayısıyla çarpılmaktadı. Üstelik, bu konu yeterince iyi anlatılamadığından da, pek çok hatalar yapılmış ve bu hatalar nedeniyle de bazı öğrenciler açıkta kalmıştır.

Yine, bu sistemde en büyük yanlışlık meslek lisesi çıkışlılara uygulanmış ve bunlar da perişan edilmiştir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN – Lütfen, toparlar mısınız.

ÖMER VEHBİ HATİPOĞLU (Devamla) – Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; önergelerin tamamında, bizler, bir kurum olarak YÖK'ün yaptığı icraatların değerlendirilmesini arzu ediyoruz. Burada, hiçbir yaklaşımımız ideolojik ve siyasî yaklaşım değildir. Biz, Türkiye Cumhuriyeti Devletinin en önemli kurumu olan, Anayasada yer alan bir kurumun bu kadar ciddî eleştirilere muhatap olmasına Türkiye Büyük Millet Meclisi duyarsız kalamaz diyoruz ve bundan dolayı, bir araştırma komisyonunun kurulması gereğine inanıyoruz.

Hepinizi saygıyla selamlıyorum. (FP, MHP ve DYP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Sayın Hatipoğlu'na teşekkür ediyorum.

Sayın milletvekilleri, bir soru üzerine bir hususu açıklamak ihtiyacındayım. Bu konuda verilen 7 önerge, 7 ayrı sıra sayısı almıştır; bu sebeple, 7 ayrı önerge sahibi, konuşma imkânına sahiptir. Aslında, bu önergelerdeki imza adedi 158'dir.

Bilgilerinize sunuyorum

Son talep, önergesi için konuşma arzusunda bulunan Sayın Mehmet Ali Şahin'e aittir.

MEHMET ALİ ŞAHİN (İstanbul) – Vazgeçtim.

BAŞKAN – Peki efendim.

Son söz, Tüzüğümüzün 60 ıncı maddesi gereğince söz isteyen, Sayın Sökmenoğlu'na ait.

Buyurun efendim, çok kısa olarak...

Ayrıca, Marmara Üniversitesi Göztepe Kampusünde de çatlaklar dolu. Genç yürekler korkudan okula gidemiyorlar, seslerini de maalesef, çıkaramıyorlar. 15 Eylülden beri, İstanbul'da üniversite açılsın mı açılmasın mı kampanyasını bizim delaletimizle sadece NTV televizyonu görüntüleyebildi; ama, maalesef, İstanbul Rektörlüğü bu işi tınmıyor. Anlaşılan, yine, biz, buzun üzerine yazı yazdığımızla kalacağız.

Ayrıca, Sayın Bakandan şunu sormak istiyorum: Heybeliada'da, Tuzla'da ve Hava Harp Okulundaki bölgede acaba acil ne gibi tedbirler aldı? Çünkü, ebeveynler bizlere kadar geliyor, bu genç insanların akıbetinden endişeliler. Bu okulların da fay hattının üzerinde olduğu kanaati var. Eğer, Sayın Bakan, bizi bu konuda bilgilendirirse, minnettar kalırım.

Teşekkür ederim Sayın Başkanım.

BAŞKAN – Teşekkür ederim.

Araştırma önergesinin görüşülmesi esnasında soruya cevap verme imkânımız, maalesef, yok; ama, Sayın Bakanın yazılı olarak cevap vermesi, kendi takdirlerindedir efendim.

MİLLÎ EĞİTİM BAKANI METİN BOSTANCIOĞLU (Sinop) – Sözlü olarak cevap vereyim...

Bunu bir açıklama olarak kabul ediyoruz; yani, 60 ıncı madde gereğince veya ona dayalı olarak yapılmış bir konuşma olarak kabul ediyoruz; Sayın Bakanın soruya cevap vermesi, kendi takdirlerindedir.

Sayın milletvekilleri, dün, 19 uncu Birleşimde aldığımız karar gereğince, bu konu neticeleninceye kadar toplantıya devam edeceğimizi hatırlatıyorum.

Birleştirdiğimiz 7 Meclis araştırması önergesi üzerindeki görüşmeler tamamlanmıştır.

Şimdi, Meclis araştırması açılıp açılmaması hususunu oylarınıza sunacağım: Araştırmanın açılmasını kabul edenler, lütfen, işaret etsinler... Kabul etmeyenler... Oybirliğiyle kabul edilmiştir. (Alkışlar)

Meclis araştırmasını yapacak komisyonun 13 üyeden kurulmasını oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Komisyonun çalışma süresinin, başkan, başkanvekili, sözcü ve kâtip üyenin seçimi tarihinden başlamak üzere, üç ay olmasını oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Sayın milletvekilleri, böylece, araştırmayla ilgili müzakereler tamamlanmış bulunuyor.

Alınan karar gereğince, kanun tasarı ve tekliflerini sırasıyla görüşmek için, 17 Kasım 1999 Çarşamba günü saat 15.00’te toplanmak üzere, birleşimi kapatıyor; hepinize saygılar sunuyorum.

Aşağıdaki sorunun Başbakan Sayın Bülent Ecevit tarafından yazılı olarak cevaplandırılmasına delaletlerinizi saygı ile arz ederim.

Lütfü Esengün

Erzurum

Soru :

Ülkemizin sayılı ilim yuvalarından birisi olan Gülhane Askerî Tıp Akademisinin açılış merasiminde “Atatürk’üm ve Türkçem” adı ile ilk dersi veren Diş Tabibi Tuğgeneral Yalçın Işımer, hiç gereği yokken milletimizin dini inançlarını, manevî değerlerini tahkir ve tezyif eden bir konuşma yapmış, milletimizin Türk Silahlı Kuvvetlerine olan sevgi ve saygısını zedeler mahiyette sözler sarfetmiştir.

İstiklal Marşımızın yazarı Mehmet Akif Ersoy’a da çeşitli ithamlarda bulunan bu Diş Tabibi Generali Hükümet olarak emekliye ayırmayı düşünüyor musunuz?

T. C.

Millî Savunma Bakanlığı 15.11.1999

KAN. KAR. :1999/7035-GK

Konu :Yazılı Soru Önergesi.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

İlgi :a) TBMMBaşkanlığının 18 Ekim 1999 tarihli ve Kan. Kar. Md. A.01.0.GNS.0.10.00.02-7/614-1996/5409 sayılı yazısı.

b) Başbakanlığın 22.10.1999 tarihli ve B.02.0.KKG.0.12/106-74-41/5196 sayılı yazısı.

Erzurum Milletvekili Lütfü Esengün tarafından sayın Başbakana tevcih edilen ve ilgi (a) üzerine ilgi (b) ekinde gönderilerek Millî Savunma Bakanı tarafından cevaplandırılması tensip edilen, “Gülhane Tıp Akademisinin açılış töreninde yapılan bir konuşmaya ilişkin” 7/614 sayılı yazılı soru önergesinin cevabı Ek’te gönderilmiştir.

Arz ederim.

Sabahattin Çakmakoğlu

Millî Savunma Bakanı

Erzurum Milletvekili Lütfü EsengünTarafından Verilen 7/614 Sayılı

Yazılı Soru Önergesi Cevabı

2. Gülhane Askerî Tıp Akademisi, 2955 sayılı Kanunla kurulmuş, bilimsel özerkliğe sahip, Atatürk ilkelerine bağlı, millî şuur ve disiplini görev bilen, lisans ve lisansüstü düzeyde eğitim ve öğretim, bilimsel araştırma ve yayın yapan bir yüksek öğretim kurumudur. Bu bakımdan, konferans konusu olan Türkçe dilinin kullanımı bağlamında, Mehmet Akif Ersoy’un Kuran’ın Türkçe’ye çevrilmesine ilişkin yaklaşımına karşı değerlendirmelerinin, bu bilimsel özerklik çerçevesinde düşünülmesi gerekmektedir.

3. Mehmet Akif Ersoy’un elbette, İstiklâl Marşımızın şairi olarak hepimiz için geçerli saygın bir yeri vardır.Ancak bu, belli bir konudaki görüşünün, özellikle de bilimsel bir zeminde eleştirilemeyeceği anlamına gelmemeli, bu olayda olduğu gibi Mehmet Akif Ersoy’un manevî şahsiyetinin tahkir ve tezyif edildiği düşünülmemelidir.

Bilgilerinize sunarım.

Sabahattin Çakmakoğlu

Millî Savunma Bakanı

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Aşağıdaki sorularımın Başbakan Sayın Bülent Ecevit tarafından yazılı olarak cevaplandırılmasını arz ederim.

Saygılarımla. 6.10.1999

Ahmet Sünnetçioğlu

Bursa

1. Tuğgeneral Yalçın Işımer’in “Ankara Vadisi Uyanış Muhterem Locası” adındaki mason locasının kayıtlı üyesi olduğu doğru mudur?

3. Türk Silahlı Kuvvetlerinde böyle sivil oda ve derneklere üye olmak bir üst makamdan izne tabi değil midir? İzne tabi ise böyle bir izin verilmiş midir?

4. İzin verilmeden üye olunmuş ise herhangi bir işlem düşünüyor musunuz?

T. C.

Millî Savunma Bakanlığı 15.11.1999

KAN. KAR. :1999/7036-GK

Konu :Yazılı Soru Önergesi.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

İlgi :a) TBMMBaşkanlığının 18.10.1999 tarihli ve Kan. Kar. Md. A.01.0.GNS.0.10.00.02-7/633-2059/5524 sayılı yazısı.

b) Başbakanlığın 22.10.1999 tarihli ve B.02.0.KKG.0.12/106-77-2/5197 sayılı yazısı.

Bursa Milletvekili Ahmet Sünnetçioğlu tarafından sayın Başbakana tevcih edilen ve ilgi (a) üzerine ilgi (b) ekinde gönderilerek Millî Savunma Bakanı tarafından cevaplandırılması tensip edilen, “Bir Tuğgeneralin Mason Locasında üye olup olmadığına ilişkin” 7/633 sayılı yazılı soru önergesinin cevabı Ek’te gönderilmiştir.

Arz ederim.

Sabahattin Çakmakoğlu

Millî Savunma Bakanı

Bursa Milletvekili Ahmet Sünnetçioğlu Tarafından Verilen 7/633 Sayılı

Yazılı Soru Önergesi Cevabı

Gülhane Askerî Tıp Akademisinin 27 Eylül 1999 tarihinde icra edilen 1999-2000 Eğitim-Öğretim yılı açılış töreni sırasında, Prof. Diş. Tbp. Tuğg. Yalçın Işımer’in “Atatürk’üm ve Türkçem” konulu açılış dersine ilişkin olarak yapılan incelemede;

1. Tuğg. Işımer’in 1978 yılında “Ankara Vadisi Uyanış Muhterem Locası” adındaki derneğe üye olduğu, ancak kısa bir süre sonra istifa ederek ayrıldığına ve üyeliğinin sona erdiğine dair belgeyi Genelkurmay Başkanlığına ibraz ettiği anlaşılmıştır.

2. Türk Silahlı Kuvvetleri mensuplarının üye olmasına izin verilen dernekler arasında anılan derneğin adı bulunmamaktadır.

3. 1978 yılında bu derneğe üye olması konusunda kendisine izin verildiğine dair bir kayda rastlanmamıştır.

4. Dernekten ayrılınmış olması ve üye olunan tarih dikkate alındığında yürürlükteki mevzuat gereği bu safhada Tuğg. Yalçın Işımer hakkında yapılacak bir işlem bulunmadığı Genelkurmay Başkanlığınca bildirilmiştir.

Bilgilerinize sunarım.

Millî Savunma Bakanı

Aşağıdaki soruların Sayın Tarım ve Köyişleri Bakanı Hüsnü Yusuf Gökalp tarafından yazılı olarak cevaplandırılmasının teminini saygılarımla arz ederim. 8.10.1999

Ahmet Derin

Kütahya

1. Uşak Ulubey İlçesi tahıl ambarı olmasına rağmen niçin alım merkezi kurulmamıştır?

2. Ziraî Donatım Kurumuna ait tesislerde alım merkezi kurmayı düşünüyor musunuz?

T. C.

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı

Araştırma Planlama ve Koordinasyon 16.11.1999

Kurulu Başkanlığı

Sayı :KDD-SÖ.1.01-2798

Konu :Yazılı soru önergesi

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

İlgi :TBMM’nin 25.10.1999 Gün ve A.01.0.GNS.0.10.00.02-2312 sayılı yazısı.

İlgide kayıtlı yazınız ekinde gönderilen; Kütahya Milletvekili Sayın Ahmet Derin’e ait 7/658 Esas No.’lu, yazılı soru önergesine ilişkin Bakanlığımız görüşleri ekte sunulmuştur.

Bilgilerinize arz ederim.

Prof. Dr. Hüsnü Yusuf Gökalp

Tarım ve Köyişleri Bakanı

Önerge Sahibi Milletvekili :Ahmet Derin Kütahya Milletvekili

Esas No. :7/658-2097

Soru 1. Uşak Ulubey İlçesi, tahıl ambarı olmasına rağmen niçin alım merkezi kurulmamıştır?

Cevap 1. Ulubey İlçesi, Eşme Ajansına bağlı koltuk ambarı olarak faaliyet göstermektedir. Koltuk ambarı düzeyinde sürdürülen hizmetlerde herhangi bir üretici mağduriyetine neden olunmadığı gibi üreticilerinde bu konuda bir şikâyeti bulunmamaktadır.

Ulubey koltuk ambarının 1991-1999 yılları arasındaki alım miktarları aşağıda belirtilmiştir.

1991 17 787 45

1992 — 40

1993 995 300

1994 3 378 715

1995 — 70

1996 — 127

1997 5 780 510

1998 14 016 500

1999 2 254 —

Yukarıda tabloda da görüleceği üzere, Ulubey koltuk ambarında hem buğday hem de haşhaş alımları yapılmaktadır.Ulubey koltuk ambarının ajans amirliğine, dönüştürülmesi konusunda yöredeki muhtarlıklardan ve Ulubey Ziraat Odası Başkanlığından talep olmuştur. Söz konusu talepler, Ulubey koltuk ambarındaki yukarıda belirtilen alım miktarları dikkate alındığında uygun görülmektedir.Ancak daimi iş yeri açılması; büro binası, depolama üniteleri gibi sabit yatırımlar gerekmektedir. Ayrıca, tasarruf tedbirleri uygulamaları da göz önüne alındığında Ulubey’de daimi iş yeri açılması mümkün olamamaktadır.

Cevap 2. Ulubey’deki Türkiye Ziraî Donatım Kurumuna ait depo ve tesislerin satın alınması düşünülmüş ise de “Özelleştirme İdaresi” tarafından bu kuruluşa ait depoların bir sigorta şirketine satıldığı, bu şirketin de ödeme güçlüğü içerisinde olması sebebiyle satış işleminin gerçekleştirilemediği ve konunun mahkemeye intikal ettiği öğrenilmiştir.

Belirtilen satış işleminin gerçekleşmemesi ve anılan depoların “Özelleştirme İdaresi” tarafından TMO’sine intikalinin yapılması halinde Ulubey İlçesinde daimi bir iş yeri açılması yoluna gidilebilecektir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Aşağıdaki sorumun Millî Savunma Bakanı Sayın Sabahattin Çakmakoğlu tarafından yazılı olarak cevaplandırılmasını arz ederim. 11.10.1999

Zeki Ünal

Karaman

1. GATA’nın yeni eğitim ve öğretim yılına başlaması dolayısı ile düzenlenen törende Peygamberimiz Hz. Muhammed (S.A.V.) ile Ashabını ve İstiklâl Marşı şairimiz M.Akif Ersoy’u aşağılayıcı bir konuşma yapan ve Masonluğu da ortaya çıkan Diş Tabibi Prof. Dr. Tuğgeneral Yalçın Işımer hakkında nasıl bir işlem yapmayı düşünüyorsunuz?

T. C.

Millî Savunma Bakanlığı 15.11.1999

KAN. KAR. :1999/7034-GK

Konu :Yazılı soru önergesi

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

İlgi :TBMMBaşkanlığının 25 Ekim 1999 tarihli ve Kan. Kar. Md. A.01.0.GNS.0.10.00.02-7/661-2102/5627 sayılı yazısı.

Karaman Milletvekili Zeki Ünal tarafından verilen ve ilgi Ek’inde gönderilerek cevaplandırılması istenilen, 7/661 sayılı “Gülhane Askerî Tıp Akademisinin açılış töreninde yapılan konuşmaya ilişkin” yazılı soru önergesinin cevabı Ek’te sunulmuştur.

Arz ederim.

Sabahattin Çakmakoğlu

Millî Savunma Bakanı

Karaman Milletvekili Zeki ÜnalTarafından Verilen 7/661 Sayılı

Yazılı Soru Önergesi Cevabı

1. Gülhane Askerî Tıp Akademisinin 27 Eylül 1999 tarihinde icra edilen 1999-2000 eğitim-öğretim yılı açılış töreni sırasında, Prof. Diş. Tbp. Tuğg. Yalçın Işımer’in “Atatürk’üm ve Türkçem” konulu açılış dersine ilişkin konuşmasının, Müslümanların önderlerini küçültücü, Mehmet Akif Ersoy’u tahkir ve tezyif edici, tamamen siyasî içerikli ve Türkiye’nin uluslararası çıkarlarını zedeleyici mahiyette olduğuna ilişkin değerlendirmeler maksatlı, dayanaksız ve iyi niyetten uzak saptamalardır.

2. Gülhane Askerî Tıp Akademisi, 2955 sayılı Kanunla kurulmuş, bilimsel özerkliğe sahip, Atatürk ilkelerine bağlı, millî şuur ve disiplini görev bilen, lisans ve lisansüstü düzeyde eğitim ve öğretim, bilimsel araştırma ve yayın yapan bir yüksek öğretim kurumudur. Bu bakımdan, konferans konusu olan Türkçe dilinin kullanımı bağlamında, Mehmet Akif Ersoy’un Kuran’ın Türkçe’ye çevrilmesine ilişkin yaklaşımına karşı değerlendirmelerinin, bu bilimsel özerklik çerçevesinde düşünülmesi gerekmektedir.

3. Mehmet Akif Ersoy’un elbette, İstiklâl Marşımızın şairi olarak hepimiz için geçerli saygın bir yeri vardır.Ancak bu, belli bir konudaki görüşünün, özellikle de bilimsel bir zeminde eleştirilemeyeceği anlamına gelmemeli, bu olayda olduğu gibi Mehmet Akif Ersoy’un manevî şahsiyetinin tahkir ve tezyif edildiği düşünülmemelidir.

Bilgilerinize sunarım.

Millî Savunma Bakanı

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Aşağıdaki sorularımın Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sayın Yaşar Okuyan tarafından yazılı olarak cevaplandırılmasının teminini saygılarımla arz ederim.

Doç. Dr. Abdüllatif Şener

Sıvas

Yaşanan idarî problemler ve kadro sıkıntısı nedeniyle Sıvas SSKHastanesinin hizmet kalitesinin gün geçtikçe geriye gittiği Sıvas kamuoyu tarafından açıkça dile getirilmektedir.Kapanan servisler, azalan uzman hekim sayısı yüzünden Sıvas halkına yeterince hizmet veremeyen SSKHastanesi işçilerimizin, emeklilerimizin, dul ve yetimlerimizin sayısının azımsanmayacak kadar fazla olduğu Sıvas için önemli bir problem haline gelmiştir.

Sorular :

1. Sıvas SSK Hastanesinin 1991 yılından bu yana uzman ve pratisyen hekim sayıları ne kadardır?

3. Hastanenin kapasitesinin ve hizmet kalitesinin artırılması için bu yıllarda hangi çalışmalar yapılmıştır?

4. Bugün itibariyle önemli bir sorun haline gelen Sıvas SSK Hastanesindeki bu olumsuzlukların gerçek nedeni idarî yetersizlik değil midir? Bu konuda herhangi bir soruşturma yapmayı düşünüyor musunuz?

T. C.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı

Sosyal Güvenlik Kuruluşları Genel Müdürlüğü 16.11.1999

Sayı :B.13.0.SGK.0.13.00.01/7118-027351

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

İlgi :1.11.1999 tarih ve A.01.0.GNS.0.10.00.02-690-2139/5750 sayılı yazınız.

Sıvas Milletvekili Abdüllatif Şener tarafından hazırlanan “Sosyal Sigortalar Kurumu Sıvas Hastanesine ilişkin” 7/690 Esas No.’lu yazılı soru önergesinde yer alan konuların Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Müdürlüğünce incelenmesi sonucunda;

Sosyal Sigortalar Kurumu Sıvas Hastanesinde 1991 yılından itibaren görev yapan uzman ve pratisyen hekim sayılarının;

Uzman Hekim Pratisyen Hekim

1991 21 16

1992 19 13

1993 20 16

1994 20 10

1995 19 10

1996 17 8

1997 21 9

1998 19 8

1999 (10 aylık) 21 8

olduğu,

Sosyal Sigortalar Kurumu Sıvas Hastanesinin 1991-1999 yılları arasında Bevliye, Ortopedi, Fizik Tedavi, Kroner Yoğun Bakım servisleri açılarak hizmete girdiği, ancak, bunlardan Ortopedi, Fizik Tedavi ve Kroner Yoğun Bakım servisi ile İntaniye servisinin tabiplerin ayrılması nedeniyle, Psikiyatri servisinin ise ilgili hekimin yalnız poliklinik yapması nedeniyle kapatıldığı,

Sosyal Sigortalar Kurumu Sıvas Hastanesinin kapasitesi ve hizmet kalitesinin artırılması için Hastane bünyesinde acil servis, kadın ve erkek müşahade odalarının hizmete açıldığı, müstakil kadın doğum polikliniklerinin genişletildiği, Tıp Fakültesi bünyesinde uzak terminal bağlantılı eczane açıldığı,

Sosyal Sigortalar Kurumu Sıvas Hastanesinin genel onarım işine başlanıldığı ve bu inşaatın halen devam etmekte olduğu,

Ayrıca, hizmetin yürütümünde tespit edilen aksaklıklar nedeni ile Sıvas Hastanesi Baştabibi Cevat Türkkan’ın görevden alınarak, aynı yere Uzman Tabip olarak atandığı,

anlaşılmıştır.

Diğer taraftan; 4447 sayılı Sosyal Güvenlik Reformu Kanunu ile Sosyal Sigortalar Kurumu için ihdas edilen 18 800 adet kadronun Maliye Bakanlığı, Devlet Personel Başkanlığı ve Bakanlığımız personelinden oluşan Komisyonca norm kadro yönetmeliği ve vize işlemleri tamamlanmak üzeredir. Bu çalışmalar sonucu hazırlanacak yönetmeliğe uygun olarak Sosyal Sigortalar Kurumu Sıvas Hastanesine ilave kadro verilerek eksik personel ataması yapılacaktır.

Bilgilerinize arz ederim.

Yaşar Okuyan

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Aşağıdaki sorularımın delaletlerinizle Çevre Bakanı Sayın Fevzi Aytekin tarafından yazılı olarak cevaplandırılması için gereğinin yapılmasını arz ederim.

Mahmut Göksu

Adıyaman

Güneydoğu Anadolu Projesinin ana damarı Atatürk Barajıdır. Bu baraj Türkiye’nin barajıdır. Adıyamanımız bu baraj için gereken tüm fedakârlığı yapmıştır. 1 ilçe ve 64 köyünü sular altında bırakmıştır.

Adıyaman olarak bu fedakârlığımız karşısında büyük umutlarımız vardı. Maalesef barajın külfeti ilimize nimeti ise başka illere verildi.

Son günlerde bölge halkının kanalizasyon suyu içtiği yerel ve genel yazılı basında mükerrer defa yer almıştır.

1. Bölge halkının bu mağduriyetini giderici tedbirler alacak mısınız?

2. Atatürk Barajının Haliç olmaması için herhangi bir çalışmanız var mı?

3. Atatürk Barajında artık balıkların yaşamadığı doğru mu?Doğru ise canlıları yaşatmak için bakanlık olarak bir çalışma yaptınız mı?Yapmış iseniz son durum nedir?

T. C.

Çevre Bakanlığı

Araştırma Planlama ve Koordinasyon 16.11.1999

Kurulu Başkanlığı

Sayı :B.19.0.APK.0.22.00.02/0012/1128-10043

Konu :Yazılı soru önergesi

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

İlgi :1.11.1999 tarih ve A.01.0.GNS.0.10.00.02-7/697-2155/5787 sayılı yazınız.

İlgide kayıtlı yazınız eki Adıyaman Milletvekili Sayın Mahmut Göksu’ya ait yazılı soru önergesi cevaplandırılarak ekte sunulmuştur.

Bilgilerinize arz ederim.

Fevzi Aytekin

Çevre Bakanı

Adıyaman Milletvekili Sayın Mahmut Göksu’nun 7/697-2155 Esas Numaralı

Yazılı Soru Önergesinin Cevabı

Güneydoğu Anadolu Projesinin ana damarı Atatürk Barajıdır. Bu baraj Türkiye’nin barajıdır.Adıyamanımız bu baraj için gereken tüm fedakârlığı yapmıştır. 1 ilçe ve 64 köy sular altında bırakılmıştır.

Adıyaman olarak bu fedakârlığımız karşısında büyük umutlarımız vardı. Maalesef barajın külfeti ilimize, nimeti ise başka illere verildi.

Son günlerde bölge halkının kanalizasyon suyu içtiği yerel ve genel yazılı basında mükerrer defa yer almıştır.

Soru 1. Bölge halkının bu mağduriyetini giderici tedbirler alacak mısınız?

Cevap 1. Adıyaman Atıksu Arıtma Tesisi, küçük arıtma ve büyük arıtma olmak üzere iki ayrı üniteden oluşmaktadır.Eğri Çayı üzerinde bulunan küçük arıtma tesisi tamamlanarak geçici kabule hazır hale getirilmiştir.

Sitilce mevkiinde yaptırılmakta olan büyük arıtma tesisinde ise, 2 adet ön çökeltim havuz betonları, 2 adet damlatmalı filtre havuzlarının kazısı ve grobetonu, 2 adet son çökeltim havuzlarının hafriyatı ve taban betonu bitirilmiştir. Ayrıca, birinci kademede yapılmakta olan bu kısmının saha hafriyatlarının tamamı, lojman binasının kazısı ile idare binasının % 80’i tamamlanmıştır.

Ancak, Adıyaman Belediye Başkanlığı, proje finansmanının karşılanamayacağı gerekçesi ile Belediye Meclis Kararı alarak yatırımın durdurulması hususunda İller Bankasına başvurmuştur. Bu gelişme üzerine Bakanlığımız bölgenin özelliğini göz önüne alarak sözkonusu projenin bir an önce tamamlanması hususunda İller Bankası Genel Müdürlüğü nezdinde girişimlerde bulunmuştur.

Ayrıca, bölgede ilgili kurum ve kuruluşların katılımı ile kanalizasyon ve atıksu arıtma tesisleri yapılması hususunda koordineli çalışmalar yapılmaktadır.

Soru 2. Atatürk Barajının Haliç olmaması için herhangi bir çalışmanız var mı?

Bu projeler;

—Atatürk Baraj Havzası Atıksu ve Katı Atık Yönetimi Projesi

Adıyaman-Kahta Arıtma Tesisi

Şanlıurfa-Ceylanpınar Arıtma Tesisi

Şanlıurfa-Akçakale Arıtma Tesisi

Adıyaman-Besni Kanalizasyon ve Arıtma Tesisi

Şanlıurfa-Siverek Kanalizasyon ve Arıtma Tesisi

Adıyaman-Çelikhan Kanalizasyon ve Arıtma Tesisi

Şanlıurfa Katı Atık Yönetimi

Şanlıurfa-Bozova Kanalizasyon ve Arıtma Tesisi şeklinde tasarlanmış entegre projelerdir.

Ayrıca Türk ve Alman Hükümetleri arasında imzalanan malî işbirliği anlaşması kapsamında, Federal Alman Kredi Kuruluşu (KFW) ile “Atatürk Barajı Havzasında Kanalizasyon ve Atıksu Arıtımı Projesi” adı altında bir projenin yapılması da planlanmaktadır.

Soru 3. Atatürk Barajında artık balıkların yaşamadığı doğru mu?Doğru ise canlıları yaşatmak için bakanlık olarak bir çalışma yaptınız mı?Yapmış iseniz son durum nedir?

Cevap 3. Bakanlığımızca 1997 yılının sonunda “İçmesuyu Kaynağı Olarak Atatürk Barajının Korunması Projesi” başlatılmıştır. Proje ile baraj gölü etrafında yer alan yerleşimlerin içme ve kullanma suyu ihtiyaçlarına cevap vermesi planlanan Atatürk Barajının havzasında oluşturulacak koruma planı programı yoluyla her türlü kirlenme ve bozulmaların önlenmesi ve giderilmesi amaçlanmaktadır.

Proje sonunda havza koruma ve kullanımını gösteren uygun ölçekli “Havza Koruma Planı” ve buna bağlı olarak koruma planlarını açıklayıcı nitelikte “Koruma Programları” oluşturulması hedeflenmektedir.

Proje nihaî rapor aşamasındadır ve bu yıl sonunda tamamlanabilecektir.

Ayrıca, baraj gölünde balık popülasyonunun devamlılığı açısından da söz konusu proje önem taşımaktadır.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Aşağıda yazılı soruların, Anayasının 98 inci TBMM İçtüzüğünün 96 ncı maddesi uyarınca Maliye Bakanı Sayın Sümer Oral tarafından yazılı yanıtlanmasını saygıyla dilerim. 18.10.1999

Ali Arabacı

Bursa

Sorular :

2. Yatırımcı-siyasetçi-bürokrat işbirliği ile yağma ve talan edilen, “yeşil” kimliği “mazide” kalan, çarpık, kaçak yapılaşma sonucu yeşil alanı kalmayan Bursa’da, 82 dönüm de olsa planda yeşil alan olarak ayrılan bir yeri, halkın çıkarlarını, gelecek kuşakları düşünerek korumayı düşünmez misiniz? Yasalara apaçık aykırı, muvazaalı-hileli yolla plan değişikliğini getiren “kiralama” tasarrufundan vazgeçmeyi düşünüyor musunuz?

T. C.

Maliye Bakanlığı

Millî Emlak Genel Müdürlüğü 16.11.1999

Konu :Soru Önergesi.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı

Genel Sekreterliğine

(Kanunlar ve Kararlar Dairesi Başkanlığı)

İlgi :1.11.1999 tarih ve A.01.0.GNS.0.10.00.02-7/709-2213/5907 sayılı yazınız.

Bursa Milletvekili Sayın Ali Arabacı’nın, tarafımdan yazılı cevaplandırılması istemini havi soru önergesi ile ilgili hususlar aşağıda maddeler halinde sunulmuştur.

1. Bursa İli, Nilüfer İlçesi, Görükle Belediyesi sınırları içerisinde bulunan ve park ve çocuk bahçesi olarak kullanılmak üzere anılan belediyeye terk edilen toplam 82 425,83 m2 yüzölçümlü taşınmaz malın üzeri imar planında ayrıldığı amaç doğrultusunda kullanılmak, altında ise fırın ve düğün salonu, kapalı çarşı, belediye hizmet alanı, market ve restaurant gibi tesisler yapılmak kaydı ile, üzerinde ise münhasıran büfe yapılmak ve bu tesislerden elde edilecek gelirin % 30’unun Hazineye verilmesi hususunda anılan Belediye ile protokol yapılması Bakanlığımızca uygun görülmüştür.

Yapılan işlemde, Bakanlığımızca tesis edilen her işlemde olduğu gibi mer’i mevzuata aykırı olup olmadığı hususu öncelikle göz önünde bulundurulmuş, bir aykırılık görülmemiştir.

2. Yapılan protokolde imar planında herhangi bir değişikliğe gidilmemesi şartı yer aldığından, yeşil alanların yok edilmesi gibi bir endişeye mahal olmadığı düşünülmektedir.

Bakanlığımızca yapılan işlemlerde çevresel değerlerin korunmasında azamî hassasiyet gösterilmekte olup, bundan böyle de bu hassasiyet önergeye konu işlemde olduğu gibi muhafaza edilecektir.

Bilgilerinize arz ederim.

Sümer Oral

Maliye Bakanı

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Aşağıdaki sorularımın Tarım ve Köyişleri Bakanı Sayın Hüsnü Yusuf Gökalp tarafından yazılı olarak cevaplandırılmasını saygılarımla arz ederim. 19.10.1999

Hasan Özyer

Muğla

Pamuk üreticisi bu yıl emeğinin karşılığını alamayacak hatta borçlarını ödeyemeyecek duruma düşmüştür. Geçen yıl verilen fiyat baz alındığında reel anlamda bu yıl çok daha düşük fiyat verildiği söylenebilir.

1. Pamuk üreticisine baş fiyat+25 cent vermeyi düşünür müsünüz?

2. Üreticinin bu tür sıkıntılara düşmeyeceği ve çalışmasının karşılığını alabileceği sistemleştirilmiş bir fiyat politikası için Bakanlığınız tarafından herhangi bir çalışma yapılmakta mıdır?

T. C.

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı

Araştırma Planlama ve Koordinasyon 16.11.1999

Kurulu Başkanlığı

Sayı :KDD.SÖ.1.01/2797

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

İlgi :1.11.1999 gün ve A.01.0.GNS.0.10.00.12-2440 sayılı yazınız.

Muğla Milletvekili Sayın Hasan Özyer’e ait 7/754-2238 esas no’lu yazılı soru önergesine ait görüşlerimiz aşağıda bildirilmektedir.

Pamuk üreticisi bu yıl emeğinin karşılığını alamayacak hatta borçlarını ödemeyecek duruma düşmüştür. Geçen yıl verilen fiyat baz alındığında reel anlamda bu yıl çok düşük fiyat verildiği söylenebilir.

Soru 1. Pamuk üreticisine baş fiyat+25 cent vermeyi düşünür müsünüz?

Cevap 1. Pamuk üreticisine prim verilmesi için çalışmalar başlatılmış, 1999 yılı ürünü kütlü pamuğuna 2000 yılı bütçesinden prim ödenmesine ilişkin Kararname Taslağı yayınlanma aşamasına gelmiştir. Üreticilerimizin emeğini karşılayacak bir prim tespiti için yoğun çalışmalar sürdürülmekte olup; bu çalışmalarda iç ve dış piyasa pamuk fiyatları maliyetler ve yıllık enflasyon oranları gibi kriterler hep bir arada değerlendirilmektedir.

Soru 2. Üreticinin bu tür sıkıntılara düşmeyeceği ve çalışmasının karşılığını alabileceği sistemleştirilmiş bir fiyat politikası için Bakanlığınız tarafından herhangi bir çalışma yapılmakta mıdır?

Cevap 2. İç ve dış piyasalarda pamuk fiyatlarının hızla düşmesi karşısında, ülkemiz pamuk üreticisinin olumsuz etkilenmesini önlemek, gelir düzeyini mümkün olduğu ölçüde koruyabilmek amacıyla çıkarılacak Bakanlar Kurulu Kararına bağlı olarak, 1999/2000 alım sezonunda da destekleme primi verilmesi yönündeki çalışmalar sürdürülmektedir.

Bakanlığımızca hazırlanarak Bakanlar Kuruluna takdim edilen ve kurul tarafından olumlu bulunan “Bazı Tarımsal Ürünlerde Parite Uygulaması Sistemi”ne geçiş için çalışmalar sürdürülmektedir. Bu sistemle üretici, üreteceği ürünün ne kadar fiyat bulacağını ekimden önce öğrenme ve üretimini ona göre planlama şansı bulacaktır. Böylece, özellikle ülkemizde büyük stok oluşturan ve büyük ekonomik kayıplara neden olan şeker pancarı, tütün ve fındık gibi ürünlerin yerine; ülkemizin üretim açığı olan ve son yıllarda ithale de konu olan yağ bitkileri, mısır ve kaliteli kaba yem bitkilerinin ikamesi mümkün olacaktır.

Diğer taraftan; Sanayi ve Ticaret Bakanlığından aldığımız bilgilere göre; 1994 yılından bu yana, Tarım Satış Kooperatifleri Birlikleri Devlet adına destekleme alımı ile görevlendirilmediğinden kendi nam ve hesabına alım yapmaktadır. Bu alımların finansmanı ise, esas itibariyle Hazinece DFİF kaynaklarından kullandırılacak kredilere bağlıdır. Birliklerin alım fiyatları, bu koşullar içinde malî imkânlar sonuna kadar zorlanarak Ege ve Antalya bölgesi pamukları için 230 000 TL/kg, Çukurova pamuğu için 205 000 TL/kg ve GAPBölgesi pamukları için 215 000 TL/kg olarak belirlenmiştir. Aldıkları kredileri geri ödemek durumunda olan birlikler, üreticilerin korunması fonksiyonlarının yanında kendi malî yapılarını korumak ve piyasa koşullarında da çalışmak zorundadırlar.

Ayrıca piyasadaki olumsuz gelişmeler gözetilerek üreticilerin mağdur olmamaları için gerektiğinde birliklerce ihtiyaçlarının üzerinde pamuk alınması hedeflenmiştir.

Bilgilerinize arz ederim.

Prof. Dr. Hüsnü Yusuf Gökalp

Tarım ve Köyişleri Bakanı

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Delaletinizle aşağıdaki sorumun Millî Savunma Bakanı Sayın Sabahattin Çakmakoğlu tarafından yazılı olarak cevaplandırılmasını saygılarımla arz ederim.

Hüseyin Arı

Konya

Subay ve astsubayların 211 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanununun 43 üncü maddesi gereğince siyasî partiler ve derneklere kayıt olmaları yasaktır. Bunun dışında bir kısım derneklere de kayıt olmaları izne bağlıdır.

İzne bağlı olan bu derneklerin hangileri olduğunun yazılı olarak liste halinde tarafıma bildirilmesini arz ederim.

T. C.

Millî Savunma Bakanlığı 15.11.1999

KAN. KAR. :1999/7037-GK

Konu :Yazılı Soru Önergesi.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

İlgi :TBMMBaşkanlığının 21 Kasım 1999 tarihli ve Kan. Kar. Md. :A.01.0.GNS.0.10.00.02-7/764-2256/5999 sayılı yazısı.

Konya Milletvekili Hüseyin Arı tarafından verilen ilgi Ek’inde gönderilerek cevaplandırılması istenilen, “Subay ve Astsubayların üye olmaları izne bağlı olan derneklere ilişkin” 7/764 sayılı yazılı soru önergesinin cevabı Ek’te sunulmuştur.

Arz ederim.

Sabahattin Çakmakoğlu

Millî Savunma Bakanı

Konya Milletvekili Hüseyin Arı Tarafından Verilen 7/764 Sayılı

Yazılı Soru Önergesinin Cevabı

Türk Silahlı Kuvvetleri personelinin faal olmayan üyeliklerine girebilecekleri derneklere ilişkin liste Ek’tedir.

Bilgilerinize sunarım.

Sabahattin Çakmakoğlu

Millî Savunma Bakanı

MİLLÎ SAVUNMA BAKANLIĞINCA TÜRK SİLAHLI KUVVETLERİ PERSONELİNİN ÜYE OLMASINA MÜSAADE EDİLEN DERNEKLERİN LİSTESİ

1. Ankara Türk Müziği Derneği

2. Türkiye Kamp ve Karavan Derneği

3. Türkiye Liglerinde Bulunan Spor Kulüpleri

4. İktisat Fakültesi Mezunları Derneği

5. Üsküdar Musiki Cemiyeti

6. Ankara Avcılar ve Atıcılık Derneği

7. İstatistik Mezunları Derneği

9. Türkiye Avrupa Topluluğu Derneği

10. Gemi Modelcileri ve Gemi Sevenler Derneği

11. Gökçehöyük Köyü Koruma Kalkındırma ve Yardımlaşma Derneği

12. Kick Boks Hakemleri ve Antrenörleri Birliği

13. İstanbul Üniversitesi Hiperbarik Tıp Araştırma ve Uygulama Merkezi (Hitam) Dayanışma

Kurulu

14. Konya Endokdinoloji Metabolizma ve Beslenme Derneği

15. Hürriyetçi Türk Alman Dostluk Cemiyeti

16. Sanat Tarihi Derneği

17. Mutfak Dostları Derneği

19. Kalder/Kalite Derneği

20. Ankara Ressamlar Derneği

21. İzmir Multipi Skleroz Derneği

22. Deniztemiz (Turmepa) Derneği

23. Denizciler Dayanışma Derneği

24. Ankara Konrat Briç Ligi Derneği

25. İzmir Özel Türk Lisesi Mezunları Derneği

26. Zeytinburnu Musiki Derneği

27. Karşıyaka Lisesinden Yetişenler Derneği

28. Kastamonu Abdurrahman Paşa Lisesi Mezunları Derneği

29. Denizciler Dayanışma Derneği

30. Çukurova Galatasaraylılar Derneği

31. Türk Bilişim Derneği

33. İzmir Bornova Kanarya Sevenler Derneği

34. Anıtkabir Derneği

35. Ulusal Güvenlik ve Strateji Araştırma Derneği

36. Türk Medikal Radyoloji Teknisyenleri Derneği

37. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Derneği

38. Ankara Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Derneği

39. Türk Eğitim Derneği ve TEDAnkara Koleji Mezunları Derneği

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Aşağıdaki sorularımın Maliye Bakanı Sayın Sümer Oral tarafından yazılı olarak cevaplandırılmasını talep ediyorum.

Gereğinin yapılmasını saygılarımla arz ederim. 20.10.1999

Prof. Dr. Mehmet Bekaroğlu

Rize

Bilindiği gibi belediyelerimiz, önemli malî sıkıntılar içindedirler; çalışanların maaşlarını ödeyemeyen, rutin hizmetleri yürütemeyen borç batağında yüzen çok sayıda belediyeniz var.

Maliye Bakanlığının belediyelere katkı yapması takdirle karşılandı. Ancak belediyeler arasında ayırım yapıldığı, iktidar partili başkanların bulunduğu belediyelere daha çok ödeme yapıldığı tespit edilmiştir. Örneğin, seçim bölgem olan Rize’nin nüfusu 33 bin olan Ardeşen İlçesine 17 Milyar TL. verilirken, nüfusu 12 bin olan Pazar Belediyesine 28 milyar verilmiştir.

1. Bu yapılan haksızlık değil mi?Hükümet bu uygulama ile muhalefet partilerine oy veren vatandaşları cezalandırmak mı istemiştir?

2. Bu haksızlığın giderilmesi için bir çalışma yapılmakta mıdır? 2000 yılında yapılacak yardımlarda haksızlığa uğrayan belediyelerin mağduriyeti giderilecek midir?

T. C.

Maliye Bakanlığı

Bütçe ve Malî Kontrol Genel Müdürlüğü 15.11.1999

Sayı :B.07.0.BMK.0.11.600/23308

Konu :Yazılı soru önergesi

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

İlgi :1.11.1999 tarihli ve A.01.0.GNS.0.10.00.02-7/775-2274/6037 sayılı yazınız.

Rize Milletvekili Sayın Mehmet Bekaroğlu’nun 7/775 esas no’lu yazılı soru önergesinde yeralan sorulara ait cevaplar aşağıda sunulmuştur.

Bilindiği üzere 2.2.1981 tarihli ve 2380 sayılı Kanun ile 27.6.1984 tarihli ve 3030 sayılı Kanun hükümlerine göre, belediyelere, il özel idarelerine ve büyükşehir belediyelerine genel bütçe vergi gelirleri üzerinden sözkonusu kanunlarda belirtilen nispetler dahilinde pay verilmektedir. Mahallî idareler, hizmetlerinin önemli bir kısmını bu paylar ile finanse etmektedir.

Bu şekilde 1999 Malî Yılı Bütçesinin “Belediyelere Yapılacak Yardım ve Ödemeler” tertibinde yeralan ödenekten, büyükşehir, büyükşehire bağlı ilçe ve belde belediyeleri ile nüfusu 50 000’i geçen belediyeler haricindeki diğer belediyelere, ilke olarak, nüfusu, idarî statüsü ve acil durumları dikkate alınarak yardım yapılmaktadır.

Öte yandan, önergede belirtilen Rize İli Pazar İlçesinin nüfusu son nüfus sayımına göre 13 175’dir. Bu ilçeye 1999 yılında Maliye Bakanlığı bütçesinden yapılan yardım tutarı 25 milyar liradır.

2000 yılında yapılacak yardımlar ise bütçenin Türkiye Büyük Millet Meclisinin onayından geçmesini müteakip yıl içindeki ekonomik durum dikkate alınarak değerlendirilecektir.

Bilgilerine arz ederim.

Sümer Oral

Maliye Bakanı

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Aşağıdaki sorularımın Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığından sorumlu Devlet Bakanlığınca yazılı olarak cevaplandırılmasını arz ederim.

Lütfi Yalman

Konya

1. Aşağıda; sırası, firma unvanı, müracaat tarih ve sayısı, konusu tasnif edilen “Yatırım Teşvik Müracaatları” ile ilgili olarak müspet ya da menfî cevabın bugüne kadar verilmemiş olmasının nedenleri nelerdir?

1. AFRA (Alanya) 18.6.98/59148 Teşvik Belgesi Müracaat

2. AFRA(Malatya) 30.7.98/77656 Teşvik Belgesi Müracaat

Global List. Tasd ve Revize

4. KOMKİSANA. Ş. 11.2.98/6009 Teşvik Bedeli Müracaatı

5. KOVEKA A. Ş. 3.12.98/127017 Teşvik Bedeli Müracaatı

6. ÖZYATAĞANLIA.Ş. 21.9.98/98046 Teşvik Bedeli Müracaatı

3. Yatırımda öncelik taşıyan yörelerde gerçekleştirilmek istenen yatırımların taraflı davranılarak engellenmesinin ekonomik kalkınmamıza zarar vereceği bilinmekte midir?Eğer biliniyorsa bu yanlış uygulamalara ne zaman son verilecektir?

T. C.

Başbakanlık 15.11.1999

Hazine Müsteşarlığı

Sayı :B.02.1.HM.0.TUGM.09/83589

Konu :Soru önergesi

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı

(Kanunlar ve Kararlar Dairesi Başkanlığı)

İlgi :a) 1.11.1999 tarih ve A.01.0.GNS.0.10.00.02-2447 sayılı yazıları.

b) 10.11.1999 tarih ve 82435 sayılı yazımız.

Konya Milletvekili Sayın Lütfi Yalman’ın bazı firmaların Yatırım Teşvik Belgesi müracaatlarına ilişkin ilgi (a)’da kayıtlı yazılı soru önergesi konusundaki cevabımız aşağıda sunulmaktadır.

— Afra Alışveriş Merkezleri İmalat San. ve Tic. A. Ş.’nin 18.6.1998 tarih ve 59148 sayılı müracaatı ile Antalya İlinde ve 30.7.1998 tarih ve 77656 sayılı müracaatı (Bu müracaatın değerlendirilmesi neticesinde 24.9.1998 tarih ve 63594 sayılı yazımız ile istenilen eksik bilgi ve belgeler 5.10.1998 tarih ve 103617 sayılı firma yazısı ekinde Hazine Müsteşarlığına intikal ettirilmiştir.) ile de Malatya İlinde yapmayı planladığı komple yeni yatırım niteliğinde hipermarkete,

—KomkisanKombassan Kireç San. ve Tic. A. Ş.’nin 11.2.1998 tarih ve 6009 sayılı müracaatı ile Afyon İlinde komple yeni yatırım niteliğinde söndürülmüş kireç üretimine,

—Özyatağanlı Tarım Makinaları San. ve Tic. A. Ş.’nin 21.9.1998 tarih ve 98046 sayılı müracaatı ile Konya İlinde tevsi-modernizasyon niteliğinde tarım makineleri imalatına yönelik yatırımlarının teşvik tedbirlerinden yararlanabilmesini teminen Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenmesine ilişkin taleplerin değerlendirilmesi sırasında adıgeçen firmaların ortakları arasında Kombassan Holding A. Ş.’nin doğrudan veya dolaylı hisseye sahip olarak yeraldığı tespit edilmiştir.

Kombassan Holding A. Ş.’nin Sermaye Piyasası Kanununun 47/A-4 maddesi hükümleri çerçevesinde yargılamasının devam ettiği Başbakanlık Sermaye Piyasası Kurulu Başkanlığınca Hazine Müsteşarlığına bildirilmiştir.

Diğer taraftan, Hazine Müsteşarlığı Hazine Kontrolörleri Kurulu Başkanlığının 11.11.1999 tarih ve 1735 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi neticesinde, sözkonusu Kombassan Holding A.Ş. ve doğrudan veya dolaylı hisseye sahip ortakları veya iştirakleri hakkında Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanuna istinaden yayımlanan 32 sayılı Kararın 13 üncü maddesi hükümleri çerçevesindeki incelemenin sürdürülmekte olduğu anlaşılmıştır.

Bilindiği üzere, 25.3.1998 tarih ve 23297 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 98/10755 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları ve Yatırımları Teşvik Fonu Esasları Hakkında Kararın 10 uncu maddesi ve bu Karara ilişkin 98/1 sayılı Tebliğin 32 nci maddesi ile sözkonusu Tebliğde değişiklik yapan ve 23.6.1999 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 99/1 sayılı Tebliğin 19 uncu maddesi hükmü çerçevesinde soru önergesinde belirtilen firmalara ait teşvik belgesi talepleriyle ilgili değerlendirmenin sonuçlandırılması bu aşamada mümkün görülememiştir.

Kombassan Holding A. Ş.’nin anılan soru önergesinde belirtilen Antalya’da Ar-Ge konusundaki mevcut teşvik belgesi kapsamı yatırım ile ilgili 2.8.1999 tarih ve 30388 sayılı müracaatının, arşiv kayıtlarımızın tekkiki neticesinde aynı tarih ve 80388 sayılı müracaat olduğu ve sözkonusu müracaata ilişkin yapılan değerlendirme neticesinde, yukarıda belirtilen madde hükmü çerçevesinde belge kapsamına herhangi bir yeni ilave yapılmadan yatırım süresi uzatımının uygun görülerek 3.11.1999 tarih ve 80232 sayılı yazımızla firmaya cevap verildiği tespit edilmiştir.

Ayrıca, ilgi (b)’de kayıtlı yazımızda belirtilen Petlas Lastik San. ve Tic. A. Ş.’nin yatırım teşvik belgesi düzenlenmesine ilişkin talebinin de 99/1 sayılı Tebliğin 19 uncu maddesi hükmü çerçevesinde değerlendirilmesi gerekmektedir.

Bilgilerinize arz ederim.

Recep Önal

Devlet Bakanı