TBMM Tutanak Müdürlüðü

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ

TUTANAK DERGİSİ

112’inci Birleşim

29 Mayıs 2013 Çarşamba

(TBMM Tutanak Hizmetleri Başkanlığı tarafından hazırlanan bu Tutanak Dergisi’nde yer alan ve kâtip üyeler tarafından okunmuş bulunan her tür belge ile konuşmacılar tarafından ifade edilmiş ve tırnak içinde belirtilmiş alıntı sözler aslına uygun olarak yazılmıştır.)

İÇİNDEKİLER

I.- GEÇEN TUTANAK ÖZETİ

II.- GELEN KÂĞITLAR

III.- YOKLAMALAR

IV.- GÜNDEM DIŞI KONUŞMALAR

A) Milletvekillerinin Gündem Dışı Konuşmaları

1.- İstanbul Milletvekili D. Ali Torlak’ın, İstanbul’un fethinin 560’ıncı yıl dönümüne ilişkin gündem dışı konuşması

2.- İstanbul Milletvekili İhsan Barutçu’nun, İstanbul’un fethinin 560’ıncı yıl dönümüne ilişkin gündem dışı konuşması

3.- İstanbul Milletvekili Tülay Kaynarca’nın, İstanbul’un fethinin 560’ıncı yıl dönümüne ilişkin gündem dışı konuşması

V.- AÇIKLAMALAR

1.- İstanbul Milletvekili Mahmut Tanal’ın, Türk Hava Yolları adına TC-TUR tescilli bir uçak alındıysa bu uçakla ilgili bilgi almak istediğine ilişkin açıklaması

2.- Adana Milletvekili Seyfettin Yılmaz’ın, Adana ilindeki köy yollarının durumuna ilişkin açıklaması

3.- Ardahan Milletvekili Orhan Atalay’ın, Ardahan’ın Göle ilçesinin Yeniköy köyünde zorla cami yaptırılmasının söz konusu olmadığına ilişkin açıklaması

4.- İstanbul Milletvekili Türkan Dağoğlu’nun, İstanbul’un fethinin 560’ıncı yıl dönümüne ve üçüncü boğaz köprüsünün hayırlı olmasını dilediğine ilişkin açıklaması

5.- Trabzon Milletvekili Mehmet Volkan Canalioğlu’nun, Trabzon Belediyesi ve TOKİ iş birliğiyle başlanılan Zağnos Vadisi İyileştirme Projesi’ne ilişkin açıklaması

6.- Tokat Milletvekili Reşat Doğru’nun, İstanbul’un fethinin 560’ıncı yıl dönümüne ve son günlerde Irak’ta Irak Türklerine yönelik saldırılarla ilgili Hükûmetin birtakım görüşmeler yapması gerektiğine ilişkin açıklaması

7.- Kayseri Milletvekili Yusuf Halaçoğlu’nun, İstanbul’un fethinin sembolü olan Ayasofya’nın yeniden cami hâline getirilmesini dilediğine ve üçüncü boğaz köprüsünün adının “Yıldırım Bayezid Köprüsü” olması gerektiğine ilişkin açıklaması

8.- İzmir Milletvekili Mustafa Moroğlu’nun, İzmir Büyükşehir Belediyesinin yapımına başladığı fuar alanıyla ilgili karşılaştığı engellemelere ilişkin açıklaması

9.- Sivas Milletvekili Malik Ecder Özdemir’in, Sivas ilinin Zara ilçesinde yaşanan içme suyu sorununa ilişkin açıklaması

10.- Kahramanmaraş Milletvekili Mahir Ünal’ın, İstanbul’un fethinin 560’ıncı yıl dönümüne ilişkin açıklaması

11.- İstanbul Milletvekili Mehmet Akif Hamzaçebi’nin, İstanbul’un fethinin 560’ıncı yıl dönümüne ve Taksim Gezi Parkı’nın yeşil kalması için gösteri yapanların uğradığı saldırıya ilişkin açıklaması

12.- İstanbul Milletvekili D. Ali Torlak’ın, Taksim Meydanı’nda Osmanlı Dönemi’nden kalma tek yapı olan bahçe düzenlemesinin yıkılmasını ve asırlık ağaçların kesilmesini kınadığına ilişkin açıklaması

13.- Isparta Milletvekili S. Nevzat Korkmaz’ın, İstanbul Milletvekili Şirin Ünal’ın MHP grup önerisi üzerinde yaptığı konuşma sırasındaki bazı ifadelerine ilişkin açıklaması

14.- İstanbul Milletvekili Abdullah Levent Tüzel’in, üçüncü boğaz köprüsünün yapımının İstanbul’da yeni sorunlara yol açacağına ilişkin açıklaması

15.- İstanbul Milletvekili Binnaz Toprak’ın, İstanbul Milletvekili Türkan Dağoğlu’nun CHP grup önerisi üzerinde yaptığı konuşma sırasındaki bazı ifadelerine ilişkin açıklaması

16.- Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız’ın, 450 sıra sayılı Kanun Tasarısı’nın görüşmelerine başlanırken Hükûmeti temsilen Genel Kurulda bulunmamasına ilişkin açıklaması

VI.- SÖYLEVLER

1.- Tunus Cumhurbaşkanı Moncef Marzouki’nin Genel Kurula hitaben konuşması

VII.- BAŞKANLIĞIN GENEL KURULA SUNUŞLARI

A) Meclis Araştırması Önergeleri

1.- İstanbul Milletvekili Osman Oktay Ekşi ve 29 milletvekilinin, ülkemizde medyanın durumunun tüm boyutlarıyla araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergesi (10/639)

2.- Balıkesir Milletvekili Namık Havutça ve 21 milletvekilinin, geçici işçilerin sorunlarının ve çözüm yollarının araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergesi (10/640)

3.- Tokat Milletvekili Reşat Doğru ve 19 milletvekilinin, Amasya ilinin sorunlarının araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergesi (10/641)

VIII.- ÖNERİLER

A) Siyasi Parti Grubu Önerileri

1.- BDP Grubunun, toplu mezarlar gerçeğinin araştırılması, sorunların tespit edilmesi ve çözüm yollarının belirlenmesi amacıyla verilen (10/595) esas numaralı Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergesinin görüşmelerinin Genel Kurulun 29 Mayıs 2013 Çarşamba günkü birleşiminde yapılmasına ilişkin önerisi

2.- MHP Grubunun, (10/149) esas numaralı, 3269 sayılı Yasa kapsamında Türk Silahlı Kuvvetlerinde 1986 yılından itibaren başlayan uzman erbaş uygulaması sonucunda ortaya çıkan sorunların araştırılarak alınabilecek tedbirlerin belirlenmesi; 16/5/2012 tarih, 4995 sayı ile Türk Silahlı Kuvvetleri mensubu subay, astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaşlar ile geçici köy korucularının özlük hakları ile diğer hak ve imkânları konusunda yaşadıkları sorunların; 12/2/2013 tarih, 9569 sayı ile terörle mücadele kapsamında en önde ve yüksek yoğunluklu terör tehdidi olan bölgelerde bulunan uzman erbaşların çalışma ve özlük hakları ile ilgili sorunların belirlenmesi amacıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına verilmiş olan Meclis araştırması önergelerinin Genel Kurulun 29 Mayıs 2013 Çarşamba günkü birleşiminde sunuşlarda okunarak, görüşmelerinin aynı tarihli birleşiminde yapılmasına ilişkin önerisi

3.- CHP Grubunun, İstanbul Milletvekili Binnaz Toprak ve 58 milletvekili tarafından lezbiyen, gey, biseksüel bireylerin sorunlarının araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla 14/2/2013 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına verilmiş olan Meclis araştırması önergesinin, Genel Kurulun 29 Mayıs 2013 Çarşamba günkü birleşiminde sunuşlarda okunarak, görüşmelerinin aynı tarihli birleşiminde yapılmasına ilişkin önerisi

IX.- SATAŞMALARA İLİŞKİN KONUŞMALAR

1.- Bingöl Milletvekili İdris Baluken’in, İzmir Milletvekili Hamza Dağ’ın BDP grup önerisi üzerinde yaptığı konuşma sırasında şahsına sataşması nedeniyle konuşması

X.- KANUN TASARI VE TEKLİFLERİ İLE KOMİSYONLARDAN GELEN DİĞER İŞLER

A) Kanun Tasarı ve Teklifleri

1.- Adalet ve Kalkınma Partisi Grup Başkanvekilleri İstanbul Milletvekili Ayşe Nur Bahçekapılı, Kayseri Milletvekili Mustafa Elitaş, Giresun Milletvekili Nurettin Canikli, Kahramanmaraş Milletvekili Mahir Ünal ve Adıyaman Milletvekili Ahmet Aydın’ın; Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünde Değişiklik Yapılmasına Dair İçtüzük Teklifi ile Tunceli Milletvekili Kamer Genç’in; Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında İçtüzük Teklifi ve Anayasa Komisyonu Raporu (2/242, 2/80) (S. Sayısı: 156)

2.- Devlet Sırrı Kanunu Tasarısı ve Avrupa Birliği Uyum Komisyonu ile Adalet Komisyonu Raporları (1/484) (S. Sayısı: 287)

3.- Türk Petrol Kanunu Tasarısı ile Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu Raporu (1/725) (S. Sayısı: 450)

4.- Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı ile Milli Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu Raporu (1/759) (S. Sayısı: 453)

5.- Tabiatı ve Biyolojik Çeşitliliği Koruma Kanunu Tasarısı ile Çevre Komisyonu Raporu (1/627) (S. Sayısı: 297)

XI.- USUL HAKKINDA GÖRÜŞMELER

1.- Oturum Başkanı TBMM Başkan Vekili Meral Akşener’in 450 sıra sayılı Kanun Tasarısı’nın görüşmelerine başlanırken Hükûmetin bulunmaması nedeniyle ara vermesinin İç Tüzük’ün 62’nci maddesine uygun olup olmadığı hakkında

XII.- OYLAMALAR

1.- (S. Sayısı: 450) Türk Petrol Kanunu Tasarısı’nın oylaması

XIII.- YAZILI SORULAR VE CEVAPLARI

1.- Bingöl Milletvekili İdris Baluken’in, Yunus Emre Halk Çarşısı’nda meydana gelen yangın nedeniyle esnafın yaşadığı mağduriyete ilişkin sorusu ve Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı’nın cevabı (7/20684)

2.- Bursa Milletvekili İsmet Büyükataman’ın, Bursa’da Bakanlığa bağlı kurum ve kuruluşlarda yapılan denetimlere ilişkin sorusu ve Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar’ın cevabı (7/21920)

3.- Kütahya Milletvekili Alim Işık’ın, Kütahya’da uygulanan kentsel dönüşüm projelerine,

Kütahya’da riskli yapı olarak belirlenen yapılara,

Riskli yapı olarak belirlenen yapılara ve yapılan çalışmalara,

Afet riski altındaki alanlara ve yapılan çalışmalara,

Kentsel dönüşüm projelerine,

Rezerv yapı alanı olarak belirlenen bölgelere,

Kütahya’daki afet riski altındaki alanlara ve yapılan çalışmalara,

Kütahya’da rezerv yapı alanı olarak belirlenen bölgelere,

İlişkin soruları ve Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar’ın cevabı (7/21922), (7/21923), (7/21924), (7/21925), (7/21926), (7/21927), (7/21928), (7/21929)

4.- Batman Milletvekili Ayla Akat Ata’nın, afet riski altındaki alanların belirlenmesinde kullanılan kriterlere ilişkin sorusu ve Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar’ın cevabı (7/21934)

5.- Antalya Milletvekili Yıldıray Sapan’ın, berberlik mesleği ve sorunlarına ilişkin sorusu ve Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı’nın cevabı (7/21982)

6.- Manisa Milletvekili Erkan Akçay’ın, Şırnak’ın Uludere ilçesindeki bir köyde gerçekleştirildiği iddia edilen kaçakçılık faaliyetlerine ilişkin sorusu ve Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı’nın cevabı (7/21983)

7.- Hatay Milletvekili Mevlüt Dudu’nun, Orta Doğu’ya yapılan taşımacılıkta yaşanan sıkıntıların çeşitli boyutlarına ilişkin sorusu ve Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı’nın cevabı (7/21985)

8.- İstanbul Milletvekili Melda Onur’un, Bakanlık bünyesinde kapatılan bir daire başkanlığına ilişkin sorusu ve Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar’ın cevabı (7/22331)

9.- Mardin Milletvekili Erol Dora’nın, Artvin’de verilen maden arama ruhsatlarında ÇED raporu aranmamasına ilişkin sorusu ve Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar’ın cevabı (7/22336)

10.- Ankara Milletvekili Özcan Yeniçeri’nin, Muğla’nın Ortaca ilçesine bağlı bir köydeki madencilik şirketinin faaliyetlerinden kaynaklanan çevre kirliliğine ilişkin sorusu ve Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar’ın cevabı (7/22342)

11.- Ankara Milletvekili Özcan Yeniçeri’nin, Muğla’nın Marmaris ilçesine bağlı bir mahallede bulunan deredeki balık ölümlerine ilişkin sorusu ve Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar’ın cevabı (7/22343)

12.- Ankara Milletvekili Özcan Yeniçeri’nin, 2008-2013 yılları arasında sınır kapılarındaki gümrüksüz alışveriş noktalarından yapılan usulsüz satışlara ilişkin sorusu ve Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı’nın cevabı (7/22404)

13.- Ankara Milletvekili Özcan Yeniçeri’nin, 2002-2013 yılları arasındaki köpek kaçakçılığı olaylarına ilişkin sorusu ve Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı’nın cevabı (7/22405)

29 Mayıs 2013 Çarşamba

BİRİNCİ OTURUM

Açılma Saati: 14.02

BAŞKAN: Başkan Vekili Meral AKŞENER

KÂTİP ÜYELER : Özlem YEMİŞÇİ (Tekirdağ), Fatih ŞAHİN (Ankara).

-----0-----

BAŞKAN – Türkiye Büyük Millet Meclisinin 112’nci Birleşimini açıyorum.

Toplantı yeter sayısı vardır, görüşmelere başlıyoruz.

Dua edin Cumhurbaşkanı geliyor. (Gülüşmeler)

Gündeme geçmeden önce üç sayın milletvekiline gündem dışı söz vereceğim.

Gündem dışı ilk söz, İstanbul’un fethinin 560’ıncı yıl dönümü münasebetiyle söz isteyen İstanbul Milletvekili Durmuş Ali Torlak’a aittir.

Sayın milletvekilleri, Meclisteki gürültüyü azıcık azaltırsak iyi olacak.

Buyurun Sayın Torlak. (MHP sıralarından alkışlar)

IV.- GÜNDEM DIŞI KONUŞMALAR

A) Milletvekillerinin Gündem Dışı Konuşmaları

1.- İstanbul Milletvekili D. Ali Torlak’ın, İstanbul’un fethinin 560’ıncı yıl dönümüne ilişkin gündem dışı konuşması

D. ALİ TORLAK (İstanbul) - Teşekkür ederim Sayın Başkanım.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; İstanbul’un fethinin 560’ıncı yıl dönümü münasebetiyle gündem dışı söz almış bulunuyorum, bu vesileyle yüce heyetinizi saygılarımla selamlıyorum.

Değerli milletvekilleri, takdir edersiniz ki tarihin ilerleyişi ve milletlerin yükselişi, yüksek karakterlerin ve olgun maneviyatların varlığına ve sayısına bağlıdır. Milletin değerleriyle donanmış ve ülküleriyle kendisine hedef çizmiş büyük insanların bizim tarihimizde de varlığı elbette hepimiz için onur ve övünç kaynağı olmuştur. Ancak bu kahramanların yaptıkları öyle büyük tarihî olaylar vardır ki, onların şöhretlerini bile gölgede bırakan sonuçlara vesile olmuştur. Bugün mensubu olmaktan şeref duyduğumuz büyük Türk milletinin şanlı mazisinde dönüm noktası olan İstanbul’un fethi de bu muhteşem tarihî olaylardan birisi, belki de en önemlisidir. Sultan ll. Mehmet’i Fatih yapan, İstanbul’un alınmasını fetih hâline getiren, Türklerin yeni bir coğrafyaya açılmalarına fütuhat anlamı katan ve fethedilecek yeni topraklardaki insanımıza “evladı fatihan” unvanı veren de bu tarihî andır. İstanbul’un fethi bizim için elbette yalnızca bir kentin köhne bir zihniyetten ve yönetimden devralınması olarak görülmemelidir. Fetihle gerçekleşen bu tarihî olay Türk milletinin hâkimiyet ufuklarının genişlemesine ve Türklüğün dünyaya adalet getirmesine de neden olmuştur. Çağ açan, çağ kapatan bu ihtişamlı fetih geride kalan yüzyılların nesilden nesile aktarılan hayallerinin ve inancının bir ifadesi olmuştur. İstanbul’un fethi asırlar öncesinden ceddimiz Alparslan’la başlayan, Ertuğrul Gazi ile kök salan stratejik büyüme ve yurt edinme ülküsünün zirve noktasıdır. O nedenle, İstanbul’un fethi, Anadolu’yu vatanlaştıran atalarımızın yüreklerinde taşıdıkları hükmetme ruhunun büyük askerî zaferle taçlanmasıdır. Dolayısıyla, İstanbul’un fethi büyük Türk milletinin Orta Asya bozkırlarından itibaren taşıdığı binlerce yıllık muazzam birikimin, tecrübenin, hayallerin ve yönetim yeteneğinin hep birlikte oluşturulmuş eseri ve hak edilmiş bir sonucudur.

Bu bütünleştirici siyaset anlayışı, birliği ve dirliği bozulmuş olan Anadolu coğrafyasında vücut bulan bir uç beylikten dünyaya hükmeden bir imparatorluğa ulaşmasını sağlamıştır. Bunları sağlayan ecdadımız, dönemin küresel güçleriyle eş başkanlık yapıp mazlum toplumlara zulmetmemişlerdir; hakkı ve adaleti insanlığa tanıtıp insanlığın talep ettiği bir yönetim kudreti olmuşlardır. Bunları sağlayan ecdadımız, Türk milletini 36 etnik kökene bölmek için sinsi planlar yapmamıştır. Bunları sağlayan ecdadımız “Bir olalım, diri olalım, iri olalım.” deyip birleştirerek ve bütünleştirerek büyümüşlerdir. Bunları sağlayan ecdadımız teröristle pazarlık yapmamışlar, onlarla iş birliğine girmemişler ve bölücülere boyun eğmemişlerdir. Hakkı ve adaleti yeryüzüne hâkim kılmak için, önlerine çıkma cesareti gösterenlere amansız bir mücadeleyle cevap vermişlerdir. Bunları sağlayan ecdadımız “Ölürsem şehit, kalırsam gazi olurum.” diyerek Bizans burçlarına üç hilalli sancağı dikmişlerdir; farklıkları kışkırtmamışlar, alt kimlikleri tahrik etmemişlerdir, tersine, birleştirmişler, kucaklamışlar, Türk milleti kimliğinde buluşturmuşlardır. İstanbul’u fetheden muazzam kudretin arkasındaki sır işte bu birliktir, bu beraberliktir ve bu ruhtur. Bu ruh ve bu birlikse millet olmanın en tabii hakkıdır.

Değerli milletvekilleri, bundan tam 560 yıl önce Peygamber Efendimizin müjdelediği fetih elbette bizler için büyük bir övünç ve gururla anacağımız tarihî ve manevi bir andır. Ancak, bizim için sevinç kaynağı olan bu tarihî gün, intikam duyguları, korku ve nefretle karışarak Türk ve İslam medeniyetine asırlardır devam edecek bir düşmanlığın da başlangıcı olmuştur. Türk milliyetçilerinin ülke, millet, devlet ve bunların bekası için duyduğu kaygılar ve bunlar üzerindeki tehlikeler tıpkı Birinci Dünya Savaşı ve sonrasıyla benzerlikler göstermeye başlamıştır. Ne üzücüdür ki fetihten yaklaşık beş buçuk asır sonra, ülkemizin bütünlüğü ve milletimizin birliği, kardeşliği, vatanımızın bağımsızlığı, ağır tehditlerle karşı karşıyadır.

Değerli milletvekilleri, Fatih Sultan Mehmet’e ve fetihte yer alan ecdadımıza saygılar sunuyorum, hepinize hürmet ediyorum. (MHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Torlak.

Gündem dışı ikinci söz, aynı konuda söz isteyen İstanbul Milletvekili Sayın İhsan Barutçu’ya aittir.

Buyurun Sayın Barutçu. (MHP sıralarından alkışlar)

2.- İstanbul Milletvekili İhsan Barutçu’nun, İstanbul’un fethinin 560’ıncı yıl dönümüne ilişkin gündem dışı konuşması

İHSAN BARUTÇU (İstanbul) – Sayın Başkan, saygıdeğer milletvekilleri; İstanbul fethinin 560’ıncı yılı münasebetiyle söz almış bulunmaktayım. Bu vesileyle yüce heyetinizi saygıyla selamlıyorum.

560 yıl önce çağ açıp çağ kapatan, çağlar boyu tarihe hükmeden bir milletin dünyanın en eski medeniyetinin son kalesine ilâyi kelimetullah mührünü bastığı gündür bugün. İçinden deniz geçen bin yıllık başkenti payitaht yapan tahtın en genç vârisinin Peygamber Efendimizin muştusuna kavuştuğu gündür bugün. Yüzlerce yıldır hayra yorumlanan rüyayı yüce Türk milletinin gördüğü gündür bugün.

İstanbul binlerce yıllık tarihinin geçmişi içinde barındırdığı kültürel ve medeniyet birikimiyle Türk-İslam kültürünün harmanlandığı bir dünya harikasıdır, bir dünya başkentidir. Yedi tepesinde İslam sedası yankılanan manevi bir iklimdir. Akşemseddin’in duasıdır, ecdadın dünyaya adalet taksim ettiği insanlık terazisidir. Onca talana, onca ziyana rağmen güzelliğini ebediyete sunan cennet siluetidir. Yüzlerce yıllık payitahtımızdan bizi göndermek isteyenlere inat “Geldikleri gibi giderler.” diyen Mustafa Kemal Atatürk’ün yedi düvele meydan okuyuşudur. Üstat Necip Fazıl’ın

“Ana gibi yâr olmaz, İstanbul gibi diyar;

Güleni şöyle dursun, ağlayanı bahtiyar.” /dediği beldei tayyibedir İstanbul.

Değerli milletvekilleri, bunun içindir ki bu şehir önemlidir, bunun içindir ki bu fetih önemlidir, bunun içindir ki bu gün önemlidir. İstanbul beş yüz altmış yıl sonra bile ilk fethedildiği gün gibi önemini korumaktadır. Bu şehir Türk’ü yücelten ve Türk’ün yücelttiği bir değerdir, sılamızdır, vazgeçilmezimizdir. Fethederken karanlık bir çağı kapatıp aydınlık yeni bir çağı açan ve bu uğurda bedeller ödeyen bu milletin vazgeçilmez sevdasıdır. Hoyrat ayaklar altında çiğnenmek istendiğinde bile bağrından bir Ankara çıkartan vatandır İstanbul. Türk’tür hiç şüphesiz İstanbul ve Türk’ündür İstanbul. Ehil olmayanların elinde silueti bozulan, tarihî dokusu tahrip edilen ve rant şehri görmek isteyenlere inat, bizlerindir İstanbul. Binlerce yıl Venediklilerden Cenovalılara, Macarlardan Ruslara, Abbasilerden Emevilere birçok devletin, birçok milletin uğraşıp başaramadığı fetih yüce Türk milletine nasip olmuştur. Fetihle devletimiz imparatorluk, Mehmet’imiz Fatih olmuştur ancak bir çağı kapatıp bir çağı açan bu millet… Birtakım entrikalarla ya da kendine yabancı çarpık zihniyetlerce bu kutsal emanet layıkı veçhile sahip çıkılamamıştır ki bugün şanlı ecdadımız Osmanlının üç hilalli sancağı ve milletimizin birlik sembolü olan bayrağımızdaki hilal ile yıldızımız maksatlı olarak yok sayılmaktadır. Maalesef günümüzde yapılan sözüm ona Osmanlıyla ilgili kimi filmde ve İstanbul Büyükşehir Belediyesinin “Panorama 1453” tarihî müzesinin hiçbir karesinde üç hilale rastlamak ve görmek mümkün değildir. Buradan bakıldığında üç hilalsiz bir Osmanlı düşünülebilir mi? Eğer böyle ise bu nasıl Osmanlıcılık sevdasıdır? İşte bu çarpıklığın farkında olan bütün İstanbullular ve İstanbul sevdalıları üzülmekte ve rahatsız olmaktadır.

Bugün, dünya coğrafyasını kaos ve kan gölüne çeviren egemen unsurlara inat, üç hilaliyle üç kıtada huzur ve barış nizamını tesis eden ecdadımızın manevi huzurunda oldukça ezik ve mahcubuz, çünkü bugün yurtta ve dünyada barıştan söz edemiyoruz. Onun için, bugün dünlerden daha çok Fatihleri ve Başkomutan Mustafa Kemal Atatürk’ü özlüyor ve anıyoruz. “İki büyük cihanın kesinti noktasında Türk vatanının ziyneti, Türk tarihinin serveti, Türk milletinin göz bebeği İstanbul bütün vatandaşların kalbinde yeri olan şehirdir.” diyen Atatürk’ü ve İstanbul’u bize armağan eden...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

İHSAN BARUTÇU (Devamla) – ve Peygamber Efendimizin övgüsüne mazhar olan askerlerin ulu hatıralarını rahmetle anıyor, Cenabı Allah’tan mertebelerini yüceltmesini, ruhlarının şad olmasını niyaz ediyorum.

Bu vesileyle yüce heyetinizi saygıyla selamlıyorum. (MHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Barutçu.

Gündem dışı üçüncü söz, yine aynı konuda söz isteyen İstanbul Milletvekili Sayın Tülay Kaynarca’ya aittir.

Buyurun Sayın Kaynarca. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

3.- İstanbul Milletvekili Tülay Kaynarca’nın, İstanbul’un fethinin 560’ıncı yıl dönümüne ilişkin gündem dışı konuşması

TÜLAY KAYNARCA (İstanbul) – Sayın Başkan, çok değerli milletvekilleri; gündem dışı söz aldım, Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum.

Değerli milletvekilleri, bugün 29 Mayıs, İstanbul’un fethinin 560’ıncı yılı. Yani tarihimizin en muhteşem, en parlak sayfalarından biri bugün. 29 Mayıs 1453’te İstanbul’un fethi sadece askerî bir zafer değil. Aynı zamanda, bu fetihle dünyadaki birçok denge değiştiği için çok önemli siyasal, sosyal ve ekonomik bir zaferdir bu fetih. Yani bu fetih tarihî bir hamledir, yani büyük komutan Fatih Sultan Mehmet ve onun kahraman askerleri İstanbul’un fethiyle âdeta tarihin akışını değiştirmiştir. İstanbul’un fethinden sonra, büyük bir devlet adamı ve Fatih Sultan Mehmet’in hoşgörü ve adaletiyle, merkezî yönetimi -bu tarz yönetimiyle- hoşgörüyü ve adaleti merkez alan yönetimiyle İstanbul, farklı inanç ve kültürlerin barış içinde ve kardeşçe yaşadıkları ve de köklü medeniyetlerin de merkezi olmuştur.

Değerli milletvekilleri, Asya ve Avrupa kıtalarını birbiriyle buluşturan, medeniyetler ittifakının somutlaştığı İstanbul, aslında sadece Avrupa kültür başkenti değildir, âdeta 1453’ten bu yana dünya kültür başkentidir. Bu şekliyle de ifade etmiş olsak gerçekten isabetli bir ifade kullanmış oluruz çünkü İstanbul Türkiye’nin özetidir. İstanbul, ülkemizin ekonomik, kültürel ve toplumsal hayatının da lokomotifidir. O yüzden İstanbul’umuzun misyonunu korumak, her birimizin, hepimizin ortak sorumluluğudur.

Bugün İstanbul; kongre merkezleri, sanat galerileri, müzeleri, tarihî ve kültürel dokusuyla cazibe merkezi hâline gelmiştir dünyanın bütün ülkelerine. İstanbul’un yedi tepesinde yedi önemli eserle dünyada adından söz ettirecek eserler koymaya başladık, bu eserleri inşa etmeye de devam ediyoruz. üçüncü köprü, üçüncü havalimanı, Kanal İstanbul, İki Yakaya İki Şehir, Marmaray ve boğazdan tüp geçit gibi mega projelerle İstanbul’u dünyanın merkezi hâlinde tutmaya da devam edeceğiz.

Değerli milletvekilleri, bugün 29 Mayıs, İstanbul’un fethinin 560’ıncı yıl dönümü ve bu özel tarihte özel tarihî bir hizmete daha imza attık bugün. Bugün temeli atılan İstanbul’umuzun üçüncü gerdanlığı, İstanbul’umuzun üçüncü boğaz köprüsünün de milletimize, ülkemize, devletimize hayırlı olmasını yürekten temenni ediyorum.

Bu düşüncelerle, İstanbul’umuzun fethinin 560’ıncı yıl dönümünü kutluyor, muhteşem güzellikteki dünya kenti İstanbul’umuzu, bizlere miras bırakan, Peygamber Efendimizin müjdeli hadisi şerifine mazhar olan o büyük kumandanı, fethin mimarı büyük devlet adamı Fatih Sultan Mehmet’i ve elbette aziz şehitlerimizi rahmetle, minnetle anıyorum.

Bu duygu ve düşüncelerle Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Kaynarca.

60’ıncı maddeye göre söz vereceğim.

Sayın Tanal…

V.- AÇIKLAMALAR

1.- İstanbul Milletvekili Mahmut Tanal’ın, Türk Hava Yolları adına TC-TUR tescilli bir uçak alındıysa bu uçakla ilgili bilgi almak istediğine ilişkin açıklaması

MAHMUT TANAL (İstanbul) – Teşekkür ederim Sayın Başkan.

İçinde bulunduğumuz dönemde Türk Hava Yolları adına TC-TUR tescilli bir uçak alınmış mı, alınmışsa bedeli ne kadardır? Hükûmetten bu bilgileri öğrenmek istiyorum ancak kimse yok. Eğer alınmışsa hâlen nerede ve ne maksatla bulunmaktadır uçak? Uçağın markası ve tipi nedir? Uçağın menzili ne kadardır? Söz konusu uçağın toplam kapasitesi kaç kişiliktir? Uçağın alım bedeli dışında tefrişi için ayrı bir masraf yapılmakta mıdır, yapılıyorsa tutarı nedir? Uçağın bir saatlik uçuş maliyeti sigorta, bakım, amortisman giderleri hariç ne kadardır?

Teşekkür ederim.

BAŞKAN – Teşekkür ederim.

VI.- SÖYLEVLER

1.- Tunus Cumhurbaşkanı Moncef Marzouki’nin Genel Kurula hitaben konuşması

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Tunus Cumhurbaşkanı Sayın Moncef Marzouki Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkan Vekili Sayın Sadık Yakut’un refakatinde şu anda Meclisimizi teşrif etmişlerdir, kendilerine yüce Meclisimiz adına “Hoş geldiniz.” diyorum. (Ayakta alkışlar)

Sayın milletvekilleri, Genel Kurulun 28/5/2013 Salı günü 111’inci Birleşiminde alınan karar gereğince konuşmalarını yapmak üzere Sayın Marzouki’yi kürsüye davet ediyorum.

Buyurun Sayın Marzouki.

TUNUS CUMHURBAŞKANI MONCEF MARZOUKI - Sayın Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı, hanımefendiler, beyefendiler, sayın milletvekilleri, kardeşlerim; Allah’ın rahmeti, selamı, bereketi üzerinize olsun.

Bu konuşmamı yazmaya başladığımda aklıma hemen şu fikir geldi: O da, Türkiye’nin Tunus üzerinde ne denli derin etkisinin olduğu. Dün, bugün gibi modern Türkiye’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk aslında sadece ülkenizde yeni bir siyasi sistem kurmamıştır, aynı zamanda bilmeden, bağımsızlığından bugüne kadar Tunus’ta egemen olan sistemi de belirlemiştir. Modern Tunus’un kurucusu, lideri El Habib Burgiba, Atatürk’ü kendisine, hem şahsiyet olarak hem de düşünce olarak örnek almıştır. Türkiye bugün Tunus’ta geçerliliğini devam ettiren siyasi güçtür ve bu, örnek olarak alınmaktadır. Bu şekilde, Türkiye, hem laiklerin hem de ılımlı İslamcıların örneği olmasını gerçekleştirmiştir. Bunu deneyim yönünden sadece zengin olan milletler gerçekleştirebilir; başkaları tarafından örnek ve namzet olarak görülürler. Gerçekten Türk etkisi Arap kültür ve tarihi üzerinde büyüktür ama aynı zamanda Türkiye’nin tarihi ve kültürü üzerinde de Arap etkisi olmuştur.

Tunus’a gelince, Türk etkisi büyüktür ve asildir. Öyle ki bu etkinin boyutlarını dilimizde ve geleneklerimizde görmekteyiz. Ulusal birliğimizde, aklımızda, yapımızda, adlarımızda, mimari varlıklarımızda yüzyıllardır bu etkiyi hissediyoruz. Büyük komutanımız Hannibal’ın kemiklerini barındıran Türkiye böylece Tunus’ta da ve onun büyüklüğünde de kucaklıyor.

Türkiye bize Hüseyni sülalesini verdi ve bu sülale iki buçuk asır Tunus’u yönetti. Bu sülale büyük insanlar yetiştirdi ve hâlâ etkileri devam eden reformlar yaptı. İşte, bir Hüseyni beyi köleliğe son verdi. Böylece, ABD ve birçok ülkeden önce bunu gerçekleştirdi. Bu sülale aynı zamanda Hayrettin’i kucakladı. Bir bakan ve büyük reformcu olarak Tunus’un ilerlemesi ve de modernleşmesi için çaba harcadı. Komplolarla karşı karşıya kalınca İstanbul’a iltica etti ve hilafet devletinde en büyük görevi üstlendi, orada sadrazamlık yaptı. İşgalci ordular Tunus’a doğru hareket edince Tunuslular da doğuya yöneldiler ve Sultandan gelecek yardımı beklediler. Üç asır önce Sultandan ülkelerini korumalarını istediler. Sultanın orduları bir rüzgâr gibi, her taraftan onlara estiler. İşte bunun içindir ki Türkiye bizim bir parçamız oldu. Ben de bu yüce minberden size Tunus halkının selamlarını, geçen yüzyıllarda Türkiye'nin bize yardımlarından dolayı şükranlarını sunuyorum. Türkiye Hükûmeti ve halk olarak bize yaptığı ve yapmaya devam ettiği bu özelliklerden dolayı teşekkür ediyorum. (Alkışlar)

Ben sizlere ayrıca beni Türk halkının egemenliğinin ve devletinin meşruluğu, demokrasinin derinleştiği bu mekânda ağırladığınız için şükranlarımı sunuyorum.

Hanımefendiler, beyefendiler; Mart 2012’de ülkemi onurlandıran Kardeşim Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün davetine icabeten burada sizlerle birlikteyim. Yine de bu, şanlı 17 Aralık devrimi şehitlerinin bir faziletidir. Bu devrim Arap Baharı açılımı için geniş bir kapı açmıştır. Arap Baharı bugün bütün Arap rejimlerinin önüne iki seçenek sunmaktadır, ya reform ya da ülkeyi terk etmek. Temennimiz, rejimler reformları seçsinler çünkü barışçıdır ve hâkim ve mahkûmlar için de daha az külfetlidir. Bu Bahar, ülkeler için de demokrasi ve sosyal ilerleme gibi vaatler ve AB örneği gibi yakınlaşma taşımasına rağmen, tehditlere ve tehlikelere gebedir.

Zafer elde eden veya zafere kavuşan, kendisinin birbirlerine bağlı, hayati 4 sorunla karşı karşıya olduğunu görecektir. Bunlar, alternatif siyasi sistem için katı temeller koymak, karşı devrim ile başa çıkmak, aşırı dinci gruplarla tecrübeye karşı koymak ve devrime neden olan ekonomik ve sosyal sorunlardır. Her sorun tek başına büyük ikilem. Ama dördünün de bir arada olması toplumları ve ülkeleri büyük bir baskı altında yaşamaya zorluyor ki bu da büyük bir kaosa götürebilir, er veya geç de despotluğa. Çünkü toplumlar ne olursa olsun despotluğa tahammül eder ama kaosa tahammül edemez.

Tunus’a gelince, şükürler olsun, başarılı; bu 4 sorunla baş edebiliyor. Şimdi, birinci soruna gelince, yani despotluğa dönüşümü engelleyen sağlam siyasi sistem kurulmuştur ve aynı zamanda güvenliğe gelince, güvenlik meselesinde bildiğiniz gibi Tunus’un ordusu güçlüdür, Tunus’un sivil örgütleri vardır, güçlüdür bu örgütler ve bildiğiniz gibi bir terör var. Terör bizim için bir handikaptır. Bizde hakla, düşünceyle birbirinden ayrı bildiğiniz gibi Selefi gruplar vardır. Aynı zamanda her şeyin kanunlar ve çerçeveler içerisinde yapılmasını istiyoruz. Dolayısıyla, bir de şu sorun vardır: Karşı devrim sorunu. Bildiğiniz gibi biz şunu istemekteyiz: Biz intikam alma peşinde değiliz. Biz adalete geçiş süreci içerisinde daha önceki sayfaları kapatıyoruz, en az sorun vererek bunu yapıyoruz.

Tabii ki bir başka konu da sosyal ve ekonomik sorunlarla karşı karşıyayız. Bildiğiniz gibi her zaman geçiş dönemi çok zordur. İstikrar olmadan yatırım olamaz ve dolayısıyla yatırım olmadan, istihdam olmadan sorunlar artar ve istikrar bizim için çok önemli. Dolayısıyla, biz şimdi, dünyayla, zamanla şu anda bir yarış içerisindeyiz. Bizim için önemli olan bu geçiş döneminde siyasi istikrarı sağlamak ve aynı zamanda yatırımları çekmek ki biz bu yatırımlara çok büyük ihtiyaç duymaktayız.

Bir kez daha Türkiye’nin desteklerinden dolayı, bize bu hassas dönemdeki desteğinden dolayı teşekkür etmekteyim ve mümkün olduğu kadar tabii ki desteklerinizi bekliyoruz ki ayaklarımız üzerinde durabilelim.

Hanımefendiler, beyefendiler; iki ülke arasındaki ilişkilere de değinmek istiyorum. Türklerle Araplar arasında da ilişkiler çok derindir. Bildiğiniz gibi geçen yüzyılda kesintiye uğramıştır ancak bugün şu anda çok iyi bir düzeydedir bu ilişki. Araplar şu anda Türkiye’nin tutumundan dolayı, özellikle Filistin sorununa karşı tutumundan dolayı çok memnuniyet duymaktadırlar. Ben bir Arap olarak Türk kardeşlerimize teşekkür ediyorum; özellikle Suriyeli kardeşlerimize, Suriyeli mültecilere karşı da desteklerinizden dolayı size teşekkür ediyorum ve biliyorum Türk ekonomisine çok büyük bir yük getirmektedir ama her şeye rağmen yapmış olduğunuz yardıma teşekkür ediyorum.

Bildiğiniz gibi şu anda, tehlikeli boyutta olacağını beklemiyorduk tabii ki oradaki devrimin, Suriye’deki devrimin. Ancak, tabii ki bizim burada önemli olan… Biz başlangıçta, bunun bir iç savaşa dönüşmesi ihtimali olduğunu söylemiştik ve uyarmıştık. Burada mezhepsel, etnik çatışmalar… Bu hem bölgeyi hem uluslararası düzeyde bölgeyi etkileyecektir ve Suriye’yi etkileyecektir, Suriye halkını etkileyecektir. Dolayısıyla, Suriye meselesinde mutlaka ülke birliğini sağlamak lazım. Yeni bir sivil, demokratik düzenin kurulması gerekmektedir.

Biz eğer bir seçenekle karşı karşıya kalırsak adaletle hayat arasında her şeyden önce, yaşayanların kanlarının dökülmemesi adına bunu destekleriz diyoruz. Bizim için burada en önemlisi, yönetime karşı olanlarla, yönetimle birlikte neler yapılabilir, mutlaka bunu ele almamız lazım. Tabii ki bu seçenekler çok önemli, çünkü benim bildiğim hiçbir seçenek yoktur, çünkü diğer kötü seçenekler Suriye’yi yok edecektir. Tabii ki Türkiye’de hem güç var hem siyasi irade var. Özellikle, bölgesel, eksensel rol oynayarak bunun üstesinden gelebilir. Biz, Tunus’ta güvenliğimizi de tehlikeye atmaktayız. Çünkü, bildiğiniz gibi, biz sanıyorduk ki Suriye’nin aslında bir iç meselesidir diyorduk ama öyle değil. İşte, bildiğiniz gibi Suriyeli gençler, Tunuslu gençler Suriye’ye giderek orada çarpışmaktadırlar. Biz, Türk kardeşlerimizden bu olay karşısında daha duyarlı olmalarını, bize, Araplara yardımcı olmalarını ve bizim siyasi bir çıkış yolu bulmamız için bize yardımcı olmasını istemekteyiz. Bir kez daha Türkiye’ye, hem Parlamentosuna hem halkına hem Hükûmetine ve hem Başbakanına teşekkür ediyorum. Tunus’un her zaman yanında oldunuz ve siz sadece bizden iyi niyet ve hoşgörü göreceksiniz.

Yaşasın Türkiye! Yaşasın Tunus! Yaşasın Türk-Tunus kardeşliği!

Allah’ın rahmeti, selam ve bereketi üzerinize olsun. (Ayakta alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Marzouki.

Sayın milletvekilleri, Tunus Cumhurbaşkanı Sayın Moncef Marzouki ve beraberindeki heyet, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkan Vekili Sayın Sadık Yakut’un refakatinde Genel Kuruldan ayrılmaktadırlar.

Birleşime on beş dakika ara veriyorum.

Kapanma Saati: 14.31

İKİNCİ OTURUM

Açılma Saati: 14.49

BAŞKAN: Başkan Vekili Meral AKŞENER

KÂTİP ÜYELER: Özlem YEMİŞÇİ (Tekirdağ), Fatih ŞAHİN (Ankara)

-----0-----

BAŞKAN – Sayın milletvekilleri, Türkiye Büyük Millet Meclisinin 112’nci Birleşiminin İkinci Oturumunu açıyorum.

Kaldığımız yerden 60’ıncı maddeye göre söz vereceğim.

Sayın Yılmaz…

V.- AÇIKLAMALAR (Devam)

2.- Adana Milletvekili Seyfettin Yılmaz’ın, Adana ilindeki köy yollarının durumuna ilişkin açıklaması

SEYFETTİN YILMAZ (Adana) – Teşekkür ediyorum Sayın Başkan.

Hafta sonu Adana ilimizin ilçelerini gezdiğimizde, gerçekten, özellikle Pos Grup köy yolları, Kabasakal, Dölekli, Kökez, Büyüksofulu, Gerdibi’nde 5 bine yakın nüfus yaşamakta olup yolların oyuk oyuk ve köstebek yuvası hâline geldiğini, vatandaşların çok ciddi manada sıkıntılar yaşadığını ve bunu Meclis Genel Kurulunda dile getireceğimi ifade etmiştim, onu ifade ediyorum. Yine, Karaisalı’nın Boztahta, Etekli, Gildirli, Çukur, Maraşlı ve Çevlik köy yolları da Adana’nın 50 kilometre yakınında olmasına rağmen ne yazık ki oralarda araçların yürümesi ve yolların sıkıntısı vatandaşlarımızı canından bezdirmiştir. Bunların bir an önce çözülmesini istiyoruz. Yine, bizim Farsak köylerimiz var, Feke ve Kozan’ın olduğu yerlerde. Yol demeye yolları yok, suları yok, kanalizasyon altyapılarının hiçbirisinin olmadığını görüyoruz. Hükûmet birçok yerde “Çağ atladık.” gibi birtakım ifadelere sığınırken Adana’nın dibindeki köylerde hayatın zor şartları altında yaşayan bu insanların sıkıntılarının bir an önce giderilmesini talep ediyorum.

Teşekkür ediyorum.

BAŞKAN – Sayın Atalay…

3.- Ardahan Milletvekili Orhan Atalay’ın, Ardahan’ın Göle ilçesinin Yeniköy köyünde zorla cami yaptırılmasının söz konusu olmadığına ilişkin açıklaması

ORHAN ATALAY (Ardahan) – Teşekkür ederim Başkanım.

Dün Kamer Genç Ardahan’ın Göle ilçesinde, ilçe kaymakam ve müftüsünün Yeniköy’ümüze zorla cami yaptırdığına dair, yaptırmak istediğine dair bir iddiada bulunmuştu. Biz geçen hafta sonu CHP Milletvekilimiz Ensar Bey’le beraber köye gitmiştik. Böyle bir iddianın tümüyle asılsız, yalan bir şey olduğunu bizzat köylülerin kendisinden dinlemiştik. Aksine, elimde şu anda köy muhtarı ve azalarının müftülüğümüze vermiş olduğu bir dilekçe var. Bu dilekçede cami yaptırdıklarına dair bir talepleri vardır. Dolayısıyla, kimse, hiç kimseye zorla bir cami yaptırmak istediğine dair bir girişimde bulunmamıştır. Bilgilerinize arz ederim.

Teşekkür ederim.

BAŞKAN – Sayın Dağoğlu…

4.- İstanbul Milletvekili Türkan Dağoğlu’nun, İstanbul’un fethinin 560’ıncı yıl dönümüne ve üçüncü boğaz köprüsünün hayırlı olmasını dilediğine ilişkin açıklaması

TÜRKAN DAĞOĞLU (İstanbul) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; bugün İstanbul’un fethedilmesinin 560’ıncı yılı. Çok güzel bir gün ancak bugün bir güzellik daha yaşanıyor, o da üçüncü boğaz köprüsünün temellerinin atıldığı bir gün. Bu her iki tarihî günü de beraber yaşıyoruz. Toplumumuza, milletimize, Türkiye Cumhuriyeti’ne hayırlara vesile olmasını temenni ediyorum.

Saygılar sunuyorum.

BAŞKAN – Sayın Canalioğlu…

5.- Trabzon Milletvekili Mehmet Volkan Canalioğlu’nun, Trabzon Belediyesi ve TOKİ iş birliğiyle başlanılan Zağnos Vadisi İyileştirme Projesi’ne ilişkin açıklaması

MEHMET VOLKAN CANALİOĞLU (Trabzon) – Teşekkürler Sayın Başkan.

Trabzon’da kentsel dönüşüm kapsamında, 2005 yılında Trabzon Belediyesi ve TOKİ iş birliğiyle başlanılan Zağnos Vadisi İyileştirme Projesi’yle gecekondular yıkılarak yeşil alan hâline getirilmeye başlanmıştı ve gayet de güzel yürüyordu. Ancak 2010 yılından sonra Karayolları Genel Müdürlüğünce yol genişletmesi çalışmaları yapılırken yol kenarındaki evler kamulaştırılarak yıkılmış ve yol genişletilmişti. Genişletilen yolun hemen doğu tarafında TOKİ tarafından yapılan yeni bloklar, vadinin çevresine ve yeşil alan projesine uymamış olup TOKİ’nin bu uygulamadan ivedi vazgeçmesi gereklidir.

Teşekkür ediyorum.

BAŞKAN – Sayın Doğru…

REŞAT DOĞRU (Tokat) – Teşekkür ederim Sayın Başkanım.

29 Mayıs 1453 tarihini ben de minnet ve şükranla anıyorum. Bu tarih, yüce Türk milletinin dünyaya çok büyük mesajlar verdiği bir gündür; yüce Türk milleti kahramanlığını dünyaya bir kez daha göstermiş, çağ açmış, çağ kapatmıştır.

Ancak bunun yanında, özellikle son günlerde Irak’ta Irak Türklerine karşı çok büyük saldırılar olmaktadır ve Türkler büyük sıkıntı yaşamaktadırlar. Kerkük’te, Tuzhurmatu’da, Telafer’de Türklere ait iş yerlerine, iş adamlarına çok büyük saldırılar oluşmaktadır. Bu yönde olarak Hükûmetin acil tedbirler alması ve birtakım görüşmeler yapması gerekmektedir. Bunu dile getirmeye çalıştım.

Teşekkür ederim Sayın Başkanım.

BAŞKAN – Sayın Halaçoğlu…

YUSUF HALAÇOĞLU (Kayseri) – Teşekkür ederim Sayın Başkanım.

İstanbul’un fethinin sembolü olan Ayasofya 1 Haziran 1453’te camiye çevrilerek ilk cuma namazı kılınmıştır. 1934 yılına kadar açık kalan cami bir heyet kararıyla 1935’te müzeye çevrilmiştir. 560’ıncı yılında fethin sembolünün yeniden cami hâline getirilmesini diliyorum.

Bu arada, üçüncü boğaz köprüsünün adının “Yavuz Sultan Selim” olmasını anlayamadım çünkü İstanbul’la hiç alakası olmayan bir hükümdar Yavuz Sultan Selim. Yıldırım Bayezid Anadolu Hisarı’nı yaptırmıştır ve ilk kuşatmayı Yıldırım Bayezid yapmıştır. Dolayısıyla, aslında herhâlde Yavuz’la Yıldırım’ın karıştırıldığını düşünüyorum ve adının “Yıldırım Bayezid” olması gerektiğini düşünüyorum.

Teşekkür ederim.

BAŞKAN- Sayın Moroğlu…

8.- İzmir Milletvekili Mustafa Moroğlu’nun, İzmir Büyükşehir Belediyesinin yapımına başladığı fuar alanıyla ilgili karşılaştığı engellemelere ilişkin açıklaması

MUSTAFA MOROĞLU (İzmir) – Sayın Başkan, İzmir Büyükşehir Belediyesi bütün zorlukları aşarak 2 Martta 337 bin metrekarelik fuar alanının temelini attıktan sonra ancak Türkiye’de ve ancak İzmir’le AKP arasında yaşanabilecek ilginç bir engellemeye tanık oldu. Bu temel atma töreninden sonra Sayın Bakan Zafer Çağlayan “Teşvikten yararlanabilirsiniz, size müjde.” dedi fakat Büyükşehir Belediyesi teşvikten yararlanmak için Sosyal Güvenlik Kurumuna borcu olmadığına ve ÇED raporuna gerek kalmadığına ilişkin başvuru yaptıktan sonra bütünüyle müjde cezaya dönüştü. Bakanlığın, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının hukuk müşavirinin “ÇED raporu gerekli değildir.” demesine rağmen Bakan, bu alanı temalı parka sokarak “Çevresel etki değerlendirme raporu gereklidir.” yazısını imzaladı. Şimdi, fuar alanına teşvik almayı bekleyen Büyükşehir Belediyesine, fuar alanının maliyeti kadar ceza kesmenin yolunu açtı Bakanlık. İzmirli AKP milletvekilleri “temalı park”ın ne olduğuna bakmalılar ve ardından da Bakana “İzmir’e projeler yağdırmak için çalışıyorsunuz, niye buna engel olmuyorsunuz?” diye sormalılar.

BAŞKAN – Sayın Özdemir…

9.- Sivas Milletvekili Malik Ecder Özdemir’in, Sivas ilinin Zara ilçesinde yaşanan içme suyu sorununa ilişkin açıklaması

MALİK ECDER ÖZDEMİR (Sivas) – Teşekkürler Sayın Başkan.

Sayın Başkanım, Sivas ili Zara ilçesinde yaşanan bir toplumsal sorunu dile getirmek için söz aldım, teşekkür ediyorum.

Zara’nın Beydağı eteklerinde 18 köyümüzün içme suyunda normal standartların kat kat üstünde arsenik tespit edilmiş bulunmaktadır. Dünya Sağlık Örgütünün ve Sağlık Bakanlığının kabul ettiği arsenik rakamı litrede 10 mikrogram olması gerekirken, Pazarcık köyünde 54,7; Bektaş köyünde 31,3; Karslılar köyünde 42; Emirhan köyünde 24,8; Yoğunpelit köyünde 25 mikron litrede arsenik bulunmak durumundadır.

Buradaki köylerimizin gerçekten çok ciddi sorunları var. Köy muhtarlarımızın Zara Kaymakamlığına, Sivas Valiliğine yaptıkları müteaddit müracaatlar karşılığında şu ana kadar herhangi bir şey yapılmamıştır.

Toplumu dizayn etmek adına, sözüm ona “Toplum sağlığını düşünüyoruz.” diyerek alkol yasağını getiren Sayın Başbakanı ve iktidarı, bu konuda derhal işlem yapmaya davet ediyorum.

Teşekkür ediyorum.

BAŞKAN – Sayın Ünal…

10.- Kahramanmaraş Milletvekili Mahir Ünal’ın, İstanbul’un fethinin 560’ıncı yıl dönümüne ilişkin açıklaması

MAHİR ÜNAL (Kahramanmaraş) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; İstanbul’un fethinin 560’ıncı yıl dönümünü Üstat Necip Fazıl’ın ifadesiyle “Ruhumu eritip de kalıpta dondurmuşlar / Onu İstanbul diye toprağa kondurmuşlar / İçimde tüten bir şey; hava, renk, eda, iklim / O benim, zaman, mekân aşıp geçmiş sevgilim.” dediği; “Çiçeği altın yaldız, suyu telli pulludur / Ay ve güneş ezelden iki İstanbulludur.” diye resmettiği; “Denizle toprak, yalnız onda ermiş visale / Ve kavuşmuş rüyalar, onda, onda misale / İstanbul benim canım / Vatanım da vatanım...” dediği İstanbul’un bize kapılarını açarak tarihe “Fatih” olarak mührünü vuran ve bize vatan yapan büyük sultanın şahsı manevisi önünde saygıyla eğiliyorum.

BAŞKAN – Teşekkür ederim.

Gündeme geçiyoruz.

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) – Sayın Başkan, benim de söz talebim vardı.

BAŞKAN – Yok, çıkmadı.

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) – Efendim, vardı. Herhâlde ara verdiğinizde bu sistem...

BAŞKAN – Hayır, hemen yazın Sayın Hamzaçebi. Görmedim, yok yani önümde. Sayın Vural’ın var, kendisi yok.

Hemen yazın, vereceğim.

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) – Sayın Başkanım, bakın, izninizle, ben ara vermenizden önce sisteme girdim, bu kırmızı ışık yanıyordu efendim. Daha sonra herhâlde sönmüş.

BAŞKAN – Benim itirazım yok. Bir yanlışlık olmuştur, dolayısıyla açtık.

Hemen buyurun.

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) – Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Büyük Padişah Fatih Sultan Mehmet, bundan tam beş yüz altmış yıl önce, iki imparatorluğa başkentlik yapmış olan İstanbul’u fethederek onu yeni ve büyük bir imparatorluğun, Osmanlı İmparatorluğu’nun başkenti yaptı. İstanbul’u bize vatan yapan büyük sultan Fatih Sultan Mehmet’in anısı önünde saygıyla eğiliyorum. Kendisine şükranlarımızı sunuyorum.

Beş yüz altmış yıl önce fethedilen İstanbul’un fetih yıl dönümünde bugün, İstanbul’da, Taksim’de Gezi Parkı’nda “Taksim Gezi Parkı yeşil kalsın, betonlaşmasın.” diyenlere karşı güvenlik güçlerinin biber gazlı saldırısı vardır. Demokrasilerde “Taksim Gezi Parkı yeşil kalsın.” diyenlere saygı duyulur, o sese kulak verilir ama Türkiye’de bir demokrasi yok ki bu sese karşı biber gazıyla bir saldırı gerçekleştiriliyor. Sayın İçişleri Bakanını göreve davet ediyorum ve o göstericilere saygı gösterilmesini diliyorum.

Teşekkür ederim.

BAŞKAN – Teşekkür ederim.

Sayın Torlak…

Sayın Vural’ın yerine söz verdim.

D. ALİ TORLAK (İstanbul) – Teşekkür ederim Başkanım.

İstanbul’un fethinin 560’ıncı yılının kutlandığı bugünde, bazı imparatorluk simgelerinin kentsel dönüşüme feda edilmesinin büyük bir hata olduğunu ifade etmek isterim. Dolayısıyla, Taksim Meydanı’nda Osmanlı Dönemi’nden kalma tek yapı olan bahçe düzenlemesinin yıkılmasını ve asırlık ağaçların kesilmesini Milliyetçi Hareket Partisi İstanbul illetvekili olarak kınadığımı belirtmek isterim.

Bu vesileyle, insanların bilet alarak değil, abdest alarak girdiği, namaz kıldığı bir Ayasofya özlemiyle saygılarımı sunuyorum.

BAŞKAN – Teşekkür ederim.

Gündeme geçiyoruz.

Başkanlığın Genel Kurula sunuşları vardır.

Meclis araştırması açılmasına ilişkin üç önerge vardır, okutuyorum:

VII.- BAŞKANLIĞIN GENEL KURULA SUNUŞLARI

A) Meclis Araştırması Önergeleri

TBMM Başkanlığına

Ülkemizdeki medyanın durumunu tüm boyutlarıyla incelemeyi ve gerçekleri ortaya çıkarmayı amaçlayan bir Meclis araştırması yapılması talebimizi dile getiren 494 kelime uzunluğundaki önergemiz ekte sunulmuştur.

Gereğinin yapılmasına emirlerini dilerim.

Saygılarımla.

1) Osman Oktay Ekşi (İstanbul)

2) Umut Oran (İstanbul)

3) Mustafa Sezgin Tanrıkulu (İstanbul)

4) Osman Kaptan (Antalya)

5) Engin Altay (Sinop)

6) Gürkut Acar (Antalya)

7) İlhan Demiröz (Bursa)

8) Mustafa Serdar Soydan (Çanakkale)

9) Kadir Gökmen Öğüt (İstanbul)

10) İhsan Özkes (İstanbul)

11) Veli Ağbaba (Malatya)

12) Mehmet Ali Ediboğlu (Hatay)

13) Mehmet Şevki Kulkuloğlu (Kayseri)

14) Hülya Güven (İzmir)

15) Ali Haydar Öner (Isparta)

16) Ali Serindağ (Gaziantep)

17) Ahmet İhsan Kalkavan (Samsun)

18) Arif Bulut (Antalya)

19) Namık Havutça (Balıkesir)

20) Ali Sarıbaş (Çanakkale)

21) Bülent Tezcan (Aydın)

22) Mehmet Hilal Kaplan (Kocaeli)

23) Hurşit Güneş (Kocaeli)

24) Mehmet Volkan Canalioğlu (Trabzon)

25) Mahmut Tanal (İstanbul)

26) Durdu Özbolat (Kahramanmaraş)

27) Erdal Aksünger (İzmir)

28) Doğan Şafak (Niğde)

29) Ali İhsan Köktürk (Zonguldak)

30) Haluk Eyidoğan (İstanbul)

TBMM Başkanlığına

Demokratik ülkelerde “dördüncü kuvvet” olarak nitelendirilen medyanın ülkemizdeki durumu, konunun acilen ve tüm boyutlarıyla ele alınmasını gerektirecek kadar vahimdir. Nitekim:

1) Yapılan bireysel incelemeler, medya dünyamızda çalışan her 100 gazeteciden sadece 5'inin, gazetecilere sosyal güvence sağlayan 212 sayılı Yasa kapsamında görev yaptığını, kalan 95'inin ya işverenle hiçbir sözleşme yapmadan yahut biraz şanslı ise 4857 sayılı İş Kanunu’na göre yapılmış sözleşmeyle mesleğini sürdürdüğünü ortaya koymaktadır.

Bundan anlaşılacağı üzere gazetecilerimiz:

a) Görevini özgürce yapmasını sağlayacak temel güvenceden, özellikle sendikal haklardan yoksundur.

b) Bu durum bölgesel ve yerel çapta yayın yapan gazete, radyo ve TV’ler dünyasında çok daha kötüdür.

2) Medya dünyamızdaki insan kalitesini -dolayısıyla gazeteciliğimizin düzeyini- yükseltici ne gibi önlemler alınabileceği, araştırılması gereken bir konudur.

3) Hâlen -sayıları üzerinde görüş birliği sağlanamamış olsa da- hiçbir demokraside kabul edilemeyecek kadar çok gazeteci hapishanelerimizdedir. Bunun ilk bakışta göze çarpan nedeni, ifade özgürlüğünü kısıtlayan yasalarla onları uygulayan kafalardır. Ancak gerçek sebebin ne olduğu ve ne gibi çözümlerle bu durumun tarihe kavuşacağı araştırılması gereken bir husustur.

4) Medya dünyamızın sermaye yapısı ile medya organları sahipliğinde bir yoğunlaşma/tekelleşme eğiliminin var olup olmadığı, demokrasimizin sağlıklı şekilde işleyebilmesi için her zaman dikkatle izlenmesi gereken bir konudur.

5) Özel sektör kaynaklı reklamlarla, kamu kurumu kaynaklı ilan ve reklamların neye göre ve nasıl dağıtıldığı yayıncılık politikalarını etkileyen bir husustur. Çünkü reklam ve ilan gücünü kullanarak kamuoyunun serbestçe oluşması engellenebilir. O nedenle ülkemizdeki durumun araştırılmasına ihtiyaç vardır.

6) Yazılı basının dağıtımı başlı başına bir konudur. Çünkü dağıtım yoluyla çoğulcu bir basına sahip olmak ne kadar kolay ve mümkünse aynı gücü kullanarak kamuoyunun serbestçe oluşması o kadar kolay engellenebilir. O yüzden "dağıtım" stratejik önemde bir hizmet alanıdır. Bu kadar önemli bir hizmet alanındaki gerçeklerin araştırılması ve bilinmesi ve gerekir.

7) Yerel medyamızın durumu yaygın medyaya göre her açıdan çok daha vahimdir. Bir başka deyişle yaygın medya için yapılabilecek ne kadar olumsuz tespit varsa, sıra yerel medya söz konusu olunca onları en az üç veya beşle çarpmak gerekir. Çünkü ilk gazetemiz Takvim-i Vekayi'nin çıktığı 1831'den bugüne kadar yerel medyanın sorunlarını saptayıp çözme amaçlı hiçbir ciddi plan/politika uygulanmış değildir. Bu da "yerel medya" ile ilgili gerçeklerin ortaya çıkarılmasını zorunlu kılmaktadır.

8) Radyo ve televizyon yayınlarını düzenleyen mevzuatın uygulanması, tükenmeyen bir şikâyet kaynağıdır. Bu düzenleme ve uygulamanın gelişmiş demokrasilerin uyguladığı ortak ölçütlere göre yeniden ele alınması, onun için de sorunların saptanıp çözüm önerilerinin üretilmesi gereklidir.

9) Gelirlerinin yüzde 95'ini kamu kaynaklarından sağlayan TRT'nin, bu kaynağı ondan beklenen hizmet gereklerine göre kullanıp kullanmadığı, kullanmıyorsa neler yapması gerektiği sıkça tartışılan bir konudur. Bu tartışmaların genel bir uzlaşıya bağlanabilmesi de konunun tarafsız bir gözle ele alınmasını ve irdelenmesini gerekli kılmaktadır.

10) İnternet medyası, çağımızın her gün yaşamımızı biraz daha fazla etkileyen bir fenomenidir. İnternet yayıncılığının demokratik bir toplumda alınması zorunlu (kaçınılmaz) önlemler çerçevesinde nasıl bir düzenlemeye tabi tutulacağı hâlâ yanıt aranan bir sorudur. Bu sorunun yanıtı ancak ciddi bir araştırma sonunda bulunabilir.

Yukarıda sıralanan soru ve sorunlara, Anayasamızın 98'inci, İç Tüzük’ümüzün 104 ve 105'inci maddeleri uyarınca bir meclis araştırması açılarak yanıt bulunmasını arz ve teklif ederiz.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Bugün kamuda binlerce geçici işçi çalışmaktadır. Kamudaki statü ve ücret eşitsizliği giderek büyürken kamuda çalışan mevsimlik ve geçici işçilerin özlük hakları başta olmak üzere çözüm bekleyen birçok sorunu bulunmaktadır. Geçici işçilik artık geçicilik niteliğini yitirmiş ve yüz binlerce geçici işçi için sürekli bir durum olmuştur. Öyle ki, geçici işçiler, fabrika, şantiye, arazi, çiftlik, atölye gibi yerler ve bu yerlerin dışında hatta bürolarda ve çeşitli iş kollarında daimi işçiler gibi yıl boyunca sürekli çalışan, aynı işi yapabilen işçiler olmuşlardır.

Anayasa'nın 49'uncu maddesi "Çalışma, herkesin hakkı ve ödevidir. Devlet, çalışanların hayat seviyesini yükseltmek, çalışma hayatını geliştirmek için çalışanları ve işsizleri korumak, çalışmayı desteklemek, işsizliği önlemeye elverişli ekonomik bir ortam yaratmak ve çalışma barışını sağlamak için gerekli tedbirleri alır." şeklinde düzenlenerek yurttaşların çalışma hakları güvence altına alınmıştır.

Yine mevzuata bakıldığında, 4/4/2007 tarihli 5620 sayılı Kamuda Geçici İş Pozisyonlarında Çalışanların Sürekli İşçi Kadrolarına veya Sözleşmeli Personel Statüsüne Geçirilmeleri, Geçici İşçi Çalıştırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile 2006 yılında, kamuda çalışan ve usulüne uygun olarak vizesi yapılmış geçici iş pozisyonlarında toplam altı ay ve daha fazla süreyle çalışmış olan geçici işçilerin sürekli işçi kadrolarına veya sözleşmeli personel statüsüne geçirilmeleri sağlanmıştır. Bununla birlikte Devlet Memurları Kanunu’nun 4’üncü maddesinin (B) fıkrası ile 4924 sayılı Kanun Uyarınca Sözleşmeli Personel Pozisyonlarında Çalışanların Memur Kadrolarına Atanması Amacıyla Devlet Memurları Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname ile 657 sayılı Kanun’un 4/B fıkrasında tanımlanan sözleşmeli personele benzer bir hak da tanınmıştır.

Ancak, 5620 sayılı Kanun’un amacı, geçici işçi istihdamının başlangıçtaki amacından uzaklaştığı görülmektedir. Özellikle geçici işçi alımına ve istihdamına yönelik olarak mevzuattan kaynaklanan boşluklar, kurum ve kuruluşlar açısından bu istihdam şeklini diğerlerine göre daha tercih edilir hâle getirmiştir. Bu kapsamda çalışan personelin iş mevzuatı hükümlerine tabi olmasına rağmen işçi istihdamıyla ilgisi bulunmayan alanlarda bile geçici işçi çalıştırılmasının yaygınlaştığı görülmektedir. Bununla birlikte geçici işçilerin statüsünde iyileştirme olduğu düşüncesiyle 5620 sayılı Kanun’la sözleşmelilik uygulaması yaygınlaştırılmaya çalışılmıştır. Ancak sözleşmeli personel olarak kamuda görev yapmanın da kadrolu olmaktan uzak bir statü olduğu gerçektir. Geçici işçiler ve beraberinde sözleşmeli personel kadro alamadıkları için mağdur durumdadır.

Geçici işçilerimizin sorunlarının ve çözüm yollarının derinlemesine araştırılması, eksikliklerinin giderilmesi, destekleme yollarının araştırılması, idari ve kurumsal yasal düzenlemelerin yapılması amacıyla İç Tüzük’ün 104 ve 105’inci maddeleri gereğince ekte yer alan gerekçeye istinaden bir Meclis araştırması açılmasını arz ve teklif ederiz.

1) Namık Havutça (Balıkesir)

2) Hülya Güven (İzmir)

3) Haydar Akar (Kocaeli)

4) Engin Altay (Sinop)

5) Ali Sarıbaş (Çanakkale)

6) Osman Kaptan (Antalya)

7) Faik Tunay (İstanbul)

8) Mehmet Hilal Kaplan (Kocaeli)

9) Bülent Tezcan (Aydın)

10) Erdal Aksünger (İzmir)

11) Mustafa Serdar Soydan (Çanakkale)

12) Kadir Gökmen Öğüt (İstanbul)

13) Veli Ağbaba (Malatya)

14) Hurşit Güneş (Kocaeli)

15)Mehmet Volkan Canalioğlu (Trabzon)

16) Mahmut Tanal (İstanbul)

17) Durdu Özbolat (Kahramanmaraş)

18) Arif Bulut (Antalya)

19) Doğan Şafak (Niğde)

20) Ali İhsan Köktürk (Zonguldak)

21) İhsan Özkes (İstanbul)

22) Haluk Eyidoğan (İstanbul)

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Amasya ili ve ilçelerinde göçün artması, Amasya ilinin her geçen gün sosyal ve ekonomik olarak küçülmesine neden olmaktadır. Bu nedenlerden dolayı Amasya ilinin sorunlarının araştırılarak, alınması gereken tedbirler konusunda, Anayasa’nın 98’inci Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü’nün 104 ve 105’inci maddeleri gereğince Meclis araştırması açılmasını arz ve teklif ederiz.

1) Reşat Doğru (Tokat)

2) Ahmet Kenan Tanrıkulu (İzmir)

3) Oktay Vural (İzmir)

4) Ali Uzunırmak (Aydın)

5) Ruhsar Demirel (Eskişehir)

6) Bülent Belen (Tekirdağ)

7) Sümer Oral (Manisa)

8) Alim Işık (Kütahya)

9) Enver Erdem (Elâzığ)

10) Seyfettin Yılmaz (Adana)

11) Emin Çınar (Kastamonu)

12) Mehmet Erdoğan (Muğla)

13) Mustafa Kalaycı (Konya)

14) Oktay Öztürk (Erzurum)

15) Murat Başesgioğlu (İstanbul)

16) Koray Aydın (Trabzon)

17) Celal Adan (İstanbul)

18) Mehmet Günal (Antalya)

19) Atila Kaya (İstanbul)

20) Mesut Dedeoğlu (Kahramanmaraş)

Gerekçe:

Amasya ili; Orta Karadeniz bölümünün iç kısmında yer almaktadır. Doğudan Tokat, güneyden Tokat ve Yozgat, batıdan Çorum, kuzeyden Samsun illeri ile çevrilidir. İlin yüzölçümü 5.701 kilometrekaredir. Toplam sınır uzunluğu 492 kilometre olan ilin Samsun'la 169 kilometre, Tokat'la 165 kilometre, Yozgat'la 6 kilometre, Çorum'la 152 kilometre sınır uzunluğu vardır. Amasya ilinin merkezi Anadolu'nun en eski yerleşim yerlerinden biridir. Yeşilırmak Vadisi'nde şehri önemli merkezlere bağlayan kara ve demir yolları kavşağında yer alır. Amasya ilinin 2000'deki nüfusu 366 bin 200 iken, 2011’de ilin nüfusu 320 bin 70'e düşmüştür. Buna bağlı olarak genel seçimlerde ili temsil eden milletvekili sayısı 4'ten 3'e düşmüştür.

Osmanlı Anadolu’da Türklerin ilk şehir hayatına geçiş yaptıkları yerlerden birisi de Amasya olup özbeöz Türk oymaklarının Amasya ve civarında yerleşmiş olması, korunaklı bir yapıya sahip olması nedenleri ile Osmanlı şehzadelerinin Amasya da yetiştirilmesi uygun bulunmuştur. Tarihin akışı içerisinde önemli roller üstlenen Amasya, Kurtuluş Savaşı sırasında yine ön plana çıkmış, kurtuluş mücadelesinin planları bu kentte hazırlanmıştır.

İlde başlıca ekonomik faaliyet alanının tarım sektörü olması ve geçimin bu sektörden sağlanmasının yanı sıra ticaret de bu tarımsal ürünlerin alım-satımı ile ilgili olarak yapılmaktadır. Tahılların yanı sıra, özellikle şeker pancarı, sebze ve meyve ticarete konu olan tarımsal ürünleri oluşturmaktadır.

Amasya'da çiftçi, hayvan üreticisi ve esnaf çok zor durumdadır. Ülke genelinde olduğu gibi mazot, gübre, ilaç fiyatları düşürülmeli, çiftçiye reel manada destek olunmalıdır. Hayvan üreticisi zor şartlarda üretim yapmış olmasına rağmen, üretimi değerlendirilmemiştir. Hayvan ithalatından vazgeçilmeli, üretici desteklenmelidir.

Amasya'da küçük esnaf dükkânını, iş yerini kapatır konuma gelmiştir. Süpermarketler kanunu küçük esnafın lehine acilen TBMM de yasalaşmalı, bu insanlar da işsizlik ortamından kurtulmalıdır. Bayanlara yönelik üretimi teşvik edici çalışmalar Amasya ilinin her tarafında yapılmalı, desteklenmelidir. Bayanların ekonomiye katkısı sağlanmalıdır.

Amasya'da HES projelerinde çok sıkıntı vardır. Irmaklar üstüne kurulan HES'ler çevreyi bozmakta, çiftçiyi mağdur bırakmaktadır. Bu konu geniş katılımla araştırma yapılması gereken çok önemli bir konudur.

Amasya ili ayrıca ağır bir deprem kuşağında bulunmaktadır. Kuzey Anadolu fay hattı buradan geçiyor. Geçmiş tarihlerde ağır depremler olduğu görüldüğünden başta resmî binalar olmak üzere bütün yerleşim yerleri incelemeden geçirilmeli, depremle ilgili önlemler acilen alınmalıdır.

Bina yapımında belediyelerden alınan ruhsatlarda bürokrasi çok fazladır. Köyleri başta olmak üzere her yerde ruhsatlı binalar yapılması teşvik edilmeli ruhsatsız yapılara kesinlikle izin verilmemelidir.

Amasya Üniversitesine özel ilgi gösterilmeli ve öğrencilere yeni imkânlar sunmalıyız. Okulunu bitiren binlerce işsiz gencimizi iş sahibi yapacak yeni yeni projeler gündeme gelmelidir.

Yüksek teşvik ve çok yüksek teşvik uygulaması kapsamında bulunmayan Amasya'ya yatırımcılar gerekli ilgiyi göstermemektedir.

Ancak Amasya ili, AKP iktidarının her üç döneminde de bu siyasi partiye çok büyük destek vererek, oyunu artırıp ona güvenmiştir. Bundan dolayı, Amasya ili ile ilgili sorunların acil çözülmesini ve göçün bitirilmesini istemektedir.

Amasya'ya sahip çıkmanın zamanı geçmektedir, daha fazla gecikmeden TBMM'nin sahip çıkacağına inanıyoruz.

Tüm bu gerekçelerle araştırma önergemiz hazırlanmıştır.

BAŞKAN – Bilgelerinize sunulmuştur.

Önergeler gündemdeki yerlerini alacak ve Meclis araştırması açılıp açılmaması konusundaki görüşmeler, sırası geldiğinde yapılacaktır.

Barış ve Demokrasi Partisi Grubunun İç Tüzük’ün 19’uncu maddesine göre verilmiş bir önerisi vardır. Okutup işleme alacağım ve oylarınıza sunacağım.

VIII.- ÖNERİLER

A) Siyasi Parti Grubu Önerileri

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Danışma Kurulunun 29/5/2013 Çarşamba günü (bugün) yaptığı toplantısında, siyasi parti grupları arasında oy birliği sağlanamadığından, grubumuzun aşağıdaki önerisinin, İçtüzüğün 19’uncu maddesi gereğince Genel Kurulun onayına sunulmasını saygılarımla arz ederim.

İdris Baluken

Bingöl

Grup Başkan Vekili

Öneri:

Türkiye Büyük Millet Meclisi gündeminin “Genel Görüşme ve Meclis Araştırması Yapılmasına Dair Öngörüşmeler” kısmının 624’üncü sırasında yer alan (10/595) toplu mezarlar gerçeğinin araştırılması ve sorunların tespit edilmesi ve çözüm yollarının belirlenmesi amacıyla bir Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergelerin görüşülmesini, Genel Kurulun 29/5/2013 Çarşamba günlü birleşiminde birlikte yapılması önerilmiştir.

BAŞKAN - Barış ve Demokrasi Partisi grup önerisinin lehinde ilk söz, Bingöl Milletvekili Sayın İdris Baluken’e aittir.

Buyurun Sayın Baluken.

İDRİS BALUKEN (Bingöl) – Teşekkür ediyorum Başkanım.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; toplu mezarlarla ilgili vermiş olduğumuz grup önerisi üzerine söz almış bulunmaktayım. Heyetinizi saygıyla selamlıyorum.

Değerli milletvekilleri, bu kürsüden defalarca dile getirmiş olduğumuz Kürt meselesinde bugün içerisinde bulunmuş olduğu yeni süreçle ilgili birtakım gelişmelerin beklendiği, halkta birtakım umutların doğduğu bu dönemde bazı somut, tarihî yüzleşmelerin yapılmasının son derece önemli olduğunu düşünüyoruz. Bu kürsüden yine defalarca dile getirdik. Doksan yıllık bir tekçi zihniyetin, inkâr, ret ve asimilasyon politikalarının halklara dayatmış olduğu birtakım uygulamalara halklar nezdinde yükselen itirazlar ve bu itirazların geliştirmiş olduğu mücadele süreçleri, direniş süreçlerinin devlet tarafından zorla, baskıyla bastırılmak istenmesinin bir sonucudur toplu mezarlar gerçeği. Aslında, cumhuriyet tarihinden alıp bugüne kadar getirdiğimizde, o tarihten bugüne kadar, bu itirazlar devlet tarafından dikkate alınmış olsaydı; hak, hukuk, adalet, eşitlik temelinde siyasi bir çözüm öncelenmiş olsaydı, bugün belki de bu ülkenin toprakları birer toplu mezar tarlasına dönmemiş olacaktı ama 1925 Şeyh Sait ayaklanmasından başlayarak Ağrı’dan, Zilan’dan, Dersim’den son otuz yıllık çatışmalı sürece kadar, devletin demokratik siyasi çözüm, hak, hukuk temelindeki taleplere kulak kabartma, dikkate alma noktasındaki yaklaşımları yerine, güvenlik eksenli askerî operasyonlar ve imha operasyonlarıyla yaklaşması sonucu, maalesef, bugün ülkenin her tarafında, özellikle Kürtlerin yoğun yaşadığı illerde tam bir toplu mezar faciasıyla karşı karşıyayız.

Temel olarak baktığımız zaman, bu itirazların da Kürtlerin bir hegemonya kurmaya çalışması, bir başka millet üzerinde bir üstünlük kurmaya çalışması olmadığını, Kürtlerin bir Türk’ün, bir Arap’ın, bir Acem’in hakkı neyse bir Kürt’ün hakkının da o olması gerektiğiyle ilgili mücadele ve itirazı olduğunu çok rahatlıkla ifade edebiliriz. Özellikle son otuz yıllık süreç içerisinde olağanüstü hâl uygulamaları, faili belli cinayetler, asit çukurlarında katledilen Kürt gençleri, kayıp analarının yaşamış olduğu dramlar, herhâlde bu Meclis kürsüsünde oturan her milletvekilinin bilmiş olduğu büyük tarihsel zulmün sadece birer küçük kesitleridir. Hâlâ kendi çocuğunun kemiklerine ulaşmaya çalışan Cumartesi Annelerinin, Kayıp Analarının dramlarını hepimiz biliyoruz. Kendi oğlunun kemiklerini görerek ölmek isteyen 105 yaşındaki Berfo Ana’nın durumunu bu Mecliste oturan her milletvekili biliyor, ancak buna karşı bir tarihî yüzleşme, bir çözüm açığa çıkarma iradesi maalesef bugüne kadar bu Mecliste şekillenmedi, ortaya konulmadı. İşte, içinde bulunduğumuz süreçle beraber biz bir tarihî yüzleşmenin ve bununla birlikte hakikatleri ortaya çıkarmanın, bununla ilgili Meclisin bir komisyon kurmasının son derece önemli olduğunu düşünüyoruz. Tam da bununla ilişkili olarak ülkedeki toplu mezarlar gerçeğinin ele alınmasının son derece önemli olduğunu düşünüyoruz çünkü 1925’te Şeyh Sait dönemindeki toplu mezar gerçekliği neyse, Dersim’de iki yıl boyunca uygulanan ağır soykırım operasyonlarındaki toplu mezar gerçekliği neyse, son otuz yılda da bölgenin her tarafındaki toplu mezar gerçekliğinin aynı olduğunu düşünüyoruz.

Değerli milletvekilleri, özellikle zulüm, ölüm ve cenazeye saygısızlık üzerinden gelişen bir dramdır, bir tarihî trajedidir toplu mezar gerçekliği. Oysaki bu ülkenin kültüründe, inancında, dininde, tarihinde aslında cenazeye saygı, öldükten sonra da bir manevi dünyanın varlığına olan saygı hepimizin bildiği bir gerçekliktir ama bu saygının bile göz ardı edilmesi, insanların katledildikten sonra dinî merasimlerinin ya da inançları gereği gömülme şekillerinin dikkate alınmadan insanlık tarihine geçecek şekilde çok dramatik şekilde gömülmelerinin bir sonucudur toplu mezar gerçekliği. Bugün Bingöl’den Dersim’e, Kızıltepe’den Mardin’e, Şırnak’a, Hakkâri’ye nereye giderseniz, hangi toprağı eşerseniz altından maalesef kemiklerin fışkıracağı bir coğrafya gerçekliğiyle karşı karşıyayız.

Geçen yaz döneminde Çemişgezek’te bir toplu mezar açılışında, toplu mezarla ilgili bir çalışmada orada bulundum ben. Cumhuriyet Halk Partisinden Dersim Milletvekili arkadaşımız da oradaydı. Gösterilen yer dışında kepçenin vurulduğu her yerde insana ait kemiklerin ortaya çıktığı tam bir trajedik tabloyla karşı karşıyaydık. Kendi seçim bölgem olan Bingöl’de şu anda açılmayı bekleyen 33 toplu mezar var. İçerisinde yüzlerce insanın kemiklerinin bulunduğu çok dramatik bir tabloyla karşı karşıyayız. Bir bütün olarak bölgede 250’ye yakın açılmamış toplu mezar, 3 binin üzerinde insana ait kemiklerin olduğu bilgisine sahibiz. Aslında, bugüne kadar devletin toplu mezarlarla ilgili başlatmış olduğu girişimlerin tamamının da uluslararası sözleşmelere aykırı olarak sadece kamuoyunu yatıştırmaya yönelik birtakım palyatif, kendini rahatlatmaya yönelik girişimler olduğunu belirtmemiz gerekiyor.

Bakın, dünyada bilimsel olarak toplu mezar açılmasıyla ilgili bütün ülkeleri bağlayan birtakım sözleşmeler ve protokoller var. Cenevre Sözleşmesi’nde şöyle deniyor, 130’uncu maddesinde: “…vefat eden enternelerin şerefli bir surette ve mümkünse mensup oldukları dinin merasimiyle gömülmelerine, mezarlarına hürmet edilmesine, bu mezarların münasip bir şekilde muhafazasına ve daima bulunabilecek bir tarzda işaretlendirilmesine itina edeceklerdir.”

Burada bahsettiğim Çemişgezek ve Bingöl tablosu, sadece, bu Cenevre Sözleşmesi’nin Türkiye tarafından nasıl açık bir şekilde ihlal edildiğini ortaya koymaktadır. 1982 yılında Türkiye, aslında, Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal Konseyi tarafından bu toplu mezar gerçekliğiyle ilgili durumu araştırmak üzere bir raportör görevlendirmişti. Ancak o dönem hukuk dışı ve yargısız infazların hukuki açıdan soruşturulmasına ilişkin Minnesota Protokolü’nün 87 ülke tarafından imzalanmasına rağmen Türkiye bu protokolü imzalamayarak böylesi bir yüzleşmeden tekrar kaçmanın yolunu aramıştı. Şimdi, Minnesota Protokolü’nde de toplu mezarların açılmasıyla ilgili prosedürlerin ne olması gerektiği son derece net olarak vurgulanıyor. Bir bilimsel araştırma, bir bilimsel çalışma içerisinde; içerisinde sosyologların, psikologların, antropologların bulunduğu bilimsel heyetler tarafından, bilimsel tekniğe uygun bir şekilde bu mezar yerlerinin açılması, buradan alınan örneklerin DNA bankalarında saklanması ve bununla ilgili ailelerin başvurularında da bu şekilde, insan onuruna yaraşır bir şekilde sürecin ilerletilmesi son derece net olarak ifade ediliyor.

Maalesef, Türkiye’de bugüne kadar yapılmış olan toplu mezar çalışmalarının tamamında bu görmüş olduğunuz iş makineleri ve kepçeler kullanılıyor. Burada, bırakın Minnesota Protokolü’nü, bir insanın cenazesine yapılabilecek en büyük saygısızlık örneği olarak, en büyük hakaret örneği olarak bu ağır zulüm uygulamaları maalesef günümüzde de aynı şekilde devam ettiriliyor.

Biz, bugüne kadar bu toplu mezarlarla ilgili gerçeklerle yüzleşmemenin Türkiye tarihi açısından bir utanç olduğunu düşünüyoruz çünkü ortada şöyle bir durum var: Özellikle Kürtlerin yaşamış olduğu coğrafyada toplu mezar haritasına baktığınız zaman, tam bir ayrımcı uygulamanın, bir devlet zihniyetinin ortaya çıktığını göreceksiniz. Durum bu olduğu için Türkiye bu tarihle yüzleşmekten, bu toplu mezar ayıbını ortadan kaldırmaktan çekiniyor. Yaşamış olduğumuz toplu mezar trajedisinin kısaca özeti budur.

Bununla ilgili, özellikle içinde bulunduğumuz çözüm sürecini de dikkate aldığımızda, bilimsel, uluslararası sözleşmelere uygun olarak bir çalışmanın yapılması için Meclisin bir komisyon kurması, bu komisyonun hem Meclis düzeyinde çalışmalarda bulunması hem de sahaya giderek insan onuruna yaraşır şekilde bir çalışma başlatması özellikle tarihî yüzleşme ve hakikatleri araştırma açısından da son derece önemlidir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

İDRİS BALUKEN (Devamla) – Bir tek hususu, belki, vurgulayarak bitirebilirdik ancak zamanı sanırım yeterince doğru kullanamadık. Biz bu toplu mezar gerçekliğiyle yüzleşmenin özellikle önümüzdeki dönemde Kürt sorunu ve Türkiye'nin demokratikleşmesi açısından elzem ve acı bir konu olduğunu düşünüyoruz. Bütün siyasi partilerin de siyasi kaygılardan uzak olarak bu konuya duyarlı yaklaşmaları gerektiği çağrısını yapıyoruz.

Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum. (BDP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Baluken.

Barış ve Demokrasi Partisi Grubu önerisinin aleyhinde ilk söz, İzmir Milletvekili Sayın Hamza Dağ’ın.

Buyurun. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

HAMZA DAĞ (İzmir) – Sayın Başkanım, değerli milletvekilleri; Barış ve Demokrasi Partisi Grubu önerisi aleyhine söz almış bulunuyorum. Hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Ne yazık ki birtakım çevreler cumhuriyet tarihi boyunca anlamsız ve manasız yasaklarla suni problemler çıkarmaya çalışmışlardır. Bugün çözümü için bütün bedenimizi taşın altına koyduğumuz ve var gücümüzle anaların gözyaşlarını dindirmeye çalıştığımız terör ve Kürt sorunu da bunlardan birisidir. Bu sorunun mimarları hukuk dışı birtakım yöntemler ile birçok kişiyi mağdur etmiştir.

AK PARTİ iktidarıyla birlikte Türkiye'nin karanlık dönemleri bir bir aydınlığa kavuşmaya başlamıştır. 1938 yılında yapılan Dersim katliamından tutun da 1990’lı yıllardaki faili meçhullere kadar hepsi AK PARTİ döneminde aydınlığa kavuşturulmuştur. Çünkü biz bu yola çıkarken sulh içinde yaşamanın insana verilen en büyük değerle mümkün olacağına inandık, insan haklarını her şeyin üstünde tuttuk ve tutmaya da devam edeceğiz. Çünkü biz “İnsanı yaşat ki devlet yaşasın.” şuuruyla hareket ediyoruz. Sahip olduğumuz bu anlayış, girdiğimiz her seçimde Türkiye'nin 7 bölgesinin 7’sinde de birinci olmamızı sağladı. Ne yazık ki birtakım çevreler bu ülkede yıllarca kendi saltanatlarını devam ettirebilmek için toplumun her kesimini kendine düşman olarak gördü. Allah’a şükür ki bugün kimsenin saltanatı kalmadı, tek saltanat milletin saltanatıdır.

Bizden önce ülkemizin üçte 1’inde olağanüstü hâl vardı yani normal hukukun uygulanmadığı, olağanüstü hukukun uygulandığı, pek çok keyfîliğin olduğu, işkencelerin, ne yazık ki faili meçhullerin olduğu, bir ilden diğerine giderken yedi sekiz tane aramanın olduğu, kontrollerin yapıldığı, sorgulamaların yapıldığı bir dönemi bu ülke ne yazık ki yaşadı. Bunun için bizim AK PARTİ olarak ilk icraatımız, olağanüstü hâlin ülkemizin gündeminden kaldırılması olmuştur. 1987 yılından itibaren 47 defa uzatılmış olan olağanüstü hâl, bizim iktidara gelmemizle ortadan kaldırılmıştır. Özellikle 1990-2000 yıllarını hatırlayın saygıdeğer milletvekilleri, bazı bölgelerimizde, şehirlerimizde o olağanüstü hâl şemsiyesinde neler yapıldığını ne yazık ki hepimiz az çok -bir kısmımız yaşayarak, bir kısmımız da okuyarak- biliyoruz.

Şu noktaya da değinmeden geçmek belki doğru olmayacaktır: Keşke bu önergeyi veren arkadaşlar sadece devlet veya devlet içindeki birtakım mihrakların yapmış olduğu iddia edilen bu tarzdaki operasyonların, bu tarzdaki hususların ötesinde terör örgütü tarafından da yapılan birtakım şeyleri de gündeme getirebilecek cesareti gösterebilseler ve biz hepimiz biliyoruz ki bölgede yapılan faili meçhullerin tek müsebbibi, tek sebebi devlet veya devlet içindeki birtakım mihraklar değildir, terör örgütünün de burada katkısı vardır.

Biz AK PARTİ olarak yaşam hakkını en kutsal hak olarak görüyoruz, yaşam hakkını Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin en temel maddesi olarak görüyoruz ve biz bunu sadece Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi olarak değil, millî ve manevi duygulardan almış olduğumuz düsturla bunu kabul ediyoruz. Bu noktada, biz AK PARTİ olarak bütün faili meçhul cinayetleri aydınlığa kavuşturmaya söz verdik ve bu konuda var gücümüzle uğraşıyoruz. AK PARTİ döneminde, geçmiş dönemlere ait faili meçhuller aydınlatılmaya başlandığı gibi, bu dönemde faili meçhul de yaşanmamıştır. Bir tane faili meçhul vardır, o da AK PARTİ iktidara geldiğinden bir ay sonra olan Hablemitoğlu cinayetidir.

PERVİN BULDAN (Iğdır) – Ceylan Önkol, Uğur Kaymaz… Bu ülkede yaşamıyorsunuz herhâlde, başka bir dünyada yaşıyorsunuz.

HAMZA DAĞ (Devamla) – Çünkü, birtakım çeteler tarafından işlenen bu cinayetlerin en temel amacı huzur ve güven ortamını yıkmak, kargaşadan ve çatışmadan faydalanarak siyasi rant elde etmektir.

Özellikle, son yıllarda savcılığa yapılan suç duyurularıyla birlikte birçok bölgede arama çalışmaları yapılmaya başlanmış, davalar açılmış ve yargı süreçleri de devam etmektedir. Bu noktada birtakım tutuklamalar yapılmakta ve aynı zamanda yargılama devam etmektedir. Anayasa’nın amir hükmü gereği, yargılaması devam eden hususlarla ilgili Mecliste görüşme yapılamayacağı ve Meclis araştırması açılamayacağı için, bizim kanaatimizce bu yargılamaların neticelenmesine kadar bu hususların yargılama aşamasına bırakılması gerekmektedir. Aynı zamanda, gündemde bulunan bazı kanunlar sebebiyle, gündemimizin yoğunluğu sebebiyle bu araştırma önergesi aleyhinde oy kullanacağımı ifade ediyor, hepinizi saygıyla selamlıyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim.

İDRİS BALUKEN (Bingöl) – Sayın Başkan…

BAŞKAN - Barış ve Demokrasi…

İDRİS BALUKEN (Bingöl) – Sayın hatip konuşması sırasında, bizim sadece devletin yapmış olduğu uygulamaları burada teşhir ettiğimizi, dolayısıyla kamuoyunu yanıltmaya yönelik bir konuşma yaptığımızı ifade etti.

BAŞKAN – Buyurun.

IX.- SATAŞMALARA İLİŞKİN KONUŞMALAR

1.- Bingöl Milletvekili İdris Baluken’in, İzmir Milletvekili Hamza Dağ’ın BDP grup önerisi üzerinde yaptığı konuşma sırasında şahsına sataşması nedeniyle konuşması

İDRİS BALUKEN (Bingöl) – Teşekkür ediyorum Sayın Başkan.

Şimdi, ben, buradan, tabii, bire bir polemiğe girmek istemiyorum. Yani, önemli bir konu ve eminim ki AK PARTİ Grubu içerisinde de bu durumdan rahatsızlık duyan, en azından diğer dünyayla ilgili inancı olan birisinin duyarlı olması gereken bir konuyla ilgili, çözümün gelişmesi gerektiği bir konu olarak değerlendirdiği bir hususu dile getirdik.

Şimdi, sayın hatip, şöyle bir şey ifade etti: Biz bir tek devletin yaptıklarıyla ilgileniyoruz, PKK’nin yaptıklarını dile getirmiyoruz, gibi bir şey söyledi. Daha önce de defalarca bu kürsüde dile getirdik, eğer basını takip ediyorsanız, son on gündür bu konuda PKK yetkililerinin, KCK’nin üst düzey yetkililerinin yaptığı açıklamalar var: “Bir hakikatleri araştırma, tarihî yüzleşme süreci işletilsin, bununla ilgili bir çalışma yapılsın, biz kendi bütün hatalarımızla yüzleşmeye hazırız, bunun için kendi arşivlerimizi ortaya koymaya hazırız.” diyen bir anlayış var. Burada, devlet tarafından ortaya konulan bir direnç söz konusu. PKK “Yanlış yaptımsa, ben bu yanlışın hesabını vermeye, bunun için oluşturulacak olan komisyonun bütün söylediklerini yerine getirmeye hazırım.”ın irade beyanında bulunuyor zaten. Dolayısıyla, burada, direncin olduğu noktada bir çözümün gelişmesine ihtiyaç var.

Şimdi, olağanüstü hâlin kaldırılması, işte devletin faili meçhullerle yüzleşmesi… Yani, bütün bunlar iyi de siz olağanüstü hâli kaldırdıktan sonra olağanüstü hâlin uygulamalarıyla yüzleştiniz mi? 17 bin faili belli cinayetten bahsediyoruz, 17 bin sivil insandan; çatışmanın bir tarafı olan insanlardan bahsetmiyoruz, gece yarısı evlerinden alınıp asit çukurlarında katledilen insanlardan bahsediyoruz. O dönem bu kürsüden konuşan Hükûmet yetkilileri “Kurşun atan da kurşun yiyen de şereflidir” demişti. Şimdi “İnsanı yaşat ki devleti yaşatsın” anlayışında olan bir Hükûmet, böyle bir şeye sahip çıkabilir mi? Gelin, olağanüstü hâl döneminin bütün uygulamalarını hep beraber soruşturalım. Bununla ilgili “Faili meçhul cinayetler bitti.” diyorsunuz ama…

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

İDRİS BALUKEN (Devamla) - …sokak ortasında yargısız infazlarla insan cinayetleri devam ediyor.

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Baluken.

İDRİS BALUKEN (Devamla) - Ceylan Önkol, Uğur Kaymaz, Aydın Erdem, Şerzan Kurt, buralarda saatlerce sayamayacağımız yüzlerce insan sokak ortasında yargısız infazlara kurban gitti. Dolayısıyla, birbirimizi eleştirmek, polemik konusu yapmak yerine, bu konu çözüm bekleyen bir konudur, çözüm perspektifinden yaklaşmanızı tekrar ben rica ediyorum.

Teşekkür ediyorum.

VIII.- ÖNERİLER (Devam)

A) Siyasi Parti Grubu Önerileri (Devam)

BAŞKAN – Barış ve Demokrasi Partisi Grubu önerisinin lehinde Tunceli Milletvekili Sayın Hüseyin Aygün.

Buyurun Sayın Aygün. (CHP sıralarından alkışlar)

HÜSEYİN AYGÜN (Tunceli) – Çok teşekkürler.

Bugün, esasen, üçüncü köprünün temeli atılmakla tarihi bazı hadiseler yeniden canlandı. Az evvel, Yusuf Halaçoğlu’nun bile Yavuz Sultan Selim’in adının büyük bir köprüye, Avrupa ve Anadolu’yu, Asya’yı birleştirecek bir köprüye, Yavuz Sultan Selim’in adının verilmesine itiraz ettiğini duyunca pek memnun oldum. Şöyle ki: “Hiç beklemeden ve bulduğunuz her yerde, 3 atasına dek, Kızılbaş taifesinden her kim ve nerede olursa olsun kökü kazıla.” diye 1512’de ferman vermiş bir padişahtır Yavuz Sultan Selim. Dahası var, 1839 Fatih Kanunnamesi’ne göre, nizamıâlem için kardeşlerini katletmeyi meşru sayan bir imparatorluğun devamcısı ve Memlûklardan halifeliği alan büyük bir sultan olarak, kendi kardeşlerini, babasını ve bir veziri hariç bütün vezirlerini öldürtmüştür.

Şimdi, bugün, Sayın Gül ve Erdoğan’ın yeni açılacak köprüye, Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’nden sonra üçüncü köprüye, “Yavuz Sultan Selim” adını verdiğini okuyunca, bu tarihî anılar aklıma geldi. Sürekli buradan “Alevi-Sünni çatışması yaratmayalım. Alevi kardeşlerimiz kışkırtılıyor, bir mezhebi bazı örgütler kullanıyor.” diye özellikle AKP sıralarından eleştiriler yapan arkadaşların söylediklerinde, bu manzara karşısında samimi olmadığı gözümün önüne geldi. Zira, Yavuz Sultan Selim büyük bir padişah, Memlûkları yenmiş, Şah İsmail’i yok etmiş ve İslam birliğini sağlamış, sonra da Avrupa’ya dayanmış bir padişah olabilir ama unutmayın ki onun İran seferinden evvel “defterleri yazıla” ve “defterleri dürüle” diyerek fişlettiği 45 bin kişinin cenazesi de tartışılmadan, konuşulmadan önümüzde duruyor. Türkçeye “defterleri dürülsün”, “defterleri dürüle” diye giren deyim Yavuz Sultan Selim’in kadılara gönderdiği fermanların içinden çıkmıştır, bunu da unutmayalım. Dolayısıyla, Yavuz Sultan Selim adını büyük bir köprüyü vermek yalnızca Türkiye'de Alevi, Sünni kardeşliğini, dayanışmasını dinamitlemektir. 15-20 milyonluk bir topluma biz açıkça ve bundan sonra yapabildiğimiz kadar ayrımcılık yapacağız, size tarihteki en kötü şeyleri yaşatacağız demektir, niyet ve iradeniz ne olursa olsun.

Değerli milletvekilleri, benden önce söz alan hatip, İzmir milletvekili, aynı zamanda İnsan Hakları Komisyonu üyesi, on dakikalık süresinin yarısını kullandı ve şöyle dedi: “Bizim dönemimizde hiç faili meçhul cinayet olmadı.” Ben sadece Tunceli’den 3 tane faili meçhul cinayet size söyleyeyim: 2004’te İmam Boztaş, 2005’te Hasan Şeyh, 2007’de Bülent Karataş öldürüldü. Bunların failleri belli değil, faili meçhul cinayet dosyası olarak raflarda bekliyor. Hatibin verdiği bilginin sadece Tunceli bakımından yanlışlandığını gösteren gelişmeler bunlar.

PERVİN BULDAN (Iğdır) – Öbür dünyada yaşıyor, burada değil.

HÜSEYİN AYGÜN (Devamla) – Ayrıca, Güneydoğuda Ceylan Önkol örneğini sanırım hatırlatmama gerek yok, sayısız cinayetlerden biri olarak.

“Bizim dönemimizde karanlıklar aydınlandı.” dedi İnsan Hakları Komisyonu üyesi de olan hatip ama Türkiye'de tam 1.269 kişi şu an 113 noktada toplu mezarlarda duruyor, bunun içinde Hizbullahın mezar evleri de var tabi. Bugüne kadar 25 tane toplu mezar açılmış ve bu 1.269 kişinin sadece yüzde 1’i çıkarılmış durumda. Bunların büyük bir bölümü çatışmalarda vurulan militanlar ama çatışmada vurulan teröristler olduğunu düşünsek bile onların da bir mezar yerine, ailesinin belirlediği geleneklere uygun bir şekilde gömülme hakkı bulunduğunu herhâlde hiçbir vicdanlı insan ve hiçbir evrensel hukuk ilkesi inkâr edemeyecektir. AKP'nin bugüne kadar hiçbir toplu mezarla ilgili, bu mezarların açılması, bu mezarlardaki ölülerin kimliklendirilmesi, mezarlarda yatanların araştırılarak olayın oluş biçimi, bunun bir cinayet mi olduğu, faillerinin kimler olabileceği yönünde hiçbir çalışması yok. Dolayısıyla, İnsan Hakları Komisyonu üyesi arkadaşımın verdiği bilgiler bu yönden de çok ağır bir yanlış olarak -en hafif deyimle- değerlendirilebilir.

Bir tek mezar Türkiye’de uluslararası standartlara göre açıldı; 12-13 Ağustos 2011 yılında yani yaklaşık iki yıl evvel Çemişgezek’te. Burada da Hüsnü Yıldız diye bir tane kahraman Sivas’ın Zara ilçesinden yola çıktı, geldi, çadır kurdu, tam altmış iki gün boyunca bedenini ölüme yatırdı. O dönem, o kişinin annesiyle birlikte ölüm orucunda ölmesinin bakanların, milletvekillerinin, Hükûmetin imajına vuracağı darbe düşünülerek 12-13 Ağustosta siyasi iradenin devreye girmesiyle Çemişgezek’teki toplu mezar kazılması gerçekleşti. Ben de Dersim Milletvekili olarak oradaydım, zaten o direnişi de başından beri destekliyordum. Çünkü, bir insanın kardeşinin cenazesine ulaşma hakkı en insani haklardandır, aslında bizim hukukumuz da buna cevaz veriyor. Fakat, o insan tam altmış iki gün açlık grevi yaparak, ölüm sınırına gelerek bu direnişi kazandı ve orada 1 kişinin direnişiyle başlayan toplu mezar açılması -2011’in 13 Ağustosunda- tam 15 tane kimliksiz ölünün bulunmasıyla sonuçlandı. 1 kişi direndi ama 15 tane ceset bulundu. O kişinin direndiği, uğruna bedenini ölüme yatırdığı kardeşi olan Ali Yıldız ne mutlu ki adli tıp raporlarıyla tespit edildi ve Gazi Mahallesi’nde aile mezarlığına defnedildi, diğer 14 kimliksiz ölü hakkında hiçbir inceleme yapılmadı, kim oldukları bile bilinmiyor. Bu direnişi Türkiye’ye armağan eden arkadaş, sadece bir direnişçi ve Türkiye’ye uluslararası hukukun gereklerini hatırlatan bir kahraman değil, aynı zamanda bir yazar. Bugün toplu mezar gerçeğini onun direnişiyle, onun yarattıklarıyla da hatırlıyoruz; İsmi Hüsnü Yıldız, İstanbul’da yaşıyor. Onun kitabını da getirdim, onun bu konuya büyük katkısını anmak ve eserini milletimize tanıtmak için. “Dünyada Direnişle Açılan İlk Toplu Mezarın Güncesi” başlıklı bir kitap, adı kardeşine ithaf edilmiş, “Sana Geldik Ali” isimli; Ali Yıldız için direnmişti ve buldu kardeşini toplu bir mezarda. Dolayısıyla, Çemişgezek’teki bu küçük hikâye ne kadar büyük bir meseleyle karşı karşıya olduğumuzu ortaya koyan, ne kadar can yakıcı… Eğer yakınları, sevgilileri, eşleri, anneleri, babaları, kardeşleri, yoldaşları, cemaat üyeleri, taraftarları düşünüldüğünde 40 bin, 50 bin kişilik büyük bir topluluğu, Anadolu’da orta ölçekteki bir kasabanın halkını etkileyecek ölçüde büyük bir toplumsal yarayla yüz yüze olduğumuzu düşünüyorum. Sadece o ölüleri oradan çıkarmayacağız, onların yakınlarına da insan olduklarını, yakınlarının insan olarak değer görmesi gerektiğini hatırlatacağız. Daha önemlisi, çok vicdani bir şey yapacağız: Yer altında bilinmeyen bir ölü, belki de ünlü bir gazeteci, öldürülmüş asit kuyusuna atılmış bir politikacı. Madem 1990’ların karanlığıyla sürekli yüzleşmekte, o dönemin karanlıklarını aydınlatmakta ve bu misyonu savunmakta Hükûmetin iddiası olduğunu söylüyoruz, bu çok basit meselede hemen adım atabiliriz.

Benim gördüğüm, 2011’de İnsan Hakları Derneği bir rapor yayınlamıştı, sonra o rapor üzerinden biz de Çemişgezek deneyimi ışığında bazı çalışmalar yaptık. Benim gördüğüm şey şu: Bu 1.269 kişinin 572’si 1993-1996 arasında toplu mezarlara konmuş yani Çiller’in işbaşında olduğu dönem ve yargısız infazların yoğunlaştığı dönem. Yine, son yirmi yıllık, otuz yıllık ağır insan hakları ihlalleri pratiğinde bu üç yılda toplu mezarların içindeki insan sayısında yüzde 37 artış olmuş. Dolayısıyla, o dönemin aydınlanması, o dönemin sorumlularının yargılanması için sadece Mehmet Ağar’la değil, dönemin bütün siyasi, askerî, polis yetkilileriyle hesaplaşılması gerektiği kanaatindeyim.

Bugün Hükûmet eğer samimiyetini göstermek istiyorsa uygulanıp uygulanamayacağını hiç bilemeyeceğimiz, önümüzdeki günlerde yargının pratiğiyle anlayacağımız zaman aşımı müessesesinin zorla kaybetme suçundan da kaldırılması ve bu suçun insanlık suçu olarak Ceza Kanunu’na yazılması gerekiyor ama bu konuda hiçbir adım atılamadı. Öte yandan, toplu mezardaki insanları çıkarmak için yeni Hüsnü Yıldız’ları beklememeliyiz, bunu toplu veya ferdî şikâyet konusu olarak adım atılan bir alan olmaktan çıkarıp bu konuda sistematik bir yaklaşım benimsemek zorundayız. Ben de toplu mezarlarla ilgili bir hakikatleri araştırma komisyonunun kurulmasını doğru buluyorum. Zaten hakikatleri araştırma komisyonunun içinde de böyle özel bir şey kurulabilir ve bunu bizim partimiz de çok defa TBMM gündemine getirdi, önergeler verildi, Hükûmetin oylarıyla her zaman reddedildi.

Öte yandan, bu meseleyle ilgili bağımsız bir komisyon kurulması gerekiyor. Sadece cumhuriyet savcısının keyfine göre veya Adalet Bakanının insafına göre gidip bir yerdeki toplu mezarı açmak kabul edilemez. Bu konuda muhakkak baroların, adli tıp örgütlerinin, bilim insanlarının, Hırvatistan’da, Sırbistan’da büyük katliamlarda deneyimi olan özellikle adli tıp uzmanlarının görev alması lazım, yine kurban yakınlarının bu komiteye alınması lazım; bağımsız bir komisyon, TBMM’de ise hakikatleri araştırma komisyonu kurulması gerekir.

Görüşlerim özetle böyle. Teklifin lehinde oy kullandığımı bildirmek istiyorum.

Teşekkür ederim. (CHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Aygün.

Barış ve Demokrasi Partisi Grubu önerisinin aleyhinde Kastamonu Milletvekili Sayın Mustafa Gökhan Gülşen. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

MUSTAFA GÖKHAN GÜLŞEN (Kastamonu) – Sayın Başkan, saygıdeğer milletvekilleri; BDP grup önerisi aleyhine söz aldım, sizleri saygıyla selamlıyorum.

Değerli arkadaşlar, hem faili meçhuller hem de toplu mezarlar -hemfikiriz, hep aynı düşünüyoruz- insanlık suçudur. Gerçekten, Türkiye'nin böyle şeyleri varsa bunlarla yüzleşmesi lazımdır. Bizim aleyhinde olduğumuz husus bunların araştırılması veya bunların üzerine gidilmesi değil, bu konuda şu süreçte bir Meclis araştırması komisyonu kurulması hususudur. Yoksa biz bu işlerin üzerine gidilmesinin aleyhinde değiliz ancak şu anda, zaten bu konularla ilgili, faili meçhullerle ve toplu mezarlarla ilgili hukuki süreçler devam etmektedir.

PERVİN BULDAN (Iğdır) – Zaman aşımına uğrayacak daha, zaman aşımına. Yirmi yıldır çözülmeyen cinayetler var ya! Neden bahsediyorsunuz siz?

MUSTAFA GÖKHAN GÜLŞEN (Devamla) – Türkiye'nin karanlık işleriyle ilgili hukuki süreçler, hukukçular zaten bu işin üzerine şu anda kararlılıkla ve cesaretle gitmektedir.

PERVİN BULDAN (Iğdır) – Maşallah! Bravo!

MUSTAFA GÖKHAN GÜLŞEN (Devamla) – Bu sebeple grup önerisi aleyhinde olduğumuzu bildiriyor, Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

ERTUĞRUL KÜRKCÜ (Mersin) – Uygun zaman hakkında bir tarih verebilir misiniz?

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Gülşen.

Barış ve Demokrasi Partisi Grubu önerisini oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

ERTUĞRUL KÜRKCÜ (Mersin) – Yeterli…

BAŞKAN – İşte o önce istenecekti, okunurken.

Milliyetçi Hareket Partisi Grubunun İç Tüzük’ün 19’uncu maddesine göre verilmiş bir önerisi vardır, okutup işleme alacağım ve oylarınıza sunacağım.

29/5/2013

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Danışma Kurulunun 29/5/2013 Çarşamba günü (bugün) yaptığı toplantısında siyasi parti grupları arasında oy birliği sağlanamadığından, grubumuzun aşağıdaki önerisinin İç Tüzük'ün 19'uncu maddesi gereğince Genel Kurulun onayına sunulmasını arz ederim.

Saygılarımla.

Oktay Vural

İzmir

MHP Grubu Başkan Vekili

Öneri:

Türkiye Büyük Millet Meclisinin gündeminin “Genel Görüşme ve Meclis Araştırması Yapılmasına Dair Ön Görüşmeler” Kısmında yer alan (10/149) esas numaralı 3269 sayılı Yasa kapsamında 1986 yılından itibaren Türk Silahlı Kuvvetlerinde uzman erbaş uygulaması başlamıştır. Uzman erbaş uygulaması sonucunda ortaya çıkan sorunların, alınabilecek tedbirlerin belirlenmesi ve 16 Mayıs 2012 tarih, 4995 sayı ile TBMM Başkanlığına vermiş olduğumuz Türk Silahlı Kuvvetleri mensubu subay, astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaşlar ile geçici köy korucularının özlük hakları ile diğer hak ve imkânları konusunda yaşadıkları sorunlar ve 12 Şubat 2013 Tarih, 9569 sayı ile TBMM Başkanlığına vermiş olduğumuz terörle mücadele kapsamında en önde ve yüksek yoğunluklu terör tehdidi olan bölgelerde uzman erbaşların çalışma ve özlük hakları ile ilgili sorunların belirlenmesi amacıyla verdiğimiz Meclis araştırması önergelerimizin 29/05/2013 Çarşamba günü (bugün) Genel Kurulda okunarak görüşmelerinin bugünkü birleşiminde yapılması önerilmiştir.

BAŞKAN – Milliyetçi Hareket Partisi Grubu önerisinin lehinde ilk söz Isparta Milletvekili Sayın Süleyman Nevzat Korkmaz’ın.

Buyurunuz. (MHP sıralarından alkışlar)

S. NEVZAT KORKMAZ (Isparta) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; uzman erbaşların içinde bulunduğu çalışma şartları, sorunları ve bu sorunlara çözüm üretilmesi hakkında Milliyetçi Hareket Partisince verilen Meclis araştırması önergesinin gündeme alınması için söz aldım. Yüce Meclisi saygıyla selamlıyorum.

Sözlerimin başında, 9’uncu Cumhurbaşkanımız Sayın Süleyman Demirel Beyefendi’nin ebediyete intikal eden muhterem eşleri Nazmiye Hanım’a bir kez daha Allah’tan rahmet diliyor, başta Sayın Demirel ailesi olmak üzere değerli hemşehrilerime ve aziz milletimize başsağlığı ve sabırlar diliyorum.

Değerli milletvekilleri, özellikle sınırlarımızda yaşanan son gelişmelere ve bu gelişmelerin ortaya çıkardığı risklere baktığımızda, son derece başarısız bir AKP dış politikasıyla karşı karşıya olduğumuzu söyleyebiliriz. Gittikçe daralan bir diplomasi çemberi söz konusudur. Türkiye’nin, beceriksiz dış politika hamleleri sonucu, bölgesinde gittikçe yalnızlaştığı ve komşuları tarafından husumet beslenen bir ülke hâline geldiği görülmektedir. AKP tarafından yönetilen devletimiz, maalesef, sözüne güvenilmeyen, istikrarsız, Batı emperyalizminin Müslüman coğrafyasına soktuğu Truva atı olarak değerlendirilmektedir.

Bugün itibarıyla, her zamankinden çok daha güçlü bir orduya ihtiyaç vardır, caydırıcı, etkin, sağlam bir birlikteliği olan güçlü bir orduya. On bir yıllık AKP dönemi, planlı bir biçimde silahlı kuvvetlerimizin hırpalandığı ve mensupları arasına huzursuzluğun sokulmaya çalışıldığı yıllar olarak hatırlanacaktır gelecekte. Cumhuriyet felsefesinden âdeta rövanş alma düşüncesiyle, cumhuriyetin mimarlarından olan ordumuz 2002’den beri AKP iktidarınca siyasetin öznesi hâline getirilmiş, bilinçli hamlelerle hırpalanmış, sonuçta, komuta kademesinin büyük bir kısmı tasfiye edilmiştir. Ast ve üst büyük bir kaosun ortasına atılmış, tüm dengeler tepetaklak edilerek âdeta aralarına nifak tohumları ekilmiştir. Milletimizin göz bebeği, dayanağı ordumuzun her düzeydeki mensuplarının çok ciddi sorunları ve beklentileri vardır. Ordudan istifalar hız kazanmıştır. Millî Savunma Bakanı Sayın Yılmaz, son üç yılda Türk Silahlı Kuvvetlerinden istifa eden subay, astsubay sayısının 13.751, sözleşmesi yenilenmeyen uzman erbaş sayısının da 4.967 olduğunu açıklamıştır.

Değerli milletvekilleri, silahlı kuvvetlerimizin tüm mensuplarının sorunları dağ gibi birikmiştir ve bir an önce çözümlenmeyi beklemektedir. Terörle mücadele için özel bir statüde istihdam edilen uzman erbaşlarımızın da sorunları böyledir. Zaman zaman uzman jandarma sınıfıyla karıştırılan uzman erbaşların emeklilikleri yoktur yani gelecek kaygısı içerisindedirler. Son dönemde yapılan düzenlemeyle uzman erbaş olarak çalışabilmenin üst sınırı olan 45 yaşından sonra isterlerse diğer kamu görevlerinde çalışarak emekli olabilme imkânı getirilmiş ise de bu yaştan önce meslekten ayrılanlar ya da yasadan önce sözleşmesi feshedilenler için bir çözüm değildir bu.

Uzman erbaşlar, diğer Türk Silahlı Kuvvetleri mensupları gibi büyük bir onurla taşıdıkları üniformalarıyla emekli olabilmeyi istemektedirler. Ek göstergeleri yoktur bu kardeşlerimizin, daha doğrusu, ek göstergeleri olmayan tek meslek grubudur. Yirmi beş yıllık bir uzman erbaş ile bir yıllık arasında maaş açısından hiçbir fark yoktur. Ek gösterge olmayışı dışarıda emekliliklerini tamamlasalar bile çok düşük emekli maaşı almaları neticesini doğurmaktadır. Hastalanma lüksleri yoktur uzman erbaşların, çok ciddi bir rahatsızlıkla karşılaşırlar ise -ki stresli ortamda bu mukadderdir- üç aydan fazla rapor aldıklarında sözleşmeleri doğrudan feshedilip resmen aileleriyle birlikte sokağa atılmaktadırlar. İnsan haklarına aykırı olduğu kadar kamu personel rejimimizde bu denli zalimane bir başka uygulama da yoktur. Keyfî uygulamalarla yüz yüzedirler uzman erbaşlar. En küçük kabahatlerinde bile disiplin cezası uygulamasına muhatap olmaktadırlar. Bu cezalar yıl içerisinde bir ayı buldu mu yine ihraç istemiyle karşı karşıya kalıyorlar. Yargıya başvurma hakları da yok, tam bir kölelik sistemi, tüm zorluklar onlara ama mali ve sosyal haklarda iyileştirmeler semtlerine uğramıyor. Bir şarkı var ya “Sana sevdanın yolları, bana kurşunlar.” diye, aynen böyle bir şey. Lojman hakları komik, âdeta ulufe, Türk Silahlı Kuvvetlerindeki sivil memurlarla birlikte yüzde 5’lik bir kontenjan tanınmış. Bu sosyal konutlar düşük maaşlılar için yapılmamış mıydı? Ya maaşlarını artırın ya da lojman kontenjanlarını, hiç olmazsa kira yardımı yapın; o da yok. Hatta orduevlerinden bile ailelerinin istifade imkânları yok. Orduevi kapılarında onur kırıcı bazı muamelelere maruz kaldıkları kulağımıza kadar geliyor. Yirmi altı yılda özlük haklarında, sosyal haklarında herhangi bir değişiklik yapılmaz mı? Allah’tan korkun! Dünya bile 26 kere değişti. Kimse kusura bakmasın, Türk Silahlı Kuvvetlerinin bu uygulamasında hukuk da yok, insaf da yok. Güvenli gelecek, silah arkadaşlığı, meslek onuru, maalesef hepsi sınıfta kalmış.

Değerli milletvekilleri, bu sorunları herkes biliyor, herkes görüyor ama galiba bir görmeyen Genelkurmay Başkanı, Millî Savunma Bakanı ve komutanlar. Gerçi, onlar son dönemlerde her türlü rezalet ve cinayetlerden sonra, ellerinde silah arkadaşları ve Mehmetçik’in kanı olan teröristleri de sınır dışına çıkarken görmediler, insansız hava araçları da her ne hikmetse görmüyor ama unutmayınız, birileri bu rezaletlere sırtını dönse de tüm millet olan biteni görüyor ve kayda alıyor. Silahlı kuvvetler adına karar veren başta Genelkurmay Başkanı, Millî Savunma Bakanı ve diğer komutanlara sesleniyorum: Mensuplarınızın karşı karşıya olduğu bu sorunlara gözlerinizi kapamayın. Siz gündeminize almayacaksınız da bu sorunu kim dillendirecek? Milliyetçi Hareket Partisi olarak, getirin çözüm önerilerinizi, sonuna kadar destek olalım. PKK ve artıkları gibi, bu vatanın ekmeğini yiyip şer odaklarıyla aynı safa geçmiş bazı bedhahlar, gafiller hatta hainler gibi, sureti haktan görünüp de bu sorunlar üzerinden orduya nifak ekmek isteyenlere müsaade etmeyelim ve gelin, önce uzman çavuşlardan, sivil memurlardan, uzman jandarma ve astsubaylardan başlayarak yukarıya kadar, herkesi kucaklayan bir yeniden yapılanma ortaya koyalım. Bunun için, siz değerli milletvekillerine sesleniyorum: Milletin göz bebeği olan ordumuza nasıl katkı sunacağımıza kafa yoralım. Milliyetçi Hareket Partisinin bu önergesini bir fırsat bilin ve gelin, bu araştırma önergemize destek olun. Milliyetçi Hareket Partisinin ilk önergesi de değil bu. Daha önce verdiğimiz Meclis araştırması önergelerimize sırtınızı döndünüz, seyirci kaldınız. Güçlü olduğu kadar huzurlu, güçlü olduğu kadar birlik beraberliğini, sosyal dayanışmasını üst seviyeye çıkarmış bir ordu istemiyor musunuz?

Değerli milletvekilleri, stadyumdaki olaylara dikkat çekerek ve bu olayların önlenmesinde özel güvenlik teşkilatlarını hatalı bularak emniyet teşkilatı içerisinde yeni yapılanmadan bahsetti Başbakan. Hep öyle yapar ya, “Başarılar benim, hatalar başkalarının.” bu da öyle. Emniyet içerisinde polis benzeri koruma ve güvenlik birimi oluşturularak binlerce kolluk personelinin alınacağı ifade edildi, onlar eğitilecek, donatılacak, hazırlanacak; zaman ve lüzumsuz kaynak israfı. Milliyetçi Hareket Partisi olarak bir kanun teklifi verdik bugün. Biliyorsunuz, değişik nedenlerle uzman erbaş iken görevden ilişiği kesilmiş binlerce insanımız var; bunlar sizlere de geliyor, bizlere de ve haklı olarak çoluk çocuğunun nafakasını temin etmek için iş istiyor bu gencecik insanlar. Ayrıca bir kaynak aramaya gerek yok, zaman kaybetmeye hiç gerek yok. Silahlı eğitimden geçmiş, toplumsal olaylarda, hatta terörle mücadelede pişmiş, eğitimli bu personeli buralarda istihdam etmek daha iyi olmaz mı? Böylece, kanayan bir yara tedavi edilmiş olmaz mı? Bu kanun teklifimizde diyoruz ki: Bu koruma ve güvenlik birimlerine, hâlâ özel güvenlik olarak görev yapan kişiler ile suça bulaşmak dışında herhangi bir nedenden dolayı görevinden ayrılmış uzman erbaşlardan atama yapalım. Bir taşla iki kuş vuralım, hem tespit ettiğiniz güvenlik boşluğunu deneyimli personelle doldururuz hem de kanayan uzman erbaş işsizliğine de bir çözüm üretmiş oluruz. Kuracağımız araştırma komisyonunda hem bu teklifimizi hem de diğer hususları masaya yatıralım. Vatan için cansiparane görev yapmış bu kardeşlerimizi ortada bırakmayalım, sorunlarına birlikte çözüm arayalım.

Milliyetçi Hareket Partisinin araştırma önergesine destek olmanızı beklediğimizi ifade ediyor, yüce Meclisi saygıyla selamlıyorum. (MHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Korkmaz.

Milliyetçi Hareket Partisi Grubu önerisinin aleyhinde İstanbul Milletvekili Sayın Şirin Ünal.

Buyurun. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

ŞİRİN ÜNAL (İstanbul) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Milliyetçi Hareket Partisinin vermiş olduğu Meclis araştırması yapılması konusundaki önergenin aleyhinde söz almış bulunuyorum. Bu vesileyle, yüce heyetinizi saygıyla selamlıyorum.

Sözlerime başlarken, 560’ıncı yıl dönümünü büyük coşkuyla kutladığımız İstanbul’un fethinin hayırlara vesile olmasını diliyor, büyük komutan Fatih Sultan Mehmet Han’ı şükranla yâd ediyor ve bu onuru bizlere hissettiren, tarihimizle gurur duymamıza vesile olan atalarımıza sonsuz rahmet ve minnetlerimi ifade ediyorum.

Bugün temeli atılan ve 29 Mayıs 2015 tarihinde bitirilecek olan Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nün de İstanbul’umuza, Türkiye’mize ve tüm dünyaya hayırlı olmasını diliyorum.

Değerli milletvekilleri, 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu’yla 1986 yılından itibaren Türk Silahlı Kuvvetlerinde uzman erbaş uygulaması başlatılmıştır. Türk Silahlı Kuvvetlerinin erbaş kadrolarında devamlılık arz eden teknik ve kritik görevlerde yetişmiş personel ihtiyacını karşılamak maksadıyla istihdam edilecek uzman onbaşı ve uzman çavuşların temini, hizmet şartları, görev ve hakları, yükümlülükleri, astsubay sınıfına geçirilmeleriyle ilgili esas ve usuller de düzenlenmiştir.

Bu kanun kapsamında, uzman çavuşlar en az lise veya dengi okul mezunu çavuşlar veya en az ilköğretim okulu mezunu olup muvazzaflık hizmetini çavuş rütbesiyle tamamlayanlardan, uzman onbaşılar ise ilköğretim okulu veya dengi okul mezunu olanlardan, uzman erbaş 3269 sayılı Kanun hükümlerine göre istihdam edilen uzman çavuş ve uzman onbaşılardan da oluşmaktadır.

Değerli milletvekilleri, uzman erbaşlarımızın sorunlarıyla ilgili mühim olan mesele ordumuzun profesyonelleşmesidir. Bu, Meclis araştırması açılmasından daha da mühim bir hadisedir. Türk Silahlı Kuvvetlerinin profesyonelleşmesi konusunda 1980’lerin sonunda başlatılan uzman erbaş uygulamasıyla zaten önemli bir adım atılmıştır. Model niteliği taşıyan bu uygulama profesyonelleşmenin sadece bir ayağını oluşturmaktadır. Uygulamanın ikinci ayağını ise zorunlu askerlik sisteminin yeniden yapılandırılması temelinde başlatılabilecek profesyonel er uygulaması oluşturacaktır.

Değerli milletvekilleri, bildiğiniz üzere, pek çok Avrupa ülkesi soğuk savaş dönemi sonrası tehdit veya risk algısındaki değişimin de etkisiyle profesyonel orduya geçmeye çalışmaktadır. İngiltere’de profesyonel orduya geçiş tarihi 1960, Amerika Birleşik Devletleri’nde ise 1973 yılı olmuştur. Profesyonel ordulara sahip bazı ülkelerde gönüllü asker temini konusunda problemler yaşanmaktadır. Bu problemlerin kriz ve savaş dönemlerinde arttığı görülmektedir. Amerika Birleşik Devletleri’nin özellikle son dönemde bu problemi yoğun olarak yaşadığı bilinmektedir. Almanya, Meksika ve diğer bazı gelişmiş ülkelerde zorunlu askerlerden ve daha yüksek maaşlı sözleşmeli erlerden oluşan “karma ordu modeli” olarak adlandırılabilecek yapılar da mevcuttur. Zorunlu askerlik modelini uygulayan tehdit risk değerlendirmesi düşük Batılı ülkelerde alternatif kamu hizmeti uygulamaları yasallaştırılmıştır ve sistem, kişilerin tercihlerini dikkate almaktadır. İsrail gibi tehdit değerlendirmesi yüksek bazı ülkelerdeki zorunlu askerlik uygulamasında ise kamu hizmeti seçeneği olmakla birlikte, uygun olan fertleri, bayanlar dâhil, devlet öncelikle askerlik görevi için seçmektedir.

Profesyonel askerliğe talebin artırılması için askerlik modelinin bir cazibesi olması gerekmektedir. Bunun için inceleme ve değerlendirmeler devam etmektedir. Her ne kadar son günlerde yapılan müracaatların azlığı nedeniyle sözleşmeli er modelinin askıya alınma ihtimali konuşulsa da aslında tam profesyonel orduya geçmek için en az yirmi yıllık sürece ihtiyacımızın olduğunu değerlendiriyorum. Sözleşmeli modelde olması gerekenler: Yaş sınırının 18 ile 23 aralığında olması; adayların en az lise mezunu olmaları, asgari altı ay askerî eğitim verilmesi; mesaiye geliş-gidişler için şahsi araçların teşvik edilmesi, bu maksatla da yakıt desteğinde bulunulması; yılda bir kez sağlık kontrolünden geçirilmeleri ve fiziki teste tabi tutulmaları; alkol, sigara gibi kötü alışkanlıklarının olmaması gerekmektedir. Uzman erbaşlarımızın sorunlarıyla ilgili çalışmalar gerek Genelkurmay Başkanlığımız gerekse Millî Savunma Bakanlığımız tarafından takip edilmekte ve çözümü noktasındaki çalışmalar devam etmektedir.

Türk Silahlı Kuvvetlerinin profesyonel yapıya geçmesinin öncelikli şartı, siyasi kararın verilmesidir. Bunun da gayrisafi yurt içi hasılanın bu yükü taşıyabilecek bir seviyeyi üstlenmesine bağlı olacağı değerlendirilmektedir. Siyasi karar verildikten sonra oluşturulan geçiş planına göre personel tedarik ve eğitim faaliyetlerinin başlayabileceğini ifade ediyor, gündemimizdeki yasa tekliflerinin öncelikli olarak görüşülmesinin daha uygun olacağını belirterek hepinize saygılarımı sunuyorum.

Teşekkür ederim. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Ünal.

Milliyetçi Hareket Partisi Grubu önerisinin lehinde İzmir Milletvekili Sayın Mustafa Moroğlu.

Buyurun Sayın Moroğlu. (CHP sıralarından alkışlar)

MUSTAFA MOROĞLU (İzmir) – Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; sözleşmeli uzman erbaşların sorunlarıyla ilgili araştırma önergesinin lehinde Cumhuriyet Halk Partisi Grubu adına söz almış bulunuyorum. Hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Elbette bu araştırma önergesini de destekleyeceğimizi baştan belirtmek istiyorum çünkü Cumhuriyet Halk Partisi Grubu olarak hiçbir sorunun, hiçbir zulmün ya da hiçbir haksızlığın araştırılmasına bugüne kadar “hayır” demedik, bugünden sonra da “hayır” demeyeceğiz. İki yıldır görev yaptığım sürede, bu tavrın AKP sıralarında oturan milletvekili arkadaşlarımıza özgü bir davranış olduğunu gözlemledim ve bu araştırma önergelerine niye ret verdiklerini de hiçbir zaman anlamış değilim. Eğer onu anlatacak, bu araştırma önergelerine niye ret verdiklerini, niye “hayır” dediklerini anlatacak, yurttaşlarımıza bunu söyleyecek sözleri varsa da buradan, onları sadece şu gerekçeyle “Başka yasalarımız var, başka önemli işlerimiz var.” diyerek bu gerekçenin dışında başka bir gerekçeyle anlatmalarını talep ediyorum. Çünkü Başbakan, geçenlerde bir televizyon konuşmasında “Anayasa’yla ilgili referanduma gidecek misiniz?” sorusuna cevap verirken “Elbette, eğer diğer muhalefet partileri milletvekillerini parti binalarına kilitlemezlerse referanduma götürecek sayıya ulaşabiliriz.” demişlerdi. Buradan kalkarak acaba arkadaşların sadece burada parmakları mı giriyor, akılları parti binalarına mı kilitleniyor diye merak etmekten de kendimi alamadım. Çünkü bugüne kadar araştırılması gereken hiçbir konuya “Evet, bunu araştıralım.” diye cevap vermediler ta ki ne zamana kadar? Araştırılmasını istediğimiz konunun vahameti ortaya çıkıp, cinayetler işleninceye kadar. Bunun da en güzel örneği, sağlık çalışanlarına yönelik şiddetin önlenmesi için araştırma önergeleri verdik, reddedildi. Ne zaman kabul edildi? Antep’te bir doktor arkadaşımız katledildiği zaman. Ona gelmeden bu uyarıyı bir kez daha yapıyorum ve arkadaşlarımızın akıllarını parti binalarından çıkarıp, bu araştırma önergelerine, daha doğrusu bütün araştırma önergelerine, özellikle çözümleri acil olan sorunlara “evet” vermelerini rica ediyorum bütün yurttaşlarımız adına.

Örneğin, uzman erbaşların sorunlarının en büyükleriyle ilişkili olan intiharlarla ilgili önergeler verdik, beraber araştıralım dedik, “hayır” denildi. Sonra, peki araştırma önergelerine “hayır” diyorsunuz, bir soru önergesi verelim, belki bizim bilmediğimiz bir şeyler vardır, bunu da bize anlatırlar diye bir soru önergesi verdik. Çünkü son on yılda terörle mücadelede şehit verdiğimiz askerlerin sayısından daha fazla orduda intihar olayları yaşanmış. Burada bir sorun var Sayın Bakan, sayın iktidar; bunları araştıralım ve bu sorunların çözümü için de tedbirler alalım dedik, “hayır” dediniz. Peki, niye oluyor diye soru önergesi verdiğimizde şu cevabı aldık: “Toplumdaki intihar olaylarıyla eşit oranda intihar oluyor. Burada ayrıca özel bir sorun yok.” cevabını aldık. Burada hepiniz buna tanıksınız, televizyonlardan izleyen yurttaşlarımız da tanık. Burada nereden baksanız, hangi açıdan baksanız gerçekten üzülmemiz gerekiyor, hep beraber üzülmemiz gerekiyor parti farkı gözetmeksizin çünkü Bakan toplumda da bir sorunun olduğunu itiraf etmiş oluyor. Acaba bu intiharlar, toplumdaki intiharlar “her kötülüğün anası” olarak son günlerde kolayca suçladığınız alkol içenlerden mi, alkol aldıkları için intihar edenler mi fazla; yoksa geçimsizlikten, yoksulluktan, işsizlikten intihar edenler mi fazla; kendi tarlaları ve 7 bin liraya verdiğiniz inekleri ellerinden aldığı için intihar edenler mi fazla; ya da üniversiteyi bitirip iş bulamadığı için intihar edenler mi fazla? Bunları araştırıp öğrenebilirdik, bunu da yapmadınız.

Ayrıca, bize yanlış bilgi vererek yalan söylediniz demek içimden geçmiyor bir Bakana ama Bakan, toplumdaki intiharlarla ordudaki intiharların eşit olmadığını, bize sorsaydı ya da en ufak bir araştırma yapsaydı, ordudaki intiharların toplumdaki intiharların 2,5 katı olduğunu öğrenebilirdi.

Yani, öyle bir durumla karşı karşıyayız ki değerli arkadaşlarım, hiçbir zaman toplumsal sorunların ortaya çıkması için çaba göstermiyorsunuz ve bizim çabalarımıza da, muhalefet partilerinin çabalarına da destek vermiyorsunuz biraz önce MHP grubundaki arkadaşlarımızın verdiği önergede olduğu gibi.

Sevgili hemşehrim Hamza Dağ çıktı, burada “Bir tek faili meçhul cinayet yoktur bir tane Hablemitoğlu dışında.” dedi. Öyleyse bir bildiği var. Gelsin, hepimizin bildiği ve dünyanın da bildiği ama kimin işlediği açıklanmayan Roboski’deki 34 kişinin katledildiği bir şey var. Herhâlde bunu biliyor; gelsin burada açıklasın, “Bu faili meçhul değildir, faili de şudur.” desin. Ya da birçok o dönemden bu tarafa diğer arkadaşların örneklerini bilmiyor olabilir ama bunu bilir. Onun için, burada, politika uğruna, siyaset yapma adına -tırnak içinde siyaset yapma adına- birbirimizi yanıltmak ve birbirimizle kürsüden polemik yapmak yerine “Evet, bunlar araştırılması gereken önemli bir sorundur.” deyip hep beraber araştırmaya başlayalım, gerekli tedbirleri alalım.

Uzman erbaşların sorunlarını da Millî Savunma Komisyonu üyesi olarak, sadece uzman erbaşların değil, uzman jandarmaların, astsubayların bütün sorunlarını dile getirip komisyonlarda bunlar için belli bir miktarda düzeltme taleplerimizi ilettik ve her zaman, iktidara mensup partili arkadaşlar, AKP’li arkadaşlar tarafından ret cevabı aldık. Neden? Her alandaki eşitsizliklerin bir örneği olarak, gelin, biraz önce konuşan Şirin Ünal Milletvekilimizin de dediği gibi, eğer yapısal sorunlardan kaynaklanan bir sorun varsa bunu da araştıralım, hep beraber düzeltelim. Bizim de bilmemiz gereken şeylerin olduğunu, muhalefet partilerine de oy veren yüzde 50’yi aşkın bir seçmenin olduğunu bilin ve bu çalışmalar yürüyorsa gene beraber bilelim yani bu, araştırma önergesinin kabul edilmesine engel bir durum değil ki. Hep beraber bu çalışmaları yürütelim ama hepimizin kısa zamanda da çözebileceği… Evet, biz bu yapısal sorunları aşmak için çaba göstereceğiz ama bugün uzman erbaşların yaşadıkları sorunlara da uzman jandarmaların yaşadıkları sorunlara da sessiz kalamayız.

Örneğin birçok yerden uzman jandarmalar bizi arıyor, diyorlar ki: “Artık orduya jandarma alınmıyor. Biz cezaevlerinde bile 7 kişiyle koskoca cezaevini beklemek zorunda kalıyoruz. Köylere güvenlik görevlileri, devriyeler çıkaramıyoruz.” Ne yapacaksınız bu sorunları? Herhâlde bir araştırma önergesiyle araştırıp tespit eder, sorunun çözümünü bulabiliriz. Yoksa diğer arkadaşların da belirttiği gibi, bütün bu Türk Silahlı Kuvvetlerinin yerine ya da emniyet güçlerinin yerine “profesyonel” dediğiniz başka bir ordu planları içinde misiniz? Milletvekili arkadaşlarımız bir soruya, önergeye ret verirken bunları düşünmeli. İleride “Ya, biz buna da el kaldırmamış mıydık?” ya da “Buna da el kaldırmış mıydık?” dediğiniz altından kalkamayacağınız projelere imza atmak ya da el kaldırmak zorunda kalmayın değerli arkadaşlarım. Biz sizi uyardığımız zaman, bu intiharları önleyebiliriz, uzman erbaşların sorunlarını çözebiliriz, çözmezsek intiharlar artacak diye uyarmamıza rağmen “ret” diye ellerinizi kaldırıyorsanız, sonra biz bu intiharlarda vebaliniz olduğunu size hatırlattığımız zaman da bize kızmamanız gerekiyor.

Ayrıca, Dilekçe Komisyonunda olan arkadaşlar da bilir. Uzman jandarmalar ve uzman erbaşlar Dilekçe Komisyonuna bir dilekçeyle başvurmuşlar; her ikisi de, uzman jandarmalar da uzman erbaşlar da: “Başbakan bize seçim zamanında söz verdi. ‘Hepinizin sorunlarınızı biliyorum, maaşlarınızın düşüklüğünü biliyorum, iki yıl sonra istifa ettiğiniz zaman iş bulamamak zorunda kaldığınızı biliyorum, Türk Silahlı Kuvvetlerinin sorumluluklarını taşıyıp ama haklarına sahip olmadığınızı biliyorum. Bunları 2011 seçimlerinden sonra çözeceğim.’ diye meydanlarda söz verdi ama çözmedi.” Şimdi, bütün bunlara karşı çıkıp bu sorunların çözümü için iki yıl önce söz veren fakat iki yıldır çözmeyen bir Başbakan var, araştırma önergelerimize de her zaman ret veren bir iktidar partisinin milletvekilleri var.

Şimdi, bize, Genel Başkanımızın dediği gibi, bir tek şey kalıyor: Ya bu sorunları çözeceksiniz ya da biz her zaman “Yalancıdan Başbakan olmaz.” demeye devam edeceğiz.

Saygılarımla. Sağ olun. (CHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Sayın Korkmaz, buyurun.

V.- AÇIKLAMALAR (Devam)

13.- Isparta Milletvekili S. Nevzat Korkmaz’ın, İstanbul Milletvekili Şirin Ünal’ın MHP grup önerisi üzerinde yaptığı konuşma sırasındaki bazı ifadelerine ilişkin açıklaması

S. NEVZAT KORKMAZ (Isparta) – Teşekkür ederim Sayın Başkanım.

Biraz önce, Milliyetçi Hareket Partisinin vermiş olduğu önergeyle ilgili olarak AKP sözcüsü milletvekili arkadaşımız bir konuşma yaptı. Bu konuşmada uzman erbaşlığın ve orduda profesyonelleşmenin tarihini anlattı, “Profesyonellik için en az yirmi yıl gerekir.” dedi. Hâlbuki yirmi altı yıldır uygulanan bir yasa var. Bırakın profesyonelleşmeyi, giderek içi boşaltılan bir sistemle karşı karşıyayız. Buradan çıkardığım sonuç şu: Demek ki AKP zihniyetiyle yirmi değil, iki yüz yirmi sene de gidilse bir arpa boyu yol alınamayacağı ortada. Aynı şey sivil memurlar, uzman jandarmalar, astsubaylar ve subaylar için de geçerli.

Bu hususun aziz milletimizce ve Meclisimizce bilinmesini istedim. Böyle bir açıklama ihtiyacı duydum. Söz verdiğiniz için teşekkür ediyor, Meclisi saygıyla selamlıyorum.

VIII.- ÖNERİLER (Devam)

A) Siyasi Parti Grubu Önerileri (Devam)

BAŞKAN – Milliyetçi Hareket Partisi Grubu önerisinin aleyhinde Bolu Milletvekili, Sayın Ali Ercoşkun.

Buyurun Sayın Ercoşkun. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

ALİ ERCOŞKUN (Bolu) – Teşekkür ederim.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Milliyetçi Hareket Partisi önergesi aleyhine söz almış bulunuyorum. Bu vesileyle yüce heyetinizi saygıyla selamlıyorum.

Değerli milletvekilleri, Haziran 2011’den bu yana bu konuyla alakalı aslında 20/10/2011, 16/05/2012 ve son olarak da 12/02/2013 tarihinde olmak üzere, Milliyetçi Hareket Partisinin üç tane önergesi var. Bu önergeleri burada konuştuk, Milliyetçi Hareket Partisi konuştu, bizler konuştuk ve sonuçta oyladık, reddolundu. Tabii, bu, şu demek değil; aslında, Meclis hiçbir zaman araştırma komisyonu kurmuyor demek değil. Bugün sabahleyin, yasa dışı dinlemelerle alakalı araştırma komisyonunda diğer arkadaşlarımızla beraber bir çalışma yaptık. Geçtiğimiz yıl gerçekleşen bir sürü araştırma komisyonu çalışmaları söz konusu. Dolayısıyla, aslında, zaman zaman hep birlikte, bütün partilerin katkı verdiği araştırma komisyonları kuruluyor. Ama, takdir edersiniz ki her ne kadar bu araştırma komisyonunu saygıyla karşılasak da Hükûmetin de, iktidarın da belli bir programı var. Dolayısıyla, bu program çerçevesinde hareket ederken bir taraftan da araştırma komisyonlarının çalışmalarına yol vermek lazım.

Biz Adalet ve Kalkınma Partisi olarak, bu konuyla alakalı Milliyetçi Hareket Partisinin hazırlamış olduğu araştırma önergesini saygıyla karşılıyoruz. Fakat, dün başlayan Petrol Kanunu’yla alakalı çalışmaların devam etmesi ve bir an önce tamamlanması amacıyla önerinin aleyhinde olduğumuzu belirtir, yüce heyetinizi saygıyla selamlarım. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim.

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) – Karar yeter sayısı…

BAŞKAN – Arayacağım.

Milliyetçi Hareket Partisi Grubu önerisini oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Karar yeter sayısı yoktur.

Birleşime on dakika ara veriyorum.

Kapanma Saati: 16.17

ÜÇÜNCÜ OTURUM

Açılma Saati: 16.31

BAŞKAN: Başkan Vekili Meral AKŞENER

KÂTİP ÜYELER: Özlem YEMİŞÇİ (Tekirdağ), Fatih ŞAHİN (Ankara)

-----0-----

BAŞKAN – Sayın milletvekilleri, Türkiye Büyük Millet Meclisinin 112’nci Birleşiminin Üçüncü Oturumunu açıyorum.

Milliyetçi Hareket Partisi Grubu önerisinin oylamasında karar yeter sayısı bulunamamıştı. Şimdi öneriyi tekrar oylarınıza sunacağım ve karar yeter sayısı arayacağım.

Öneriyi kabul edenler… Kabul etmeyenler… Öneri kabul edilmemiştir, karar yeter sayısı vardır.

Cumhuriyet Halk Partisi Grubunun İç Tüzük’ün 19’uncu maddesine göre verilmiş bir önerisi vardır, okutup işleme alacağım ve oylarınıza sunacağım:

29.5.2013

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Danışma Kurulunun, 29.5.2013 Çarşamba günü (Bugün) yaptığı toplantısında, siyasi parti grupları arasında oy birliği sağlanamadığından, Grubumuzun aşağıdaki önerisinin İçtüzük’ün 19’uncu maddesi gereğince Genel Kurulun onayına sunulmasını saygılarımla arz ederim.

Mehmet Akif Hamzaçebi

İstanbul

Grup Başkan Vekili

Öneri:

İstanbul Milletvekili Binnaz Toprak ve 58 milletvekili tarafından, 14.2.2013 tarihinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına "lezbiyen, gey, biseksüel bireylerin sorunlarının araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesi" amacıyla verilmiş olan Meclis Araştırma Önergesinin (731 sıra no.lu), Genel Kurulun bilgisine sunulmak üzere bekleyen diğer önergelerin önüne alınarak, 29.5.2013 Çarşamba günlü birleşimde sunuşlarda okunması ve görüşmelerinin aynı tarihli birleşiminde yapılması önerilmiştir.

BAŞKAN – Cumhuriyet Halk Partisi Grubu önerisinin lehinde ilk söz İstanbul Milletvekili Sayın Binnaz Toprak’a aittir.

Buyurun Sayın Toprak. (CHP sıralarından alkışlar)

BİNNAZ TOPRAK (İstanbul) – Sayın Başkan, sevgili milletvekili arkadaşlarım; ben konuşmama başlamadan önce Grup Başkan Vekilimiz Akif Hamzaçebi’ye çok teşekkür etmek istiyorum çünkü 800 küsur önerge arasından bugün bu önergenin buraya inmesine kendisi önayak oldu. Çok çok teşekkür ederim Akif Bey.

Şimdi, burada konuşacaklarım, buradaki birçok kişinin ve belki bizi dinleyenler arasında da yani Meclis TV’den dinleyenler arasında da pek çok kişinin duymak, anlamak, var olduğunu kabul etmek istemedikleri bir konu. Ben, bugün burada LGBT bireylerden bahsedeceğim. Bu bireylerin sorunlarıyla ilgili Mecliste bir araştırma komisyonu kurulmasını önermiştim. “LGBT bireyler” derken şunu kastediyorum: Cinsel kimliği ve cinsel yönelimi farklı olan bireyler yani lezbiyenler, geyler, biseksüeller ve transseksüeller.

Şimdi, beni dinlerken sizden ricam, bir an için şöyle gözlerinizi kapatıp bu konuda empati kurmanız. Bu bireylerden biri olduğunuzu veya bunların annesi, babası, kardeşi, yakını biri olduğunuzu düşünmeniz; bunu kurgulamanız ve toplumun baskısı ile ötekileştirme ile şiddet ile karşı karşıya olan bu bireylerin, kendi hayatınızda bunu yaşayacak olsanız hayatınızın nasıl bir cehenneme dönüşeceğini kurgulamanız.

İslam’ın insanları ötekileştirmemek, Allah’ın yarattığı her varlığa karşı merhametli davranmak gibi öğretilerini hatırlamanız ve de hayvan haklarının bile korunması için mevzuatımız olan bu ülkede LGBT bireylere karşı şiddet ve nefretle ilgili önlem olmamasını, böyle bir ülkede hakkaniyetin ne demek olduğunu yeniden düşünmeniz, sizden ricam bu. Özetle, hepinizin vicdanına hitap etmek istiyorum ve vicdanınızın sesini dinleyerek bu önergeyi kabul edeceğinizi umuyorum.

Önce, size bir hikâye anlatmak istiyorum: Bu hikâye “LİSTAG” adında LGBT bireylerin anne ve babalarının kurdukları bir sivil toplum örgütüyle ilgili. Buradan birkaç tane anne geçen seni beni görmeye geldiler Meclise ve kendi yaşadıklarını anlattılar. Onlardan bir tanesinin hikâyesini anlatacağım size.

Aslında bu hikâyeleri Boğaziçi Üniversitesinden arkadaşım ve meslektaşım Can Candan bir belgesel olarak filme aldı. Hatta bu belgesel Meclisin yakınlarındaki bir sinemada gösterildi sizler belki ilgi duyup gidersiniz diye ama maalesef, o gün ilgi azdı, belki de fırsat bulamadığınız için ama 7 Haziranda sinemalarda vizyona girecek, gidip seyretmenizi tavsiye ederim. Aynı zamanda da 5 Haziranda Brüksel’de Avrupa Parlamentosunda gösterilecek.

Şimdi, önce bu hikâyeyi anlatayım. Bu hanım bana geldiğinde şunu söyledi: Bu meselelerden bağımsız olarak bir beyin kanaması geçirmiş ve üç ay hastanede yatmış yani ölüm kalım savaşı vermiş. Üç ay hastanede yattıktan sonra iyileşmiş, taburcu edileceği gün doktor demiş ki: “Evinize gidin, istirahat edin, yataktan çıkmayın ve size de herhangi bir kötü haber verilmesin.” Diyor ki: “Eve geldim -16 yaşında bir oğlu var- akşam oğlum odama girdi, herhâlde öleceğimi düşündü ve bana dedi ki: ‘Anne, sana bir şey söylemem lazım, ben geyim.’ O anda -düşünün, yataktan bile kalkmaması lazım- yataktan fırladım, oğlumun ne kadar külotu, fanilası, çorabı, ayakkabısı, tişörtü, pantolonu varsa bir çöp torbasına doldurdum ve çöpe attım. Benim bir oğlum vardı, o gece öldü.” Ondan sonra iki yıl boyunca nasıl bununla mücadele ettiğini, “Acaba biri mi kandırdı? Acaba bir hastalık mı kaptı? Acaba biz mi bir yanlış yaptık büyütürken?” diyerek, “Ya el âlem duyarsa!” korkusuyla iki yıl boyunca bununla mücadele ettiğini, bunun sonunda da bir gün başını ellerinin arasına alıp “Oğlum mu, el âlem mi?” diye bir iki üç saat düşündüğünü ve sonunda oğlunda karar kıldığını anlattı. Gerçekten, insanın içine işleyen bir hikâye bu ve eğer bu filmi izlerseniz buna benzer –bu hikâye o filmde yok ama o hanım var filmde, başka şeyler anlatıyor- hikâyeleri duyacaksınız.

Şimdi, şunu diyebilirsiniz: “Canım, benim çocuğuma böyle bir şey olmaz. Ben çocuğumu iyi yetiştirdim.” Bunu böyle demeyin çünkü bu insanların seçtiği bir tercih değil yani insanlar seçerek LGBT bireyi olmuyorlar, başkaları tarafından kandırılmak sonucunda da olmuyorlar, bu bir hastalık da değil ve dolayısıyla tedavi edilebilecek bir şey de değil; bazı insanlar böyle doğuyorlar. Bu tabloya baktığınızda gerçekten de toplumdaki ön yargılar özellikle bu bireyler için inanılmaz boyutlarda yani toplumda farklı olan herkese karşı büyük ön yargı var ama özellikle de LGBT bireylere karşı çok ciddi ön yargılar var ve maalesef de siyaset kurumu bugüne kadar bunları izale etme açısından, bunlarla baş etme açısından hiçbir şey yapmamış vaziyette.

Şimdi, bu kişiler bir kere polis tacizine ve şiddetine uğruyorlar. Size bir örnek vereyim: “Mor Çatı” diye bir kadın örgütü var, onun bir toplantısında genç bir çocuk kalktı -öğrenci herhâlde, gayet düzgün giyimli, bir blucin, üzerine kareli uzun kollu bir gömlek giymiş- ve şunu anlattı, dedi ki: “Yolda yürürken –İstanbul’da bu- polis beni aldı, karakola götürdü, pantolonumu indirtti, iç çamaşırımı kontrol etti ve şeklini şemailini beğenmediği için Kabahatler Kanunu’ndan ceza yazdı.” Yani böyle bir şey olamaz, polisin böyle bir yetkisi yok ama Türkiye’de bunlar yaşanıyor. Bu Kabahatler Kanunu, bir kere, bu tür birçok birey için tam bir kâbus çünkü en ufak fırsatta polis “Kabahatler Kanunu’nu çiğnedi.” diye ceza yazıyor. Bugün mesela, ödeyemeyecekleri miktarda cezası birikmiş LGBT bireyler var.

Aynı zamanda, şiddet gördüklerinde polis tarafından, aileleri tarafından veya toplum tarafından, sağlık hizmetlerinden yararlanamıyorlar çünkü hastaneye gittikleri takdirde ortada bir şiddet olayı olduğu için polise haber verilecek, onun korkusuyla tedavi olamıyorlar. Aile tarafından şiddet görüyorlar, pek çoğu öldürülebiliyor. Daha iki üç gün önce böyle bir vakanın mahkemesi vardı. İntihara zorlanıyorlar ve işin daha da kötüsü, maalesef, bizim mahkemelerimizde yargıçlarımız ağır tahrikten, işte iyi hâlden –böyle, kravat takıp ceket giydi diye- bütün bu katillere indirime gidebiliyor. Halk tarafından linçe uğrayabiliyorlar, Avcılar’da böyle bir olay vardı.

İş gücü piyasasından dışlanıyorlar, iş bulamıyorlar, buldukları işten atılıyorlar ve iki yetişkin birey arasında olan özel bir sorun, toplumsal bir soruna dönüşüyor. Çünkü, yaşamak için seks işçiliğine yöneliyorlar. Çalışma yaşamında aşağılanıyorlar, mobbing’e uğruyorlar, ev kiralamakta zorlanıyorlar, vesaire vesaire ve sürekli korku içinde yaşıyorlar.

Bakın, geçen yıl karanlık bir sokakta, İstanbul’da yürüyorum. Önümde -biraz da bariz bir şekilde- gey olan, 50’sinin üstünde bir bey vardı, ayak seslerimi duydu, nasıl tedirgin oldu anlatamam. Biz kadınlar onu yaparız, arkanıza dönüp bakmazsınız çünkü o zaman korktuğunuz belli olmuş olur, böyle yan gözle bakarsınız. Geçeyim de bir kadın olduğumu görsün, korkusu geçsin istedim ama geçemedim, hızlandı çünkü. Yaşadığı dehşet inanılmazdı, birisi takip ediyor ve ona saldıracak diye.

Ve de askere alınmakta insanlık dışı muamele görüyorlar. Bu da daha önce konuşuldu, filmi bile yapıldı “Zenne” diye.

Oysa bu insanlar, hepimiz gibi sıradan insanlar, birçoğumuz gibi iyi vatandaşlar ve kendi hâlinde yaşayan insanlar yani bu tablo kabul edilemez. TBMM olarak, bu ülkenin, milletin temsilcileri olarak bu tabloyu değiştirmemiz lazım geldiğini düşünüyorum. Her insan özgür ve eşit olmalıdır. Başta yaşam hakkı olmak üzere, her insanın insan olduğu için temel hakları vardır. Her insan insanca bir yaşama layıktır ve demokrasi olduğunu, hele hele ileri demokrasi olduğunu iddia ettiğimiz bir ülkede bu hakları göz ardı edemeyiz.

Önergeme olumlu oy vereceğinizi umuyorum.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BİNNAZ TOPRAK (Devamla) – Bir de bir şey daha söylemek istiyorum, o da İstanbul’daki dünkü olayla ilgili: Bu Taksim Parkı’nda ağaçların kesilmesini protesto eden arkadaşlara polisin şiddetini, aşırı şiddetini gerçekten teessüfle karşılıyorum. İstanbul Milletvekili olarak bunu da dile getirmek istedim.

Teşekkür ederim. (CHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Toprak, sağ olun.

Sayın Tüzel, buyurun.

V.- AÇIKLAMALAR (Devam)

14.- İstanbul Milletvekili Abdullah Levent Tüzel’in, üçüncü boğaz köprüsünün yapımının İstanbul’da yeni sorunlara yol açacağına ilişkin açıklaması

ABDULLAH LEVENT TÜZEL (İstanbul) – Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Bugün İstanbul’da yapılan bir devlet töreninden söz etmek istiyorum: Bugün, İstanbul’un nefesini, suyunu kesecek, yaşamına ot tıkayacak bir adım daha atıldı. İstanbul’u beş yüz altmış yıl önce fetheden Fatih’in orduları yerine bugünün haramileri, sermaye orduları fethe girişiyor. Osmanlının fetih sevdalı torunları mehter ve dualar eşliğinde “Yavuz Sultan Selim” adını verdikleri üçüncü köprüyle Boğaz’ımızı zincirliyorlar. İstanbul’u dört bir yandan işgal edip emekçileri topraklarından edenler, kuzeyin orman ve su havzalarına gözlerini diktiler. Ne için? Arazi, rant, yatırım ve yağma için. Üçüncü köprü yenilerini gerektirecek, yeni göç, yerleşim, nüfus ve ulaşım problemlerini doğuracaktır.

Gezi Parkı’nı kışla ve AVM ile tarumar edenleri, Galataport ve Haliç’i peşkeş çekenleri, üçüncü köprü ve havaalanı ile şehrin nefesini kesenleri, çılgın projeleriyle tarihi, kültürü, doğayı…

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

ABDULLAH LEVENT TÜZEL (İstanbul) – …emekçilerin yaşamını kahredenleri tarih affetmeyecektir.

VIII.- ÖNERİLER (Devam)

A) Siyasi Parti Grubu Önerileri (Devam)

BAŞKAN – Cumhuriyet Halk Partisi Grubu önerisinin aleyhinde Bursa Milletvekili Sayın Aykan Erdemir.

Sayın Erdemir, buyurun. (CHP sıralarından alkışlar)

ÜNAL KACIR (İstanbul) – Zaten bunlar, kim kimin aleyhinde belli değil.

AYKAN ERDEMİR (Bursa) – Değerli milletvekilleri, yüce Meclisi ve bizleri televizyon ve bilgisayar ekranları başında izleyen vatandaşlarımızı saygıyla selamlıyorum.

Usulen önergenin aleyhinde söz aldım ama önergenin lehinde konuşacağım.

ÜNAL KACIR (İstanbul) – Allah Allah! Çok etik bir şey yapacaksınız (!)

AYKAN ERDEMİR (Devamla) – Değerli milletvekilleri “Koskoca dünyaya benim evladımı sığdıramadılar.” 2010 yılı Eylül ayında Bursa’da öldürülen cinsel yönelimi farklı bir vatandaşımızın annesinin sözü: “Koskoca dünyaya benim evladımı sığdıramadılar.” İşte, bugün, burada, koskoca dünyamıza bu anne ve babaların evlatlarını sığdıracak küçücük bir yer açabilir miyiz diye konuşuyoruz. Evet, koskoca dünyamızda küçücük bir yer var mı? 12 bıçak darbesiyle öldürülenlere, 40 bıçak darbesiyle öldürülenlere, bedeninde kapanmaz yaralar açılanlara, kalplerinde kapanmaz yaralar açılanlara küçücük bir yerimiz var mı?

İşte, Türkiye’deki LGBT bireylerin anne ve babalarını bir araya getiren “LİSTAG” adlı topluluğun hayatının, deneyimlerinin, acılarının anlatıldığı bir film var, “Benim Çocuğum.” Can Candan’ın yönetmenliğinde toplumumuza sesleniyor, insanlığa sesleniyor, en sıcak duygularla sesleniyor, en samimi duygularla sesleniyor ve bu belgeselde, bu aile filminde anne ve babalar “Benim çocuğuma yeriniz var mı? Benim çocuğum için de hak var mı? Benim çocuğum için de özgürlük var mı? Benim çocuğum için de eşitlik var mı?” diye soruyorlar.

Bu belgesel o kadar önemli bir belgesel ki, arzu ettik ki Türkiye Büyük Millet Meclisindeki tüm milletvekillerimiz de bir kere izlesinler, bu aile filmini izlesinler, anne-babaları dinlesinler, duygudaşlık kurabilsinler, onlar gibi hissedebilsinler. Meclis Başkanımız Sayın Cemil Çiçek’ten randevu istedik, kendisi -sağ olsun- bizi kırmadı, uzun uzun dinledi, bu belgeseli dinledi, içeriğini dinledi ve dedi ki: “Meclis çatısı altında gösterimi uygun olmaz ama siz Meclise yakın bir mekânda bu belgeseli gösterin, milletvekillerimizi davet edin.” Biz de -sağ olsun- hemen Çankaya Belediye Başkanımız Sayın Bülent Tanık’a koşup bir yardım rica ettik. Kendisi de bizi kırmadı, mümkün olan ilk anda Çankaya Belediyesi Çağdaş Sanat Merkezi’ni bize tahsis etti. Meclisimizdeki tüm milletvekillerine bir davetiye gönderdik ve dedik ki: “Gelin, hep beraber, cinsel yönelimi ve cinsiyet kimliği farklı olan çocukların annelerine ve babalarına bir kulak verelim.”

Burada bir teşekkür etmek istiyorum çünkü o akşam anneler ve babalar yalnız değildi çünkü Meclisimizden 6 milletvekili o akşam anneleri ve babaları yalnız bırakmadı. Cumhuriyet Halk Partisi milletvekilleri Gürsel Tekin, Sezgin Tanrıkulu, Melda Onur ve Tufan Köse orada, aramızdaydı; kendilerine teşekkür ediyoruz. Aynı zamanda, AK PARTİ Trabzon Milletvekili Sayın Safiye Seymenoğlu da aramızdaydı; kendisine de teşekkür ediyoruz bu duygudaşlığı için.

Değerli milletvekilleri, dünya değişiyor, Türkiye değişiyor, toplum değişiyor; daha iyiye ve daha güzele doğru yürüme kararlılığındayız. Bakın, 7 Mart 2010’da yani bundan yalnızca üç yıl önce, kadın ve aileden sorumlu Devlet Bakanı Sayın Aliye Kavaf ne diyordu: “Ben, eş cinselliğin biyolojik bir bozukluk, bir hastalık olduğuna inanıyorum, tedavi edilmesi gereken bir şey bence.” Toplumun çok tepkisini çekmişti. Bugün kendisi bakan olarak da milletvekili olarak da aramızda değil fakat aradan geçen üç yılda Türkiye çok yol katetti; 10 Mayıs 2013 tarihinde yani yaklaşık üç yıl sonra, bakın bir başka bakan, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Sayın Fatma Şahin ne diyordu yani aynı koltuğu dolduran bir başka bakanımız diyordu ki: “Yola çıkarken ‘Her türlü ayrımcılığa karşı olma’ ilkesini benimsedik.” İşte, ben de, Sayın Fatma Şahin’e de teşekkür ediyorum ve onun bu olumlu yorumundan da güç alarak diyorum ki: Dünya değişiyor, tabular yıkılıyor, daha iyi, daha güzel bir dünya mümkün, daha eşit, daha özgür bir dünya mümkün.

Bakın, bugün artık dünyada “Al-Fatiha” isimli bir örgüt var. Dünyada 20’ye yakın ülkede örgütlü; eş cinsel, cinsel yönelimi ve cinsiyet kimliği farklı olan Müslümanların, onların ailelerinin, onların arkadaşlarının bir örgütü. Yani, eskiden inançla cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği farklılığı bir araya gelemez diye düşünülürken bugün dünyanın pek çok ülkesinde inançlı Müslüman eş cinseller, transseksüeller, geyler, lezbiyenler örgütleniyorlar ve kendi toplumlarını da yavaş yavaş da olsa değiştiriyorlar.

Fakat, ne yazık ki Türkiye istediğimiz hızda ilerlemiyor ve çok sayıda uluslararası raporda da Türkiye’nin bu alandaki ayrımcılığı, bu alandaki yavaşlığı eleştiriliyor. Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığının 2012 İnsan Hakları Raporu’nda eleştiriler var, Uluslararası Af Örgütünün 2013 Raporu’nda çeşitli eleştiriler var, 2013 yılında Türkiye İlerleme Raporu’na dair Avrupa Parlamentosu karar tasarısında çeşitli eleştiriler var ve deniliyor ki: “Türkiye Hükûmeti LGBT’lere yönelik ayrımcılık ve şiddet ile etkin mücadele etmiyor.” Ve aynı şekilde Ayrımcılıkla Mücadele ve Eşitlik Kurulu yasası taslağından da cinsiyet kimliği korumasının çıkartılması eleştiriliyor.

Demek ki bu alanda alacağımız önemli bir mesafe var, bu alanda alacağımız önemli bir mesafe var ama sanmayın ki bu mesafe çok uzaklardan alacağımız fikirlerle, ilhamlarla olacak. Bizim yalnızca kendi geçmişimize, geleneğimize, özümüze bakmamız yeterli. Cumhuriyet bir eşit yurttaşlık projesi, cumhuriyet kimsesizlerin kimsesi, cumhuriyet her şeyden önce hukuk devleti, ulusun iradesinin zirveye taşınması. İşte, cumhuriyet, -ki kimsesizlerin kimsesi, ayrımcılığa karşı eşit yurttaşlığın kalesi- biz inanıyoruz ki cumhuriyet cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği söz konusu olduğunda da kimsesizlerin kimsesi olacak, sahipsizlerin sahibi olacak.

İBRAHİM KORKMAZ (Düzce) – O söylediğin ahlaksızlık!

AYKAN ERDEMİR (Devamla) - Bakın, kızgınlıkla bir yere varmak mümkün değil, şiddetle bir yere varmak mümkün değil. Siz de eğer bu belgeseli seyretseydiniz…

İBRAHİM KORKMAZ (Düzce) – Ahlaksızlıktır!

BAŞKAN – Sayın milletvekili, lütfen… Lütfen hatibe…

AYKAN ERDEMİR (Devamla) - …siz de eğer “Benim çocuğum.” kulak verseydiniz ben inanıyorum ki sizin de yüreğiniz yumuşayacaktı. Ben inanıyorum ki…

İBRAHİM KORKMAZ (Düzce) – Ahlaksızlıktır o!

BAŞKAN – Sayın milletvekili, lütfen…

AYKAN ERDEMİR (Devamla) - …siz de duygudaşlık, siz de empati kurabilecektiniz. Ama biliyoruz ki toplum yavaş yavaş değişiyor, nefret söylemi ve nefret suçları ağır ağır da olsa müeyyidelere, yaptırımlara tabi oluyor. Biz de Cumhuriyet Halk Partisi olarak arzu ediyoruz ki Türkiye’de öfkeyle, nefretle yol alınmasın. Seçim bildirgemizde de taahhütte bulunduğumuz gibi, Türkiye’de ayrımcılıkla mücadele ve nefret suçlarıyla mücadele için bir yasal düzenlemenin bir an önce oluşturulmasını talep ediyoruz.

Biliyorsunuz, Türkiye’de 70’i aşkın sivil toplum kuruluşunun meydana getirdiği bir platform var; Nefret Suçları Yasa Kampanyası Platformu. Bu platformun ortak aklının ürünü olan da bir nefret suçları yasa tasarısı var. Ben istiyorum ki bu taslağı biz alalım ve Meclisimizde görüşüp kabul edelim. Buna yol açmak için de, aralık ayında bir kanun teklifi olarak Meclis gündemine bu ortak aklın ürünü, bu 70 STK’nın ortak aklının ürününü sundum. Arzu ediyor ve umuyoruz ki bir gün bu koca dünyada, bir gün bu koca Meclisin gündeminde de nefret suçları yasası için de küçücük de olsa bir yer açılır, bir vakit bulunur.

Son olarak, buradan, LİSTAG annelerine, LİSTAG babalarına seslenmek istiyorum: Şule Anne, Ömer Baba, Pınar Anne biliyorum ki bizi seyrediyorsunuz, biliyorum ki o koskoca dünyamızda sizin çocuklarınıza küçücük de olsa bir yerimiz var mı merak ediyorsunuz. Ben inanıyorum ki bugün Türkiye Büyük Millet Meclisi, bu yüce Meclis sizlerin gözündeki yaşı dindirecek ve diyecek ki “Koskoca dünyamızda sizin çocuğunuza da yerimiz var. Koskoca dünyanızda bizim çocuğumuza da yerimiz var.”

Hepinizi saygı ve sevgiyle selamlıyorum. (CHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Erdemir.

Cumhuriyet Halk Partisi Grubu önerisinin lehinde Mersin Milletvekili Sayın Ertuğrul Kürkcü.

Buyurun. (BDP sıralarından alkışlar)

ERTUĞRUL KÜRKCÜ (Mersin) – Sayın Başkan, sevgili arkadaşlar; Cumhuriyet Halk Partisinin araştırma önerisini destekliyoruz. Sevgili arkadaşımız Binnaz Toprak’a da buna önayak olduğu için müteşekkiriz, çok önemli bir meseleyi ortaya koymaya yardımcı oldu. Bu meselenin önemi, sadece söz konusu cinsel yönelimler kümesi içinde yer alanların haklarını gündeme getirmesi açısından değil, aynı zamanda, onların haklarını savunmadan hiç kimsenin hakkını savunamayacağımız gerçeğini ortaya koymuş olmasıyla ilgili; tıpkı kadının hakkını savunmadan, tıpkı Kürt’ün hakkını savunmadan, tıpkı yoksulun, emekçinin hakkını savunmadan LGBT bireylerinin hakkını da savunamayacağınız gibi. Bütün hak silsileleri birbirine temelden bağlı. Birini ihmal ya da birini inkâr ederek geri kalanları hakikaten savunduğunuza ne bizi ne başkalarını inandırabilirsiniz.

Tabii, bu bakımdan çok değerli bir müttefikimiz var, Sayın Başbakan Tayyip Erdoğan, 2002’de katıldığı bir televizyon programında şöyle demişti: “Eş cinsellerin de kendi hak ve özgürlükleri çerçevesinde yasal güvence altına alınması şart. Zaman zaman bazı televizyon ekranlarında onların da muhatap oldukları muameleleri insani bulmuyoruz.” Az konuda kendisiyle hemfikiriz ama bu konuda hemfikir olmuşluğumuz vardı. Acaba, bugün de böyle midir, yoksa bize Lut kavminden mi dem vuracaktır bu konu konuşulurken bilmiyoruz asıl konunun ancak merkezindeki LGBT bireylerin durumunu niye araştırmamız gerektiğine döndüğümüz zaman birkaç göstergeye bakalım.

Bunlardan biri, Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Üyesi Profesör Yılmaz Esmer’in 2009’da yaptığı bir alan araştırması. “Radikalizm ve Aşırıcılık” başlığı altındaki bu araştırmada, 34 ilde 1.715 kişiyle görüşmüş kendisi ve ekibi ve “Kiminle komşu olmak istemezsiniz?” sorusuna yanıt verenlerin yüzde 87’si eş cinsel kişiler olarak yanıt vermiş. Bütün yanıtlar arasında içki içenler yüzde 72, hiçbir dine inanmayanlar yüzde 66, Yahudiler yüzde 66, Hristiyanlar yüzde 52 diye gidiyor. Böylelikle apaçık bir biçimde görüyoruz ki toplumda son derece yaygın, kamusallaşmış bir ön yargı var. Bunun herhangi bir yasaya dayanmadığı hâlde, örneğin Radyo ve Televizyon Üst Kurulu tarafından bir kanalda yayınlanan “Hung” dizisinin eş cinselliği normal gösterdiği için cezalandırılmasına bakacak olursak, zaman zaman ellerinde yetki olanlar bu kümeye karşı, bu cinsel yönelim tercihlerine karşı, bu cinsel yönelimler toplamına karşı son derece ön yargılı ve saldırgandırlar.

Öte yandan, Askerlik Kanunu esasen eş cinselleri karşısına almaktadır ve üstelik onları askerlikten muaf tutmak gibi bir tercihi gerçekleştirmek bakımından da son derece aşağılayıcı göstergelerle eş cinselliklerini ispata yöneltmektedir, zorlamaktadır. Bütün bunlar söz konusu olduğunda da bunların olmadığı söylenmektedir ama askerlik muayenesine gidenler orada kendileri gibi olmayan başkalarının nasıl muamelelerle karşı karşıya kaldıklarını görürler.

Şimdi, demek ki o zaman gerçekte toplumsal ön yargılar, geleneksel davranışlar, menkıbeler, efsaneler, kötü söylenceler dolayısıyla toplumun kıyısına doğru itilmiş bir insan topluluğu vardır, bunların toplumun geri kalanıyla eşitlenmesi için özel tedbirler gerekir. O yüzden bu araştırma gereklidir.

“Durumu araştıralım, bir bakalım.” değil, “LGBT bireyler” dediğimiz lezbiyen, gey, biseksüel, travesti ve transseksüellerin bu toplumun eşit haklı üyeleri oldukları, hiçbir bakımdan ayrımcılığa tabi tutulamayacakları kanunla güvence altına alınmalıdır ki bu toplumsal ön yargılar karşısında bir azınlık durumuna düşmüş olan, azınlık durumuna getirilmiş olan insanların, pozitif ayrımcılıkla, yeniden çoğunlukla eşit haklar seviyesine kazandırılması mümkün olsun. Ancak bunu, bu bakımdan Meclisin nasıl bir karar vereceğini hakikaten merak ediyorum.

Barış ve Demokrasi Partisi Meclis Grubu, Anayasa tartışmaları sırasında cinsel yönelim hakkının Anayasa’ya dercedilmesini, kayıt altına alınmasını istedi. Ne yazık ki, AKP ve MHP temsilcilerinin itirazları dolayısıyla bu, üzerinde anlaşılamayan maddeler arasında kaldı. Umalım, bugün, mesela, bir mucize olsun, Meclis devasa bir adım atsın, bu yönde bir irade beyan etsin, bir anayasal anlaşmazlığın da çözülmesine bir meşruiyet kazandırmış olsun. Ancak, bunun böyle olup olmadığını göreceğiz.

Bir başka noktaya işaret etmek istiyorum. Biz, hiçbirimiz, benim yaşıtlarım bu bakımdan sonsuz bir hoşgörüyle bu dünyaya gelmedik. Bu fikirlere ulaşabilmemiz çok büyük haksızlıklar karşısında tercih yapmak zorunda kaldığımız koşullar içerisinde oluştu. Şahsen ben, eş cinsel bireyler karşısındaki tutumumun ne olacağını hiçbir zaman hayatım boyunca test etmemişken, cezaevinde, bizlerle birlikte hapse konmuş, çeşitli devrimci hareketler ya da politik hareketlere karışarak cezaevine gelmiş eş cinsel bireylerin bundan ötürü zulme uğradıkları koşullarda bir tercih yapmak zorunda kaldım. Ya onu da kendimiz gibi devrimcilerden biri olarak görecektik ya da orada işkenceye terk edecektik. Biz onları devrimcilerin arasına aldık, onlarla beraber yürüdük. Bu hakkı içermeyi zulüm altında, faşizmin zindanlarında öğrendik, bu bilgiyi de asla ve asla unutmayız.

İlk kez bir eş cinsel bireyle cezaevinde, cezaevi yönetimi devrimcilerin eline düştüğünde, 1980 öncesinde, diğer mahkûmların şikâyeti üzerine karşılaştım. Sordum kendisine, dedim ki: “Niye böyle yapıyorsun?” Bana verdiği cevap son derece basit, temel ve sonuna kadar insaniydi: “Aşığım ağabey, ne yapacaksın?” Bu cevaba verecek hiçbir karşılığım yoktu, olduğu gibi kabullenmekten başka bir çaresi yoktu. Bazı kadınlar bazı kadınları, bazı erkekler bazı erkekleri sevebilirler, bu hayatımızın hakikatidir, bununla yaşamayı öğrenmek büyük çoğunluğun görevidir.

Çoğunluğun hakkını savunmak, heteroseksüel bireylerin hakkını savunmak, Türklerin hakkını savunmak, orta sınıfın hakkını savunmak, cari ahlakı savunmak, bunlar çok kolay şeylerdir; zaten yasa sizden yanadır, devlet sizden yanadır, toplum sizden yanadır, herkes sizden yanadır. Böyle olmayanların hakkını savunabiliyorsanız o zaman hakikaten insanlaştınız, insanların hakkını savunmaya hakikaten hak kazandınız demektir.

Biz, eş cinsel onur yürüyüşünde “Şişli’de Kürt’üz, Taksim’de eş cinseliz.” dediğimiz zaman, buna karşı propaganda yapan yayın organları “Bunlar homoymuş.” dedi. Doğrusu, öyle olsam da hiçbir şey fark etmezdi ama bütün mesele, homo olmadığın hâlde homonun hakkını savunmaktır, onlar kendi haklarını savunuyorlar zaten. Kendileri gibi olmayanların onların haklarını savunduğu gün, Türkiye başka bir ülke olacak. Türkiye, Türklerin Kürtlerin hakkını savunduğu zaman, heteroseksüellerin, eş cinsellerin hakkını savunduğu zaman, erkekler kadınların hakkını savunduğu zaman, yaşlılar gençlerin hakkını savunduğu zaman, hâli vakti yerinde olanlar yoksulların yanına geçtiği zaman hakikaten başka bir ülke olacak. Yoksa her zaman olduğu gibi olmaya devam edebilir. O zaman da, kalubeladan beri nasıl gelmişse öyle gider, eş cinsel taşlar durursunuz, taşlayamadığınız yerde de hakaret edip Meclisi terk edersiniz.

Biz o nedenle bu araştırma önergesinin kabul edilmesini istiyoruz. Başbakan Erdoğan’ı 2002’deki sözünün arkasına geçmeye çağırıyoruz. Meclis çoğunluğumuzun da bu sefer bir sürpriz yapıp bizi şaşırtmasını, bu araştırma önergesini kabul etmesini diliyoruz.

Eş cinsellerin, geylerin, lezbiyenlerin, biseksüellerin, transseksüellerin bizlerle aynı hakka, hatta bu açığı kapatmak için biraz daha fazla hakka sahip olmalarını sağlayacak yasal düzenlemeleri yapmak eninde sonunda bu Meclisin görevi olacaktır. Bugün değilse yarın ama mutlaka ezilenlerin yanında, onlarla beraber olacağız.

Bu öneri için de çok teşekkür ediyoruz Binnaz Toprak’a.

Hepinizi sevgiyle selamlıyorum. (BDP ve CHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Kürkcü.

Cumhuriyet Halk Partisi Grubu önerisinin aleyhinde İstanbul Milletvekili Sayın Türkan Dağoğlu.

Buyurun Sayın Dağoğlu. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

TÜRKAN DAĞOĞLU (İstanbul) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Sayın Profesör Binnaz Toprak’ın Mecliste araştırma konusu olması üzerine vermiş olduğu bu önergenin aleyhine söz almış bulunuyorum.

Şimdi, öncelikle, ben, bir tıp doktoru olarak şahsen bunun ne olduğunu bilmek isterim, sizlerin de bilmek istediğinizi düşünürüm. Bu, biyolojik bir kusur mudur, sosyolojik bir olay mıdır, yoksa psikolojik bir durum mudur, hangisidir?

BİNNAZ TOPRAK (İstanbul) - Hiçbiri değil. Bunun için önerge verdik “araştıralım” diye.

ÖZGÜR ÖZEL (Manisa) – Araştıralım Hocam.

TÜRKAN DAĞOĞLU (Devamla) – Öncelikle, bizim bunun kararını vermemiz gerekir.

1974 yılında Amerika’da, 1992 yılında da Avrupa’da psikiyatri dernekleri bunu araştırdı ve araştırmalarının sonunda şöyle bir sonuca varıldı: Bu, biraz evvel diğer konuşmacıların da belirttiği gibi, kısaca “LGBD” dediğimiz durum normal dışı bir davranıştır…

AYLİN NAZLIAKA (Ankara) – “D” değil, “T”, LGBT.

TÜRKAN DAĞOĞLU (Devamla) – …bu, normal bir davranış değildir.

AK PARTİ, insana insan olduğu için değer verip yasalar önünde herkesi eşit saymakta, yaratılanı Yaradan’dan ötürü sevdiğini her vesileyle dile getirmektedir.

Sosyal düzeyde alınan tedbirler de belli bir cinsel yönelime değil, tüm insanlığın faydasına yöneliktir. Bununla birlikte, insanımıza atfettiğimiz bu önem, gerek halkımızın onaylamayacağı yaşam biçimlerine kapı aralayarak ve bir nevi özendirerek, gerekse toplumsal bozulmayı tetikleyecek uygulamaları bir demokrasi kriteri olarak öne sürerek değerlendirilemez. Bu tür bir değerlendirme hakkaniyetli olmaz.

Kadın cinayetleriyle mücadelemizde biz kimseyi trans birey olduğu için görmezden gelmedik. Kadın cinayeti de olsa, erkek cinayeti de olsa, cinsel eğilimleri farkı kişilere yönelik saldırı ve öldürme girişimleri de olsa biz tümüne, şiddete karşı sıfır tolerans politikamızla yaklaştık. Dolayısıyla, burada, LGBT bireylere karşı bir kayıtsızlık görüldüğü yönündeki iddialar gerçekle bağdaşamamaktadır. Kadının kadınla, erkeğin erkekle evlenmesi bir hak değil, bilakis cinsel kalıpların ters yüz edilmesini marifetmiş gibi ortaya koyan toplumsal bir bozulmanın önünü açan bir uygulamadır.

Kendimize bu konuda Batı’yı model olarak almamız gerektiği yönündeki iddiaları ise temelsiz buluyorum. Keza, hepimizin medyadan takip ettiği gibi, Fransa’nın ünlü tarihçilerinden Dominique Venner, Paris’in ünlü Notre Dame Katedrali’nde, ülkesinde eş cinsel evliliğin yasalaşmasını protesto etmek için geçtiğimiz günlerde intihar etti. Söz konusu kanunun iptali yönünde Fransa’da yüz binlerce kişinin katıldığı protesto gösterilerinin düzenlenmesi de aslında bu konuya henüz, Türkiye dâhil, birçok gelişmiş ülkenin, hatta ve hatta ileri demokrasi gösteren ülkelerin kamuoylarının hazır olmadığını göstermektedir.

Yapılması gereken sivil toplumla ortak bir çalışma yürüterek, trans bireylere yönelik nefret saldırıları ve cinayetlerinde ön alıcı tedbirler getirilmesi…

AYLİN NAZLIAKA (Ankara) – Biz de onu öneriyoruz.

TÜRKAN DAĞOĞLU (Devamla) – …bunun aksi yönünde davranan görevlilerin ve yargı mensuplarının keyfî veya ayrımcı gerekçelerle kararlar almasının etkin şekilde önlenmesidir. Bunun için de bir nevi, yerelde gözümüz olan sivil toplumun karar alıcı, etkin bir diyalog süreci içerisinde olması gerektiğine inanıyorum.

Hepinize saygılar sunuyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Dağoğlu.

BİNNAZ TOPRAK (İstanbul) – Efendim, burada yanlış bilgiler verdi Sevgili Türkan Hanım. Birkaç şeyi düzeltmek istiyorum.

BAŞKAN – Buyurun. (CHP sıralarından alkışlar)

V.- AÇIKLAMALAR (Devam)

15.- İstanbul Milletvekili Binnaz Toprak’ın, İstanbul Milletvekili Türkan Dağoğlu’nun CHP grup önerisi üzerinde yaptığı konuşma sırasındaki bazı ifadelerine ilişkin açıklaması

BİNNAZ TOPRAK (İstanbul) – Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Sevgili arkadaşlar, Adalet ve Kalkınma Partisi şu meseleyi birazcık âdet hâline getirdi: Yaptığı veya dile getirdiği kısıtlayıcı hükümler için ikide bir bilimi öne sürüyorlar, diğerlerinin bilim hakkında hiçbir şey bilmediğini iddia ediyorlar. İçki yasağıyla ilgili de bu söylendi. İçkinin zararlı olduğunu daha dün Başbakan söyledi, “Bilim tarafından ispatlanmıştır.” dedi, bu hiç doğru değil, bunun hakkında yazı yazacağım. Girip bakarsanız, yapılan bütün araştırmalar aşırıya kaçmamak ve günde 1-2 bardak olmak şartıyla ve haftada üç dört gün olmak şartıyla özellikle kırmızı şarabın yüzde 40’a kadar, damar tıkanmasından beyin inmesini ve kalp krizini engellediğini gösteriyor ve bunlar çok ciddi bilimsel araştırmalar. Bu bir.

ŞUAY ALPAY (Elâzığ) – Yapmayın Allah aşkına ya!

AHMET YENİ (Samsun) – Konuştukça batıyorsunuz.

BAŞKAN – Sayın milletvekilleri, lütfen.

BİNNAZ TOPRAK (Devamla) – İkincisi, ben lisans ve lisansüstü eğitimimi Amerika’da aldım. 1974 yılında Amerika’daydım, 1974 yılında Amerika bu konularda o kadar geri bir ülkeydi ki, mesela zencilerin beyazlardan daha aptal olduklarını iddia eden bilim adamları vardı. Onun için, 1974’te yapılan araştırmalar 2013 yılında “ilimdir, bilimdir” diye bize sunulamaz. Çok özür diliyorum Türkan Hanım ama söylediklerinizin yanlış olduğunu düşünüyorum.

Teşekkür ederim Sayın Başkan.

AYKAN ERDEMİR (Bursa) – Sayın Başkan, sayın vekil “Ahlaksızlığı savunuyorsunuz.” diyerek…

BAŞKAN – O size laf attı ama.

AYKAN ERDEMİR (Bursa) – Ahlaksızlığı…

BAŞKAN – Bakın, Türkan Hanım’ı öyle söylediğinizi zannettim ben, onun söylediğini… Sonra, tutanak kısmına bakacağız ama yani…

AYKAN ERDEMİR (Bursa) – Fakat itham ediyor, ahlaksızlığı savunmuyoruz…

BAŞKAN – Ya, anladım da bak, şimdi, güzel kardeşim, beyefendi laf attı, bağırdı ve ondan sonra da gitti. Yani burada, şu kürsüde size yönelik, o dediğinize… Yani bu her birbirinize sövdüğünüzde ben söz versem yandı gülüm keten helva. Oradan gitti.

AYKAN ERDEMİR (Bursa) – Gerek şahsıma gerek Cumhuriyet Halk Partisine ahlaksızlığı…

BAŞKAN – Ya, hayır, bakın, yani gitti.

Onu sataşma olarak kabul edemem, çünkü herkes birbirine laf atıyor, biz bu Meclisi yönetemeyiz. Ben Türkan Hanım’ın böyle dediğini zannettim, öyle bir şey yok, o beyefendi laf attı size, sonra da gitti.

AYKAN ERDEMİR (Bursa) – Peki, bugünden itibaren “ahlaksız” demek serbest midir kürsüdeki hatibe ve parti grubuna?

İDRİS BALUKEN (Bingöl) – Özür dilemesi gerekiyor.

BAŞKAN – Bakın, şimdi burada, parti grubuna da çok ayıp, insanların da birbirine sövmesi çok ayıp.

Burada bütün grup başkan vekilleri geldiler, ben de imzamı koydum, buradaki Divan üyeleri de imzasını koydu ve sonuç itibarıyla biz bu tür konuşmaları kınadık, bir daha yapılmayacağına dair karar aldık, o arkadaşı da ben buradan siz konuşurken uyardım, ondan sonra da o çıktı, gitti.

AYKAN ERDEMİR (Bursa) – O zaman Sayın Başkan, biz hakkı savunuyoruz, hakkı savunmaya devam edeceğiz…

BAŞKAN – Şimdi, bakın, bu zaten tutanağa geçti…

AYKAN ERDEMİR (Bursa) – …ahlaksızlığı savunanlara da mesajımız budur.

BAŞKAN – Tamam, tutanağa geçti.

Evet…

BİNNAZ TOPRAK (İstanbul) – Sayın Başkan, bir de bir şey daha söyleyebilir miyim. AKP’li arkadaşların tartışmaları dinlemeden sırf oy vermek için buraya gelmelerini de protesto ediyorum, dinleseler belki olumlu oy verebilirlerdi.

Teşekkür ediyorum.

BAŞKAN – O da tutanaklara geçti Hocam.

VIII.- ÖNERİLER (Devam)

A) Siyasi Parti Grubu Önerileri (Devam)

ÖZGÜR ÖZEL (Manisa) – Karar yeter sayısı istiyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Karar yeter sayısı arayacağım.

Cumhuriyet Halk Partisi Grubu önerisini oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Karar yeter sayısı vardır, öneri reddedilmiştir.

Alınan karar gereğince sözlü soru önergelerini görüşmüyor ve gündemin “Kanun Tasarı ve Teklifleri ile Komisyonlardan Gelen Diğer İşler” kısmına geçiyoruz.

1’inci sırada yer alan, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünde Değişiklik Yapılmasına Dair İçtüzük Teklifi ve Anayasa Komisyonu Raporu’nun görüşmelerine kaldığımız yerden devam edeceğiz.

X.- KANUN TASARI VE TEKLİFLERİ İLE KOMİSYONLARDAN GELEN DİĞER İŞLER

A) Kanun Tasarı ve Teklifleri

BAŞKAN - Komisyon? Yok.

Ertelenmiştir.

2’nci sırada yer alan, Devlet Sırrı Kanunu Tasarısı ve Avrupa Birliği Uyum Komisyonu ile Adalet Komisyonu Raporlarının görüşmelerine kaldığımız yerden devam edeceğiz.

2.- Devlet Sırrı Kanunu Tasarısı ve Avrupa Birliği Uyum Komisyonu ile Adalet Komisyonu Raporları (1/484) (S. Sayısı: 287)

BAŞKAN - Komisyon? Yok.

Ertelenmiştir.

3’üncü sırada yer alan, Türk Petrol Kanunu Tasarısı ile Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu Raporu’nun görüşmelerine kaldığımız yerden devam edeceğiz.

3.- Türk Petrol Kanunu Tasarısı ile Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu Raporu (1/725) (S. Sayısı: 450)

BAŞKAN - Komisyon? Burada.

Hükûmet nerede?

MEHMET DOĞAN KUBAT (İstanbul) – Burada, burada.

TURGUT DİBEK (Kırklareli) – Hükûmet yok, beş dakika ara verin.

ÖZGÜR ÖZEL (Manisa) – Hükûmet yok Sayın Başkanım.

MEHMET ALİ SUSAM (İzmir) – Hükûmet yok, ara verin Sayın Başkan.

BAŞKAN – Birleşime on dakika ara veriyorum.

Kapanma Saati: 17.16

DÖRDÜNCÜ OTURUM

Açılma Saati: 17.29

BAŞKAN: Başkan Vekili Meral AKŞENER

KÂTİP ÜYELER: Fatih ŞAHİN (Ankara), Özlem YEMİŞÇİ (Tekirdağ)

-----0----

BAŞKAN – Sayın milletvekilleri, Türkiye Büyük Millet Meclisinin 112’nci Birleşiminin Dördüncü Oturumunu açıyorum.

KAMER GENÇ (Tunceli) – Sayın Başkan, biraz önce yanlış uygulama yaptınız. İç Tüzük’ün 62’nci maddesine göre, her birleşimin başından, her görüşmenin başından sonuna kadar bir hükûmet temsilcisi bulunmak zorunludur, okursanız. “Eğer hükûmet temsilcisi bulunmazsa, o, başka bir birleşime bırakılır.” diyor. Yani “bırakılabilir” demiyor. Biraz önce siz…

YAHYA AKMAN (Şanlıurfa) – Komisyon vardı ama.

KAMER GENÇ (Tunceli) – Bırak canım.

BAŞKAN – Siz karışmayın, lütfen, ben dinleyeyim Sayın Genç’i.

KAMER GENÇ (Tunceli) – Sayın Başkanım, biraz önce siz dediniz ki: “Komisyon burada. Hükûmet yok.” Çünkü yoktu.

BAŞKAN – “Yok” demedim ben.

KAMER GENÇ (Tunceli) – Efendim, niye ara verdiniz? Bakın, Sayın Başkan…

BAŞKAN – Ama “yok” demedim.

KAMER GENÇ (Tunceli) – Yani Hükûmet yoktu.

BAŞKAN – Ağzımdan “yok” çıkmadı Sayın Genç.

KAMER GENÇ (Tunceli) – Çıksın çıkmasın Sayın Başkan. Yoksa tutumunuz hakkında söz istiyorum 63’üncü maddeye göre.

BAŞKAN – Tamam, hayhay, size söz vereyim.

KAMER GENÇ (Tunceli) – Efendim?

BAŞKAN – Usul tartışması açıyorum.

KAMER GENÇ (Tunceli) –Sayın Başkan, peki, bana bir söz verin de ben konuşayım.

BAŞKAN – Vereceğim zaten. Sayın Genç, sizi kırar mıyım? Ne zaman kırdım?

KAMER GENÇ (Tunceli) – Tamam, peki.

BAŞKAN – Tamam, hayhay.

İHSAN ŞENER (Ordu) – Bu kadar hatırlı, bu kadar saygın bir kişilik nasıl kırılır?

BAŞKAN – Şimdi, sizden de rica ediyorum, bakın, Adalet ve Kalkınma Partisi Grubu üyelerinden rica ediyorum. Şimdi, sakin, sessiz, şu işi idare edelim.

KAMER GENÇ (Tunceli) – İsterse kavga çıkarsınlar Sayın Başkan.

BAŞKAN – Kavga çıkarsa sizin yanınızdayım.

KAMER GENÇ (Tunceli) – Hayır yani kendileri bilir, iktidar kendileri.

BAŞKAN – Başka bir şey söylüyorum ama.

KAMER GENÇ (Tunceli) – Peki.

BAŞKAN – Vereceğim ben size, ilk sözü de size vereceğim de şimdi alalım diğer arkadaşları.

Aleyhte, Sayın Genç’in dışında…

ALİM IŞIK (Kütahya) – Lehte.

MEHMET DOĞAN KUBAT (İstanbul) – Lehte.

MEHMET ALİ SUSAM (İzmir) – Aleyhte.

BAŞKAN – Tamam.

Sayın Genç, buyurun. (CHP sıralarından alkışlar)

KAMER GENÇ (Tunceli) – Yalnız, Sayın Başkan, beş dakika verseniz de… Çünkü ayrıntılı konuşalım.

BAŞKAN – Haydi, ben size beş dakika vereyim, tamam, hadi buyurun.

XI.- USUL HAKKINDA GÖRÜŞMELER

KAMER GENÇ (Tunceli) – Evet, Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; burası Türkiye Büyük Millet Meclisidir, Türkiye'nin en saygıdeğer bir kurumudur. Bu kurum faaliyetine başlarken, özellikle Başkanlık kürsüsünde oturan başkan vekili arkadaşlarımızın çok objektif, İç Tüzük’ü aynı, harfiyle uygulamak zorunda olan kişiler olduğunu bilmek zorundalar.

Şimdi, şöyle bir şey, İç Tüzük’ün 62’nci maddesinde diyor ki: “Her görüşmenin başından sonuna kadar bir Hükûmet temsilcisi bulunur. Eğer Hükûmet temsilcisi bulunmazsa…”diyor, bakın, son cümle: “Eğer görüşmenin başında hazır değilse o konudaki görüşme bir defalık gelecek birleşime bırakılır.”

Biraz önce siz kanun tasarısına geldiğiniz zaman “Komisyon burada.” dediniz fakat “Hükûmet…” dediniz, salonda, Türkiye Büyük Millet Meclisi salonunda Hükûmet mensubu yoktu, doğrusu bu. Yani, olmayınca siz birleşime on dakika ara verdiniz. Şimdi, sizin birleşime on dakika ara vermenizin gerekçesi Türkiye Büyük Millet Meclisi salonunda bir Hükûmet temsilcisinin olmamasından kaynaklandı. Dolayısıyla, 62’nci maddeye göre siz ara vermeyecektiniz, gündemin müteakip maddesine geçecektiniz çünkü bu İç Tüzük böyle, bunu böyle yazmışlar: “Bırakılır.” diyor, “bırakılabilir.” demiyor. Dolayısıyla, eğer Meclis Başkan Vekilliği kürsüsünde oturan arkadaşlarımız… Hadi iktidar partisinin başkan vekilleri olsa neyse ama siz muhalefet partisinin başkan vekilisiniz, lütfen İç Tüzük’ü uygulayın. Ve siz bunu, o gündem maddesini ertelemek zorundasınız. Bakın, bir hükûmet bu… Yani, siz böyle davranırsanız bu Hükûmet zaten bu Meclise saygı duymuyor.

Bakın, şu sıralarda 1 tane bakan var mı? Yok. Kim… Nerede bu kişiler? Çünkü dışarıda keyif çatıyorlar arkadaşlar, dışarıda keyif çatıyorlar.

OSMAN AŞKIN BAK (İstanbul) - Geldi, bak, bak.

AKİF ÇAĞATAY KILIÇ (Samsun) - Geldi, bak, arkada bak.

KAMER GENÇ (Devamla) - Türkiye Büyük Millet Meclisine saygıları yok bunların. Türkiye Büyük…

OSMAN AŞKIN BAK (İstanbul) – Senin gözün görmüyor!

KAMER GENÇ (Devamla) – Ya, ben görüyorum, senin gözün görmüyor. Ben gayet iyi görüyorum.

Ve dolayısıyla, siz disiplinli bir başkan vekili olarak hareket etseniz, şimdi, bir daha da bunlar gelip burada otururlar ama etmediğiniz için “Nasıl olsa başkan vekillerinin hepsi bizi idare eder; biz Meclise gitsek de olur, gitmesek de olur. Zaten Türkiye Büyük Millet Meclisi yönetimi bizim emir ve talimatlarımız paralelinde hareket ediyor…” Böyle bir yönetim olmaz Sayın Başkan, objektif olmak zorundasınız, doğru uygulama yapmak zorundasınız. Türkiye Büyük Millet Meclisi ciddi bir kurumdur. Bu kurumu yöneten kişiler de aynı ciddiyeti muhafaza etmek zorundadırlar.

Onun için, Hükûmet dışarıda, hiç Meclise de değer verdiği yok, gelen giden bakanları yok, sorularımıza doğru dürüst cevap vermiyorlar. Dün burada Maliye Bakanı bizim sorularımıza cevap veriyor, yanlış bilgi veriyor. Ben diyorum ki: “Siz gelir ortaklığı yolu ile birtakım firmalara 7 tane liman vermişsiniz. Biz KİT Komisyonunda müzakere ediyoruz. Arkadaşlar on beş senede 1 kuruş tahsil etmiyorlar. Bir de üstelik de zaman aşımına şeyler var.” Burada Mehmet Şimşek çıkıyor, diyor ki: “11 milyon lira tahsil ettik.”

Ya, arkadaşlar, böyle olmaz yani bu Hükûmette bir ciddiyet olması lazım. Bütün yolsuzluklar ve suistimaller inkâr yoluyla örtbas edilmeye çalışılıyor. Hiç olmazsa siz Meclis Başkan Vekili olarak burada, bence, Sayın Başkanım, kesinlikle bugünkü bu gündem maddesini ertelemek zorundasınız. Dürüstlüğün, dürüst bir yönetimin gerektirdiği budur. Yoksa böyle hareket ederseniz bu Hükûmet de bu Meclise karşı böyle davranır, bu Meclisi böyle ciddiye almaz.

Arkadaşlar, yani okuma yazması olan her insan bu tüzüğü böyle anlar. Diyor ki: “Her görüşmenin başından beri hükûmet olmak zorunda.” Sayın Başkan Vekilimiz açtı, Komisyon vardı, “Hükûmet?” dedi, baktı, salonda Hükûmet yok, olmayınca ara verdi. Veremez. Şimdi, İç Tüzük’ü ya uygulayacağız ya uygulamayacağız. Eğer uygulamazsanız o zaman buraya çıkaralım herhangi bir kişiyi veya İç Tüzük’e de gerek yok Sayın Başkanım, o zaman AKP’nin kafasıyla bu Meclis istediği kanunu… Hatta müzakereye de gerek yok. Zaten birçok kanunla, getirilen yolsuzluk kanunlarıyla bu milletten gerçekler saklanıyor. Bakın, geçen gün bir vergi affını getirdiniz, servet affını. O affı getirdiniz, Türkiye’dekilere de teşmil ettirdiniz.

Dolayısıyla, o kadar büyük soygun, o kadar büyük hukuk ihlalleri var ki bu salonda, öncelikle sizin buna imkân vermemeniz lazım. Sayın Başkanım, size büyük saygı duyuyorum ama bu gündem maddesini atlamak zorundasınız çünkü Hükûmet olmadığından ikinci gündem maddesine geçmek zorundasınız.

Saygılar sunuyorum. (CHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Genç.

Tutumumun lehinde İstanbul Milletvekili Sayın Doğan Kubat.

Buyurun. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

MEHMET DOĞAN KUBAT (İstanbul) – Sayın Başkanım, çok değerli milletvekilleri; açılan usul tartışmasında Sayın Başkanımızın tutumu lehinde görüşlerimi ifade etmek üzere söz almış bulunuyorum. Bu vesileyle yüce heyetinizi saygılarımla selamlarım.

KAMER GENÇ (Tunceli) – Bu maddede tartışılacak bir şey yok ki!

OSMAN AŞKIN BAK (İstanbul) – Dinle, dinle!

MEHMET DOĞAN KUBAT (Devamla) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; İç Tüzük’ümüzün 15’inci maddesinde…

KAMER GENÇ (Tunceli) – Sayın Başkanım, tartışılacak bir şey yok.

MEHMET DOĞAN KUBAT (Devamla) – …Meclis başkan vekilinin görevleri net biçimde yazılmış. Genel Kurul görüşmelerini yönetmek, Sayın Başkan Vekilimizin sorumluluğunda olan bir görev ve yetkidir.

Kanunların görüşülme usul ve esasları da yine bu Tüzük’te ayrıntılı biçimde düzenlenmiştir. Kanun görüşmelerinde komisyonun ve hükûmetin burada temsil edilmesi şeklî bir unsurdur, doğrudur.

KAMER GENÇ (Tunceli) – Şeklî mi, nasıl şeklî ya?

MEHMET DOĞAN KUBAT (Devamla) – Bu konuya ilişkin 62’nci madde, “Hükûmetin temsili” kenar başlıklı 62’nci maddede, kanun görüşmelerinde her görüşmenin başından sonuna kadar hükûmet adına görüş bildirmek üzere, Başbakan veya ilgili bakan veya zorunlu hâllerde de o bakanlığın en üst düzey bir bürokratının Genel Kurulda olması zorunluluğu getirilmiştir. Bundan maksat da, iki değişiklik gerekçesi de incelendiği zaman esasen yapılan bu kanun çalışmalarında teklif -her zaman tasarı olmayabilir burada görüşülen kanun- veya tasarıdaki o kanunun içeriğine ilişkin hükûmetin görüşünü net biçimde ortaya koyarak görüş birliği sağlayıp böylece yasama faaliyetinin daha sağlıklı biçimde yürütülmesini sağlamaktır. Hükmün konuluş amacı, özü budur.

Değerli Başkanım, biraz önce, gündemin kanun tasarı ve tekliflerinin 3’üncü sırasında yer alan Türk Petrol Kanunu Tasarısı’na geldiği zaman sıra, Komisyonu sordu çünkü Komisyonu ve Hükûmeti ayrı ayrı sorup bir durum tespiti yapmak zorunda “Var.” veya “Yok.” diye; Sayın Başkanımızın takdirine bağlı bir tespit yapmak durumunda. Sayın Başkanın…

KAMER GENÇ (Tunceli) – Takdirine bağlı değil, zorunlu.

MEHMET DOĞAN KUBAT (Devamla) – Sayın Genç, görüşlerinizi dinledik yani biz de ifade ediyoruz görüşlerimizi.

KAMER GENÇ (Tunceli) – Ya maddeyi bir oku da bunu da öyle yorumlarsan, ben size niye bir saattir… Okuma yazman yok demektir o zaman.

MEHMET DOĞAN KUBAT (Devamla) – Sayın Başkanımız, ilgili ihtisas komisyonundan burada kanun görüşmelerine katılmaya özel olarak görevlendirilmiş sözcülerden birisinin varlığını “Komisyon burada mı? Evet, burada.” diyerek tespit etti; tutanaklar incelenirse görülür. O esnada, Sayın Başkanımız, 62’nci madde uyarınca Hükûmetin burada olup olmadığına dair bir sual tevcih etmeden…

KAMER GENÇ (Tunceli) – Etti, etti… Tutanağa bak.

MEHMET DOĞAN KUBAT (Devamla) – …varlık veya yokluğa ilişkin bir tespit yapmadan…

KAMER GENÇ (Tunceli) – “Hükûmet?” dedi, “Yok.” dedi.

MEHMET DOĞAN KUBAT (Devamla) – …görüşmelere ara verdi. Bu, tamamen Sayın Başkanımızın takdirinde olan bir konudur.

KAMER GENÇ (Tunceli) – Öyle takdir olur mu ya?

MEHMET DOĞAN KUBAT (Devamla) – Bundan önce, Mecliste, daha önce yapılan uygulamalar var; Kanunlar ve Kararlar Başkanlığından istenirse, tutanakları da biraz sonra takdim ederiz. “Komisyon burada.” denildikten sonra, hatta, komisyon sıralarında komisyon otururken varlık ve yokluğa ilişkin bir durum tespiti yapmaksızın ara verilip daha sonra görüşmelere devam edildiği vardır.

KAMER GENÇ (Tunceli) – Öyle bir şey yok!

MEHMET DOĞAN KUBAT (Devamla) – Biraz sonra sunabiliriz.

Değerli arkadaşlar, bu Tüzük ve Anayasa… Türkiye Büyük Millet Meclisi çalışmalarının Tüzük’e göre… Elbette, Tüzük’teki bir kısım boşluklar, uygulamalar, Meclis teamülleriyle doldurulur; yıllarca burada, içimizde tecrübeli arkadaşlarımız var, bunu gayet iyi bilirler.

ADİL ZOZANİ (Hakkâri) – “Hükûmet nerede?” diye sordu.

MEHMET DOĞAN KUBAT (Devamla) – Sayın Başkanımız, bu Meclisin verimli çalışması için takdir hakkını bu yönde kullanmıştır. Ben Sayın Başkanımızı gerçekten takdir ediyorum.

KAMER GENÇ (Tunceli) – Hesabına geldiği için takdir ediyorsun değil mi?

MEHMET DOĞAN KUBAT (Devamla) – Meclisin zamanının boşa gitmemesi için, burada gündemdeki işleri görüşüp bir an önce hayata geçirebilmek için, olağanüstü iyi niyetli, hoşgörülü bir çaba içerisinde, bütün siyasi partilere karşı bu anlayışı gösteriyor. Ben, sadece bu insani, iyimser yaklaşımının ötesinde davranışlarının da İç Tüzük’teki amir hükümlerle bire bir örtüştüğünü düşünüyorum. Bu nedenle, Değerli Başkanımızın biraz önceki tavrında, tutumunda, usule ve tüzüğe aykırı herhangi bir yön yoktur.

Başkanımızın tutumunun lehinde olduğumu belirtiyor, yüce heyetinizi saygılarımla selamlıyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Tutumum aleyhinde İzmir Milletvekili Sayın Mehmet Ali Susam.

Buyurun. (CHP sıralarından alkışlar)

MEHMET ALİ SUSAM (İzmir) – Sayın Başkanım, değerli milletvekilleri; Sayın Meclis Başkanımızın, şu anki Başkan Vekilimizin tutumuyla ilgili söz aldım.

Sayın Meral Akşener, bu Parlamentoda bulunduğum süre içerisinde, Meclisi yönetmede, dirayeti, iyi niyeti, bir hanımefendi olarak aynı zamanda otoritesiyle de hepimizin gönlünde yer etmiş, saygıdeğer bir başkan vekilimizdir. Meclis Başkanlığını da layıkıyla yaptığı konusunda hiçbir tereddüdüm yok; kendisini severim, sayarım.

Ama, bugün, bu olayın her anını yaşadığım için, kendisiyle ilgili bir durumu, tutumu hakkında eleştiriyi Sayın Kamer Genç yaptığında, Kamer Genç’in haklı olduğuna vicdanen inandığım için buraya çıktım. Çünkü, Sayın Başkan, oturumla ilgili olarak konuşmalar bittikten sonra Petrol Yasası’nı görüşmek üzere konuya devam etti, Komisyon temsilcileri de geldi. Hükûmete baktı, Hükûmet yoktu. Ben de kendisiyle göz göze geldim ve “Ara ver Başkan.” dedim. Sonra, İç Tüzük’ü okudum, benim de “Ara ver.” dememin yanlış olduğunu, o an uygulamada, hükûmet olmadığı için o kanunu geçmesi gerektiğine inandım ve bundan dolayı aleyhte söz aldım.

Ama bir şeyin altını çizeyim. Bakın arkadaşlar, biraz önce yaşadığım bir şeyi söyleyeyim: Ben bu Komisyonun üyesiyim Cumhuriyet Halk Partisi adına. Benim saat dört buçukta randevum vardı. Randevuma giderken sayın grup başkan vekilime ve Sayın Özgür Özel’e dedim ki: “Biraz gecikebilirim. Benim 8’inci maddede konuşmam var ama gecikmem olabilir. Gecikme olmasın diye, senden rica ediyorum, bir yoklama iste, ben geç kalmayayım.” Ben randevumu erken bitirdim ve buraya beş olmadan geldim ve burada oturdum. Sayın Hükûmet temsilcilerinin benim gösterdiğim duyarlılığı ve hassasiyeti göstermeyip, bu kanunun gidişatını, geleceğini bilerek buraya gelmemiş olmaları hem bu Meclise hem bu yasada yaptıkları uygulamalar için uygun bir davranış değildir. Onun için, bu davranışın Meclis tarafından ve Başkanlık tarafından değerlendirilmesini takdirlerinize sunuyorum.

Hepinize saygılar sunuyorum. (CHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Susam.

Tutumumun lehinde İzmir Milletvekili Sayın Oktay Vural. (MHP sıralarından alkışlar)

Buyurun.

OKTAY VURAL (İzmir) – Teşekkür ederim.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; tutumunuzun lehinde söz talep ettim. Aslında bugünkü gündem yani petrol kanunu tasarısının görüşülmesine ilişkin irade doğrudan doğruya AKP tarafından Danışma Kurulunda mutabakat sağlanmadığı için bir grup önerisiyle getirildi ve bunun görüşülmesi talep edildi. Şüphesiz böyle bir konuda gerek Komisyonun gerek Hükûmetin burada bulunmasını temin etmesi gereken de zaten AKP Grubuydu. Bu bakımdan, irade görüşülmesine yönelikse, burada bulundurmama iradesi de bir bakıma AKP Grubunun iradesiydi.

Evet, aslında gerçekten maddeye göre hem komisyonun hem hükûmetin olması gerekir. Hükûmet bir defa yoksa ondan sonra hükûmetin aranmasına gerek yok çünkü zaman zaman hükûmet veya komisyon iradesini burada temin etmemekle aslında çoğunluk iradesi bir bakıma o kanunların görüşülmesini engelliyor. Nitekim, bugünkü gündemde de bundan önce 2 tane kanun var. Burada komisyon başkanı ve hükûmet olmayınca görüşülmüyor. Demek ki bu bir iradeyle oluşuyordu. Bu bakımdan, böyle bir irade gerçekten var mıdır yok mudur bilmiyorum ama geldiğimiz bu noktada hem komisyonun hem hükûmetin aranması gerektiği izahtan varestedir. Ancak, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunda bugün böyle bir konunun görüşülmesine yönelik olarak parti gruplarımızın da hazırlıkları var, konuşmaları da yapmak üzere biz buradayken, Sayın Meclis Başkanı, zannederim, Sayın Hükûmetin, özellikle Sayın Bakanın burada bulunmamasının anlık bir olay olduğunu dikkate alarak ve bir hükûmeti beklemek için de Türkiye Büyük Millet Meclisini bekletmemiş olmak için bir ara vermeyi uygun gördü. Çünkü, gerçekten bu şekilde bir irade olmadığına ilişkin bir kanaat de vardı. O bakımdan, Meclis Başkanımız tamamen Türkiye Büyük Millet Meclisinin saygınlığını temin etmek ve Türkiye Büyük Millet Meclisinin değerli milletvekillerini bir bakanı bekliyor pozisyonuna düşürmemek amacıyla inisiyatif kullanmıştır.

O bakımdan, ben buradaki temel sorumluluğun AKP Grubuna ve Sayın Bakana ait olduğunu düşünüyorum. Sayın Meclis Başkanımız da doğrudan doğruya bir tasarı ya da teklifin görüşülmemesini temin etmemek üzere bir irade olmadığını dikkate alarak ve Meclisin de beklemesini uygun görmediği için zannederim bir ara vermek suretiyle Bakanın bulunmasını temin etti. Yoksa, burada gerçekten zaman zaman bunlar oluyor, komisyon başkanı ya da bakanlar, hatta bizim konuşmacılarımız da zaman zaman oluyor. O bakımdan, bu konuda biz de bir an için konuşma zamanlamasını halledemiyoruz, konuşmacımız da olmayınca “Beş dakika ara verin.” diye ifadelerde bulunuyoruz, zaman zaman bunları da yapabildik. O bakımdan, böyle bir konunun bir bekletme ya da atlama konusu temin edilmemesi noktasında iradeyi kullanan Başkanın tutumunun doğru olduğunu düşünüyorum. Ancak bundan sonraki süreçle ilgili… Bunlar usuli hususlardır ancak usul çok önemlidir çünkü bizim asıl dikkate alacağımız da usuldür. Bu usule uymamız, çoğunluk iradesini uydurmamız gerekiyor, usulü çoğunluk iradesine uyduramayız.

O bakımdan, AKP Grubunun ve sayın bakanların böyle bir konuda görüşme olurken bulunmaya ihtimam göstermesi -eğer kasıtlı bir irade yok ise- normaldir. O bakımdan, ben böyle bir konuda Sayın Bakanın bulunmamasından dolayı bir erteleme yerine bir ara verme iradesini… Bizim de geçenlerde Danışma Kurulu önerisi üzerinde bir görüşmemiz vardı, bizim de sayın milletvekilimiz yoktu o sırada, dolayısıyla bir ara verme durumu oldu. Bu bakımdan, bu tip konuları, gerçekten taktiksel olarak Meclisin çalışmamasına yönelik bir taktik, adım olarak değerlendirmemek gerektiğini düşünüyorum. Bunu da partiler arasında makul bir anlayış içerisinde ele almanın ve Sayın Meclis Başkanımızın, Meclisi yöneten Başkan Vekilimizin de bu iradesine bu yönüyle saygı göstermenin ve uygulamasının doğru olduğuna kanaat getirdim. Bu bakımdan, lehinde söz aldım.

Teşekkür ederim. (MHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim.

KAMER GENÇ (Tunceli) – Sayın Başkanım, bakın, burada İç Tüzük hükmü çok açık ve net. Meclis Başkan Vekiline takdir hakkı bırakmıyor, diyor ki: “Ertelenir, bırakılır, başka bir birleşime bırakılır.” Siz eğer bunu bugün uygulamazsanız yarın bu Meclis saatlerce bakanları bekler. Bakın, benim sizin, tabii, dürüstlüğünüze çok büyük saygım var. Siz, o kürsüde, İç Tüzük’ün takdir hakkını Başkana bırakmadığı konularda İç Tüzük’ü uygulamak zorundasınız. Burada İç Tüzük Başkana bir takdir hakkı bırakmıyor.

Lütfen, sizden rica ediyorum, İç Tüzük’ün gereğini uygulayın, uygulamazsanız o sizin vicdanınızın meselesi ama sizin, vicdanınızı bu İç Tüzük hükmünü uygulamaya zorlayacağınıza inanıyorum efendim.

BAŞKAN – Teşekkür ederim.

Sayın Bakanın 60’ıncı maddeye göre pek kısa söz talebi var, buyurun.

V.- AÇIKLAMALAR (Devam)

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Sayın Başkan, değerli arkadaşlar; yaklaşık üç saatten beri Türkiye Büyük Millet Meclisindeyim. Sayın Başkanın dediği gibi, anlık bir olaydır, bunun için arkadaşlarımdan özür dilerim. AK PARTİ Grubuna ait değildir bu sorumluluk, bana aittir. Ancak iki tane yol vardır burada. Birincisi: Bunu bir fırsata dönüştürecek miyiz, yoksa her zaman olduğu gibi karşılıklı anlayışla mı bunu tamamlayacağız? Karşılıklı anlayış içerisinde bütün grupların hemen hemen buna benzer anlık olayları olmuştur, benimki de bundan ibarettir.

Teşekkür ediyorum Sayın Başkanım. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

OKTAY VURAL (İzmir) – Sayın Başkanım, siz, aslında bir bakıma bir usul tartışması açarak gerekli uyarıyı da yapmış oldunuz yani o bakımdan amacına ulaşmıştır. Bu konuda, zannederim, Hükûmete ve diğerlerine bu yönüyle bir mesaj verilmiştir, Sayın Hükûmet de bu konudaki mesajı almıştır.

Teşekkür ederim.

MAHİR ÜNAL (Kahramanmaraş) – Sayın Başkanım, biz de grup olarak bu sorumluluğumuzun farkındayız. Diğer parti gruplarından da bu aksama için özür diliyoruz, takdiriniz için de teşekkür ediyoruz efendim.

KAMER GENÇ (Tunceli) – Ama bunları gazeteye yazacağız Sayın Başkanım, televizyonda da söyleyeceğiz. “Sayın Başkan İç Tüzük’ü dinlemedi.” deriz.

BAŞKAN – Yok, siz bana kıyamazsınız.

KAMER GENÇ (Tunceli) – Vallahi, Sayın Başkanım, burada çok açık ve net…

BAŞKAN – Sayın Genç, siz bana kıyamazsınız.

KAMER GENÇ (Tunceli) - … sizden rica ediyorum, İç Tüzük hükmünü uygulayın efendim.

BAŞKAN – Anladım, anladım da ama siz bana kıyamazsınız.

XI.- USUL HAKKINDA GÖRÜŞMELER (Devam)

BAŞKAN – Sayın milletvekilleri, İç Tüzük’ün 55’inci maddesine göre, Başkan oturumu açar ve gerekirse kapatır. İç Tüzük’ün 62’nci maddesine göre ise, görüşmelerde ilgili bakan hazır bulunur. Her iki İç Tüzük hükmünün birlikte değerlendirilmesi sonucu usul tartışmasına konu uygulamayla ilgili kanaatimiz şu şekildedir: Bir önceki oturumda kanun tasarısının görüşmelerine başlayacağımızı ifade ettikten sonra Komisyonun hazır olup olmadığı sorulmuş, burada olduğu tespit edildikten sonra Hükûmet sorulmuş ancak bulunup bulunmadığı yönünde bir belirleme yapılmayıp birleşime ara verilmiştir. Birleşimi yöneten Başkanın birleşime ara verme konusunda takdir yetkisi bulunmaktadır. Daha önceki uygulamalarda da görüşmelere başlarken, komisyonun veya hükûmetin temsili noktasında sorulmasının ardından birleşime ara verilmesi şeklinde çok sayıda örnek bulunmaktadır. Uygulamada İç Tüzük’e aykırı bir durum bulunmamaktadır. Ancak, komisyon ve hükûmet temsilcilerinin Genel Kurul çalışmalarını yakından ve titizlikle takip ederek görüşmelerin kesintiye uğramasına neden olmaması verimli çalışmanın gereğidir.

KAMER GENÇ (Tunceli) – O zaman Hükûmete bir kınama verin Sayın Başkan. Hükûmete bir kınama cezası verin.

BAŞKAN – Yani cümbür cemaat vermiş olduk.

X.- KANUN TASARI VE TEKLİFLERİ İLE KOMİSYONLARDAN GELEN DİĞER İŞLER (Devam)

A) Kanun Tasarı ve Teklifleri (Devam)

3.- Türk Petrol Kanunu Tasarısı ile Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu Raporu (1/725) (S. Sayısı: 450)(x)

BAŞKAN – Komisyon? Burada.

Hükûmet? Burada.

Dünkü birleşimde İç Tüzük’ün 91’inci maddesine göre temel kanun olarak görüşülen tasarının birinci bölümünde yer alan 6’ncı maddesi kabul edilmişti.

Şimdi, 7’nci madde üzerinde üç önerge vardır, sırasıyla okutup işleme alacağım.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

450 sıra sayılı Türk Petrol Kanunu tasarısının 7.nci maddesinin (1). fıkrasının ilk cümlesinin aşağıdaki şekilde değiştirilmesini ve ikinci cümlesinde geçen ”mali” ibaresinden sonra “ve teknik” ibaresinin eklenmesini arz ve teklif ederiz.

Alim Işık Emin Haluk Ayhan Bahattin Şeker

Kütahya Denizli Bilecik

Mesut Dedeoğlu Mustafa Kalaycı Muharrem Varlı

Kahramanmaraş Konya Adana

Cemalettin Şimşek Erkan Akçay

Samsun Manisa

“Petrol hakkının elde edilmesi için yapılan başvurunun değerlendirilmesinde, başvurunun ulusal çıkarlara ve mevzuata uygunluğu, başvuranın mali ve teknik yeterliliği ile taahhüt edilen iş ve yatırım programını diğer başvurulara nazaran daha kısa sürede yerine getirme özelliği dikkate alınır.”

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 Sıra Sayılı Petrol Kanunu Tasarısının 7. Maddesinin 1. Fıkrasının aşağıdaki şekilde değiştirilmesini arz ve teklif ederiz.

Mehmet Ali Susam Mehmet Şeker Turgut Dibek

İzmir Gaziantep Kırklareli

Ali İhsan Köktürk Aytun Çıray Kemal Değirmendereli

Zonguldak İzmir Edirne

"(1) Petrol hakkının elde edilmesi için yapılan başvurunun değerlendirilmesinde, başvurunun milli menfaatlere ve mevzuata uygunluğu, başvuranın mali ve teknik yeterliliği ve taahhüt edilen iş ve yatırım programının bu Kanunun amacını diğer başvurulara nazaran daha kısa sürede yerine getirme özelliği dikkate alınır. Mali yeterlilik ile iş ve yatırım programının değerlendirilmesine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir."

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

450 Sıra Sayılı Kanun Tasarısının 7. maddesinin tasarı metninden çıkarılmasını arz ve teklif ederiz.

İdris Baluken Sırrı Sakık Abdullah Levent Tüzel

Bingöl Muş İstanbul

Adil Zozani Mülkiye Birtane

Hakkâri Kars

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU BAŞKAN VEKİLİ HÜSEYİN ÜZÜLMEZ (Konya) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Hükûmet, katılıyor musunuz?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Kim konuşacak? Gerekçeyi mi okutayım?

ADİL ZOZANİ (Hakkâri) – Gerekçe…

BAŞKAN – Gerekçeyi okuyun.

Gerekçe:

6326 Sayılı Kanun'un 4. maddesinin 1. fıkrasındaki petrol hakkı talebinin milli menfaatlere uygun olması kriteri bu madde ile sonlandırılmıştır. Petrol hakkı talebinde başvurunun değerlendirilmesinde, başvurunun mevzuata uygunluğu, başvuranın mali yeterliliği, taahhüt edilen iş ve yatırım programının kanunun amacını diğer başvurulara göre daha kısa sürede yerine getirme özelliği yeterli ölçüt olarak görülmektedir. Başvurularda teknik yeterlilik aranmayacaktır. Bu düzenlemelerle petrol hakkı taleplerinde kamu yararı/toplumsal çıkar gözetilmesi esası ortadan kaldırılacağından 7. maddenin tasarı metninden çıkarılması gerekmektedir.

BAŞKAN – Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Diğer önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 Sıra Sayılı Petrol Kanunu Tasarısının 7. Maddesinin 1. Fıkrasının aşağıdaki şekilde değiştirilmesini arz ve teklif ederiz.

Aytun Çıray (İzmir) ve arkadaşları

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU BAŞKAN VEKİLİ HÜSEYİN ÜZÜLMEZ (Konya) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Hükûmet?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Sayın Dibek, buyurunuz. (CHP sıralarından alkışlar)

TURGUT DİBEK (Kırklareli) – Sayın Başkanım, değerli arkadaşlar; 7’nci madde üzerindeki önergemizle ilgili olarak söz aldım. Öncelikle, sizleri saygıyla selamlıyorum.

Belki petrolle ilgili konuşmayacağım ama önemli bir konuyu, yine Bakanlığın görev alanında olan, ilgi alanında olan önemli bir konuyu dile getirmek istiyorum, taş ocakları meselesi. Benim ilimin önemli bir sorunu. Sanıyorum, burada bulunan milletvekili arkadaşlarımızın kendi bölgelerinde de önemli bir sorun olarak bu konu gündemdedir diye düşünüyorum.

Değerli arkadaşlar, taş ocakları ile ilgili olan düzenleme 2004 yılına kadar il özel idarelerinin yetkisindeydi, belki takip eden arkadaşlarımız biliyorlar ama 2004 yılından bu yana bu konu artık Enerji Bakanlığının görev alanı içerisinde. Yani artık, Bakanlık Maden Dairesi ruhsatları veriyor. Şimdi, orada intibaklar yapıldı. Ben geçtiğimiz günlerde Bakanlığa vermiş olduğum bir soru önergesine yanıt aldım. İlimle ilgili, Türkiye’yle ilgili de daha önce yine önerge vermiştim. İki önerge arasındaki farkı da birazdan sizlerle paylaşacağım. Aradan üç buçuk-dört yıl geçmiş, benim ilimle ilgili olan sayıları sizlerle paylaştığımda ülkeyle ilgili olan konuyu da az çok tahmin edersiniz diye düşünüyorum.

Şimdi, Kırklareli ili -zaman zaman söylüyorum, dün de sorular kısmında konuştum- yüzölçümü itibarıyla yaklaşık 6.500 kilometrekare olan bir il ama bunun yüzde 40’ı ormanlarla kaplı. Yani, Istrancalar yani “Yıldız Dağları” olarak da bildiğiniz Istrancalar bizim sınırlarımız içerisinde. Hemen hemen yüzölçümünün yarısında ormanlar var. Değerli arkadaşlar, bu taş ocaklarının da önemli bir kısmı, ciddi bir kısmı bu orman sahasında. Aslında bu konunun sadece Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığını bence ilgilendirmemesi gerekir. Zaman zaman Orman ve Su İşleri Bakanımıza, zaman zaman Çevre Bakanımıza da fırsat buldukça söylüyorum, şikâyetlerimi dile getiriyorum. Gerçi, bakanlıkların isimleri değişti, geçmişte Çevre Orman Bakanı, işte, Orman ve Su İşleri Bakanı oldu, sayın Eroğlu’na, Sayın Bayraktar’a bu konuyu dile getiriyorum.

Şimdi, Kırklareli’ni, Sayın Bakanla da olur da bir gün kısmet olursa -bir gün bir helikoptere bineriz beraber- öyle bizim o bölgeleri, orman bölgelerini bir gezelim. Helikopterle yukarıdan Sayın Başbakan geziyor ya hani, İstanbul’a bir bakıyor helikopterle, “İşte, üçüncü köprü buradan geçecek, efendim, havaalanı buraya inşa edilecek.” İşte, helikopterle bakıyor havadan, güzergâhları belirliyor ya da bölgeleri belirliyor. Bir gezelim kendisiyle, hatta yanımıza Orman ve Su İşleri Bakanı Sayın Eroğlu’yu alalım, Bayraktar’ı alalım, şunu görecekler, onlar da hayretler içerisinde izleyecekler: Böyle tepecikler yani alanlar, açık alanlar, kellikler böyle, yan yana kellikler görecekler orman içerisinde. Belki yerden bunun farkında değiller ama yukarıdan bakıldığında böyle bir vahşi tahribatla aslında karşı karşıya olduğumuzu onlar da görecek değerli arkadaşlar.

Rakamlara şöyle bir değineyim. Ben 2009’da verdiğim önergede demiştim ki: “Kırklareli de, ilimde bu taş ocaklarıyla ilgili ne kadar ruhsat verilmiş Bakanlık tarafından?” işletme ruhsatı adına sormuşum. Verilen rakamlar, ikinci gruptan 46, 1/B’den de 9 olmak üzere 55 işletme ruhsatından bahsediyor. 2009’un, Kasım ayında vermiştim, demek ki 2010 başlarında, üç-üç buçuk yıllık bir mesele veya da üç yıllık bir mesele.

Şimdi, geçenlerde gelen yanıtta -yine sordum bu ruhsatların dağılımını il olarak- sadece işletme ruhsatları, o 55 olan sayı 131’e çıkmış değerli arkadaşlar. Bunun yanında araması var, ön arama var, işletme, işte ön işletmesi var, toplam 248-250 tane ruhsat var ilimizde. Yani sayı olarak baktığınızda rakamın birdenbire 55’ten 131’e -işletme ruhsatı için konuşuyorum- çıktığını görüyoruz. 248 tane de ruhsat var ilimizde. Bunun, ben, farkında olmadan, böyle… İşte, nasıl veriliyor, kim alıyor? O da ayrı mesele yani Bakanlık mutlaka değerlendirmeler yapıyordur -yani birazdan Sayın Bakan belki sorular kısmında bu konuda cevap verirken sorulara, bu konuya da değinebilir diye düşünüyorum- mutlaka değerlendiriyorlardır ama inanıyorum, sanki adamını bulan, işte, işini halleden gelip bu ruhsatları alıyor gibi bir izlenimimiz var bizim ilimizde.

Değerli arkadaşlar, bu topraklar, bu doğa hepimize miras, torunlarımıza miras. Bizim bunları bu kadar vahşi ve fütursuzca kullanmamamız lazım. Yani Istrancalar… Zaman zaman, geçmişte -hatırlarsınız- yani İstanbul’un susuz kaldığı dönemlerde biz o Istrancalardan, işte, İSKİ vasıtasıyla İstanbul’a su aktarıldığını biliyoruz.

Bugün bir belgesel izledik milletvekili arkadaşlarımızla beraber, Ergene’nin kirliliğiyle ilgili bir belgeseldi. Orada da Ergene’nin doğum yeri olan, havzası olan havzanın hemen yan tarafında metrelerce uzakta, değerli arkadaşlar, taş ocağı işletmesi var. Bunlar patlamalı, orada faaliyet yapıyorlar yani 3-6 şiddetinde depremler oluşuyor ve o yer altı su kaynaklarının değişmemesi mümkün değil yani böyle de bir riski var.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

TURGUT DİBEK (Devamla) – Süre de sona eriyor ama bu konuya dikkat çekmek istedim, önemli bir konu.

Değerli arkadaşlar, inanıyorum ki Sayın Bakan Çevre Bakanlığıyla, Orman Bakanıyla bu konuyu birlikte değerlendirirler. Belki ortak bir yöntemle bu taş ocağı meselesinin ele alınması gerektiğini düşünüyorum.

Saygılar sunuyorum. (CHP sıralarından alkışlar)

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) – Karar yeter sayısı…

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Dibek.

Karar yeter sayısı arayacağım.

Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmemiştir.

Karar yeter sayısı yoktur, birleşime on dakika ara veriyorum.

Kapanma Saati: 18.05

BEŞİNCİ OTURUM

Açılma Saati: 18.15

BAŞKAN: Başkan Vekili Meral AKŞENER

KÂTİP ÜYELER: Özlem YEMİŞÇİ (Tekirdağ), Fatih ŞAHİN (Ankara)

-----0-----

BAŞKAN – Sayın milletvekilleri, Türkiye Büyük Millet Meclisinin 112’nci Birleşiminin Beşinci Oturumunu açıyorum.

Tasarının 7’nci maddesi üzerinde verilen Kırklareli Milletvekili Sayın Turgut Dibek ve arkadaşlarının önergesinin oylamasında karar yeter sayısı bulunamamıştı. Önceki oturumda önergenin kabul edilmediği sehven ifade edilmişti.

Şimdi önergeyi tekrar oylarınıza sunacağım ve karar yeter sayısı arayacağım: Önergeyi kabul edenler... Önergeyi kabul etmeyenler... Kabul edilmemiştir. Karar yeter sayısı vardır.

450 sıra sayılı Kanun Tasarısı’nın görüşmelerine devam edeceğiz.

Komisyon? Burada.

Hükûmet? Burada.

Diğer önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Alim Işık (Kütahya) ve arkadaşları

"Petrol hakkının elde edilmesi için yapılan başvurunun değerlendirilmesinde, başvurunun ulusal çıkarlara ve mevzuata uygunluğu, başvuranın mali ve teknik yeterliliği ile taahhüt edilen iş ve yatırım programını diğer başvurulara nazaran daha kısa sürede yerine getirme özelliği dikkate alınır."

BAŞKAN – Sayın Komisyon, katılıyor musunuz önergeye?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU BAŞKAN VEKİLİ HÜSEYİN ÜZÜLMEZ (Konya) – Katılamıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Hükûmet?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Katılmıyoruz Sayın Başkanım.

BAŞKAN – Kütahya Milletvekili Sayın Alim Işık, buyurun. (MHP sıralarından alkışlar)

ALİM IŞIK (Kütahya) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; görüşmekte olduğumuz 450 sıra sayılı Türk Petrol Kanunu Tasarısı’nın 7’nci maddesinde vermiş olduğumuz değişiklik önergesi için söz aldım. Bu vesileyle yüce Meclisi saygıyla selamlıyorum.

Sözlerimin başında, seçim bölgem Kütahya ilinin Simav ilçesi İnlice köyü merkez olmak üzere, bugün saat 17.43 itibarıyla meydana gelen 4 şiddetindeki depremden dolayı tüm hemşehrilerimize geçmiş olsun diyorum. Allah beterinden korusun temennisiyle Hükûmete buradan bir dileği bir kez daha, ısrarla, defalarca dile getirmeme rağmen çözüm bulunmayan bir konuya acilen çözüm getirilmesi talebini hemşehrilerim adına iletmek istiyorum.

Sayın Bakanım, 19 Mayıs 2011 tarihinde meydana gelen depremin arkasından orta hasarlı olarak tespit edilen Simav Devlet Hastanesi binaları ne hikmetse, sebebini bir türlü bilemediğimiz şekliyle ağır hasarlı olduğu varsayımıyla boşaltıldı ve o günden bugüne bu binalar resmî tespit raporlarında “orta hasarlı, güçlendirilmesi gerektiği” yönünde çıkmasına rağmen güçlendirilmediği gibi yıkılmadı, yerine de yenisi yapılmadı ama boşaltıldı. Yani Simav’da Devlet Hastanesi diye bir şey âdeta kalmadı, bir sağlık ocağı şekline dönüştü. Bugün aynen vatandaşlarımızın ilettiğini size iletiyorum: “Bizim ölmemiz mi bekleniyor bu hastanenin yapılması için? Lütfen, talebimizi iletin. İki yıl geçti, hastane yeri belirlenemedi. Defalarca oyalandı oyalandı, Kamu Özel İşbirliği Kanunu da çıktı, kime verecekseniz verin, ama bu hastaneyi kime yaptıracaksanız derhâl bir an önce yaptırın. Ha, yaptırmayacaksanız, binaları yıkmayacaksanız, orta hasarlıları güçlendirecekseniz bir an önce güçlendirin.” Bu mesajı size itiyorum çünkü gerçekten durum çok vahim, şu anda millet infial hâlinde, tekrar anılar yaşanmaya başlandı; bu acil problemi başta iletiyorum.

Gelelim şimdi önergemizle ilgili konuya: Bu önergede iki hususu ekleyerek tasarının daha iyi olmasını amaçlıyoruz.

Birincisi, maddedeki başvuru ve ruhsatlandırma usulünü belirleyen düzenlemede mutlaka ulusal çıkarlar göz önüne alınarak bu tespitin yapılmasını öneriyoruz.

İkincisi de, maddede petrol hakkının elde edilmesiyle ilgili sadece mali yeterlilik göz önüne alınıyor. Bu hakkı elde edecek şirketlerin mali yeterliliği olabilir ama bu şirket “Parası var.” diye Türkiye’deki petrol çıkarma hakkını elde edememeli. Mali hakla beraber, mali yeterlilikle beraber mutlaka teknik anlamda da yeterli olması şartının da aranmasını öngörüyoruz; önergemiz bununla ilgili. Aksi takdirde -dün de yaptığım konuşmada- bu tasarı, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığının kanun metninden çıkartıldığı bir tasarı olup, daha sonra yapılacak gelişmelerde Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığının özelleştirilmesinin önünü açan tasarı iddiamız devam edecektir.

Dün size soruda da sordum “Kısa vadede demiyorum ama orta ve uzun vadede Hükûmetinizin Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığını özelleştirmesi gibi bir düşüncesi var mı?” dedim. Zaman yetersizliği nedeniyle olduğunu ümit ederek cevabı alamadım. Tekrar soruyorum: Böyle bir niyetiniz var mı? Varsa bunu, gelin, kamuoyuna ve Türkiye Büyük Millet Meclisine açıklayın. Ha, “Vardır.” diyorsanız, o zaman bu tasarıyı hiç görüşmemize gerek yok, bu önerileri de getirmemize gerek yok. Eğer yoksa, o zaman, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Türk millî şirketi olarak bu alanda faaliyete devam edecekse bu düzenlemeye ihtiyaç var. Teknik olarak yılların birikimine sahip olan bu şirketi böyle bir düzenlemeyle devre dışı bırakacaksanız bundan sonra birçok alanda Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığının oraya başvurup ruhsat alamayacağını göreceğiz. O zaman da “Bu tasarı yabancı şirketler için çıkmıştır.” tezi sabitlenmiş olacak. Bundan kurtulmak istiyoruz.

Diğer taraftan, özellikle, bu, Irak’ın kuzeyindeki petrol ve doğal gaz anlaşmalarının da cevapsız kaldığını bir kez daha buradan dile getiriyorum. Kiminle ne anlaşmaları yaptıysanız bunu bilmek Türk milleti adına bizim hakkımızdır Sayın Bakanım. Aksi takdirde, bu konudaki bazı şaibeler daha da fazla Türkiye’nin gündemine gelecektir. İstirham ediyorum, Irak’ın kuzeyindeki bölgesel Kürt yönetimiyle imza attınız mı ya da Türk şirketleri adına aracılık yaptınız mı? Yaptıysanız veya imza attıysanız hangi anlaşmalara imza attınız? Bunu bilmek istiyoruz.

Önergemize desteğinizi bekliyor, saygılar sunuyorum.

BAŞKAN – Teşekkür ederim.

Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmiştir.

Madde 8’de dört önerge vardır, sırasıyla okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 sıra sayılı Türk Petrol Kanunu Tasarısının 8 inci maddesinin dördüncü fıkrasının aşağıdaki şekilde değiştirilmesini arz ederiz.

Nurettin Canikli Mustafa Elitaş Mehmet Doğan Kubat

Giresun Kayseri İstanbul

İsmail Tamer Akif Çağatay Kılıç Ahmet Öksüzkaya

Kayseri Samsun Kayseri

"(4) İşletme hakkı süresi sona eren sahalar, işletme ruhsatı verilmek üzere, Bakan onayıyla müzayedeye çıkarılabilir. Ancak müzayedeye çıkılmadan önce Bakanlık bu sahayı işletme ruhsatı konusu olarak isteyip istemediğini süre tayini suretiyle yazacağı bir yazı ile Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı'ndan sorar. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı'nın talebi hâlinde saha müzayedeye çıkarılmaz. İşletme ruhsatı evvelce müzayedeye çıkarılmış bulunan bir işletme sahasının tamamı veya bir kısmı yine Bakan onayıyla müzayededen kaldırılabilir. İdari yaptırım sonucu iptal edilen işletme ruhsatının sahibi olan petrol hakkı sahibi veya sahipleri aynı işletme ruhsatında tekrar hak sahibi olamazlar."

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 Sıra Sayılı Petrol Kanunu Tasarısının 8. Maddesinin 4. Fıkrasında bulunan "Bakan" ifadelerinin “Bakanlar Kurulu" olarak değiştirilmesini; fıkranın sonuna "Müzayedesi Bakanlar Kurulu'nca uygun görülmeyen işletme ruhsatları Türkiye Petrolleri Ortaklığı'na verilir." ifadesinin eklenmesini;

7. Fıkrasının madde metninden çıkartılmasını arz ve teklif ederiz

Mehmet Ali Susam Mehmet Şeker Turgut Dibek

İzmir Gaziantep Kırklareli

Kemal Değirmendereli Ali İhsan Köktürk Aytun Çıray

Edirne Zonguldak İzmir

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

450 sıra sayılı Türk Petrol Kanunu tasarısının 8 inci maddesinin (4). Fıkrasının sonuna aşağıdaki cümlenin eklenmesini arz ve teklif ederiz.

Alim Işık Emin Haluk Ayhan Mesut Dedeoğlu

Kütahya Denizli Kahramanmaraş

Cemalettin Şimşek Erkan Akçay Bahattin Şeker

Samsun Manisa Bilecik

Mustafa Kalaycı Muharrem Varlı

Konya Adana

"Müzayedesi Bakanlıkça uygun görülmeyen işletme ruhsatları Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı'na verilir."

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

450 Sıra Sayılı Kanun Tasarısının 8. maddesinin tasarı metninden çıkarılmasını arz ve teklif ederiz.

İdris Baluken Sırrı Sakık Abdullah Levent Tüzel

Bingöl Muş İstanbul

Adil Zozani Mülkiye Birtane

Hakkâri Kars

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU BAŞKAN VEKİLİ HÜSEYİN ÜZÜLMEZ (Konya) - Katılamıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Hükûmet katılıyor mu?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

İDRİS BALUKEN (Bingöl) – Hasip Kaplan…

BAŞKAN – Sayın Kaplan, buyurunuz. (BDP sıralarından alkışlar)

HASİP KAPLAN (Şırnak) – Teşekkürler Sayın Başkan.

Değerli milletvekilleri, petrol ruhsatları konusu, özellikle ruhsat alanların belirlenmesi dikkate alındığı zaman Doğu ve Güneydoğu Bölgesi’nde, özellikle Güneydoğu Bölgesi Şırnak, Mardin, Batman gibi bir alanda yoğun olduğu görülür ve yine burada raporun haritasına iyi bakarsanız petrolün yoğun olduğu iller en başta Şırnak, benim ilim ama TKİ kömürü azdır diye kendi tesisini kapatmıştır bundan yıllar önce, MTA yirmi senedir bölgede inceleme yapma gereği duymamıştır. Yine, İdil -benim ilçemin sınırları Nusaybin bitişiği, Mardin’i de kapsıyor- hudut hattında Dinçer ve Çamurluk bölgesinde hâlen şu an doğal gaz ve petrol çıkıyor. Cudi Dağı’nın tepesinde de 2 bin metreden sonra yani katı kömürün alt tabakalarında petrol çıkıyor.

Şimdi bu gerçekliği söyledikten sonra, ruhsatlar konusunda maalesef maden sektöründe daha önce verilen düzensiz ruhsatlandırma olayının petrol ve doğal gaz alanında da yapılmış olduğunu üzülerek ifade etmek istiyorum. Yani, 5.147 adet ruhsattan yüzde 63’ü, işte, 375’i yerli yabancı ortaklaşa şirkete ait. Burada, tabii, bu rakamlar raporda yazılanlar olduğu için ifade ediyorum ve karada petrol 2.000, 2.500-3.000 metre arasında çıkarken maliyeti daha az oluyor. İşte, bir kuyunun maliyeti 3-5 milyon, denizde daha fazla. Biliyorsunuz, haritada Karadeniz sahil bandı petrol bandı olarak gözüküyor, bir de Kıbrıs’ın kuzeyi petrol bandı olarak gözüküyor.

Ben burada bir gerçekliğe dikkat çekmek istiyorum. Siz buradaki petrolleri yirmi yıllığına, on yıllığına yabancı şirketlere bir kanunla vererek bu olayı düzenleyeceğinizi düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. Çok açık ifade ediyorum, barış ve çözüm sürecinin selameti, bölgede enerji ve güvenlik denkleminin de selametidir, çok açık ifade ediyorum. Yani, siz, Erbil’le istediğiniz sözleşmeyi yapın, Irak Kürdistan bölgesel yönetimiyle Suriye Kürtleriyle denkleminizi, barış ve bütünleşmenizi sağlamadığınız zaman… Çünkü Dinçer-Çamurluk sıfır noktasında, sınır hattında her taraf petrol ve doğal gaz. 1.500 metrede doğal gaz çıkıyor, 2 bin metrede petrol çıkıyor, 2 binden sonra da karbondioksit ve şu an nereye kuyu açarsanız bu ürün çıkıyor. Şimdi, siz, bunu ruhsatlandırsanız da, yabancı şirketlere verseniz de ne oraya boru hattı döşeyebilir ne oraya gidebilir. Hatta şu an yapılan uygulamada boru hattının 300 metre eni İdil-Midyat arasında koruculara verilmiş ve bütün orman kesilmiş durumda güvenlik gerekçesiyle, bu bile bunu ifade eder.

Şimdi, burada devlet payına sekizde 1 bir devlet payı öngörünüz var.

Arkadaşlar, bir topraktan kaynak çıkıyorsa maden olsun, petrol olsun eğer o kaynağı devlet oraya bir miktarını ayırıp harcamazsa sorunlar bitmez. Çevre duyarlılığı vatandaşın, işte yabancı şirketlerin gelip orada kâr edip orayı kirletmesi veya alıp götürmesi sürekli bir adalet duygusunu zedeler bir tartışma yaratır ama en büyük tartışmanın moment noktası -çok açık Hükûmete söylüyorum- bu sene sonuna kadar, seçimlere kadar yeni bir anayasa ve yol temizliği yasalarıyla barış ortamı tesis edilmeden alınacak bu kanunların hepsi kâğıt üzerinde kalacaktır. Ve burada kanunla bu iş düzenlenmez arkadaşlar. Bu, ciddi bir strateji, çok ciddi bir politika, çok ciddi bir güvenlik denklemidir. Bundan sağlıklı çıkabilmek için de Hükûmetin kasım ayı sonuna kadar performansı önemlidir. Çözüm sürecinde samimiyet ve kararlılık bu yasaların ötesinde çözümler getirir yoksa bu yasa da kâğıt üzerinde kalır. Benden Şırnak Milletvekili olarak bunun sadece uyarılması kalıyor.

Hepinize saygılar.

Bu şekliyle bir işe yaramaz diyoruz, kaldırılsın diyoruz. (BDP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Kaplan.

Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Diğer önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

450 sıra sayılı Türk Petrol Kanunu tasarısının 8 inci maddesinin (4). Fıkrasının sonuna aşağıdaki cümlenin eklenmesini arz ve teklif ederiz.

Mehmet Günal (Antalya) ve arkadaşları

“Müzayedesi Bakanlıkça uygun görülmeyen işletme ruhsatları Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’na verilir.”

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU BAŞKAN VEKİLİ HÜSEYİN ÜZÜLMEZ (Konya) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Hükûmet?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Sayın Günal, buyurun. (MHP sıralarından alkışlar)

MEHMET GÜNAL (Antalya) – Teşekkürler Sayın Başkan.

Değerli milletvekilleri, hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Çok önemli bir kanun tasarısı görüşüyoruz, Türkiye'nin enerji açığını, enerji stratejilerini, enerji politikalarını yıllardır Komisyonda ve Genel Kurulda konuşuyoruz. Biz beklerdik ki birkaç senedir bekleyen bu kanun tasarısı o zamanki Sayın Cumhurbaşkanının iadesi nedeniyle köklü bir şekilde ele alınsın, ilgili kuruluşlarımızın görüşleri alınsın ve dört başı mamur bir şekilde buradan çıkarılsın ama maalesef, yine aynı şekilde, aşağı yukarı birkaç değişiklikle esasına fazla dokunmadan bu kanun buradan geçirilmeye çalışılıyor. Bunun, Türkiye'nin enerji politikaları açısından, gelecek açısından çok da sağlıklı olmadığını baştan belirtmemiz lazım.

Buradaki önergede değerli arkadaşlar -son maddeye Hükûmetin de bir önergesi var ama çok dolaylı görünüyor- biz doğrudan müzayedesi Bakanlıkça uygun görülmeyen işletme ruhsatlarının TPAO’ya verilmesini öneriyoruz, daha doğru bir yaklaşım olduğunu düşünüyoruz.

Bunun dışında değerli arkadaşlar, çok fazla eleştiri var bu tasarıyla ilgili. İlgili kuruluşlar bizlere de görüşlerini bildirmişler, Komisyona da bildirmişler ama öncelikle benim burada en çok dikkatimi çeken şey TPAO’nun daha da zayıflatılıyor olması. Birçok ülkede bu faaliyetler entegre bir şekilde yürütülürken bizde zamanında zaten yavaş yavaş bu enerji sektöründe bir dağınıklık oluşmuştu. Geçtiğimiz günlerde yine TPIC’le ilgili de farklı bir operasyon gündeme geldi, biz tam tersine parçalıyoruz. Yani güçlendirmemiz lazımken, bütün faaliyetleri bir araya getirip daha güçlü bir millî petrol şirketi yaratmamız gerekirken, maalesef, bütün hepsinin gücünü dağıtan güya farklı şekillerde şirketlerle, yan kuruluşlarla, yurt dışındaki birtakım çalışmalarla maalesef gücümüzü bölüyoruz. Bu millî bir politika olması gerekirken, piyasanın insafına terk ettiğimiz bir düzenlemeyle karşı karşıyayız. Ben gerçekten merak ediyorum birçok arama yatırımı yapan TPAO’nun da -Sayın Bakan belki birazdan bölümde, sorular kısmında cevap verebilir ama- neden TPIC’in bu şekliyle farklılaştırıldığını. Arkasında ne var, gerçekten biz anlayamadık. Ruhsatlar bir yerde, arama faaliyetleri bir yerde… Şimdi ne olacak, yeni süreç nasıl işleyecek? Ben açıkçası merak ediyorum.

Bir de, burada, eğer, yeni bir şey yapmayacaksak yani ikiye bölünerek iki şirket yapacaksak neden, o zaman, TPIC’i alıp BOTAŞ’la birleştirmeye çalışıyorsunuz? Yani biz gayesini tam anlayabilmiş değiliz. Tam tersine, bizim, entegre, bütün aramaları, faaliyetleri bir araya getirecek -üretim faaliyetlerini- bir yapıya ihtiyacımız var diye düşünüyorum.

Tabii, birçok yerde söylüyorlar, güzel, hoş geliyor kulağa, işte, yurt dışında, şurada, şurada TPAO arama yapıyor… İyi güzel de, benim ülkemdeki aramalar ne olacak? Sıkça duyduğum bir şey ve çok üzülüyorum “Efendim, bizim, derinlerde arama yapacak teknolojimiz yok.” veya “Derinlerde arama yapmak pahalı.” deniyor. Bütün dünya buna yönelmiş ve bu yaptığımız hesaplamalar hep stratejiden, öngörüden yoksun olduğumuz için, petrolün varili 30-40 dolarken yapılan aramalar, taramalar ve yapılan hesaplamalar. Petrolün 140 dolara kadar çıktığı ortamda, biz, hâlâ, denizlerdeki sondajlardan, derinlerdeki petrollerden konuşuyoruz. Türkiye'nin yetişmiş insanları var, doğru bir şekilde yol göstererek bu teknolojilerin daha derinliklerde petrol arama teknolojisinin yapılmasını, alternatif ürünlere doğru kayacak araştırmaların yapılmasını sağlayacak bilim adamlarımız da yetişiyor ama öngörüsüzlükten ve aceleyle getirilen tasarılardan dolayı, maalesef, onların önünü kapatmış oluyoruz.

Kısacası, burada, yurt dışında on iki yıldır yeni bir üretim sahası almamış bir şirket, hatta bazı ülkelerdeki yerleri kaybetmişiz. Şimdi, “Irak’ta birtakım faaliyetler yapıyoruz.” diye söylüyoruz. Buradan da bir şey çıkmıyor.

Dolayısıyla, bu kanunun Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığını güçlendirmeyle ilgili hiçbir şey içermediğini görüyoruz. Yol yakınken biraz daha buralarda ekleme yapma şansımız var, bu yapıyı bir gözden geçirmemiz lazım. Şirketlerle ilgili alınan kararları da, Hükümeti ve Sayın Bakanı burada, bir defa daha gözden geçirmeleri için uyarıyor, saygılar sunuyorum. (MHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Günal.

Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmemiştir.

Diğer önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 sıra sayılı Petrol Kanunu Tasarısının 8. Maddesinin 4. Fıkrasında bulunan "Bakan" ifadeleri “Bakanlar Kurulu" olarak değiştirilmesini; fıkranın sonuna "Müzayedesi Bakanlar Kurulu'nca uygun görülmeyen işletme ruhsatları Türkiye Petrolleri Ortaklığı'na verilir." ifadesinin eklenmesini;

7. Fıkrasının madde metninden çıkartılmasını arz ve teklif ederiz

Mehmet Ali Susam (İzmir) ve arkadaşları

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU BAŞKAN VEKİLİ HÜSEYİN ÜZÜLMEZ (Konya) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Hükûmet?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Buyurun Sayın Susam.

Buyurunuz. (CHP sıralarından alkışlar)

MEHMET ALİ SUSAM (İzmir) – Sayın Başkan, çok değerli milletvekilleri; bu madde, bu kanunla ilgili konuştuğumuz önemli maddelerden bir tanesi. Olay şudur: Petrol aramalarında ruhsat almış şirketler en fazla kırk yıl sonunda ruhsat aldıkları kuyuları terk ediyorlar. Eski kanunda, bu terk edilen kuyular TPAO’ya veriliyordu, TPAO bu kuyularda, kendisi açısından verimliliğine inandığı kuyularda, masraf etmeden millî petrolümüzü çıkarıp ülke ekonomisinin hizmetine sunuyordu. Bu kanun görüşmelerinde bunun değiştirilmemesi konusunda tüm ısrarımıza rağmen, TPAO’ya verilmesi yerine bir ihaleye çıkılarak “Hangi şirket daha fazla verirse ona verelim.” şeklinde Hükûmet görüşü oluştu. Biz, bunun bu kanunun ruhunda olması gereken… Petrol işi ulusal bir iştir ve terk edilmiş ruhsatların bundan sonra TPAO’ya verilerek Türkiye'de petrol arama işinin ulusal bir temsilcisi olan TPAO’nun güçlendirilmesi gerektiğinin altını çizmiştik. Bu anlamıyla, bugün görüyorum ki bu haklı düşüncemiz Hükûmet tarafından Komisyonda kabul edilmemesine rağmen Adalet ve Kalkınma Partisinin vermiş olduğu bugünkü önergelerle tekrar eski konumuna getirilme konusunda adım atılıyor. Demek ki doğru söylemişiz. Doğru, bugün burada düzeltilme noktasına geliyor. Bundan dolayı da bu anlamıyla olumlu buluyorum ama yeterli değil olduğunun da altını çizmek istiyorum. Niye yeterli değil? Çünkü TPAO’yu ve petrol işini ulusal bir iş olarak görmüyorsanız ve burada petrol arama işinde ve diğer işlerde TPAO’yu güçlü bir şirket hâline getirmiyorsanız ve bu anlamıyla da onun kaynaklarını güçlendirmiyorsanız, petrol işini bir piyasa işi olarak görüyorsanız, piyasanın dinamiklerine ve gücüne bırakıyorsanız, piyasanın dinamik ve güçleri uluslararası petrol şirketlerinin gücü karşısında TPAO’yu kendi hâlinde bir şirket hâlinde bırakır ve bu anlamıyla da biz ulusal bir petrol politikasını hayata geçirme noktasında olamayız. Onun için dedik ki, bu kanuna “Devlet adına petrol işini TPAO yürütür.” diye maddeye yazılmasını arzu ettik ve istedik ama maalesef bunu gerçekleştiremedik.

Değerli arkadaşlar, bu kanunda gördüğümüz diğer eksiklikler de şunlardır. Bu kanun bu dediğim maddelerin ötesinde şöyle bir bakış açısına sahiptir: Bizim gücümüz, kudretimiz yok, bu ülkede petrol arama durumunda değiliz; bırakalım petrol aramayı büyük şirketler yapsın. Yani petrol arayan bir ülke olmaktan çıktık petrol aranmasına sahalarımızı terk etmiş bir ülke konumundayız. Tasarının mantığında, temel görüşünde bu hâkim olmuştur. Biz ise bu ülkenin ulusal bir petrol politikasıyla, ciddi bir konu olan petrolün aranmasında devletin daha çok kaynak, daha organize bir strateji ve daha iyi sonuçlar almasının gereğine inanıyoruz.

Dünyada petrole uluslararası güçler ve küresel güçler öyle bir şekilde bakıyorlar ki tüm dünyadaki savaşların nedeni, Orta Doğu’daki kargaşanın nedeni petrol kaynaklarına ve hidrokarbona sahip olma iddiasından ortaya çıkmaktadır. Churchill şöyle bir söz söylemiştir: “Dünya artık bir noktaya geldi ki bir damla petrol bir damla kandan önemli oldu.” demiştir. İkinci Dünya Savaşı ve dünya savaşlarında emperyalistlerin bakış açısı bu noktadadır. Petrole böyle bakanlara karşı bizim de ulusal petrol politikası ve petrol kaynaklarımıza…

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) – Churchill mi söyledi?

MEHMET ALİ SUSAM (Devamla) – Churchill söyledi. Churchill’in söylediği bu noktadaki anlayışı bizler de bu anlamıyla ciddi bir şekilde değerlendirmeliyiz. Bu kanundaki hassasiyetimiz budur.

Bir hassasiyetimiz de millî parkları heba etmeyecek çevreci bir anlayışa sahip çıkmaktır.

Hepinize saygılar sunuyorum. (CHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Susam.

Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Diğer önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 sıra sayılı Türk Petrol Kanunu Tasarısının 8 inci maddesinin dördüncü fıkrasının aşağıdaki şekilde değiştirilmesini arz ederiz.

Nurettin Canikli (Giresun) ve arkadaşları

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU BAŞKAN VEKİLİ HÜSEYİN ÜZÜLMEZ (Konya) – Takdire bırakıyoruz Sayın Başkanım.

BAŞKAN – Hükûmet katılıyor musunuz?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Kabul ediyoruz Sayın Başkanım.

MAHİR ÜNAL (Kahramanmaraş) – Gerekçe…

BAŞKAN – Gerekçeyi okuyun lütfen:

Gerekçe: Maddede yapılan değişiklikle süresi biten işletme ruhsatının ihtiva ettiği ve ticari olarak işletmeye elverişli olan petrol rezervlerinin sürdürülebilir şekilde ülke ekonomisine kazandırılması amacıyla, tespit edilecek bedel üzerinden açık arttırma usulü ile yatırımcıların tekliflerinin alınması amaçlanmıştır. Ancak öncelikle bu şekildeki işletme ruhsatlarının açık arttırmaya çıkılmadan önce kamu yararı gözetilerek Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı'na sahayı alıp almayacağının sorulması, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığının sahayı almak istememesi halinde müzayede işlemine başlanılması öngörülmüştür. Öte yandan diğer Kamu hizmetlerinde olduğu gibi, idari yaptırımlar sonucunda işletme ruhsatı iptal edilen bir petrol hakkı sahibinin aynı sahaya tekrar sahip olmasını önleyici tedbir olarak, gerekli düzenleme de maddede yapılmıştır.

BAŞKAN – Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Önerge kabul edilmiştir.

Maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmiştir.

Madde 9’da dört önerge vardır; iki önerge birbirinin aynıdır, onları beraber işleme alacağım.

Şimdi, sırasıyla okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 Sıra Sayılı Petrol Kanunu Tasarısının 9. Maddesinin 1. Fıkrasına aşağıdaki hükmün eklenmesini arz ve teklif ederiz.

Mehmet Ali Susam Kemal Değirmendereli Mehmet Şeker

İzmir Edirne Gaziantep

Turgut Dibek Dilek Akagün Yılmaz

Kırklareli Uşak

"Devlet hissesine ilaveten ruhsat alma aşamasında yatırımcı R faktörüne bağlı olarak Devlete vermeyi teklif edeceği hisse miktarını belirtir, bu miktar Madde'de belirtilen ruhsat verme kriterleri ile birlikte dikkate alınır."

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 sıra sayılı Türk Petrol Kanunu Tasarısının 9. Maddesinin 2. Fıkrasının madde metninden çıkarılmasını arz ederiz.

Nurettin Canikli Mustafa Elitaş Mehmet Doğan Kubat

Giresun Kayseri İstanbul

İsmail Tamer Ahmet Öksüzkaya

Kayseri Kayseri

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

450 sıra sayılı Türk Petrol Kanunu tasarısının 9 uncu maddesinin 2 nci fıkrasının tasarı metninden çıkarılmasını arz ve teklif ederiz.

Alim Işık Emin Haluk Ayhan Bahattin Şeker

Kütahya Denizli Bilecik

Mesut Dedeoğlu Cemalettin Şimşek Erkan Akçay

Kahramanmaraş Samsun Mersin

Muharrem Varlı Mustafa Kalaycı

Adana Konya

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

450 Sıra Sayılı Kanun Tasarısının 9. maddesinin tasarı metninden çıkarılmasını arz ve teklif ederiz.

İdris Baluken Sırrı Sakık Abdullah Levent Tüzel

Bingöl Muş İstanbul

Mülkiye Birtane Adil Zozani

Kars Hakkâri

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU BAŞKAN VEKİLİ HÜSEYİN ÜZÜLMEZ (Konya) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Hükûmet?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

İDRİS BALUKEN (Bingöl) – Levent Tüzel, Başkan.

BAŞKAN – Sayın Tüzel, buyurunuz. (BDP sıralarından alkışlar)

ABDULLAH LEVENT TÜZEL (İstanbul) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

450 sıra sayılı Türk Petrol Kanunu Tasarısı üzerine görüşüyoruz. Blokumuz, bu sunulan yasa tasarısı üzerindeki bütün maddelere karşı çıkmaktadır.

Öncelikle bu yasanın bir evveliyatı var tabii. 2007 yılında Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’in bu yasayı, benzer nitelikteki yasayı veto etmesi söz konusu. Elbette yasalarda olması gereken, beklenen temel mantık, ülke, kamu ve halk yararının gözetilmesidir. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer de bunu görmediği için veto etmişti. Aslında bu yasa için de “Millî menfaatlere uygun.” denmekte. Tabii, sadece yasanın başına “Türk” kelimesini koymakla millî menfaati burada ararsanız bir mesele görmezsiniz. Ancak bu yasanın çıkmasında yerli, yabancı bütün uluslararası tekellerin güç, çıkar ve menfaatleri söz konusudur. Dolayısıyla, burada bir millî menfaat görmek mümkün değil.

Aslında söz konusu menfaatlerin Orta Doğu coğrafyasını ne hâle getirdiğini bugün hep beraber görüyoruz. Yani kaynayan cadı kazanının ve bütün bu savaş ortamının arkasında Orta Doğu’daki enerji kaynaklarına sahip olma, bunları kontrol altına alma güdüsü olduğu, bir emperyalist paylaşım, uluslararası şirketlerin güç kavgası olduğu çok açık. Ne yazık ki Türkiye devleti Hükûmeti izlediği politikalarla bu batağa bizleri de sürüklemiştir. Yapılan boru anlaşmaları ve hatları, birtakım ruhsatlarla ülkemiz de böylesi bir güvenliksiz ortama doğru sürüklenmiştir.

Aslında bu süreç Hükûmetle birlikte başlamadı tabii. Yani enerji kaynaklarının ve bunların kontrolünün, bunlarla ilgili yasaların parçalanması, hani şu on beş günde on beş yasa çıkartan Kemal Derviş’le birlikte başladı. 2001 yılında Doğal Gaz Piyasası Kanunu’yla, 2003 yılında Petrol Piyasası Kanunu’yla bu parçalanma süreci TÜPRAŞ ve PETKİM gibi petrol ürünleri alanındaki kuruluşların özelleştirilmesiyle devam etti. Bu özelleştirme, bu piyasacılık, bu piyasaya açılma şimdi TPAO’ya doğru gelmiş durumda ve entegre bir tesis üretiminden rafinerisine, dağıtımından piyasasına, TPAO’nun buradaki gücü çok açık bir şekilde zayıflatılmakta ve parçalanmaya tabi tutulmakta.

Bu konuda ilgili odalar, PETROL-İŞ başta olmak üzere, ilgili sendikaların görüş ve itirazlarına rağmen “Nedir bu Hükûmetteki kararlılık, neyin eseridir?” derseniz çok uluslu şirketlere arama ruhsatı vermek, onların işlemlerini kolaylaştırmak, muafiyetler getirmek. Aslında bu politika Hükûmetin her uygulamasında, icraatında karşımıza çıkıyor. Hatırlayacaksınız, üçüncü havalimanı projesinde “O çukurları milyonlarca liraya sattım.” diye övünen bir Ulaştırma Bakanı var. Aslında bu zihniyet kendisine, ülkesine, halkına, doğasına, toprağına yabancılaşan bir politikanın, zihniyetin, her tür insani değere uzaklaşan bir anlayışın sonucudur. İşte, aynı kafa, aynı politika bugün de karşımıza çıkmakta. üçüncü köprünün temel atma töreninde Kanal İstanbul Projesi’nde, Galataport’un satışında, Haliç’e yapılan yatırımlarda, her yerde karşımıza çıkmakta.

Sayın Bakan, marifet 135 maddelik yasayı 29 maddeye düşürmek de değil. Gerçekten millî çıkarları ve ülkenin geleceğini düşünmek nerede mümkündür biliyor musunuz? Suların, kaynakların kontrolsüzce yüzde 15 oranında daha fazla tüketildiği böyle bir yasa hazırlamakla değil ya da doğal gaz satışı ve boru hatlarının insanlara pazarlandığı, yabancılara arama izni verilerek bir imtiyaz ve muafiyetin tanındığı bir yasa çıkartmak da değildir. Aynı şekilde bu arama, rafineri, üretim, dağıtımda kullanacakları malzemelere muafiyet getiren, harç istisnası tanıyan bir yasada aslında halkın da yeri yoktur. Dolayısıyla, bütün görevi yatırımcıların işlerini kolaylaştırmak olarak tarif eden, görevini böyle tarif eden bir bakanın bu ülkenin çıkarlarını savunduğunu söylemek de mümkün değil.

Bu nedenle, bu yasanın geri çekilmesini talep ediyoruz. Ben de bu ülkenin ihtiyaç duyduğu, eşitsizlikleri, hukuksuzlukları giderecek yasaların hazırlanmasını teklif ediyorum.

Teşekkür ediyorum. (BDP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Tüzel.

Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Sayın milletvekilleri, şimdi okutacağım iki önerge aynı mahiyette bulunduğundan önergeleri birlikte işleme alacağım. Talepleri hâlinde önerge sahiplerine ayrı ayrı söz vereceğim veya gerekçelerini okutacağım.

Şimdi aynı mahiyetteki önergeleri okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

450 sıra sayılı Türk Petrol Kanunu tasarısının 9 uncu maddesinin 2 nci fıkrasının tasarı metninden çıkarılmasını arz ve teklif ederiz.

Alim Işık (Kütahya) ve arkadaşları

Aynı mahiyetteki diğer önergenin imza sahipleri:

Nurettin Canikli (Giresun) ve arkadaşları

BAŞKAN – Komisyon, önergelere katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU BAŞKAN VEKİLİ HÜSEYİN ÜZÜLMEZ (Konya) –Takdire bırakıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Hükûmet katılıyor mu?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) –Kabul ediyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Sayın Doğru, siz mi konuşacaksınız?

REŞAT DOĞRU (Tokat) – Evet.

BAŞKAN – Buyurunuz. (MHP sıralarından alkışlar)

REŞAT DOĞRU (Tokat) – Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; 450 sıra sayılı Kanun Tasarısı’nın 9’uncu maddesi üzerine vermiş olduğumuz önergeyle ilgili söz almış bulunuyorum. Yüce Meclisi saygıyla selamlıyorum.

Tabii, bu kanunu süratli bir şekilde çıkartıyoruz. Bu kanunda, özellikle Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığının yok edilmesi birçok yerde, hem sivil toplum kuruluşları nezdinde hem vatandaş nezdinde çok büyük tepkilere sebep oluyor. Doğrudur da, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı uzun yıllardan beri ülkemize çok önemli hizmetler yapmış, bundan sonraki aşamada da güçlendirilerek hizmet yapması gereken bir kuruluştur. Ancak, gördüğümüz kadarıyla bu kuruluş yavaş yavaş ortadan kaldırılıyor gibi görülüyor.

Sayın milletvekilleri, ülkemizde artan enerji talebi incelendiğinde, ülkemizin enerji talebinin hızla arttığı görülmektedir; burası gerçektir. Refahımızı ve ekonomik gelişmemizi devam ettirmek için söz konusu artan talebin makul maliyetler ve koşullarla, zamanında, güvenli ve kesintisiz bir şekilde karşılanması, özetle enerji arz güvenliği hususu ülkemizin geleceği açısından da çok önemlidir.

Enerjide tabii yüksek dışa bağımlılığı dikkate aldığımızda ise enerji ihtiyacımızın neredeyse dörtte 3’ünü ithal ediyoruz. Petrol ve doğal gazda ise dışarıya bağımlılık yüzde 90’ların üzerindedir. Esasen elektrik üretimimizin de yarısının doğal gazdan karşılandığı akılda tutulduğunda, doğal gaz bağımlılığımızdan dolayı elektrik arz güvenliğimizin de tehdit altında olduğu maalesef aşikârdır. Enerji ithal faturamız toplam ithalatımızın ve cari açığımızın da önemli bir kısmını teşkil etmektedir.

Tabii, burada, petroldeki bu durum, doğal gazdaki bu durum göz önüne alındığı zaman, ülkemizin, özellikle önümüzdeki dönemlerde enerji ihtiyacı söz konusu olunca alternatif enerji kaynaklarına da süratli bir şekilde yönelmesi gerekmektedir. Şöyledir ki: Türkiye’mizde küresel ısınma yani petrol ürünlerinin kullanılmasıyla beraber karbondioksit emisyonu artmaktadır. Bununla beraber küresel ısınma da yoğun bir şekilde, dünyanın olduğu gibi, ülkemizin de önemli bir sorunu hâline gelmektedir. İşte, küresel ısınmalardaki bu tablonun düzenlenmesi noktasında alternatif enerji kaynaklarına da mutlaka geçilmelidir.

Bu yönlü olarak da, işte, HES santrallerinden tutun da rüzgâr santrallerine, güneş enerjisine kadar da yoğun bir şekilde konunun desteklenmesi gerekmektedir. Gerçi, şu anda, ülkemizdeki hidroelektrik santrallerinde çok ciddi noktada sıkıntılar vardır. Birçok yerde planlı plansız şekilde doğanın korunması veyahut da, işte, ekolojik şartların değerlendirilmesi göz önüne alınmadan maalesef HES santralleri kurulmaktadır. Tabii, elde edilen enerji önemlidir ancak oradaki doğa da çok önemlidir.

Bakınız, milletvekili olduğum Tokat ilimizden geçen Yeşilırmak vadisi üzerinde onlarca HES santrali kurulmuştur. Bu santrallerin kurulmasına oradaki çiftçi kardeşlerimiz karşıdır, insanlarımızın birçoğu karşıdır. Tabii, büyük enerji santralleri kurulsun, onlara diyeceğimiz bir şey yoktur ama küçük ırmakların üzerinde, derelerin üzerinde kurulmakta olan HES santrallerinin de o bölgelerdeki doğal yapıyı, o canlı florayı ne kadar etkilemiş olduğu da barizdir. Dolayısıyla, bu santrallere izin verilmemelidir; verilmiş olan o izinler mutlaka tekrar gözden geçirilmelidir, ÇED raporları ciddi manada değerlendirilmelidir.

Özellikle, bakınız, işte, rüzgâr enerjisi… Rüzgâr enerjisiyle ilgili olarak, bu yönlü olarak rüzgâr enerjisi desteklenmelidir. Gerçi onların da son zamanlarda yapmış olduğu bazı yan etkiler vardır ama en azından rüzgâr güllerinin mesafesi yükseltilerek yani yerden yüksekliği daha yükseklere çıkartılması, veya orman alanlarının dışında başka yerlere kurulması, orman alanlarının dışındaki yerlere kurulması, bu enerji sistemlerinin desteklenmesi doğru bir kaynak olacaktır. Ancak, gördüğümüz kadarıyla bu da değildir.

Güneş enerjisi konusunda da çok ciddi adımlar atılmalıdır ve devlet desteklemelidir. Bu yönlü olarak da beklentilerin artmakta olduğunu ifade etmek istiyorum. Tabii, ülkemizde özellikle yeni yeni kaynakların oluşturulması gerekmektedir.

Bakınız, Türk dünyasında Bakü-Tiflis-Ceyhan Projesi vardır. Bu projenin mutlaka, sayın milletvekilleri, desteklenmesi ve korunması gerekmektedir. Şu an itibarıyla bazı noktalarda yapılan çeşitli araştırmalar neticesinde bu hattın çok fazla kârlı olmadığı noktasında söylemler vardır ama burası özellikle yüce Türk devleti için, Türk milleti için yaşaması gereken çok önemli bir projedir çünkü bu projenin esas özelliği, Türk dünyasındaki bağımsızlığın temeli ve göstergesidir. Bu noktada da özellikle Kazakistan petrolleri, Aktau petrolleri bunun içerisine katılmalıdır. Başka kaynaklar ortaya konulmalıdır. TPAO işte burada devreye girmeli ve Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı Projesi’nin devamı mutlaka artırılarak ve önemi de geliştirilerek devam ettirilmelidir.

Bunların yanında, Türk dünyasında Türkmenistan doğal gazı vardır. Türkmenistan doğal gazı da mutlaka ama mutlaka Türkiye üzerinden Batı’ya gönderilmelidir ve Türkmenistan doğal gazı üzerinde de çalışma yapılmalıdır diyor, yüce Meclisi saygıyla selamlıyorum. (MHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Doğru.

Diğer önergenin gerekçesini okutuyorum:

Gerekçe:

Tasarıda sektörün tabi olacağı vergilendirmeyi düzenleyen maddede, keşfedilen rezervlerin elde edilmesi ve bunların üretilmesi için gerekli olan her türlü tesisatın kurulmasına ilişkin yapılan bütün masraflar Vergi Usul Kanunu kapsamında gider yazılarak elde edilen gelirlerden indirilebilmektedir. Bu kapsamda arama, geliştirme ve üretim safhalarında petrolün çıkarma ve pazara ulaştırma maliyetleri yatırımcı tarafından ilgili vergi mevzuatlarındaki düzenlemelerle aynen geri alınabildiğinden, düşük graviteli petrol için ayrıca indirim yapılmasına ihtiyaç bulunmamaktadır.

BAŞKAN – Önergeleri oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmiştir.

Diğer önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 Sıra Sayılı Petrol Kanunu Tasarısının 9. Maddesinin 1. Fıkrasına aşağıdaki hükmün eklenmesini arz ve teklif ederiz.

Mehmet Ali Susam (İzmir) ve arkadaşları

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU SÖZCÜSÜ MUSTAFA ÖZTÜRK (Bursa) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Hükûmet, katılıyor musunuz?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Sayın Değirmendereli, buyurun. (CHP sıralarından alkışlar)

KEMAL DEĞİRMENDERELİ (Edirne) – Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 450 sıra sayılı Petrol Yasa Tasarısı’nın 9’uncu maddesindeki önergemiz üzerine söz almış bulunuyorum. Yüce Meclisi saygıyla selamlarım.

Değerli milletvekilleri, altmış yıl aradan sonra yeni bir petrol kanunu yapıyoruz. Tartıştığımız bu yasa gelecek on yılların da uygulamalarını belirleyecek. Petrol zengini bir ülke değilseniz petrol politikalarını ulusal güvenlik, stratejik iş birliği noktasından hareketle bu kaynaklardan en iyi şekilde yararlanmayı sağlayacak şekilde, gelirlerin de hakça paylaşılması üzerine kurmalısınız.

Değerli milletvekilleri, bakınız, gerek petrol üreticileri gerekse bu kaynağa bağımlı ülkeler günün değişen koşulları çerçevesinde farklı politikalar izlemektedirler. Şimdi, bizim 9’uncu maddenin birinci fıkrasında, bu yasamızda devlet hissesi olarak 1/8 saptanmıştır. Bu daha önceki yasada da aynı şekilde geçerlidir ancak 1954 yılında çıkan yasa dönemindeki teknolojiler, o dönemki petrol fiyatlarından dolayı o döneme ilişkin olarak böyle bir oran kabul edilebilir bir oran olabilir ancak bugün geldiğimiz noktada hem petrol fiyatlarının yer yer 150 dolarlara çıktığı ve arama, üretme teknolojilerinin çok geliştiği günümüzde daha farklı değerlendirmeler yapılmaktadır bu devlet hisseleri konusunda. Söz gelimi Mozambik’te, Hindistan’da, Kolombiya’da, Cezayir’de, Azerbaycan’da -bu yüzde 12,5 olarak ifade edilen değerin- petrol kaynağının zenginliğine göre devlet hissesi alınmaktadır. Mesela, çok ilginç, bu konuyla ilgili araştırma yapmaya başladığımızda şunu gördüm: Petrol zengini Libya’nın -zengin kaynakları var ama- petrol sahalarının hepsinin farklı zenginlikleri var ve Libya’daki petrol şirketi ihaleye çıktığında her ayrı alanla ilgili olarak devlet hissesi farklı tespit edilmiş durumda. İşte söz gelimi, oradaki farklı uygulama, sadece petrol arayan, üreten şirketler -Libya’da evet zengin kaynaklar var- Akdeniz baseninde yüzde 8 alıyorlar yani yüzde 92’sini devlet alıyor. Bir başka basende yüzde 28,5 veriyor petrol şirketi yani yüzde 72,5 alıyor oradaki devlet. Yani bunun gibi farklı jeolojik yapılarda, farklı pozisyonlardaki sahalarda, farklı zenginliklere sahip sahalarda farklı oranlar geçerli olmakta. Yani biz de bu 1/8 olarak belirlediğimiz oranı… Tutalım ki yarın Akdeniz’de zengin petrol kaynakları bulduk, zengin doğal gaz yatakları bulduk, yani oradan bizim ülke insanımız niye daha fazla pay alarak faydalanmasın? Yani oradaki zengin kaynaklara rastlayan bir şirket, üretimine göre oradan bize yüzde 20, yüzde 25 verebilsin yani bu esnekliği sağlayabilmeliyiz. Bunun, gerçekten gelecek dönem için önemli olduğunu düşünmekteyiz.

Dünya geneline bakıldığında da bu oranların vergiyle birlikte yüzde 80’lere kadar çıktığını görmekteyiz. Evet, yani bizim petrolümüzün zenginliği konusunda yeterince arama yapılmadığı için daha çok arama yapılsın diye birtakım teşvikler getiriyoruz ama burada da temel olan önergemizin de onaylanmasıyla, R faktörünün uygulanmasıyla kaynaklarımızdan en iyi şekilde yararlanmak ve olası zengin yataklardan elde edilecek petrol gelirlerinin de hakça paylaşılmasını sağlayacak doğru bir zemini oluşturmuş olacağız.

Ben, önergemizin, Sayın Hükûmet yetkilileri ve Genel Kurul tarafından değerlendirileceğini umuyor, saygılar sunuyorum. (CHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim.

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) – Karar yeter sayısı…

BAŞKAN – Karar yeter sayısı arayacağım.

Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Karar yeter sayısı yoktur.

Birleşime beş dakika ara veriyorum.

Kapanma Saati: 19.03

ALTINCI OTURUM

Açılma Saati: 19.10

BAŞKAN: Başkan Vekili Meral AKŞENER

KÂTİP ÜYELER: Özlem YEMİŞÇİ (Tekirdağ), Fatih ŞAHİN (Ankara)

-----0-----

BAŞKAN – Sayın milletvekilleri, Türkiye Büyük Millet Meclisinin 112’nci Birleşiminin Altıncı Oturumunu açıyorum.

Tasarının 9’uncu maddesi üzerinde verilen Edirne Milletvekili Sayın Kemal Değirmendereli ve arkadaşlarının önergesinin oylamasında karar yeter sayısı bulunamamıştı. Şimdi, önergeyi tekrar oylarınıza sunacağım ve karar yeter sayısı arayacağım: Önergeyi kabul edenler… Önergeyi kabul etmeyenler… Önerge reddedilmiştir, karar yeter sayısı vardır.

450 sıra sayılı Kanun Tasarısı’nın görüşmelerine devam edeceğiz.

Komisyon? Burada.

Hükûmet? Burada.

Kabul edilen önergeler doğrultusunda maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmiştir.

Muhterem milletvekilleri, şu maddenin üzerinde çalışıp ondan sonra ara vereceğim; şu kapıyı da kilitlettireceğim yani.

Maddede üç önerge vardır, sırasıyla okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 Sıra Sayılı Petrol Kanunu Tasarısının 10. Maddesinin 3. Fıkrasında bulunan “su üzerindeki haklarına tecavüz etmeden” ifadesinden sonra “bölge ihtiyaçlarını da göz önünde bulundurmak üzere DSİ ve Çevre Bakanlığı’ndan alınacak izinler çerçevesinde” ibaresinin eklenmesini,

4. Fıkrasının sonuna aşağıdaki ifadenin eklenmesini,

5. Fıkrasında bulunan “ve milli parklardaki” ibaresinin madde metninden çıkartılmasını arz ve teklif ederiz.

Mehmet Ali Susam Mehmet Şeker Turgut Dibek

İzmir Gaziantep Kırklareli

Kemal Değirmendereli Ali İhsan Köktürk Aytun Çıray

Edirne Zonguldak İzmir

Süleyman Çelebi

İstanbul

“Geleneksel olmayan yöntemlerle faaliyet gösterenler, faaliyetlerinin içme suları açısından tehdit oluşturma olasılığına tedbiren Çevre Bakanlığı ve DSİ’nin onayına tabidir.”

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına,

450 sıra sayılı Türk Petrol Kanunu tasarısının 10. uncu maddesinin 1.nci fıkrasında geçen “üç yıldan” ibaresinin “beş yıldan” olarak değiştirilmesini ve (5). fıkrasında geçen “ve milli parklardaki” ibaresinin madde metninden çıkartılmasını arz ve teklif ederiz.

Alim Işık Emin Haluk Ayhan Bahattin Şeker

Kütahya Denizli Bilecik

Mesut Dedeoğlu Erkan Akçay Muharrem Varlı

Kahramanmaraş Manisa Adana

Cemalettin Şimşek Yusuf Halaçoğlu Mustafa Kalaycı

Samsun Kayseri Konya

Seyfettin Yılmaz

Adana

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

450 Sıra Sayılı Kanun Tasarısının 10. maddesinin tasarı metninden çıkarılmasını arz ve teklif ederiz.

İdris Baluken Sırrı Sakık Abdullah Levent Tüzel

Bingöl Muş İstanbul

İbrahim Binici Mülkiye Birtane Adil Zozani

Şanlıurfa Kars Hakkâri

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU SÖZCÜSÜ MUSTAFA ÖZTÜRK (Bursa) – Katılmıyoruz Sayın Başkanım.

BAŞKAN – Hükûmet?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Katılmıyoruz Sayın Başkanım.

BAŞKAN – Kim konuşacak?

İDRİS BALUKEN (Bingöl) – Gerekçe…

BAŞKAN – Gerekçe.

Gerekçe

Bu maddede kamulaştırma kapsamında adeta savaş hukuku işletilmektedir. 2942 sayılı kamulaştırma kanunu 27. maddesi ile acele kamulaştırma işlemleri Bakanlar Kurulunca yapılabilir. Maddenin bütününe bakıldığında yurt savunması ihtiyacı veya acil durumlarda bu maddeye başvurulmalıdır. Daha önce HES uygulamalarında Hükümet bu maddeyi hoyratça kullanmıştır. Hatta bu yetkiyi kurumlara devrederek Bakanlar Kurulunu bile devreden çıkarmıştır. "Su akar, Türk Bakar" sözü kullanılarak müteahhitlere verilmeyen dere kalmadı. Nerde bir akarsu orda birkaç müteahhit türedi. Kamulaştırmalar savaş usullerine göre yapıldı. Barış süreci ile silahların susacağı ve çatışmanın sonlanacağı Türkiye dağları bu maddeyle uluslararası sermaye sahiplerine ve petrol şirketlerine peşkeş çekilmek istenmektedir. Köylüler arazilerinden edilecek ve yoksul halk HES'lere karşı olduğu gibi petrol şirketlerine karşı mücadele etmek zorunda kalacaktır. Tasarı bu madde ile dağlarda yaşayan yoksul köylülere karşı bir savaş tasarısıdır, topraklarının ellerinden alınması tasarısıdır. Yeni talanların ve vahşi uygulamaların önüne geçilmesi için 10. maddenin tasarı metninden çıkarılması gerekmektedir.

BAŞKAN – Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Diğer önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına,

Mesut Dedeoğlu (Kahramanmaraş) ve arkadaşları

BAŞKAN – Komisyon, kabul ediyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU SÖZCÜSÜ MUSTAFA ÖZTÜRK (Bursa) – Katılmıyoruz Sayın Başkanım.

BAŞKAN – Hükûmet?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

MEHMET ŞANDIR (Mersin) – Seyfettin Yılmaz…

BAŞKAN – Sayın Yılmaz, buyurun. (MHP sıralarından alkışlar)

Vallahi, sağlam alkış oldu ha.

OKTAY VURAL (İzmir) – Ne Adana mitingiydi ya. Kıskananlar çatlasın.

BAŞKAN – Yaa.

Buyurun.

SEYFETTİN YILMAZ (Adana) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 450 sıra sayılı Türk Petrol Kanunu Tasarısı’nın 10’uncu maddesinde verdiğimiz değişiklik önergesiyle söz almış bulunuyorum. Hepinizi saygıyla selamlıyorum.

10’uncu maddenin (5)’inci fıkrasında “6831 sayılı Orman Kanununa göre orman sayılan yerlerdeki ve milli parklardaki ruhsat ve izin alanlarında, ilgili mevzuata göre izin almak ve bedelleri ödenmek suretiyle petrol arama ve işletme faaliyetleri yapılabilir.” deniyor. Her yerde olduğu gibi, bütün çalışmalarda orman alanlarına gözümüzü dikiyoruz. Şimdi, bu enerjide orman alanları en yenilenebilir kaynaklardandır. Bunlarla, petrol aramalarıyla, maden aramalarıyla, diğer izinlerle ormanların yok edilmesi yenilenebilir enerji kaynaklarımızın yok edilmesi manasına gelir. Ondan dolayı bu fıkranın tasarıdan çıkarılmasını talep ediyoruz ve desteklerinizi bekliyoruz.

Türkiye, dünya enerji rezervlerinin âdeta ortasında büyük enerji sorunları yaşayan bir ülke durumundadır. Ciddi enerji açığı sorunlarımız vardır. Enerji ihtiyacımızın yüzde 72’sini ithalatla karşılar durumdayız. Yani, enerjide dışa bağımlı bir ülkeyiz. Daha önce yüzde 69’ken iktidarınız döneminde bu rakam yüzde 72’lere çıkarak gittikçe artan bir performans sergilemektedir. Bu manada ciddi bir petrol yasası çıkarıyorsunuz ama ciddi bir politikanızın olmadığı şuradan belli oluyor ki Kıbrıs Rum kesimi Akdeniz’de petrol aramaya başladığında gönderdiğiniz Piri Reis’le ciddi manada sıkıntılar yaşadınız ama bir petrol arama geminiz bile yok. Daha yeni bir petrol arama gemisi alındı fakat bakanlara gelince, Başbakanlık 7’nci uçağı aldı, şimdi 8’inci uçağı almanın derdinde. Bir bakıyorsunuz, bakanlar danışma meclisi toplantılarına, belediyenin temel atma törenlerine özel uçaklarla hurra gidiyor, özel uçaklarla hurra geliyor. Bizim Adana’da, biliyorsunuz, uçaklar var ama bakan özel uçakla gidiyor, özel uçakla dönüyor.

İSMAİL KAŞDEMİR (Çanakkale) – Cık, cık…

SEYFETTİN YILMAZ (Devamla) – “Cık, cık” yapmanın gereği yok!

Yani, bunların yerine, ciddi manada eğer enerji politikanızı doğru yapacaksanız petrol arama gemilerine bu yatırımları yapın.

Şimdi konumuzla ilgili tasarıya geleceğim.

İSMAİL KAŞDEMİR (Çanakkale) – Çok dolu konuştun!

SEYFETTİN YILMAZ (Devamla) – Doluyu sen gel konuş buradan. Doluyu gel sen konuş buradan, laf atma oradan!

Petrol, kömür, doğal gaz ve uranyum, dünyamızda yenilenemeyen enerji kaynaklarının yüzde 90’ını oluşturmaktadır. Mevcut kömür rezervleri yüz yıl, petrol ve doğal gaz rezervleriyse elli yıl sonra tükenmiş olacaktır. Biyokütlenin özellikle enerji üretiminde kullanılması, petrol ve kömüre bağımlılığı önemli ölçüde azaltacaktır.

Dünya üzerinde bulunan biyokütlenin yüzde 90’ı ormanlarda bulunmaktadır. Bitkiler güneş enerjisini depolama gibi bir özelliğe sahiptir. Depolanan enerji bitkiler yakıldığı zaman yeniden ortaya çıkmaktadır. Bitkiler, dünyada var oldukça tükenmeyecek yenilenebilir enerji kaynaklarıdır. Bu enerji kaynağının sürdürülebilir yönetiminde enerji ormancılığının ayrı bir yeri vardır. Enerji ormancılığı, birim alanda en kısa sürede odun ham maddesi üreterek bunun enerjide kullanılmasını amaçlayan orman yetiştirme yöntemidir. Bugün, birçok gelişmekte olan ülke biyoenerjiyi geleceğin temel enerji kaynağı olarak görmektedir. İsveç enerjisinin yüzde 16’sını biyokütleden elde etmekte, Avusturya yüzde 13’ünü, Amerika da yüzde 4’ünü biyokütleden elde etmekte ve bu oranları artırmak için ciddi çalışmalar yapmaktadır.

1 milyon hektar alan üzerinde kurulacak enerji ormanlarından yılda yaklaşık 7 milyon ton biyokütle enerjisi kaynağı elde edilir. Bu miktar yaklaşık 30 milyon varil ham petrole eş değerdir. Görüldüğü gibi, enerji ağaçlarıyla hem var olan ormanların korunması hem de çevre kirliliğini azaltmak imkân dâhilindedir.

Ülkemizde 22 milyon hektarlık orman alanımızın yaklaşık 6 milyon hektarı baltalık ormanlardır. Bu alanların da 3,5 milyon hektarı bozuk vasıflı olup potansiyel enerji ormanları alanlarıdır. Yani, Türkiye enerji ormancılığı için yüzde 70’e yakın alan uygulaması beklenmektedir. Bizim bunları harekete geçirmemiz gerekirken, dün Meclise Hükûmet tasarısı olarak gelen Orman Kanunu’ndaki tasarıyı bugün inceledim. Onun 24’üncü maddesi, emin olun, Türkiye’de 1 milyon hektar ormanın yeniden orman dışına çıkarılmasını öngörüyor. Yani “Ormanlar yenilenebilir enerji kaynakları” diyoruz; petrol bitiyor, doğal gaz bitiyor ama gözümüzü dikmişiz ormanlara. Şimdi -yeni getirilen tasarıyla da- 1 milyon hektarı tehdit altına alacak…

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

SEYFETTİN YILMAZ (Devamla) –…bir tasarı Meclisin gündemine geldi. Bu nasıl politikadır? Bu politikaları doğru yapmazsanız neticeye gidemeyiz.

Teşekkür ediyorum, saygılar sunuyorum. (MHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Yılmaz.

Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmemiştir.

Diğer önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 Sıra Sayılı Petrol Kanunu Tasarısının 10. Maddesinin 3. Fıkrasında bulunan "su üzerindeki haklarına tecavüz etmeden" ifadesinden sonra "bölge ihtiyaçlarını da göz önünde bulundurmak üzere DSİ ve Çevre Bakanlığı'ndan alınacak izinler çerçevesinde" ibaresinin eklenmesini,

4. Fıkrasının sonuna aşağıdaki ifadenin eklenmesini,

5. Fıkrasında bulunan "ve milli parklardaki" ibaresinin madde metninden çıkartılmasını arz ve teklif ederiz.

Süleyman Çelebi (İstanbul) ve arkadaşları

"Geleneksel olmayan yöntemlerle faaliyet gösterenler, faaliyetlerinin içme suları açısından tehdit oluşturma olasılığına tedbiren Çevre Bakanlığı ve DSİ'nin onayına tabidir."

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU SÖZCÜSÜ MUSTAFA ÖZTÜRK (Bursa) – Katılmıyoruz Sayın Başkanım.

BAŞKAN – Hükûmet?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

Sayın Çelebi, buyurunuz. (CHP sıralarından alkışlar)

SÜLEYMAN ÇELEBİ (İstanbul) – Sayın Başkan, değerli arkadaşlar; Türk Petrol Kanunu Tasarısı’nın 10’uncu maddesi üzerinde verdiğimiz önerge üzerinde söz almış bulunuyorum. Yüce Meclisi saygıyla, sevgiyle selamlıyorum.

Şimdi, tabii ki önemli bir yasayı görüşüyoruz. Görüştüğümüz yasaların hepsinin önemli olduğunu biliyoruz ama ne yazık ki “millî” kavramı, “ulusal” kavramı yok etmek için AKP İktidarı elinden geleni yapıyor. Belki bizim millîlik kavramımızı, ulusal kimliğimizi, ulusal benliğimizi en yakından ilgilendiren bir kanunu görüşüyoruz ama bu kanun ve bu kanunla ilgili yapılmak istenen düzenlemeler konusunda ortaya konulan iradeyi de bu Mecliste görüyoruz. Şu saate kadar muhalefet olarak, Cumhuriyet Halk Partisi olarak görüşlerimizi bu kürsüden defalarca ifade ettik, diğer muhalefet partileri ifade ediyor ama değişen hiçbir şey yok. “Peki, niye konuşuyorsunuz?” denilebilir. Tarihe bir not düşmek için yapıyoruz. Tarihi nasıl yok ettiğinizi burada belirlemek için söz alıyoruz ve konuşuyoruz. Yoksa bir şeyin değişmeyeceğini biz de biliyoruz çünkü bu oy ve iradeler, hiçbir şeyin değişmeyeceğinin bir göstergesi.

Değerli arkadaşlar, şimdi Taksim Gezi Parkı’nın yıkılmasına karşı yurttaşlar diyor ki: “Mahalleme, meydanıma, ağaçlarıma, suyuma, toprağıma, evime, tohumuma, ormanıma, köyüme, kentime, parkıma dokunma.” Dokunduğu zaman ne oluyor?

BEDRETTİN YILDIRIM (Bursa) – Yanarsın!

SÜLEYMAN ÇELEBİ (Devamla) – Dokunduğu zaman, ona karşı mücadele eden -aynen dediğiniz doğru- yanarsın! Ya gaz bombaları ya coplar ya tazyikli su… En demokratik eylemleri koyanlar bu ülkede baskı altında.

Değerli arkadaşlar, yine bu yasayla ilgili, PETROL-İŞ Sendikamız, Türkiye mimar ve mühendis odaları, onlara bağlı bütün kurumlar bilimsel olarak…

Beni dinleyecek misiniz Sayın Bakan? Dinlemeyecekseniz, bu böyle olacaksa doğru olmuyor. Doğru olmuyor!

ALİ ERÇOŞKUN (Bolu) – Siz devam edin.

ÜNAL KACIR (İstanbul) – Genel Kurula hitap edin.

SÜLEYMAN ÇELEBİ (Devamla) – Size de anlatacağım, Sayın Bakanın da duymasını istiyorum.

Dolayısıyla, şunu özellikle belirtmek istiyorum: Bu süreci bu anlamda bir kez daha ortaya koyan, komisyonlarda bu yasanın değişmesini isteyen, Parlamentoya gelip bu konuda beyanlarda bulunanların görüşleri, hiçbirisi dikkate alınmadan, “Benim gücüm var, benim çoğunluğum var, benim iradem var, bu iradeye herkes tabi olacak.” diye bir mantıkla diğer sosyal tarafları, sosyal kesimleri dikkate almadan bir uygulamayı dayatmaya çalışıyorsunuz ve devam ettiriyorsunuz.

Şimdi ben isterdim ki, Ticaret Odası bu panolara reklam asarken, işte “IMF’den kurtulduk, 25 milyarı ödediğiniz için teşekkürler Sayın Başbakan.” diyeceğine -millîlik oradadır, millî görüş orada belli olur- “Bu yasa yanlış yasadır çünkü bu politikalar, şu anda uygulamaya koyduğunuz politikalar IMF’nin reçetesidir. Bu politikalar sermayenin, uluslararası şirketlerin, emperyalizmin bize bir dayatmasıdır…”

ORHAN KARASAYAR (Hatay) – IMF konusunu kapattık biz, bitti, bitti.

BAŞKAN – Lütfen laf atmayın.

SÜLEYMAN ÇELEBİ (Devamla) – Bu dayatmalara karşı boyun eğe eğe Türkiye’yi bir yere getiremezsiniz.

SITKI GÜVENÇ (Kahramanmaraş) – Millî görüşe hep karşı çıktınız, Erbakan’a hep karşı çıktınız.

SÜLEYMAN ÇELEBİ (Devamla) – Boyun eğe eğe, pes ede ede, diz çöke çöke Türkiye’nin değerlerini yok edebilirsiniz ama öyle yağma yok. Bir gün bu yapılanların hepsi geri dönecek ve geriye alacağız. Bu yasaları sil baştan değiştirmenize, bu ülkenin millî çıkarlarını bozmanıza bir gün dur diyecekler. Bir gün halk, bu sürecin size de hesabını soracak, bu yanlışlıktan Türkiye’yi kurtaracak diyorum.

Hepinize saygılar, sevgiler sunuyorum. (CHP sıralarından alkışlar)

OKTAY VURAL (İzmir) – Billboard’dakiler riya ve yağ. Billboard işi, riyakâr ve yağcıların işi.

BAŞKAN – Birleşime bir saat yemek arası veriyorum.

Kapanma Saati: 19.27

YEDİNCİ OTURUM

Açılma Saati: 20.33

BAŞKAN: Başkan Vekili Meral AKŞENER

KÂTİP ÜYELER: Özlem YEMİŞÇİ (Tekirdağ), Fatih ŞAHİN (Ankara)

-----0-----

BAŞKAN – Sayın milletvekilleri, Türkiye Büyük Millet Meclisinin 112’nci Birleşiminin Yedinci Oturumunu açıyorum.

450 sıra sayılı Kanun Tasarısı’nın görüşmelerine devam edeceğiz.

Komisyon? Burada.

Hükûmet? Burada.

Tasarının 10’uncu maddesi üzerinde verilen ve gerekçesi açıklanan, İstanbul Milletvekili Sayın Süleyman Çelebi ve arkadaşlarının önergesini oylarınıza sunuyorum: Önergeyi kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Madde üzerinde bir önerge daha vardır, okutuyorum…

OKTAY VURAL (İzmir) – Dağıtılması unutuldu herhâlde, ondan dolayı değil mi?

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) – Evet, öyledir!

OKTAY VURAL (İzmir) – Dağıtılması unutulduğu için…

BAŞKAN – Herhâlde…

OKTAY VURAL (İzmir) – Anlıyorum!

BAŞKAN - Ben masumum.

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) – Tutanaklara geçirmek lazım.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 sıra sayılı Türk Petrol Kanunu Tasarısının 10. Maddesinin 5. Fıkrasında bulunan “ve millî parklardaki” ibaresinin madde metninden çıkartılmasını arz ve teklif ederiz.

Taner Yıldız

Kayseri

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı

BAŞKAN – Bir kere, öncelikle söyleyeyim, dağıtılmamasıyla benim alakam yok.

OKTAY VURAL (İzmir) – Evet.

BAŞKAN - Ben masumum, öyle…

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) – Evet, evet yani…

OKTAY VURAL (İzmir) – Okunulması unutulmuş!

BAŞKAN - Tamam.

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) - Daha sonra bilgimiz dâhiline girdi; unutuldu herhâlde, olabilir.

BAŞKAN – Evet yani onu da bildirmiş olayım. Hata benden kaynaklanmadı.

OKTAY VURAL (İzmir) – Efendim, kâtip üyelerimiz dikkatli olsunlar!

BAŞKAN – Evet.

Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU SÖZCÜSÜ ORHAN KARASAYAR (Hatay) – Katılıyoruz Sayın Başkanım.

BAŞKAN – Siz?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Katılıyoruz.

BAŞKAN – Hükûmet de katılıyormuş.

Gerekçeyi okutuyorum:

Gerekçe:

Millî Parklarda arama ve işletme faaliyeti yapılmasının önüne geçilmesi hedeflenmiştir.

KAMER GENÇ (Tunceli) – Karar yeter sayısı…

BAŞKAN – Önergeyi oylarınıza sunuyorum, karar yeter sayısı arayacağım.

Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Karar yeter sayısı vardır. Önerge kabul edilmiştir.

AHMET AYDIN (Adıyaman) – Oy birliğiyle kabul edilmiştir.

BAŞKAN – Evet, herkes kabul etmiş; kabul edilmiştir.

ÜNAL KACIR (İstanbul) – Hayır, orada bir tane var kabul etmeyen…

KAMER GENÇ (Tunceli) – Ben kabul etmiyorum.

BAŞKAN – Bir kişi kabul etmiyor.

Tamam, Sayın Genç.

ÜNAL KACIR (İstanbul) – Bütün Meclis bir tarafa, o bir tarafa!

BAŞKAN - Kabul edilmiş önerge çerçevesi içinde maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmiştir.

11’inci maddede 2 önerge vardır, okutup işleme alıyorum.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

450 Sıra Sayılı Kanun Tasarısının 11. Maddesinin (3). Fıkrasında geçen “altı ay” ibaresinin “bir yıl” olarak değiştirilmesini arz ederiz.

Alim Işık Ali Halaman Erkan Akçay

Kütahya Adana Manisa

Yusuf Halacoğlu Cemalettin Şimşek Sümer Oral

Kayseri Samsun Manisa

Emin Haluk Ayhan

Denizli

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 Sıra Sayılı Petrol Kanunu Tasarısının 11. Maddesinin 1. Fıkrasının birinci cümlesinde bulunan “bir ay” ibaresinin “on beş gün” ve “üç ay” ibaresinin “kırk beş gün” olarak değiştirilmesini arz ve teklif ederiz.

Mehmet Ali Susam Mehmet Şeker Turgut Dibek

İzmir Gaziantep Kırklareli

Turgay Develi Kemal Değirmendereli Aytun Çıray

Adana Edirne İzmir

BAŞKAN – Komisyon katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU SÖZCÜSÜ ORHAN KARASAYAR (Hatay) - Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Hükûmet katılıyor mu?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Önerge üzerinde Turgay Develi, buyurun. (CHP sıralarından alkışlar)

TURGAY DEVELİ (Adana) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; BDP adına konuşan Sayın Hasip Kaplan az önce, bütün milletvekillerine, bütün Meclise bu yasa tasarısıyla ilgili olarak meydan okudu; ne sayın bakanlardan ne Hükûmetten ne de grup başkan vekillerinden çıkıp “Sen neler söylüyorsun? Türk milletinin gücü çıkardığı yasayı uygulamaya yeter, biz kendi sınırlarımız içerisinde istediğimiz yasayı çıkarırız, istediğimiz kararı da uygularız.” diyemedi.

Sayın Hasip Kaplan’ın dediği şuydu: “Size kasım ayına kadar süre veriyoruz. Kasım ayına kadar, uygulanan -belli ki bir pazarlık var- süreci Parlamentoda bir karar hâline dönüştürmezseniz, Hükûmet bunu uygulamazsa çıkardığınız bu yasayı size uygulatmayız. Petrol Kanunu’nu istediğiniz kadar yenileyin. Benim bölgemde, Şırnak’ta, Güneydoğu Bölgesi’nde petrol rezervlerini biliyoruz, oradan çıkacak petrolü biliyoruz, orada yaşayanların bu petrolden payını almasını istiyoruz. Kasım ayına kadar barış süreciyle ilgili süreç tamamlanmadığı sürece, Hükûmet adımları atıp sonuç almadığı takdirde size bu yasayı uygulatmayız.”

Sayın Bakan burada, Hükûmet burada, AK PARTİ milletvekilleri burada. Şimdi soruyorum:

1) Türkiye Cumhuriyeti devleti, Millet Meclisi bu yasayı çıkarıyor; bir grup da diyor ki: “Bu yasayı uygulatmayacağız.” Buna cevap verin.

2) AK PARTİ Hükûmeti 3 şeyden alıyor: Bir, beyzbol sopasından. İki, küresel sermayenin cebine koyduğu paradan. Üç, PKK’nın namlusundan.

Anlaşılıyor ki Sayın Hasip Kaplan’ın bir bildiği var, bir pazarlık var. Bu pazarlığın ne olduğunu birisi çıkıp buraya, anlatırsa hepimiz memnun oluruz.

Arkadaşlar, bu petrol yasası küresel finansın Türkiye’ye dayattığı, sizin de çıkartmaya mecbur olduğunuz bir yasa, bunu herkes biliyor. 1980 sonrasında, Türkiye’de bu dikey örgütlenme entegre tesisleri parça parça sizden önceki hükûmetlere de sattırdı. PETKİM gitti, İGSAŞ gitti, Petrol Ofisi gitti, Batman rafinerisi gitti, Aliağa gitti, şimdi, sıra, sonuç olarak TPAO’ya kaldı. Bunu da “serbestleştirme” adı altında petrol arama noktasından çıkarıyorsunuz sadece ruhsatlandırma aşamasında tutacaksınız. Bir anlamda, bu yeni yasayla dünya devlerinin önüne TPAO’yu atıyorsunuz. Bunun mümkün olmadığını siz de biliyorsunuz.

Bir de bu yasanın gerekçeleri arasında değerli milletvekilleri, Avrupa Birliğine uyum gerekçesi var, müktesebatına uyum gerekçesi var. Okuyanlar bunun çok komik olduğunu biliyor, vatandaşlarımız da biliyor bunun çok komik olduğunu çünkü Avrupa Birliği kendi ülkesinde, kendi ülkelerinde petrol arama ruhsatlarını verirken aradığı kriterlerin hiçbirisi Türkiye’de bu yasa çıkarken kriter olarak konulmamış.

İkinci önemli konu da şu, küresel finans ilişkisinden bahsediyorum: Dışarıdan bir şirket Türkiye’ye gelecek, ruhsatını alacak, yatırımını yapacak; petrolü bulduğu zaman, belli bir süre sonra, yatırım olarak getirdiği parayı getirdiği kurdan, getirdiği miktarda, istediği kadarını kendi ülkesine transfer edecek yani ortada bir sermaye falan yok. Türkiye’ye gelen yeni bir sermaye yok.

Ben, sözlerimi bitirirken Sayın Hasip Kaplan’ın Türkiye Büyük Millet Meclisinde, bu Hükûmete yaptığı tehdide Hükûmet tarafından cevap verilip verilmeyeceğini merak ettiğimi söyleyerek iyi akşamlar diliyorum.

Saygılarımı sunuyorum.

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Develi. (CHP sıralarından alkışlar)

KAMER GENÇ (Tunceli) – Karar yeter sayısı…

BAŞKAN - Karar yeter sayısı arayacağım.

Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Karar yeter sayısı yoktur.

Birleşime beş dakika ara veriyorum.

Kapanma Saati:20.42

SEKİZİNCİ OTURUM

Açılma Saati: 20.46

BAŞKAN: Başkan Vekili Meral AKŞENER

KÂTİP ÜYELER: Özlem YEMİŞÇİ (Tekirdağ), Fatih ŞAHİN (Ankara)

-----0-----

BAŞKAN – Sayın milletvekilleri, Türkiye Büyük Millet Meclisinin 112’nci Birleşiminin Sekizinci Oturumunu açıyorum.

Tasarının 11’inci maddesi üzerinde Adana Milletvekili Sayın Turgay Develi ve arkadaşlarının verdiği önergenin oylamasında karar yeter sayısı bulunamamıştı.

Şimdi önergeyi tekrar oylarınıza sunacağım ve karar yeter sayısı arayacağım.

Önergeyi kabul edenler… Etmeyenler… Karar yeter sayısı yoktur.

Birleşime on dakika ara veriyorum.

Kapanma Saati: 20.47

DOKUZUNCU OTURUM

Açılma Saati: 20.58

BAŞKAN: Başkan Vekili Meral AKŞENER

KÂTİP ÜYELER: Özlem YEMİŞÇİ (Tekirdağ), Fatih ŞAHİN (Ankara)

-----0-----

BAŞKAN – Sayın milletvekilleri, Türkiye Büyük Millet Meclisinin 112’nci Birleşiminin Dokuzuncu Oturumunu açıyorum.

Tasarının 11’inci maddesi üzerinde Adana Milletvekili Sayın Turgay Develi ve arkadaşlarının verdiği önergenin ikinci oylamasında da karar yeter sayısı bulunamamıştı.

Şimdi önergeyi tekrar oylarınıza sunacağım ve karar yeter sayısı arayacağım.

Önergeyi kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir, karar yeter sayısı vardır.

450 sıra sayılı Kanun Tasarısı’nın görüşmelerine devam edeceğiz.

Komisyon? Burada.

Hükûmet? Burada.

Diğer önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

450 Sıra Sayılı Kanun Tasarısının 11. Maddesinin (3). Fıkrasında geçen “altı ay” ibaresinin “bir yıl” olarak değiştirilmesini arz ederiz.

Emin Haluk Ayhan (Denizli) ve arkadaşları

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU SÖZCÜSÜ ORHAN KARASAYAR (Hatay) – Katılmıyoruz Başkanım.

BAŞKAN – Hükûmet?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Sayın Ayhan, buyurunuz. (MHP sıralarından alkışlar)

EMİN HALUK AYHAN (Denizli) – Teşekkür ediyorum Sayın Başkan.

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; 450 sıra sayılı Türk Petrol Kanunu Tasarısı’nın 11’inci maddesi üzerinde verdiğimiz önerge üzerine söz aldım. Yüce heyeti saygıyla selamlıyorum.

Önergemiz ile tasarı metnindeki “altı ay” ibaresinin “bir yıl” olarak değiştirilmesini istiyoruz yani süreyi altı ay daha uzatıyoruz. Önergeyle ilgili gerekçemiz, uygulamada yaşanabilecek bazı sorunların giderilmesi için sürecin uzatılmasıdır. Bu husus önergemizde amaçlanıyor. Önergemizi yüce heyetin tensiplerine arz ediyorum ve destek talep ediyoruz.

Tasarının geneli üzerinde konuşurken 26’ncı maddenin gerekli olup olmadığını Sayın Bakana sordum, 26’ncı madde görüşülürken Komisyondaki tutanakları da istedim. Ben Komisyon tutanaklarında şunu ifade etmişim, demişim ki: “Sayın Bakanım, izin verirseniz bir şey sormak istiyorum: Bu hüküm burada konulmasaydı siz Bakanlar Kurulu olarak bu teşviklerden kurumları yararlandırmayacak mıydınız? Bu minvalde söylüyorum, bu sektörü istifade ettirmeyecek miydiniz? İcracı birim olarak söylüyorum.” Sizin cevabınızsa Sayın Bakanım, neyi söylüyorsunuz: “Biz bunu ettirecektik ancak diyorum ki konmasıyla konmaması arasında fark yoksa niçin koymayalım?” Şimdi, bu ifadenize baktığınız zaman bunun neresini düzeltmemiz lazım ben çok merak ediyorum. Yani, eğer bu buraya konulmayacak ise, konulmaması hâlinde konulmasıyla hiçbir fark yok ise o zaman niye koyuyoruz? Bu Hükûmet bu işi niye bu kadar gayriciddi ele alıyor? Bundan gerçekten rahatsızlık duyuyorum. Yarın nesiller geçecek, bu tutanaklar baki. Siz buna nasıl cevap vereceksiniz, ne söyleyeceksiniz bu topluma?

Şimdi, birkaç gündür AKP grup başkan vekili arkadaşlardan bazılarına ve AKP’li milletvekili arkadaşlardan bazılarına bu tutanakları okuttum ben. Ne anlıyorsunuz, ne düşünüyorsunuz dediğimde “Bu, gerçekten, hakikaten, gerek olmayan bir madde.” dediler. Şimdi, bunu sizin özellikle koymanızdaki manayı anlamaya çalışıyorum ama anlamakta da zorluk çekiyorum.

Fazla detaya girmek istemiyorum ama bu kadar yıldır bekleyen hususları alelacele gündeme taşımanız ayrı bir olay. Gerçekten dönmüş bir tasarıyı ne yapıyorsunuz? Yeniden gündeme getiriyorsunuz, tamam; düzeltmeleri yapmaya çalışıyorsunuz, tamam. Ama böyle bir maddenin dercedilmesi buraya, gerçekten bizi hayal kırıklığına uğratıyor, endişeye sevk ediyor.

Şimdi, fazla bir şey söylemek istemiyorum ama bu hususlar, buralara bu maddelerin girmesi Oslo’da PKK’ya verilen sözlerin sonucu mudur? Sizin, Irak’ta inecek yer bulamamanızın bir sonucu mudur? Çözüm sürecinin gereği midir? Bilmiyoruz ama bir Türkiye Cumhuriyeti Bakanından da “Oslo’daki tutanaklar şunlardır.” deyip, bu Meclisin kürsüsüne gelip bütün milletvekillerine “Budur.” demenizi ben istiyorum. Bizim, başka ülkelerden veya çöplüklerden veya basından, nasıl olduğunu bilmediğimiz, Türkiye Cumhuriyeti Hükûmetinden bize ifade edilmeyen şeylerden mi bu hususları anlamamız gerekir? Lütfen, bizi aydınlatın. Sizin Irak’a inmemenizin sebeplerinden birisi bu mudur, yoksa gerçekten daha önce verilen sözlerden kaynaklanan bir olay mıdır? Biz size… Tutanakları ben görüşmeler öncesinde istettim ve tutanaklar burada. AKP’li Komisyon üyesi arkadaşların da, tecrübelilerden olanları da, komisyon başkanlığı yapanların da burada bu maddenin gereksiz olduğuna dair neleri var? Burada beyanları var. Yanılıyorsam lütfen bana söyleyin ama buraya bu maksatla konulup konulmadığı hususu, Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti nezdinde şahsınızı bir ömür boyu zan altında bırakacaktır.

Teşekkür ediyor, saygılar sunuyorum. (MHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim.

Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmiştir.

Madde 12’de dört önerge vardır, ikisi aynı mahiyettedir, sırasıyla işleme alıyorum.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 sıra sayılı Türk Petrol Kanunu Tasarısının 12. maddesinin (1). fıkrasında geçen "yüzde 40” ibaresinin “yüzde 55” olarak değiştirilmesini arz ederiz.

Nurettin Canikli Mustafa Elitaş Mehmet Doğan Kubat

Giresun Kayseri İstanbul

Ahmet Öksüzkaya İsmail Tamer

Kayseri Kayseri

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

450 sıra sayılı Türk Petrol Kanunu tasarısının 12.nci maddesinin 1.nci fıkrasında geçen “yüzde 40” ibaresinin “yüzde 55” olarak değiştirilmesini arz ve teklif ederiz.

Alim Işık Emin Haluk Ayhan Bahattin Şeker

Kütahya Denizli Bilecik

Cemalettin Şimşek Yusuf Halaçoğlu Mesut Dedeoğlu

Samsun Kayseri Kahramanmaraş

Mustafa Kalaycı Muharrem Varlı Erkan Akçay

Konya Adana Manisa

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 Sıra Sayılı Petrol Kanun Tasarısının 12. Maddesinin 1. ve 2. Fıkralarının madde metninden çıkarılmasını arz ve teklif ederiz.

Mehmet Ali Susam Mehmet Şeker Turgut Dibek

İzmir Gaziantep Kırklareli

Aytun Çıray Kemal Değirmendereli Mehmet Akif Hamzaçebi

İzmir Edirne İstanbul

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

450 Sıra Sayılı Kanun Tasarısının 12. maddesinin tasarı metinden çıkarılmasını arz ve teklif ederiz.

İdris Baluken Sırrı Sakık Adil Zozani Bingöl Muş Hakkari

Abdullah Levent Tüzel Mülkiye Birtane

İstanbul Kars

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU SÖZCÜSÜ ORHAN KARASAYAR (Hatay) - Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Hükûmet?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) - Katılmıyoruz Sayın Başkan.

PERVİN BULDAN (Iğdır) – Gerekçe…

BAŞKAN – Gerekçeyi okuyun lütfen.

Gerekçe:

Bu madde ile petrol şirketlerinin, petrol faaliyeti için yaptıkları yatırımın transfer tarihindeki cari kur üzerinden, dışarıya transferi tamamlanıncaya kadar, Devlet Hissesi hariç Kurumlar ve Gelir vergisinden muaf tutabilecekleri, safi kazançları üzerinden ödemekle mükellef oldukları vergiler toplamının ise % 40 oranını geçemeyeceği belirtilmektedir. %55 olan Vergide tavanın aşağıya çekilmesi, vergi geliri kaybına neden olacaktır. Bu madde Türkiye halklarının menfaatine kullanılması gereken petrolün sermayeye ve petrol şirketlerine peşkeş çekilmektedir. Türkiye halklarının aleyhine ve sermayenin lehine olan 12. maddenin tasarı metninden çıkarılması gerekmektedir.

BAŞKAN – Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Diğer önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 Sıra Sayılı Petrol Kanun Tasarısının 12. Maddesinin 1. ve 2. Fıkralarının madde metninden çıkarılmasını arz ve teklif ederiz.

Mehmet Akif Hamzaçebi (İstanbul) ve arkadaşları

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU SÖZCÜSÜ ORHAN KARASAYAR (Hatay) - Katılmıyoruz Sayın Başkanım.

BAŞKAN – Hükûmet?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) - Katılmıyoruz Sayın Başkanım.

BAŞKAN – Sayın Hamzaçebi, buyurunuz. (CHP sıralarından alkışlar)

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 1954 yılından beri yürürlükte olan 6326 sayılı Petrol Kanunu’nu yürürlükten kaldırmayı öngören bir kanun tasarısını görüşüyoruz. Ancak bu tasarıda ulusal petrol politikasının izlerini görebilmiş değiliz. Bugün, petrol, enerji bütün ülkelerin dış politikasında belirleyici bir rol oynuyor. Petrol ve enerji hiçbir zaman piyasaya emanet edilmiyor. Devletin mutlaka müdahaleci bir rolü var ama Türkiye’de Türkiye Cumhuriyeti Hükûmetinin, devletin müdahaleci rolünü maalesef bu yasada görebilmiş değiliz.

Değerli milletvekilleri, görüştüğümüz maddenin, bizim önerge konusu yaptığımız maddenin (1)’inci ve (2)’nci fıkraları, doğrusu, konuyu yeterince bilmeyen kişiler tarafından düzenlenmiş maddeler olarak gözüküyor. Konuyu bir uzmanına sorsalar bu maddeleri böyle düzenlemezler. Hele şimdi okunmuş olan iktidar partisi önergesi ise konuya hakikaten amatörce yaklaşıldığını gösteriyor. Konu şudur şimdi; bu madde diyor ki, maddenin (1)’inci fıkrası: “Petrol hakkı sahiplerinin, safi kazançları üzerinden ödemekle yükümlü bulundukları vergiler ve hissedarları adına yapmaları gereken gelir vergisi tevkifatının toplamı yüzde 40 oranını geçemez.” Yürürlükteki 6326 sayılı Petrol Kanunu’nda bu oran yüzde 55’tir. Tasarı bunu yüzde 40’a indirmiş, şimdi iktidar partisi önergesiyle tekrar yüzde 55’e çıkarılması öngörülüyor. Hem yüzde 55 oranı hem yüzde 40 oranı yanlış oranlardır. Nedeni şudur, açıklayacağım size: 6326 sayılı Kanun 1954 yılında yürürlüğe girdi. Bu kanunda değişiklik yapan 1702 sayılı Kanun da 1973 yılında yürürlüğe girdi. 1973 yılındaki kanun, bu vergilerin toplamının yüzde 55’i aşamayacağını öngörüyordu. Nedeni şudur: 1980 yılına kadar Türkiye’de kâr payı üzerindeki vergi yükünün toplamı yüzde 73,36’ydı. Kâr payı üzerinde vergi yükünün yüzde 73,36 olduğu bir yerde hiçbir kimse, hiçbir yabancı yatırımcı Türkiye’ye petrol aramak için gelmezdi. Onlara bir teşvik vermek gerekiyordu. 1702 sayılı Kanun da bunu yüzde 55’e indirmek suretiyle bir teşvik verdi. O yüzde 55’lik oranın mantığı budur.

Şu anda Türkiye’de kâr payı üzerindeki vergi yükü yüzde 34’tür yani toplam kurumlar vergisi oranı yüzde 20’dir, kazanılan kazanç üzerinden yüzde 20 kurumlar vergisi ödendikten sonra kârın dağıtılması hâlinde ödenen gelir vergisi artı yüzde 20 oranındaki kurumlar vergisi, toplam yük 34’tür. Eğer dağıtılan, o kâr dağıtan kurumun hissedarı yabancı bir kurum ise kâr payı üzerindeki vergi yükü yüzde 32’dir. Şimdi, madde diyor ki: “Bu yüzde 32 olan vergi yükünü -yabancılar için aslında bu düzenleniyor- veya yerliyse yüzde 34 olan vergi yükünü hiçbir zaman yüzde 40’ın üzerine çekmeyeceğiz.” Yani “Yüzde 40’a kadar çekebilirim.” mesajı veriyor Hükûmet. Şimdi, önergeyle de bunu yüzde 55’e çekiyor, yüzde 55’i geçmeyecek. Yani yüzde 55’e kadar bu vergi yükünü artırabiliriz. Eğer siz, 1973 yılında yapılan düzenleme gibi yüzde 34 olan veya kurumun hissedarı yabancı bir kurum ise yüzde 32 olan vergi yükünü, burada yüzde 30 olarak belirlerseniz ancak bir teşvik vermiş olursunuz. Bunu yapalım demiyorum. Türkiye’de kâr payı üzerindeki vergi yükü yeterince düşüktür, diğer rekabet ettiğimiz bütün ülkelere kıyasla düşük sayılabilecek bir vergi yüküdür. Bunu daha aşağıya çekmeye gerek yoktur ama “Bu oran yüzde 40 olsun, yüzde 55 olsun.” demek vergi kanunlarını –kusura bakmayın- bilmemek demektir, piyasayı bilmemek demektir. Doğrusu yadırgıyorum.

Doğru olan bizim önergemizdir, hele ikinci fıkradaki “Kârın dağıtılması hâlinde yüzde 5 oranında stopaj yapılır.” hükmü, yine, vergi kanunlarını bilmemekten kaynaklanan bir hükümdür. Yarın Bakanlar Kurulu stopaj oranını düşürürse bu yüzde 5’i gene uygulayacağız çünkü kanun öyle diyor. Bakanlar Kuruluna yetki veren bir düzenleme yok. Her iki fıkranın birden çıkarılması gerekir ki vergi kanunlarıyla uyumlu bir düzenleme yapmış olalım.

Teşekkür ediyorum. (CHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Hamzaçebi.

Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmemiştir.

Sayın milletvekilleri, şimdi okutacağım iki önerge aynı mahiyette bulunduğundan önergeleri birlikte işleme alacağım, talepleri hâlinde önerge sahiplerine ayrı ayrı söz vereceğim veya gerekçelerini okutacağım.

Şimdi aynı mahiyetteki önergeleri okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

450 sıra sayılı Türk Petrol Kanunu tasarısının 12.nci maddesinin 1.nci fıkrasında geçen “yüzde 40” ibaresinin “yüzde 55” olarak değiştirilmesini arz ve teklif ederiz.

Alim Işık (Kütahya) ve arkadaşları

BAŞKAN - Şimdi aynı mahiyetteki diğer önergenin imza sahiplerini okutuyorum:

Nurettin Canikli (Giresun) ve arkadaşları

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU SÖZCÜSÜ ORHAN KARASAYAR (Hatay) – Takdire bırakıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Hükûmet?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Katılıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Kim konuşacak?

MEHMET ŞANDIR (Mersin) – Gerekçe…

BAŞKAN – Gerekçe…

Gerekçe:

Devlet payı; devlet hissesi (% 12,5) ile vergiler toplamından oluşmaktadır. Türkiye, bölgemizdeki diğer ülkelerle kıyaslandığında, zaten en düşük devlet payı alan ülkedir. Petrol fiyatlarının son yıllardaki yüksek seyri dikkate alındığında, mevcut uygulamada ve yeni kanun tasarısındaki (% 55 yerine) % 40”lık tavan (% 40’ı geçemez hükmü), devlet gelirleri açısından çok ciddi bir vergi kaybı oluşturacağı için bu maddenin eski haliyle muhafaza edilmesinde kamu yararının sağlanması amaçlanmaktadır.

BAŞKAN – Diğer önergenin gerekçesini okutuyorum:

Gerekçe:

Bugüne kadar ilgili vergi mevzuatlarında belirlenmiş olan Kurumlar ve Gelir Vergisi oranları bütün sektörler için ayrım yapılmaksızın eşit şekilde uygulanmakta olup, bu oranların azaltılıp arttırılması konusunda Bakanlar Kurulu yetkili kılınmıştır. Petrol sektörü için yeni bir limit belirlenmesi yerine diğer sektörler için de emsal teşkil etmemesi bakımından mevcut Kanun’daki oranın aynısının Tasarı’ya yansıtılmasının daha uygun olacağı değerlendirilmektedir.

BAŞKAN – Aynı mahiyetteki önergeleri oylarınıza sunuyorum…

III.- YOKLAMA

(CHP sıralarından bir grup milletvekili ayağa kalktı)

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) – Yoklama istiyoruz.

BAŞKAN – Yoklama talebi vardır.

Sayın Hamzaçebi, Sayın Susam, Sayın Değirmendereli, Sayın Özel, Sayın Çıray, Sayın Yalçınkaya, Sayın Acar, Sayın Moroğlu, Sayın Kuşoğlu, Sayın Atıcı, Sayın Öz, Sayın Serter, Sayın Kulkuloğlu, Sayın Tayan, Sayın Kaleli, Sayın Genç, Sayın Tunay, Sayın Tanal, Sayın Aksünger, Sayın Ağbaba.

Yoklama işlemi için iki dakika süre veriyorum ve yoklamayı başlatıyorum.

(Elektronik cihazla yoklama yapıldı)

BAŞKAN – Toplantı yeter sayısı vardır.

X.- KANUN TASARI VE TEKLİFLERİ İLE KOMİSYONLARDAN GELEN DİĞER İŞLER (Devam)

A) Kanun Tasarı ve Teklifleri (Devam)

3.- Türk Petrol Kanunu Tasarısı ile Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu Raporu (1/725) (S. Sayısı: 450) (Devam)

BAŞKAN – Ortak önergeleri oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Önergeler kabul edilmiştir.

Kabul edilen önergeler çerçevesi içinde maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmiştir.

Madde 13’te üç adet önerge vardır, sırasıyla okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 Sıra Sayılı Petrol Kanunu Tasarısının 13. Maddesinin 1. Fıkrasının son cümlesinde bulunan "jeotermal faaliyetlerinde" ifadesinin "jeotermal işlemleriyle sınırlı olmak üzere" şeklinde değiştirilmesini arz ve teklif ederiz.

Mehmet Ali Susam Mehmet Şeker Turgut Dibek

İzmir Gaziantep Kırklareli

Aytun Çıray Kemal Değirmendereli Dilek Akagün Yılmaz

İzmir Edirne Uşak Selahattin Karaahmetoğlu Giresun

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

450 sıra sayılı Türk Petrol Kanunu tasarısının 13 üncü maddesinin 1.nci fıkrasının sonuna; "Bu fıkrada öngörülen istisna ve muafiyetler 2023 yılı sonuna kadar geçerlidir. Bu süre Bakanlar Kurulu karasıyla 5 yıl daha uzatılabilir." cümlesinin eklenmesini, 2.nci fıkrasında geçen "Genel Müdürlükçe" ibaresinden önce gelmek üzere "yerli kaynaklardan sağlanamayan ve" ibaresinin eklenerek fıkra sonundaki "aranmaz" ibaresinin "aranır" olarak değiştirilmesini arz ve teklif ederiz.

Alim Işık Emin Haluk Ayhan Bahattin Şeker

Kütahya Denizli Bilecik

Muharrem Varlı Cemalletin Şimşek Mesut Dedeoğlu

Adana Samsun Kahramanmaraş

Yusuf Halaçoğlu Erkan Akçay Kayseri Manisa

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

450 Sıra Sayılı Kanun Tasarısının 13. maddesinin tasarı metninden çıkarılmasını arz ve teklif ederiz.

İdris Baluken Sırrı Sakık Abdullah Levent Tüzel

Bingöl Muş İstanbul

Adil Zozani Mülkiye Birtane

Hakkâri Kars

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU SÖZCÜSÜ ORHAN KARASAYAR (Hatay) – Katılmıyoruz Sayın Başkanım.

BAŞKAN – Hükûmet?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Katılmıyoruz Sayın Başkanım.

BAŞKAN – Sayın Buldan, gerekçeyi mi okutayım?

PERVİN BULDAN (Iğdır) – Gerekçeyi okutun.

BAŞKAN – Gerekçeyi okuyun lütfen.

Gerekçe:

Mevcut petrolün tüketilmesinde hava ve deniz araçları sahipleri vergiden muaf tutulmaktadır. Araç sahipleri ve yakıta muhtaç çiftçiler akaryakıtı uçak ve gemi sahiplerine göre 3 kat daha pahalıya satın almaktadır. Bu madde ile petrol şirketlerinin kullandığı malzeme, ekipman, akaryakıt, kara, deniz, hava vasıtalarının gümrük ve diğer ithal vergi ve resimlerden, dahilde alınan her türlü vergi, resim ve harçtan muaf olarak ithal edilebilmesine imkan sağlanmaktadır. Tasarıda petrol şirketlerine, faaliyetlerinde kullanacakları araç, malzeme ve ekipman ithalatında başta ÖTV muafiyeti olmak üzere çeşitli vergi muafiyetleri öngörülmüştür. Hükümetin emekçiden, asgari ücretliden, emekliden, işçiden, memurdan aldığı vergi ortadayken petrol şirketlerine vergi avantajı sağlaması kabul edilemez. AKP iktidarı Türkiye Cumhuriyeti tarihi ile özdeşleşen fakirden daha çok vergi alınması ve zengine vergi avantajı sağlanması avantajını sağlaması ilkesini bu tasarı ile daha da ileri götürmektedir. Sadece sermayeye avantaj sağlayan 13. maddenin tasarı metninden çıkarılması.

BAŞKAN – Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmemiştir.

Diğer önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

450 sıra sayılı Türk Petrol Kanunu tasarısının 13’üncü maddesinin 1.nci fıkrasının sonuna; "Bu fıkrada öngörülen istisna ve muafiyetler 2023 yılı sonuna kadar geçerlidir. Bu süre Bakanlar Kurulu karasıyla 5 yıl daha uzatılabilir." cümlesinin eklenmesini, 2.nci fıkrasında geçen "Genel Müdürlükçe" ibaresinden önce gelmek üzere "yerli kaynaklardan sağlanamayan ve" ibaresinin eklenerek fıkra sonundaki "aranmaz" ibaresinin "aranır" olarak değiştirilmesini arz ve teklif ederiz.

Alim Işık (Kütahya) ve arkadaşları

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU SÖZCÜSÜ ORHAN KARASAYAR (Hatay) – Katılmıyoruz Sayın Başkanım.

BAŞKAN – Hükûmet?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Sayın Şimşek, buyurunuz. (MHP sıralarından alkışlar)

CEMALETTİN ŞİMŞEK (Samsun) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; görüşülmekte olan 450 sıra sayılı Türk Petrol Kanunu Tasarısı’nın 13’üncü maddesi üzerinde Milliyetçi Hareket Partisinin vermiş olduğu değişiklik önergesi üzerinde söz aldım. Bu vesileyle hepinizi saygılarımla selamlarım.

Değerli milletvekilleri, getirilen yasayla ülkemizde petrolün aranması, üretimi, iletimi, rafinerisi, depolanması ve toptan satışıyla ilgili yeni düzenlemelerden bahisle, tasarıda ruhsat, başvuru ve değerlendirilmesinin yerli ve yabancı yatırımcılar için rekabetçi, şeffaf, güvenli ve istikrarlı bir ortam içerisinde yapılmasını ve yatırımların hızlı, sürekli ve etkili bir şekilde sürdürülerek ülkemiz petrol kaynaklarının bir an önce ekonomiye kazandırılmasının amaçlandığı ifade edilmektedir. Özellikle Milliyetçi Hareket Partisinin, ülkemizin yılda 60 milyar dolar gibi bir parasının yurt dışına döviz olarak aktarılmasından dolayı ve millî kaynaklarımızı daha verimli kullanmak amacıyla çıkarılmak istenen böyle bir yasa tasarısına toptan karşı çıkması asla mümkün değildir. Sadece, bu yasalarla ilgili olarak önerilerimiz, kaynaklarımızın daha etkili ve verimli kullanılması amacından ibarettir. Maddeyle ilgili vermiş olduğumuz önerge de sadece bu düşüncelerle sınırlıdır.

Değerli milletvekilleri, ancak Milliyetçi Hareket Partisinin bu düzenlemelere temkinle yaklaşmasının nedeni, bu zamana kadar AK PARTİ’nin yaptığı birçok yasanın arkasında adrese teslim rant, adam kayırma gibi argümanların oluşudur. Hani derler ya “Sütten ağzı yanan yoğurdu üfleyerek yer.” Milliyetçi Hareket Partisi, AKP’ye maalesef güvenmemektedir. AKP bu konularda birçok kez suçüstü yakalanmış, bu suçüstülerin, bu kanunsuzlukların birçoğu da kanunla kapatılarak önüne geçilmeye çalışılmıştır, hatta Anayasa değişikliklerine dahi bu konularla ilgili olarak başvurulmaktadır. Adalet ve Kalkınma Partisi ve özellikle de Sayın Başbakan, gelinen noktada izlediği sosyal, ekonomik, dış politika ve ülke güvenliği, ayrıca milletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğü konusunda her gün tutarsız, çelişkili, iki yüzlü, ABD ve AB güdümlü politikalarla bizce ülkeyi karanlık bir kaosa sürüklemektedir. Son günlerde stratejik olarak PKK terörü olmuyormuş gibi gösterilmesine rağmen, Hatay’ın Reyhanlı ilçesinde kimin tarafından yapıldığı belli olmayan bir terör olayı nedeniyle Başbakanın ve Hükûmet çevrelerinin yaptığı açıklamalar evlere şenliktir. Sanki bu ülkenin yönetiminden, bu ülkenin güvenliğinden sorumlu başkasıymış gibi, detayların tartışılarak esasın gözden kaçırılmaya çalışıldığını düşünüyoruz. Yurdumuzun özellikle güneydoğu sınırı kevgire döndüğünden kimin gelip kimin gittiğinden kimsenin haberi olmadığı gibi, bir de PKK terör örgütü sözde çekilme sürecinde. Sınırda görevli güvenlik güçlerinin kontrolleri kanunsuz emirlerle ortadan kaldırılarak sınır güvenliğimiz iyice zaafa uğratılmıştır.

Milliyetçi Hareket Partisi, hepimizin bildiği gibi, bu çekilme sürecinde yapılan kanunsuzluklarla ilgili olarak suç duyurularında bulunmuştur. Bunun için biz diyoruz ki: Bu sözde çekilme süreci ve Hatay Reyhanlı’da meydana gelen olaylarda hiç şüphe yok ki sorumluluk Hükûmetindir. Hükûmet, bu konularda da kamuoyunda güven kaybetmektedir. Bu çözülme süreciyle ilgili olarak, Hükûmet, aldığı oylara âdeta ihanet etmektedir. Hükûmetin bu gelgitleri ve Başbakanın dün dediğini yarın inkâr etmesi, İnternet’teki “Bir Başbakan, iki Erdoğan.” şeklinde yerini bulan video kayıtları, Milliyetçi Hareket Partisinde ve ayrıca halk nezdinde haklı olarak iyice güven kaybına neden olmuştur.

Milliyetçi Hareket Partisi olarak, bu kanunla özel sektörün Türkiye’de petrol arama şartları kolaylaştırılırken Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığının petrol arama çalışmalarının sekteye uğratılmamasının, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığının da özel sektörle rekabet edebilir bir hâle gelmesinin, bir yapıya kavuşturulmasının gerekli olduğunu düşünüyoruz. Maddeyle ilgili verdiğimiz önerge de bu çerçevede değerlendirilmelidir diyor, önergemize desteklerinizi bekliyoruz. Bu vesileyle hepinizi tekrar saygılarımla selamlarım. (MHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Şimşek.

Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Diğer önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Selahattin Karaahmetoğlu (Giresun) ve arkadaşları

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU SÖZCÜSÜ ORHAN KARASAYAR (Hatay) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Hükûmet?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Sayın Karaahmetoğlu, buyurun lütfen. (CHP sıralarından alkışlar)

SELAHATTİN KARAAHMETOĞLU (Giresun) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Türk Petrol Kanunu Tasarısı üzerinde söz almış bulunmaktayım. Hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Sözlerime “değişim” sözcüğünün dünyada yarattığı yankılarla başlamak istiyorum. Eğer değişim diyalektik bir değişimse eleştirilecek bir konu yok benim açımdan ama değişim küresel güçlerin, küresel sermayenin ajitasyon ve propaganda ile yaratmak istediği bir algı yönetiminin parçası hâline gelmişse o zaman sorun var demektir ve bugün de ülkemizdeki iktidar, ne yazık ki değişimi küresel güçlerin istediği yere gelmek olarak algılamıştır. Bu anlamda, Büyük Millet Meclisinde bu zamana kadar çıkan yasalar, düzenlemeler tıpkı bugün görüştüğümüz petrol yasası gibi küresel güçlerin, küresel sermayenin talepleri doğrultusunda düzenlenmiş bulunmaktadır.

Bu anlamda, 1954 yılında 6326 sayılı Petrol Yasası çıkarılarak Türk Petrolleri Anonim Ortaklığı kurulmuş olup bu ortaklığın çıkacak bu yasayla -ki çıkacak, sayısal çoğunluğun oylarıyla bu yasa çıkacak- işlevsiz hâle geleceği, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığının faaliyet alanı petrol, doğal gaz arama, sondaj ve üretim ile sınırlı hâle gelecektir. Buna karşılık, birçok ülkede petrol sektöründeki kamu işletmeleri varlığını sürdürür ve entegre yapıları korunurken, temel enerji kaynağımız petrol sektöründe, TPAO’nun, ülkemiz çıkarları gözetilmeden, sektörel herhangi bir planlama yapılmadan devre dışı bırakılması söz konusudur. Ülkemizde üretilen petrolün ülke payı uygulamasından ve vergilendirmesinden de vazgeçilecektir.

Dünya petrol ve doğal gaz kaynaklarının kontrolünü ele geçirmek isteyen güçler arasında askerî güç kullanımına kadar giden bir uluslararası mücadeleye tanık olmaktayız. Birçok ülke de kendi kamu şirketleriyle bu konuda uluslararası yarışa dâhil olmaktadır. Ülkemizi yöneten AKP iktidarının bu yarışta olmak gibi bir niyeti olduğundan kuşku duymaktayız. Akdeniz’de petrol ve doğal gaz araştırılması için yürütülen çalışmalar, izlenen hatalı dış politikalarla başarısızlıkla sona ermiştir. Türkiye Cumhuriyeti’ne ait 16 adanın fiilen Yunanistan işgali altında olduğu, buralarda Yunan bayraklarının dalgalandığı, Yunan askerlerinin vatandaşlarımıza pasaport kontrolü yaptığı, Güney Kıbrıs Rum yönetiminin ülkemize ait 7 bin kilometrekare kıta sahanlığı ile münhasır ekonomik bölgesinin adım adım nasıl işgal edildiği kamuoyundan gizlenmeye çalışılmıştır. Bize ait sahalarda petrol ve doğal gaz araması yapılmasını ve başarılı sonuçlar almalarını uluslararası dış politika zaferimize bir halka olarak dâhil edebilirsiniz. Türkiye Cumhuriyeti’nin egemenliği altında bulunan Ege Denizi’nde 11, Akdeniz’de 5 ada olmak üzere toplam 16 ada Yunanistan tarafından işgal edilmiştir.

Türkiye’nin, 17 Aralık 2004’te AB’de müzakere başlangıç tarihi alınırken Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum yönetiminin ülkemizi veto etmemesinin karşılığında adaların işgali görmezden gelinmiş, bu işgale seyirci kalınmıştır. Güney Kıbrıs Rum yönetimi, Mısır ile 17 Şubat 2003 tarihinde münhasır ekonomik bölge sınırlandırma anlaşması imzalamıştır. Aynı anlaşma 2007 yılında Lübnan ile yapılmıştır. Rum yönetimi Parlamentosu, 26 Ocak 2007 tarihinde bir yasa kabul ederek Mısır ve Lübnan ile çizdiği sınırlar içinde 13 adet petrol arama ruhsat sahası ilan etmiştir. Ancak, Rum yönetiminin ilan ettiği sahalardan 5’i ülkemizin kıta sahanlığı içinde bulunmaktadır. Güney Kıbrıs Rum yönetimi bu şekilde Türk kıta sahanlığı ile münhasır ekonomik bölgesinin 7 bin kilometrekaresini işgal etmiştir. Yine, Türk kıta sahanlığı ile münhasır ekonomik bölgesinde bulunan Türkiye Cumhuriyetine ait petrol ve doğal gazın çıkarılması maksadıyla Mısır’a kiralamıştır. Güney Kıbrıs Rum yönetimi…

Saygılar sunuyorum. (CHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim.

Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmiştir.

Madde 14’te üç adet önerge vardır, sırasıyla okutup işleme alıyorum:

TBMM Başkanlığına,

450 Sıra Sayılı Kanun Tasarısının 14. Maddesinin (4). fıkrasında geçen “yönetmelikle” ibaresinden önce gelmek üzere “Bakanlıkça çıkartılacak” ibaresinin eklenmesini arz ederiz.

Alim Işık Erkan Ekçay Ali Halaman

Kütahya Manisa Adana

Yusuf Halaçoğlu Sümer Oral Reşat Doğru

Kayseri Manisa Tokat

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 Sıra Sayılı Petrol Kanunu Tasarısının 14. Maddesinin 3. Fıkrasının birinci cümlesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki ifadenin eklenmesini,

4. Fıkrasının madde metninden çıkartılmasını arz ve teklif ederiz.

Mehmet Ali Susam Mehmet Şeker Turgut Dibek

İzmir Gaziantep Kırklareli

Kemal Değirmendereli Aytun Çıray

Edirne İzmir

"İhracına izin verilen petrolden sağlanan dövizin ihraç tarihindeki kur üzerinden Türk Lirası karşılığı petrol hakkı sahibinin kanuni defterine hasılat olarak kaydedilir."

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

450 Sıra Sayılı Kanun Tasarısının 14. maddesinin tasarı metninden çıkarılmasını arz ve teklif ederiz.

İdris Baluken Sırrı Sakık Abdullah Levent Tüzel

Bingöl Muş İstanbul

Adil Zozani Mülkiye Birtane Hakkâri Kars

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU SÖZCÜSÜ ORHAN KARASAYAR (Hatay) – Katılmıyoruz Sayın Başkanım.

BAŞKAN – Hükûmet?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Gerekçeyi okuyun lütfen.

Gerekçe:

14. maddede yer alan düzenlemelerle, yabancı şirketlerin ithal etmiş oldukları sermayelerini, Devlet hissesi hariç kurumlar ve gelir vergisinden muaf tutularak getirdikleri döviz cinsinden ve transfer tarihindeki kur üzerinden yurtdışına transfer etmelerine olanak sağlanmıştır. Yabancı yatırımlar için sermaye ve kâr transferlerine kolaylıklar getiren 14. maddenin tasarı metninden çıkarılması gerekmektedir.

BAŞKAN – Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Diğer önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 Sıra Sayılı Petrol Kanunu Tasarısının 14. Maddesinin 3. Fıkrasının birinci cümlesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki ifadenin eklenmesini,

4. Fıkrasının madde metninden çıkarılmasını arz ve teklif ederiz.

Mehmet Ali Susam (İzmir) ve arkadaşları

"İhracına izin verilen petrolden sağlanan dövizin ihraç tarihindeki kur üzerinden Türk Lirası karşılığı petrol hakkı sahibinin kanuni defterine hasılat olarak kaydedilir."

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU SÖZCÜSÜ ORHAN KARASAYAR (Hatay) – Katılmıyoruz Sayın Başkanım.

BAŞKAN – Hükûmet?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Katılmıyoruz Sayın Başkanım.

BAŞKAN – Sayın Hamzaçebi, kim konuşacak?

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) – Bülent Kuşoğlu…

BAŞKAN – Sayın Kuşoğlu, buyurun. (CHP sıralarından alkışlar)

BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) – Sayın Başkan, değerli arkadaşlarım; 450 sıra sayılı Türk Petrol Kanunu Tasarısı’nın “Transferler” başlıklı 14’üncü maddesinin üzerine verdiğimiz önerge konusunda söz almış bulunuyorum. Hepinize saygılar sunarım.

Değerli arkadaşlarım, biliyorsunuz birkaç sene önce Cumhurbaşkanından geri döndü bu Petrol Kanunu. Çok iyi hazırlamama gerekçesi vardı, millî hassasiyetlerimizi yansıtmaması gerekçesi vardı. Şimdi, bu 14’üncü maddede ben bunu çok net olarak görüyorum. Türk Petrol Kanunu’nda, daha önceki Petrol Kanunu’muzda “Transferler” diye bir madde vardır. Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun’un olduğu dönemde, 32 sayılı Karar’ın çok hassas uygulandığı dönemde yurt dışından transfer edilen paraların, dövizlerin ya da Türkiye’de yatırım yapan yabancıların petrolle ilgili olarak getirdikleri sermaye, araç gereç, malzeme vesaire, bunların tespiti çok sıkı olarak yapılırdı. Daha sonra bununla ilgili bir kâr ortaya çıkarsa, petrol arama faaliyetiyle ilgili bir kâr ortaya çıkarsa onun da transferi yapılırdı, öz sermayenin transferi yapılırdı. Bunlar Maliye Bakanlığı tarafından çok detaylı olarak incelenir, araştırılır, inceleme raporlarına dayandırılarak onun sonucunda transfer edilirdi. Şimdi, bu madde oradan kalma bir madde. Aslında, böyle bir maddeye, en azından bu şekilde bir başlığa gerek yok, günümüzde bu konu çok daha farklı uygulanabiliyor ama yeterince hassasiyet gösterilmediği şuradan belli ki bu, geçmiş kanunda var, buraya da benzeri bir şekilde alınmış ama yanlışlıklar da yapılmış.

Bakın, burada diyor ki: “Petrol işlemlerinde kullanılmak üzere ithal edilmiş malzeme, nakdi fonlar ve diğer ekonomik kıymetlerin…” Bunların hiçbirinin tanımı yok tanımlar arasında Sayın Bakanım. “Nakdî fonlar…” Yok böyle bir tanımlama. “Ekonomik kıymetler…” Nedir ekonomik kıymetler, bilmiyorsunuz. Getirilen ekonomik kıymetler nedir? Tescil işlemleri genel müdürlükçe yapılacakmış. Tanımlar arasında yok. Bunların daha sonra “Devlet hissesinin ödenmesi için gereken tutarı hariç, nakdi fonlarla buna ilişkin haklarını ve sermaye mevcutları esasına dahil diğer iktisadi kıymetleri nakden veya aynen, vergiden muaf olarak haricen transfer edebilir.” Peki, bunun tespitini kim yapacak, bu da belli değil. Bunlar hep ihmal edilmiş.

Şimdi, getirilende “Öz sermayeyi, öz sermayeye müteallik malzemeyi, kârı, bunları transfer edebilir.” diyor. Peki, bu transfere kim izin verecek? Bunların ne kadar olduğu –aranızda mali müşavirler var- bunlarla ilgili bir tespit yapılmadan bu transfer yapılabilir mi? Bununla ilgili hiçbir şey yok burada.

Bakın, (2)’nci fıkrada, yine “Net kıymetlerini ise cari yıl içerisinde üçer aylık dönemler sonunda transfer edebilir.” diyor. Net kıymetlerinin ne kadar olduğunu kim tespit edecek? Bununla ilgili hiçbir hüküm yok yine. Bunlar geçmişteki uygulamada vardı ama bakın, burada eksik bırakılmış.

Yine, (4)’üncü fıkrada “Petrol hakkı sahibinin petrol işlemi haricinde elde ettiği gelirlerin sermayesine dahil edilmesi, transfer talebi ve bu kapsamda yurtdışına çıkaracağı dövizin tahsisine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.” diyor. Peki, neden bunu kanuna hiç olmazsa başlık olarak koymuyoruz? Nasıl yönetmelikle düzenlenecek? Bu, devlet tarafından, müfettişler tarafından mı yapılacak yoksa bir YMM’ye mi yaptırılabilir; bu bile belli değil.

Onun için, bu konuyla ilgili olarak bu maddenin, özellikle bu maddenin yeniden düzenlenmesi lazım. Transfer edilecek, yurda getirilecek, petrol aramayla ilgili, petrol arama şirketleriyle ilgili fonların, malzemelerin tespiti yetkili birileri tarafından yapılacak ki ilgili genel müdürlük bunu tescil edebilsin, yoksa tescil etmesi mümkün değil. Daha sonra bunların çıkarılışında da, kârın transferinde de, öz sermayenin transferinde de, ilgili malzemenin transferinde de aynı şekilde tespit gerekiyor. Bunlar yapılmadıktan sonra bu maddenin hiçbir anlamı yok. Çok ezbere, doğru dürüst çalışma yapılmadan buraya alınmış maalesef. Yanlışlıklar içeriyor, şimdiden uyarıyorum.

Hepinize bu vesileyle saygılar sunuyorum, iyi akşamlar diliyorum. (CHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Kuşoğlu.

Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Diğer önergeyi okutuyorum:

TBMM Başkanlığına,

Alim Işık (Kütahya) ve arkadaşları

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU SÖZCÜSÜ ORHAN KARASAYAR (Hatay) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Hükûmet?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Sayın Doğru, buyurun. (MHP sıralarından alkışlar)

REŞAT DOĞRU (Tokat) – Teşekkür ederim Sayın Başkanım.

450 sıra sayılı Kanun Tasarısı’nın 14’üncü maddesi üzerinde vermiş olduğumuz önergeyle ilgili söz almış bulunuyorum. Yüce Meclisi saygıyla selamlıyorum.

Sayın milletvekilleri, tabii, çok süratli bir şekilde bir kanun çıkartıyoruz. Esasında bu kanunun her maddesinin taraflarca iyi bir şekilde tetkik edilmesi, görüşülmesi, anlatılması, ondan sonra çıkartılması gerekmektedir ancak yine, Adalet ve Kalkınma Partisi klasiği olarak –bunu artık kendileri de bir gelenek hâline getirdi maalesef, sizler getirdiniz- her kanun tasarısı işte, “bitene kadar” şeklinde bir tabir kullanılarak, maalesef, Mecliste biraz da zorlamayla beraber çıkartılıyor. Hâlbuki bu kanunlar daha iyi tartışılabilse veya beraberinde birçok yerin de görüşü alınmış olsaydı herhâlde daha güzel çıkartılabilir veyahut da milletimizin menfaatleri doğrultusunda çıkartılmış olur diye düşünüyoruz. Bu kanun da aynı şekilde olacaktır. Tahmin ederim önümüzdeki zaman dilimi içerisinde, yine, eksiklikler bir torba kanun içerisine konulacak ve o torba kanunla da eksiklikler yeniden tamamlanmaya çalışılacaktır.

Sayın milletvekilleri, bu kanunun bazı bölümlerine çok ciddi şekilde kamuoyunda muhalefet vardır. STK’lar, sivil toplum kuruluşları özellikle “Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı” kelimesinin ortadan kaldırılmasıyla, özelleştirilmesiyle ilgili çok ciddi manalarda tepki göstermektedirler. Şurası gerçektir ki bu kanunun bu şekilde süratli gelmesinin sanki küresel finans merkezlerinin istemleri doğrultusunda olduğu şeklinde de bir söylem vardır. Dolayısıyla da çok yönlü olarak değerlendirilmesi gereken bir kanun süratli bir şekilde buraya getirilmektedir.

Sayın milletvekilleri, Türkiye, dünya enerji rezervlerinin âdeta ortasında büyük enerji sorunları yaşayan bir ülke konumundadır. Ciddi enerji açığımız vardır. Bunu ithalatla karşılıyor olsak bile aynı zamanda önemli enerji arzı güvenliği sorunlarıyla da maalesef karşı karşıyayız. Önümüze gelmiş bulunan bu tasarıyı doğru değerlendirebilmek için Hükûmetin doğru ve ciddi bir enerji politikasının olup olmadığının da çok iyi bir şekilde tartışılması gerekmektedir. Tabii, bununla ilgili de, yaklaşık olarak son on bir yıldır tek başına bir iktidarın neler yaptığının da hep beraber değerlendirilmesi gerekir diye düşünüyoruz.

Ülkemiz, enerji ihtiyacının yüzde 72’sini ithalatla karşılamaktadır. Bu bağımlılık 2002’de yüzde 70’ler civarındaydı ama sonuçta bağımlılık azalmamakta ve devamlı olarak da artmaktadır. Bu olumsuz gidişi doğrulayan bir başka gösterge de 2002-2012 yılları arasında 43 milyon ton petrol eş değerinde enerji tüketimi artışı olurken yerli üretimdeki artış sadece 7 milyon ton civarındadır. Tabii bunlara bakılınca yani şöyle bir durum değerlendirmesi de yapmak mecburiyetindeyiz. Bir ülkenin enerji talebini kökten çözebilmesi için önünde birkaç yol vardır. Bunlar, sırasıyla, zengin enerji kaynaklarına sahip ülkelerde olduğu gibi ihtiyacı kendi kaynaklarından karşılamak, birincisi olmaktadır ki kendi kaynaklarımızdan karşılama şansımız da Türkiye olarak en azından petrolde yoktur.

İkincisi, millî, büyük petrol şirketlerine sahip olarak, bunların diğer bölgelerde yaptığı aramalarda elde ettiği petrollerin ihtiyaçlarımızı karşılamak babından ülkemize getirilmesidir.

Üçüncüsü de uygun ekonomik politikalar ve gelişmiş ekonomik yapılarla -kendisi rezerve sahibi olsun veya olmasın- ihtiyacını cari açık vermeden, ithalatla karşılamak.

Bunların hangisinde, bu iktidarın o yönde mesafe aldığını ve başarılı olduğunu da sormak gerekmektedir. Bu açıdan baktığımız zaman, bu tasarının bu üç çareden hangisini ön plana çıkardığına ve hangisine çözüm getirdiğine bakmak ve bu yasayı da o açıdan değerlendirmek gerekecektir. O yüzden de, bu açıdan baktığımız zaman, önümüzdeki yasanın Türkiye’nin enerjideki açığını ciddi şekilde çözeceği noktasında da şüphelerimiz vardır. Şöyle ki: Yeni enerji kaynakları yaratılması gerekmektedir. Belki petrol fakiri bir ülkeyiz ama güneş enerjisiyle veyahut beraberinde yine rüzgâr enerjisinin olması noktasıyla, yine HES’ler noktasında da ülkemizde çok önemli kaynaklar olduğu unutulmamalıdır. Ancak son zamanlarda özellikle HES’lerdeki sıkıntılar, devamlı olarak, kendi bölgelerimiz de dâhil olmak üzere çok ciddi manada gündeme getirilmektedir. Özellikle Amasya’dan başlayarak Kelkit Vadisi’ni tamamen kapsayan o bölgede birçok HES santralleri kurulmuştur. Ancak bu HES santrallerine toplumda çok ciddi manada tepkiler vardır. Yani özellikle küçük ırmaklar üzerinde veyahut dereler üzerinde kurulmuş olan HES santrallerinden elde edilen enerji kaynakları acaba oradaki yapılan tahribatı önlemekte midir?

Bakınız, Niksar, Reşadiye, Koyulhisar bölgesinde binlerce ağaç, “Orada bir HES santrali kuruyoruz.” diye kesilmiştir. Yani orman talanı, orman harabiyeti vardır. Sonuçta, bunların yapılmaması gerekmektedir. Başka enerji kaynakları oluşturulabilir, güneş enerjisi desteklenebilir, rüzgâr enerjisi desteklenebilir. Bunların desteklenmesi varken siz oradaki özel floranın bozulduğu ve küresel iklimin

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

REŞAT DOĞRU (Devamla) – Hepinize saygılar sunuyorum. (MHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Doğru.

Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmiştir.

Madde 15’te üç adet önerge vardır, sırasıyla okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

450 sıra sayılı Türk Petrol Kanunu tasarısının 15.inci maddesinin 1.nci fıkrasında bulunan; “altı ay” ibaresinin “üç ay” ve “altı aydan” ibaresinin “üç aydan” olarak değiştirilmesini arz ve teklif ederiz.

Alim Işık OktayVural Kütahya İzmir Muharrem Varlı Yusuf Halaçoğlu

Adana Kayseri

Erkan Akçay Cemalettin Şimşek Mesut Dedeoğlu

Manisa Samsun Kahramanmaraş

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 Sıra Sayılı Petrol Kanunu Tasarısının 15. Maddesine aşağıdaki Fıkranın eklenmesini arz ve teklif ederiz.

Mehmet Ali Susam Mehmet Şeker Turgut Dibek

İzmir Gaziantep Kırklareli

Aytun Çıray Doğan Şafak Kemal Değirmendereli

İzmir Niğde Edirne

“(2) Petrol hakkı sahibi Jeofizik Mühendisi, Jeoloji Mühendisi ve Petrol Mühendisi istihdam etmek zorundadır. Kanun kapsamındaki işletmelerde çalıştırılan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmayan Jeofizik, Jeoloji, Petrol Mühendisi sayısının her birinden en az iki katı Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı Jeofizik, Jeoloji, Petrol Mühendisi istihdam eder.”

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

450 Sıra Sayılı Kanun Tasarısının 15. maddesinin tasarı metninden çıkarılmasını arz ve teklif ederiz.

İdris Baluken Sırrı Sakık Abdullah Levent Tüzel

Bingöl Muş İstanbul

Mülkiye Birtane Adil Zozani

Kars Hakkâri

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU SÖZCÜSÜ ORHAN KARASAYAR (Hatay) – Katılmıyoruz Sayın Başkanım.

BAŞKAN – Hükûmet?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Gerekçeyi okuyun lütfen.

Gerekçe:

Yasa tasarısındaki bu madde ile yabancı şirketlere tanınan vergi indirimi, sermaye transferleri gibi birçok avantaja ek olarak yabancı personel çalıştırılmasına da ek avantajlar sağlamaya yöneliktir. Yabancılara son derece esneklik tanıyan maddelerden biri olan 15. maddenin tasarı metninden çıkarılması gerekmektedir.

BAŞKAN – Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Diğer önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 Sıra Sayılı Petrol Kanunu Tasarısının 15. Maddesine aşağıdaki Fıkranın eklenmesini arz ve teklif ederiz.

Doğan Şafak (Niğde) ve arkadaşları

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU SÖZCÜSÜ ORHAN KARASAYAR (Hatay) – Katılmıyoruz Sayın Başkanım.

BAŞKAN – Hükûmet?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) – Sayın Doğan Şafak…

BAŞKAN – Sayın Şafak, buyurun. (CHP sıralarından alkışlar)

DOĞAN ŞAFAK (Niğde) – Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Değerli milletvekilleri, 450 sıra sayılı Petrol Kanunu Tasarısı’nın 15’inci maddesiyle ilgili önergemiz üzerinde söz almış bulunmaktayım. Burada, ben, bugün, petrol ve enerji kaynaklarında, tarihte, bizim coğrafyada dönen dalaverelerden bahsedeceğim.

Değerli arkadaşlar, dünyadaki petrol rezervlerinin yüzde 57’sinin Orta Doğu’da olması, gelecek kuşaklara ışık tutması açısından, bu bölgede siyasi iktidarların nasıl dizayn edildiğini, büyük güçlerin hangi yasaları ve haksızlıkları dayattıklarını, bizim ülkemizin de onların politikalarından nasıl etkilendiğini bilmemizde yarar vardır.

Değerli arkadaşlar, İran’ın milliyetçi önderi Muhammed Musaddık, 1944 Aralık ayında, İran Meclisine yabancı ülkelerle petrol müzakerelerini yasaklayan bir kanun tasarısını sundu. Uzun çaba ve mücadelelerden sonra İran Meclisi, 28 Nisan 1951 yılında İran petrolünü tazminat karşılığı devletleştirmeyi kabul etti. Bunun üzerine harekete geçen yabancı güçler, 1953 Ağustos ayında Musaddık’ı alaşağı ederek Şah Rıza Pehlevi’yi getirdiler. Pehlevi gelir gelmez ekonomik yaptırımları ve Musaddık’ın çıkardığı yasaları iptal etti. Bu süreçte, yirmi beş yıl boyunca bazı Batılı ülkeler İran petrolünde tekrar imtiyaz elde ettiler.

1973 petrol krizinden sonra İran şahı nükleer enerjiye yatırım yapmaya karar verdi. Şah Pehlevi eski bir rüyayı gerçekleştirmeye geri döndüğünde, 1978’e gelindiğinde, İran, dünyada dördüncü ve üçüncü dünya ülkeleri arasında açık farkla en geniş nükleer elektrik programına sahipti. 1977’de, 19 milyar Alman markı değerinde, Alman firmasıyla 4 reaktör anlaşması yapan İran ve bundan rahatsız olan Londra ve Washington, Mayıs 1979’daki Avusturya Bilderberg toplantısında açığa çıkarılan Lewis Planı’nı devreye soktu. Plan, Orta Doğu’nun kabile ve mezhep çizgileriyle parçalanmasına önayak olmak üzere, Humeyni’nin arkasında saf tutacak radikal 2Müslüman Kardeşler Hareketi”ne destek vermekti. Britanyalı İslam uzmanı Lewis, Batı’nın, Kürtler, Ermeniler, Azeriler, Lübnanlı Maruniler, Etiyopya Kıptileri, Şiiler, Sünniler, Aleviler gibi benzeri özerklikçi grupları cesaretlendirecek kriz yayını, bölgeye ve Sovyetler Birliği’ndeki Müslüman topluluklara kadar yaymaktı.

1979 Şubatında Humeyni, şah yönetiminin yerini alacak baskıcı din devletini kurmak için Tahran’a uçuruldu. 1979 Mayısında fırtına koptu, İran’ın Humeyni rejimi, Almanlarla ve Fransızlarla olan nükleer enerji programını toptan iptal etti.

1974’te benzer bir olay Zülfikar Ali Butto’nun Pakistan’da başına geldi. Petrol şokuna, daha önceden başlatılmış küçük çaplı bir nükleer enerji programı ile karşılık veren Butto, Fransızlarla yürüttüğü proje 1976’da sonuca ulaşınca, 1976 Ağustosunda Henry Kissenger, Pakistan’ın nükleer silah elde etme yolunda olduğu suçlamalarında bulundu ve 1977’de Ziya ül Hak’ın önderlik ettiği bir darbeyle devrildi ve de idam edildi. Böylece, Pakistan nükleer enerji programı alaşağı edildi.

Aynı bölgede 1990’da Saddam Hüseyin, Ürdün’de Arap İş Konseyi toplantısında yaptığı konuşmada petrol konusunda Arapları güç birliğine çağırdı. Hemen akabinde Amerikalılar önce Kuveyt ve Suudilere petrol fiyatlarını düşürttüler. 65 milyar dolar borçlu olan Irak, Kuveyt’le gerginliğe başladı. Amerikalılar, ABD-Irak İş Konseyini yollayarak, Saddam’a “Irak’ın yapılandırması için petrolü özelleştir.” dediler ancak ret cevabı aldılar. Bunun üzerine petrol fiyatları varil başına önce 13 dolara, sonra 11 dolara düşürüldü. Irak’la Kuveyt arasında gerginliği görüşmek üzere Irak’a gelen Amerika’nın Irak Elçisi Gillespie, “Biz, Araplar arasındaki bir savaşta taraf olmayız.” beyanında bulunarak Saddam’ı tuzağa düşürdü.

Gelinen süreçte büyük güçler Irak petrollerini ele geçirdi. Bugün Irak-Suriye-İran-Türkiye, Afganistan hattındaki gelişmeleri bunlardan bağımsız düşünmek siyasi saflıktır.

Yüce Meclisi saygıyla selamlıyorum. (CHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim.

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) – Karar yeter sayısı…

BAŞKAN – Karar yeter sayısı arayacağım.

Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Karar yeter sayısı yoktur.

Birleşime on dakika ara veriyorum.

Kapanma Saati: 21.53

ONUNCU OTURUM

Açılma Saati: 22.09

BAŞKAN: Başkan Vekili Meral AKŞENER

KÂTİP ÜYELER: Özlem YEMİŞÇİ (Tekirdağ), Fatih ŞAHİN (Ankara)

-----0-----

BAŞKAN – Sayın milletvekilleri, Türkiye Büyük Millet Meclisinin 112’nci Birleşiminin Onuncu Oturumunu açıyorum.

Tasarının 15’inci maddesi üzerinde, Niğde Milletvekili Sayın Doğan Şafak ve arkadaşlarının verdiği önergenin oylamasında karar yeter sayısı bulunamamıştı. Şimdi önergeyi tekrar oylarınıza sunacağım ve karar yeter sayısı arayacağım.

Önergeyi kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir, karar yeter sayısı vardır.

450 sıra sayılı Kanun Tasarısı’nın görüşmelerine devam edeceğiz.

Komisyon? Burada.

Hükûmet? Burada.

Diğer önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

450 sıra sayılı Türk Petrol Kanunu Tasarısının 15. maddesinin 1. nci fıkrasında bulunan; “altı ay” ibaresinin “üç ay” ve “altı aydan” ibaresinin “üç aydan” olarak değiştirilmesini arz ve teklif ederiz.

Oktay Vural (İzmir) ve arkadaşları

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU SÖZCÜSÜ ORHAN KARASAYAR (Hatay) – Katılmıyoruz Başkanım.

BAŞKAN – Hükûmet?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Sayın Vural, buyurunuz. (MHP sıralarından alkışlar)

OKTAY VURAL (İzmir) – Teşekkür ederim.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Türk Petrol Kanunu Tasarısı’yla ilgili verdiğimiz önerge kaçak çalışmanın önlenmesini amaçlamaktadır, gayet açık ve nettir. Bu bakımdan, bu önergenin kabul edilmesi çalışanlar açısından, kayıt dışı çalışmaları önlemesi bakımından önemli.

Enerji konusunda bazı konuşmalar yapıldı, ben bu vesileyle bunlarla ilgili bir değerlendirme yapmak istiyorum. Aslında, enerji, gerçekten, uluslararası güç oluşumunun çok kadim bir parametresidir. Enerji güvenliği, büyük stratejilerin en önemli dayanağı olmuştur. Dolayısıyla, uluslararası güç denklemi içerisinde güç sahibi olan ülkeler ve enerji güvenliğini sağlamak isteyen ülkeler bu bakımdan büyük, makro stratejiler tatbik etmişlerdir, ekonomik, askerî ve politik stratejiler tatbik etmişlerdir. Petrol ve doğal gazın giderek daha azalması, aslında bağımlı olan ülkeler, enerji güvenliğine duyarlı olan ülkeler için bu kaynakları hayati varlıklar hâline dönüştürmüştür.

Şimdi, bir ülke için hayati bir varlık olan bu petrol ve doğal gaz konusunda, ekonomik, sosyal ve diğer politik anlamıyla büyük stratejilerin oyun alanı olması son derece tabiidir. İşte, bu oyun alanı olurken, aslında yakın coğrafyamızın yüz yıl önce şekillenmesinin altında yatan temel paradigma, parametre... Günümüzdeki gelişmeleri de enerji boyutundan soyutlayarak bakamayız. O bakımdan, burada Türk Petrol Kanunu’nu görüşüyoruz ama gerçekten, enerji politikaları bu Büyük Ortadoğu Projesi kapsamında oluşturulan projenin en önemli unsurlarından biridir. Bu unsurlardan biri enerji güvenliği, diğeri de İsrail’in güvenliğidir. Bu bakımdan, bugün Irak ve Suriye’de meydana gelen olaylar, gelişmeler, Arap dünyasında meydana gelen gelişmelerin enerji boyutu dikkate alınmadan tahlil yapılması mümkün değildir.

İşte, bu yönüyle bakıldığında, 1991 yılında Irak’ın Kuveyt’i işgali sonucunda ortaya çıkan olay karşısında enerjide büyük strateji değişmiştir. O güne kadar enerji, ticaret yollarının güvenliği ön plandaydı ama doğrudan doğruya kaynağa bir tehdit olunca “Kaynaktaki tehdidi nasıl ortadan kaldıracağız?” sorusu sorulmaya başlandı.

Bu bakımdan, o tarihlerden itibaren Büyük Ortadoğu Projesi’nin şekillenmesinin amacı da enerji zengin bölgelerde uygun politik ortamlar meydana getirilmesidir. İşte bu yönüyle “Arap Baharı”, “demokrasi” ya da diğer kavramlar etrafında uygulanan politikanın altında yatan, aslında enerji zengin bölgelerin kendileri açısından ulaşılabilir, kontrol edilebilir bölgeler olmasını temin etmektir. Bu bakımdan, ele alınan bu stratejinin ikinci parçası da aynı zamanda bu enerji kaynaklarının ülke envanteri yerine şirket envanterlerine sokulmasıdır. Böylelikle artık şirket envanterinde olan bu varlıklar dış güçlerin müdahale alanı olarak rahatlıkla kullanılabilecektir.

Irak Anayasası’nın yapılmasında Irak’taki kuzeydeki bölgesel yönetimle Irak arasındaki çekişmenin temeli de enerjiye dayalı bir çekişmedir. Bu bakımdan, bu coğrafyada meydana gelen olayları bundan arındırarak değerlendirmememiz gerekiyor.

Biraz önce BDP milletvekilinin yaptığı konuşma da açıkçası küresel emperyalizmin nasıl Türkiye’de bir Kürt sorunu oluşturup uygun coğrafyalarda kendileri için uygun politik ortamlar meydana getirmek istediğinin itirafıdır burada. O bakımdan, Hükûmetin, özellikle Irak’taki enerji kaynaklarının Iraklılara, Suriye’deki enerji kaynaklarının Suriyelilere ait olduğunu ve bunun bölgelere göre paylaşılması esasından vazgeçilmesi ve ayrıca da Irak’ın kuzeyiyle müstakil bir enerji anlaşması yapmanın, daha sonra da boru hatlarıyla ilgili düşündüğünüz zaman, o kadim strateji Türkiye’yi de hedefine alacaktır.

Bu bakımdan, bu olayları bu şekilde geleceğe yönelik değerlendirmek gerekiyor. Attığınız adımın muhakkak Türkiye’ye bir bedeli olacaktır. Enerji için dünyayı şekillendirenler, enerji güvenliği için de Türkiye’yi şekillendirme konusunda tereddüt etmezler. Bu bakımdan, Hükûmetin özellikle enerji politikaları konusunda attığı bu adımları çok dikkatle takip etmesi ve buna ilişkin gelişmelerin Türkiye’nin güvenliği için de bir tehdit oluşturabileceğini düşünmesini bu vesileyle burada ifade etmek istedim.

Hepinize saygılarımı arz ediyorum. (MHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Vural.

Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmiştir.

16’ncı maddede iki adet önerge vardır, sırasıyla okutup işleme alıyorum.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 Sıra Sayılı Petrol Kanunu Tasarısının 16. Maddesinin 1. Fıkrasında bulunan “Doğal afetler ve savaş hali” ifadesinin “Mücbir sebep hallerinde” şeklinde değiştirilmesini arz ve teklif ederiz.

Mehmet Ali Susam Mehmet Şeker Turgut Dibek

İzmir Gaziantep Kırklareli

Kemal Değirmendereli Aytun Çıray Orhan Düzgün

Edirne İzmir Tokat

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

450 Sıra Sayılı Kanun Tasarısının 16. maddesinin tasarı metninden çıkarılmasını arz ve teklif ederiz.

İdris Baluken Sırrı Sakık Abdullah Levent Tüzel

Bingöl Muş İstanbul

Adil Zozani Mülkiye Birtane

Hakkâri Kars

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU SÖZCÜSÜ ORHAN KARASAYAR (Hatay) – Katılmıyoruz Başkanım.

BAŞKAN – Hükûmet?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Gerekçeyi okuyun lütfen.

Gerekçe:

Tasarıdaki bu madde ile 6326 Sayılı Kanun’un 122. maddesinde; doğal afet, savaş, isyan olarak sayılan mücbir sebepler, tasarının 16. maddesinde doğal afet veya savaş hali olarak yer almış, “isyan” ibaresi atılmıştır. 6326 Sayılı Kanundaki 122. madde ile aynı amacı taşıyan yasa tasarısındaki 16. madde tasarı metninden çıkarılmalıdır.

BAŞKAN – Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Diğer önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Kemal Değirmendereli (Edirne) ve arkadaşları

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor mu?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU SÖZCÜSÜ ORHAN KARASAYAR (Hatay) – Katılmıyoruz Başkanım.

BAŞKAN – Hükûmet?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Kim konuşacak?

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) – Sayın Orhan Düzgün.

BAŞKAN – Sayın Düzgün, buyurunuz. (CHP sıralarından alkışlar)

ORHAN DÜZGÜN (Tokat) – Sayın Başkan, değerli milletvekili arkadaşlarım; Türk Petrol Kanunu Tasarısı üzerinde söz almış bulunuyorum. Bu vesileyle hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Evet, değerli arkadaşlarım, bize, bu zamana kadar aldığımız eğitimlerde hep, Türkiye’de petrol olmadığı ya da bu petrolün işlenebilir değerde olmadığı söylendi. Ancak bu tasarıyı gördükten sonra anladım ki Türkiye’de ciddi petrol var ve işletilmeye değer petrol var. Neden böyle söylüyorum değerli arkadaşlarım? Çünkü bu tasarıyla Türkiye, Türk petrollerinin tamamen dışarısına atılıyor, TPAO tamamen devre dışı bırakılıyor, yüzde 2 gibi bir paya düşürülüyor. “Her tarafta petrol arayabilirsiniz.” diyor arkadaşlar bu tasarı. Yani, yarın birisi dese ki ben Meclisin altında petrol buldum, gelip burayı kazacak. Bununla ilgili bile bir sınırlama getirilmemiş. Şimdi, tabii, hâl böyle olunca -dediğim gibi- Türkiye’de petrol olduğuna artık ben de kanaat getirmiş bulunuyorum.

MUSTAFA ÖZTÜRK (Bursa) – Şahıslar…

ORHAN DÜZGÜN (Devamla) - Siz anlatırsınız Sayın Vekil, biz belki biraz zor anlıyoruzdur.

Değerli arkadaşlarım -dediğim gibi- herhangi bir saha sınırlaması yok; süre elli yıl. Nerede petrol arayacağız, ne yapacağız belli değil. Şimdi, hâl böyle olunca “Ne yapmak istiyoruz?” diye, hakikaten kendimize sormamız lazım. Gerçekten, önümüzdeki dönemde herhâlde bu Meclisten bahsedilirken “Türkiye'nin petrollerini başkasına veren Meclis” diye bahsedilecek. Maalesef, artık şunu çok iyi biliyoruz: Büyük petrol şirketleri, Libya’da çok kan akıtarak Libya petrollerine kondu; Irak’ta, aynı şekilde, çok kan akıtarak Irak petrollerine kondu. Suriye’de savaş hâlihazırda devam ediyor. Türkiye’de biraz daha maliyeti düşürmek istediler sanırım ki bizim el kaldırmamızla Türkiye petrollerine de el koymak istiyorlar.

Şimdi, değerli arkadaşlarım “petrol arama” deyince -biliyorsunuz- Güney Kıbrıs Rum Cumhuriyeti Akdeniz’de petrol buldu. Biz de petrol arayacaktık orada, Piri Reis’i göndermiştik. Piri Reis’ten bir daha haber alınamadı. Piri Reis nerede, ne yapıyor belli değil. Rumlar ve İsrail petrolü çıkardı, satmaya da başladılar Avrupa Birliğine. Bakalım, inşallah bir petrol arama gemimiz olursa bunu da herhâlde biz de aramaya başlayacağız diye düşünüyorum.

Yine, değerli arkadaşlarım, Piri Reis’in petrol bulamayacağını artık hepimiz biliyoruz ama biz kendi petrollerimize nasıl sahip çıkacağız, nasıl yapmalıyız, onu burada büyük bir samimiyetle konuşmamız gerektiğini düşünüyorum çünkü sonuçta, Türkiye'nin enerji bağımlılığını hepimiz biliyoruz. Bu anlamda, yüce Meclis daha doğru bir yaklaşım sergilerse bu ülkenin faydasına olur diye düşünüyorum.

Benim üzerinde söz aldığım 16’ncı madde şöyle söylüyor: Savaş ve doğal afet hâllerinde petrol arayacak olan kişilerin hakkını korumalıyız. Bunlara bir güvence veriyor. Fakat, burada ilginç olan şöyle de bir nokta var: Daha önceki tasarıda burada “isyan” da yazıyormuş ama o “isyan” sözcüğü çıkarılmış her nedense. Demek ki, Türkiye’de isyan olan bölgelerde petrol aramakta herhangi bir sakınca yok. Burada ne yapılmak istenildiğini de herhâlde hepiniz anlıyorsunuz diyorum, böyle bir konuya da girmek istemiyorum.

Bu vesileyle de hepinizi saygıyla selamlıyorum. (CHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim.

Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmiştir.

Madde 17’de üç adet önerge vardır, sırasıyla okutup işleme alıyorum.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 Sıra Sayılı Petrol Kanunu Tasarısının 17. Maddesinin 1. Fıkrasında bulunan “otuz gün” ibaresinin “on beş gün” şeklinde değiştirilmesini arz ve teklif ederiz.

Mehmet Ali Susam Mehmet Şeker Turgut Dibek

İzmir Gaziantep Kırklareli

Aytun Çıray Kemal Değirmendereli Mahmut Tanal

İzmir Edirne İstanbul

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

450 sıra sayılı Türk Petrol Kanunu Tasarısının 17 inci maddesinin 1 nci fıkrasında geçen “otuz gün” ibaresinden önce gelmek üzere “en geç” ibaresinin eklenmesini arz ve teklif ederiz.

Alim Işık Emin Haluk Ayhan Bahattin Şeker

Kütahya Denizli Bilecik

Muharrem Varlı Cemalettin Şimşek Erkan Akçay

Adana Samsun Manisa

Yusuf Halaçoğlu Mesut Dedeoğlu Mehmet Şandır

Kayseri Kahramanmaraş Mersin

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

450 Sıra Sayılı Kanun Tasarısının 17. maddesinin tasarı metninden çıkarılmasını arz ve teklif ederiz.

İdris Baluken Sırrı Sakık Abdullah Levent Tüzel

Bingöl Muş İstanbul

Adil Zozani Mülkiye Birtane

Hakkâri Kars

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU SÖZCÜSÜ ORHAN KARASAYAR (Hatay) – Katılmıyoruz Başkanım.

BAŞKAN – Hükûmet?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) - Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Gerekçeyi okutuyorum:

Gerekçe:

Tasarı; incelendiğinde ruhsatlarda tekelleşme, ülke ihtiyacının karşılanması için bulundurulması gereken ham petrolde ihracat sınırlamasının kaldırılması, yabancı devletlerin kontrolündeki şirketlerin faaliyetlerine getirilen sınırlamanın kaldırılması, yerli ve yabancı sermayeye teşvik ve kolaylıklar sağlanması, TPAO'nun öncelik ve ayrıcalıklarının ortadan kaldırılması ve devletin enerji politikalarında inisiyatifini azaltacak düzenlemeleri içermesi nedeniyle kamu ve ülke yararını gözetmemektedir. 17. madde her ne kadar kamu kurumları arasında görüş alışverişini amaçlıyor ise de bir bütün olarak yukarıda anılan amaçlara hizmet edeceğinden tasarı metninden çıkarılması gerekmektedir.

BAŞKAN – Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Diğer önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Mehmet Şandır (Mersin) ve arkadaşları

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU SÖZCÜSÜ ORHAN KARASAYAR (Hatay) – Katılmıyoruz Başkanım.

BAŞKAN – Hükûmet?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Sayın Şandır, buyurunuz. (MHP sıralarından alkışlar)

MEHMET ŞANDIR (Mersin) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; öncelikle yüce heyetinizi saygıyla selamlıyorum.

Kürsüye çağrıldığımda bu kanunun kaç madde olması gerektiğini sayıyordum, 145’e kadar saydım değerli arkadaşlar, hâlâ da devam ediyor. Normalde, kanun yapma tekniği, kanun hazırlama tekniği açısından incelendiğinde bu kanun çok temel bir kanun, Türk Petrol Kanunu. İşte, temel kanun olarak görüştürüyorsunuz ve birçok maddeyi bir araya getirerek, sıkıştırarak böyle yoğunlaştırılmış birçok konu müzakere edilmeden geçiyor.

Değerli milletvekilleri, şimdi eğer açar bakarsanız çok üzüntücü verici bir durum tabii, yani el kaldırıp indirerek sorumluluğu üzerinize alıyorsunuz, tarihî sorumluluğu üzerinize alıyorsunuz ama inanınız ki neyi oyladığımızın çok farkına varamıyoruz, siz de varamıyorsunuz, biz de varamıyoruz. Lütfen, şöyle bir bakarsanız göreceksiniz, önce bunu söylemek istiyorum: Mesela, (z)’ye kadar gelmişsiniz -Sayın Bakanım, Sayın Kanunlar ve Kararlar, Komisyon Başkanı- (z)’ye kadar maddelendirmişsiniz, fıkralandırmışsınız, (z) bitmiş, ondan sonra (z)’nin alt maddelerini “(aa)” diye başlayarak, “(bb)” diye başlayarak onu da nereye kadar getirmişsiniz? 2(ii)”ye kadar getirmişsiniz yani 1, 2, 3, 4, 5 rakam bitmiş, sonra harf bitmiş, sonra iki harfi de yan yana getirerek meseleyi maddeleştirmişsiniz.

Değerli milletvekilleri, bugün şu anda bizi basın izlemiyor, televizyonlar izlemiyor, halka konuşmuyoruz, size konuşuyoruz. Bakın, bu kanunun hazırlanmasında, komisyonda görüşülmesinde ve yazımında öyle bir kararlılık, öyle bir aculiyet var ki, öyle bir özel durum var ki, buradan şunu düşünmek mecburiyetindeyiz: Bu kanun, masum bir kanun değil değerli milletvekilleri. Bu kanun, Türkiye’miz açısından -Sayın Komisyon Başkanı bağışlasın- ülkemizin geleceği açısından asla masum bir kanun değil. Kimseyi ilzam ederek konuşmuyorum, Sayın Bakanı, Sayın Komisyon Başkanını, Sayın Hükûmeti ama bu kanunun sonuçları itibarıyla Sayın Oktay Vural’ın biraz önce dikkate getirdiği hususları biz öngörmek mecburiyetindeyiz. Petrol dediğiniz hadise, dünya dengelerinin üzerinde kurulduğu, dünya savaşlarının üzerinde çıktığı, dünyanın bu hassasiyetle tanzim edildiği bir hadise, bir olay, bir madde, bir değer. Şimdi, bununla ilgili yani elli altmış yıldan sonra yeni bir petrol yasası çıkartıyoruz, dediğim gibi muhtemelen 200 madde olması gereken bir kanunu iki ana başlık altında, iki temel bölüm hâlinde müzakere etmeden geçiriyoruz.

Değerli arkadaşlar, çok uzun konuşmamak gerekiyor. Sayın Oktay Vural bu kanunun gerekçesini söyledi. Bakın, dikkatinize sunuyorum, bundan önce burada iki kanun çıkarttınız. Artık bu hassasiyetle takip edeceğiz sizi. Birincisi, Devlet Demiryollarıyla ilgili bir kanun çıkarttınız, sonra PTT’yle ilgili bir kanun çıkarttınız, bir yerlerde bir karar verildi değerli milletvekilleri, bir program yapıldı. Artık, Türkiye üniter devleti, bağımsız devletinin hukukunu değiştiren temel değişiklikler yapıyorsunuz. Bunların her biri… Şimdi de işte TPAO’nun hukukunu, özelleştirilmesini ilzam edecek yeni bir değişiklik yapıyorsunuz ve bu değişiklikte kendiniz yazıyorsunuz, diyorsunuz ki: “Yabancı yatırımcılar için sermaye ve kâr transferlerinde kolaylık sağlanması, yatırım indirimi ve vergi muafiyeti getirilmesi.” Yani bu kanunun hazırlanmasında amaçlanan, öngörülen sonuç, petrol gibi çok değerli bir millî varlığımızı yabancıların işletmesi, bulması, satması; sahiplenmesi, mülkiyetine hukuk oluşturuyorsunuz.

Bu sizin kararınız olamaz değerli milletvekilleri. Bu, küresel güçlerin, küresel projelerin kararı. Bu bölgeyi kontrol etmek isteyen, kontrol altında tutmak isteyen küresel güçlerin, size “taşeron” demek istemiyorum ama sizin inisiyatifinizde bir hukuk oluşturma gayretleri. Onun için, biz Milliyetçi Hareket Partisi olarak bu kanunu masum bir kanun olarak görmüyoruz, milletimizin ve ülkemizin geleceği açısından içinde birçok tehdit ve tehlikelerin olduğu bir kanun olarak görüyoruz ve dolayısıyla bütün hassasiyetimizle…

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

MEHMET ŞANDIR (Devamla) – …gereken katkıyı verdik, ikazları, tenkitleri yaptık; artık, takdir sizin, sorumluluk sizin. Sizi, sizin kendi vicdanınızla, tarihî sorumluluğunuzla baş başa bırakıyorum.

Teşekkür ederim. (MHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Şandır.

Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Diğer önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Mahmut Tanal (İstanbul) ve arkadaşları

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU SÖZCÜSÜ ORHAN KARASAYAR (Hatay) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Hükûmet?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Sayın Tanal, buyurunuz. (CHP sıralarından alkışlar)

MAHMUT TANAL (İstanbul) – Teşekkür ediyorum Sayın Başkan.

Değerli milletvekilleri, hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Tabii, bu maddeyle ilgili konuşmaya başlamadan önce, değerli arkadaşlar, “Milli Petrol Davamız” Türk Hukuk Kurumunun yayınlamış olduğu bir kitabı okuyarak geldik ama şanslı olduğum bir konu, Sayın Enerji Bakanı en azından bir elektrik mühendisi. Millî Savunma Bakanının da burada olmasında yarar var. Ne açıdan? En azından petrolün stratejik açısından yararı var. Nedir? Petrol yasasıyla ilgili gerekçede yazılmadığı hâlde biz hukukçular olarak şunu söyleriz, bu gerekçenin mefhumu muhalifinden çıkan mana şu demektir:

Bir: “Efendim, Türkiye Cumhuriyeti devleti petrol arayamıyor, bu konuda başarısız ancak bunu yapabilecek olan yabancı şirketlerdir.” Bunun birinci anlamı bu.

İkinci anlamı: Yurdumuza gelecek olan yabancı şirketler… “Çok kısa sürede memleketimizin petrole olan ihtiyacını bu yabancı şirketler vasıtasıyla bulacağız.” anlamı çıkar ki şimdi bunların gerekçesine baktığımız zaman… Hemen maddelere geçiyorum. 9’uncu maddenin (10)’uncu fıkrası…

Sayın Bakan, eğer dinliyorsanız size konuşacağım yoksa bırakırım, özür dilerim.

Şimdi, petrolü burada ne yapıyoruz? Efendim, 1/8’i Türkiye’de bırakıyoruz. 1/8’i Türkiye’de, (1)’inci fıkra. (10)’uncu fıkraya bakıyoruz: “Bakanlığın teklifiyle ayni olarak da ödenir.” Yani ne demek? Asıl olan bunun parayla ödenmesi ama ihtiyacı olan petrol eğer bakanlık talep ederse bırakılabilir. Şimdi, gerçekten, bunun kapitülasyonlardan bir farkı yoktur. Belki “Ağır bir eleştiri.” diyeceksiniz ama gerçekten ağır bir eleştiri.

Anayasa’mızın 168’inci maddesi ne der? Yer altı kaynaklarının işletilmesi devlete aittir. Devlete aittir, bunun düzenlemesi kanunla yapılabilir, denilir. Evet, kanunla bunu yapıyorsunuz. Bugün yapılan bu tartışmaların tamamı 1954 yılında yani elli dokuz yıl önce o gün için de yapılmış durumdaydı. Peki, madem biz bu şekildeyiz, gayet rahat… Anayasa’mızın başlangıç kısmında ne der? Millî menfaat geçer. Millî menfaatin bazı kriterleri var. Sayın Millî Savunma Bakanımız çok iyi hatırlar ki 1973-1974 Kıbrıs harbinde Türkiye’ye ambargo konulduğu zaman Türkiye, uçaklarını uçuracak olan petrolü bulamıyor idi. Ne yaptı o dönem? Tabii ki Kaddafi o dönem yardıma koştu ve Kaddafi’nin tabii sonu belli zaten, o konuya ben girmeyeceğim. Yani şöyle söylemek istiyorum: Stratejik anlamda önemli olan hususlarda özel şirketlere peşkeş çekmek stratejik açıdan çok zararlı sonuçlar doğurur.

Petrol, tabii, öncelikle… İtalya ne yapıyor? Bildiğim kadarıyla millîleştiriliyor Sayın Bakan. Yani bazı ülkeler petrolle ilgili enerjiyi millîleştirirken biz tamamen bunu elden çıkarıyoruz. Baktığımız, beğenmediğimiz, “Orta Doğu ülkeleri Türkiye’yi kendisine rehber edinir.” dediğimiz Suriye, Irak, İran, Suudi Arabistan ne yapıyor? Devlete üretim payının yüzde 75’ini bırakıyor. Biz ne kadarını bırakıyoruz? 1/8’ini bırakıyoruz ki bu kabul edilebilir bir durum değil.

Bu, tabii ki yer altı kaynaklarımızın yabancı şirketlere bırakılması, aynı zamanda, devlet, efendim, bu konuda başarısızdır, devlet bu işi yapamıyordur, bunu ancak yabancı şirketler yapabilir. Âdeta bu konuda bir kompleks sahibiyiz. Peki, Türkiye’de bu kadar petrol mühendisliği fakültesi var, Türkiye’de yıllardan beri Türkiye Petrolleri var, Türkiye’de Maden Tetkik Arama Enstitüsü var. Peki, bu kadar kaliteli, kalifiye elemanlarımız varken, kadrolarımız varken bizim bunu yabancı şirketlere peşkeş çekmemiz kabul edilebilir bir durum değil tabii ki.

Daha ötesi, yabancı şirketlerin petrol alanının bulunduğu yerleri kısıtlama getirilmeksizin mülk edinme hakkını da veriyoruz. Bu da apayrı bir tehlike.

Ben sizi önce Allah’a havale ediyorum, sonra da Türk milletine havale ediyorum. İnşallah sonuçta perişan olmayız.

Hepinizi saygıyla selamlıyorum, iyi akşamlar diliyorum. (CHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Tanal.

Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmemiştir.

Maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Madde 18’de üç önerge vardır, sırasıyla okutup işleme alıyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 Sıra Sayılı Petrol Kanunu Tasarısının 18. Maddesinin 2. Fıkrasında bulunan "temsilci ve yerleşim yeri değişikliklerini" ibaresinden sonra gelen "otuz gün" ibaresinin "on beş gün" şeklinde değiştirilmesini arz ve teklif ederiz.

Mehmet Ali Susam Mehmet Şeker Turgut Dibek

İzmir Gaziantep Kırklareli

Aytun Çıray Kemal Değirmendereli Uğur Bayraktutan

İzmir Edirne Artvin

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

450 sıra sayılı Türk Petrol Kanunu tasarısının 18 inci maddesinin 2 nci fıkrasında geçen “otuz gün” ibarelerinin “en fazla kırk beş gün” olarak değiştirilmesini arz ve teklif ederiz.

Alim Işık Emin Haluk Ayhan Bahattin Şeker

Kütahya Denizli Bilecik

Muharrem Varlı Erkan Akçay Mesut Dedeoğlu

Adana Manisa Kahramanmaraş

Cemalettin Şimşek Yusuf Halaçoğlu

Samsun Kayseri

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

450 Sıra Sayılı Kanun Tasarısının 18. maddesinin tasarı metninden çıkarılmasını arz ve teklif ederiz.

İdris Baluken Sırrı Sakık Abdullah Levent Tüzel

Bingöl Muş İstanbul

Mülkiye Birtane Adil Zozani Kars Hakkâri

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU SÖZCÜSÜ ORHAN KARASAYAR (Hatay) – Katılmıyoruz Sayın Başkanım.

BAŞKAN – Hükûmet?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Gerekçeyi okutuyorum.

Gerekçe:

Tasarı; incelendiğinde ruhsatlarda tekelleşme, ülke ihtiyacının karşılanması için bulundurulması gereken ham petrolde ihracat sınırlamasının kaldırılması, yabancı devletlerin kontrolündeki şirketlerin faaliyetlerine getirilen sınırlamanın kaldırılması, yerli ve yabancı sermayeye teşvik ve kolaylıklar sağlanması, TPAO’nun öncelik ve ayrıcalıklarının ortadan kaldırılması ve devletin enerji politikalarında inisiyatifini azaltacak düzenlemeleri içermesi nedeniyle kamu ve ülke yararını gözetmemektedir. 18. madde her ne kadar tebligat başlığını taşıyor ise de bir bütün olarak yukarıda anılan amaçlara hizmet edeceğinden tasarı metninden çıkarılması gerekmektedir.

BAŞKAN – Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Diğer önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Alim Işık (Kütahya) ve arkadaşları

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU SÖZCÜSÜ ORHAN KARASAYAR (Hatay) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Hükûmet?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Kim konuşacak?

MEHMET ŞANDIR (Mersin) – Gerekçe…

BAŞKAN – Gerekçeyi okutuyorum:

Gerekçe:

Bu düzenleme ile uygulamada karşılaşılabilecek süre kısıtlamalarının önlenmesi amaçlanmaktadır.

BAŞKAN – Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Önerge kabul edilmemiştir.

Diğer önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Uğur Bayraktutan (Artvin) ve arkadaşları

BAŞKAN – Komisyon?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU SÖZCÜSÜ ORHAN KARASAYAR (Hatay) – Katılmıyoruz Sayın Başkanım.

BAŞKAN – Hükûmet?

ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) - Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Kim konuşacak?

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) – Sayın Uğur Bayraktutan.

BAŞKAN – Sayın Bayraktutan, buyurunuz. (CHP sıralarından alkışlar)

UĞUR BAYRAKTUTAN (Artvin) – Sayın Başkan, çok değerli milletvekilleri; 450 sıra sayılı Türk Petrol Kanunu Tasarısı’nın 18’inci maddesi üzerine verilen önerge üzerine söz aldım. Yüce heyetinizi saygıyla selamlıyorum.

Ben bu akşam yine Artvin’i konuşacağım, Sayın Bakanı yakaladık.

Şimdi, Sayın Bakanım, daha önceden de burada birçok kere konuştuk. Artvin ilinde bir Cerattepe maden ihalesi var. Sizi her yakaladığımda bunu konuşacağım, bakalım kim haklı çıktı. Ben size daha önceden de söylemiştim, bu akşam da bir kere daha konuşacağız.

2012 yılının Şubat ayında yapılan ihalede -özellikle, Adalet ve Kalkınma Partisindeki milletvekilleri dikkatle dinlerlerse- değerli arkadaşlar, bu ihalenin 1 tane firmayı tarif ettiğine ilişkin bu Türkiye Büyük Millet Meclisinde 10 tane konuşma yaptım, dedim ki: “1 tane firmayı tarif ediyor.” Bu firma da öyle ki… Bakın, bu ihalenin 8’inci maddesinde, çok değerli arkadaşlarım “İşletme izni alındıktan sonra üç yıl içinde üretime başlanarak üretime başlanmasından sonra on yıl içerisinde yıllık asgari olarak 500 bin ton tüvenan ve 10 bin ton metal bakır madeni üretiminin yapılması zorunludur.” diyor sözleşmeye göre. Hemen altında da “İhaleyi kazanan tarafından yukarıda belirtilen miktarlardaki metal bakırın yurt içinde bir tesiste üretilmesi zorunludur. Bu taahhüdün yerine getirilmemesi hâlinde taahhüt teminatının tamamı irat kaydedilir.” diyor değerli arkadaşlarım. Yani diyor ki: “Bu firma…” Bir tek firmayı tarif ediyor.

Bende bu konuda birtakım tereddütler de hasıl oldu. Milletvekili olarak bana geldiler ihale yapılmasından evvel -Değerli Bakanım, dikkatle dinlerseniz- dediler ki: “Bu ihale bir tek firmayı tarif ediyor, Türkiye’de bir tane firma vardır.” Ben hukukçuyum, dedim “Hayır böyle bir şey olamaz.” diye, kalktım, Sayın Bakana -altında imzası var- dedim ki: “Bu ihale şartnamesine uygun olarak, bu ihale şartnamesinin tarif ettiği anlamda Türkiye’de kaç tane firma vardır?” Bakın, dikkatle dinleyin değerli arkadaşlarım. “Böyle kaç tane firma vardır?” diye Sayın Bakana sorduğum soruya Sayın Bakanın vermiş olduğu cevabı söylüyorum, dedi ki: “16 Şubat 2012 tarihi itibarıyla aktif olarak blister bakır üretimi yapan Türkiye’de 1 adet tesis bulunmaktadır.” Tesadüfü görüyor musunuz değerli arkadaşlarım? 10 milyon dolar var bu işin içerisinde. Eti Bakır AŞ’ye ait blister bakır üretimi bu tesis Samsun ili merkez sınırları içerisindedir.

HAYDAR AKAR (Kocaeli) - Kimin o?

UĞUR BAYRAKTUTAN (Devamla) - Ben Bakana birçok kereler sordum. Dedim ki: “Sayın Bakan, bu ihaleyi alan firma bir tek firmayı tarif ediyor ancak bu firma veya bu firmayla bağlantılı olan bir başkasının alması gerekir.” diye, bunu dedim. “Eşim noterdir, noterden tespit ettireceğim.” dedim. Arkasından ihale yapıldı değerli arkadaşlarım, ihaleyi bu firma almadı güya. Sayın Bakan da çıktı dedi ki: “Siz yanıldınız.” Öyle mi? Dediniz ki: “Artvin Milletvekili yanıldı.” Ben de buradan Türkiye Büyük Millet Meclisine bir konuşma yaptım, o konuşma metinlerimi de getirdim. Dedim ki: “Türkiye Büyük Millet Meclisinde, bu Atatürk’ün mabedinde size sesleniyorum.” dedim Sayın Bakan. “Şimdi, bu ihaleyi o firma almadı, diğer firma aldı, öyle diyorsunuz yani buradaki resmî kayıtlara göre öyle diyorsunuz. O firmayla diğer firmanın başka illerde de ortaklıkları var biliyorsunuz değil mi?” dedim. “Adana’da ve başka illerde… Adını söylemek istemiyorum. Şimdi buradan size söylüyorum bu firma bu madeni nerede işletecektir?” diye Sayın Bakana sordum, “Nerede işletecektir?” diye. “Bu firmaya bu madeni nerede işletecektir?” diye bir kere daha sordum. “Madem ki siz haklısınız, ben de yanıldım milletvekili olarak. Eğer siz haklı çıkarsanız ben bu Türkiye Büyük Millet Meclisinden, bütün Türkiye’den ve Artvin’den özür dileyeceğim.” dedim. Bakan da dedi ki: “Ben haklı çıktım.” diye söyledi. Öyle mi Sayın Bakan? Dikkatle dinlerseniz Sayın Bakan siz haklı çıktınız, “Ben yanıldım.” diye söyledi kendisi. Dedi ki: “İhaleyi, bakın, o firma almadı. İhaleyi başka firma aldı.” dedi.

Şimdi, Sayın Bakan, bakın, Artvin’den yerel gazeteleri getirdim. Muhtemelen yanınızdakinin de çok yoğun işleri vardır, dikkatle dinlerseniz, muhtemelen benden daha önemlidir o yanınızdaki beyefendinin işleri. Bakın, Sayın Bakan, bu gazeteyi size yarın çerçeveletip göndereceğim. Artvin’deki yerel gazetelerde yayınlandı. Bakın, değerli milletvekilleri, böyle bir şey olabilir mi ya? Böyle bir şey olabilir mi ya? Bana anlatsalar inanmam, böyle bir şey olabilir mi ya?

VELİ AĞBABA (Malatya) - Kim, kim?

HAYDAR AKAR (Kocaeli) - Ne yazıyor orada?

UĞUR BAYRAKTUTAN (Devamla) – Bakın, ne diyor? Bunu sesli olarak okuyorum, size yarın çerçeveletip göndereceğim. Bakalım ben mi yanıldım, siz mi yanıldınız? Size Türkiye Büyük Millet Meclisinden açık çağrıda bulunuyorum. Burada diyor ki: “Eti Bakır AŞ Artvin Cerattepe Projesi’nde çalıştırılmak üzere…” Bakın, Sayın Bakan, cüreti görüyor musunuz adamlardaki? Diyor ki: “Eti Bakır AŞ Artvin Cerattepe Projesi’nde çalıştırılmak üzere, aşağıdaki kadrolara personel alınacaktır.” Değerli arkadaşlarım, değerli milletvekilleri, bunun Türk Ceza Kanunu’nda bir tane tanımı vardır biliyor musunuz, hatta iki tane; diyorlar ki: Görevi kötüye kullanma, ihaleye fesat karıştırma.

Şimdi, Sayın Bakana Türkiye Büyük Millet Meclisinden sesleniyorum: İstediğiniz televizyon kanalında, sizin belirleyeceğiniz televizyon kanalında baş başa tartışalım. Eğer ben haksız çıkarsam, ben bu milletvekili kimliğini bırakmazsam namussuz, şerefsizim. (CHP sıralarından alkışlar) Bakın, açık açık AKP Grubuna da sesleniyorum. Sizinle baş başa, istediğiniz televizyon kanalında tartışacağım. Artvin’e ne yaptığınızın farkında mısınız? Artvin’e ne yaptığınızın farkında mısınız? Başka bir şey diyemiyorum yani. Artvin’in bağrına hançer sapladınız.

Size teşekkür ediyorum. Başka bir şey demiyorum. (CHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Bayraktutan.

Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmiştir.

Madde 19’da iki adet önerge var.

Sırasıyla okutup işleme alıyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekle olan 450 Sıra Sayılı Petrol Kanunu Tasarısının 19. Maddesinin 6. Fıkrasının aşağıdaki şekilde değiştirilmesini arz ve teklif ederiz.

Mehmet Ali Susam Kemal Değirmendereli Mahmut Tanal

İzmir Edirne İstanbul

Kamer Genç Sakine Öz Özgür Özel

Tunceli Manisa Manisa

''Genel Müdürlük tarafından petrol işlemlerinden elde edilen veriler muhafaza edilir, ilgililere sunulur, tanıtım ve pazarlanmasından elde edilen gelirleri ise genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere Bakanlık merkez muhasebe birimi hesabına yatırılır."

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

450 sıra sayılı Türk Petrol Kanunu tasarısının 19 uncu maddesine 7 nci fıkra olarak aşağıdaki fıkranın ilave edilmesini arz ve teklif ederiz.

Alim Işık Emin Haluk Ayhan Bahattin Şeker

Kütahya Denizli Bilecik

Mesut Dedeoğlu Muharrem Varlı Erkan Akçay

Kahramanmaraş Adana Manisa

Cemalettin Şimşek

Samsun

(7) "Bakanlıkta ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğünde 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre çalışan personele, en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) % 200'ünü geçmemek üzere personelin hizmet sınıfı, kadro unvanı, görevin sorumluluğu ve güçlüğü ve çalışma şartları dikkate alınarak Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine Bakanlıkça tespit edilecek miktarlarda aylık ek ödeme yapılır. Yapılacak ek ödemelerde 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun aylıklara ilişkin hükümleri uygulanır ve bu ödemelerden damga vergisi hariç herhangi bir vergi veya diğer kesinti yapılmaz.

Petrol İşleri Genel Müdürlüğü tarafından, petrol arama ve üretim faaliyetlerinin kontrol ve denetiminde bulunmak üzere memuriyet mahalli dışında görevlendirilen personele, 6245 sayılı Harcırah Kanunun 50 nci maddesi ile ilişkilendirilmeksizin, her yıl Bütçe Kanunu ile belirlenen gündelik harcırah miktarının iki katı tutarında Harcırah Kanunu'nun hükümlerine göre gündelik ödenir."

BAŞKAN – Önerge adedi üçmüş fakat benim önümdeki kâğıtta “iki” yazıldığı için iki okudum, o nedenle sizin elinizde üç adet var.

Şimdi üçüncü önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

450 Sıra Sayılı Kanun Tasarısının 19. maddesinin tasarı metninden çıkarılmasını arz ve teklif ederiz.

İdris Baluken Sırrı Sakık Abdullah Levent Tüzel

Bingöl Muş İstanbul

Mülkiye Birtane Adil Zozani

Kars Hakkâri

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU SÖZCÜSÜ ORHAN KARASAYAR (Hatay) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Hükûmet?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Gerekçeyi okutuyorum:

Gerekçe:

Tasarı; incelendiğinde ruhsatlarda tekelleşme, ülke ihtiyacının karşılanması için bulundurulması gereken ham petrolde ihracat sınırlamasının kaldırılması, yabancı devletlerin kontrolündeki şirketlerin faaliyetlerine getirilen sınırlamanın kaldırılması, yerli ve yabancı sermayeye teşvik ve kolaylıklar sağlanması, TPAO'nun öncelik ve ayrıcalıklarının ortadan kaldırılması ve devletin enerji politikalarında inisiyatifini azaltacak düzenlemeleri içermesi nedeniyle kamu ve ülke yararını gözetmemektedir. 19. maddenin, yukarıdaki amaçlara hizmet eden tasarı metninden çıkarılması gerekmektedir.

BAŞKAN – Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmemiştir.

Diğer önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

450 sıra sayılı Türk Petrol Kanunu tasarısının 19.ncu maddesine 7.nci fıkra olarak aşağıdaki ilave edilmesini arz ve teklif ederiz.

Alim Işık (Kütahya) ve arkadaşları

Petrol İşleri Genel Müdürlüğü tarafından, petrol arama ve üretim faaliyetlerinin kontrol ve denetiminde bulunmak üzere memuriyet mahalli dışında görevlendirilen personele, 6245 sayılı Harcırah Kanunun 50nci maddesi ile ilişkilendirilmeksizin, her yıl Bütçe Kanunu ile belirlenen gündelik harcırah miktarının iki katı tutarında Harcırah Kanunu'nun hükümlerine göre gündelik ödenir."

BAŞKAN – Komisyon katılıyor mu?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU SÖZCÜSÜ ORHAN KARASAYAR (Hatay) – Katılmıyoruz Sayın Başkanım.

BAŞKAN – Hükûmet?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Katılmıyoruz Sayın Başkanım.

MEHMET ŞANDIR (Mersin) - Gerekçe…

BAŞKAN – Gerekçeyi okutuyorum:

Gerekçe:

Petrol sektörü, bütün dünyada ileri teknolojinin en yoğun olarak kullanıldığı ve devamlı kendisini yenileyen alanlardan birisidir. Buna bağlı olarak, petrol sektörü ve bu sektörü düzenleyen ve denetleyen kuruluşlarda çalışan personelin de en az denetlediği şirketlerdeki kadar konularında uzman kişilerden oluşması esastır. Ancak bu tür uzman kadroların mevcut genel ücret baremleriyle istihdam edilmesi yeterli ölçüde mümkün olamamakta, düşük ücret politikasından dolayı yetişmiş elemanlar da kaybedilmektedir. Aynı sektörde hizmet veren kişilerle ücret birliği sağlanamaması, denetlenen ve kontrol edilen petrol sektörü ücretlerinin çok altında bir ücretin çalışanlara uygulanması, bu Kanunla idareye verilen görev ve yükümlülüklerin amacına uygun şekilde yerine getirilmesini zafiyete uğratmaktadır.

Ülkemiz petrol potansiyelinin milli menfaatlerimize uygun olarak aranmasını, denetlenmesini ve düzenlenmesi görevini 50 yıldır yerine getiren Genel Müdürlük personelinin ücret dengesizliğini gidermek, ihtiyacı asgari düzeyde temin ederek, Genel Müdürlüğün bu Kanunla kendisine verilen görevleri azami ölçüde yürütmesini sağlamak amacıyla, ülkemizde gelir elde eden diğer bazı Devlet Kurumlarındaki uygulamalara benzer şekilde fiili bir çalışma karşılığı olarak, ek bir tazminatın verilmesi öngörülmüştür.

Genel Müdürlük bünyesinde görevli personelden mahalli dışında görevlendirilecek personele aynı Bakanlığın MTA ve MİGEM Genel Müdürlüklerinde olduğu gibi ödenecek gündelik harcırah miktarının artırılması ile; hızlı ve etkin bir denetimin yapılabilmesi ile yerinde teknik denetim ve inceleme yapan personelin, denetlediği özel kuruluş imkanlarına muhtaç olmadan devlet memuruna yaraşır bir şekilde görevini yapması amaçlanmıştır.

BAŞKAN – Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Diğer önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekle olan 450 Sıra Sayılı Petrol Kanunu Tasarısının 19. Maddesinin 6. Fıkrasının aşağıdaki şekilde değiştirilmesini arz ve teklif ederiz.

Sakine Öz (Manisa) ve arkadaşları

''Genel Müdürlük tarafından petrol işlemlerinden ekle edilen veriler: muhafaza edilir, ilgililere sunulur, tanıtım ve pazarlanmasından elde edilen gelirleri ise genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere Bakanlık merkez muhasebe birimi hesabına yatırılır."

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU SÖZCÜSÜ ORHAN KARASAYAR (Hatay) – Katılmıyoruz Sayın Başkanım.

BAŞKAN – Hükûmet?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

ÖZGÜR ÖZEL (Manisa) – Sakine Öz konuşacak.

BAŞKAN – CHP Grubu çok canlı.

Sayın Öz, buyurunuz. (CHP sıralarından alkışlar)

SAKİNE ÖZ (Manisa) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Türk Petrol Kanunu Tasarısı üzerinde yürüttüğümüz görüşmelerin 19’uncu maddesi üzerine söz aldım. Yüce Meclisi saygıyla selamlıyorum.

Değerli milletvekilleri, enerji birçok açıdan siyasal ve toplumsal bir nitelik taşımaktadır. Gelişmiş toplumlar enerjiyi bir hak olarak tanır, devletleri ise bu hakkı nitelikli biçimde sunmak, doğa-enerji dengesini gözetmekle görevli sayar. Dünya örneklerinde rastladığımız yasalar ve uluslararası sözleşmeler doğayı korurken, insan unsurunu merkezine alan ucuz ve güvenli, çeşitli kaynaklardan yararlanmayı hedefleyen bir enerji politikasına davet eder. Güvenli, ucuz, farklı kaynaklardan elde edilmiş, kolay, erişilebilir ve kesintisiz enerjiyi günümüzde bir hak olarak gören gelişmiş toplumlar çevrenin korunması ile enerji kaynaklarının üretimini ve dağıtımını denge içinde yürütmeyi şart koşarlar.

Benzer biçimde, özellikle ülkemizin dâhil olduğu Orta Doğu coğrafyası enerji cenneti olarak bilinir. 19’uncu yüzyıldan bu yana enerji paylaşımı için yürütülen mücadeleler ve savaşlar bizi çok daha dikkatli adımlar atmaya, ülkemizin egemenlik hakları ile enerji politikaları arasında hassas bir denge kurmaya zorlamaktadır.

Sayın milletvekilleri, Orta Doğu coğrafyasında, özellikle Arap Baharı sonrasında enerji güvenliği, egemenlik hakları ve sınır güvenliği öylesine önemli bir konum elde etmiştir ki bölgemizdeki ülkelerle görüşeceğimiz diplomatik siyasi ilişkileri yapay ve göstermelik, bugün dost yarın düşman olacak kadar değişken, özünde gayet sığ olan bir stratejik derinlikle yürütemeyeceğimiz açıkça kanıtlanmıştır.

AKP, enerjide ve diplomaside sözüm ona çok yönlü olan ancak gerçekte tek yönlü, Washington rotalı yönelimleri gözden geçirmelidir. Sırtını sıvazlayıp yol gösterenlerin sonra da ülkemiz savaşın eşiğine getirildiğinde geri çekilenlerin yanında değil, Obama’nın yaptığı gibi Dışişleri Bakanını parmak şıklatarak çağıranlarla değil, Putin’in yaptığı gibi Enerji Bakanını bir el hareketiyle yanına getirenler hiç değil; bölgesel dengeleri gözeterek ve kendi yolunu çizerek ilerletmelidir.

Değerli milletvekilleri, üzerinde yaşadığımız bu değerli topraklar, Orta Doğu bölgesi dünya petrol ve doğal gaz rezervlerinin dörtte 3’ünü barındırıyor. Gelecek yılların tahminlerine göre Orta Doğu ve Asya’nın enerji potansiyeli düşmeyecek ve ülkemiz, Avrupa’nın enerji köprüsü olarak önemini artıracak. Gelin görün ki bu coğrafi konumumuzu değerlendirmekten henüz uzağız. Alternatif enerji kaynaklarını yönetecek bir politikayı geliştirecek siyasi irade ne yazık ki bu Hükûmette zerre kadar yok. Türkiye’nin enerjisini boşa akıtan, geçici adımlarla bölgesel enerjide çözüm ürettiğini sanan AKP iktidarı, Türkiye ekonomisinde açtığı yarayı kapayacak bir iradeden yoksundur. Bugün ülkemizin enerji ürünleri ithalatı toplam dış alımımızın dörtte 1’ini oluşturuyor. Cari açığımızın en büyük kalemi olan enerji ithalatımızı kalıcı bir enerji politikasıyla azaltacak, bunu doğaya saygılı ve insanın hem sağlığını hem de cebini koruyarak yapacak alternatif enerji politikasını ayrıntılarıyla ortaya koyan tek partinin Cumhuriyet Halk Partisi olduğu bu yasanın Komisyon görüşmelerinde kanıtlanmıştır.

AKP iktidarı Karadeniz ve Akdeniz’de petrol ve doğal gaz aramalarında yeterli adımları atmayarak ülkemizi geride bıraktı. Millî kuruluşumuz Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı bu yarışta güçlendirileceği yerde sönük bırakıldı. Kuzeyde Rusya, güneyde İsrail ve Kıbrıs Rum Kesimi ne yazık ki öne geçti. Çiftçimizin mazotu, kamyoncunun yakıtı katlandı. Haftada ancak bir gün gezebilen ailelerimizin benzin parası yükseldikçe yükseldi. Kazançlar maliyetleri karşılayamaz hâle gelince isyan eden üreticiye Bakanlığın yanıtı hep aynı oldu: “Biz bir şey yapamıyoruz, uluslararası piyasalarda fiyatlar yükseliyor biz de içeride gereken ayarlamaları yapmak zorundayız.” Hükûmet kendi hatasının aslında çok daha iyi farkında ama kendisini savunacak dermanı kalmadı. Çaresizliklerine yansıdığı gibi bir politika üretemiyorlar, çözümün adını koyamıyorlar, alternatif enerjiyi küçümsüyor ve Türkiye’yi enerji ithalatına esir bırakıyorlar.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı.)

SAKİNE ÖZ (Devamla) – Sorunumuz bu kadar açıkken çözümümüz ortadadır.

Bu düşüncelerle yüce Meclisi saygıyla selamlıyorum. (CHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Öz.

Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmiştir.

Madde 20’de iki önerge vardır.

Sırasıyla okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 Sıra sayılı Petrol Kanunu Tasarısının 20. Maddesinin 1. Fıkrasında bulunan "Bakanlık tarafından" ifadesinden sonra gelmek üzere "altı ay içinde ibaresinin eklenmesini arz ve teklif ederiz.

Mehmet Ali Susam Mehmet Şeker Turgut Dibek

İzmir Gaziantep Kırklareli

Aytun Çıray Kemal Değirmendereli Mehmet Akif Hamzaçebi

İzmir Edirne İstanbul

Gürkut Acar

Antalya

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 Sıra Sayılı Kanun Tasarısının 20. Maddesinin Tasarı metninden çıkartılmasını arz ve teklif ederiz.

Alim Işık Lütfü Türkkan Mehmet Günal

Kütahya Kocaeli Antalya

Cemalettin Şimşek Zuhal Topçu Mustafa Kalaycı

Samsun Ankara Konya

BAŞKAN – Komisyon?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU SÖZCÜSÜ ORHAN KARASAYAR (Hatay) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Hükûmet?

ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) - Katılmıyoruz Sayın Başkan.

MEHMET ŞANDIR (Mersin) – Gerekçe ama tane tane okumanızı istiyorum.

BAŞKAN – İyi, tane tane okuyun.

Gerekçe: TPAO’nun rekabet gücünün azaltılarak kanun kapsamından çıkartılmış olması Türkiye Cumhuriyeti devletinin ulusal çıkarlarına aykırı olup, tasarının kanunlaşması halinde TPAO’nun özelleştirilmesinin altyapısı hazırlanmış olacaktır. Bu nedenle bu tasarı iyi niyetle hazırlanmamıştır ve geri çekilmesi hayırlı olacaktır. Bu maddenin tasarı metninden çıkartılması Türk milletin lehine, uluslararası petrol şirketlerinin ise aleyhinedir.

BAŞKAN – Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Diğer önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Gürkut Acar (Antalya) ve arkadaşları

BAŞKAN – Komisyon?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU SÖZCÜSÜ ORHAN KARASAYAR (Hatay) – Katılmıyoruz Sayın Başkanım.

BAŞKAN – Hükûmet?

ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) - Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Sayın Acar buyurunuz. (CHP sıralarından alkışlar)

İtiraf etmeliyim, en canlı grup CHP grubu, hiç uyku namına bir şey yok.

Buyurun.

GÜRKUT ACAR (Antalya) – Sayın Başkan, değerli milletvekili arkadaşlarım; 450 sıra sayılı Petrol Kanunu Tasarısı’nın 20’nci maddesiyle ilgili olarak söz aldım. Sizleri saygıyla selamlıyorum.

Değerli arkadaşlarım, 20’nci maddenin (1)’inci fıkrasında bulunan “Bakanlık tarafından” ifadesinden sonra gelmek üzere “altı ay içinde” ifadesinin eklenmesini teklif ettik. Tasarının 20/1’inci maddesi şöyledir: “Bu Kanun hükümlerine göre alınmış veya alınacak olan tüm haklarda başvuru veya hak sahipleri arasında çıkacak ihtilaflara ilişkin itirazlar Bakanlık tarafından sonuçlandırılır.” diyor. Burada bir süre yok. Bakanlık tarafından hak sahipleri zarara uğratılmasın, bu nedenle altı aylık bir süre konulması yararlı olacaktır diye düşünüyoruz. Umarım bu kabul görür.

Diğer yandan, gene aynı maddenin (2)’nci fıkrasında kararlara karşı davaların ilk derece mahkemesi olarak Danıştayda çözülmesi de doğru bir tercihtir, isabetlidir.

Değerli arkadaşlarım, Adalet ve Kalkınma Partisi Türkiye'nin, Türkiye Cumhuriyeti’nin tüm kurumlarını altüst ederek, tüm değerlerini -tabir Sayın Maliye Bakanına ait- “babalar gibi satarak” yoluna devam ediyor ama bu yol iyi bir yol değildir, Türkiye’yi uçuruma sürüklemektedir. Her şey satılık, her şey pazarlığa açık, bu kafayla varılacak yer yıkımdır. Türkiye'nin dev tesisleri iki üç yıllık kârlarına satıldı. Türkiye'nin toprakları satılığa çıkarıldı. Ormanlar, akarsular satıldı, şimdi sıra petrole geldi. Bakın, AKP “ülke menfaatleri”ni kanundan çıkarmayı başarmış bir iktidardır. Nasıl bugün “Atatürk”, “Türk”, “Türkiye Cumhuriyeti” gibi ortak değerler kanunlardan çıkarılıyorsa AKP “millî menfaatleri” de Petrol Kanunu’yla bir kenara bırakmıştır. Millî menfaatlerden vazgeçebilen bir iktidarla karşı karşıyayız.

Değerli arkadaşlarım, bu kanuna bu kez “millî menfaatler” yazdınız ama şimdi de içini boşaltıyorsunuz, klasik AKP tavrı budur. Türkiye'nin en büyük sorunu ithalat, buna bağlı olarak da dış ticaret açığıdır, cari açıktır. Bunun da en önemli etkeni petroldür, enerji ithalatıdır. Türkiye burada ulusal çıkarlarını öne alan bir enerji politikası izliyor mu? Hayır. AKP’nin böyle bir derdi hiç olmadı ve olmayacak. Aslında Adalet ve Kalkınma Partisinin böyle bir tasarı getirmesi de şaşırtıcı değildir ama asla kabul edilebilir de değildir. Tasarının gerekçesinde, neredeyse, Türkiye’de petrol ve doğal gaz yoktur deniyor. Türkiye'nin riski çok yüksekmiş. Değerli arkadaşlar, pazarlıyorsunuz ama onu bile beceremiyorsunuz. İnsan “Benim malım kötü” diyerek pazarlama yapar mı? AKP iktidar ise yapar.

Değerli milletvekilleri, petrol, su ile birlikte dünyanın en stratejik ürünlerinden biridir. Savaşların en önemli nedeni budur. Orta Doğu’daki istikrarsızlıkların, anlaşmazlıkların ve en önemlisi terörün nedeni petroldür. Türkiye için petrolün ayrı bir önemi vardır. Kıbrıs Barış Harekâtı’nda petrolün ne olduğunu açıkça yaşadık. Türkiye, uçaklarını uçuramaz duruma düştü. Bu nedenle petrole sadece yakıt gözüyle bakılamaz. Bu, aynı zamanda güvenlik sorunudur. O nedenle de Türkiye’nin kendi petrolünü kendi ulusal çıkarlarını gözetecek şekilde çıkarması ve kullanması gerekir ama AKP, tüm alanları yabancı şirketlerin kontrolüne açıyor. Kanunun gerekçesinde deniyor ki: “Türkiye’nin parası yok, arama yapılamıyor. Yabancılar gelsin, özel şirketler gelsin, arasın.” Türkiye’nin kaynakları çarçur edileceğine, Türkiye’nin yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarına yatırım yapılsın, Türkiye’nin petrolünün çıkarılması için kullanılsın.

Değerli arkadaşlarım, bakınız, enerji yatırımları için, petrol aramaları için para yok ama 2 milyar dolarlık baraj, Oymapınar Barajı yandaşlara eşantiyon olarak verildi. Bakın, bedava verilen barajdan altı yılda yaklaşık 750 milyon liralık elektrik satışı yapılmış. Fabrikayı çalıştırsın diye bedava verilen barajdan 750 milyon lira para kazanılmış. Siz, bir yandan “Petrol aramaya para yok.” diyeceksiniz, bir yandan da 750 milyon lirayı tek bir kişiye, yandaş şirkete aktaracaksınız. Hukuka, adalete, mahkeme kararına rağmen bunu yapacaksınız. Böyle bir yönetim olur mu? Olmaz, olmamalı. Sonra bunu kılıfına uydurmak için kanun çıkaracaksınız.

Değerli arkadaşlarım, Anayasa’yı ihlal ettiniz. Bakınız, mahkeme kararlarını yırtıp attınız. Bunu kabul etmek mümkün değil. Türkiye’nin parası da vardır, kaynakları da vardır ama bunu Türkiye yararına, Türk halkı yararına kullanmak isteyen bir irade yoktur. Sorun buradadır. Sorun AKP’nin iktidarındadır.

Değerli arkadaşlarım, söylenecek çok şey var ama sürem bitti. Hepinizi saygıyla selamlıyorum. (CHP sıralarından alkışlar)

III.- Y O K L A M A

(CHP sıralarından bir grup milletvekili ayağa kalktı)

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) – Yoklama istiyoruz efendim.

BAŞKAN – Yoklama, evet.

Sayın Hamzaçebi, Sayın Susam, Sayın Serter, Sayın Özel, Sayın Akar, Sayın Köktürk, Sayın Kuşoğlu, Sayın Özkan, Sayın Çam, Sayın Şafak, Sayın Atıcı, Sayın Moroğlu, Sayın Dibek, Sayın Gök, Sayın Tanal, Sayın Bayraktutan, Sayın Acar, Sayın Öz, Sayın Kaleli, Sayın Toprak, Sayın Özbolat.

Yoklama için iki dakika süre veriyorum ve yoklamayı başlatıyorum.

(Elektronik cihazla yoklama yapıldı)

BAŞKAN – Toplantı yeter sayısı vardır.

X.- KANUN TASARI VE TEKLİFLERİ İLE KOMİSYONLARDAN GELEN DİĞER İŞLER (Devam)

A) Kanun Tasarı ve Teklifleri (Devam)

3.- Türk Petrol Kanunu Tasarısı ile Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu Raporu (1/725) (S. Sayısı: 450) (Devam)

BAŞKAN - Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmiştir.

Birinci bölümde yer alan maddelerin oylamaları tamamlanmıştır.

Şimdi ikinci bölümün görüşmelerine başlıyoruz.

İkinci bölüm, 27’nci maddeye bağlı (1)’inci fıkranın (a) ve (b) bentleri, (2)’nci, (3)’üncü, (4)’üncü ve (5)’inci fıkraları ile geçici 1, 2, 3 ve de 4’üncü maddeler dâhil 21 ila 29’uncu maddeleri kapsamaktadır.

İkinci bölüm üzerinde söz isteyen, Cumhuriyet Halk Partisi Grubu adına, Kahramanmaraş Milletvekili Sayın Durdu Özbolat.

Buyurunuz. (CHP sıralarından alkışlar)

CHP GRUBU ADINA DURDU ÖZBOLAT (Kahramanmaraş) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 450 sıra sayılı Türk Petrol Kanunu Tasarısı’nın ikinci bölümü üzerinde Cumhuriyet Halk Partisi Grubu adına söz almış bulunuyorum. Bu vesileyle yüce Meclisi sevgi ve saygılarımla selamlıyorum.

Değerli arkadaşlar, dünyada her geçen gün önemini artıran petrolün aranması ve üretilmesiyle ilgili anlaşmaların ve yasaların zaman içinde revize edilmesi son derece doğaldır. Ancak, doğal ve doğru olmayan şey, bu düzenlemelerin ülke çıkarları gözetilmeden, uluslararası tekellerin ihtiyaçlarına dönük olarak kısa vadeli, siyasal, ekonomik hesaplar doğrultusunda yapılmasıdır. Görüşmekte olduğumuz tasarı da işte bu hatalı anlayışın bir ürünüdür. Tasarının gerekçesinde de ifade edildiği gibi, kanun sadece büyük sermayenin önünü açmak gibi bir amaç için hazırlanmıştır. Hükûmet “Ülkemizin çıkarları ve refahı için yerli kaynakları nasıl kullanabilirim, arama ve üretim faaliyetlerini nasıl daha verimli hâle getirebilirim?” diye düşünmüyor. “Uluslararası sermayeyi nasıl mutlu ederim?”in peşinde.

Bakınız, Türkiye petrolde yüzde 92, doğal gazda yüzde 98 ithalata bağımlı. Türkiye'nin günlük ham petrol talebi 624 bin varil, yerli üretim ise 47 bin varil civarında. Yani günlük bazda petrol ithalatımız 577 bin varil. Dünyanın en büyük 14’üncü petrol ithalatçısı ülkeyiz. Bu duruma göre ham petrol ihtiyacının yüzde 10’luk kısmını dahi yerli üretimden karşılayamıyoruz. Bu soruna çözüm üretmeyen kanun tasarısı ham petrolde ithalat, ihracat sınırlamasını ve yabancı şirketlerin faaliyetlerine getirilen sınırlamaları da ortadan kaldırıyor. Bununla da yetinmiyor, kamu kuruluşumuz TPAO’nun öncelik ve ayrıcalıklarını yok ederken yabancı sermayeye teşvik ve kolaylıklar sağlıyor ve ruhsatlarda sermaye lehine tekelleşmenin yolunu açıyor. İçi boşaltılmış ve hükümsüz bırakılmış bir “millî menfaat” ibaresiyle de bu yanlışların üzeri boyanıyor.

Değerli arkadaşlar, fosil enerji kaynakları hâlâ bir savaş nedeni olarak stratejik önemini korumaktadır. Bölgedeki mevcut durum bakımından bunu en yalın ve en sıcak hâliyle Türkiye yaşamaktadır. Enerjide arz güvenliği ulusal bir sorundur ve ulusal bir strateji gerektirir. Bu nedenle, büyük devletler petrol şirketlerini ağırlıklı olarak kamu elinde tutarak; arama, sondaj, ham petrol üretimi, boru hatları ile taşıma, rafinaj, petrokimya, dağıtım ve pazarlama faaliyetlerini de kapsayacak biçimde entegre bir yapı oluştururlar.

Dünyada toplam rezervlerin yüzde 80’inden çoğu ulusal petrol şirketleri tarafından kontrol edilmektedir ve dünyanın en büyük 20 petrol şirketinin hisselerinin üçte 2’sinden fazlası, bir bölümü yine kamuya ait ulusal petrol şirketlerinin elinde bulunmaktadır. Buna karşın, Hükûmetin tasarısı, en stratejik sektörlerden birini piyasanın inisiyatifine bırakıyor ve TPAO’yu gözden çıkarıyor; aynı zamanda, ona bağlı entegre yapıları parçalayarak özelleştirmenin yolunu açıyor. Özelleştirmelerin ve sektörde üretim ve yatırım kararlarının yerli ve yabancı sermayeye emanet edilmesinin yol açacağı olumsuz sonuçlar iyi değerlendirilmelidir. O politikalar arz güvenliğini çok ciddi düzeyde tehlikeye sokacaktır. Bu gerçeğe gözlerimizi kapatamayız.

Değerli arkadaşlar, bu düzenlemeler, Avrupa Birliği mevzuat uyumu gerekçesiyle açıklanamaz. Avrupa Birliği, Türkiye gibi aday ülkelere enerji ve dolayısıyla petrol alanında kamunun tasfiyesini ve özelleştirmelerini dayatırken üye ülkelerde farklı uygulamalar gerçekleştirmektedir. Avrupa Birliğinin çekirdek ülkelerinde kamu ağırlığı sektördeki gücünü korumakta, özelleştirme ise ya hiç yapılmamakta ya da minimum seviyede tutulmaktadır. Diğer gelişmiş ülkelerde de bu benzer durumlar söz konusudur.

Biliyorsunuz, ABD’ye ait petrol şirketi UNOCAL’in satışında en yüksek fiyatı Çin devlet şirketi China Oil’in vermesine karşın, satış ABD Senatosunun devreye girmesiyle engellenmiştir. Liberalizmin temsilcisi olan bu ülkede bunlar olurken Türkiye’deki uygulamalar düşündürücüdür.

Hatırlayınız, özelleştirilen TÜPRAŞ’a talip olan yabancı şirketlerin çoğu devlet şirketiydi. İhaleye katılan şirketlerden ENI İtalya’nın, MOL Macaristan'ın, REPSOL İspanya'nın, PKN Polonya'nın, Indian Oil Hindistan'ın kamu şirketleridir, yani Türkiye'nin TÜPRAŞ'ı gibi kamu şirketleri.

Liberalizm masalına sığınarak zenginleşme vadeden bu tasarıyı dünya genelindeki mevcut kamu payı da boşa çıkarmaktadır. Verilere göre, dünyanın en büyük petrol şirketi Suudi Arabistan'ın devlete ait olan Aramco şirketidir ve dünya petrol rezervinin yüzde 12'sine sahiptir. İkinci büyük şirket İran Millî Petrol Şirketidir ve toplam rezervlerin yüzde 5'ine sahiptir. Üçüncü şirket yine kamuya ait olan Venezuela'nın PDVSA'sıdır ki rezervlerin yüzde 4'ünden fazlasına sahiptir. Millî şirketlerin dünya rezervindeki toplam payları yüzde 37'dir. Buna ek olarak, millî şirketlerin kontrolünde olup özel sermayenin yüzde 50'sinin üzerinde hisse sahibi olamadığı rezervlerin oranı yüzde 47'dir. Yani iddiaların aksine, dünya petrol rezervlerinin yüzde 84'ü kamunun elindedir. Buna karşın, Hükûmet uluslararası tekellere alan açan bu tasarıyla kamu iradesini kırarak sektörü piyasanın emrine sokmakta ve ülke yararını hiçe saymaktadır.

Değerli arkadaşlar, kanunun gerekçesinde diyor ki: "6326 sayılı Petrol Kanunu kapsamında edinilen sonuçlar ve tecrübeler dünyadaki benzerlerine uygun olacak şekilde, yerli ve yabancı sermayenin petrol arama ve üretim faaliyetlerine daha fazla katılımını sağlamak için yeni bir yasa yapılması gereğini ortaya çıkarmıştır.” Gerekçe açık ve net, hiçbir soru işaretine yer bırakmıyor. Hükûmet “Biz sermaye lehine ve tekeller için yeni bir düzenlemeye gidiyoruz.” diyor. Tasarıda amaç “millî menfaat” olarak tanımlanmış ancak kamunun tamamı şirketlerin ve sermayenin lehine düzenlenmiştir. Öyle ki orman arazisi, tarım alanı, mera alanı, millî parklar ve su varlıkları gibi tabiat ve kültür değerleri dahi koşulsuzca sermayenin hizmetine sunulmuştur. Yeni petrol şirketlerine ülkemizin her yerinde sınırsız ve sorunsuz bir biçimde faaliyette bulunma hakkı bile tanınmaktadır. Tasarı ayrıca gerekçedeki ilkeye bağlı olarak ruhsat sürelerini karada beş, denizde sekiz yıla yükselttiği gibi ruhsat alanına ve sayısına hiçbir sınırlama getirmiyor. Böylece tek bir uluslararası şirketin veya yabancı bir devlete ait şirketin bütün ülkeyi kapsayacak alanda tek başına ruhsat sahibi olmasının önü açılıyor. Bırakalım dışa bağımlılığı engellemeyi, her türlü vergi, resim ve harçtan muaf olarak ithalat imkânı sağlayan kanun ayrıca petrol şirketlerine kullanacakları araç, malzeme ve ekipman ithalatında, başta ÖTV muafiyeti olmak üzere çeşitli vergi muafiyetleri de öngörüyor.

Değerli arkadaşlar, sektörün özel sermaye eliyle düzenlenmesi durumunda devlet gelirinin artacağı yolundaki söylemler gerçek dışıdır. Türkiye diğer ülkelerle kıyaslandığında en düşük devlet payı alan ülke olmasına rağmen yüzde 55’lik üst sınır yüzde 40’a indirilerek devlete kalacak miktar da düşürülmektedir. Ülkeye getirisinin büyük olacağı söylenerek geniş teşviklerle desteklenmesi öngörülen yabancı şirketlerin ithal etmiş oldukları sermayelerini döviz cinsinden ve transfer tarihindeki kur üzerinden yurt dışına aktarmalarına olanak sağlanmaktadır. Memleket ihtiyacına ayrılması gereken petrolü ihraç ediyor, o da yetmiyor, sermayeyi ihraç etme hakkı da veriliyor. Millî menfaat bunun neresinde? Sınırlama beklenirken, tam tersine, yabancı yatırımcıların sermaye ve kâr transferine kolaylık sağlanıyor. Kanunun gerekçesinde ülkemizde petrol sektörünün arama ve üretim faaliyetlerinin elli sekiz yıldır istenen seviyeye gelmemiş olduğu tespiti yapılmış, doğru bir tespit.

1999 yılına kadar üretim, yüzde 19 daha düşük bir düzeyde. Üretim düzeyi 1991 yılında ulaşılan ve bir rekor olarak kayıtlara geçen 4,5 milyon tonluk üretim seviyesine yaklaşamamış, petrol üretimi 2000-2011 yılları arasında da sürekli düşme eğiliminde. Peki buna, ruhsatlarda tekelleşmenin önünü açarak ülke ihtiyacının karşılanması için bulundurulması gereken ham petrolde ihracat sınırlamasını kaldırarak, yabancı devletlerin kontrolündeki şirketlerin faaliyetlerine getirilen sınırlamayı kaldırarak, yerli ve yabancı sermayeyi teşvik ve kolaylıklar sağlayıp kamu kuruluşumuz TPAO’nun öncelik ve ayrıcalıklarını ortadan kaldırarak ve devletin enerji politikalarında inisiyatifini azaltacak düzenlemeler yaparak mı engel olacaksınız? Bu mümkün olsaydı, son on yıldır uygulanan politikalar başarı kazanırdı. Ancak, bu anlayışın bir yarar getirmediği ortadadır.

Bu düşüncelerle hepinizi sevgi ve saygılarımla selamlıyorum. (CHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Özbolat.

Milliyetçi Hareket Partisi Grubu adına, Antalya Milletvekili Sayın Mehmet Günal, buyurunuz. (MHP sıralarından alkışlar)

MHP GRUBU ADINA MEHMET GÜNAL (Antalya) – Teşekkür ederim Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Değerli arkadaşlar, madde üzerindeki önerge görüşülürken Sayın Bakana da iletmiştim, TPAO’nun yapısıyla ilgili şimdi, sırayla birkaç tane açıklama ve haber okuyacağım. Öncelikle, 2007 yılı Mart ayında yani Kanun çıktıktan iki ay sonra akademisyen olarak Orta Doğu gazetesinde yazdığım yazının bir cümlesini, Sayın Bakana bitiş kısmını söylemek istiyorum. Yani “Kanun neler götürüyor?” kısmını açıkladıktan sonra, sonuç olarak şöyle bir cümle kurmuşum: “Sonuç olarak Rusya, Amerika, İngiltere, Brezilya, Venezuela, Suudi Arabistan, İran gibi ülkeler kendi millî petrol şirketleriyle enerji kaynakları üzerinde mücadele ederken Türkiye’nin tek petrol şirketi olan TPAO’nun desteklenerek uluslararası arenada rekabet edebilmesinin sağlanacağı yerde, elindeki imtiyazların da alınması ve âdeta zayıflatılarak özelleştirilmesine gerekçe hazırlanması, millî menfaatlerimize tamamıyla aykırıdır.” demişim.

Sayın Bakanım, şimdi, daha önce de size sorulmuş “Bu çerçevede özelleştirme düşünüyor musunuz?” diye.

Sayın Elitaş, Sayın Bakan duyarsa… Kendi sözünü söylüyorum, eğer yanlışsa… Kendi sözünü söylüyorum, belki yanlış olabilir, ben basından okuyorum. Sayın Fındıklı da şahit olmuş o toplantıya ama…

Sorunca, önce demişsiniz ki kasım ayında: “Öyle bir şey yok, özelleştirme düşünmüyoruz 2012’de.” Açıklamaların adreslerini buradan verebilirim. 2013 Martta komisyonda görüşülürken de kısaca buradan Shell’i de hatta örnek vermişsiniz, AB, Avrupa borsalarında işlem gördüğünü belirtmişsiniz. “THY modelinde olduğu gibi bir bölümünü halka arz ederek özelleştirmeyi düşündüklerini açıkladı.” diyor Anadolu Ajansının haberi, herhâlde doğrudur. Altında da devam ediyor, komisyondaki toplantıyla ilgili.

Şimdi, ta 2007 yılında bu kanun çıkarken demişiz “Bu özelleştirmeye hazırlanıyor.” diye. Arada “Hayır, yok böyle bir şey.” demişsiniz. Şimdi, bunun üzerine, ben bazı rakamlara baktım “Hakikaten her yerde kamu şirketlerinin payı var mı, yok mu, nasıl oluyor?” diye. Burada, adına da “Türk Petrol Kanunu” demişiz ama hakikaten “Türk Petrol Kanunu” derken Türkiye'nin çıkarlarını ne kadar koruduğumuz biraz garabet. Bir taraftan, her yerden “Türk” kelimesini çıkarırken burada da bir ironi görüyorum aslında, kanunun adında.

Benim baktığım şeylerde -az önce 2007 yılındaki makalemde belirttiğim gibi- bugün itibarıyla Suudi Arabistan’daki Aramco şirketi dünya petrol rezervlerinin yaklaşık yüzde 12’sine sahip, öbür tarafta İran’ın millî petrol şirketi yüzde 5’ine sahip, Venezuela’nın millî petrol şirketi yüzde 4’üne sahip, Shell’inkinin de yüzde 2 civarında olduğu söyleniyor. Yani, dünyadaki örneklere baktığımız zaman, uluslararası arenada petrol alanında önemli işler yapan şirketlerin tamamının devlet şirketleri olduğunu, kamu şirketleri olduğunu görüyoruz. Dolayısıyla, şimdi, buradan çıkarak “Biz bunu özelleştirmeye hazırlıyoruz veya bir kısmını halka arz edebiliriz.” demeyi ben açıkçası tam algılayamıyorum.

Bazı sivil toplum kuruluşlarının sizlere de göndermiş oldukları değerlendirmeler var. Bununla ilgili derneklerin, odaların kanun çalışması sırasında yapmış olduğu değerlendirmeler var. Tamamının görüşü dikkate alınmamış ve o zamanki Cumhurbaşkanımızın geri gönderme tezkeresinde gerekçe olan 4 maddenin birisi çıkarılmış, diğer ikisi korunuyor, birisi biraz genişletilmiş. Yani, özü itibarıyla, bütün bu sakıncaları ortadan kaldıran bir kanun tasarısı maalesef değil. Aynı zamanda, burada, bu söylemiş olduğumuz sivil toplum kuruluşları ve sektör temsilcilerinin, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı kanun tasarısının da bununla beraber görüşülmesi gerektiğini içeren görüşleri var yani paralel bir şekilde bu şirketin güçlendirilmesi, dünyadaki petrol aramalarıyla beraber Türkiye’deki petrol aramalarına da öncülük etmesi gerektiğini belirten görüşleri var. Tabii, bunlar şu anda dikkate alınmadı ama inşallah, bu tartışmalar… Sayın Bakan burada, bir an önce TPAO’yla ilgili kanun tasarısı da çıkarılır ve bu bölünme yerine birleşme, entegrasyonla TPAO’nun bu anlamda dünyada önemli şirketlerden biri olması sağlanır.

Şimdi, bakıyoruz, kanun hükmünde kararnameyle Petrol İşleri Genel Müdürlüğü belli bir yapıya kavuşturulmuş gibi görünüyor, ana hizmet birimi hâline gelmiş ancak buna yardımcı olması gereken, beraber çalışması gereken TPAO’yla ilgili bir düzenleme yok, yani söylemeye çalıştığımız bu, tamamlayıcı olması gerekiyor. Bir an önce de bu arama faaliyetlerinde, üretim faaliyetlerinde daha etkin hâle gelmesi için yeniden yapılandırılması gerekiyor. Tabii, bunun nedeni çok; yani sadece, bir tek ruhsatlarla ilgili, aramalarla ilgili konu değil, geçmişten bugüne petrol çalışmalarına ilişkin, arama üretim faaliyetlerine ilişkin temel yaklaşımdan da kaynaklanıyor diye düşünüyorum. Dolayısıyla, bu çerçevede, TPAO’ya ilişkin kanun tasarısının da bir an önce getirilerek yasalaştırılması gerektiği kanaatindeyiz.

Öbür taraftan, Sayın Bakanım, burada olan şeylerden bir tanesi de arama işlemlerine yardımcı olmak üzere petrol faaliyetlerinde kullanılan sismik araştırma gemilerimiz var. Son dönemde yeni bir geminin alındığı ama bunun doğru dürüst faaliyet gösteremediği söyleniyor. Özellikle Kıbrıs’ta, Akdeniz’de olan çalışmalara baktığımız zaman, bu çerçevede gerekli çalışmaların yapılamadığı söyleniyor.

Hele hele, son dönemde birtakım çalışmalar var; biz Türkiye olarak “münhasır ekonomik bölge” ilan ederek burada kendi haklarımızı savunamadığımız için, maalesef birtakım siyasi mülahazalarla, birtakım tartışmalarla burada da yetkimizi, gücümüzü kaybediyoruz.

Bununla ilgili daha önce orada yapılan çalışmalar sırasında Deniz Kuvvetlerimiz zaman zaman uyarılarda bulunmuştu, daha sonra Türkiye adına yine başka bir ülkenin gemisi aracılığıyla bu çalışmalar yapılmıştı. Bir an önce, hem oradaki siyasi sorunun çözümüne katkıda bulunulması açısından hem de kendi ekonomik bölgemizde olan petrol kaynaklarının araştırılarak çıkarılması açısından bu çalışmalara hız verilmesi, münhasır ekonomik bölge ilanıyla beraber bu petrol kaynaklarının da ülkemiz lehine değerlendirilmesi gerekiyor. Yani, denizlerle ilgili kısmının da önemli olduğunu düşünüyoruz.

Bir ara, yine Deniz Kuvvetlerimize ait bir oşinografik araştırma gemisi de bu alanda arama yapmak, çalışma yapmak istemişti -sismik çalışma- ona da siyasi gerekçelerle izin alınamadı.

Tabii, şu anda Deniz Kuvvetlerimizin durumu, arama yapmayı bırakın, normalde herhangi bir tehdit olsa ona bile cevap verebilecek durumda değil komutanlar itibarıyla. Bu söylediğimiz, normal bir zamanda olması gereken çalışmalar.

Bunun için de baştan bugüne kadar söylemiş olduğumuz genel -petrol değil sadece- bütün enerji politikalarıyla ilgili olarak temel bir enerji stratejisine, ama Sayın Bakanla birkaç yıldır konuştuğumuz gibi sadece üçer, dörder cümlelik dilek ve temennileri belirten bir özet belgenin değil, Türkiye’nin bundan sonra, 2023 yılında lider ülke olma hedefine yaklaşması için, enerjide dışa bağımlılıktan kurtularak, kendi kaynaklarıyla -en azından belli bir kısmını- önümüzdeki sürede 2053’e kadar yerine getirebilir hâle gelmesi için daha köklü enerji stratejisine ihtiyacımız var. İnşallah, bu vesilelerle söylediğimiz önerileri dikkate alırsınız ve 2023’te lider ülke olmamızı sağlayacak, sonrasında 2053’te de süper güç olmamıza yarayacak enerji yatırımlarını yapacak bir yapı kurarız. Bu sadece petrolden ve doğal gazdan ibaret değildir. Önümüzdeki süreçte şu anda anlaşmaları geçici olarak bir kısmı başlamış olan nükleerle ilgili, diğer yenilenebilir enerji kaynaklarıyla ilgili, hatta değerlendiremediğimiz kömürümüzle ilgili çalışmaların yapılarak hem enerji arz güvenliği açısından, hem de talep planlaması açısından yani doğal gaza bağlı, doğal gaz çevrim santrallerine bağlı olmaktan çıkarak çeşitlendirmeyi sağlayacağımız bir enerji stratejisine ihtiyacımız var, millî bir stratejiye ihtiyacımız var.

Bu kanun görüşmelerinin ona vesile olmasını diliyor, hepinize saygılar sunuyorum. (MHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Günal.

Şahıslar adına, Konya Milletvekili Sayın Hüseyin Üzülmez. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

Buyurun.

HÜSEYİN ÜZÜLMEZ (Konya) – Sayın Başkan, değerli milletvekili arkadaşlarım; 450 sıra sayılı Kanun Tasarısı’nın ikinci bölümü üzerine şahsım adına söz almış bulunuyorum. Hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Enerjide yüzde 75 oranında dışa bağımlı olan ülkemizin ucuz, sürekli, güvenilir, sürdürülebilir şekilde kaynaklara ulaşabilmek için ulusal ve kamusal çıkarlara dayalı enerji stratejisiyle programlar tasarlaması ve uygulaması gerekmektedir.

2002 yılında hidrokarbon aramacılığında TPAO ve diğer şirketler toplam 100 milyon dolar seviyesinde yatırım yapmış iken, on yıllık AK PARTİ iktidarı döneminde yapılan yatırım miktarı 1 milyar doların üzerine çıkmıştır.

HAYDAR AKAR (Kocaeli) – Sonuç ne oldu? Petrol üretimimiz arttı mı?

HÜSEYİN ÜZÜLMEZ (Devamla) – Yatırımların artmasına paralel olarak sismik ve sondaj faaliyetleri de artmıştır.

HAYDAR AKAR (Kocaeli) – Arttı mı petrol üretimimiz?

HÜSEYİN ÜZÜLMEZ (Devamla) – Türkiye’de 2002 yılında 35 kuyu kazılmış iken, 2012 yılında 1.700 adet arama kuyusu açılarak ,118 adedinde ham petrol, 51 adedinde ise doğal gaz olmak üzere toplam 169 üretim sahası keşfedilmiştir.

2012 yılında dünyada yüzde 20’ler civarında küçülen enerji sektörü, ülkemizde yüzde 5,2’ler civarında büyüme göstermiştir.

5574 sayılı Türk Petrol Kanunu’na ilişkin kamuoyunda oluşan hassasiyetler dikkate alınarak hazırlanan yeni kanun tasarısı, ülkemizin enerji politikası hakkında da yeni fikirler ve yeni hedefler ortaya koymaktadır.

Üretilen petrolden kademeli devlet hissesi alınması yerine piyasa fiyatı üzerinden sekizde 1 alınması uygun görülmüştür. Yerli ham petrolün ülkemizin ihtiyacına ayrılması, sektörün tabi olacağı ve diğer kurumların özel mevzuatlarında düzenlenen ithalat, vergi, kabotaj ve yabancı çalışma izni konuları düzenlemesi, kazanılmış hakların korunması gibi millî menfaatlerin de dikkate alınarak arama, üretim sektörünün paydaşlarının görüş ve taleplerini yansıtacak katılımcı bir süreçte hazırlanmıştır.

Değerli milletvekilleri, görüşmekte olduğumuz Türk Petrol Kanunu Tasarısı, petrol arama ve üretim yatırımlarının hızlı, sürekli ve etkili bir şekilde devam ettirilerek ülkemiz petrol ve doğal gaz arama çalışmalarına yeni ve dinamik bir ivme kazandıracaktır.

Bu tasarı, ülkemizin ithalat bağımlılığını azaltmak üzere yerli hidrokarbon kaynaklarımızın daha fazla aranmasını, yeni ve önemli petrol ve doğal gaz keşiflerinin yapılarak ekonomiye kazandırılmasının önünü açacaktır. Tasarı ülkemiz jeolojisine uygun hazırlanmıştır.

Bu tasarıyla birlikte, ruhsat başvurularının, değerlendirmelerinin, arama faaliyetlerinin rekabetçi, şeffaf, güvenli, istikrarlı ve cazip bir ortamda yapılması öngörülmüştür. Öncelikli olarak ülkemiz menfaatleri göz önünde bulundurularak hazırlanan bu kanun tasarısı, geçtiğimiz on yıllık süreçte piyasa kanunlarının mevcut Petrol Kanunu kapsamından çıkartılmasından sonra arama, üretim sektörüne has, daha sade ve güncel bir nitelik sunmaktadır. Ruhsatlandırma aşamasında gerçek yatırımcıların önü açılmakta, ruhsat alıp hiçbir ciddi yatırım yapmayanların süreçten elenmesi sağlanmaktadır. 1954 yılından günümüze kadar yürürlükte olan 6326 sayılı Petrol Kanunu’nun uygulanmasında yaşanan birçok sorunu bertaraf ederek yatırımcılara güncel bir hukuki altyapı sunmaktadır. Ülkemizde daha fazla sondaj ve böylelikle daha fazla ticari keşif yapma olasılığının önünü açarak daha fazla yerli petrol ve doğal gaz üretimi yapılmasını teşvik etmektedir. Bir yandan yatırımcının önündeki engelleri kaldırırken diğer yandan devletimizin arama, üretim faaliyetlerinden edindiği gelirin artması sağlanmaktadır.

Avrupa, Orta Doğu, Kuzey Amerika, Kafkasya, Hazar bölgesi ve Orta Asya coğrafyalarının ortasında yer alan Türkiye, bu bölgelerin enerji nakil hatlarıyla bağlanmasında stratejik bir görev üstlenmektedir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

HÜSEYİN ÜZÜLMEZ (Devamla) – Enerji koridoru olma sürecini yaşayan ülkemiz, bu konuda sahip olduğu jeopolitik durumu, tecrübe ve istikrar unsurlarıyla her geçen gün biraz daha güven kazanmaktadır.

Ben hepinize teşekkür ediyorum, saygılar sunuyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim.

Şahıslar adına son söz, Kütahya Milletvekili Sayın Alim Işık...

Buyurunuz. (MHP sıralarından alkışlar)

ALİM IŞIK (Kütahya) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Türk Petrol Kanunu Tasarısı’nın ikinci bölümünde şahsım adına söz aldım. Bu vesileyle yüce Meclisi tekrar saygıyla selamlıyorum.

Bugün petrolde dışa bağımlılık oranı yüzde 90’ın üzerinde olan ülkemizde, elbette ki böyle bir kanunun çok önemli olduğunun bilinci içerisindeyiz. Ancak, ne yazık ki, bu kanundaki düzenlemeler Türkiye'nin petroldeki ve diğer doğal kaynaklardaki dışa bağımlılık oranını azaltacak bir düzenlemeden uzak olup özellikle petrolün çıkartılmasında, aranmasında bugüne kadar Türkiye Cumhuriyeti devletinin millî şirketi olarak görev yapmış Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığının yakın vadede elden çıkarılmasına yani özelleştirilmesine kapı aralayan bir düzenleme grubunu barındırmaktadır.

Şimdi dünya ham petrol fiyatları 2003 yılında 26 dolar/varil dolayındayken, 2004 yılından itibaren hızlı bir şekilde artarak 2008 yılında 144 dolar/varil seviyesine ulaşmış ve hâlen 110 dolarlar seviyesinde devam etmektedir. Gelecekte bu fiyatların ne olacağı kestirilememektedir. Şimdi durum böyleyken, bu konuda Türkiye’de çıkartılan petrolün yüzde 75’inden fazlasının sahibi olan Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığını bu tasarıdan çıkartarak, yakında özelleştirecek yeni düzenlemelere altyapı oluşturmanın gelecek açısından ülkemiz için iyi niyetle bağdaşmadığını -en hafif cümleyle- söylemekten kendimi alamıyorum.

Değerli milletvekilleri, şimdi size bu konunun uzmanları tarafından yapılmış bir değerlendirmeyi özetle, sonuçları itibarıyla sunmak istiyorum. 2003 yılında -yüzde 12,5 devlet geliri aynı kalmak kaydıyla diğer yıllarda da- 10 bin varil/gün itibarıyla bir şirketin yıllık net gelirini özetle size söylemek istiyorum: 2003 yılında, yüzde 30 kurumlar vergisine rağmen 32 milyon dolarlık bir gelire sahip olan A şirketi, petrol fiyatı 100 dolara çıktığında yaklaşık 180 milyon dolar net kazanca, 140 dolara çıktığında ise 267 milyon dolar net kazanca sahip oluyor.

Şimdi size buradan seslenmek istiyorum. Bunun tüm dökümünü isteyen arkadaşlarıma verebilirim. Eğer biz petrol şirketlerinin, Türkiye’nin kaynaklarını açtığımız yabancı şirketlerin bu kazançlarının belirli bir oranını bu ülkede yatırım yapma gibi zorunluluğa bağlamaz isek kime ne kazançlar sağlayacağımızı bu kanunla açık görebiliriz. 2003 yılında 32 milyon dolar kazanan -10 bin varil günlük hesabıyla- bir şirketin bu düzenlemeden sonra 110 dolar fiyatını da esas alırsak 200 milyon dolardan fazla net kazancı olacak ve siz buna hiçbir şart getirmeyeceksiniz. Böyle bir düzenleme dünyada sadece Türkiye’de var değerli milletvekilleri. Bunun önüne geçmemiz lazım. Onun için bu tasarının geri çekilmesi bu ülkenin çok daha hayrına olacaktır. Eğer böyle gider ise bu tasarı gelecekte Türkiye’nin petrolle ilgili sorunlarını artıracak, asla azaltmayacaktır.

Komşumuz Suriye sınırındaki mayınlı arazilerin temizlenmesiyle ilgili yasanın Anayasa Mahkemesinden geri dönmesinden sonra bu bölgede olan kargaşanın sebebini lütfen bir de petrol açısından değerlendiriniz.

Buradan sormak istiyorum Sayın Bakanım: Bu mayınlı arazilerde gerek Türkiye gerekse Suriye tarafında bugüne kadar tespit edilmiş petrol rezervi nedir? Biz mayınlı arazilerin mayından temizlenmesiyle ilgili görevi yabancı şirketlere devretmek isterken acaba bunun altında yatan gerçeklerden birisi petrol sebepli miydi? Bunu buradan açıklarsanız çok sevinirim. Anayasa Mahkemesi onu döndürdükten sonra Türkiye’nin komşularıyla beraber ilişkilerini de bu anlamda değerlendirmemiz lazım.

Bu tasarının geri çekilmesini bir kez daha yüce Meclise hatırlatıp saygılar sunuyorum. (MHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Işık.

Soru-cevap işlemine geçiyorum.

Sayın Köktürk…

ALİ İHSAN KÖKTÜRK (Zonguldak) – Teşekkür ediyorum Sayın Başkan.

Sayın Bakan, hepimizin takdir edeceği üzere, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler, enerji kaynaklarından azami ölçüde yararlanmak, enerji üretimini ve verimliliği artırma çabası içerisindeler. Ülkemiz açısından bakıldığında ise dışa bağımlılık korkunç düzeyde. Oysaki ülkemizde de değişik enerji kaynakları bulunmakta ve bunların başında da taş kömürü gelmekte. Cumhuriyetin ilki olan Zonguldak’ta metalürjik enerji kaynağı olan taş kömürünün en az yüz elli yıllık rezervi bulunmakta.

Bu bilgiler ışığında soruyorum: Türkiye'nin taş kömürü ihtiyacı her yıl yaklaşık 20 milyon ton civarındayken ve her yıl taş kömürü ithalatına 3-4 milyar dolar ödenirken taş kömürünün teşvik dışında bırakılması doğru mudur?

İkinci sorum: Enerji çeşitliliğimizi artırmak amacıyla bu petrol yasasıyla yabancı şirketlere olağanüstü imtiyazlar tanınırken taş kömürünün teşvik…

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

ALİ İHSAN KÖKTÜRK (Zonguldak) – …dışında bırakılması açık bir çelişki değil midir?

BAŞKAN – Sayın Işık…

ALİM IŞIK (Kütahya) – Teşekkür ediyorum Sayın Başkan.

Sayın Bakan, bir kez daha sorumu tekrarlamak istiyorum: Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığının kısa, orta veya uzun vadede Hükûmetinizce özelleştirilmesiyle ilgili herhangi bir çalışma var mıdır? Bunun cevabının sizin ağzınızdan Türkiye Büyük Millet Meclisinin kayıtlarına geçmesini arzuluyorum. “Böyle bir şey yoktur.” diyebilirseniz bizi de Türk milletini de mutlu edersiniz.

İkincisi: Irak’ın kuzeyindeki bölgesel yönetimle Hükûmetiniz veya Hükûmetinizin bilgisi dâhilinde herhangi bir şirketin bir anlaşması olmuş mudur? Olduysa hangi konularda anlaşma yapılmıştır? Bunun da Meclis tutanaklarına geçmesi açısından çok önemli olduğunu düşünüyorum. Cevaplarsanız memnun olurum.

Teşekkür ederim.

BAŞKAN – Sayın Akar…

HAYDAR AKAR (Kocaeli) – Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Sayın Bakan, TPAO’nun Libya Petrol Şirketiyle (NOC) 16 Mart 1995’te yapmış olduğu bir mutabakat zabtı var. Bu, Libya Halk Sosyalist Cemahiriyesi Halk Komitesi tarafından da 20/2/2000 yılında onaylanarak yürürlüğe girdi. Neydi bu? Arama ve üretim anlaşması. Bu süreçten sonra, bu süreçten sonraki son döneme kadar yaklaşık 10 kuyuda Türkiye Petrolleri Anonim Şirketi Libya’da arama faaliyetlerini sürdürdü, sıkıntılar yaşadı, bazı kuyularda problemler çıktı fakat 17/2/2011’de de geçici olarak faaliyetlerini durdurdu Libya’da ve daha sonraki faaliyetlerini bir ofis açarak sürdürmeye devam etti. Libya’daki olaylardan sonra, bilirsiniz, oraya çantalarla para taşındı, o olaylardan sonra Fransa yüzde 35 pay alırken bizim bu 10 kuyudaki durumumuz nedir? Şu anda orada petrol çıkarabiliyor muyuz? Harcamış olduğumuz paranın karşılığını alabiliyor muyuz?

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN – Sayın Halaman? Yok.

Sayın Şandır…

MEHMET ŞANDIR (Mersin) – Teşekkür ederim Sayın Başkanım.

Sayın Bakanım, geçen haftalar içerisinde, siz de biliyorsunuz, Devlet Demiryollarının daha sonra da PTT’nin kanununu değiştirdik. Şimdi de Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığını kapsayan Petrol Kanunu’nu değiştiriyoruz. Bana göre bu kuruluşlar devletin yani kamu hissesini şahıslarında temsil eden, bir anlamda Türkiye Cumhuriyeti devletinin egemenliğini temsil eden kuruluşlar -yani altın hisse dediğimiz özel hisse- bunlar kamu adına bu kaynaklara sahip olan kuruluşlar, temsil eden kuruluşlar. Bu kuruluşları sıradanlaştırıyorsunuz çıkardığınız kanunla, daha doğrusu ayrıcalıklarını ortadan kaldırıyorsunuz. Bunun gerekçesi ne? Hangi sebep, hangi tehdit demeye dilim varmıyor yani niye? İktidarınız onuncu yılını tamamlıyor. On yıl sonra böyle bir politikayı getirdiniz Mecliste kanunlaştırıyorsunuz. Gerekçesi ne? Gerçekten anlamaya çalışıyoruz.

Teşekkür ederim.

BAŞKAN – Sayın Kuşoğlu…

BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) – Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Sayın Bakanım, tasarının 14’üncü maddesinin (4)’üncü fıkrasında petrol hakkı sahibinin petrol işlemi haricinde elde ettiği gelirlerin tespiti ya da sermayesine dâhil edilmesi, transfer talebi gibi işlemleri kime yaptırmayı, bu tespitleri kime yaptırmayı düşünüyorsunuz? Kanunda belirtilmemiş. Bu birinci sorum.

İkinci sorum da, geçen soru-cevapta Doğu Akdeniz gazıyla ilgili olarak İsrail’e hiçbir teklifte bulunmadığınızı söylediniz. Doğu Akdeniz gazıyla ilgili hiçbir şey mi yapılmadı, yapılmayacak mı? Yani, Rumlarla veya Amerikan şirketi var devrede, bunlarla ilgili hiçbir şey yapılmayacak mı? Hiçbir planımız, projemiz yok mudur?

Teşekkür ederim.

BAŞKAN – Sayın Acar…

GÜRKUT ACAR (Antalya) – Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Sayın Bakan, 25 Ocakta bir önerge verdim, “Ege’de, Akdeniz’de uluslararası alandaki adalar Yunanistan tarafından işgal ediliyor. Bu adalara Yunanistan bayrağı çekiliyor. Bu konuda ne yapılıyor? Bir önlem alacak mısınız?” dedim. Üç dört aydır ses yok, tek bir cümlelik yanıt yok. Türkiye Büyük Millet Meclisinde birçok kez gündeme getirildi, yine ses yok. Türkiye'nin Ege ve Akdeniz’de haklarını savunmak AKP iktidarının, AKP Hükûmetinin görevi değil midir? Sizin böyle bir göreviniz yok mu? Doğu Akdeniz’de Türkiye'nin hakları, çıkarları Rum yönetimine kaptırıldı, şimdi sıra Akdeniz’in batısına ve Ege’ye geldi. Güney Kıbrıs Rum yönetimi İsrail ile birlikte Doğu Akdeniz’i parselleyip istediği şirketlere verdi. Türkiye sadece seyretti. Seyretmeye devam mı edeceksiniz Sayın Bakan?

Teşekkür ederim.

BAŞKAN – Sayın Akar…

HAYDAR AKAR (Kocaeli) – Sayın Bakan, Türkiye Taşkömürü Kurumuyla ilgili Enerji Piyasası Kanunu görüşülürken burada birtakım ithamlarda bulundum ve açıklamalar yaptım. Neydi bu açıklamalar? Türkiye Taşkömürü Kurumu redevans usulü bir firmaya veriliyor -birkaç yerdeki işletmesi- ve sürekli erteleniyor. Aslında çıkartması gereken, üç yıl sonraki işletme faaliyetlerinden sonra çıkartması gereken kömürü çıkartmıyor fakat orada, daha sonra emekli olan genel müdürün onayıyla -emekli olmadan- son olarak on yedi aylık bir süre uzatması… 500 bin ton kömürden bahsediyoruz başlangıç itibarıyla ve yıllar da geçtikçe taş kömürü ihtiyacımız olmasına rağmen burada kömür çıkartamıyoruz. Hatta şunu da söylemiştim: O kurumun kampüsünü, yani Türkiye Taşkömürü Kurumunun kampüsünü emekli olan müdür ve genel müdür ve şirket kullanmaya devam ediyor demiştim. Bu konudaki araştırmanız nedir? Bu konuda bir çalışma yaptınız mı? Bu genel müdür hakkında bir suç duyurusunda bulundunuz mu?

BAŞKAN – Sayın Tanal…

MAHMUT TANAL (İstanbul) – Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Sayın Bakan, şu anda Türkiye’de yabancı şirketlerden petrol ve doğal gaz arama ruhsatı alan şirket var mıdır? Var ise hangi şirketlerdir? Kaç tanedir? Bu ruhsatlar hangi il ve bölgeler için alınmıştır?

Teşekkür ederim.

BAŞKAN – Sayın Bakan…

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Sayın Başkan, değerli arkadaşlar, öncelikle şu ana kadar katkı koyan bütün arkadaşlara, iktidar-muhalefet ayrımı yapmaksızın teşekkür ediyorum.

Tabii ki, doğru bilinen konular var, eksik bilinen konular, bunları da bu soru-cevap kısmında kısmen telafi etmeye çalışacağım.

Değerli arkadaşlar, şimdi, makale yazanlarımız var, okuyanlarımız var ama bir şeyin tespitini yapmamız lazım. Hani, ulusal şirketlerden bahsediyoruz, dünyada o ülke isimlerini saydınız; İngiltere’de, Brezilya’da, Amerika’da. Şimdi, bunların bu şirketlerinin olmuş olması kamu ve devlet hissesi olmuş olduğu anlamına gelmiyor, bunun bir altını çizelim. Nedir onlar? Şu anda dünyanın en büyük petrol şirketlerinden “7 kız kardeş” olarak anılan şirketler var. ExxonMobil, BP, Shell, Lukoil, Chevron, Total gibi. Arkadaşlar, bunların hiçbirisi kamu şirketi değil. Şimdi, bunların herhangi bir ülkeye ait olması, Total’in Fransa’ya ait olması Fransa’nın millî şirketi olduğu anlamına gelmiyor. Bu o kadar büyük bir fark ki. Bakın, ben size bir şey söyleyeyim: Dünyadaki entegre şirketlerin –ki yüzde 63’üne ait oluyor- yani bütün arama, üretim, dağıtım, iletim, her türlü faaliyetleri ihtiva eden şirketlerin yüzde 41’i tamamen özel şirket, ülke yapılarıyla çok alakalı. Amerika Birleşik Devletleri gibi, İngiltere gibi, Fransa gibi, kısmen Rusya gibi ülkelerin şu anda en büyük dev şirketlerinin 7 tanesi tamamen özel şirketler. Yarısı özel yarısı kamuya ait olan şirketler var: Petrobras gibi, ENI gibi (İtalyan), OMV gibi (Avusturya), GDF SUEZ gibi (Fransa) yüzde 5’i de bu tarzda. Yarıya yakın da devlet hissesinin ağırlıkta olduğu şirketler var. Aramco gibi (Suudi Arabistan), Gazprom, Rosneft (Rusya), NOC, PDVSA, Petronas, NIOC (İran), Sinopec (Çin) gibi şirketler var. Şimdi, bunların, en büyük 100 şirketin 63 tanesi entegre yapıdalar yani devlet şirketlerinin büyük çoğunluğu özel şirket gibi de esnek çalışıyorlar. Yani Rusya’daki Gazprom kamu ağırlıklı ama kamu hissesi gibi çalışmıyorlar. Bunların bir kere ayrımını yapmamız lazım soru-cevap kısmına geçmeden önce.

Şimdi, bizim TPAO’yla alakalı bütün isteğimiz, uluslararası arenada fleksibilitesini yüksek tuttuğumuz elastik çalışabilecek bir şirket oluşturmak. Kamu hâlinde de kalabilir bunu yapabiliyorsak, özel şirket olarak da gelebilir, halka arz da olabilir, halka arz olmadan da olabilir, TPAO’nun kendisi sabit kalabilir ama yan şirketlerini özel şirket gibi çalıştırabiliriz. Önemli olan bütün bunlarla alakalı fleksibilitesini artırmak.

Şimdi, TPAO’dan 400’den daha fazla mühendis ayrıldı arkadaşlar. Bu ayrılan mühendislerin maaşları 3.800 TL iken gittiği şirketlerde 13.800 dolardan çalışmaya başladılar. Bizim bununla alakalı… Tamam, kamunun özel şirketlere eleman yetiştirmek gibi bir görevi de olabilir, ben bunu çok aykırı bulmam ama uluslararası şirketlere de gidiyorlar bu arkadaşlar. O yüzden, ben bununla alakalı algıyla gerçek arasındaki farkı da ayırt ettirerek cevaplamak istiyorum.

Şimdi soru-cevap kısmına geçiyorum müsaadenizle.

Ne yaptınız? Yani siz bu kadar arama yapıyorsunuz da, bütçenizi artırdınız da –Hüseyin Bey’e soru sordunuz- ne oldu, ne buldunuz?” Arkadaşlar, bir kuyu sabit kalmıyor ki. Siz o kuyuya başlıyorsunuz, bin varil çıkartıyorsunuz, üç yıl sonra o düşebiliyor 600 varile, daha sonra 200 varile. Siz onu beslemezseniz, yeni kuyular açmazsanız… Son on yıl içerisindeki eğer düşen üretim kadar üretimi artırmıyorsanız siz geriye doğru gidiyorsunuz demektir.

HAYDAR AKAR (Kocaeli) – Yüzde 16’dan yüzde 10’lara, 8’lere düştünüz. Yanlış soru mu sordum?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Bütün bunların rakamlarını ayrı ayrı verebilirim.

Şimdi, bakın, üç dakika on iki saniye kaldı, yaklaşık 9 arkadaşımız soru sordu.

HAYDAR AKAR (Kocaeli) – Ama sorulara cevap vermediniz, konuşmaları açıklıyorsunuz.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Yani kusura bakmayın da sırayla cevap vereceğim.

HAYDAR AKAR (Kocaeli) – Ama konuşmaları açıklıyorsunuz siz. Hüseyin Bey’e soru sorduk onu anlatıyorsunuz.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Kusura bakmayın da konuşmalarda da yaklaşık 19 tane soru aldım ben.

HAYDAR AKAR (Kocaeli) – Tamam, buyurun devam edin.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Kusura bakmayın, ben sizi soru sorarken dinledim.

HAYDAR AKAR (Kocaeli) – Ama size sorduğumuz soruları cevaplamadınız.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Yani, ona geçiyorum. Süre alayım, yirmi beş dakika daha cevaplayayım.

BAŞKAN – Şimdi zaman çok az, Sayın Bakan ve de Sayın Akar, iki dakika kırk beş saniye kaldı.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Siz, arkadaşlar, eğer sorduğunuzdan daha az burada cevap gibi bir şey vehmediyorsanız, kusura bakmayın, biz bu işi az çok biliyoruz.

AYTUĞ ATICI (Mersin) – Çok iyi bildiğiniz belli!

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Cevabını veremeyeceğimiz herhangi bir soru yok burada, yeter ki zaman olsun.

HAYDAR AKAR (Kocaeli) – Sayın Bakan, neyi tartışıyoruz, anlamadım ki!

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Lütfen dinleyin, bakın, soru sordunuz, dinleyin.

Şimdi, arkadaşlar, “Kuzey Irak’ta -sırasıyla cevap veriyorum- ne oldu, siz ne anlaşma yaptınız? Gizli kapaklı işler midir bunlar, bunları bize açar mısınız?” dedi Sayın Işık. Arkadaşlar, gizli kapaklı bir şey yok. Yalnız, biz Irak’ın petrol yönetiminin, doğal gaz yönetiminin doğru olmadığına inanıyoruz. Bırakın Maliki’nin şu anda mezheplerle alakalı konusunu, kendi fanatikliğini yaptığı mezhebiyle alakalı dahi kendi grubunu yönetemediğini görüyoruz. İstifalar, her bir şey. Bunu niçin söylüyorum? Irak’ın iç işleri bizi ilgilendirmez ama bugün eğer biz başka yerlerde, Libya’da, bugün Azerbaycan’da, Kolombiya’da eğer herhangi bir iş yapıyorsak -kusura bakmayın- Irak’ta da yapıyoruz. Bunun anlaşma olmasıyla ticari sözleşmeler olması ayrı şeyler. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmetinin Irak’la alakalı yaptığı anlaşmalar var, ticari sözleşmeler var. Siba gibi, Basra gibi bölgelerde dört büyük ihale aldı TPAO. Bu, Merkezî Irak Hükümetiyle yapılan anlaşmalardır. Bunun toplam tutarı 25 milyar dolardan kendi hissemize düşen -yani 5 tane konsorsiyum üyesiyle beraber kendi hissemize düşen- kısmı 5,5 milyar dolardır. Bu işler yapılmaya devam etmektedir. Bu, Merkezî Irak Hükûmeti ile alakalı olanlar. Bunlar anlaşmalardır.

Bir de ticari sözleşmeler var. Ticari sözleşmeler dediğimiz arkadaşlar, özel hukuk hükümlerine tabi olan -burada ayrım yapmaksızın- kamu veya özel şirket ticari sözleşmeler yapabilmektedir. Aynen 19 tane ülkenin 39 tane firmasıyla yaptığı gibi. Türkiye 20’nci ülkedir ticari sözleşmelerde ve 40’ıncı şirketidir. Niçin 19 tane ülkede yaparken… Şimdi, biz neyi savunmak istiyoruz? Türkiye’nin haklarını mı savunmak istiyoruz, Irak’ın statüsünü mü savunmak istiyoruz? Bunu baştan ben soru soran arkadaşlarıma açıklıkla sormak isterim. Eğer siz Türkiye’nin haklarıyla alakalı soruyorsanız, Türkiye Kuzey Irak’taki yaptığı ticari sözleşmelerle ve Merkezî Irak Hükûmetindeki yaptığı anlaşmalarla kârlı hâle gelecektir, orta ve uzun vadede çok ciddi kazanımları olacaktır.

Bunlarla alakalı, “Boru hattı geçirecek misiniz?” deniyor. Eğer oradaki petrol ve doğal gaz taşıyorsa ve bunlar bir yere aktarılacaksa, kusura bakmayın, Türkiye üzerinden aktarılması Türkiye’nin menfaatine değil midir? Bugün 1,5 milyon varillik günlük kapasitesi olan Kerkük-Yumurtalık Ham Petrol Boru Hattı tam kapasiteyle çalıştığında 800 milyon civarında bir gelire sahip olacaktır. Bir boru hattı daha olsun, eğer istek varsa, talep varsa 3 boru hattı daha olsun. Bunlar Ürdün’den, Suriye’den, başka ülkelerden geçerken mi daha iyi Türkiye için? Şimdi ben size bunu soruyorum. Yani Türkiye’den biz daha çok boru hattının geçmesi için uğraşıyoruz.

AYTUĞ ATICI (Mersin) – Siz sormayın, cevap verin Sayın Bakan. Ha bire soru soruyorsunuz ya.

ALİ İHSAN KÖKTÜRK (Zonguldak) – Sayın Bakan, biz cevaplarımızı bekliyoruz ama.

ALİM IŞIK (Kütahya) – Soruyu yanlış yöne çekmenin bir anlamı yok.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Şimdi, bakın, burada, Kuzey Irak’taki yapılan…

AYTUĞ ATICI (Mersin) – Yani boşu boşuna zaman harcadığınızı herkes görüyor burada Sayın Bakan.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Lütfen dinleyin. Arkadaşlar, cevapları beğenmeyebilirsiniz. Dinleyin lütfen.

ÖZGÜR ÖZEL (Manisa) – O kadar bakan geldi gitti, 20 sorudan 2’sine cevap verip 18’ine bir tek siz yetiştiremiyorsunuz.

MAHİR ÜNAL (Kahramanmaraş) – Sayın Başkan…

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Ben sizin her sorunuzu…

BAŞKAN – Şimdi, Sayın Bakan…

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Yirmi dakika süre verin 20’sine de cevap vereyim. Kusura bakmayın.

ÖZGÜR ÖZEL (Manisa) – Ya kime verildi, size verilecek!

AYTUĞ ATICI (Mersin) – Sayın Bakan, siz özellikle cevaplamıyorsunuz.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Kusura bakmayın.

ÖZGÜR ÖZEL (Manisa) – Salla, salla, salla…

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Siz cevabı beğenmek zorunda değilsiniz.

AYTUĞ ATICI (Mersin) – Özellikle cevaplamıyorsunuz.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Hayır.

ÖZGÜR ÖZEL (Manisa) – Bilerek yapıyorsunuz

AYTUĞ ATICI (Mersin) – Siz mahsus yapıyorsunuz.

BAŞKAN – Sayın milletvekilleri, Sayın Özel…

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Hayır, siz cevabı…

ÖZGÜR ÖZEL (Manisa) – Bilerek yapıyorsunuz.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Arkadaşım, cevabı beğenmek zorunda değilsin, lütfen dinle.

BAŞKAN – Muhteremler, zaten zaman doldu.

AYTUĞ ATICI (Mersin) – Siz oradan bize soru soramazsınız. Siz bizim sorduklarımıza cevap vermek zorundasınız Sayın Bakan.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Devam ediyorum.

BAŞKAN – Sayın Bakan, toparlarsanız, zamanınız doldu sizin.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Arkadaşlar, bugün mayınlı alanlarda TPAO’nun ruhsatları vardır, yabancı şirketlerin ruhsatları vardır.

AYTUĞ ATICI (Mersin) – Allah Allah! “Kusura bakmayın.”mış, “Soru sorarım.”mış…

ÖZGÜR ÖZEL (Manisa) – “Ben de şu konuyu sormak isterim.”miş! Böyle şey mi var ya?

AYTUĞ ATICI (Mersin) – Senden başka bakan mı yok?

ÖZGÜR ÖZEL (Manisa) – 1 soru kalır, 2 tane kalır. 20 sorudan 18’i geriye kalır mı?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Suriye’yle Türkiye arasındaki mayınlı arazi arasında şu anda bugün yabancı firmalardan üretim yapan yoktur ama TPAO’dan üretim yapan vardır. Peki, millî şirketle alakalı biz ne yapmak istiyoruz? Eğer Energy Intelligence’a bakarsanız, oradaki verilere bakarsanız dünyadaki hangi şirketlerin ne kadar ulusal şirketlerle alakalı olduğunu görürsünüz. TPAO kısa ve orta vadede, uzun vadede…

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN – Evet, çok teşekkür ederim.

AYTUĞ ATICI (Mersin) – Aa, süre bitti. Hay Allah, hay Allah…

Gözünüz aydın Sayın Bakan, süre bitti. Teşekkür ederiz(!)

BAŞKAN – Sayın Bakan, size iki dakika daha süre eklemiştik biz; artık, kalan soruları yazılı cevaplayabilirsiniz.

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) – Sayın Başkan… Sayın Başkan…

BAŞKAN – Efendim.

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) – Sayın Başkan, şimdi önemli bir kanun tasarısını görüşüyoruz efendim. Sorular bölümünde doğal olarak, daha önce aydınlanmamış, müphem kalmış konularla ilgili olarak milletvekili arkadaşlarımız soru soruyorlar.

BAŞKAN – Doğru.

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) – Normal olanı, Sayın Bakanın bu sorulara cevap vermesidir. Sayın Bakan şöyle bir tercihte de bulunabilir yani şu an cevap verme imkânı yok ise, hazır değil ise, verilecek, ikna edecek bir cevabı yok ise…

BAŞKAN – Yazılı cevap verebilir.

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) – …“Ben yazılı cevap vereceğim.” seçeneğini de kullanabilir ama hem bunu kullanmayıp, hem sorulara cevap verme bağlamında konuşup soruların hiçbirine neredeyse cevap vermeksizin konuşmayı ben ilk kez görüyorum, yadırgıyorum.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Sayın Başkanım, ben süre istiyorum.

BAŞKAN – Yok, veremem.

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) – Verelim Sayın Bakana süre, cevaplasın efendim soruları.

AYTUĞ ATICI (Mersin) – Böyle bir usul yok, keyfine göre süreyi kullanamaz.

BAŞKAN – Ya, muhteremler…

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) – Yani şimdi…

BAŞKAN – Sayın Başkanım…

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) – Sayın Başkan, bitireyim efendim cümlelerimi.

BAŞKAN – Buyurun.

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) – Şimdi, Kuzey Irak’la yapılan anlaşmanın Türkiye'nin ne kadar lehine olduğunu bir monolog hâlinde anlatıyor Sayın Bakan ve “Ben size soru soruyorum.” diyerek soru soranlara soruyla cevap vermek gibi bir usulü de ilk kez getirmiş oldu Sayın Bakan. Kuzey Irak’la yapılan petrol anlaşmasının neresi Türkiye'nin lehinedir? Güney Kıbrıs, Akdeniz’de İsrail’le birlikte münhasır ekonomik bölgede petrol ve doğal gaz anlaşmaları yapmak suretiyle Türkiye Cumhuriyeti’ni açığa çıkarmışken, Sayın Bakan o anlaşma karşısında âciz kalmışken, bunu demeçlerine yansıtmışken Sayın Bakan burada hiçbir şey söylemiyor, bunlara cevap veremiyor Sayın Bakan.

BAŞKAN – Yazılı olarak…

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Sayın Başkan…

BAŞKAN – Zamanınız doldu Sayın Bakan, lütfen…

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – Sayın Başkan, affedersiniz, bir şey söyleyebilir miyim?

BAŞKAN – Hayır olmaz, yani iki dakika ekledim.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) – O zaman iki üç cümle söyleyeyim.

AYTUĞ ATICI (Mersin) – O üç cümleyi süreniz içinde söyleyecektiniz Sayın Bakan.

BAŞKAN – Şimdi, bir saniye… Bir saniye… Yazılı olarak cevap verebilirsiniz. Bir saniye…

ÖZGÜR ÖZEL (Manisa) – Sayın Bakan, yaptığınız iş çene suyuna çorba, çene suyuna çorba! Bir Bakana yakışmaz! (AK PARTİ sıralarından gürültüler)

BAŞKAN – Sayın Özel, lütfen… Sayın Özel lütfen…

MAHİR ÜNAL (Kahramanmaraş) – Ne demek çorba? Ne demek çene suyuna çorba?

ÖZGÜR ÖZEL (Manisa) – Çene suyuna çorba! Bu kadar bakan geliyor gidiyor, 20 sorudan 2’sine cevap veren bir tek Sayın Bakan var. Yazık ya, Meclise saygısızlık, Meclise saygısızlık.

BAŞKAN – İkinci bölüm üzerindeki görüşmeler tamamlanmıştır.

Şimdi ikinci bölümde yer alan maddeleri, varsa madde üzerindeki önerge işlemlerini yaptıktan sonra ayrı ayrı oylarınıza sunacağım.

Birleşime on dakika ara veriyorum.

Kapanma Saati: 23.58

ON BİRİNCİ OTURUM

Açılma Saati: 00.10

BAŞKAN: Başkan Vekili Meral AKŞENER

KÂTİP ÜYELER: Özlem YEMİŞÇİ (Tekirdağ), Fatih ŞAHİN (Ankara)

-----0-----

BAŞKAN – Sayın milletvekilleri, Türkiye Büyük Millet Meclisinin 112’nci Birleşiminin On Birinci Oturumunu açıyorum.

450 sıra sayılı Kanun Tasarısı’nın görüşmelerine devam edeceğiz.

Komisyon? Burada.

Hükûmet? Burada.

21’inci madde üzerinde üç önerge vardır, sırasıyla okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 Sıra sayılı Petrol Kanunu Tasarısının 21. Maddesinin 1. Fıkrasında bulunun “c)” bendinin ve 9. Fıkrasının madde metninden çıkartılmasını arz ve teklif ederiz.

Mehmet Ali Susam Mehmet Şeker Turgut Dibek

İzmir Gaziantep Kırklareli

Kemal Değirmendereli Aytun Çıray

Edirne İzmir

BAŞKAN – Sayın milletvekilleri, şimdi okutacağım iki önerge aynı mahiyette bulunduğundan önergeleri birlikte işleme alacağım. Talepleri hâlinde önerge sahiplerine ayrı ayrı söz vereceğim veya gerekçelerini okutacağım.

Şimdi aynı mahiyetteki önergeleri okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

450 Sıra Sayılı Kanun Tasarısının 21. maddesinin tasarı metninden çıkarılmasını arz ve teklif ederiz.

İdris Baluken Sırrı Sakık Abdullah Levent Tüzel

Bingöl Muş İstanbul

Adil Zozani Mülkiye Birtane

Hakkâri Kars

Aynı mahiyetteki diğer önergenin imza sahipleri:

Reşat Doğru Alim Işık Mustafa Kalaycı

Tokat Kütahya Konya

Zühal Topcu Lütfü Türkkan Celal Adan

Ankara Kocaeli İstanbul

Kemalettin Yılmaz

Afyonkarahisar

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU BAŞKANI M. MÜCAHİT FINDIKLI (Malatya) – Katılmıyoruz efendim.

BAŞKAN – Hükûmet?

MİLLÎ SAVUNMA BAKANI İSMET YILMAZ (Sivas) – Katılmıyoruz Başkanım.

BAŞKAN – Gerekçeyi okuyun.

Gerekçe:

TPAO’nun rekabet gücünün azaltılarak, kanun kapsamından çıkartılmış olması Türkiye Cumhuriyeti Devletinin ulusal çıkarlarına aykırı olup, Tasarının kanunlaşması hâlinde TPAO’nun özelleştirilmesinin altyapısı hazırlanmış olacaktır. Bu nedenle bu tasarı iyi niyetle hazırlanmamıştır ve geri çekilmesi hayırlı olacaktır. Bu maddenin Tasarı metninden çıkartılması Türk milletinin lehine, uluslararası petrol şirketlerinin ise aleyhinedir.

BAŞKAN – Diğer gerekçeyi de okutuyorum:

Gerekçe:

Bu maddenin c bendi ile konsorsiyum operatör şirketin oluşabilmesi amaçlandığından 21. maddenin tasarı metninden çıkarılması gerekmektedir.

BAŞKAN – Önergeleri oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Diğer önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 Sıra Sayılı Petrol Kanunu Tasarısının 21. Maddesinin 1. Fıkrasında bulunan “c)” bendinin ve 9. Fıkrasının madde metninden çıkartılmasını arz ve teklif ederiz.

Mehmet Ali Susam (İzmir) ve arkadaşları

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU BAŞKANI M. MÜCAHİT FINDIKLI (Malatya) – Katılmıyoruz efendim.

BAŞKAN – Hükûmet, katılıyor musunuz?

MİLLÎ SAVUNMA BAKANI İSMET YILMAZ (Sivas) – Katılmıyoruz efendim.

BAŞKAN – Kim konuşacak?

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) – Sayın Haydar Akar konuşacak.

BAŞKAN – Sayın Akar, buyurunuz. (CHP sıralarından alkışlar)

HAYDAR AKAR (Kocaeli) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; tabii, Bakan değişti. Bakana birtakım sorular sorduk, o soruların cevaplarını veremeyince buradan kaçmak zorunda kaldı. İşin net tarafı bu arkadaşlar.

Biraz evvel soru-cevap bölümünde teorik olarak sorulara cevap vermesi gerekirken hiç ilgisi olmayan, sorulmayan başka şeylere cevap vermek durumunda kaldı ama bu kürsüden yapılan konuşmalara cevap veriyordu ama Uğur Bayraktutan’ın sorusuna, Cerattepe’de yapılan usulsüzlüğe ve ihale yolsuzluğuna cevap vermedi.

Yine, Bakan, dün burada konuşurken sorulara, cevap verirken tamamen yanıltıyor insanları ve demagoji yaparak cevap veriyor. Şimdi, Irak hikâyesini anlatıyor. Irak hikâyesini bir de ballandırarak anlatıyor. Irak hikâyesinde ne tarafta olduğumuzu söylemeye çalışıyor, ayrıca başka bir şey daha yapıyor, işin içine mezhebi sokuyor. Sen, bir devlet adamısın, Türkiye Cumhuriyetinin Bakanısın. Senin Irak’la ilişkilerin iyi değil ve geliştirememişsen “sıfır sorun” diye yola çıkıp da sıfır ilişki seviyesine getirmişsen uluslararası politikanı, burada kalkıp da mezheplerden bahsedemezsin. Sen Enerji Bakanısın. (CHP sıralarından alkışlar) Buna hakkın yok. Türkiye Cumhuriyetini böyle aşağı çekmeye hakkınız yok arkadaşlar.

Irak’ta ne oldu bakın, size Sayıştay raporundan okumak istiyorum Irak’ı. Aslında konuşmam başka bir şeydi ama şimdi mecburen Bakan bu kadar doğru olmayan şeyler söyledikten sonra sizlere bunu anlatmam ve okumam lazım. Sizin, ben, enerji kanunuyla ne yapılmak istediğinizi de bildiğinizi zannetmiyorum. Bir okuyayım. Irak Petrol Bakanlığı tarafından 30/6/2009 tarihinde yapılan ruhsat ihalelerinin birincisinde TPAO herhangi bir konsorsiyuma ortak olamamış ve dolayısıyla ihaleye teklif verememiştir. Daha sonra Irak Petrol Bakanlığı tarafından 11/12/2009 tarihinde yapılan ikinci petrol ihalesinde TPAO, büyük sahalar dışında sahalara operatörlük yapma hakkı verilmiş ancak ihalede en çok ilgi gören sahalar başka konsorsiyumlar tarafından kazanılmıştır. Bahsettiği, “Irak’taki ihaleleri aldık.” dediği şeyler B grubu ihaleler olup Türkiye Cumhuriyeti’nin yüzde 6,5; yüzde 10 gibi hisseleri vardır arkadaşlar, bunları bilmenizde fayda var. Lütfen okuyun, yaptığınız uygulamaları yani Hükûmetinizin yapmış olduğu uygulamaları da bilerek insanlara sıralarınızdan laf atın.

Yine, Libya meselesine gelelim. Bakın, Libya’da bir sordum, o sorunun da cevabını vermedi. Libya’da 10 kuyumuz vardı, 6’sında petrol tespit edildi, 2011’de faaliyetleri durduruldu, bugünkü yönetim tarafından Türkiye Cumhuriyeti’nin faaliyetleri orada durduruldu arkadaşlar. Siz çantalarla para taşıdınız, 1974’te Kıbrıs’ta savaşırken tek başına bize ve dünyaya posta koyan Kaddafi’yi sizin paranızla linç ettirdiniz. Şimdi kalkmışınız, burada bize dinden imandan bahsediyorsunuz ve bu da yetmiyormuş gibi bir de mezhepçiliği sokarak insanları birbirine düşürmek için fırsatlar kolluyorsunuz. (CHP sıralarından alkışlar) Sevgili arkadaşlar, lütfen konuşurken dikkat edin.

Bu kanunda aslında sorulması gereken soru şuydu bu kanunda…

ORHAN KARASAYAR (Hatay) – Şimdi de Kaddafici mi oldunuz?

HAYDAR AKAR (Devamla) – Hiç bana laf atmanıza gerek yok.

ÜNAL KACIR (İstanbul) – Potpori yapma, bir konuya gir onu anlat, onu bir dinleyelim.

HAYDAR AKAR (Devamla) – Senin dinlemene gerek yok. Sen hiç dinleme çünkü anlama kabiliyetin sıfır. (Gürültüler)

BAŞKAN – Sayın milletvekilleri, lütfen…

HAYDAR AKAR (Devamla) – Şimdi, şu soruyu sormak istiyorum arkadaşlar: Bu kanuna niye ihtiyaç duydunuz? Altı senedir, 2006’da reddedilmiş, millî menfaatler gereği ve gerekçe olarak da “Millî menfaatlerimizi zedeliyor.” dedikleri bir kanunu hangi gerekçeyle 2013 yılında tekrar Meclise getirdiniz? Ne gereği vardı, niye getirdiniz? TPAO yabancı şirketlerle ortaklık yaparak Türkiye'de petrol arayamıyor muydu? Evet arıyor, sayısızca petrol şirketiyle yurt içinde arama yapıyor. Peki niye getirdiniz bu kanunu? Tabii ki karteller emretti, dedi ki: “Biz Karadeniz’deki petrolü bulmak üzereyiz arkadaşlar.” ve tespitler de yapıldı ve çekip gittiler Karadeniz’den. Yine, Güneydoğu’da Suriye sınırındaki o mayınlı alanlardaki petrol rezervlerini biliyorlar, bu da yetmedi, Akdeniz’de yapılan, Kıbrıs’la İsrail’in birlikte yapmış oldukları çalışmalar sonucunda belki de Orta Doğu’nun en zengin doğal gaz rezervleri bulundu.

Şimdi, anlatmak istiyorum ama zamanım yok. Size, ben, o münhasır sahaları gösterdiğim zaman ne kadar işin gerisinde olduğunuzu, ne kadar dünyadaki enerji politikalarından uzak olduğunuzu anlayacaksınız. Ama İsrail’le Güney Kıbrıs anlaşma yaparken, Güney Kıbrıs Mısır’la anlaşma yaparken, Güney Kıbrıs Lübnan’la anlaşma yaparken, Türkiye ne yapıyordu? Türkiye uyuyordu, ama o Kasımpaşa kabadayılığını da elinden bırakmıyordu. Ne demişti biliyor musunuz Kasımpaşa kabadayısı? (AK PARTİ sıralarından gürültüler) Hayır. kendi söylediği şeyleri söylüyorum. Niye rahatsız oldunuz?

MUSTAFA ÖZTÜRK (Bursa) – Ne diyorsun sen!

OSMAN AŞKIN BAK (İstanbul) – Anlamazsın sen! Anlamadığın şeyler üzerinde konuşma!

HAYDAR AKAR (Devamla) – Kendisi söylüyor “Ben Kasımpaşalıyım.” diyor, “Ben kabadayıyım.” diyor, niye rahatsız oldunuz? (CHP sıralarından alkışlar)

OSMAN AŞKIN BAK (İstanbul) – Kasımpaşalılığı bilmiyorsun, gel beraber gidelim!

BAŞKAN – Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmiştir.

Madde 22’de dört önerge vardır, sırasıyla okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 sıra sayılı Türk Petrol Kanunu Tasarısının 22 nci maddesinin onikinci fıkrasının aşağıdaki şekilde değiştirilmesini arz ederiz.

Nurettin Canikli Mustafa Elitaş Mehmet Doğan Kubat

Giresun Kayseri İstanbul

İsmail Tamer Ahmet Öksüzkaya Akif Çağatay Kılıç

Kayseri Kayseri Samsun

"(12) Petrol hakkı sahipleri, 1 Ocak 1980 tarihinden sonra keşfettikleri petrol sahalarında ürettikleri ham petrol ve doğal gazın tamamı üzerinden, kara sahalarında % 35'ini ve deniz sahalarında % 45'ini ham veya mahsul olarak ihraç etmek hakkına sahiptirler, geri kalan kısım ile 1 Ocak 1980 tarihinden önce bulunmuş sahalardan üretilen ham petrol ve doğal gazın tamamı ve bunlardan elde edilen petrol mahsulleri memleket ihtiyacına ayrılır. Bu oranları yeniden belirlemeye ve uygulamaya ilişkin usul ve esasları düzenlemeye Bakanlar Kurulu yetkilidir."

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

450 sıra sayılı Türk Petrol Kanunu Tasarısının 22 inci maddesine aşağıdaki fıkranın ilave edilmesini arz ve teklif ederiz.

Alim Işık Emin Haluk Ayhan Bahattin Şeker

Kütahya Denizli Bilecik

Muharrem Varlı Yusuf Halaçoğlu Erkan Akçay

Adana Kayseri Manisa

Cemalettin Şimşek Mesut Dedeoğlu

Samsun Kahramanmaraş

(13) Petrol ile ilgili, arama ruhsatnamesi ve işletme ruhsatnamesi alma hakkı Devlet adına, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı'na aittir. Ortaklık bu hakkı bizzat veya idaresine veya sermayesine hakim olduğu uzman kuruluşlar aracılığı ile kullanır veya bu Kanun hükümleri dahilinde bu kuruluşlara devredebilir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 Sıra sayılı Petrol Kanunu Tasarısının 22. Maddesinin 1. Fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki Fıkranın eklenmesini, diğer fıkraların buna göre teselsül ettirilmesini,

3 ve 11. fıkralarının aşağıdaki şekilde değiştirilmesini,

7. Fıkrasının sonunda bulunan "kurar." ibaresinin, "kurar ve işletir. Tesislerin çalışmasının kontrolü ve çevrede zarar oluşup oluşmadığının kontrolü Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yapılır.” şeklinde değiştirilmesini, arz ve teklif ederiz.

Mehmet Ali Susam Mehmet Şeker Turgut Dibek

İzmir Gaziantep Kırklareli

Kemal Değirmendereli Aytun Çıray Durdu Özbolat

Edirne İzmir Kahramanmaraş

"(2) Türkiye Cumhuriyeti adına Petrolle ilgili, araştırma izni, arama ruhsatı ve işletme ruhsatı alma hakkı Türkiye Petroller Anonim Ortaklığı tarafından bizzat veya idaresine ve sermayesine hakim olduğu şirketler aracılığı ile kullanır veya bu kanun hükümleri dahilinde bu kuruluşlara devredilebilir."

"(3) Petrol işlemi sona ermiş bulunan petrol hakkı sahibi, petrol işlemi için kullandığı araziyi üç ay içerisinde ıslah etmekle yükümlüdür. Bu süre yetersiz kalırsa Genel Müdürlüğün onayı ile altı ay uzatılabilir. Petrol hakkı sahibi bu mükellefiyetini yerine getirmekten kaçınırsa, mükellefiyet, petrol hakkı sahibinin nam ve hesabına petrol hakkı sahibinin mevcut teminatından karşılanarak, teminatın yetmemesi halinde ise petrol hakkı sahibine rücu edilerek Genel Müdürlük tarafından yaptırılır."

"(11) Hudutlara beş kilometre mesafede, tarihi veya dini bir yer veya tesise, bir su tesisine, bir yol veya geçide 100 metre mesafede ve şehir veya kasabalarda belediye imar sahası ile askeri yasak bölgeler içinde petrol arama ve işletme faaliyeti yürütülemez."

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

450 Sıra Sayılı Kanun Tasarısının 22. maddesinin (12) fıkrasının tasarı metninden çıkarılmasını arz ve teklif ederiz.

İdris Baluken Sırrı Sakık Abdullah Levent Tüzel

Bingöl Muş İstanbul

Mülkiye Birtane Adil Zozani

Kars Hakkâri

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU BAŞKANI M. MÜCAHİT FINDIKLİ (Malatya) – Katılmıyoruz efendim.

BAŞKAN – Hükûmet?

MİLLÎ SAVUNMA BAKANI İSMET YILMAZ (Sivas) – Katılmıyoruz Başkanım.

BAŞKAN – Gerekçeyi okuyun lütfen.

Gerekçe:

(12) fıkra muğlâk ifadelerle yazılmıştır. İhtiyaç duyulan hallerde şeklinde tanımlamayla uygulamada sıkıntılara neden olabilecek olmasından dolayı 12. maddenin (12) fıkrasının tasarı metninden çıkarılması gerekmektedir.

BAŞKAN – Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmemiştir.

Diğer önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

3 ve 11. fıkraların aşağıdaki şekilde değiştirilmesini,

7. Fıkrasının sonunda bulunan "kurar." ibaresinin, "kurar ve işletir. Tesislerin çalışmasının kontrolü ve çevrede zarar oluşup oluşmadığının kontrolü Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yapılır." şeklinde değiştirilmesini arz ve teklif ederiz.

Mehmet Ali Susam (İzmir) ve arkadaşları

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU BAŞKANI M. MÜCAHİT FINDIKLI (Malatya) – katılmıyoruz efendim.

BAŞKAN – Hükûmet?

MİLLÎ SAVUNMA BAKANI İSMET YILMAZ (Sivas) – Katılmıyoruz Başkanım.

BAŞKAN – Sayın Özbolat, buyurunuz. (CHP sıralarından alkışlar)

DURDU ÖZBOLAT (Kahramanmaraş) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 450 sıra sayılı Türk Petrol Kanunu Tasarısı’nın 22’nci maddesiyle ilgili olarak Cumhuriyet Halk Partisi Grubu adına söz almış bulunuyorum. Bu vesileyle yüce Meclisi sevgi ve saygılarımla selamlıyorum.

Değerli arkadaşlar, önümüzdeki on yılda küresel boyutlu ekonomik bir bunalım olmadığı takdirde dünya genel enerji talebinde yüzde 50 artma beklenmektedir. Bu beklenti yılda ortalama yüzde 2’lik bir artışı ifade etmektedir ve 2020 yılı dünya genel enerji tüketiminin 13 milyar 700 milyon ton petrole eş değer olması beklenmektedir. Bu artış hâlen çok yüksek miktarda enerji tüketen sanayileşmiş ülkelerde daha düşük, gelişmekte olan ülkelerde mevcut miktarın 2 katı kadar olacaktır. Önemli oranda artması beklenen petrol ve doğal gaz talebine karşın gerek rezervler ve gerekse üretim açısından bu kaynakların arzında bir sorun olmayacağı tahmin edilmektedir. Ancak arz güvenliği açısından en önemli sorun ülkemizin de içinde bulunduğu bölgede yaşanan emperyalist kapışma ve rekabet olacaktır. Türkiye’nin bölgesinde yalnızlaşmaya gittiği, komşularına karşı düşmanlık noktasına geldiği şu durumda sınırlı olan enerji kaynaklarını da tekellerin hizmetine sunması “İstediğiniz zaman ipimi çekin.” demekten başka bir şey değildir.

Değerli arkadaşlar, Türkiye’nin bir petrol ülkesi olmadığı, mevcut kısıtlı kaynakların aranması ve işlenmesinin de kamu eliyle olamayacağı gibi bir düşünceden hareketle hazırlanan tasarıya sektörü tamamen yabancı sermayeye teslim etme anlayışı hâkimdir. Bu nedenle kanun, uzun vadeli ülke çıkarlarını esas kabul eden ulusal bir petrol politikası belirlemekten uzaktır. Petrol Kanunu enerji, ekonomi ve ulusal güvenlik stratejisi bakımından en önemli kanunlardan bir tanesidir. Ancak tasarı bu hâliyle kamusal çıkarlara ve ülke ihtiyaçlarına yanıt veremeyecektir. “Yabancı devletlerin idaresinde etkili olabilecekleri şirketler ile yabancı devlet namına hareket eden şahısların petrol faaliyetlerinde bulunamayacakları, mülk edinemeyecekleri, tesis kuramayacakları” hükmü yasadan çıkartılarak stratejik öneme sahip bir alanda yabancı devletlerin etkinliği genişletilerek ülke çıkarları ikinci plana itilmiştir. Yabancı şirketlere buna benzer geniş haklar tanıyan tasarı, TPAO’yu diğer yabancı şirketler karşısında gözetme anlayışı terk edilmiştir.

Yine, tasarıda üzerinde dikkatle durulması gereken çeşitli sakıncaları olan bir dizi teknik düzenlemeye de gidilmiştir. Mevcut uygulamada, sondajlı petrol aramacılığını hızlandırmak amacıyla ruhsatların alınmasından sonra petrol bölgelerinde üç yıl içinde arama ve sondajına başlamak ve buna devam etmek zorunluluğu varken tasarıyla arama kuyusu açma zorunluluğu da kaldırılmış, kuyu açılması şirketlerin vereceği programa bırakılmıştır. Böylece son yıllarda azalan sondaj çalışmalarının daha da azalma riskini taşıyan uygulamaya geçilmiştir.

Bir sahaya iş programı ve mali yatırım programıyla yapılan başvurular doksan gün bekletilip bütün başvurular bundan sonra değerlendirilecek, altmış gün içinde de sonuçlandırılacaktır. Mevcut uygulamada dört gün olan bu süre tasarıyla uzatılarak arazinin aramaya açılması süresi beş ay daha geciktirilmektedir.

Tasarıda, Türkiye sadece kara ve denizler olmak üzere iki bölgeye ayrılmış, ruhsat alanları karada 100 bin, denizde 1 milyon hektara, ruhsat süreleri de karada beş, denizde sekiz yıla yükseltilmiştir.

Ruhsat sayısına hiçbir sınırlama getirilmemiş, böylece tek bir uluslararası şirketin veya yabancı bir devlet şirketinin bütün ülkeyi kapsayacak alanda tek başına ruhsat sahibi olmasının önü açılmıştır.

İşletme ruhsatnamesinin belirli bir petrollü arazinin yanı sıra jeolojik olarak belirlenmiş üretim seviyeleri için de verileceği kuralı getirilmiştir. Önceki uygulamada belirli bir saha söz konusu iken uygulaması hiçbir şekilde mümkün olamayacak, teknik ve hukuki sorunları kaçınılmaz olarak getirecek olan farklı derinlikteki seviyelere ayrı ruhsat uygulaması yapmak karmaşaya yol açacaktır.

İşletme ruhsat alanının ne kadar olabileceği önceki kanunda belirtilmişken tasarıda bir sınırlama kriteri getirilmemiştir. Şirketlere büyük alanlarda işletme ruhsatı alabilme hakkı verildiği gibi, işletme ruhsat süreleri yirmi yıldan otuz yıla çıkartılmıştır.

Tüm bu eksiklikler dikkate alındığında Türkiye petrol politikasının olumlu bir yönde ilerlemeyeceğini söylemek ham hayalden ibaret olmayacaktır. Hepinizi saygıyla selamlıyorum. (CHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim.

III.- YOKLAMA

(CHP sıralarından bir grup milletvekili ayağa kalktı)

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) – Yoklama istiyoruz.

BAŞKAN – Yoklama talebi vardır.

Sayın Hamzaçebi, Sayın Yalçınkaya, Sayın Özel, Sayın Aygün, Sayın Develi, Sayın Köktürk, Sayın Ağbaba, Sayın Çam, Sayın Özdemir, Sayın Kuşoğlu, Sayın Özbolat, Sayın Güneş, Sayın Acar, Sayın Tanal, Sayın Eyidoğan, Sayın Dibek, Sayın Toprak, Sayın Işık, Sayın Akar, Sayın Özgündüz, Sayın Öz.

Yoklama için iki dakika süre veriyorum ve başlatıyorum.

(Elektronik cihazla yoklama yapıldı)

BAŞKAN – Toplantı yeter sayısı vardır.

X.- KANUN TASARI VE TEKLİFLERİ İLE KOMİSYONLARDAN GELEN DİĞER İŞLER (Devam)

A) Kanun Tasarı ve Teklifleri (Devam)

3.- Türk Petrol Kanunu Tasarısı ile Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu Raporu (1/725) (S. Sayısı: 450) (Devam)

BAŞKAN – Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmemiştir.

Diğer önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

450 sıra sayılı Türk Petrol Kanunu Tasarısının 22 inci maddesine aşağıdaki fıkranın ilave edilmesini arz ve teklif ederiz.

Alim Işık (Kütahya) ve arkadaşları

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU BAŞKANI M. MÜCAHİT FINDIKLI (Malatya) – Katılmıyoruz efendim.

BAŞKAN – Hükûmet?

MİLLÎ SAVUNMA BAKANI İSMET YILMAZ (Sivas) – Katılmıyoruz.

BAŞKAN – Gerekçeyi okutuyorum:

Gerekçe: Petrol ve doğal gaz açısından, ülkemizin büyük oranda dışa bağımlılığı ve jeopolitik konumu göz önüne alındığında, bu stratejik ham maddelerin devlet eliyle de aranmasının önemi ortadadır. Özellikle Akdeniz ve Kıbrıs eksenli yaşanan gelişmeler, ülkemizin milli bir petrol şirketine sahip olmasının gerekliliğini göstermiştir. Ülkemizin petrol ve doğal gazdaki dışa bağımlılığını ortadan kaldırmak amacıyla, başta Karadeniz ve Akdeniz olmak üzere ülkemizin doğal kaynaklarının milli menfaatlere uygun olarak aranması ve geliştirilebilmesi, yalnız ve ancak devlet adına görev yapan milli bir şirketin olması ile gerçekleştirilebilir. 6326 sayılı Petrol Kanunu'nda yer alan bu hükmün kaldırılması milli menfaatlerimiz açısından ciddi sakıncalar doğuracaktır. Bu nedenlerle, kanunun kırmızı çizgisi, TPAO'nun mevcut konumunun korunması; 6326 sayılı Kanun metninde yer aldığı şekliyle Türkiye Petrolleri A.O. Devlet adına petrolle ilgili araştırma izni, arama ve işletme ruhsatı alma hakkının Türk Petrol Kanunu'nda da aynen yer alması gerekmektedir.

BAŞKAN – Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Diğer önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 sıra sayılı Türk Petrol Kanunu Tasarısının 22 nci maddesinin onikinci fıkrasının aşağıdaki şekilde değiştirilmesini arz ederiz.

Nurettin Canikli (Giresun) ve arkadaşları

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU BAŞKANI M. MÜCAHİT FINDIKLI (Malatya) – Takdire bırakıyoruz.

BAŞKAN – Hükûmet, katılıyor musunuz?

MİLLÎ SAVUNMA BAKANI İSMET YILMAZ (Sivas) - Katılıyoruz Sayın Başkanım.

BAŞKAN – Gerekçeyi okuyun lütfen.

Gerekçe: Olağanüstü ve beklenmedik durumlarda, ülkemiz arz güvenliği açısından gerekli olan yerli ham petrol ve doğal gazın yurt içinde kullanımını sağlamak üzere maddede yeniden düzenleme yapılmıştır. Bu düzenlemeye göre ihtiyaç olması halinde Tasarıda belirtilen oranların yeniden belirlenmesine ve bu kapsamdaki petrolün satın alınmasına ilişkin usul ve esaslarda düzenleme yapmaya Bakanlar Kurulu'nun yetkili kılınması amaçlanmıştır.

BAŞKAN – Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmiştir.

Kabul edilen önerge çerçevesi içinde maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmiştir.

Madde 23’te iki önerge vardır, sırasıyla okutup işleme alıyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

450 sıra sayılı Türk Petrol Kanunu Tasarısının 23 üncü maddesinin 2. fıkrasının ç) bendinde geçen “yüz bin” ibaresinin “yüz elli bin” olarak değiştirilmesini arz ve teklif ederiz.

Alim Işık Emin Haluk Ayhan Bahattin Şeker

Kütahya Denizli Bilecik

Muharrem Varlı Cemalettin Şimşek Mesut Dedeoğlu

Adana Samsun Kahramanmaraş

Erkan Akçay Yusuf Halaçoğlu

Manisa Kayseri

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 Sıra Sayılı Petrol Kanunu Tasarısının 23. Maddesinin 2. Fıkrasının “ç)” bendinde bulunan “yüz bin” ifadesinin “iki yüz elli bin” olarak değiştirilmesini, “e)” bendinde bulunan “elli bin” ifadesinin “yüz bin” olarak değiştirilmesini, 4. Fıkrasında bulunan “otuz gün” ifadesinin “kırk beş gün” olarak değiştirilmesini arz ve teklif ederiz.

Mehmet Ali Susam Mehmet Şeker Turgut Dibek

İzmir Gaziantep Kırklareli

Kemal Değirmendereli Aytun Çıray Mahmut Tanal

Edirne İzmir İstanbul

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU BAŞKANI M. MÜCAHİT FINDIKLI (Malatya) – Katılmıyoruz efendim.

BAŞKAN – Hükûmet?

MİLLÎ SAVUNMA BAKANI İSMET YILMAZ (Sivas) – Katılmıyoruz.

BAŞKAN – Sayın Hamzaçebi, kim konuşacak?

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) – Sayın Mahmut Tanal…

BAŞKAN – Sayın Tanal, buyurunuz. (CHP sıralarından alkışlar)

MAHMUT TANAL (İstanbul) – Teşekkür ederim.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Şimdi, tabii, bu tasarıya baktığımız zaman, ne var ne yok, hemen şu sorulara eğer cevap arayabilirsek, gerçekten bu kanunun amacını net bir vaziyette Genel Kurulda bulunan arkadaşlarımız da farkına varmış olacak.

1) Bu tasarı hükümleri çerçevesinde devletin ve yatırımcıların kazanımları değişik senaryolar kapsamında ne olabilecektir? Tahminen saptanmış mıdır? Bu tür değerlendirmeler Petrol Kanunu tasarımlarına yön vericidir.

2) Bu kazanımlar dünya normlarına kıyasla ne anlam ifade etmektedir?

3) Doğal gaz, petrol fiyatlarının belirli ölçüde yükselmesi ve düşmesi kazanımları rakamsal olarak nasıl etkileyecektir? Bu durum Petrol Kanunu’ndaki istikrarı nasıl etkiler?

4) Doğal gaz kaynaklarının stratejik önem kazandığı Doğu Akdeniz’de kıyıdaş ülkeler -Mısır, Suriye, İsrail, Güney Kıbrıs yönetimi ve Lübnan- modern üretim payı sistemini benimsemiş iken Türkiye’nin devlet hissesi -vergi- sisteminde direnmesinin nedeni nedir? Nerede modernleşme hamlesi?

Sonuç olarak, bazı olumlu yanları var. Nedir bu olumlu yanları? İşte, yetkinin alınmasında, iznin alınmasında ancak Türkiye Petrollerinin burada bazı imtiyazları yok edilmiştir, imtiyazları burada yoktur. Devletin ihtiyacı olan petrolün ne kadarı Türkiye’de kalacak yani bunun zayıf yanlarından bir tanesi. Dünya eski ve geleneksel bir sistem olan devlet hissesi payını terk ederken, üretim payına doğru giderken, arz güvenliği açısından, biz üretim payını terk ediyoruz bu tasarıyla, devlet hissesi payını benimsiyoruz. Bu düzenlemeyle, rekabet açısından Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığının devlet adına arama, üretim yapma yetkisi elinden alınıyor. Devletin herhangi bir imtiyazı kalmıyor, devletin burada yetkisi kalkmakta. Bu, kamu yararı açısından, kamu güvenliği açısından bir tehdit oluşturmakta ve burada, aynı zamanda, çalıştırılacak olan yabancılarla ilgili, normal koşullarda diğer ülkelerde çalıştırılan personelin 2 katı personel çalıştırılırken bizde böyle bir ayrım olmamış oluyor. Bu, gerçekten tehlikeli.

Vergi açısından da vergi payında önceki kanuna göre düşüş var. Bu düşüş de aynı zamanda bir vergi kaybıdır. Yani buradaki “fayda” derken ancak bürokratik bazı zorluklar açısından yararı olabilir. Bir de, geçmişte yetki alanlar kırk yıl, elli yıl, otuz yıl gibi uzun süre olabiliyordu, şimdi bu sürenin getirilmesi, belki objektif anlamda “iyidir) denilebilir ama Türkiye’de aranan, bulunan petrol veya doğal gazın -devletin gereksinim duyduğu- ne kadarı Türkiye’de kalacak, ne kadarının Türkiye’de bırakılması lazım? Kamu yararı ve kamu menfaati açısından herhangi bir düzenleme yok, herhangi bir kriter yok, gayet rahat. Hatta, biraz önce konuşmamda şunu söyledim: 1/8 pay veriliyor. Bu pay da aslında nakdî anlamda, Bakanlık eğer teklif ederse bu ayni olarak ödenmiş olacak. Aynı zamanda, ulusal çıkarlarımızın ne olduğuna, ulusal çıkarların korunacağına ilişkin yasa tasarısında herhangi bir hüküm yok. Yani her ülkenin kendi petrol kanununda ulusal çıkarlarını koruyan hükümler olduğu hâlde, sizden istirhamım Sayın Bakanım -bunun en canlı örneğini Kıbrıs savaşında yaşadık, ambargo konuldu- ulusal çıkarlarımızın ne olduğunu… Ulusal çıkarlarımız açısından hükümlerin getirilmesine büyük bir ihtiyaç duyulmaktadır.

Beni sabırla dinlediniz, hepinize teşekkür ediyorum, iyi geceler diliyorum. (CHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Tanal.

Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Diğer önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Alim Işık (Kütahya) ve arkadaşları

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU BAŞKANI M. MÜCAHİT FINDIKLI (Malatya) – Katılmıyoruz efendim.

BAŞKAN – Hükûmet?

MİLLÎ SAVUNMA BAKANI İSMET YILMAZ (Sivas) – Katılmıyoruz Başkanım.

MEHMET ŞANDIR (Mersin) – Gerekçe…

BAŞKAN – Gerekçeyi okutuyorum:

Gerekçe:

Bu düzenleme ile kaçak faaliyetlerin önlenmesi amaçlanmaktadır.

BAŞKAN – Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmiştir.

Madde 24’te iki önerge vardır, sırasıyla okutup işleme alıyorum.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 Sıra Sayılı Petrol Kanunu Tasarısının 24. Maddesinin 3. Fıkrasının aşağıdaki şekilde değiştirilmesini arz ve teklif ederiz.

Mehmet Ali Susam Mehmet Şeker Turgut Dibek

İzmir Gaziantep Kırklareli

Kemal Değirmendereli Aytun Çıray Turgay Develi

Edirne İzmir Adana

“(3) Petrol hakkı sahibi bu Kanuna, yönetmeliklere, araştırma izni, arama ruhsatı veya işletme ruhsatında yazılı şartlardan herhangi birine uymadığı takdirde kendisine şartlara uymadığı takdirde doksan gün sonunda petrol hakkının iptal edileceği ihtar edilir. Doksan günlük sürenin bitiminde petrol hakkı sahibinin şartlara uyabilmesi için ek süreye ihtiyaç olduğu Genel Müdürlükçe tespit edilir ise altmış günü geçmemek üzere ek süre verilir. Bu süre sonunda şartlara uymazsa sahip olduğu izin veya ruhsatı iptal edilir.”

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

450 sıra sayılı Türk Petrol Kanunu tasarısının 24.üncü maddesinin 4.ünci fıkrasının aşağıdaki şekilde değiştirilmesini arz ve teklif ederiz.

Alim Işık Emin Haluk Ayhan Bahattin Şeker

Kütahya Denizli Bilecik

Muharrem Varlı Erkan Akçay Mesut Dedeoğlu

Adana Manisa Kahramanmaraş

Cemalettin Şimşek

Samsun

"(4) 9 uncu maddenin birinci fıkrasında belirtilen Devlet hissesinin bir yıl içerisinde toplamda iki defa ilgili vergi dairesine ödenmediğinin tespiti halinde arama veya işletme ruhsatı iptal edilir."

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU BAŞKANI M. MÜCAHİT FINDIKLI (Malatya) – Katılmıyoruz.

BAŞKAN – Hükûmet, katılıyor musunuz?

MİLLÎ SAVUNMA BAKANI İSMET YILMAZ (Sivas) – Katılmıyoruz.

BAŞKAN – Gerekçeyi okutuyorum:

Gerekçe: Bu düzenleme ile Devlet hissesinin ödenmesinin yapılmamasının önlenmesi amaçlanmaktadır.

BAŞKAN – Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Diğer önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 Sıra Sayılı Petrol Kanunu Tasarısının 24. Maddesinin 3. Fıkrasının aşağıdaki şekilde değiştirilmesini arz ve teklif ederiz.

Turgay Develi (Adana) ve arkadaşları

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU BAŞKANI M. MÜCAHİT FINDIKLI (Malatya) – Katılmıyoruz.

BAŞKAN – Hükûmet, katılıyor musunuz?

MİLLÎ SAVUNMA BAKANI İSMET YILMAZ (Sivas) – Katılmıyoruz.

BAŞKAN – Sayın Develi, buyurunuz lütfen. (CHP sıralarından alkışlar)

Buyurun.

TURGAY DEVELİ (Adana) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Enerji Bakanı Sayın Taner Yıldız ya bizi, bu milleti aptal zannediyor ya da kendisi bu işleri -artık yorulmuş- beceremiyor; az önce, gözümüzün içine baka baka, sorduğumuz sorulara ya bilmediğinden yanlış cevap veriyor ya da bizi aptal zannediyor, bu milleti aptal zannediyor. Dünyadaki petrol devi şirketlerin kamu şirketi olmadığını söyledi. Biz petrol devi şirketlerin kamu şirketi olduğunu söylemedik ama hepsi millî şirketler. Aradaki farkı anlamadığımızı zannediyor. Laf kalabalığına getirerek sorulara cevap vermek yerine, kendi bildiğini anlatmaya çalışıyor.

Sayın Bakan çok tehlikeli işler yapıyor, Sayın AK PARTİ’li milletvekili arkadaşlarım. Sayın Bakan, Sayın Hükûmet, sayın grup başkan vekilleri, ısrarla ve inatla, Enerji Bakanlığındaki suistimal iddialarına, yolsuzluk iddialarına, görevi kötüye kullanma iddialarına ilişkin sorularımızı 1 defa, 2 defa, 3 defa, 4 defa yazılı olarak sormamıza rağmen, altında kendi imzasıyla lafı dolandırıp duruyor, cevap vermiyor. Sorduğumuz bir soruya, TEDAŞ’a sorduğumuz bir soruya “Enerji Bakanlığının talimatıyla teftiş kurulu raporlarını Bakanlığa gönderdik.” deniyor, Enerji Bakanlığından istediğimizde de “Maliye Bakanlığına sorun.” deniyor.

Burada denetim görevi yapıyoruz, yasama faaliyetlerinde bulunuyoruz. Sizin iktidarınızdaki kurumlarda çok ciddi yolsuzluk iddiaları var. Sayın Bakanın Bakanlığına bağlı TEDAŞ’ta enerji dağıtım ihalelerinde çok ciddi yolsuzluk iddiaları var. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, bir Düyun-ı Umumiye kurumu gibi çalışıyor. Çıkarılan yasalar, Devlet Demiryolları, PTT, TEDAŞ elektrik dağıtım ihaleleri ve Petrol Yasası, arkadaşlar, birer tasfiye yasaları ve bunu yaparken de o kurumun başındakilerin, o kurumun bürokratlarının kendilerine çalıştıklarına dair, özelleştirme yapılan şirketlerin kasalarında para bırakarak, elektrik sayaçlarını okumayarak bu milletin, hepimizin, yüz milyonlarca lira parasının çalındığı, özel şirketlere bırakıldığı konusunda teftiş kurulunun raporları var, Sayıştayın raporları var. Sayın Bakandan bunları istiyoruz, diyor ki: “Gidin, mahkemeye başvurun.” Be kardeşim, Sayın Bakan, mahkemeye gidebilmek için elimizde belge olması lazım değil mi?

Teftiş kurulu raporlarını -bütün yazılı taleplerimize rağmen- Meclis Başkanlığından rica ettim, yazdım, Sayın Bakana yazdım, TEDAŞ’a yazdım, lafı dolandırıyor. Geçen gün de söyledim, saklayacak bir şey yoksa, çalınan bir şey yoksa, yanlış bir işlem yoksa, ey Adalet ve Kalkınma Partisi sayın milletvekilleri, siz de rica edin, çıksın şu teftiş kurulu raporu. O zaman bizi mahcup edin, “Bizim AK PARTİ’de yolsuzluk yoktur.” diye bu belgeleri bizim suratımıza çarpın. Neden saklıyorsunuz bu belgeleri, teftiş kurulu raporlarını? Yüz milyonlarca dolarlık şaibe var; paralar çalınmış, ortada yok. Neden biriniz çıkıp “Sayın Bakan, neden bunun hesabını vermiyorsunuz bu CHP’lilere?” demiyorsunuz? Hiç mi vicdanınız kalmadı, hiç mi duyarlılığınız kalmadı?

Sayın milletvekilleri, Enerji Bakanınız çok yorulmuş, artık doğru bilgi vermiyor, burada milletvekillerinin sorduğu sorulara cevap dahi veremiyor. Ben, burada, 3 sefer, kendisinin gözünün içine baka baka bu belgeleri istedim, “Vereceğim.” dedi, hâlâ bekliyorum.

Saygılar sunuyorum. İyi akşamlar diliyorum. (CHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim.

Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmiştir.

Madde 25’te iki adet önerge vardır, sırasıyla okutup işleme alıyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 Sıra sayılı Petrol Kanunu Tasarısının 25. Maddesinde bulunan “Bakanlık tarafından” ibaresinden sonra gelmek üzere “kanunun yürürlüğe girmesini takip eden doksan gün içinde” ibaresinin eklenmesini arz ve teklif ederiz.

Mehmet Ali Susam Mehmet Şeker Turgut Dibek

İzmir Gaziantep Kırklareli

Kemal Değirmendereli Aytun Çıray Mahmut Tanal

Edirne İzmir İstanbul

TBMM Başkanlığına,

450 Sıra Sayılı Kanun Tasarısının 25. maddesinin Tasarı metninden çıkarılmasını arz ve teklif ederiz.

Reşat Doğru Alim Işık Mustafa Kalaycı

Tokat Kütahya Konya

Celal Adan Lütfü Türkkan Kemalettin Yılmaz

İstanbul Kocaeli Afyonkarahisar

Zühal Topcu

Ankara

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU BAŞKANI MAHMUT MÜCAHİT FINDIKLI (Malatya) – Katılmıyoruz efendim.

BAŞKAN – Hükûmet katılıyor mu?

MİLLÎ SAVUNMA BAKANI İSMET YILMAZ (Sivas) – Katılmıyoruz Başkan.

MEHMET ŞANDIR (Mersin) – Gerekçe…

BAŞKAN – Gerekçeyi okutuyorum:

Gerekçe: TPAO’nun rekabet gücünün azaltılarak, kanun kapsamından çıkartılmış olması Türkiye Cumhuriyeti devletinin ulusal çıkarlarına aykırı olup, tasarının kanunlaşması halinde TPAO’nun özelleştirilmesinin altyapısı hazırlanmış olacaktır. Bu nedenle bu tasarı iyi niyetle hazırlanmamıştır ve geri çekilmesi hayırlı olacaktır. Bu maddenin tasarı metninden çıkartılması Türk milletinin lehine, uluslararası petrol şirketlerinin ise aleyhinedir.

BAŞKAN – Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Diğer önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 Sıra Sayılı Petrol Kanunu Tasarısının 25. Maddesinde bulunan “Bakanlık tarafından” ibaresinden sonra gelmek üzere “kanunun yürürlüğe girmesini takip eden doksan gün içinde” ibaresinin eklenmesini arz ve teklif ederiz.

Mehmet Ali Susam (İzmir) ve arkadaşları

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU BAŞKANI MAHMUT MÜCAHİT FINDIKLI (Malatya) – Katılmıyoruz efendim.

BAŞKAN – Hükûmet katılıyor mu?

MİLLÎ SAVUNMA BAKANI İSMET YILMAZ (Sivas) – Katılmıyoruz.

BAŞKAN – Kim konuşacak?

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) – Sayın Mahmut Tanal…

BAŞKAN – Sayın Tanal, buyurunuz. (CHP sıralarından alkışlar)

MAHMUT TANAL (İstanbul) – Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Değerli milletvekilleri, hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Değerli milletvekilleri, bu kanun tasarısında, satılan petrolün, üretilen petrolün, bulunan petrolün tamamı yurt dışına gönderilebilir, götürülebilir, herhangi bir kısıtlama bu açıdan yok ve yurt dışına gönderilen petrolün veya doğal gazın dolar olarak Türkiye’ye getirilebileceğine ilişkin kesin, yasaklayıcı bir yaptırımı da yok. Tasarıya baktığımız zaman, bu konuda bir serbestlik ilkesi getirilmiş durumda.

Şimdi, içinizde milletvekili olmadan önce yurt dışına ürün ihraç eden arkadaşlarımız vardır. İçinizde, ürün ihraç edip o dövizini Türkiye’ye geri getirmediği için yargılananların avukatlığını yapan arkadaşlarımız da vardır.

Anayasa’nın eşitlik ilkesi uyarınca, ülkemizden yurt dışına ihraç edilen, gönderilen, satılan gerek hizmetin gerek ürünün bedelinin, ülkemize belli bir süre içerisinde döviz cinsinden geri gelmesi gerekiyor ancak bu yasa tasarısına baktığımız zaman, Türkiye’de bulunan yer altı zenginliklerinin yurt dışına olduğu gibi gönderilmesi hâlinde para Türkiye’ye getirilmese de hiçbir mahzuru olmaz, hiçbir cezası yok, hiçbir yaptırımı yok. Bunun adı nedir? Bunun hukuk literatüründe, bildiğimiz kadarıyla, kapitülasyonlardan bir farkı yoktur.

Bu Petrol Yasası uyarınca, doğal gaz ve petrol Türkiye’de aranıp bulunmuş, yurt dışına gönderilmiş. Peki, döviz de Türkiye’ye gelmiyor, petrol de Türkiye’ye gelmiyor, o zaman bu yasa tasarısının, bu kanunun kime faydası var? Bu kanunun Türk vatandaşına faydasının olabilmesi için, en azından, ülkemizden yurt dışına gönderilen bu petrolün karşılığı olan dövizin Türkiye’ye geri gelmesi lazım.

Sayın Elitaş bir esnaftı milletvekili olmadan önce. Yurt dışına ihraç etmiş olduğunuz bir malın, bir ürünün bedelinin belli bir süre sonra Türkiye’ye döviz cinsinden getirilmesi gerekmiyor muydu Sayın Elitaş? O dönemde eğer siz getirmemiş olsaydınız, gayet rahat ağır ceza mahkemesinde yargılanmış olacaktınız.

Peki, sizin eğer bu şekilde ihracatınız olmuşsa, size göndermiş olduğunuz bu ürünün karşılığındaki dövizi Türkiye’ye getirme zorunluluğu getiriliyor da bu şirketlere niye getirilmiyor? Bu ayrıcalık, bu imtiyaz neden kaynaklanıyor? Burada, gerçekten, esnaf açısından bir eşitsizlik söz konusu.

Burada bu yasa kimin çıkarına olur? Düşünüyorum, taşınıyorum, olabilecek olan tek bir şey var; ancak yabancı şirketlerin menfaatine, Türk vatandaşının çıkarı yok, devletin çıkarı yok. Gönderilen ürünün karşılığında döviz Türkiye’ye gelmiyor, artı, daha ötesi, burada üretilen, bulunan, aranan doğal gazın veya petrolün -ihtiyacımız olanın- ne kadarının Türkiye’de kalacağına ilişkin herhangi bir yaptırım yok.

Bu açılardan baktığımız zaman, gerçekten burada büyük bir sıkıntı var. Arama ruhsatının verilmesiyle ilgili evet, denizlerde yüzde 1 teminat arıyorsunuz, karada yüzde 2 teminat arıyorsunuz. Peki, sadece bu kriter yetiyor mu? En azından, bununla ilgili deneyimin de aranması gerekmez mi, teknik bilginin de aranması gerekmez mi? Bu ruhsatın verilmesinin koşullarının arasında teknik bilgi ve deneyim ilkesinin de, kriterlerinin de olması gerekir. Bu anlamda da gerçekten, tasarıda büyük bir eksiklik var. Hâlen zaman geçmiş değil. Tabii, biz bu tasarıyı, bu kadar söylerken, eleştirileri söylerken halkımızın çıkarı için söylüyoruz. Yani, burada doğruları söylüyoruz, kötü olan tarafını söyledik, iyi olan tarafını da söyledim, o bürokrasi açısından, sürelerin kısaltılması açısından. Ne olur, yani hakikaten doğru olan şeye de biraz destek vermenizi arz ediyorum.

Hepinize tekrar iyi geceler diliyorum. (CHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim.

Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmiştir.

Madde 26’da üç adet önerge vardır, sırasıyla okutup işleme alıyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 Sıra Sayılı Petrol Kanunu Tasarısının 26. Maddesine aşağıda Fıkranın eklenmesini arz ve teklif ederiz.

Mehmet Ali Susam Mehmet Şeker Turgut Dibek

İzmir Gaziantep Kırklareli

Aytun Çıray Kemal Değirmendereli

İzmir Edirne

"2) Petrol ve doğalgaz arama ve üretim amaçlı olarak Türkiye Cumhuriyeti dışında bir ülkede yatırım yapacak Türk şirketlerinin,

a) Yatırımın yapıldığı ülkede çalıştırdığı her bir Türkiye Cumhuriyeti vatandaşının ücretinin ve sosyal güvenlik primlerinin yarısı devlet tarafından ödenir.

b) Yatırımın yapıldığı tesiste çalışan yabancı personel ücretinin beşte biri devlet tarafından ödenir.

c) Proje için Türkiye'de üretilen ekipman her türlü gümrük vergisinden istisnadır.

d) Yurt dışında açılacak ofislerin giderlerinin yüzde otuzu devlet bir sonraki yılın vergisinden mahsup edilir.

BAŞKAN – Sayın milletvekilleri, şimdi okutacağım iki önerge aynı mahiyette bulunduğundan önergeleri birlikte işleme alacağım, talepleri hâlinde önerge sahiplerine ayrı ayrı söz vereceğim veya gerekçelerini okutacağım.

Şimdi aynı mahiyetteki önergeleri okutuyorum:

TBMM Başkanlığına

450 Sıra Sayılı Kanun Tasarısının 26. maddesinin tasarı metninden çıkartılmasını arz ve teklif ederiz.

Reşat Doğru Alim Işık Mustafa Kalaycı

Tokat Kütahya Konya

Celal Adan Lütfü Türkkan Kemalettin Yılmaz

İstanbul Kocaeli Afyonkarahisar

Zühal Topcu

Ankara

Aynı mahiyetteki diğer önergenin imza sahipleri:

İdris Baluken Sırrı Sakık Abdullah Levent Tüzel

Bingöl Muş İstanbul

Mülkiye Birtane Adil Zozani

Kars Hakkâri

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU BAŞKANI M. MÜCAHİT FINDIKLI (Malatya) – Katılmıyoruz.

BAŞKAN – Hükûmet?

MİLLÎ SAVUNMA BAKANI İSMET YILMAZ (Sivas) – Katılmıyoruz.

BAŞKAN – Gerekçeleri okutuyorum:

Gerekçe:

Bu madde ile petrol şirketlerine özel teşvik sisteminin getirilmesi amaçlanmaktadır. Verilecek teşvikler Türkiyeli yurttaşların, memur ve çalışanların ödediği vergilerden oluşmaktadır. Petrol şirketlerine kaynak aktarılmasını sağlayacak 26. maddenin (12) fıkrasının tasarı metninden çıkarılması gerekmektedir.

Gerekçe: TPAO’nun rekabet gücünün azaltılarak, kanun kapsamından çıkartılmış olması Türkiye Cumhuriyeti Devletinin ulusal çıkarlarına aykırı olup, tasarının kanunlaşması halinde TPAO’nun özelleştirilmesinin altyapısı hazırlanmış olacaktır. Bu nedenle bu tasarı iyi niyetle hazırlanmamıştır ve geri çekilmesi hayırlı olacaktır. Bu maddenin tasarı metninden çıkartılması Türk milletinin lehine, uluslararası petrol şirketlerinin ise aleyhinedir.

BAŞKAN – Aynı mahiyetteki önergeleri oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Diğer önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 Sıra sayılı Petrol Kanunu Tasarısının 26. Maddesine aşağıdaki Fıkranın eklenmesini arz ve teklif ederiz.

Turgut Dibek (Kırklareli) ve arkadaşları

“2) Petrol ve doğalgaz arama ve üretim amaçlı olarak Türkiye Cumhuriyeti dışında bir ülkede yatırım yapacak Türk şirketlerinin,

a) Yatırımın yapıldığı ülkede çalıştırdığı her bir Türkiye Cumhuriyeti vatandaşının ücretinin ve sosyal güvenlik primlerinin yarısı devlet tarafından ödenir.

b) Yatırımın yapıldığı tesiste çalışan yabancı personel ücretinin beşte biri devlet tarafından ödenir.

c) Proje için Türkiye’de üretilen ekipman her türlü gümrük vergisinden istisnadır.

d) Yurt dışında açılacak ofislerin giderlerinin yüzde otuzu devlet bir sonraki yılın vergisinden mahsup edilir.

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU BAŞKANI M. MÜCAHİT FINDIKLI (Malatya) – Katılmıyoruz.

BAŞKAN – Hükûmet?

MİLLÎ SAVUNMA BAKANI İSMET YILMAZ (Sivas) – Katılmıyoruz.

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) – Gerekçe okunsun.

BAŞKAN – Gerekçeyi okuyun.

Gerekçe:

Başta TPAO olmak üzere Türk petrol şirketlerinin yurt dışında yatırım yapmasının önünü açacak teşvik sisteminin getirilmesi sağlanmıştır.

BAŞKAN – Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmemiştir.

Maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Madde 27 (1)’inci fıkranın (a) bendini oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Madde 27 (1)’inci fıkranın (b) bendini oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Madde 27 (2)’nci fıkrayı oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Madde 27 (3)’üncü fıkrayı…

III. – YOKLAMA

(CHP sıralarından bir grup milletvekili ayağa kalktı)

MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ (İstanbul) – Yoklama istiyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Hayhay.

Madde 27 (3)’üncü fıkrada yoklama talebi var.

Sayın Hamzaçebi, Sayın Özel, Sayın Moroğlu, Sayın Akar, Sayın Kuşoğlu, Sayın Çelebi, Sayın Çam, Sayın Toprak, Sayın Güneş, Sayın Develi, Sayın Acar, Sayın Eyidoğan, Sayın Aygün, Sayın Öz, Sayın Ağbaba, Sayın Özgündüz, Sayın Tanal, Sayın Atıcı, Sayın Işık, Sayın Aydın.

İki dakika süre veriyorum.

Yoklamayı başlatıyorum.

(Elektronik cihazla yoklama yapıldı)

BAŞKAN – Toplantı yeter sayısı vardır.

X.- KANUN TASARI VE TEKLİFLERİ İLE KOMİSYONLARDAN GELEN DİĞER İŞLER (Devam)

A) Kanun Tasarı ve Teklifleri (Devam)

3.- Türk Petrol Kanunu Tasarısı ile Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu Raporu (1/725) (S. Sayısı: 450) (Devam)

BAŞKAN – Madde 27 (3)’üncü fıkrayı oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Madde 27 (4)’üncü fıkrayı oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Madde 27 (5)’inci fıkrayı oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Geçici madde 1’i oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Geçici madde 2’yi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Geçici madde 3’ü oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Geçici madde 4’ü oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Sayın milletvekilleri, yeni madde ihdasına dair bir önerge vardır. Önergeyi okutup Komisyona soracağım, Komisyon önergeye salt çoğunlukla, 14 üyesiyle katılırsa önerge üzerinde yeni bir madde olarak görüşme açacağım. Komisyonun salt çoğunlukla katılmaması hâlinde ise önergeyi işlemden kaldıracağım.

Şimdi, önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 450 Sıra Sayılı Petrol Kanunu Tasarısının Geçici 4. Maddesi’nden sonra aşağıda bulunan Geçici Madde 5’in ihdas edilmesini arz ve teklif ederiz.

Mehmet Ali Susam Mehmet Şeker Turgut Dibek

İzmir Gaziantep Kırklareli

Kemal Değirmendereli Aytun Çıray

Edirne İzmir

“Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Kanunu, Türk Petrol Kanununun yürürlük tarihinden itibaren altı ay içerisinde çıkarılır.”

BAŞKAN – Muhterem Komisyon, önergeye salt çoğunlukla katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİÎ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU BAŞKANI M. MÜCAHİT FINDIKLI (Malatya) – Salt çoğunluğumuz yoktur, katılamıyoruz efendim.

BAŞKAN – Komisyon önergeye salt çoğunlukla katılmamış olduğundan önergeyi işlemden kaldırıyorum.

Madde 28’te bir önerge vardır, okutup işleme alıyorum.

TBMM Başkanlığına

450 Sıra Sayılı Kanun Tasarısının 28. Maddesinin Tasarı metninden çıkarılmasını arz ve teklif ederiz.

Reşat Doğru Alim Işık Mustafa Kalaycı

Tokat Kütahya Konya

Zühal Topcu Lütfü Türkkan Ali Uzunırmak

Ankara Kocaeli Aydın

Kemalettin Yılmaz

Afyonkarahisar

BAŞKAN – Sayın Komisyon katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİÎ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU BAŞKANI M. MÜCAHİT FINDIKLI (Malatya) – Katılmıyoruz efendim.

BAŞKAN – Hükûmet?

MİLLÎ SAVUNMA BAKANI İSMET YILMAZ (Sivas) – Katılmıyoruz.

BAŞKAN – Gerekçeyi okutuyorum.

Gerekçe: TPAO’nun rekabet gücünün azaltılarak kanun kapsamından çıkartılmış olması Türkiye Cumhuriyeti Devletinin ulusal çıkarlarına aykırı olup, Tasarının kanunlaşması halinde TPAO’nun özelleştirilmesinin altyapısı hazırlanmış olacaktır. Bu nedenle bu tasarı iyi niyetle hazırlanmamıştır ve geri çekilmesi daha hayırlı olacaktır. Bu maddenin Tasarı metninden çıkartılması Türk milletinin lehine, uluslararası petrol şirketlerinin ise aleyhinedir.

BAŞKAN – Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmiştir.

Madde 29’da bir adet önerge vardır, okutup işleme alıyorum:

TBMM Başkanlığına,

450 Sıra Sayılı Kanun Tasarısının 29. maddesinin aşağıdaki şekilde değiştirilmesini arz ve teklif ederiz.

“Bu kanun hükümlerini Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı yürütür.”

Alim Işık Mustafa Kalaycı Zühal Topcu

Kütahya Konya Ankara

Kemalettin Yılmaz Ali Uzunırmak Lütfü Türkkan

Afyonkarahisar Aydın Kocaeli

BAŞKAN – Komisyon, katılıyor musunuz?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİİ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU BAŞKANI M. MÜCAHİT FINDIKLİ (Malatya) – Katılmıyoruz efendim.

BAŞKAN – Hükûmet?

MİLLÎ SAVUNMA BAKANI İSMET YILMAZ (Sivas) – Katılmıyoruz.

BAŞKAN – Sayın Işık buyurunuz. (MHP sıralarından alkışlar)

ALİM IŞIK (Kütahya) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; tasarının son maddesi üzerine verdiğimiz önerge hakkında söz aldım. Her ne kadar önerge Bakanlar Kurulu yerine “Bu kanunu Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı yürütür.” şeklinde düzenlenmiş ise de bu formaliteden ibaret. Ama, tarihe not düşme adına, bu kanunla ilgili birkaç konuyu sizlerle paylaşmak istiyorum.

Dikkatinizi çekmiştir, tasarının başından bu yana Sayın Bakana bir soru sordum: TPAO’nun özelleştirilmesi konusunda kısa, orta veya uzun vadeli Hükûmetinizin bir düşüncesi, görüşü var mıdır dedim.

MİLLÎ SAVUNMA BAKANI İSMET YILMAZ (Sivas) – Yok.

ALİM IŞIK (Devamla) – Sayın Bakanın çok manidar ve zımnen “Evet, biz özelleştireceğiz.” anlamına gelen cevabını siz duydunuz, ben nota geçsin diye bir daha söylüyorum: “TPAO’yu halka arz edebiliriz veya TPAO özel şirketler aracılığıyla bundan sonraki faaliyetlerini yurt içinde ve yurt dışında sürdürebilir.” İşte, bu kanun tasarısı, altını çizdiğim gibi, TPAO’nun bundan sonraki adımda özelleştirilmesiyle ilgili bir tasarıdır. Sizlere hayırlı olsun ama bu, Türk milletine hayırlı olmayacak.

Değerli milletvekilleri, bu tasarıda, Komisyon görüşmelerinden bu ana kadar, hep iyi niyetle, acaba tehlikeleri azaltabilir miyiz arayışı içerisinde yardımcı olmaya çalıştık ama gördük ki çok ısrarlı bir tutum, Sayın Bakanlığı ve Hükûmeti, sizin ve bizim eleştirilerimize ve önerilerimize katamadı. Buradan da anlaşılıyor ki Sayın Bakan zor durumda.

Eski Sayın Bakan Hilmi Güler’i 5574 sayılı Kanun götürmüştür. İnanıyorum ki ve üzülerek ifade ediyorum ki Sayın Bakanı bu kanun götürecektir. Sayın Bakan bu kanun yürürlüğe girdikten ve yasalaştıktan sonra o koltukta bugünkü gibi rahat oturamayacaktır. Çünkü 2003 yılında petrol fiyatlarının 26 dolar/varil olduğu dönemde 1 varil başına net kâr 8,78 dolardı sayın milletvekilleri. O günden bugüne artan fiyatlarla, ortalama 110 doları aldığınızda bugünün fiyatıyla bu net kâr 55,25 dolara yükselmiştir. Eğer TPAO millî şirket olarak kalabilmiş, bundan sonraki faaliyetlerini bu şekilde yürütebilmiş olsaydı bu para Türkiye Cumhuriyeti devletinin kasasındaki net kâr olacaktı ama bundan sonra yabancı şirketlerin net kârı olacaktır.

Bunu özellikle sizlerle paylaşmak için bu sözü aldım. Bundan utanmama adına, yarın “eyvah” dememe adına, son kararınız olarak, lütfen, ne olur, iyi niyetle yapılmış olan bu uyarıları hiç olmazsa siz yeniden değerlendiriniz diyorum.

Değerli milletvekilleri, bu tasarı, tekrar ediyorum, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığının tarihten silinme tasarısıdır. Bundan sonra, Sayın Bakan bu konuyla ilgili bir daha söz edemeyecektir. Tüm ısrarlarımıza, önerilerimize rağmen, bu tasarıya sadece müzayedeyle ilgili “Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığına sorulur.” ibaresi geçmiştir. İyi okuyunuz kanunu, onun dışında başka bir yerde yoktur. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı kanunu çıkarılmadan, alelacele bu kanun tasarısının Komisyondan geçirilip hemen buraya getirilmesinin bir anlamı olmalı. Bu anlamı, lütfen iyi değerlendiriniz.

Bu tasarı, tekrar ediyorum, aziz Türk milletinin istediği bir tasarı değildir. Bölgede gerçekleşen olaylarla beraber değerlendirildiğinde… Ve bugün BDP’li bir milletvekilinin bu kürsüden söylediği sözleri, lütfen tutanakları alıp okuyunuz. Size dayatılan ve Hükûmetin PKK’ya verdiği sözler kasım ayına kadar yerine getirilmezse bu tasarının işletilmeyeceği tehdidini size bir milletvekili bu kürsüden yapmıştır. Ben hatırlatıyorum.

MUSTAFA ÖZTÜRK (Bursa) – Hiçbir söz vermedik.

ALİM IŞIK (Devamla) – Ben hatırlatıyorum. Tutanakları okuyunuz, niçin bunun çıkarıldığını lütfen bu kapsamda yeniden değerlendiriniz diyorum.

Gecenin bu vaktinde tekrar hepimize saygılar sunuyor, tasarının hiç olmazsa son anda yeniden değerlendirilmesinin sorumluluğunun da sizlerin omuzlarınızda ve parmaklarınızda olduğunu hatırlatıyorum.

Saygılar sunuyorum. (MHP sıralarından alkışlar)

MEHMET ŞANDIR (Mersin) – Sorumluluk sizdedir.

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Işık.

Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmemiştir.

Maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmiştir.

İkinci bölümde yer alan maddelerin oylamaları tamamlanmıştır.

Şimdi, İç Tüzük madde 86’ya göre oyunun rengini belli etmek üzere İzmir Milletvekili Sayın Musa Çam, aleyhte olmak üzere. (CHP sıralarından alkışlar)

Buyurunuz.

MUSA ÇAM (İzmir) – Sayın Başkan, Türkiye Büyük Millet Meclisinin saygıdeğer üyeleri; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Dün saat 01.00’de bitirmiştik, bugün yine aynı saatleri bulduk ve elli dokuz yıllık tarihî bir kurumu bugün sizler oylarınızla tarihe gömeceksiniz ama biz, yine, burada, tarihsel görevimizi yapacağız ve tarihe bir not düşeceğiz.

Değerli arkadaşlar, bugün bu kanun geçerken şöyle bir şeyi anımsadım: 2001 yılında Kemal Derviş’in Bakan olduğu dönemde “on beş günde on beş yasa” diye bir kanunlar serisi geçti. Şimdi, son bir ay içerisinde de bu Mecliste, Türkiye Büyük Millet Meclisinde kent hastaneleri, Devlet Demiryollarının serbestleştirilmesi, Gümrük Kanunu’nun içerisinde Yassıada ve Sivriada’nın özelleştirilmesi ve imara açılması ve PTT’nin serbestleştirilmesi ve özelleştirilmesi ve bugün de Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığının… Son noktayı vuruyorsunuz ve cumhuriyetin kazandırmış olduğu ne kadar kamu iktisadi teşebbüsleri var ise onları ortadan kaldırıyorsunuz. Bunun vebali ve sorumluluğu çok büyüktür ve çok ağırdır. Ama ben bir kez daha değerli milletvekillerimize bunları hatırlatmak istiyorum.

Sayın milletvekilleri, bu yasayla yabancı devlet şirketlerinin petrol faaliyetlerinde bulunabilmeleri için aranan Bakanlar Kurulu kararı kaldırılarak arama ve üretim faaliyetlerine yabancı devletlerin hâkimiyetinin önünün açıldığını biliyor musunuz? “Devlet adına arama ve işletme ruhsatı alma hakkı Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığına aittir.” hükmü yasadan çıkarılıyor. Süresi dolan petrol üretim sahalarının, dünyada olduğu gibi, devlet adına üretime devam etmesi için Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığına verilmesini öngören yasa maddesini kaldırıyorsunuz.

Sayın milletvekilleri, bu yasa ile petrol arama ruhsatı için yapılacak başvurularda aranan teknik yeterliliğe ve tecrübeye sahip olunma şartı kaldırılıyor. Yetkin olmayan şirketlere ruhsat verilmesinin önünü açıyorsunuz. Orman sayılan yerlerde, ilave olarak millî parklar da dâhil, petrol arama ve üretimi yapılmasının önünü açıyorsunuz.

ÜNAL KACIR (İstanbul) – Çıkarttık ya onu, görmedin mi?

MİLLÎ SAVUNMA BAKANI İSMET YILMAZ (Sivas) – Kaldırıldı.

MUSA ÇAM (Devamla) – Sayın milletvekilleri, vergi oranlarında yapılabilecek artışlardan kaynaklanacak devlet gelirlerinden vazgeçilirken tek bir şirketin devlet oluşturabilecek şekilde tüm ülke kara ve deniz alanlarında hak sahibi olması riskini yaratıyorsunuz.

Değerli milletvekilleri, stratejik bir ham maddenin aranması ve üretiminde yerli istihdamı ve tecrübeyi artırmak amacıyla -tüm dünya örneklerinde olduğu gibi- petrol şirketlerinin çalıştırdıkları her 1 yabancı personele karşılık aynı meslek grubundan 2 Türk vatandaşının çalıştırılmasını reddediyorsunuz.

Değerli milletvekilleri, bu kabul edeceğiniz yasayla Adıyaman, Batman, Lüleburgaz bölge müdürlükleri merkez teşkilatı ülke çapında yatırımı, istihdamı önemli çapta ortadan kaldırıyorsunuz. Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı’nın yüzde 6,53’ü, Güney Kafkasya Doğal Gaz Boru Hattı’nın yüzde 9 ortağı ve boru hatlarıyla taşınacak petrol ve iletilecek doğal gazda hisse sahibidir, bunu ortadan yok ediyorsunuz.

Değerli milletvekilleri, bu yasaya “evet” diyerek, ülkemizde petrol aramacılığını teşvik etmek amacıyla hazırlanan tasarıda millî menfaatlerimizi gözetmeyerek, yer altı kaynaklarımızın kamu yararına uygun olarak devlet eliyle değerlendirilmesine imkân vermeyerek millî petrol şirketimiz Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığına son veriyorsunuz.

Şimdi, size geçmiş tutanaklardan iki paragrafı sunmak istiyorum.

Yıl 2001, bir milletvekili kürsüde şunları söylüyor: “Değerli milletvekili arkadaşlarım, bir üzüntümü de ifade etmek istiyorum. Parlamentodaki milletvekili arkadaşlarımız gelen her tasarıyı kabul etmek veya reddetmek… Yani oylama memuru değildir. Bu yasa tasarısı önümüzdeki yirmi yıl belli sermayeyi Türkiye’de tutacak ve yaklaşık milyarlarca dolarla ifade eden kaynağı dışarıya götürecektir. Böyle çok hassas konularda milletvekili arkadaşlarımızın -bir kere daha ifade edeyim, bu tutanaklar mutlaka tarihe şahitlik edecektir- en azından tasarıyı okumayan arkadaşlarımızın bu yasaya oy vermesinin yanlış olduğu kanaatindeyim.” 2001 yılında Fazilet Partisi Grubu adına Konya Milletvekili Veysel Candan söylüyor bunu.

Yine, bir tutanaktan bir paragrafı okuyorum sizlere: “Değerli milletvekilleri, yapacağınız kanunlara iyi dikkat etmemiz gerekir. Her kanunun yeterli düşünme, tetkik, araştırma, müzakere safhalarından sonra hazırlanıp kabul edilmesi gerekir. Türkiye Büyük Millet Meclisi kanun fabrikası gibi çalışamaz. ‘Şu kadar zamanda şu kadar kanun yaptık.’ demek marifet değildir. Eğer bir kanun bir ay sonra tadil için tekrar Genel Kurula geliyorsa kanun yapma tekniği açısından yeterli dikkat göstermediğimiz ortaya çıkar.”

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

MUSA ÇAM (Devamla) – “Örneğin, 20/2/2001 tarihinde Elektrik Piyasası Kanunu 4628 sayılı Kanun olarak kabul edildi. Şimdi, bu kanunla kabul edilen…” “…işlerimizin nasıl alelacele yapıldığına; yeterli müzakere, düşünme, araştırma şansı yoktur.” Ve bunu söyleyen de yine Fazilet Partisi Grubu adına Konya Milletvekili Remzi Çetin.

BAŞKAN – Çok teşekkür ederim Sayın Çam.

MUSA ÇAM (Devamla) - Şimdi, bu iki paragrafı, değerli milletvekilleri, izahat için söyledim.Fazilet milletvekilleri 2001 yılında Parlamentoda söylüyor ve milletvekillerini uyarıyor. Kaldırdığınız o parmaklarınızın bu ülkeye nelere mal olacağının bir kez daha altını çiziyorum, sizleri saygıyla selamlıyorum. (CHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Çam.

Tasarının görüşmeleri tamamlanmıştır.

Tasarının tümü açık oylamaya tabidir.

Açık oylamanın şekli hakkında Genel Kurulun kararını alacağım.

Açık oylamanın elektronik oylama cihazıyla yapılmasını oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmiştir.

Oylama için iki dakika süre veriyorum.

Vekâleten işlerini bildiğinize göre, oylama işlemini başlatıyorum.

(Elektronik cihazla oylama yapıldı)

BAŞKAN – 450 sıra sayılı Kanun Tasarısı açık oylama sonucu:

“Kullanılan Oy Sayısı

236

Kabul

206

Ret

30(x)

Kâtip Üye

Özlem Yemişçi

Tekirdağ

Kâtip Üye

Fatih Şahin

Ankara”

BAŞKAN – Evet, tasarı kabul edilmiş ve kanunlaşmıştır.

4’üncü sırada yer alan, Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı ile Millî Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu Raporu’nun görüşmelerine başlayacağız.

4.- Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı ile Milli Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu Raporu (1/759) (S. Sayısı: 453)

BAŞKAN – Komisyon? Yok.

Ertelenmiştir.

5’inci sırada yer alan, Tabiatı ve Biyolojik Çeşitliliği Koruma Kanunu Tasarısı ile ve Çevre Komisyonu Raporu’nun görüşmelerine başlayacağız.

5.- Tabiatı ve Biyolojik Çeşitliliği Koruma Kanunu Tasarısı ile Çevre Komisyonu Raporu (1/627) (S. Sayısı: 297)

BAŞKAN – Komisyon? Yok.

Ertelenmiştir.

Bundan sonra da Komisyonun bulunmayacağı anlaşıldığından kanun tasarı ve teklifleri ile komisyonlardan gelen diğer işleri sırasıyla görüşmek için, alınan karar gereğince, 30 Mayıs 2013 Perşembe günü saat 14.00’te toplanmak üzere birleşimi kapatıyorum.

İyi geceler.

Kapanma Saati: 01.22

(x) 450 S. Sayılı Basmayazı 22/5/2013 tarihli 108’inci Birleşim Tutanağı’na eklidir.

(x) Açık oylama kesin sonuçlarını gösteren tablo tutanağa eklidir.