DÖNEM: 23                             CİLT: 4                     YASAMA YILI: 2

 

 

 

 

 

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ

TUTANAK DERGİSİ

 

17’nci Birleşim

7 Kasım 2007 Çarşamba

 

 

İ Ç İ N D E K İ L E R

  I.- GE­ÇEN TU­TA­NAK ÖZE­Tİ

 II.- GE­LEN KÂĞIT­LAR

II­I.- YOK­LA­MA

IV.- GÜN­DEM DI­ŞI KO­NUŞ­MA­LAR

A) MİL­LET­VE­KİL­LE­Rİ­NİN GÜN­DEM DI­ŞI KO­NUŞ­MA­LA­RI

1.- Ma­lat­ya Mil­let­ve­ki­li Fe­rit Mev­lüt As­la­noğ­lu­’­nun, muh­tar­lar ve muh­tar­la­rın so­run­la­rı­na iliş­kin gün­dem dı­şı ko­nuş­ma­sı

2.- Si­irt Mil­let­ve­ki­li Afif De­mir­kı­ra­n’­ın, ül­ke­miz­de­ki ma­den po­tan­si­ye­li ve ma­den ara­ma­la­rı­na iliş­kin gün­dem dı­şı ko­nuş­ma­sı

3.- Ba­lı­ke­sir Mil­let­ve­ki­li Ah­met Du­ran Bu­lu­t’­un, kü­re­sel ısın­ma­nın Ege ve Mar­ma­ra Böl­ge­le­rin­de zey­tin üre­ti­mi­ne za­rar ver­me­si se­be­biy­le zey­tin üre­ti­ci­le­ri­nin des­tek kap­sa­mı­na alın­ma­sı­na iliş­kin gün­dem dı­şı ko­nuş­ma­sı

 

V.- BAŞ­KAN­LI­ĞIN GE­NEL KU­RU­LA SU­NUŞ­LA­RI

A) TEZ­KE­RE­LER

1.- Ku­zey Kıb­rıs Türk Cum­hu­ri­ye­ti Cum­hu­ri­yet Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­nın da­ve­ti­ne ica­bet ede­cek olan Par­la­men­to he­ye­ti­ni oluş­tur­mak üze­re si­ya­si par­ti grup­la­rın­ca bil­di­ri­len isim­le­re iliş­kin Baş­kan­lık tez­ke­re­si (3/213)

2.- Ku­zey Kıb­rıs Türk Cum­hu­ri­ye­ti Cum­hu­ri­yet Mec­li­si Baş­ka­nı Dr. Fat­ma Eke­noğ­lu­’­nun da­ve­ti­ne ica­bet­le, KKTC’­nin 24. Ku­ru­luş Yıl Dö­nü­mü Kut­la­ma­la­rı­na, TBMM Baş­ka­nı Kök­sal Top­ta­n’ı tem­si­len bir Par­la­men­to he­ye­ti ile ica­bet edil­me­si­ne iliş­kin Baş­kan­lık tez­ke­re­si (3/212)

3.- 98 ül­ke par­la­men­to­su ile TBMM ara­sın­da par­la­men­to­la­ra­ra­sı dost­luk gru­bu ku­rul­ma­sı­na iliş­kin Baş­kan­lık tez­ke­re­si (3/214)

B) MEC­LİS ARAŞ­TIR­MA­SI ÖNER­GE­LE­Rİ

1.- Ça­nak­ka­le Mil­let­ve­ki­li Ah­met Kü­çük ve 22 mil­let­ve­ki­li­nin, Kaz Dağ­la­rı­’n­da­ki ma­den­ci­lik fa­a­li­yet­le­ri­nin araş­tı­rı­la­rak çev­re­ye olum­suz et­ki­le­ri­nin ön­len­me­si için alın­ma­sı ge­re­ken ön­lem­le­rin be­lir­len­me­si ama­cıy­la Mec­lis araş­tır­ma­sı açıl­ma­sı­na iliş­kin öner­ge­si (10/33)

2.- Ay­dın Mil­let­ve­ki­li Ah­met Er­türk ve 20 mil­let­ve­ki­li­nin, zey­tin ve zey­tin­ya­ğı üre­ti­ci­le­ri­nin so­run­la­rı­nın araş­tı­rı­la­rak zey­tin­ci­li­ğin ge­liş­ti­ril­me­si için alın­ma­sı ge­re­ken ön­lem­le­rin be­lir­len­me­si ama­cıy­la Mec­lis araş­tır­ma­sı açıl­ma­sı­na iliş­kin öner­ge­si (10/34)

3.- Ka­ra­man Mil­let­ve­ki­li Mev­lüt Ak­gün ve 20 mil­let­ve­ki­li­nin, Türk­çe­de­ki bo­zul­ma ve ya­ban­cı­laş­ma­nın araş­tı­rı­la­rak Türk di­li­nin ko­run­ma­sı ve ge­liş­ti­ril­me­si için alın­ma­sı ge­re­ken ön­lem­le­rin be­lir­len­me­si ama­cıy­la Mec­lis araş­tır­ma­sı açıl­ma­sı­na iliş­kin öner­ge­si (10/35)

 

VI.- SO­RU­LAR VE CE­VAP­LAR

A) SÖZ­LÜ SO­RU­LAR VE CE­VAP­LA­RI

1.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, Rum ge­mi­le­ri­nin Türk li­man­la­rı­nı kul­lan­dı­ğı id­di­a­sı­na iliş­kin Baş­ba­kan­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/1)

2.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, Ar­da­ha­n’­da­ki do­ğal­gaz ya­tı­rım­la­rı­na iliş­kin Baş­ba­kan­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/2)

3.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, Ar­da­ha­n’­da ver­gi­siz ma­zot it­ha­la­tı iz­ni ve­ri­lip ve­ril­me­ye­ce­ği­ne iliş­kin Baş­ba­kan­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/3)

4.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, Ar­da­han Ar­da­nuç ka­ra­yo­lu­na iliş­kin Baş­ba­kan­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/4)

5.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, Ar­da­han il mer­ke­zin­den ge­çen ka­ra­yo­lu­nun ona­rı­mı­na iliş­kin Baş­ba­kan­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/5)

6.- Bi­le­cik Mil­let­ve­ki­li Ya­şar Tü­zü­n’­ün, ku­rak­lık kap­sa­mı­na alı­nan il­le­re iliş­kin Ta­rım ve Kö­yiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/10)

7.- An­tal­ya Mil­let­ve­ki­li Tay­fur Sü­ne­r’­in, Gök­çe­ler Ba­ra­jı ya­pı­mı­nın 2008 yı­lı prog­ra­mı­na alı­nıp alın­ma­ya­ca­ğı­na iliş­kin Çev­re ve Or­man Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/14)

8.- An­tal­ya Mil­let­ve­ki­li Tay­fur Sü­ne­r’­in, An­tal­ya-Ala­ra Ça­yın­dan kul­la­nı­lan iç­me su­yu­na ve Ala­ca Ça­yı­nın çev­re­sin­de­ki arıt­ma te­sis­le­ri­ne iliş­kin Çev­re ve Or­man Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/15)

9.- Tun­ce­li Mil­let­ve­ki­li Ka­mer Gen­ç’­in, Türk Ta­rih Ku­ru­mu Baş­ka­nı­nın ba­zı açık­la­ma­la­rı­na iliş­kin Baş­ba­kan­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/17)

10.- Tun­ce­li Mil­let­ve­ki­li Ka­mer Gen­ç’­in, bir te­le­viz­yon prog­ra­mın­da yap­tı­ğı ko­nuş­ma­ya iliş­kin Baş­ba­kan­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/18)

11.- An­tal­ya Mil­let­ve­ki­li Tay­fur Sü­ne­r’­in, çift­çi­le­re ya­pı­lan “ku­rak­lık yar­dı­mı”­na iliş­kin Ta­rım ve Kö­yiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/19)

12.- Tun­ce­li Mil­let­ve­ki­li Ka­mer Gen­ç’­in, te­rör­le mü­ca­de­le­de za­ra­ra uğ­ra­yan va­tan­daş­la­rın baş­vu­ru­la­rı­na iliş­kin Baş­ba­kan­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/21)

13.- Tun­ce­li Mil­let­ve­ki­li Ka­mer Gen­ç’­in, Pü­lü­mür Da­ğı-Mu­tu ara­sı ana­yo­lun as­falt­lan­ma­sı ve Per­tek Köp­rü­sü­nün ya­pı­mı­na iliş­kin Baş­ba­kan­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/22)

14.- Tun­ce­li Mil­let­ve­ki­li Ka­mer Gen­ç’­in, Tun­ce­li-Pü­lü­mü­r’­de mey­da­na ge­len dep­rem­ler­de za­rar gö­ren bi­na­la­ra iliş­kin Baş­ba­kan­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/23)

15.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/29) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

16.-Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru  öner­ge­si (6/30) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

17.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/31) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

18.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/32) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

19.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/33) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

20.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/34) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

21.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/35) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

22.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/36) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

23.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/37) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

24.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/38) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

25.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/39) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

26.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/40) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

27.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/41) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

28.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/42) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

29.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/43) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

30.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/44) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

31.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/45) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

32.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/46) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

33.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/47) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

34.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/48) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

35.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/49) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

36.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/50) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

37.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/51) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

38.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/52) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

39.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/53) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

40.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/54) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

41.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/55) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

42.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/56) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

43.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/57) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

44.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/58) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

45.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/59) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

46.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/60) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

47.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/61) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

48.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/62) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

49.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/63) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

50.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/64) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

51.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/65) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

52.- To­kat Mil­let­ve­ki­li Re­şat Doğ­ru­’­nun, To­kat ilin­de­ki KÖY­DES uy­gu­la­ma­la­rı­na iliş­kin Baş­ba­kan­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/87) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

53.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan  söz­lü  so­ru  öner­ge­si (6/90) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

54.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan  söz­lü  so­ru  öner­ge­si (6/91) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

55.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin  İçiş­le­ri  Ba­ka­nın­dan  söz­lü so­ru öner­ge­si (6/92) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

56.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri  Ba­ka­nın­dan  söz­lü  so­ru öner­ge­si (6/93) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

57.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin  İçiş­le­ri  Ba­ka­nın­dan  söz­lü so­ru öner­ge­si (6/94) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

58.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin  İçiş­le­ri  Ba­ka­nın­dan  söz­lü so­ru öner­ge­si (6/95) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

59.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin  İçiş­le­ri  Ba­ka­nın­dan söz­lü  so­ru öner­ge­si (6/96) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

60.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin  İçiş­le­ri  Ba­ka­nın­dan  söz­lü so­ru öner­ge­si (6/97) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

61.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri  Ba­ka­nın­dan  söz­lü  so­ru öner­ge­si (6/98) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

62.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri  Ba­ka­nın­dan  söz­lü  so­ru öner­ge­si (6/99) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

63.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri  Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/100) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

64.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru  öner­ge­si (6/101) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

65.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü  so­ru öner­ge­si (6/102) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

66.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan  söz­lü so­ru öner­ge­si (6/103) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

67.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan  söz­lü so­ru öner­ge­si (6/104) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

68.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü  so­ru öner­ge­si (6/105) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

69.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü  so­ru öner­ge­si (6/106) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

70.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü  so­ru öner­ge­si (6/107) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

71.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü  so­ru öner­ge­si (6/108) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

72.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü  so­ru öner­ge­si (6/109) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

73.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü  so­ru öner­ge­si (6/110) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

74.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü  so­ru öner­ge­si (6/111) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

75.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü  so­ru öner­ge­si (6/112) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

76.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü  so­ru öner­ge­si (6/113) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

77.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü  so­ru öner­ge­si (6/114) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

78.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü  so­ru öner­ge­si (6/115) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

79.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü  so­ru öner­ge­si (6/116) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

80.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan  söz­lü so­ru öner­ge­si (6/117) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

81.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan  söz­lü so­ru öner­ge­si (6/118) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

82.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü  so­ru öner­ge­si (6/119) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

83.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü  so­ru öner­ge­si (6/120) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

84.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü  so­ru öner­ge­si (6/121) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

85.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü  so­ru öner­ge­si (6/122) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

86.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü  so­ru öner­ge­si (6/123) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

87.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü  so­ru öner­ge­si (6/124) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

88.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü  so­ru öner­ge­si (6/125) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

89.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü  so­ru öner­ge­si (6/126) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

90.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü  so­ru öner­ge­si (6/127) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

91.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü  so­ru öner­ge­si (6/128) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

92.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü  so­ru öner­ge­si (6/129) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

93.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü  so­ru öner­ge­si (6/130) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

94.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü  so­ru öner­ge­si (6/131) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

95.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü  so­ru öner­ge­si (6/132) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

96.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü  so­ru öner­ge­si (6/133) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

97.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü  so­ru öner­ge­si (6/134) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

98.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü  so­ru öner­ge­si (6/135) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

99.- İzmir Mil­let­ve­ki­li Ah­met Er­si­n’­in, okul ser­vis­le­ri­nin de­ne­ti­mi­ne iliş­kin Baş­ba­kan­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/85)

100.- Tun­ce­li Mil­let­ve­ki­li Ka­mer Gen­ç’­in, Tuz­la Ge­mi Ter­sa­ne­sin­de ça­lı­şan iş­çi­le­re iliş­kin Baş­ba­kan­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/86)

101.- Ma­lat­ya Mil­let­ve­ki­li Fe­rit Mev­lüt As­la­noğ­lu­’­nun, Ma­lat­ya­’­da ya­pı­mı sü­ren ba­raj­la­ra iliş­kin Çev­re ve Or­man Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/88)

102.- Ma­lat­ya Mil­let­ve­ki­li Fe­rit Mev­lüt As­la­noğ­lu­’­nun, Ma­lat­ya­’­da­ki bö­lün­müş yol ça­lış­ma­la­rı­na iliş­kin Ulaş­tır­ma Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/89)

103.- An­tal­ya Mil­let­ve­ki­li Tay­fur Sü­ne­r’­in, An­tal­ya Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si­nin 100. Yıl Spor Komp­lek­si iha­le­si­ne iliş­kin Baş­ba­kan­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/136)

104.- An­tal­ya Mil­let­ve­ki­li Tay­fur Sü­ne­r’­in, Si­de­’­de­ki anıt me­zar ve çev­re­si­nin ba­kı­mı­na iliş­kin Baş­ba­kan­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/137)

105.- Tun­ce­li Mil­let­ve­ki­li Ka­mer Gen­ç’­in, şarap­ta­ki ver­gi­len­dir­me­nin üzüm üre­ti­mi­ne et­ki­si­ne iliş­kin Baş­ba­kan­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/138)

106.- Tun­ce­li Mil­let­ve­ki­li Ka­mer Gen­ç’­in, bir ka­ra­ko­lun ko­nu­mu­na iliş­kin Baş­ba­kan­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/139) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

B) YA­ZI­LI SO­RU­LAR VE CE­VAP­LA­RI

1.- An­tal­ya Mil­let­ve­ki­li Os­man Kap­ta­n’­ın, An­tal­ya-Fi­ni­ke­’­de Ak­çay De­re­si üze­rin­de bir ba­raj ya­pı­lıp ya­pıl­ma­ya­ca­ğı­na iliş­kin so­ru­su ve Çev­re ve Or­man Ba­ka­nı Vey­sel Eroğ­lu­’­nun ce­va­bı (7/277)

2.- An­tal­ya Mil­let­ve­ki­li Os­man Kap­ta­n’­ın, Zen­ge­der su­yu­nun kul­la­nıl­ma­sı­na iliş­kin Çev­re ve Or­man Ba­ka­nın­dan ya­zı­lı so­ru öner­ge­si (7/278)

3.- İzmir Mil­let­ve­ki­li Ok­tay Vu­ra­l’­ın, lenf kan­se­ri te­da­vi­sin­de kul­la­nı­lan bir ila­ca iliş­kin so­ru­su ve Sağ­lık Ba­ka­nı Re­cep Ak­da­ğ’­ın ce­va­bı (7/330)

4.- Ba­lı­ke­sir Mil­let­ve­ki­li Hü­se­yin Pa­zar­cı­’­nın, Da­hil­de İş­leme Re­ji­mi kap­sa­mın­da zey­tin­ya­ğı it­ha­la­tı­na izin ve­ril­di­ği id­di­a­sı­na iliş­kin so­ru­su ve Sa­na­yi ve Ti­ca­ret Ba­ka­nı Meh­met Za­fer Çağ­la­ya­n’­ın ce­va­bı (7/332)

5.- Ya­lo­va Mil­let­ve­ki­li Mu­har­rem İnce­’­nin, İngil­te­re va­tan­da­şı olup ol­ma­dı­ğı­na iliş­kin so­ru­su ve Dev­let Ba­ka­nı Meh­met Şim­şe­k’­in ce­va­bı (7/410)

6.- İzmir Mil­let­ve­ki­li Ah­met Er­si­n’­in, ba­lık çift­lik­le­ri ko­nu­sun­da gi­ri­şim­ler­de bu­lun­du­ğu id­di­a­sı­na iliş­kin so­ru­su ve Millî Sa­vun­ma Ba­ka­nı M.Vec­di Gö­nü­l’­ün ce­va­bı (7/412)

 

VI­I.- KA­NUN TA­SA­RI VE TEK­LİF­LE­Rİ İLE KO­MİS­YON­LAR­DAN GE­LEN Dİ­ĞER İŞ­LER

A) KA­NUN TA­SA­RI VE TEK­LİF­LE­Rİ

1.- Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti Hü­kü­me­ti ile Lit­van­ya Cum­hu­ri­ye­ti Hü­kü­me­ti Ara­sın­da Sa­vun­ma Sa­na­yii İş­bir­li­ği An­laş­ma­sı­nın Onay­lan­ma­sı­nın Uy­gun Bu­lun­du­ğu­na Da­ir Ka­nun Ta­sa­rı­sı ve Dı­şiş­le­ri Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru (1/278) (S. Sa­yı­sı: 19)

2.- Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti Hü­kü­me­ti ile Rus­ya Fe­de­ras­yo­nu Hü­kü­me­ti Ara­sın­da Sa­vun­ma Sa­na­yii Ala­nın­da İki­li İş Bir­li­ği Sü­re­sin­ce Mü­ba­de­le Edi­len ve­ya Oluş­tu­ru­lan Giz­li­lik De­re­ce­li Bil­gi ve Mal­ze­me­le­rin Kar­şı­lık­lı Ko­run­ma­sı An­laş­ma­sı­nın Onay­lan­ma­sı­nın Uy­gun Bu­lun­du­ğu­na Da­ir Ka­nun Ta­sa­rı­sı ve Dı­şiş­le­ri Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru (1/283) (S. Sa­yı­sı: 21)

3.- 8.5.2007 Ta­rih­li ve 5654 Sa­yı­lı Nük­le­er Güç San­tral­la­rı­nın Ku­rul­ma­sı ve İş­letil­me­si ile Ener­ji Sa­tı­şı­na İliş­kin Ka­nun ve Cum­hur­baş­ka­nın­ca Bir Da­ha Gö­rü­şül­mek Üze­re Ge­ri Gön­der­me Tez­ke­re­si ile Sa­na­yi, Ti­ca­ret, Ener­ji, Ta­bii Kay­nak­lar Bil­gi ve Tek­no­lo­ji Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru (1/26) (S.Sa­yı­sı: 45)

I.- GE­ÇEN TU­TA­NAK ÖZE­Tİ

TBMM Ge­nel Ku­ru­lu sa­at 15.00’te açıl­dı.

Edir­ne Mil­let­ve­ki­li Ce­ma­led­din Us­lu, çel­tik ta­rı­mı ve üre­ti­ci­le­rin so­run­la­rı­na,

Ko­ca­e­li Mil­let­ve­ki­li Azi­ze Si­bel Gö­nül, Dün­ya Şehir­ci­lik Gü­nü se­be­biy­le, ça­ğın ge­rek­le­ri­ne uy­gun şehir­leş­me­nin il­ke­le­ri­ne,

Kırk­la­re­li Mil­let­ve­ki­li Tan­sel Ba­rış, Er­ge­ne Neh­ri­’n­de­ki kir­li­li­ğin çev­re üze­rin­de­ki olum­suz et­ki­le­ri­ne ve bu ko­nu­da alın­ma­sı ge­re­ken ted­bir­le­re,

İliş­kin gün­dem dı­şı bi­rer ko­nuş­ma yap­tı­lar.

Kon­ya Mil­let­ve­ki­li Ab­dul­lah Çe­tin­ka­ya hak­kın­da ya­sa­ma do­ku­nul­maz­lı­ğı­nın kal­dı­rı­lıp kal­dı­rıl­ma­ma­sı hu­su­sun­da TBMM Baş­kan­lı­ğı­na gön­de­ri­len so­ruş­tur­ma dos­ya­sı­nın ia­de edil­me­si­ne iliş­kin Baş­ba­kan­lık tez­ke­re­si okun­du; Ana­ya­sa ve Ada­let Ko­mis­yo­nu üye­le­rin­den ku­ru­lu kar­ma ko­mis­yon­da bu­lu­nan dos­ya­nın Hükûme­te ge­ri ve­ril­di­ği açık­lan­dı.

Muğ­la Mil­let­ve­ki­li Fev­zi To­puz ve 23 mil­let­ve­ki­li­nin, or­man yan­gın­la­rı­nın ne­den­le­ri ve oluş­tur­du­ğu za­rar­la­rın araş­tı­rı­la­rak (10/30),

Bar­tın Mil­let­ve­ki­li Mu­ham­met Rı­za Yal­çın­ka­ya ve 22 mil­let­ve­ki­li­nin, Bar­tı­n’­da ku­rul­ma­sı plan­la­nan ter­mik san­tra­lin olum­lu ve olum­suz et­ki­le­ri­nin araş­tı­rı­la­rak (10/31),

Bur­sa Mil­let­ve­ki­li Ke­mal De­mi­rel ve 27 mil­let­ve­ki­li­nin, ray­lı sis­tem ve de­mir yo­lu ula­şı­mın­da­ki so­run­la­rın araş­tı­rı­la­rak ge­liş­ti­ril­me­si için (10/32),

Alın­ma­sı ge­re­ken ön­lem­le­rin be­lir­len­me­si ama­cıy­la Mec­lis araş­tır­ma­sı açıl­ma­sı­na iliş­kin öner­ge­le­ri Ge­nel Ku­ru­lun bil­gi­si­ne su­nul­du; öner­ge­le­rin gün­dem­de­ki yer­le­ri­ni ala­ca­ğı ve ön gö­rüş­me­le­ri­nin sı­ra­sı gel­di­ğin­de ya­pı­la­ca­ğı açık­lan­dı.

Su­ri­ye Arap Cum­hu­ri­ye­ti Gur­bet­çi­ler Ba­ka­nı Dr. Bo­ut­ha­i­na Sha­a­ba­n’­ın da­ve­ti üze­ri­ne Su­ri­ye­’­ye; Azer­bay­can Cum­hu­ri­ye­ti Ai­le, Ço­cuk ve Ka­dın­dan So­rum­lu Dev­let Ko­mi­te­si Baş­ka­nı Prof. Hic­ran Hü­sey­no­va­’­nın da­ve­ti üze­ri­ne de Azer­bay­ca­n’­a resmî zi­ya­ret­ler ger­çek­leş­ti­re­cek olan Dev­let Ba­ka­nı Ni­met Çu­buk­çu baş­kan­lı­ğın­da­ki he­ye­te, İstan­bul Mil­let­ve­ki­li Ay­şe Nur Bah­çe­ka­pı­lı­’­nın da ka­tıl­ma­sı­na iliş­kin Baş­kan­lık tez­ke­re­si ka­bul edil­di.

Gün­de­min “Ka­nun Ta­sa­rı ve Tek­lif­le­ri ile Ko­mis­yon­lar­dan Ge­len Di­ğer İş­ler” kıs­mı­nın 13’ün­cü sı­ra­sın­da yer alan 31 sı­ra sa­yı­lı Ka­nun Ta­sa­rı­sı­’­nın bu kıs­mın 1’in­ci, 18’in­ci sı­ra­sın­da yer alan 37 sı­ra sa­yı­lı Ka­nun Ta­sa­rı­sı­’­nın 2’nci, 24’ün­cü sı­ra­sın­da yer alan 44 sı­ra sa­yı­lı Ka­nun Ta­sa­rı­sı­’­nın 3’ün­cü, 2’nci sı­ra­sın­da yer alan 19 sı­ra sa­yı­lı Ka­nun Ta­sa­rı­sı­’­nın 4’ün­cü, 4’ün­cü sı­ra­sın­da yer alan 21 sı­ra sa­yı­lı Ka­nun Ta­sa­rı­sı­’­nın 5’in­ci, 25’in­ci sı­ra­sın­da yer alan 45 sı­ra sa­yı­lı 8/5/2007 ta­rih­li ve 5654 sa­yı­lı Nük­le­er Güç San­tral­le­ri­nin Ku­rul­ma­sı ve İş­letil­me­si ile Ener­ji Sa­tı­şı­na İliş­kin Ka­nun ve Ana­ya­sa­’­nın 89’un­cu ve 104’ün­cü mad­de­le­ri ge­re­ğin­ce Cum­hur­baş­ka­nın­ca bir da­ha gö­rü­şül­mek üze­re ge­ri gön­der­me tez­ke­re­si­nin 6’ncı sı­ra­sı­na alın­ma­sı­na ve di­ğer ka­nun ta­sa­rı ve tek­lif­le­ri­nin sı­ra­sı­nın bu­na gö­re te­sel­sül et­ti­ril­me­si­ne; Ge­nel Ku­ru­lun 6/11/2007 Sa­lı gü­nü 15.00-20.00 ve 7/11/2007 Çar­şam­ba gü­nü 14.00-19.00 sa­at­le­ri ara­sın­da ça­lış­ma­sı­na; 8/11/2007 Per­şem­be gü­nü bir­le­şi­min sa­at 14.00’te baş­la­ma­sı­na ve bu bir­le­şim­de 45 sı­ra sa­yı­lı 8/5/2007 ta­rih­li ve 5654 sa­yı­lı Nük­le­er Güç San­tral­le­ri­nin Ku­rul­ma­sı, İş­letil­me­si ile Ener­ji Sa­tı­şı­na İliş­kin Ka­nun ve Ana­ya­sa­’­nın 89’un­cu ve 104’ün­cü mad­de­le­ri ge­re­ğin­ce Cum­hur­baş­ka­nın­ca bir da­ha gö­rü­şül­mek üze­re ge­ri gön­der­me tez­ke­re­si­nin gö­rüş­me­le­ri­nin ta­mam­lan­ma­sı­na ka­dar ça­lış­ma­la­rı­nı sür­dür­me­si­ne; 6/11/2007 Sa­lı gün­kü bir­le­şim­de söz­lü so­ru­lar­dan son­ra, di­ğer de­ne­tim ko­nu­la­rı­nın gö­rü­şül­me­ye­rek, ka­nun ta­sa­rı ve tek­lif­le­ri­nin gö­rü­şül­me­si­ne iliş­kin Da­nış­ma Ku­ru­lu öne­ri­si, ya­pı­lan gö­rüş­me­ler­den son­ra, ka­bul edil­di.

Gün­de­min “Söz­lü So­ru­lar” kıs­mı­nın:

1’in­ci sı­ra­sın­da bu­lu­nan   (6/1),

2’nci sı­ra­sın­da bu­lu­nan (6/2),

3’ün­cü sı­ra­sın­da bu­lu­nan (6/3),

4’ün­cü sı­ra­sın­da bu­lu­nan (6/4),

5’in­ci sı­ra­sın­da bu­lu­nan (6/5),

Esas nu­ma­ra­lı so­ru­lar, il­gi­li ba­kan­lar Ge­nel Ku­rul­da ha­zır bu­lun­ma­dık­la­rın­dan, er­te­len­di;

6’ncı sı­ra­sın­da bu­lu­nan, To­kat Mil­let­ve­ki­li Re­şat Doğ­ru­’­nun (6/7),

7 ve 9’un­cu sı­ra­la­rın­da bu­lu­nan, Bi­le­cik Mil­let­ve­ki­li Ya­şar Tü­zü­n’­ün (6/9), (6/13),

18, 19, 20, 21, 22, 60, 61, 62, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69, 70, 71, 72, 73, 74, 75, 76, 77’nci sı­ra­la­rın­da bu­lu­nan, Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün (6/24), (6/25), (6/26), (6/27), (6/28), (6/66), (6/67), (6/68), (6/69), (6/70), (6/71), (6/72), (6/73), (6/74), (6/75), (6/76), (6/77), (6/78), (6/79), (6/80), (6/81), (6/82), (6/83),

78’in­ci sı­ra­sın­da bu­lu­nan, Tun­ce­li Mil­let­ve­ki­li Ka­mer Gen­ç’­in (6/84),

Esas nu­ma­ra­lı so­ru­la­rı­na Millî Eği­tim Ba­ka­nı Hü­se­yin Çe­lik ce­vap ver­di; To­kat Mil­let­ve­ki­li Re­şat Doğ­ru, Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğüt ve Tun­ce­li Mil­let­ve­ki­li Ka­mer Genç, ce­vap­la­ra kar­şı gö­rüş­le­ri­ni açık­la­dı­lar.

Gün­de­min “Ka­nun Ta­sa­rı ve Tek­lif­le­ri ile Ko­mis­yon­lar­dan Ge­len Di­ğer İş­ler” kıs­mı­nın:

1’in­ci sı­ra­sı­na alı­nan, Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti Ulaş­tır­ma Ba­kan­lı­ğı ile Su­ri­ye Arap Cum­hu­ri­ye­ti Ulaş­tır­ma Ba­kan­lı­ğı Ara­sın­da Ya­pı­lan Lo­ko­mo­tif, Va­gon ve Di­ğer Ray Hiz­met­le­ri­ni de Kap­sa­yan De­mir­yo­lu Araç ve Ge­reç­le­ri­nin Ya­pı­mı, Ge­liş­ti­ril­me­si, Ye­ni­len­me­si, Ba­kı­mı ve Ona­rı­mı ile İlgi­li Kar­şı­lık­lı An­laş­ma Pro­to­ko­lü­nün (1/274) (S. Sa­yı­sı: 31),

2’nci sı­ra­sı­na alı­nan, Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti Hü­kü­me­ti ile Rus­ya Fe­de­ras­yo­nu Hü­kü­me­ti Ara­sın­da De­niz­ler­de Ka­ra­su­la­rın Öte­sin­de­ki Olay­la­rın Ön­len­me­si­ne İliş­kin An­laş­ma­nın (1/279) (S. Sa­yı­sı: 37)

3’ün­cü sı­ra­sı­na alı­nan, Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti Hü­kü­me­ti ile Azer­bay­can Cum­hu­ri­ye­ti Hü­kü­me­ti Ara­sın­da Ha­ri­ta­cı­lık Ala­nın­da Eği­tim, Tek­nik ve Bi­lim­sel İş­bir­li­ği­ne Da­ir An­laş­ma­nın (1/323) (S. Sa­yı­sı: 44),

Onay­lan­ma­sı­nın Uy­gun Bu­lun­du­ğu­na Da­ir Ka­nun Ta­sa­rı­la­rı, gö­rüş­me­le­ri­ni mü­te­a­ki­ben ya­pı­lan açık oy­la­ma­lar­dan son­ra, ka­bul edil­di.

7 Ka­sım 2007 Çar­şam­ba gü­nü, alı­nan ka­rar ge­re­ğin­ce sa­at 14.00’te top­lan­mak üze­re, bir­le­şi­me 19.54’te son ve­ril­di.

Ey­yüp Ce­nap GÜL­PI­NAR
Baş­kan Ve­ki­li
	Mu­rat ÖZ­KAN	Fat­ma SAL­MAN KO­TAN
	Gi­re­sun	Ağ­rı
	Kâtip Üye	Kâtip Üye

                                                                                                                                No.: 25

II.- GELEN KÂĞITLAR

7 Kasım 2007 Çarşamba

Meclis Araştırması Önergeleri

1.- Çanakkale Milletvekili Ahmet Küçük ve 22 Milletvekilinin, Kaz Dağlarındaki madencilik faaliyetlerinin araştırılarak çevreye olumsuz etkilerinin önlenmesi için alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla Anayasanın 98 inci, İçtüzüğün 104 ve 105 inci maddeleri uyarınca bir Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergesi (10/33) (Başkanlığa geliş tarihi: 2/11/2007)

2.- Aydın Milletvekili Ahmet Ertürk ve 20 Milletvekilinin, zeytin ve zeytinyağı üreticilerinin sorunlarının araştırılarak zeytinciliğin geliştirilmesi için alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla Anayasanın 98 inci, İçtüzüğün 104 ve 105 inci maddeleri uyarınca bir Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergesi (10/34) (Başkanlığa geliş tarihi: 6/11/2007)

3.- Karaman Milletvekili Mevlüt Akgün ve 20 Milletvekilinin, Türkçedeki bozulma ve yabancılaşmanın araştırılarak Türk dilinin korunması ve geliştirilmesi için alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla Anayasanın 98 inci, İçtüzüğün 104 ve 105 inci maddeleri uyarınca bir Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergesi (10/35) (Başkanlığa geliş tarihi: 6/11/2007)

 

 

7 Ka­sım 2007 Çar­şam­ba

Bİ­RİN­Cİ OTU­RUM

Açıl­ma Sa­a­ti: 14.05

BAŞ­KAN: Baş­kan Ve­ki­li Ey­yüp Ce­nap GÜL­PI­NAR

KÂTİP ÜYE­LER: Mu­rat ÖZ­KAN (Gi­re­sun), Fat­ma SAL­MAN KO­TAN (Ağ­rı)

BAŞ­KAN – Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si­nin 17’nci Bir­le­şi­mi­ni açı­yo­rum.

II­I.- YOK­LA­MA

BAŞ­KAN – Elek­tro­nik ci­haz­la yok­la­ma ya­pa­ca­ğız.

Yok­la­ma için üç da­ki­ka sü­re ve­re­ce­ğim. Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri­nin oy düğ­me­le­ri­ne ba­sa­rak sa­lon­da bu­lun­duk­la­rı­nı bil­dir­me­le­ri­ni, bu sü­re içe­ri­sin­de elek­tro­nik sis­te­me gi­re­me­yen mil­let­ve­kil­le­ri­nin sa­lon­da ha­zır bu­lu­nan tek­nik per­so­nel­den yar­dım is­te­me­le­ri­ni, bu­na rağ­men sis­te­me gi­re­me­yen üye­le­rin ise, yok­la­ma pu­su­la­la­rı­nı, gö­rev­li per­so­nel ara­cı­lı­ğıy­la üç da­ki­ka­lık sü­re içe­ri­sin­de Baş­kan­lı­ğa ulaş­tır­ma­la­rı­nı ri­ca edi­yo­rum.

Yok­la­ma iş­le­mi­ni baş­la­tı­yo­rum.

(Elek­tro­nik ci­haz­la yok­la­ma ya­pıl­dı)

BAŞ­KAN – Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, top­lan­tı ye­ter sa­yı­mız var­dır, gö­rüş­me­le­re baş­lı­yo­ruz.

Gün­de­me geç­me­den ön­ce üç sa­yın mil­let­ve­ki­li­ne gün­dem dı­şı söz ve­re­ce­ğim.

Gün­dem dı­şı ilk söz, muh­tar­lar ve muh­tar­la­rın so­run­la­rı hak­kın­da söz is­te­yen Ma­lat­ya Mil­let­ve­ki­li Fe­rit Mev­lüt As­la­noğ­lu­’­na ait­tir.

Bu­yu­run Sa­yın As­la­noğ­lu. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Sü­re­niz beş da­ki­ka Sa­yın As­la­noğ­lu.

IV.- GÜN­DEM DI­ŞI KO­NUŞ­MA­LAR

A) MİLLETVEKİLLERİNİN GÜNDEM DIŞI KONUŞMALARI

1.- Ma­lat­ya Mil­let­ve­ki­li Fe­rit Mev­lüt As­la­noğ­lu­’­nun, muh­tar­lar ve muh­tar­la­rın so­run­la­rı­na iliş­kin gün­dem dı­şı ko­nuş­ma­sı

FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU (Ma­lat­ya) – Sa­yın Baş­ka­nım, say­gı­de­ğer mil­let­ve­ki­li ar­ka­daş­la­rım; he­pi­ni­ze say­gı­lar su­na­rım.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, Tür­ki­ye­’­de yak­la­şık 51 bin muh­tar var. Bun­la­rın yak­la­şık 15 bin ci­va­rın­da ola­nı ma­hal­le muh­ta­rı, yak­la­şık 36 bin de köy muh­ta­rı­mız var. Bun­lar, tıp­kı biz­ler gi­bi, hal­kın ira­de­siy­le se­çi­li­yor. Hal­kın gü­ven­di­ği ve se­çim­le ge­len, ya­ni, de­mok­ra­si­nin ilk ba­sa­ma­ğı­… Fa­kat, bu in­san­la­rı­mız kö­yü­nün her so­ru­nu için can­la­rı­nı ve­ri­yor­lar. Bu in­san­la­rı­mız köy­de­ki her so­run için bel­ki her gün il­çe­ye bel­ki ile gi­di­yor­lar ve köy­de ya­şa­nan her so­run­da ya­ka­sı­na ilk ya­pı­şı­lan ki­şi olu­yor. Eğer köy­de bi­ri­si suç iş­le­miş­se ön­ce muh­ta­rı bu­lu­yor­lar. Bu in­san­lar ola­ğa­nüs­tü öz­ve­ri­de bu­lu­nan ki­şi­le­ri­miz. Bun­lar, he­pi­mi­zin muh­tar am­ca­sı, muh­tar ba­ba­sı. Ama, ge­lin gö­rün ki, işin ikin­ci ta­ra­fı­na bak­tı­ğı­mız za­man, bun­lar se­çim­le ge­len ilk ba­sa­mak ol­ma­sı­na rağ­men, her tür­lü so­run­la bo­ğu­şan in­san­lar ol­ma­sı­na rağ­men, bu in­san­la­ra biz ne ve­ri­yo­ruz?

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, bir ke­re, bir ki­şi muh­tar ol­du­ğu za­man, Bağ-Kur Ya­sa­sı uya­rın­ca, eğer her­han­gi bir sos­yal gü­ven­lik ku­ru­mun­dan emek­li de­ğil­se, oto­ma­tik­man Bağ-Ku­r’­lu olu­yor; hiç ka­çı­şı yok ve prim iş­li­yor. Şu an­da en dü­şük prim, bi­li­yor­su­nuz, 193 li­ra. 12’nci ba­sa­ma­ğa ka­dar zo­run­lu olu­yor. Ya­ni, 12’nci ba­sa­ma­ğa gel­mek zo­run­da. 12’nci ba­sa­ma­ğın pri­mi de 275 li­ra. 12’nci ba­sa­mak­tan son­ra, is­ter­se ba­sa­mak yük­selt­me­ye­bi­li­yor ama, 12’nci ba­sa­ma­ğa ka­dar gel­mek zo­run­da. An­cak, Tür­ki­ye­’­de­ki muh­tar­la­rın şu an­da yak­la­şık yüz­de 30’luk kıs­mı her­han­gi bir sos­yal gü­ven­lik ku­ru­mun­dan emek­li. Yüz­de 70’in de yüz­de 80’inin, bu­gün, il­le­ri­niz­de so­run, Bağ-Ku­r’­a hep­si­nin, eğer bir on yıl­lık, on beş yıl­lık muh­tar­sa, en az 25-30 bin li­ra bor­cu var şu an­da, ic­ra­lık. Biz­ler ve­ya her­han­gi bir sos­yal gü­ven­lik ku­ru­mun­da ka­yıt­lı ki­şi­ler, iş­ve­ren pri­mi­ni ya­tır­sın ya­tır­ma­sın ona ba­kıl­mı­yor, ha­nı­mı, ço­cuk­la­rı is­te­di­ği has­ta­ne­ye gi­de­bi­li­yor, ama ge­lin gö­rün ki, eğer muh­tar­lar, pri­mi­ni öde­me­miş­se, Bağ-Ku­r’­a bor­cu var­sa, has­ta­ne­ye gi­de­mi­yor, ço­luk ço­cu­ğu­nu mu­a­ye­ne et­ti­re­mi­yor ve has­ta­ne­ler­de se­net­le­ri ic­ra­lık ar­ka­daş­lar.

Tür­ki­ye­’­de hiç­bir ku­rum, hiç­bir sos­yal gü­ven­lik ku­ru­mu, ne dev­let me­mu­ru ne SSK’­ya ka­yıt­lı hiç­bir in­san, prim bor­cun var mı yok mu de­nil­me­den has­ta­ne­ye gi­dip mu­a­ye­ne ola­bi­li­yor, ço­cuk­la­rı­nı mu­a­ye­ne et­ti­re­bi­li­yor, ilaç­la­rı­nı ala­bi­li­yor­lar, ama ge­lin gö­rün ki, bir tek muh­tar­la­r… Ha­di ken­di­si­ni bı­rak, ço­luk ço­cu­ğun­dan ne is­ti­yo­ruz?

Ar­ka­daş­lar, bu, Tür­ki­ye­’­de bir sos­yal ya­ra­dır. Bu in­san­la­ra şu an­da ve­ri­len ma­aş 270 li­ra, 270 li­ra. 12’nci ba­sa­mak pri­mi de 270 li­ra.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, ge­çen dö­nem, bu yü­ce Mec­lis, mil­let­ve­kil­le­ri ira­de­sin­de “bu ya­sa­yı ge­ti­rin, gö­rü­şe­lim” de­di, Mec­lis Ge­nel Ku­ru­lu. Yi­ne, böy­le, 37’nci mad­de­den bir söz is­te­miş­tim. Sun­dum, tüm ar­ka­daş­la­rı­mız “ta­mam, bu ka­nun gel­sin” de­di­ler, ama ne hik­met­se bir tür­lü gel­me­di.

Has­sa­ten ri­ca edi­yo­rum, bu­nu (A) par­ti­si, (B) par­ti­si di­ye de­ğil, bu, he­pi­mi­zin sos­yal ya­ra­sı. Ben ve ar­ka­daş­la­rım bir ya­sa tek­li­fi ver­dik. Ge­lin, tüm par­ti­ler bu ya­sa­yı ve­re­lim, siz çı­ka­rın, si­zin ol­sun.

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN – Ko­nuş­ma­nı­zı ta­mam­lar mı­sı­nız Sa­yın As­la­noğ­lu.

FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU (De­vam­la) – To­par­lı­yo­rum Baş­ka­nım. Te­şek­kür ede­rim.

Ar­ka­daş­lar, he­pi­mi­zin sos­yal ya­ra­sı. He­pi­niz­den is­tir­ham edi­yo­rum, bı­ra­kın muh­ta­rın ken­di­si­ni, ço­luk ço­cu­ğun hak­kı­nı ye­me­ye­lim ve ay­rı­ca da Bağ-Kur ve sos­ya­l… Bağ-Ku­r’­la il­gi­li, beş yıl­dır, ye­di yıl­dır, se­kiz yıl­dır, on yıl­dır, on beş yıl­dır prim bor­cu öde­me­yen muh­tar­la­rı­mız var. Bi­li­yor­su­nuz, bir Bağ-Kur af­fı gel­di ge­çen dö­nem. “Ya­pı­lan­dı­rı­rım.” de­di. Yüz­de 10 muh­tar an­cak borç­la­rı­nı öde­ye­bil­di. Bir ay öde­di­ler, iki ay öde­di­ler, üçün­cü ay yi­ne hiç öde­ye­me­di­ler.

Ben bir kez da­ha he­pi­ni­zin dik­ka­ti­ne su­nu­yo­rum. Bir kez da­ha, Tür­ki­ye'de muh­tar­la­rın so­ru­nu­nun he­pi­mi­zin so­ru­nu ol­du­ğu­na ina­nı­yo­rum.

Bu duy­gu­lar­la he­pi­ni­ze say­gı­lar  su­nu­yo­rum, te­şek­kür edi­yo­rum. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın As­la­noğ­lu.

Gün­dem dı­şı ikin­ci söz, Tür­ki­ye'de­ki ma­den po­tan­si­ye­li ve ma­den ara­ma­la­rıy­la il­gi­li söz is­te­yen Si­irt Mil­let­ve­ki­li Afif De­mir­kı­ra­n’­a ait­tir.

Bu­yu­run Sa­yın De­mir­kı­ran. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Sü­re­niz beş da­ki­ka­dır.

2.- Si­irt Mil­let­ve­ki­li Afif De­mir­kı­ra­n’­ın, ül­ke­miz­de­ki ma­den po­tan­si­ye­li ve ma­den ara­ma­la­rı­na iliş­kin gün­dem dı­şı ko­nuş­ma­sı

AFİF DE­MİR­KI­RAN (Si­irt) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­ki­li ar­ka­daş­la­rım; bu­gün­kü gün­dem dı­şı ko­nuş­mam­da, ül­ke­mi­zin ma­den po­tan­si­ye­li­ni ve özel­lik­le son yıl­lar­da el­de edi­len ge­liş­me­le­ri, bu bağ­lam­da da son gün­ler­de gün­de­mi­mi­zi iş­gal eden al­tın ma­de­ni ara­ma­la­rıy­la il­gi­li fi­kir­le­ri­mi, gö­rüş­le­ri­mi siz­ler­le pay­laş­mak is­ti­yo­rum. Bu ve­si­ley­le yü­ce Mec­li­si say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, ül­ke­mi­zin kal­kın­ma sü­re­cin­de ön­cü rol üst­le­nen ma­den­ci­lik sek­tö­rü en faz­la kat­ma de­ğer ve is­tih­dam oluş­tu­ran bir sek­tör ko­nu­mun­da­dır. Öte yan­dan te­mel sa­na­yi gir­di­le­ri­ne ham mad­de sağ­la­ma­sı ve di­ğer sek­tör­le­re lo­ko­mo­tif gö­re­vi gör­me­si ne­de­niy­le, ma­den­ci­lik sek­tö­rü, ül­ke­mi­zin te­mel sek­tör­le­rin­den bi­ri­si­dir.

Ül­ke­miz, ge­rek ma­den çe­şit­li­li­ği ge­rek­se ma­den üre­ti­mi ba­kı­mın­dan dün­ya­da önem­li bir ye­re sa­hip­tir. Ma­den çe­şit­li­li­ği ba­kı­mın­dan dün­ya ül­ke­le­ri ara­sın­da 10’un­cu sı­ra­da, ma­den üre­ti­mi açı­sın­dan da 28’in­ci sı­ra­da yer al­mak­ta­dır. Böy­le­ce, ken­di ham mad­de ge­rek­si­ni­mi­ni önem­li mik­tar­da kar­şı­la­ya­bi­len na­dir ül­ke­ler­den bi­ri­dir. Bir­çok ma­de­ni­miz var ki dün­ya öl­çe­ğin­de­dir. Me­se­la, bor, mer­mer, tor­yum, tro­na, ze­o­lit ve pon­za­da dün­ya öl­çe­ğin­de re­zer­ve sa­hi­biz. Krom, man­ye­zit, ba­kır, kil, kö­mür ve di­ğer ba­zı en­düs­tri­yel ham mad­de­ler­de de dün­ya­nın söz sa­hi­bi ül­ke­le­ri ara­sın­da bu­lun­mak­ta­yız. Dün­ya­da­ki bor re­zer­vi­nin yüz­de 72’si ve dün­ya­da­ki mer­mer re­zer­vi­nin yüz­de 40’ı ül­ke­miz­de bu­lun­mak­ta­dır.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, ül­ke­miz­de, ge­çen dö­nem bu Par­la­men­to­da hep be­ra­ber çı­kar­dı­ğı­mız 5177 sa­yı­lı Ya­sa son­ra­sın­da -5 Ha­zi­ran 2004 ta­ri­hin­de Resmî Ga­ze­te­de ya­yım­la­nan ye­ni ma­den ya­sa­sı- çok cid­di şekil­de ge­liş­me­ler ol­du. Bu ge­liş­me­le­ri bi­raz son­ra siz­ler­le pay­la­şa­ca­ğım, an­cak on­dan ön­ce, ma­den ve cev­her zen­gin­leş­tir­me eği­ti­mi gör­müş bir ar­ka­da­şı­nız ola­rak, al­tın ma­de­niy­le il­gi­li ül­ke­miz­de, ma­a­le­sef son za­man­lar­da çok da faz­la ger­çek­çi ol­ma­yan ba­zı ha­ber­ler­le il­gi­li gö­rüş­le­ri­mi siz­ler­le pay­laş­mak is­ti­yo­rum.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, dün­ya­da al­tın re­zer­vi 42.500 ton­dur ve hâlen yıl­da 2.500 ton al­tın üre­ti­mi söz ko­nu­su­dur. Ül­ke­miz­de de net ola­rak tes­pit edil­miş iş­le­ti­le­bi­lir al­tın re­zer­vi 650 ton ci­va­rın­da ol­mak­la be­ra­ber, 200’ün üze­rin­de­ki sa­ha­da ya­pıl­mış olan ara­ma­lar so­nu­cun­da bu re­zer­vin 6.500 to­na ka­dar çı­ka­bi­le­ce­ği ifa­de edil­mek­te­dir.

Tür­ki­ye, al­tın ma­de­ni re­zer­vi ba­kı­mın­dan Gü­ney Af­ri­ka­’­nın ar­dın­dan 2’nci sı­ra­da gel­mek­te­dir. Ame­ri­ka Bir­le­şik Dev­let­le­ri, Avus­tral­ya ve Ka­na­da da al­tın ma­de­ni ba­kı­mın­dan zen­gin re­zerv­le­re sa­hip­tir­ler.

Ül­ke­miz­de İzmir, Uşak, Gü­müş­ha­ne, Ba­lı­ke­sir, Art­vin ve Ça­nak­ka­le en faz­la al­tın ma­de­ni olan il­le­ri­miz­dir. Ta­bi­i, bu­nun dı­şın­da da bir­çok ili­miz­de al­tın ma­de­ni re­zerv­le­ri mev­cut­tur ve hâlen yıl­da 10 ton ci­va­rın­da bir al­tın üre­ti­mi yap­mak­ta­yız, an­cak de­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, se­ne­de Tür­ki­ye 250 ton al­tın it­hal et­mek­te­dir. Bu­nun pa­ra­sal be­de­li 5 mil­yar do­lar­dır. Ya­ni, se­ne­de Tür­ki­ye 5 mil­yar do­lar al­tın için dö­viz har­ca­mak­ta­dır.

Bi­zim mev­cut re­zer­vi­mi­zin mad­di de­ğe­ri 100 mil­yar do­lar ci­va­rın­da­dır. An­cak, oluş­tur­du­ğu kat­ma de­ğe­re bak­tı­ğı­mız za­man bu­nun bir­kaç mis­li fev­kin­de­dir, 500 mil­yar do­lar­la­rı aş­kın bir de­ğe­re tah­vil et­mek­te­dir, kat­ma de­ğer ola­rak ola­ya bak­tı­ğı­mız­da.

Ta­bi­i, al­tın üre­ti­mi dün­ya­nın her ye­rin­de, Ame­ri­ka­’­nın gö­be­ğin­de de, Gü­ney Af­ri­ka­’­nın gö­be­ğin­de de ay­nı yön­tem­ler­le üre­til­mek­te­dir. Yüz­de 85’i si­ya­nür­le üre­til­mek­te­dir, si­ya­nür kul­la­nı­la­rak üre­til­mek­te­dir, yüz­de 15’i de de­ği­şik ba­zı ip­ti­dai yön­tem­ler­le üre­til­mek­te­dir ve esa­sen Tür­ki­ye­’­de yıl­lar­dan be­ri si­ya­nür, ge­rek sa­na­yi­de ge­rek gü­müş üre­ti­min­de -bi­zim bil­di­ği­miz Kü­tah­ya Gü­müş­kö­y’­de- kul­la­nıl­mak­ta­dır. Her se­ne Tür­ki­ye­’­de 300 bin ton ci­va­rın­da si­ya­nür bi­le­şi­ği kul­la­nıl­mak­ta­dır ve bu­nun sa­de­ce yüz­de 1’i al­tın üre­ti­min­de kul­la­nıl­mak­ta­dır, ma­den üre­ti­min­de -da­ha doğ­ru­su- kul­la­nıl­mak­ta­dır, ge­ri­si di­ğer sa­na­yi dal­la­rın­da kul­la­nıl­mak­ta­dır.

Şim­di, gü­müş üre­ti­mi söz ko­nu­suy­sa si­ya­nür­de bir şey ol­maz, sa­na­yi­nin her­han­gi bir ko­lun­da­…

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN – Ko­nuş­ma­nı­zı ta­mam­lar mı­sı­nız Sa­yın De­mir­kı­ran.

AFİF DE­MİR­KI­RAN (De­vam­la) – ...kul­la­nı­lır­sa her­han­gi bir şey ol­maz, ama al­tın üre­ti­mi söz ko­nu­su ol­du­ğu za­man yay­ga­ra­lar ko­pa­rı­lı­yor. Do­la­yı­sıy­la, de­ğer­li ar­ka­daş­lar, ger­çek­ten bu­nu an­la­mak­ta zor­luk çe­ki­yo­ruz. Bi­zim yer al­tı zen­gin­lik­le­ri­mi­zin mut­la­ka eko­no­mi­ye ka­zan­dı­rıl­ma­sı la­zım. 10 san­tim­lik bir son­daj açı­yor­su­nu­z… He­le he­le şim­di, son za­man­lar­da, Kaz Da­ğı­’y­la il­gi­li ifa­de edi­len­ler, ara­ma­da san­ki si­ya­nür kul­la­nı­lı­yor­muş gi­bi­… 10 san­tim ça­pın­da bir son­daj açı­yor­su­nuz ve her yer­de, ma­den­ci­lik­te, al­tın, gü­müş, ba­kır -her ney­se- de­mir hep ay­nı yön­tem­ler­le ara­ma ya­pı­lı­yor. Bu­ra­da san­ki si­ya­nür kul­la­nı­lı­yor­muş gi­bi yay­ga­ra­lar ko­pa­rı­lı­yor. Bu­nu ger­çek­ten an­la­mak­ta zor­luk çe­ki­yo­ruz. Kal­dı ki, 8.140 ki­lo­met­re­ka­re olan Bi­ga Ya­rı­ma­da­sı­’­nın sa­de­ce 2 ki­lo­met­re­ka­re­si için or­man iz­ni alın­mış, ara­ma­lar için ve 0,9 ki­lo­met­re­ka­re­sin­de -1 ki­lo­met­re­ka­re­nin de al­tın­da- bu iş­lem ya­pıl­mak­ta­dır.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, çok kı­sa­ca, ma­den­ci­lik iş­lem­le­ri, Tür­ki­ye­’­de, ger­çek­ten, son 2004 yı­lın­da çı­kar­dı­ğı­mız ka­nun­la, ma­den­ci­ye ver­miş ol­du­ğu­muz önem son­ra­sın­da çı­kar­dı­ğı­mız ka­nun son­ra­sın­da ge­rek ruh­sat mü­ra­ca­at­la­rın­da ge­rek ih­ra­cat­ta ge­rek ma­den­ci­li­ğin gay­ri­sa­fi millî ha­sı­la için­de­ki­…

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın De­mir­kı­ran, sağ olun.

AFİF DE­MİR­KI­RAN (De­vam­la) – He­pi­ni­ze say­gı­lar su­nu­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

YA­ŞAR AĞ­YÜZ (Ga­zi­an­tep) – O ya­sa yan­lış, o ya­sa çev­re­yi mah­ve­di­yor.

BAŞ­KAN – Gün­dem dı­şı üçün­cü söz, kü­re­sel ısın­ma­nın Kör­fez böl­ge­sin­de zey­tin üre­ti­mi­ne bü­yük za­rar ver­me­si se­be­biy­le, zey­tin üre­ti­ci­le­ri­nin des­tek kap­sa­mı­na alın­ma­sı hak­kın­da söz is­te­yen Ba­lı­ke­sir Mil­let­ve­ki­li Ah­met Du­ran Bu­lu­t’­a ait­tir.

Bu­yu­run Sa­yın Bu­lut. (MHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Sü­re­niz beş da­ki­ka Sa­yın Bu­lut.

3.- Ba­lı­ke­sir Mil­let­ve­ki­li Ah­met Du­ran Bu­lu­t’­un, kü­re­sel ısın­ma­nın Ege ve Mar­ma­ra Böl­ge­le­rin­de zey­tin üre­ti­mi­ne za­rar ver­me­si se­be­biy­le zey­tin üre­ti­ci­le­ri­nin des­tek kap­sa­mı­na alın­ma­sı­na iliş­kin gün­dem dı­şı ko­nuş­ma­sı

AH­MET DU­RAN BU­LUT (Ba­lı­ke­sir) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; kü­re­sel ısın­ma­nın Ege ve Mar­ma­ra Böl­ge­si­’n­de zey­tin üre­ti­mi­ne bü­yük za­rar ver­me­si se­be­biy­le zey­tin üre­ti­ci­le­ri­nin des­tek kap­sa­mı­na alın­ma­sı hu­su­sun­da gün­dem dı­şı şah­sım adı­na söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. Bu ve­si­ley­le he­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; ili­miz Ba­lı­ke­si­r’­in Ay­va­lık, Gö­meç, Bur­ha­ni­ye, Ed­re­mit, Hav­ran, Ban­dır­ma, Er­dek, Mar­ma­ra; Ça­nak­ka­le ili, Bur­sa ili, Ma­ni­sa ili ve Ay­dın il­le­ri­nin mer­kez ve il­çe­le­ri­nin en önem­li ta­rım gir­di­si zey­tin­ci­lik­tir. Ül­ke­miz­de yak­la­şık 2 mil­yon ai­le­nin ge­çim kay­na­ğı olan zey­tin, yıl­lar iti­ba­rıy­la de­ğer ka­za­na­ca­ğı­na, ak­si­ne de­ğer kay­bet­mek­te ve bin­ler­ce üre­ti­ci mağ­dur du­ru­ma düş­mek­te­dir.

Zey­tin­ci­lik zor bir iş­tir sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri. Ekip sö­ke­mez­si­niz. Bu se­ne pa­ra yap­ma­dı se­ne­ye ek­me­ye­yim di­ye­mez­si­niz. Zey­tin ağa­cı kut­sal­dır. Zey­tin Ku­r’­a­n’­da adı ge­çen kut­sal bir bit­ki­dir ve ona umut bağ­la­mış mil­yon­la­rın ve­li­ni­me­ti­dir. Zey­ti­ni bu­dar­sı­nız, zey­ti­nin al­tı­nı sü­rer­si­niz, güb­re­ler­si­niz, za­rar­lı­la­ra kar­şı ilaç­lar­sı­nız ve yağ­mu­run yağ­ma­sı­nı, top­ra­ğın zey­ti­ni bes­le­me­si­ni bek­ler­si­niz. Gün ge­lir zey­tin ol­gun­la­şır, ha­sat za­ma­nı gel­miş­tir. Ço­luk ço­cuk tay­fa hâlin­de ara­zi­ye çı­kar­sı­nız, tek tek da­lın­dan, dü­şe­ni top­ra­ğın­dan top­lar­sı­nız. Bir kıs­mı­nı ye­mek­lik, ge­ri ka­la­nı­nı yağ­lık ayı­rır­sı­nız. Ürü­nü iki yıl­da bir ala­bil­di­ği­niz zey­tin, si­zin ai­le­ni­zin iki yıl ge­çi­mi­ni te­min et­mek zo­run­da­dır. Zey­tin ve ya­ğın fi­ya­tı­nı bil­mez­si­niz. Bi­ri­le­ri fi­yat oluş­tu­rur­lar ve siz bi­rik­miş borç­la­rı­nı­zı öde­ye­bil­mek için üçe be­şe bak­ma­dan ya­ğı­nı­zı el­den çı­ka­rır, eğer ge­ri­ye bir şey ka­lır­sa da onun de­ğer­len­me­si­ni bek­ler­si­niz.

Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; bu yıl ku­rak­lık se­be­biy­le zey­tin çi­çek göz­le­rin­de ye­te­rin­ce oluş­ma­mış, ya­ğış­lar za­ma­nın­da yağ­ma­dı­ğı için zey­tin ağa­cı ye­te­rin­ce ge­li­şi­mi­ni te­min ede­me­miş­tir. Böl­ge­sel ola­rak yüz­de 30, yüz­de 40 ora­nın­da çi­çek ya­nık­la­rı ol­muş ve zey­tin ta­ne­le­ri ol­gun­laş­ma­dan, yağ­lan­ma­dan dö­kül­müş­ler­dir. İlçe ta­rım mü­dür­lük­le­ri ve zi­ra­at oda­la­rı baş­kan­lık­la­rın­dan el­de et­ti­ği­miz bil­gi­ler çer­çe­ve­sin­de düz ara­zi­ler­de yüz­de 40, ba­yır ara­zi­ler­de yüz­de 60 ürün kay­bı var­dır.

Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; ku­rak­lık baş­ta ol­mak üze­re yan­lış fi­yat po­li­ti­ka­la­rı, çift­çi­ye ve­ri­len dü­şük prim se­be­biy­le 2008-2009 yıl­la­rın­da zey­tin üre­ti­ci­le­ri­ni zor yıl­lar bek­le­mek­te­dir. Av­ru­pa Bir­li­ği ül­ke­le­rin­de 1 ki­log­ram ya­ğa 2.500 ku­ruş des­tek ve­ri­lir­ken, biz­de ve­ri­len 11 ku­ruş des­tek­le zey­tin üre­ti­ci­si bun­lar­la na­sıl re­ka­bet ede­bi­lir? Bi­ri­le­ri de bu­nu fır­sat bi­lip, dı­şa­rı­dan zey­tin ve yağ it­hal et­me pe­şin­de­ler. Pe­ki, bu çift­çi­ye kim sa­hip çı­ka­cak de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri?

Su­ri­ye, Av­ru­pa Bir­li­ği­ne 10 bin ton güm­rük­süz yağ sa­ta­bil­mek için ko­ta al­mış­tır. Fi­lis­tin bin ton Av­ru­pa Bir­li­ği­ne ko­ta al­mış­tır. Tür­ki­ye 1 ki­log­ram­lık ko­ta­ya sa­hip de­ğil­dir. Oy­sa­ki, Av­ru­pa Bir­li­ği güm­rük bir­li­ği­nin yü­kü­nü çe­ken hal­kı­mız bu sa­hip­siz­lik­ten bu­nal­mış­tır.

Zey­tin üre­ti­ci­miz çok mağ­dur ve zor bir du­rum­da­dır. Sa­yın Ta­rım Ba­ka­nı­mı­za, 27 Ey­lül 2007 ta­ri­hin­de, ce­vap­la­ma­sı için, ku­rak­lık se­be­biy­le des­tek­le­me yap­tı­ğı di­ğer ürün­ler gi­bi zey­ti­ne de des­tek ve­ri­lip ve­ril­me­ye­ce­ği şah­sım ta­ra­fın­dan so­rul­muş­tur, an­cak bu­gü­ne ka­dar bir ce­vap ala­ma­dım.

Ba­lı­ke­sir ilin­den 110 bin seç­me­nin oyuy­la se­çil­miş ve on­la­rı tem­sil et­mek üze­re yü­ce Mec­li­se gir­miş bir mil­let­ve­ki­li ola­rak, böl­ge in­sa­nı­mı­zın fer­ya­dı ve ta­le­bi­ni siz­le­re arz edi­yo­rum.

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN - Ko­nuş­ma­nı­zı ta­mam­lar mı­sı­nız Sa­yın Bu­lut.

AH­MET DU­RAN BU­LUT (De­vam­la) – Zey­tin bit­ki­si­nin ku­rak­lık des­tek­le­me kap­sa­mı­na alın­ma­sı­nı is­ti­yo­ruz. Zey­tin­ya­ğı­na ki­lo­da 1 YTL, zey­ti­ne de 20 ku­ruş prim ve­ril­me­si­ni is­ti­yo­ruz. Zey­tin­ya­ğı it­ha­la­tı­na stok­ta­ki ya­ğı­mız bi­tin­ce­ye ka­dar izin ve­ril­me­me­si­ni is­ti­yo­ruz.

Hükûmet Prog­ra­mı­’n­da zey­tin­le il­gi­li hiç­bir iba­re­nin gö­rül­me­me­si se­be­biy­le, bu ek­sik­li­ğin gi­de­ril­me­si için, zey­tin ve zey­tin­ya­ğıy­la il­gi­li millî bir stra­te­ji be­lir­len­me­si ta­le­bi­mi­zi say­gıy­la yü­ce Mec­li­se ve Hükûme­ti­mi­ze arz edi­yor, he­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum. (MHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Bu­lut.

Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, gün­de­me ge­çi­yo­ruz.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Sa­yın Baş­kan, Hükûmet ce­vap ver­mi­yor mu bu gün­dem dı­şı ko­nuş­ma­la­ra? Ne­re­de Hükûmet?

BAŞ­KAN – Ver­mi­yor­sa ken­di­le­ri bi­lir Sa­yı­n…

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Gün­dem dı­şı ko­nuş­ma­ya Hükûme­tin ce­vap ver­me­si la­zım. Sa­yın Baş­kan, siz, Hükûme­tin ce­vap ver­me­si­ne yar­dım ede­cek­si­niz. Bu mil­let de gör­sün ki Hükûmet bu­ra­da yok.

BAŞ­KAN – Ben­den mi ce­vap is­ti­yor­su­nuz, Hükûmet­ten mi?

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Ha­yır efen­dim, Hükûmet­ten.

BAŞ­KAN – Hükûmet ver­me­yin­ce ben ne ya­pa­yım pe­ki? Ver­mi­yor ce­vap.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Sa­yın Baş­kan, siz, Baş­kan­lık Di­va­nı ola­rak, ev­ve­la di­ye­cek­si­niz ki “Gün­dem dı­şı ko­nuş­ma­ya Hükûmet ce­vap ve­ri­yor mu?”

BAŞ­KAN – Ver­mi­yor.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Yok­sa “Hükûmet Mec­lis­te yok.” de­yin.

BAŞ­KAN – Tu­ta­na­ğa geç­me­si için di­yor­su­nuz de­ğil mi onu?

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Ha­yır efen­dim. Ama bu­nu mil­let duy­sun.

BAŞ­KAN – Ta­mam, me­se­le an­la­şıl­mış­tır.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Her za­man böy­le olu­yor.

BAŞ­KAN - Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, Baş­kan­lı­ğın Ge­nel Ku­ru­la su­nuş­la­rı var­dır.

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­nın bir tez­ke­re­si var­dır, oku­tup, bil­gi­le­ri­ni­ze su­na­ca­ğım.

V.- BAŞ­KAN­LI­ĞIN GE­NEL KU­RU­LA SU­NUŞ­LA­RI

A) TEZKERELER

1.- Ku­zey Kıb­rıs Türk Cum­hu­ri­ye­ti Cum­hu­ri­yet Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­nın da­ve­ti­ne ica­bet ede­cek olan Par­la­men­to he­ye­ti­ni oluş­tur­mak üze­re si­ya­si par­ti grup­la­rın­ca bil­di­ri­len isim­le­re iliş­kin Baş­kan­lık tez­ke­re­si (3/213)

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Ge­nel Ku­ru­lu­na

Ku­zey Kıb­rıs Türk Cum­hu­ri­ye­ti Cum­hu­ri­yet Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­’­nın va­ki da­ve­ti­ne ica­bet­le, Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Dı­şiş­le­ri Ko­mis­yo­nu üye­le­rin­den olu­şan bir Par­la­men­to He­ye­ti­nin 4-7 Ka­sım 2007 ta­rih­le­ri ara­sın­da KKTC’­ne res­mi bir zi­ya­ret­te bu­lun­ma­sı Ge­nel Ku­ru­l’­un 31 Ekim 2007 ta­rih ve 14 sa­yı­lı bir­le­şi­min­de ka­bul edil­miş­tir.

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si­’­nin Dış İliş­ki­le­ri­nin Dü­zen­len­me­si hak­kın­da­ki 3620 Sa­yı­lı Ka­nu­nun ikin­ci mad­de­si uya­rın­ca he­ye­ti oluş­tur­mak üze­re si­ya­si par­ti grup­la­rı­nın bil­dir­miş ol­du­ğu isim­ler Ge­nel Ku­ru­l’­un bil­gi­le­ri­ne su­nu­lur.

                                                                                                         Kök­sal Top­tan

                                                                                             Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si

                                                                                                              Baş­ka­nı

Mu­rat Mer­can		Es­ki­şe­hir Mil­let­ve­ki­li
Meh­met Cey­lan		Ka­ra­bük Mil­let­ve­ki­li
A. Emin Önen		Şan­lı­ur­fa Mil­let­ve­ki­li
Me­tin Yıl­maz		Bo­lu Mil­let­ve­ki­li
Ca­nan Kal­sın		İstan­bul Mil­let­ve­ki­li
Meh­met Çer­çi		Ma­ni­sa Mil­let­ve­ki­li
Gö­nül Be­kin Şah­ku­lu­bey		Mar­din Mil­let­ve­ki­li
Ab­dur­rez­zak Er­tan		İzmir Mil­let­ve­ki­li
Ca­nan Arıt­man		İzmir Mil­let­ve­ki­li
Me­tin Er­gun		Muğ­la Mil­let­ve­ki­li

BAŞ­KAN – Bil­gi­le­ri­ni­ze su­nul­muş­tur.

SE­LA­HAT­TİN DE­MİR­TAŞ (Di­yar­ba­kır) – Sa­yın Baş­kan, bu dış ül­ke­le­re gi­den ko­mis­yon­lar­da, ne­den­se, bu­gü­ne ka­dar hiç DTP’­li üye gö­rev al­ma­dı. Her se­fe­rin­de iti­ra­zı­mı­zı di­le ge­ti­ri­yo­ruz ama 1 ta­ne üye­miz var za­ten, en azın­dan 1 ta­ne­sin­de gö­rev al­sın di­ye her se­fe­rin­de bil­di­ri­yo­ruz. Tu­ta­nak­la­ra geç­mek üze­re bir kez da­ha iti­ra­zı­mı­zı bil­dir­miş ola­lım.

BAŞ­KAN – Söz mü is­te­miş­ti­niz?

SE­LA­HAT­TİN DE­MİR­TAŞ (Di­yar­ba­kır) – Ha­yır efen­dim.

BAŞ­KAN – Ha­yır, da­ha ön­ce gün­dem dı­şı mı söz is­te­miş­ti­niz?

SE­LA­HAT­TİN DE­MİR­TAŞ (Di­yar­ba­kır) – Da­ha ön­ce de bil­dir­miş­tik. Ya­ni, DTP’­li üye­ler alın­mı­yor dış ge­zi­le­re.

BAŞ­KAN – Efen­dim, bu­nu, ta­rih ve ge­liş sa­a­ti­ne gö­re ve­ri­yo­ruz; siz de er­ken dav­ra­nın, si­ze de ve­re­lim. Ayı­rım yok ya­ni biz­de.

Mec­lis araş­tır­ma­sı açıl­ma­sı­na iliş­kin üç öner­ge var­dır; oku­tu­yo­rum.

B) MECLİS ARAŞTIRMASI ÖNERGELERİ

1.- Ça­nak­ka­le Mil­let­ve­ki­li Ah­met Kü­çük ve 22 mil­let­ve­ki­li­nin, Kaz Dağ­la­rı­’n­da­ki ma­den­ci­lik fa­a­li­yet­le­ri­nin araş­tı­rı­la­rak çev­re­ye olum­suz et­ki­le­ri­nin ön­len­me­si için alın­ma­sı ge­re­ken ön­lem­le­rin be­lir­len­me­si ama­cıy­la Mec­lis araş­tır­ma­sı açıl­ma­sı­na iliş­kin öner­ge­si (10/33)

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­na

Ça­nak­ka­le ve Ba­lı­ke­sir il­le­ri sı­nır­la­rı için­de yer alan Kaz dağ­la­rı, uç­suz bu­cak­sız çam or­man­la­rı, mil­yon­lar­ca ağa­cı, zen­gin bit­ki ör­tü­sü ile dün­ya­da tek ol­ma özel­li­ği ta­şı­yan 47 tür en­de­mik bit­ki­yi bün­ye­sin­de ba­rın­dı­ran do­ğal ya­pı­sı ile önem­li bir yer tut­mak­ta­dır. Kaz dağ­la­rı­mız ta­ri­hi, mi­to­lo­ji­si ve kül­tü­rü­nün ya­nı sı­ra üze­rin­de ba­rın­dır­dı­ğı flo­ra ve fa­u­na açı­sın­dan ül­ke­mi­zin çok önem­li bir böl­ge­si­dir.

Kaz dağ­la­rı bu­lun­du­ğu coğ­raf­ya­ya be­re­ket da­ğı­tır­ken son de­re­ce cö­mert dav­ran­mış, ha­va­sı­na ay­rı, su­yu­na ay­rı, top­ra­ğı­na ay­rı gü­zel­lik ka­rış­tır­mış­tır. Dün­ya­nın en zen­gin ok­si­jen böl­ge­si, Tür­ki­ye'nin ak­ci­ğer­le­ri ve tu­rizm cen­ne­ti­dir. Yer al­tı su­yu kay­nak­la­rı, kap­lı­ca­la­rı, ge­niş zey­tin­lik­le­ri, özel bit­ki ör­tü­sü, ba­rın­dır­dı­ğı ya­ban ha­ya­tı ve yak­la­şık 1,5 mil­yon nü­fu­suy­la Tür­ki­ye'nin en önem­li ya­şam alan­la­rın­dan bi­ri­dir.

Kaz dağ­la­rı­mız sa­de­ce al­tın­da­ki ma­den­ler ba­kı­mın­dan de­ğil üs­tün­de ta­şı­dı­ğı de­ğer­ler açı­sın­dan çok da­ha zen­gin­dir. Böl­ge mi­to­lo­jik, ar­ke­o­lo­jik, sos­yal, kül­tü­rel ve eko­no­mik ba­kım­dan en zen­gin alan­lar­dan­dır.

An­cak ta­rım, or­man, hay­van­cı­lık, tu­rizm ve sağ­lık alan­la­rın­da çok önem­li po­tan­si­ye­le sa­hip olan böl­ge son gün­ler­de bu özel­lik­le­ri ile de­ğil, al­tın ve di­ğer ma­den ara­ma ça­lış­ma­la­rı ile gün­de­me gel­miş­tir.

Bu bağ­lam­da:

1) Ener­ji Ba­kan­lı­ğı Ma­den Da­i­re­si'nden böl­ge­de ara­ma, iş­let­me ruh­sa­tı ve iş­let­me iz­ni olan, ay­rı­ca ara­ma, iş­let­me ruh­sa­tı olan sa­ha­lar­dan iş­let­me iz­ni aşa­ma­sı­na gel­miş baş­vu­ru­la­rın be­lir­len­me­si,

2) Böl­ge­de ya­pıl­mak­ta olan ma­den­ci­li­ğin özel­lik­le al­tın ma­den­ci­li­ği­nin, in­san, hay­van, bit­ki ör­tü­sü, su ve ha­va ta­ba­ka­sı ve di­ğer tüm yön­ler­den çev­re­ye ver­di­ği ve ve­re­ce­ği mad­di ve ma­ne­vi za­rar­la­rın ta­yin ve tes­pi­ti­nin ya­pıl­ma­sı,

3) Bu­gü­ne ka­dar ara­ma ve son­daj fa­a­li­yet­le­ri­nin ne ka­dar alan­da ve kaç nok­ta­da ya­pıl­dı­ğı, bu ça­lış­ma­lar so­nu­cun­da tah­rip olan or­man ve bit­ki ör­tü­sü­nün be­lir­len­me­si,

4) Böl­ge­nin eko­no­mik, ta­rih­sel, sos­yal ya­pı­sı­nın in­ce­len­me­si,

5) Dün­ya­da­ki al­tın iş­let­me­ci­li­ğin­de kul­la­nı­lan yön­tem­le­rin ve si­ya­nür kul­la­nı­mı­na kar­şı alı­nan ön­lem­le­rin araş­tı­rıl­ma­sı,

6) Al­tın ma­den­ci­li­ği ko­nu­sun­da Türk mah­ke­me­le­ri ve ulus­la­ra­ra­sı mah­ke­me­ler­de alı­nan ka­rar­la­rın ve yar­gı sü­re­ci­nin in­ce­len­me­si,

7) Uzun va­de­li ola­rak ye­ral­tı ve ye­rüs­tü zen­gin­lik­le­ri­nin kı­yas­lan­ma­sı için tes­pit­le­rin ya­pıl­ma­sı ama­cı ile;

Ana­ya­sa­mı­zın 98, İçtü­zü­ğü­mü­zün 104 ve 105. mad­de­le­ri ge­re­ğin­ce Araş­tır­ma Ko­mis­yo­nu ku­ru­la­rak araş­tı­rıl­ma­sı­nı say­gı­la­rı­mı­zI­a arz ede­riz.

1- Ah­met KÜ­ÇÜK (Ça­nak­ka­le)

2- Er­gün AY­DO­GAN (Ba­lı­ke­sir)

3- Feh­mi Mu­rat SÖN­MEZ  (Es­ki­şe­hir)

4- Ra­ma­zan Ke­rim ÖZ­KAN (Bur­dur)

5- Bih­lun TA­MAY­LI­GİL (İstan­bul)

6- Tan­sel BA­RIŞ (Kırk­la­re­li)

7- Ali Rı­za ÖZ­TÜRK (Mer­sin)

8- İsa GÖK (Mer­sin)

9- Şev­ket KÖ­SE (Adı­ya­man)

10- Ah­met ER­SİN (İzmir)

11- Gü­rol ER­GİN (Muğ­la)

12- Fa­ik ÖZ­TRAK (Te­kir­dağ)

13- Os­man KAP­TAN (An­tal­ya)

14- Fe­rit Mev­lüt AS­LA­NOĞ­LU (Ma­lat­ya)

15- Bü­lent BA­RA­TA­LI (İzmir)

16- Es­fen­der KORK­MAZ (İstan­bul)

17- Mus­ta­fa ÖZ­YÜ­REK (İstan­bul)

18- Meh­met Akif HAM­ZA­ÇE­Bİ (Trab­zon)

19- Ya­şar TÜ­ZÜN (Bi­le­cik)

20- Çe­tin SOY­SAL (İstan­bul)

2l-Ze­ke­ri­ya AKIN­CI (An­ka­ra)

22- En­sar ÖĞÜT (Ar­da­han)

23- Oğuz OYAN (İzmir)

BAŞ­KAN – Bil­gi­le­ri­ni­ze su­nul­muş­tur.

Di­ğer öner­ge­yi oku­tu­yo­rum:

2.- Ay­dın Mil­let­ve­ki­li Ah­met Er­türk ve 20 mil­let­ve­ki­li­nin, zey­tin ve zey­tin­ya­ğı üre­ti­ci­le­ri­nin so­run­la­rı­nın araş­tı­rı­la­rak zey­tin­ci­li­ğin ge­liş­ti­ril­me­si için alın­ma­sı ge­re­ken ön­lem­le­rin be­lir­len­me­si ama­cıy­la Mec­lis araş­tır­ma­sı açıl­ma­sı­na iliş­kin öner­ge­si (10/34)

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­na

Ül­ke­miz zey­tin ve zey­tin­ya­ğı üre­ti­min­de üre­ti­ci­le­ri­mi­zin kar­şılaş­tı­ğı so­run­la­rın araş­tı­rı­la­rak alın­ma­sı ge­re­ken ted­bir­le­rin be­lir­lenme­si ama­cıy­la Ana­ya­sa­nın 98’in­ci, Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si İçtü­züğünün 104 ve 105 in­ci mad­de­le­ri ge­re­ğin­ce Mec­lis araş­tır­ma­sı açıl­ma-sı­nı arz ede­riz.

I-Ah­met ER­TÜRK (Ay­dın)

2-İsma­il Bİ­LEN (Ma­ni­sa)

3-Re­cep YIL­DI­RIM (Sa­kar­ya)

4- Ali KÜ­ÇÜ­KAY­DIN (Ada­na)

S-Atil­la KOÇ (Ay­dın)

6- Meh­met TUN­ÇAK (Bur­sa)

7- Meh­met ÇER­Çİ (Ma­ni­sa)

8- Me­tin YIL­MAZ-(Bo­lu)

9- Ali KO­YUN­CU-(Bur­sa)

10-Re­cai BER­BER-(Ma­ni­sa)

11- Mah­mut DUR­DU (Ga­zi­an­tep)

12- Meh­met S.TE­KE­Lİ­OĞ­LU (İzmir)

13- İbra­him Me­te DOĞ­RU­ER (Os­ma­ni­ye)

14- Ta­ha AK­SOY (İzmir)

15- İlhan EV­CİN (Ya­lo­va)

16- Hü­se­yin TAN­RI­VER­Dİ (Ma­ni­sa)

17- İsma­il KAT­MER­Cİ (İzmir)

18- Ab­dur­rah­man ARI­CI (An­tal­ya)

19- A. Edip UĞUR (Ba­lı­ke­sir)

20- İsma­il ÖZ­GÜN (Ba­lı­ke­sir)

21- Ce­mal Yıl­maz DE­MİR (Sam­sun)

Ge­rek­çe:

Dün­ya­da yak­la­şık ola­rak 900 mil­yo­nu aş­kın zey­tin ağa­cı ol­du­ğu tah­min edil­mek­te­dir.

Söz ko­nu­su zey­tin ağa­cı var­lı­ğı­nın %98' i Ak­de­niz ül­ke­le­rin­de ve bu ağaç var­lı­ğı­nın 100 mil­yon ade­di­nin ül­ke­miz­de ol­du­ğu tah­min e-dil­mek­te­dir.

Dün­ya zey­tin ve zey­tin­ya­ğı ti­ca­re­tin­de ilk dört ül­ke Tür­ki­ye, İspan­ya, Yu­na­nis­tan ve İtal­ya'dır. Dün­ya ti­ca­re­tin­de kul­la­nı­lan zey­tin­yağı mik­ta­rı da 600 bin ton­dur. Ül­ke­miz üre­tim açı­sın­dan zey­tin ağa­cı var­lı­ğı­na rağ­men di­ğer ül­ke­le­re gö­re ge­ri­de kal­mış­tır.. Bu­nun te­mel ne­de­ni ise ağaç­la­rı­mı­zın ve­rim­li­lik­le­ri­nin dü­şük ol­ma­sı­dır. Zey­tin­ci­liğin mer­ke­zi olan Ak­de­niz hav­za­sı­nın do­ğu­sun­da yer alan ül­ke­miz­de zey­tin, Ege ve Mar­ma­ra sa­hil­le­ri baş­ta ol­mak üze­re sa­hil şeri­di bo­yunca Gü­ney Do­ğu Ana­do­lu Böl­ge­miz­de ye­tiş­ti­ril­mek­te­dir. Tür­ki­ye, dün­ya sof­ra­lık zey­tin üre­ti­min­de 2 in­ci, yağ­lık zey­tin ve zey­tin­ya­ğı üre­ti­minde 4 ün­cü bü­yük üre­ti­ci ko­nu­mun­da­dır. Ül­ke­miz zey­tin üre­ti­mi­nin %80.5'i Ege Böl­ge­sin­de, %11.8'i Ak­de­niz Böl­ge­sin­de, %6.1'i Mar­ma­ra Böl­ge­sin­de­dir. Ül­ke­miz­de 400 bin ai­le­nin ge­çim kay­na­ğı zey­tin­ci­lik­tir. 8-10 bin ki­şi­nin ise ge­li­ri­ne do­lay­lı kat­kı­da bu­lun­mak­ta­dır.

Ül­ke­miz zey­tin ve zey­tin­ya­ğı üre­ti­min­de bu nok­ta­da iken ge­rek zey­tin ve zey­tin­ya­ğı üre­ti­min­de ge­rek­se ti­ca­re­tin­de is­te­nen nok­ta­ya he­nüz ge­le­bil­miş de­ğil­dir. Ül­ke­miz­de zey­tin­ya­ğı tü­ke­ti­mi ki­şi ba­şı­na 1 kg ola­rak tah­min edil­mek­te­dir. Bu­nun ya­nın­da Yu­na­nis­tan'da 21 kg. İspan­ya ve İtal­ya­’­da 10-12 kg.dır. Ra­kam­lar­dan da gö­rül­dü­ğü gi­bi zey­tin­ya­ğı, sağ­lık­lı bes­len­me açı­sın­dan son de­re­ce önem­li ol­ma­sı­na rağ­men ta­nı­tı­mı­nın ye­te­rin­ce ya­pı­la­ma­ma­sı tü­ke­ti­mi olum­suz et­ki­le­mek­te­dir,

Zey­tin ve zey­tin­ya­ğı üre­ti­ci­mi­zin bi­linç­len­di­ril­me­si ve üre­ti­min da­ha bi­lim­sel yol­lar­la ya­pıl­ma­sı için ge­rek­li ça­lış­ma­la­rın ya­pıl­ma­sı bir zo­run­lu­luk­tur. Ye­tiş­tir­me ve ba­kım ko­nu­la­rın­da ge­rek­li eği­tim ça­lış­ma­la­rı za­man ge­çi­ril­me­den ya­pıl­ma­lı ve bu­nun alt­ya­pı­sı ha­zır­lan­ma­lı­dır.

Ay­rı­ca; zey­tin ve zey­tin­ya­ğı üre­ti­ci­le­ri­mi­zin ör­güt­len­me ve pa­zar­la­ma so­run­la­rı­nın çok iyi in­ce­le­nip üre­ti­ci­le­ri­mi­zin mak­si­mum ge­li­ri el­de ede­bi­le­cek­le­ri bir ya­pı­lan­ma için­de ol­ma­la­rı­nı sağ­la­mak çok önem­li gö­rün­mek­te­dir.

Bu­nun ya­nın­da üre­ti­ci­mi­zin en önem­li ye­tiş­tir­me so­ru­nu ye­tiş­miş zey­tin ağaç­la­rı­nın "sol­gun­luk" has­ta­lı­ğı ne­de­niy­le ku­ru­ma­sı­dır. Bir­kaç yıl­dır gö­rül­me­ye baş­la­nan has­ta­lık, "öl­mez ağaç" ola­rak bi­li­nen zey­tin ağa­cı­nı 4-5 ay gi­bi kı­sa bir sü­re­de ku­rut­mak­ta­dır. Mev­cut zey­tin ağa­cı var­lı­ğı­mız bu has­ta­lı­ğın teh­di­di al­tın­dır. Has­ta­lık şu an­da Ay­dın, Ak­hi­sar ve Ma­ni­sa yö­re­le­ri­miz­de yo­ğun ola­rak gö­rül­mek­te­dir.

Has­ta­lık­la il­gi­li bi­li­nen et­kin zi­rai mü­ca­de­le yön­te­mi yok­tur. Bu ne­den­le has­ta­lık­la mü­ca­de­le­ye kat­kı­sı ola­bi­le­cek her tür­lü et­kin ça­lış­ma­ya ive­di­lik­le ih­ti­yaç var­dır. Ge­rek AR-GE ça­lış­ma­la­rı­na des­tek ve­ril­me­si ge­rek­se ko­nu ile il­gi­li ulus­la­ra­ra­sı ku­ru­luş­lar­la et­ki­le­şi­me ge­çi­le­rek so­ru­na çö­züm aran­ma­sı için za­man ge­çi­ril­me­me­si ge­rek­mek­te­dir.

Ko­nu­nun Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­sin­de ku­ru­la­cak Mec­lis Araş­tır­ma­sı Ko­mis­yo­nun­da in­ce­len­me­si ve alın­ma­sı ge­rek­li ted­bir­le­rin be­lir­len­me­si ha­ya­ti öne­me sa­hip­tir. Ge­rek zey­tin üre­ti­ci­mi­zin so­run­la­rı­na çö­züm­ler ge­ti­ril­me­si ge­rek­se zey­tin ağa­cı var­lı­ğı­mı­zın ko­run­ma­sı ve ül­ke­miz zey­tin­ci­li­ği­nin dün­ya ül­ke­le­ri ara­sın­da hak et­ti­ği ye­re ge­le­bil­me­si için ko­nu çok önem arz et­mek­te­dir.

BAŞ­KAN – Bil­gi­le­ri­ni­ze su­nul­muş­tur.

Di­ğer öner­ge­yi oku­tu­yo­rum:

3.- Ka­ra­man Mil­let­ve­ki­li Mev­lüt Ak­gün ve 20 mil­let­ve­ki­li­nin, Türk­çe­de­ki bo­zul­ma ve ya­ban­cı­laş­ma­nın araş­tı­rı­la­rak Türk di­li­nin ko­run­ma­sı ve ge­liş­ti­ril­me­si için alın­ma­sı ge­re­ken ön­lem­le­rin be­lir­len­me­si ama­cıy­la Mec­lis araş­tır­ma­sı açıl­ma­sı­na iliş­kin öner­ge­si (10/35)

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­na

Dil in­san­lar ara­sın­da­ki ile­ti­şi­min te­mel ara­cı­dır. Dil ay­nı za­man­da mil­let­le­ri mil­let ya­pan en önem­li un­sur­la­rın ba­şın­da gel­mek­te­dir. Mil­li bir­li­ğin ve bü­tün­lü­ğün te­mel ta­şı olan dil, mil­li kül­tü­rün de esa­sı­nı teş­kil et­mek­te­dir. Yah­ya Ke­mal 'in de­yi­miy­le ağ­zı­mız­da an­ne­mi­zin ak sü­tü ka­dar he­lal olan gü­zel Türk­çe­miz bu­gün 200 mil­yo­nu aşan bir in­san top­lu­lu­ğu­nun kul­lan­dı­ğı ve çok ge­niş bir coğ­raf­ya­da et­ki ala­nı­na sa­hip dün­ya­nın en önem­li dil­le­rin­den bi­ri­si­dir. Ses bay­ra­ğı­mız olan Türk­çe­miz ay­nı za­man­da, zen­gin bir kül­tür, bi­lim ve sa­nat di­li­dir. Yü­ce Ata­türk'ün de ifa­de et­ti­ği gi­bi, ül­ke­si­ni, yük­sek ba­ğım­sız­lı­ğı­nı ko­ru­ma­sı­nı bi­len Türk Mil­le­ti di­li­ni de ya­ban­cı dil­le­rin bo­yun­du­ru­ğun­dan kur­tar­ma­sı­nı bi­le­cek­tir. Mil­li kim­li­ği­miz olan Türk­çe­miz son yıl­lar­da cid­di bir bo­zul­ma ve yoz­laş­ma teh­di­di al­tın­da­dır. Dil­de baş­la­yan yoz­laş­ma ve ya­ban­cı­laş­ma za­man­la tüm de­ğer­le­rin yok ol­ma­sı­na ve mil­li bir­lik ve be­ra­ber­li­ğin bü­yük za­rar gör­me­si­ne ne­den ola­cak­tır. Di­li­ni ko­ru­ya­ma­yan mil­let­le­rin za­man­la ta­rih sah­ne­sin­den yok ol­duk­la­rı gö­rül­müş­tür. Son yıl­lar­da di­li­miz­de ar­tan bo­zul­ma ve ya­ban­cı­laş­ma­nın ne­den­le­ri­nin araş­tı­rı­la­rak ge­re­ken ted­bir­le­rin alın­ma­sı ama­cıy­la Ana­ya­sa­mı­zın 98 ve iç­tü­zü­ğü­mü­zün 104 ve 105 in­ci mad­de­le­ri uya­rın­ca Mec­lis Araş­tır­ma­sı açıl­ma­sı­nı arz ede­riz.

1-Mev­lüt Ak­gün	(Ka­ra­man)
2-Mah­mut De­de	(Nev­şe­hir)
3-Şev­ket Gür­soy	(Adı­ya­man)
4-Fik­ri Işık	(Ko­ca­e­li)
5-Er­te­kin Ço­lak	(Art­vin)
6-Kâzım Ata­oğ­lu	(Bin­göl)
7-Fev­zi Şan­ver­di	(Ha­tay)
8-Ali Gü­ner	(Iğ­dır)
9-İsma­il Gök­sel	(Niğ­de)
10-Ali Te­mür	(Gi­re­sun)
11-Meh­met Da­niş	(Ça­nak­ka­le)
l2-Müj­dat Kuş­ku	(Ça­nak­ka­le)
13-Öz­lem Pil­ta­noğ­lu Tür­kö­ne	(İstan­bul)
14-Ab­dul­lah Ça­lış­kan	(Kır­şe­hir)
15-Emin Ne­dim Öz­türk	(Es­ki­şe­hir)
16-Fe­ta­ni Bat­tal	(Bay­burt)
l7-Mu­zaf­fer Gül­yurt	(Er­zu­rum)
18-Meh­met Mü­ez­zi­noğ­lu	(İstan­bul)
19-Ali Kul	(Bur­sa)
20-Hay­ret­tin Çak­mak	(Bur­sa)
21- Ke­ma­let­tin Ay­dın	(Gü­müş­ha­ne)

Ge­rek­çe

İle­ti­şim ara­cı olan dil, in­san­lar ara­sın­da duy­gu ve dü­şün­ce­le­rin ak­ta­rıl­ma­sı­nı sağ­lar. Dil ay­nı za­man­da ne­sil­ler ara­sın­da bağ ku­rar. İnsan­la­rın bir ara­da ya­şa­ma­sı­nı sağ­la­yan dil mil­let­le­ri mil­let ya­pan en önem­li un­sur­dur. Top­lum­lar mil­let ol­ma­yı bir di­le sa­hip ol­mak­la el­de eder­ler ve mil­li var­lık­la­rı­nı an­cak ken­di dil­le­riy­le ko­ru­ya­bi­lir­ler. Ta­rih­te bü­yük me­de­ni­yet­ler kur­muş bir­çok mil­let ta­rih sah­ne­sin­den sa­vaş­lar­la de­ğil, dil­le­ri­ni kay­be­de­rek si­lin­miş­ler­dir. Hi­tit­ler, Oğuz­lar, Pe­çe­nek­ler dil­le­ri­ni kay­bet­tik­le­ri için yok olan mil­let­ler­den­dir.

Mil­li kim­li­ği­miz olan Türk­çe­miz dün­ya­nın en es­ki ve zen­gin dil­le­rin­den bi­ri­si­dir. Bu­gün Av­ru­pa'dan Uzak­do­ğu'ya ka­dar ge­niş bir coğ­raf­ya­da kul­la­nı­lan Türk Di­li­ni iki­yüz mil­yon­dan faz­la in­san ko­nuş­mak­ta­dır. Türk Di­li Ana­do­lu'da, Bal­kan­lar'da, Av­ru­pa'da, Tür­kis­tan'da, Avus­tral­ya'da ya­ni dün­ya­nın dört bir ya­nın­da ko­nu­şu­lan zen­gin bir kül­tür bi­lim ve sa­nat di­li ha­li­ne gel­miş­tir. UNES­CO ha­zır­la­dı­ğı bir ra­por­da Türk­çe'yi dün­ya­nın be­şin­ci bü­yük di­li ola­rak açık­la­mış­tır.

Dil ay­nı za­man­da mil­li kül­tü­rün­de te­me­li­ni teş­kil et­mek­te­dir. Kül­tü­rün doğ­ma­sı ve ge­liş­me­si di­le bağ­lı­dır. Bir mil­le­tin di­li bo­zu­lur­sa, kül­tü­rü de bo­zu­lur. Bu bo­zul­ma sa­nat, ede­bi­yat ve fi­kir ha­ya­tın­da bo­zul­ma­la­ra yol açar. Bir­çok de­ğer yok olur. Bu­gün Türk­çe'miz­de cid­di bir yoz­laş­ma ve bo­zul­ma ile kar­şı kar­şı­ya­dır. Di­li­miz iyi ko­nu­şu­lup ya­zı­la­ma­mak­ta­dır. Cüm­le bo­zuk­luk­la­rı yay­gın­dır. En yet­ki­li ağız­lar­dan Türk­çe kar­şı­lı­ğı bu­lu­nan ke­li­me­ler ye­ri­ne ya­ban­cı ke­li­me­le­rin kul­la­nıl­ma­sı biz­le­ri üz­mek­te­dir. Üni­ver­si­te­yi bi­ti­ren genç­le­ri­miz­den bir ço­ğu bir­kaç yüz ke­li­me­yi bul­ma­yan ke­li­me da­ğar­cı­ğı ile ko­nuş­mak­ta­dır. Gün­lük ko­nuş­ma­la­rı­mız­da evet­le­rin ye­ri­ni "yes"ler, "okey"ler al­mak­ta­dır. Ve­da­laş­ma­la­rı­mı­zı ma­a­le­sef ar­tık "go­odb­ye"lar­la ya­pı­yo­ruz. Ta­be­la­la­rı­mız­da es­ki­ci­nin ye­ri­ni "Es­kid­ji", pa­şa­nın ye­ri­ni "pas­ha", teş­hir sa­lo­nun ye­ri­ni "show­ro­om" al­mış­tır. Ana­do­lu'nun en üc­ra kö­şe­sin­de­ki bir ka­sa­ba­da bi­le rek­lam ve ta­be­la­la­ra bak­tı­ğı­nız za­man dil­de­ki yoz­laş­ma­nın kül­tü­rel yoz­laş­ma­ya et­ki­si­ni açık­ça gö­re­bi­li­riz. Bu­na ben­zer ör­nek­le­ri ço­ğalt­mak müm­kün­dür.

Gü­nü­müz­de Türk­çe­’­nin iyi ya­zı­lıp ko­nu­şu­la­ma­dı­ğı, ilk ve or­ta­öğ­re­tim­de ye­ni ye­ti­şen ne­sil­le­re Türk­çe­’­nin ye­te­rin­ce öğ­re­ti­le­me­di­ği gö­rül­mek­te­dir. Genç­le­rin Türk Di­li­nin gü­zel­lik ve zen­gin­lik­le­rin­den gi­de­rek mah­rum kal­dık­la­rı Türk­çe­’­de­ki bo­zul­ma ve ya­ban­cı­laş­ma­nın so­nu­cu ta­ri­hi­miz­den, kül­tü­rü­müz­den do­la­yı­sıy­la me­de­ni­ye­ti­miz­den ha­ber­siz bir ne­sil ye­tiş­mek­te­dir.

Bu ger­çek­ler kar­şı­sın­da, özel­lik­le son yıl­lar­da di­li­miz­de ar­ta­rak de­vam eden bo­zul­ma ve ya­ban­cı­laş­ma­nın ne­den­le­ri­nin araş­tı­rı­la­rak top­lum­sal bir­lik ve be­ra­ber­li­ği­miz üze­rin­de­ki et­ki­le­ri­nin tes­pit edil­me­si ve ge­re­ken ted­bir­le­rin alın­ma­sı ama­cıy­la, Mec­lis Araş­tır­ma­sı açıl­ma­sı­nın ge­rek­li ol­du­ğu­nu dü­şü­nü­yo­ruz.

BAŞ­KAN – Bil­gi­le­ri­ni­ze su­nul­muş­tur.

Öner­ge­ler gün­dem­de­ki ye­ri­ni ala­cak ve Mec­lis araş­tır­ma­sı açı­lıp açıl­ma­ma­sı ko­nu­sun­da­ki ön gö­rüş­me­ler, sı­ra­sı gel­di­ğin­de ya­pı­la­cak­tır.

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­nın iki tez­ke­re­si var­dır, ay­rı ay­rı oku­tup oy­la­rı­nı­za su­na­ca­ğım.

A) TEZKERELER (De­vam)

2.- Ku­zey Kıb­rıs Türk Cum­hu­ri­ye­ti Cum­hu­ri­yet Mec­li­si Baş­ka­nı Dr. Fat­ma Eke­noğ­lu­’­nun da­ve­ti­ne ica­bet­le, KKTC’­nin 24. Ku­ru­luş Yıl Dö­nü­mü Kut­la­ma­la­rı­na, TBMM Baş­ka­nı Kök­sal Top­ta­n’ı tem­si­len bir Par­la­men­to he­ye­ti ile ica­bet edil­me­si­ne iliş­kin Baş­kan­lık tez­ke­re­si (3/212)

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Ge­nel Ku­ru­lu­na

Ku­zey Kıb­rıs Türk Cum­hu­ri­ye­ti Cum­hu­ri­yet Mec­li­si Baş­ka­nı Dr. Fat­ma Eke­noğ­lu'nun va­ki da­ve­ti­ne ica­bet­le, "KKTC'nin 24. Ku­ru­luş Yıl­dö­nü­mü Kut­la­ma­la­rı"na, Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­ka­nı Kök­sal TOP­TAN'ı tem­si­len bir par­la­men­to he­ye­ti ile ica­bet edil­me­si hu­su­su "Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si'nin Dış İliş­ki­le­rin Dü­zen­le­me­si Hak­kın­da­ki 3620 Sa­yı­lı Ka­nun'un 6. Mad­de­si" uya­rın­ca Ge­nel Ku­ru­lun tas­vip­le­ri­ne su­nu­lur

                                                                                                     Kök­sal TOP­TAN

                                                                                    Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­ka­nı

BAŞ­KAN – Tez­ke­re­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… Tez­ke­re ka­bul edil­miş­tir.

Di­ğer tez­ke­re­yi oku­tu­yo­rum:

3.- 98 ül­ke par­la­men­to­su ile TBMM ara­sın­da par­la­men­to­la­ra­ra­sı dost­luk gru­bu ku­rul­ma­sı­na iliş­kin Baş­kan­lık tez­ke­re­si (3/214)

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Ge­nel Ku­ru­lu­na

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si'nin Dış İliş­ki­le­ri­nin Dü­zen­len­me­si Hak­kın­da­ki 3620 Sa­yı­lı Ka­nun'un 4. mad­de­si uya­rın­ca, ek­li lis­te­de isim­le­ri be­lir­ti­len ül­ke par­la­men­to­la­rı ile TBMM ara­sın­da par­la­men­to­la­ra­ra­sı dost­luk gru­bu ku­rul­ma­sı Ge­nel Ku­rul'un tas­vi­bi­ne su­nu­lur.

                                                                                                          Kök­sal TOP­TAN

                                                                                                 Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si

                                                                                                                  Baş­ka­nı

23. Ya­sa­ma Dö­ne­min­de Ku­rul­ma­sı Ön­gö­rü­len Par­la­men­to­la­ra­ra­sı Dost­luk Grup­la­rı­nı Lis­te­si

1. ABD

2. Af­ga­nis­tan

3. Al­man­ya

4. Ar­jan­tin

5. Ar­na­vut­luk

6. Avus­tral­ya

7. Avus­tur­ya

8. Azer­bay­can

9. Bah­reyn

10. Bang­la­deş

11. Be­la­rus

12. Bel­çi­ka

13. Bos­na-Her­sek

14. Bre­zil­ya

15. Bul­ga­ris­tan

16. Ce­za­yir

17. Ci­bu­ti

18. Çek Cum­hu­ri­ye­ti

19. Çin

20. En­do­nez­ya

21. Es­ton­ya

22. Eti­yop­ya

23. Fas

24. Fi­li­pin­ler

25. Fi­lis­tin

26. Fin­lan­di­ya

27. Fran­sa

28. Ga­na

29. Gü­ney Af­ri­ka Cum­hu­ri­ye­ti

30. Gü­ney Ko­re

31. Gür­cis­tan

32. Hır­va­tis­tan

33. Hin­dis­tan

34. Hol­lan­da

35. Irak

36. İngil­te­re

37. İran

38. İspan­ya

39. İsra­il

40. İsveç

41. İtal­ya

42. Ja­ma­i­ka

43. Ja­pon­ya

44. Ka­na­da

45. Ka­ra­dağ

46. Ka­tar

47. Ka­za­kis­tan

48. Ken­ya

49. Kır­gı­zis­tan

50. Ko­lom­bi­ya

51. Kos­ta Ri­ka

52. KKTC

53. Ku­veyt

54. Kü­ba

55. Le­ton­ya

56. Lib­ya

57. Lit­van­ya

58. Lüb­nan

59. Ma­ca­ris­tan

60. Ma­ke­don­ya

61. Ma­lez­ya

62. Ma­li

63. Mek­si­ka

64. Mı­sır

65. Mo­ğo­lis­tan

66. Mol­do­va

67. Ni­jer

68. Ni­jer­ya

69. Nor­veç

70. Oman

71. Pa­na­ma

72. Pa­kis­tan

73. Pe­ru

74. Po­lon­ya

75. Por­te­kiz

76. Ro­man­ya

77. Rus­ya

78. Se­ne­gal

79. Sır­bis­tan

80. Sin­ga­pur

81. Slo­vak­ya

82. Slo­ven­ya

83. Sri-Lan­ka

84. Su­dan

85. Su­ri­ye

86. Su­u­di Ara­bis­tan

87. Şili

88. Ta­ci­kis­tan

89. Tan­zan­ya

90. Tay­land

91. Tu­nus

92. Uk­ray­na

93. Uru­gu­ay

94. Ür­dün

95. Ve­ne­zü­el­la

96. Vi­et­nam

97. Ye­men

98. Ye­ni Ze­lan­da

BAŞ­KAN – Tez­ke­re­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… Tez­ke­re ka­bul edil­miş­tir.

Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, gün­de­min “Söz­lü So­ru­lar” kıs­mı­na ge­çi­yo­ruz.

İçiş­le­ri Ba­ka­nı Sa­yın Be­şir Ata­lay, gün­de­min “Söz­lü So­ru­lar” kıs­mı­nın 15 ile 51’in­ci sı­ra­la­rı ara­sın­da­ki so­ru­lar ile 57 ile 102’nci sı­ra­la­rı ara­sın­da­ki so­ru­la­rı ve 54’ün­cü sı­ra­da­ki so­ru­yu bir­lik­te ce­vap­lan­dır­mak is­te­miş­ler­dir. Sa­yın Ba­ka­nın bu is­te­mi­ni, sı­ra­sı gel­di­ğin­de ye­ri­ne ge­ti­re­ce­ğim.

VI.- SO­RU­LAR VE CE­VAP­LAR

A) SÖZLÜ SORULAR VE CEVAPLARI

1.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, Rum ge­mi­le­ri­nin Türk li­man­la­rı­nı kul­lan­dı­ğı id­di­a­sı­na iliş­kin Baş­ba­kan­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/1)

BAŞ­KAN – So­ru­yu ce­vap­lan­dı­ra­cak Sa­yın Ba­kan? Yok.

Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, bu öner­ge üç bir­le­şim için­de ce­vap­lan­dı­rıl­ma­dı­ğın­dan, İç Tü­zü­k’­ün 98’in­ci mad­de­si­nin son fık­ra­sı uya­rın­ca ya­zı­lı so­ru­ya çev­ril­miş­tir.

Öner­ge gün­dem­den çı­ka­rıl­mış­tır.

2.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, Ar­da­ha­n’­da­ki do­ğal­gaz ya­tı­rım­la­rı­na iliş­kin Baş­ba­kan­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/2)

BAŞ­KAN – So­ru­yu ce­vap­lan­dı­ra­cak Sa­yın Ba­kan? Yok.

Bu öner­ge üç bir­le­şim için­de ce­vap­lan­dı­rıl­ma­dı­ğın­dan, İç Tü­zü­k’­ün 98’in­ci mad­de­si­nin son fık­ra­sı uya­rın­ca ya­zı­lı so­ru­ya çev­ril­miş­tir.

Öner­ge gün­dem­den çı­ka­rıl­mış­tır.

3.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, Ar­da­ha­n’­da ver­gi­siz ma­zot it­ha­la­tı iz­ni ve­ri­lip ve­ril­me­ye­ce­ği­ne iliş­kin Baş­ba­kan­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/3)

BAŞ­KAN – So­ru­yu ce­vap­lan­dı­ra­cak Sa­yın Ba­kan? Yok.

Bu öner­ge üç bir­le­şim için­de ce­vap­lan­dı­rıl­ma­dı­ğın­dan, İç Tü­zü­k’­ün 98’in­ci mad­de­si­nin son fık­ra­sı uya­rın­ca ya­zı­lı so­ru­ya çev­ril­miş­tir.

Öner­ge gün­dem­den çı­ka­rıl­mış­tır.

4.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, Ar­da­han Ar­da­nuç ka­ra­yo­lu­na iliş­kin Baş­ba­kan­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/4)

BAŞ­KAN – So­ru­yu ce­vap­lan­dı­ra­cak Sa­yın Ba­kan? Yok.

Bu öner­ge üç bir­le­şim için­de ce­vap­lan­dı­rıl­ma­dı­ğın­dan, İç Tü­zü­k’­ün 98’in­ci mad­de­si­nin son fık­ra­sı uya­rın­ca ya­zı­lı so­ru­ya çev­ril­miş­tir.

Öner­ge gün­dem­den çı­ka­rıl­mış­tır.

5.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, Ar­da­han il mer­ke­zin­den ge­çen ka­ra­yo­lu­nun ona­rı­mı­na iliş­kin Baş­ba­kan­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/5)

BAŞ­KAN – So­ru­yu ce­vap­lan­dı­ra­cak Sa­yın Ba­kan? Yok.

Bu öner­ge üç bir­le­şim için­de ce­vap­lan­dı­rıl­ma­dı­ğın­dan, İç Tü­zü­k’­ün 98’in­ci mad­de­si­nin son fık­ra­sı uya­rın­ca ya­zı­lı so­ru­ya çev­ril­miş­tir.

Öner­ge gün­dem­den çı­ka­rıl­mış­tır.

6.- Bi­le­cik Mil­let­ve­ki­li Ya­şar Tü­zü­n’­ün, ku­rak­lık kap­sa­mı­na alı­nan il­le­re iliş­kin Ta­rım ve Kö­yiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/10)

BAŞ­KAN – So­ru­yu ce­vap­lan­dı­ra­cak Sa­yın Ba­kan? Yok.

So­ru­nun gö­rü­şül­me­si er­te­len­miş­tir.

7.- An­tal­ya Mil­let­ve­ki­li Tay­fur Sü­ne­r’­in, Gök­çe­ler Ba­ra­jı ya­pı­mı­nın 2008 yı­lı prog­ra­mı­na alı­nıp alın­ma­ya­ca­ğı­na iliş­kin Çev­re ve Or­man Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/14)

BAŞ­KAN – So­ru­yu ce­vap­lan­dı­ra­cak Sa­yın Ba­kan? Yok.

So­ru­nun gö­rü­şül­me­si er­te­len­miş­tir.

8.- An­tal­ya Mil­let­ve­ki­li Tay­fur Sü­ne­r’­in, An­tal­ya-Ala­ra Ça­yın­dan kul­la­nı­lan iç­me su­yu­na ve Ala­ca Ça­yı­nın çev­re­sin­de­ki arıt­ma te­sis­le­ri­ne iliş­kin Çev­re ve Or­man Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/15)

BAŞ­KAN – So­ru­yu ce­vap­lan­dı­ra­cak Sa­yın Ba­kan? Yok­lar.

So­ru­nun gö­rü­şül­me­si er­te­len­miş­tir.

9.- Tun­ce­li Mil­let­ve­ki­li Ka­mer Gen­ç’­in, Türk Ta­rih Ku­ru­mu Baş­ka­nı­nın ba­zı açık­la­ma­la­rı­na iliş­kin Baş­ba­kan­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/17)

BAŞ­KAN – So­ru­yu ce­vap­lan­dı­ra­cak Sa­yın Ba­kan? Yok.

So­ru­nun gö­rü­şül­me­si er­te­len­miş­tir.

10.- Tun­ce­li Mil­let­ve­ki­li Ka­mer Gen­ç’­in, bir te­le­viz­yon prog­ra­mın­da yap­tı­ğı ko­nuş­ma­ya iliş­kin Baş­ba­kan­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/18)

BAŞ­KAN – So­ru­yu ce­vap­lan­dı­ra­cak Sa­yın Ba­kan? Yok.

So­ru­nun gö­rü­şül­me­si er­te­len­miş­tir.

11.- An­tal­ya Mil­let­ve­ki­li Tay­fur Sü­ne­r’­in, çift­çi­le­re ya­pı­lan “ku­rak­lık yar­dı­mı”­na iliş­kin Ta­rım ve Kö­yiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/19)

BAŞ­KAN – So­ru­yu ce­vap­lan­dı­ra­cak Sa­yın Ba­kan? Yok.

So­ru­nun gö­rü­şül­me­si er­te­len­miş­tir.

12.- Tun­ce­li Mil­let­ve­ki­li Ka­mer Gen­ç’­in, te­rör­le mü­ca­de­le­de za­ra­ra uğ­ra­yan va­tan­daş­la­rın baş­vu­ru­la­rı­na iliş­kin Baş­ba­kan­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/21)

BAŞ­KAN – So­ru­yu ce­vap­lan­dı­ra­cak Sa­yın Ba­kan? Yok.

So­ru­nun gö­rü­şül­me­si er­te­len­miş­tir.

13.- Tun­ce­li Mil­let­ve­ki­li Ka­mer Gen­ç’­in, Pü­lü­mür Da­ğı-Mu­tu ara­sı ana­yo­lun as­falt­lan­ma­sı ve Per­tek Köp­rü­sü­nün ya­pı­mı­na iliş­kin Baş­ba­kan­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/22)

BAŞ­KAN – So­ru­yu Ce­vap­lan­dı­ra­cak Sa­yın Ba­kan? Yok.

So­ru­nun gö­rü­şül­me­si er­te­len­miş­tir.

14.- Tun­ce­li Mil­let­ve­ki­li Ka­mer Gen­ç’­in, Tun­ce­li-Pü­lü­mü­r’­de mey­da­na ge­len dep­rem­ler­de za­rar gö­ren bi­na­la­ra iliş­kin Baş­ba­kan­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/23)

BAŞ­KAN – So­ru­yu ce­vap­lan­dı­ra­cak Sa­yın Ba­kan? Yok­lar.

So­ru­nun gö­rü­şül­me­si er­te­len­miş­tir.

Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, İçiş­le­ri Ba­ka­nı Sa­yın Be­şir Ata­lay, gün­de­min “Söz­lü So­ru­lar” kıs­mı­nın 15 ile 51’in­ci sı­ra­la­rı ara­sın­da­ki so­ru­lar ile 57 ile 102’nci sı­ra­la­rı ara­sın­da­ki so­ru­la­rı ve 54’ün­cü sı­ra­da­ki so­ru­yu bir­lik­te ce­vap­lan­dır­mak is­te­miş­ler­dir.

Şim­di, bu so­ru­la­rı oku­ta­ca­ğım. An­cak, Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li Sa­yın En­sar Öğü­t’­ün ce­vap­lan­dı­rı­la­cak olan “bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin” (6/29) ile (6/65) esas nu­ma­ra­lı söz­lü so­ru öner­ge­le­ri yal­nız­ca köy is­mi de­ğiş­ti­ri­le­rek ha­zır­lan­mış ay­nı met­ni içe­ren so­ru­lar ol­du­ğun­dan ve bir­lik­te ce­vap­lan­dı­rı­la­ca­ğın­dan, söz­lü so­ru öner­ge­le­ri­ne ay­rı­lan sü­re­nin bir sa­at ol­du­ğu ve Ge­nel Ku­ru­lun ça­lış­ma sü­re­si­nin ve­rim­li kul­la­nıl­ma­sı ge­re­ği de dik­ka­te alı­na­rak, köy isim­le­ri zik­re­dil­mek su­re­tiy­le bir­lik­te oku­na­cak­tır.

Sa­yın Öğü­t’­ün “bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin” (6/90) ile (6/135) esas nu­ma­ra­lı di­ğer so­ru öner­ge­le­ri­ne de ay­nı iş­lem uy­gu­la­na­cak­tır.

Şim­di, (6/29) ile (6/65) esas nu­ma­ra­lı so­ru öner­ge­le­ri­ni oku­tu­yo­rum:

15.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/29)

16.-Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/30)

17.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/31)

18.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/32)

19.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/33)

20.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/34)

21.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/35)

22.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/36)

23.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/37)

24.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/38)

25.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/39)

26.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/40)

27.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/41)

28.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/42)

29.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/43)

30.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/44)

31.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/45)

32.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/46)

33.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/47)

34.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/48)

35.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/49)

36.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/50)

37.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/51)

38.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/52)

39.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/53)

40.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/54)

41.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/55)

42.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/56)

43.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/57)

44.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/58)

45.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/59)

46.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/60)

47.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/61)

48.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/62)

49.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/63)

50.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/64)

51.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/65)

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­na

Aşa­ğı­da­ki so­ru­la­rı­mın İçiş­le­ri Ba­ka­nı ta­ra­fın­dan söz­lü ola­rak ce­vap­lan­dı­rıl­ma­sı ko­nu­sun­da ge­re­ği­ni say­gı­la­rım­la arz ede­rim.

                                                                                                                   En­sar Öğüt

                                                                                                                     Ar­da­han

Ar­da­han ili Po­sof il­çe­si Ala­ba­lık, Ak­bal­lı, Al­köy, Arı­lı, Ar­mut­ve­ren, As­ma­ko­nak, Aşı­kü­ze­yir, Aşık­zü­la­li, Bal­gö­ze, Bay­kent, Çam­ya­zı, Ça­yır­çi­men, De­mir­dö­ven, Doğ­ru­lar, Erim, Gö­nü­la­çan, Gü­müş­ka­vak, Gün­ba­tan, Gün­lü­ce, İnce­de­re, Kal­kan­ka­ya, Ka­yın­lı, Kol­köy, Sa­rı­çi­çek, Sa­rı­da­rı, Sa­va­şır, Sö­güt­lü­ka­ya, Sün­gü­lü, Sü­to­luk, Taş­kı­ran, Türk­gö­zü, Uğur­ca, Yay­la­al­tı, Ye­ni­köy, Yurt­bek­ler kö­yün­de ya­şa­nan yol prob­le­mi gü­nü­müz Tür­ki­ye­’­siy­le bağ­daş­ma­mak­ta­dır. Kö­yü­müz­le il­çe mer­ke­zi ara­sın­da­ki yol, uzun kış ay­la­rıy­la bir­lik­te ge­çi­le­mez bir hal al­mak­ta­dır. Yol­la­rın ge­rek dar ya­pıl­mış ol­ma­sı ge­rek­se bo­zuk ol­ma­sı özel­lik­le kış ay­la­rın­da köy­lü­mü­zün il­çey­le ara­sın­da­ki bağ­lan­tı­sı­nın kop­ma­sı­na se­bep ol­mak­ta­dır. Eği­tim için il­çe­de­ki oku­lu­na, has­ta­sı için dok­to­ra, da­va­sı için mah­ke­me­ye gi­de­me­mek­te­dir. Bu­nun­la bir­lik­te köy içi yol­la­rın çok bo­zuk ol­ma­sın­dan do­la­yı köy hal­kı­mı­zın so­run­la­rı için­den çı­kı­la­maz bir hal al­mış­tır. Köy­lü­mü­zün yaz ay­la­rın­da yay­la­ya gi­de­cek pa­ti­ka yo­lu da­hi bu­lun­ma­mak­ta­dır.

1.- İsim­le­ri sa­yı­lan Kö­yü­müz ile Po­sof İlçe­miz ara­sın­da­ki yo­lun as­falt­lan­ma­sı ko­nu­sun­da ne gi­bi bir ça­lış­ma yü­rü­tü­yor­su­nuz?

2.- Köy içi yol­la­rın ba­kı­mı­nın ya­pı­la­rak im­kan­lar doğ­rul­tu­sun­da ki­lit­li­taş ya­pı­la­rak ni­ha­i bir çö­zü­me ka­vuş­tu­rul­ma­sı ko­nu­sun­da her­han­gi bir ça­lış­ma yap­ma­yı dü­şü­nü­yor mu­su­nuz?

3.- Yaz gel­di­ğin­de hay­va­nı­nı da­hi yay­la­ya gö­tür­mek­te zor­la­nan, im­kan­sız­lık­lar­la yay­la­ya git­mek zo­run­da ka­lan, hay­van­la­rı bu yol­lar­da sa­kat­la­nan köy­lü­mü­zün yay­la yol­la­rı ko­nu­sun­da bir iyi­leş­tir­me dü­şü­nü­yor mu­su­nuz?

BAŞ­KAN – Şim­di (6/87) esas nu­ma­ra­lı so­ru öner­ge­si­ni oku­tu­yo­rum:

52.- To­kat Mil­let­ve­ki­li Re­şat Doğ­ru­’­nun, To­kat ilin­de­ki KÖY­DES uy­gu­la­ma­la­rı­na iliş­kin Baş­ba­kan­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/87) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­na

Aşa­ğı­da­ki so­ru­mun İçiş­le­ri Ba­ka­nı Sa­yın Prof. Dr. Be­şir Ata­lay ta­ra­fın­dan söz­lü ola­rak ce­vap­lan­dı­rıl­ma­sı­nı,

Arz ede­rim.

                                                                                                              Dr. Re­şat Doğ­ru

                                                                                                        MHP To­kat Mil­let­ve­ki­li

So­ru: To­kat il, il­çe ve köy­le­rin­de 2006 ve 2007 yıl­la­rın­da KÖY­DES pro­je­si kap­sa­mın­da uy­gu­la­nan pro­je­ler ve ya­tı­rım tu­tar­la­rı ile ger­çek­leş­me du­ru­mu ne­dir?

BAŞ­KAN – Şim­di de, Sa­yın Öğü­t’­ün (6/90) ile (6/135) esas nu­ma­ra­lı di­ğer so­ru öner­ge­le­ri­ni oku­tu­yo­rum:

53.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/90) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

54.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/91) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

55.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/92) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

56.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/93) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

57.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/94) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

58.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/95) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

59.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/96) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

60.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/97) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

61.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/98) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

62.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/99) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

63.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/100) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

64.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/101) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

65.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/102) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

66.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/103) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

67.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar ÖĞÜ­T’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/104) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

68.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/105) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

69.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/106) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

70.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/107) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

71.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/108) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

72.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/109) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

73.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/110) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

74.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/111) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

75.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/112) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

76.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/113) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

77.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/114) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

78.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/115) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

79.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/116) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

80.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/117) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

81.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/118) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

82.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/119) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

83.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/120) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

84.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/121) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

85.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/122) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

86.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/123) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

87.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/124) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

88.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/125) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

89.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/126) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

90.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/127) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

91.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/128) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

92.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/129) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

93.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/130) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

94.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/131) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

95.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/132) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

96.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/133) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

97.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/134) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

98.- Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, bir kö­yün yol ve su so­ru­nu­na iliş­kin İçiş­le­ri Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/135) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­na

Aşa­ğı­da­ki so­ru­la­rı­mın İçiş­le­ri Ba­ka­nı Sa­yın Be­şir Ata­lay ta­ra­fın­dan söz­lü ola­rak ce­vap­lan­dı­rıl­ma­sı ko­nu­sun­da ge­re­ği­nin ya­pıl­ma­sı­nı say­gı­la­rım­la arz ede­rim.

                                                                                                                 En­sar Öğüt

                                                                                                         Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li

Ar­da­han ili­mi­zin, mer­kez ve il­çe köy­le­rin­de ya­şa­nan yol ve su prob­lem­le­ri ili­mi­zin en bü­yük sı­kın­tı­la­rın­dan bi­ri­si­dir. Ar­da­han İli­miz­de köy yol­la­rı­nın ba­kım­sız, dar ve bo­zuk ol­ma­sı ne­de­niy­le, özel­lik­le yak­laş­mak­ta olan ve 8 ay sü­ren kış mev­si­min­de çok bü­yük prob­lem­ler ya­şan­mak­ta, baş­ta öğ­ren­ci­le­ri­miz ve has­ta­la­rı­mız ol­mak üze­re tüm va­tan­daş­la­rı­mız mağ­dur ol­mak­ta­dır.

Ay­rı­ca va­tan­daş­la­rı­mız iç­me su­la­rı­nın sağ­lık­sız ol­ma­sı ne­de­niy­le sık sık ra­hat­sız­lan­mak­ta, kış ay­la­rın­da da bu so­run için­den çı­kıl­maz bir hal ol­mak­ta­dır.

1.- Ar­da­han İli­miz Da­mal İlçe­si, Ata Ma­hal­le­si, Cum­hu­ri­yet Ma­hal­le­si, Çay­ba­şı Ma­hal­le­si, İnö­nü Ma­hal­le­si, Ka­len­der Ma­hal­le­si, Ko­nuk­se­ver Ma­hal­le­si, Mus­ta­fa Ke­mal Ma­hal­le­si, Ser­hat Ma­hal­le­si, Bur­ma­de­re Kö­yü, Es­ki­kı­lıç Kö­yü, İkiz­de­re Kö­yü, Otağ­lı Kö­yü, Se­yi­tö­ren Kö­yü, Te­pe­köy, De­re­köy ile, Ha­nak İlçe­si Ala­çam Ma­hal­le­si, Ata­lar Ma­hal­le­si, Av­cı­lar Ma­hal­le­si, Se­lam­ver­di Ma­hal­le­si, Al­tı­ne­mek Kö­yü, Aşa­ğı­ay­de­re Kö­yü, Baş­tok­lu Kö­yü, Bin­ba­şak Kö­yü, Börk Kö­yü, Çat Kö­yü, Çav­dar­lı Kö­yü, Ça­yağ­zı Kö­yü Çi­çek­li­dağ Kö­yü, Çim­li­ça­yır Kö­yü, Gü­neş­gö­ren Kö­yü, İnce­de­re Kö­yü, Ka­ra­ka­le Kö­yü, Ko­yun­pı­na­rı Kö­yü, Saz­lı­ça­yır Kö­yü, Se­rin­ku­yu Kö­yü, Se­vim­li Kö­yü, Su­lak­ça­yır Kö­yü, Ya­maç­yo­lu Kö­yü, Yam­çı­lı Kö­yü, Yu­ka­rı­ay­de­re Kö­yü, Yün­bü­ken Kö­yü, Or­ta­kent Bel­de­si, Or­ta­kent Bel­de­si Arı­ko­nak Ma­hal­le­si, Di­lek­de­re  Ma­hal­le­si, Geç Ma­hal­le­si, Oğuz­yo­lu Ma­hal­le­sin­de şu ana ka­dar yol ve su ko­nu­sun­da han­gi ça­lış­ma­lar ya­pıl­mış­tır? Ya­pı­lan ça­lış­ma­lar ne aşa­ma­da­dır?

BAŞ­KAN – So­ru­la­rı ce­vap­lan­dır­mak üze­re İçiş­le­ri Ba­ka­nı Sa­yın Be­şir Ata­lay.

Bu­yu­run Sa­yın Ba­kan. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Sü­re­niz el­li da­ki­ka­dır.

İÇİŞ­LE­Rİ BA­KA­NI BE­ŞİR ATA­LAY (An­ka­ra) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; ön­ce he­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

Ön­ce  Sa­yın  En­sar Öğü­t’­ün Ar­da­ha­n’­ın köy­le­ri için ay­rı ay­rı ver­di­ği 6/29 -6/65;6/90- 6/135 no­’­lu 83 adet söz­lü so­ru öner­ge­si­ne ce­vap ver­mek üze­re söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. Bun­la­ra, ge­nel ma­na­da, bu ve­si­ley­le hem KÖY­DES pro­je­mi­zin bir de­ğer­len­dir­me­si hem de özel­lik­le Ar­da­han ili­miz­de KÖY­DES, BEL­DES ve ay­nı za­man­da il özel ida­re­si ça­lış­ma­la­rıy­la ger­çek­leş­ti­ri­len, özel­lik­le, öncelikle su ve yol baş­ta ol­mak üze­re köy alt­ya­pı pro­je­le­ri ve son­ra da bu­ra­da, so­ru­lar­da söz ko­nu­su edi­len bel­de­le­rin ve ma­hal­le­le­rin alt­ya­pı pro­je­le­riy­le il­gi­li bil­gi su­na­ca­ğım.

59’un­cu Hükûme­ti­mi­zin dö­ne­min­de özel­lik­le köy­le­ri­miz­de ve bel­de­le­ri­miz­de­ki alt­ya­pı ça­lış­ma­la­rı­na ver­di­ği­miz önem bi­lin­mek­te­dir. İlk de­fa, is­mi­ni de KÖY­DES ko­ya­rak, 2005 yı­lın­da, sa­de­ce köy­le­ri­mi­zin alt­ya­pı­sı­nı ge­liş­tir­me­yi, ek­sik­le­ri gi­der­me­yi he­def­le­yen bir uy­gu­la­ma baş­lat­tık. Bu öz­gün bir pro­jey­di. Sı­nır­la­rı iyi be­lir­len­miş, tak­vi­mi iyi be­lir­len­miş, he­de­fi iyi be­lir­len­miş, kay­na­ğı da sa­de­ce bu he­de­fe dö­nük ola­rak ay­rıl­mış bir pro­jey­di ve biz bu­nu 2005, 2006 ve 2007 yıl­la­rın­da uy­gu­la­dık, ha­len de de­vam edi­yo­ruz ve bu­nun uy­gu­la­ma­sın­dan da ger­çek­ten çok ve­rim­li so­nuç­lar al­dık.

Ta­bi­i, bu­ra­da bü­tün ay­rın­tı­la­rı de­ğil ama, iz­ni­niz­le, şöy­le, çok ge­nel hat­la­rıy­la bu pro­je­nin özel­lik­le­ri­ni, ayır­dı­ğı­mız kay­na­ğı ve el­de et­ti­ği­miz so­nuç­la­rı siz­ler­le pay­laş­mak is­ti­yo­rum.

Bu­ra­da, ön­ce­lik­li he­def, 2005 yı­lın­da baş­lan­dı­ğın­da, su­suz ve su­yu ye­ter­siz köy­le­re sağ­lık­lı ve ye­ter­li iç­me su­yu gö­tü­rül­me­si, köy yol­la­rı­nın stan­dar­dı­nın yük­sel­til­me­si ana he­def ola­rak alın­mış­tır. Köy yol­la­rı­nın stan­dar­dı­nın yük­sel­til­me­si­nin yo­lu da, top­lam yol ağı için­de as­falt ora­nı­nın ar­tı­rıl­ma­sı, bi­rin­ci de­re­ce­de ön­ce­lik­li yol ağı­nın sta­bi­li­ze ve as­falt kap­lan­ma­sı, ham ve tes­vi­ye yol­la­rın sta­bi­li­ze kap­lan­ma­sıy­la müm­kün ola­bi­le­cek­ti.

KÖY­DES pro­je­si, Yük­sek Plan­la­ma Ku­ru­lu­nun il­ke ka­rar­la­rı doğ­rul­tu­sun­da, Ba­kan­lı­ğım ko­or­di­ne­sin­de Ma­li­ye Ba­kan­lı­ğı, Dev­let Plan­la­ma Teş­ki­la­tı ve taş­ra­da­ki va­li, va­li yar­dım­cı­sı, kay­ma­kam, köy muh­tar­la­rı ve hal­kın iş bir­li­ğiy­le ger­çek­leş­ti­ril­miş­tir. Bu, pro­je­nin öz­gün bir ta­ra­fı­dır. Kay­nak­lar doğ­ru­dan il­çe­le­re, kay­ma­kam­la­rın baş­ka­nı ol­du­ğu, üye­le­ri­nin muh­tar­lar ve il ge­nel mec­li­si üye­le­rin­den oluş­tu­ğu köy­le­re hiz­met gö­tür­me bir­lik­le­ri­ne ak­ta­rıl­mış­tır.

Va­li­ler, ge­nel gö­ze­tim ve de­ne­tim yet­ki­le­ri­ni kul­lan­mış­lar­dır. Taş­ra­da­ki ka­mu ku­rum ve ku­ru­luş­la­rın­da ça­lı­şan mü­hen­dis, tek­nis­yen ve di­ğer gö­rev­li­ler de bu­ra­da önem­li rol oy­na­mış­lar­dır. Ya­ni bir an­lam­da, ye­rel yö­ne­tim­le­ri ha­re­ke­te ge­çi­re­rek, ye­rel yö­ne­tim­le­rin ta­ma­mı­nın kat­kı­sı­nı ala­rak bu hiz­met­ler yü­rü­tül­müş­tür. Özel­lik­le il­çe kay­ma­kam­la­rı­mı­za, il ge­nel mec­li­si üye­le­ri­ne, muh­tar­la­ra bu­ra­da önem­li bir ini­si­ya­tif sağ­lan­mış­tır ve on­lar da bun­dan ger­çek­ten çok mem­nun ol­muş­lar­dır.

Gel­di­ği­miz nok­ta­da, pro­je­nin baş­lan­gı­cın­dan bu­gü­ne ka­dar, 2005, 2006, 2007 yıl­la­rı ge­nel büt­çe imkânla­rın­dan, 2005 yı­lın­da 200 mil­yon YTL, 2006 yı­lın­da 2 mil­yar YTL, 2007 yı­lın­da 2 mil­yar YTL ol­mak üze­re top­lam 4,2 mil­yar YTL öde­nek ay­rıl­mış ve bu gön­de­ril­miş­tir.

Ge­nel­lik­le iha­le yön­te­miy­le, ba­zen ime­ce usu­lüy­le, ba­zen ema­net usu­lüy­le iş­ler yü­rü­tül­müş­tür, yü­rü­tül­mek­te­dir. Bu ara­da, İçiş­le­ri Ba­kan­lı­ğı ola­rak, ya­pı­lan iş­le­ri ma­hal­lin­de gör­mek, ak­sa­yan hu­sus­la­rı tes­pit et­mek, çö­züm öne­ri­le­ri üret­mek, Ba­kan­lı­ğı­mı­za in­ti­kal eden şikâyet­le­ri de­ğer­len­dir­mek üze­re mül­ki­ye mü­fet­tiş­le­ri gö­rev­len­di­ril­miş; Tür­ki­ye ge­ne­lin­de, KÖY­DES pro­je­le­riy­le il­gi­li şu ana ka­dar alı­nan so­nuç­la­rın hep­si­ni de cid­di şekil­de de­ğer­len­dir­miş­ler­dir, ra­por et­miş­ler­dir.

Bu gay­re­tin ve or­tak ça­lış­ma an­la­yı­şı­nın so­nu­cun­da, 2005, 2006 ve 2007 yıl­la­rın­da, 1/10/2007 iti­ba­rıy­la, Tür­ki­ye ge­ne­lin­de, köy yol­la­rı sek­tö­rün­de 38.613 ki­lo­met­re sta­bi­li­ze yol, 45.770 ki­lo­met­re as­falt yol, 1.029 ki­lo­met­re ham yol, 651 ki­lo­met­re be­ton yol, 13.773 adet men­fez, 492 adet köp­rü ya­pı­mı ger­çek­leş­ti­ril­miş­tir.

İçme su­yu sek­tö­rün­de ise su­suz 2.614 köy ve bağ­lan­tı­sı­na şebe­ke­li iç­me su­yu te­sis edil­miş, 13 bin 935 köy ve bağ­lı­sı­nın mev­cut iç­me su­yu te­si­si ge­liş­ti­ril­miş ve ye­ni­len­miş­tir. Do­la­yı­sıy­la, ye­ni te­sis, te­sis ge­liş­tir­me ve ba­kım ona­rım ol­mak üze­re top­lam 16 bin 549 köy ve bağ­lı­sı­na iç­me su­yu ya­tı­rım­la­rı ya­pıl­mış­tır.

Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; 1 Ekim 2007 ta­ri­hi iti­ba­rıy­la ül­ke ge­ne­lin­de -sa­de­ce BEL­DE­S’­in ra­kam­la­rı­nı ve­re­ce­ğim- BEL­DES pro­je­si kap­sa­mın­da ise yol sek­tö­rün­de prog­ra­ma alı­nan 3.171 adet iş ile 1.233 ki­lo­met­re as­falt, 1.384 ki­lo­met­re sta­bi­li­ze, 218 ki­lo­met­re be­ton yol, 169 adet men­fez, 63 köp­rü ya­pıl­mış ve­ya ona­rıl­mış­tır. İçme su­yu sek­tö­rün­de ise 838 adet iş pro­je kap­sa­mı­na alın­mış­tır.

KÖY­DES pro­je­si kap­sa­mın­da, ta­bi­i, köy­le­ri­mi­zin te­mel so­ru­nu ola­rak önü­mü­ze çı­kan su ve yol ön­ce­lik­li ola­rak gün­de­mi­mi­ze alın­mış­tır ve bu üç yıl­da -doğ­ru­su, biz bu­nun­la övü­nü­yo­ruz- Tür­ki­ye­’­de, yıl­lar son­ra, ilk de­fa, köy­le­ri­mi­zin su, iç­me su­yu ve yol prob­le­mi özel ola­rak, bu şekil­de de­ğer­len­di­ril­miş­tir. Ama, şu gel­di­ği­miz nok­ta­da su ve yol ko­nu­sun­da prob­lem­ler da­ha azal­mış­tır. Fa­kat, biz Hükûmet ola­rak KÖY­DE­S’i yi­ne yü­rü­te­ce­ğiz. Çün­kü, KÖY­DES de­mek, köy alt­ya­pı­sı de­mek, nü­fu­su­mu­zun hâlen bü­yük bir ke­si­mi­nin ya­şa­dı­ğı kır­sal ke­sim de­mek. Şu an­da, su, iç­me su­yu ve yol ko­nu­sun­da ek­sik ka­lan­lar ta­mam­la­nı­yor. He­men bu­nun pe­şin­den, 2008 yı­lın­da ele al­mak ve gün­de­me al­mak is­te­di­ği­miz ko­nu ta­rım­sal su­la­ma ala­nı­dır.

KÖY­DE­S’­in çer­çe­ve­sin­de, Hükûmet ola­rak, Tür­ki­ye ge­ne­lin­de, kır­sal ke­sim­de ta­rım­sal su­la­ma­yı -yi­ne öz­gün bir pro­je- sı­nır­la­rı çi­zil­miş, kay­na­ğı ay­rıl­mış bir şekil­de de­ğer­len­dir­mek is­ti­yo­ruz. Ta­bi­i, bu su­la­ma, özel­lik­le ya­ğış­la­rın azal­dı­ğı ve ku­rak böl­ge­le­ri­miz­de gi­de­rek da­ha da önem ka­za­nı­yor. Şu an­da, 2008’e dö­nük plan­la­ma­mız için­de, kır­sal ke­sim­de su­la­ma ağır­lık ka­za­nı­yor.

Di­ğer yan­dan, ta­bi­i, ka­na­li­zas­yon, fo­sep­tik ça­lış­ma­la­rı, bi­lin­di­ği gi­bi, köy­le­ri­miz­de, bu ko­nu­da imkâna sa­hip olan, da­ha ön­ce ça­lış­ma­sı ya­pıl­mış oran dü­şük­tür. Hem il ge­nel mec­li­si büt­çe­si çer­çe­ve­sin­de hem de köy­le­ri­mi­zin ba­zen ken­di imkânla­rıy­la bu ko­nu­da ça­lış­ma­lar ya­pıl­mak­ta­dır. Fa­kat, biz, KÖY­DES için­de yi­ne bu ko­nu­da da bir uy­gu­la­ma yap­ma­yı plan­lı­yo­ruz. Üçün­cü ola­rak da, özel­lik­le elek­trik alt­ya­pı­sın­da­… Bi­lin­di­ği gi­bi, köy­le­ri­miz­de elek­trik alt­ya­pı­sı şu an­da yü­kü kal­dır­mı­yor. Es­ki­miş, yıp­ran­mış, özel­lik­le, sa­de­ce ay­dın­lat­ma­yı he­def ala­rak ku­rul­muş olan alt­ya­pı, bu­gün­kü mo­dern tek­no­lo­ji­nin de ge­tir­di­ği elek­tri­ğe da­ya­lı araç­la­rın kul­la­nı­mıy­la, tam ma­na­sıy­la bir ye­ter­siz­lik gös­te­ri­yor ve pek çok kö­yü­müz­de bu se­bep­le elek­trik sı­kın­tı­sı olu­yor, sık sık ke­sil­me­ler olu­yor, sık sık arı­za­lar olu­yor. Biz bu­nu he­men 2008 yı­lı için­de baş­lat­mak üze­re, Tür­ki­ye ge­ne­lin­de yi­ne de­ğiş­tir­mek is­ti­yo­ruz. Bu­ra­da, ta­bi­i, köy elek­trik alt­ya­pı­la­rı­nın ye­ni­len­me­si­ni, bel­ki, il­gi­li ku­ru­luş­la­rın büt­çe­si için­de ger­çek­leş­ti­ri­le­cek bir kıs­mı ama bu­nu da yi­ne KÖY­DES ça­lış­ma­sı­nın bir par­ça­sı ola­rak ka­bul ede­bi­li­riz.

Bu ge­nel açık­la­ma­dan son­ra, Sa­yın En­sar Öğü­t’­ün, Ar­da­han ili­miz­le il­gi­li sor­du­ğu so­ru­la­rı, yi­ne ge­nel­le­ye­rek ama sor­du­ğu köy­le­rin ve ma­hal­le­le­rin de is­mi­ni ana­rak top­lu ola­rak ce­vap­la­mak is­ti­yo­rum.

Biz, 2005 yı­lın­da, Ar­da­han ili­mi­ze, 1 mil­yon 809 bin 200 YTL öde­nek tah­sis et­mi­şiz, bu­nun­la, 11 iç­me su­yu pro­je­si, 13 yol pro­je­si ol­mak üze­re top­lam 24 adet pro­je plan­lan­mış, bun­la­rın 22 ade­di ta­mam­lan­mış, 2 pro­je­de ise ger­çek­leş­me ora­nı yüz­de 70 ci­va­rın­da­dır. Ta­mam­la­nan 22 pro­je ile Ar­da­han ili­miz­de, 35 ki­lo­met­re sta­bi­li­ze yol, 5 adet men­fez, 3 adet köp­rü ya­pı­mı ger­çek­leş­ti­ril­miş­tir. İçme su­yun­da ise su­suz 7 köy ve bağ­lı­sı­na şebe­ke­li iç­me su­yu te­si­si ya­pı­la­rak hiz­me­te açıl­mış­tır. 2006 yı­lın­da, Ar­da­han ili­mi­ze, 18 mil­yon 720 bin 724 YTL KÖY­DE­S’­ten öde­nek tah­sis edil­miş­tir. Bu öde­nek ile 20 iç­me su­yu pro­je­si, 64 yol pro­je­si, 3 ka­na­li­zas­yon ve 11 su­la­ma pro­je­si ol­mak üze­re top­lam 98 adet pro­je ta­mam­lan­mış bu­lun­mak­ta­dır. Bu pro­je­ler­le 412 ki­lo­met­re sta­bi­li­ze köy yo­lu, 32 ki­lo­met­re as­falt yol, 5 adet men­fez, 4 adet köp­rü ya­pı­mı ger­çek­leş­ti­ril­miş­tir.

İçme su­yu sek­tö­rün­de ise su­suz 15 köy ve bağ­lı­sı­na şebe­ke­li iç­me su­yu te­si­si ya­pı­la­rak 6.150 va­tan­da­şı­mı­za sağ­lık­lı ve ye­ter­li iç­me su­yu hiz­me­ti gö­tü­rül­müş­tür. 2007 yı­lın­da, Ar­da­han ili­ne tah­sis edi­len öde­nek mik­ta­rı, 17 mil­yon 271 bin YTL’­dir. Bu öde­nek­le, bu­gü­ne ka­dar, il ge­ne­lin­de, 35 iç­me su­yu pro­je­si ve 56 yol pro­je­si ol­mak üze­re top­lam 91 adet pro­je plan­lan­mış; bun­la­rın, 01.10.2007 ta­ri­hi iti­ba­rıy­la 28 ade­di ta­mam­lan­mış­tır. 13 pro­je­de ise ger­çek­leş­me ora­nı yüz­de 70’in üze­rin­de­dir, 36 pro­je de­vam et­mek­te­dir, 7 pro­je iha­le aşa­ma­sın­da­dır, 7 pro­je de he­nüz baş­lan­ma­mış du­rum­da­dır. Ta­mam­la­nan 28 pro­jey­le, 81 ki­lo­met­re sta­bi­li­ze yol, 75 ki­lo­met­re as­falt yol, 2 adet köp­rü ya­pı­mı ger­çek­leş­ti­ril­miş­tir.

Ne­ti­ce ola­rak 2005, 2006, 2007 yıl­la­rı­nı bir­lik­te de­ğer­len­dir­di­ği­miz­de, Ar­da­han ili­miz­de, KÖY­DES pro­je­si kap­sa­mın­da tah­sis edi­len 37 mil­yon 800 bin 924 YTL öde­nek ile 213 adet pro­je plan­lan­mış ve bu pro­je­ler­den 145 ta­ne­si ta­mam­lan­mış­tır, 18 ta­ne­si yüz­de 70’in üze­rin­de ger­çek­leş­miş­tir, 36 pro­je de­vam et­mek­te­dir, 7 pro­je iha­le aşa­ma­sın­da­dır, 7 pro­je­ye de he­nüz baş­la­na­ma­mış­tır. Bu 123 pro­jey­le, top­lam ola­rak 528 ki­lo­met­re sta­bi­li­ze yol, 107 ki­lo­met­re as­falt yol ya­pıl­mış­tır Ar­da­han ili­mi­zin köy­le­rin­de. 9 adet köp­rü, 10 adet men­fez ya­pı­mı ger­çek­leş­ti­ril­miş­tir. Ay­rı­ca, top­lam ola­rak 29 köy ve bağ­lı­sı­na şebe­ke­li iç­me su­yu te­si­si ya­pıl­mış ve ta­mam­lan­mış­tır ve ta­bi­i, şunu da ila­ve et­mek is­ti­yo­rum iz­ni­niz­le: İl Özel İda­re­si büt­çe­sin­den de ay­rı­ca, Ar­da­han ili­miz­de, köy­le­ri­mi­ze yi­ne su ve yol ol­mak üze­re cid­di ya­tı­rım­lar ya­pıl­mış­tır. Bu çer­çe­ve­de ana­bi­le­ce­ğim hu­sus­lar şun­lar­dır: 24 iç­me su­yu pro­je­si, 9 iç­me su­yu ona­rı­mı, 13 son­daj ça­lış­ma­sı, 149 ki­lo­met­re sta­bi­li­ze yol, 71 ki­lo­met­re yol ona­rı­mı, 105 ki­lo­met­re mal­ze­me­li yol ba­kı­mı, 5 köp­rü ona­rı­mı, 4 men­fez ya­pı­mı, 2 köy ka­na­li­zas­yo­nu te­si­si de bu şekil­de ger­çek­leş­ti­ril­miş­tir.

Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; Sa­yın En­sar Öğü­t’­ün, tek tek isim­len­di­re­rek öner­ge hâli­ne ge­tir­di­ği köy­ler­le il­gi­li ola­rak da köy isim­le­ri­ni zik­re­de­rek ce­vap ver­mek is­ti­yo­rum: Ar­da­han ili­miz­de Mer­kez il­çe dâhil, Çıl­dır, Da­mal, Gö­le, Ha­nak ve Po­sof il­çe­le­ri­ne bağ­lı 9 be­le­di­ye, 41 ma­hal­le ve 224 köy ol­mak üze­re top­lam 277 bi­rim bu­lun­mak­ta­dır.

Öner­ge­de is­mi zik­re­di­len Da­mal ve Ha­nak il­çe­le­ri­ne bağ­lı Baş­tok­lu, Bin­ba­şak, Börk, Ça­yağ­zı, Gü­neş­gö­ren, Ka­ra­ka­le, Saz­lı­ça­yır, Se­rin­ku­yu, Se­vim­li, Su­lak­ça­yır, Ya­maç­yo­lu, Yam­çı­lı, Yün­bü­ken, İkiz­de­re, Es­ki­kı­lıç, Otağ­lı ve Se­yi­tö­ren köy­le­ri­nin yol ve su so­run­la­rı KÖY­DES pro­je­si kap­sa­mın­da ta­ma­men çö­zül­müş­tür.

Yi­ne, ay­nı il­çe­le­re bağ­lı Bur­ma­de­re, De­re­köy, Te­pe­köy, Al­tı­ne­mek, Çat, Çav­dar­lı, Çi­çek­li­dağ, Çim­li­ça­yır, İnce­de­re, Ko­yun­pı­na­rı, Aşa­ğı­ay­de­re ve Yu­ka­rı­ay­de­re köy­le­ri­nin yol ve su so­run­la­rı, KÖY­DES pro­je­si kap­sa­mın­da 2007 yı­lı so­nu­na ka­dar ta­mam­la­na­cak­tır.

Po­sof il­çe­si­ne bağ­lı Aşı­kü­ze­yir, Aşık­zü­la­li, Bay­kent, Kol­köy köy­le­ri­nin as­falt ça­lış­ma­la­rı hâlen de­vam et­mek­te­dir.

Bay­kent kö­yü­nün iç­me su­yu ça­lış­ma­sı bit­miş­tir.

Ala­ba­lık, Ak­bal­lı, Al­köy, Doğ­ru­lar, Erim, Gün­ba­tan, Gün­lü­ce, Gö­nü­la­çan, Sa­va­şır, Sa­rı­çi­çek, Ye­ni­köy ve Yur­bek­ler köy­le­ri­nin sta­bi­li­ze ça­lış­ma­la­rı ta­mam­lan­mış­tır.

Arı­lı, Ar­mut­ve­ren, Bal­gö­ze, İnce­de­re, Kal­kan­ka­ya, Ka­yın­lı, Sa­rı­da­rı, Sa­va­şır, Sü­to­luk, Taş­kı­ran, Türk­gö­zü, Yay­la­al­tı köy­le­ri­nin sta­bi­li­ze ça­lış­ma­sı ise de­vam et­mek­te­dir.

Da­mal, Ha­nak, Or­ta­kent be­le­di­ye­le­ri­ne bağ­lı 17 ma­hal­le­den Çay­ba­şı, Ko­nuk­se­ver, Ser­hat, Ata­lar, Or­ta­kent, Arı­ko­nak, Di­lek­de­re, Geç ve Oğuz­yo­lu ol­mak üze­re 9 ma­hal­le­nin yol ve su prob­lem­le­ri çö­zül­müş­tür.

Yi­ne, ay­nı be­le­di­ye­le­re bağ­lı Ata, Cum­hu­ri­yet, İnö­nü, Ka­len­der, Mus­ta­fa Ke­mal, Av­cı­lar ve Ala­çam ol­mak üze­re 8 ma­hal­le­nin yol ve su prob­lem­le­ri­nin çö­züm ça­lış­ma­la­rı il­gi­li be­le­di­ye­ler­ce yü­rü­tül­mek­te­dir.

Sta­bi­li­ze ça­lış­ma­sı bi­ten ve de­vam eden köy­ler­le il­gi­li ola­rak, ge­le­cek se­zon­da, ik­lim şart­la­rı mü­sa­it ol­du­ğun­da, as­falt ça­lış­ma­la­rı da ya­pı­la­cak­tır.

Ben, Ar­da­han iliy­le il­gi­li, köy­le­riy­le il­gi­li ve bu­ra­da, so­ru­lar­da is­mi ge­çen ma­hal­le­ler­le il­gi­li bu bil­gi­le­ri top­lu ola­rak sun­muş olu­yo­rum ama Sa­yın Mil­let­ve­ki­li­miz ar­zu eder­se, bu ko­nu­lar­da, tek tek ken­di­si­ne, yi­ne, biz, da­ha de­tay­lı açık­la­ma da ver­me­ye ha­zı­rız.

Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; To­kat Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Re­şat Doğ­ru­’­nun (6/87) sa­yı­lı söz­lü so­ru öner­ge­siy­le il­gi­li ola­rak açık­la­ma­mı; To­kat il, il­çe ve köy­le­rin­de 2006 ve 2007 yıl­la­rın­da KÖY­DES pro­je­si kap­sa­mın­da uy­gu­la­nan pro­je­ler ve ya­tı­rım tu­tar­la­rıy­la, ger­çek­leş­me du­ru­mu­na iliş­kin bil­gi­le­ri si­ze su­nu­yo­rum:

Biz, To­kat ili­mi­ze 2006 yı­lın­da 25 mil­yon 573 bin 462 YTL öde­nek tah­sis et­mi­şiz. Bu öde­nek­le mer­kez ve il­çe­le­re bağ­lı köy­le­ri­miz­de top­lam ola­rak 174 iç­me su­yu pro­je­si, 146 yol pro­je­si, 6 ka­na­li­zas­yon pro­je­si ol­mak üze­re top­lam 326 adet pro­je plan­lan­mış ve bun­la­rın 321 ade­di ta­mam­lan­mış­tır. 5 pro­je­de ise ger­çek­leş­me ora­nı yüz­de 70 ci­va­rın­da­dır.

Top­lam 326 adet pro­je plan­lan­mış, 321 ade­di ta­mam­lan­mış­tır. Bi­raz ön­ce ifa­de et­ti­ğim gi­bi, sa­de­ce 5 pro­je de he­nüz de­vam et­mek­te­dir. Ta­mam­la­nan bu 321 pro­je kap­sa­mın­da 148 ki­lo­met­re sta­bi­li­ze yol, 267 ki­lo­met­re as­falt yol, 74 adet men­fez ya­pı­mı ger­çek­leş­ti­ril­miş­tir.

İçme su­yu sek­tö­rün­de ise, su­suz 12 köy ve bağ­lı­sı­na şebe­ke­li iç­me su­yu te­si­si ya­pıl­mış, 161 köy ve bağ­lı­sı­nın mev­cut iç­me su­yu te­si­si ge­liş­ti­ril­miş ve ye­ni­len­miş­tir. 2006 yı­lın­da ye­ni te­sis, te­sis ge­liş­tir­me ve ba­kım ona­rım şek­lin­de­ki iç­me su­yu ya­tı­rım­la­rı­nın ya­pıl­dı­ğı top­lam 173 köy ve bağ­lı­sın­da ya­şa­yan yak­la­şık 69.107 va­tan­da­şı­mı­za sağ­lık­lı ve ye­ter­li iç­me su­yu hiz­me­ti gö­tü­rül­müş­tür.

2007 yı­lı ile il­gi­li ola­rak da kı­sa­ca şu ra­kam­la­rı ve­ri­yo­rum: To­kat ili­miz­de 2007 yı­lın­da 23 mil­yon 800 bin YTL öde­nek tah­sis et­tik. Bu öde­nek­le, mer­kez ve il­çe­le­re bağ­lı köy­le­ri­miz­de 140 iç­me su­yu pro­je­si, 46 yol pro­je­si plan­lan­mış­tır. İki­si­nin top­la­mı, top­lam ola­rak 186 adet pro­je plan­lan­mış; bun­la­rın, yi­ne 01/10/2007 ta­ri­hi iti­ba­rıy­la 158 ade­di ta­mam­lan­mış, 1 pro­je yüz­de 70 ora­nın­da ger­çek­leş­me du­ru­mun­da, 19 pro­je da­ha dü­şük ger­çek­leş­me­ler­le de­vam et­mek­te, 8 pro­je­ye ise he­nüz baş­la­na­ma­mış du­rum­da­dır.

Ta­mam­la­nan 158 pro­je ile 246 ki­lo­met­re sta­bi­li­ze yol, 456 ki­lo­met­re as­falt yol, 1 adet köp­rü, 105 adet men­fez ya­pı­mı ger­çek­leş­ti­ril­miş­tir. İçme su­yu sek­tö­rün­de ise su­suz 33 köy ve bağ­lı­sı­na şebe­ke­li iç­me su­yu te­si­si yap­tı­rıl­mış­tır. 52 köy ve bağ­lı­sı­nın mev­cut iç­me su­yu  te­si­si ge­liş­ti­ril­miş ve ye­ni­len­miş­tir.

2007 yı­lın­da, ye­ni te­sis, te­sis ge­liş­tir­me ve ba­kım ona­rım şek­lin­de­ki iç­me su­yu ya­tı­rım­la­rı­nın ya­pıl­dı­ğı top­lam 85 köy ve bağ­lı­sın­da ya­şa­yan 42.032 va­tan­da­şı­mı­za sağ­lık­lı ve ye­ter­li iç­me su­yu hiz­me­ti gö­tü­rül­müş­tür.

2006 ve 2007 yıl­la­rı bir­lik­te de­ğer­len­di­ril­di­ğin­de, KÖY­DES pro­je­si kap­sa­mın­da To­kat ili­mi­ze top­lam tah­sis yak­la­şık 50 mil­yon YTL’­dir. 512 adet pro­je plan­lan­mış, bun­la­rın 479’u ta­mam­lan­mış­tır, 6’sı yüz­de 70’in üze­rin­de ger­çek­leş­miş­tir, 19 pro­je de­vam et­mek­te­dir, 8 pro­je­ye ise he­nüz baş­lan­ma­mış­tır. Baş­lan­ma­yan bu pro­je­ler, iha­le ten­zi­lat­la­rın­dan ka­lan öde­nek­ler­le prog­ra­ma ila­ve ola­rak ye­ni alı­nan iş­ler­dir ve ta­mam­la­nan top­lam bu 479 pro­jey­le de 394 ki­lo­met­re sta­bi­li­ze yol -To­kat ili­mi­zin köy­le­rin­de- 723 ki­lo­met­re as­falt yol, 1 adet köp­rü, 179 adet men­fez ta­mam­lan­mış­tır. İçme su­yu sek­tö­rün­de ise 45 köy ve bağ­lı­sı­na şebe­ke­li iç­me su­yu te­si­si ya­pıl­mış, 213 köy ve bağ­lı­sı­nın mev­cut iç­me su­yu te­si­si ge­liş­ti­ril­miş ve ye­ni­len­miş­tir. Yi­ne ay­nı dö­nem­de, ye­ni te­sis, te­sis ge­liş­tir­me ve ba­kım ona­rım şek­lin­de­ki iç­me su­yu ya­tı­rım­la­rı­nın ya­pıl­dı­ğı top­lam 258 kö­yü­müz mev­cut­tur.

Ge­nel ola­rak, To­kat ili­miz­le il­gi­li, KÖY­DE­S’­le 2006-2007 yı­lın­da ger­çek­leş­ti­ri­len pro­je­ler bun­lar, ayır­dı­ğı­mız kay­nak bu. Ta­bi­i, 2007 yı­lı he­nüz ta­mam­lan­ma­dı. KÖY­DE­S’­le bi­zim esas he­de­fi­miz -bü­tün il­le­ri­miz için bu­nu söy­lü­yo­rum, esas he­de­fi­miz- önem­li oran­da yol­suz köy, su­suz köy kal­ma­ya­cak. He­de­fi­miz buy­du ve bu­ra­ya ayır­dı­ğı­mız öde­nek­ler­de hiç kı­sın­tı yap­ma­dık. Şu an­da 2007’nin son öde­me­le­ri de ya­pı­lı­yor, bu­ra­da bir ak­sa­ma ol­ma­ya­cak ve biz bu he­de­fi­mi­zi in­şal­lah tut­tu­ra­ca­ğız ve önü­müz­de­ki yıl­lar­da da bu so­mut çer­çe­ve­li pro­je­len­dir­me çer­çe­ve­sin­de KÖY­DES pro­je­miz de­vam ede­cek.

Tek­rar, şunu da ifa­de et­mek is­ti­yo­rum: Doğ­ru­su, KÖY­DE­S’­le en önem­li bo­yut­lar­dan bi­ri­si, ye­rel yö­ne­ti­ci­le­ri­mi­zin, il ge­nel mec­li­si üye­le­ri­mi­zin, muh­tar­la­rı­mı­zın ve biz­zat o köy­ler­de ya­şa­yan va­tan­daş­la­rı­mı­zın da bu­ra­da rol al­ma­sı, ka­tıl­ma­sı ve el bir­li­ğiy­le bun­la­rın yü­rü­tül­me­si­dir, ya­ni ye­rel­de yü­rü­yen bir ça­lış­ma­dır. Biz de bu­nun de­net­le­me­si­ni ya­pı­yo­ruz ve bu­nu ba­şa­rıy­la yü­rüt­tü­ğü­mü­ze ina­nı­yo­rum.

Hükûme­ti­miz dö­ne­min­de, ger­çek­ten, ta­bi­i, kır­sal ke­si­me bi­zim plan­la­dı­ğı­mız, gö­tür­dü­ğü­müz, gö­tü­re­ce­ği­miz, şim­di, ye­ni pro­je­le­ri­miz var kır­sal kal­kın­may­la il­gi­li, ora­da­ki özel­lik­le iş ha­ya­tı­nı ge­liş­tir­mey­le il­gi­li, eko­no­mik ha­ya­ta dö­nük, ta­rım ke­si­mi­ne dö­nük. Ama alt­ya­pı, ta­bi­i kır­sal ke­sim­de, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri, en önem­li hu­sus­lar­dan bi­ri­si. Biz şöy­le di­yo­ruz: Ül­ke­mi­zin hiç­bir kö­şe­sin­de hiç­bir mah­ru­mi­yet ol­ma­ya­cak. KÖY­DE­S’­te­ki bi­zim he­de­fi­miz o. Kent­le­ri­miz­de va­tan­daş­la­rı­mız han­gi imkândan fay­da­la­nı­yor­sa köy­le­ri­miz­de de bun­dan fay­da­la­na­cak ve bu, ül­ke­mi­zin her kö­şe­sin­de böy­le ola­cak. Böl­ge­sel fark­lı­lık­lar da bu­ra­da ol­ma­ya­cak. Köy­le­ri­miz­de­ki ha­ya­tın stan­dar­dı­nı yük­selt­me­de, tak­dir eder­si­niz, yol, su, elek­trik, ka­na­li­zas­yon en te­mel bo­yut­lar­dır ve bun­lar ta­bii çev­re un­su­ru­nu da en çok et­ki­le­yen hu­sus­lar­dır ve köy­de ya­şa­ma­yı en faz­la ra­hat hâle ge­ti­ren un­sur­lar­dır. KÖY­DE­S’­le il­gi­li bi­zim ça­lış­ma­la­rı­mız ay­nı şekil­de, ay­nı cid­di­yet­le de­vam ede­cek. İfa­de et­ti­ğim gi­bi ta­rım­sal su­la­ma, ka­na­li­zas­yon ve köy elek­trik alt­ya­pı­sı, bi­zim KÖY­DES çer­çe­ve­sin­de önü­müz­de­ki dö­nem­de gün­de­mi­miz­de olan bo­yut­lar­dır.

Ben, bu ve­si­ley­le, tek­rar, so­ru so­ran­la­ra, bu açık­la­ma­la­rı yap­ma imkânı ver­dik­le­ri için te­şek­kür edi­yo­rum de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri­mi­ze ve he­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Ata­lay.

Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, söz­lü so­ru­la­ra ay­rı­lan sü­re he­nüz dol­ma­dı­ğı için söz­lü so­ru­la­rın gö­rü­şül­me­si­ne de­vam ede­ce­ğiz. On beş da­ki­ka­mız var, söz­lü so­ru­la­ra de­vam edi­yo­ruz.

Söz is­te­yen var mı?

Bu­yu­run Sa­yın Doğ­ru.

RE­ŞAT DOĞ­RU (To­kat) – Sa­yın Baş­kan, ara­cı­lı­ğı­nız­la Sa­yın Ba­ka­na bir şey­ler söy­le­mek is­ti­yo­rum.

To­kat iliy­le il­gi­li ola­rak, yak­la­şık ola­rak 50 mil­yo­nun üze­rin­de pa­ra har­can­dı­ğı­nı ifa­de et­ti­ler. Te­şek­kür edi­yo­ruz, yal­nız özel­lik­le To­ka­t’­ın ba­zı köy yol­la­rı var­dır ki ora­lar­da ka­sis­ler­den ve çu­kur­lar­dan ara­ba­la­rın bi­le geç­me­di­ği ba­zı yer­ler var­dır. Ör­nek ola­rak ver­mem ge­re­kir­se, Er­ba­a il­çe­si Ka­le kö­yü ile Gö­kal ara­sın­da­ki yol da­ha ön­ce­ki dö­nem­de ya­pıl­mış­tır. An­cak, şu an­da ora­dan ara­ba­la­rın bi­le ra­hat bir şekil­de geç­me­si çok zor­dur. Önü­müz­de kış mev­si­mi ol­du­ğu için, bu­nun­la il­gi­li na­sıl bir ça­lış­ma ya­pı­la­bi­lir?

Bu­nun dı­şın­da, Re­şa­di­ye il­çe­sin­de bil­has­sa Al­mus il­çe­si­nin Gü­me­le­ö­nü ile Çam­köy ve Sa­zak böl­ge­si üze­rin­de­ki yol­da da çok bü­yük oran­da çu­kur­luk­lar ve ka­sis­ler var­dır. Bu nok­ta­la­ra da KÖY­DE­S’­ten des­tek­ler bek­le­mek­te ol­du­ğu­mu­zu ifa­de et­mek is­ti­yo­rum  ve ken­di­le­ri­ne te­şek­kür et­mek is­ti­yo­rum.

BAŞ­KAN – Sa­yın Ba­ka­nım, ce­vap ve­re­cek mi­si­niz?

İÇİŞ­LE­Rİ BA­KA­NI BE­ŞİR ATA­LAY (An­ka­ra) – Ve­re­yim efen­dim.

BAŞ­KAN – Kür­sü­ye bu­yu­run is­ter­se­niz efen­dim, ra­hat ko­nu­şur­su­nuz.

İÇİŞ­LE­Rİ BA­KA­NI BE­ŞİR ATA­LAY (An­ka­ra) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; tek­rar siz­le­ri say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum. To­kat Mil­let­ve­ki­li­miz Sa­yın Doğ­ru­’­ya te­şek­kür edi­yo­rum.

Bun­la­rı, biz ken­di­siy­le de gö­rü­şe­rek, o de­re­ce önem arz eden hu­sus­lar var­sa, mem­nu­ni­yet­le tek­rar de­ğer­len­di­re­lim ve KÖY­DES ve­ya İl Özel İda­re­si çer­çe­ve­sin­de o köy­le­ri­mi­zin so­run­la­rı­nı, kış gir­me­den özel­lik­le ula­şı­mın o en zor gö­rün­dü­ğü bö­lü­mü ben de he­men in­ce­le­te­yim ve çö­ze­lim.

Te­şek­kür edi­yo­rum.

Say­gı­lar su­nu­yo­rum. (AK Par­ti ve MHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Ba­ka­nım.

Söz­lü so­ru­la­ra de­vam edi­yo­ruz sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri.

99.- İzmir Mil­let­ve­ki­li Ah­met Er­si­n’­in, okul ser­vis­le­ri­nin de­ne­ti­mi­ne iliş­kin Baş­ba­kan­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/85)

BAŞ­KAN – So­ru­yu ce­vap­lan­dı­ra­cak Sa­yın Ba­kan var mı? Yok.

So­ru er­te­len­miş­tir.

100.- Tun­ce­li Mil­let­ve­ki­li Ka­mer Gen­ç’­in, Tuz­la Ge­mi Ter­sa­ne­sin­de ça­lı­şan iş­çi­le­re iliş­kin Baş­ba­kan­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/86)

BAŞ­KAN - So­ru­yu ce­vap­lan­dı­ra­cak Sa­yın Ba­kan var mı? Yok.

So­ru er­te­len­miş­tir.

101.- Ma­lat­ya Mil­let­ve­ki­li Fe­rit Mev­lüt As­la­noğ­lu­’­nun, Ma­lat­ya­’­da ya­pı­mı sü­ren ba­raj­la­ra iliş­kin Çev­re ve Or­man Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/88)

BAŞ­KAN - So­ru­yu ce­vap­lan­dı­ra­cak Sa­yın Ba­kan var mı? Yok.

So­ru er­te­len­miş­tir.

102.- Ma­lat­ya Mil­let­ve­ki­li Fe­rit Mev­lüt As­la­noğ­lu­’­nun, Ma­lat­ya­’­da­ki bö­lün­müş yol ça­lış­ma­la­rı­na iliş­kin Ulaş­tır­ma Ba­ka­nın­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/89)

BAŞ­KAN – So­ru­yu ce­vap­lan­dı­ra­cak Ba­kan?.. Yok.

So­ru öner­ge­si er­te­len­miş­tir.

103 - An­tal­ya Mil­let­ve­ki­li Tay­fur Sü­ne­r’­in, An­tal­ya Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si­nin 100. Yıl Spor Komp- ­lek­si iha­le­si­ne iliş­kin Baş­ba­kan­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/136)

BAŞ­KAN – So­ru­yu ce­vap­lan­dı­ra­cak Ba­kan?.. Yok.

So­ru er­te­len­miş­tir.

104- An­tal­ya Mil­let­ve­ki­li Tay­fur Sü­ne­r’­in, Si­de­’­de­ki anıt me­zar ve çev­re­si­nin ba­kı­mı­na iliş­kin Baş­ba­kan­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/137)

BAŞ­KAN – So­ru­yu ce­vap­lan­dı­ra­cak Ba­kan?.. Yok.

So­ru er­te­len­miş­tir.

105.- Tun­ce­li Mil­let­ve­ki­li Ka­mer Gen­ç’­in, şarap­ta­ki ver­gi­len­dir­me­nin üzüm üre­ti­mi­ne et­ki­si­ne iliş­kin Baş­ba­kan­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/138)

BAŞ­KAN – So­ru­yu ce­vap­lan­dı­ra­cak Ba­kan?.. Yok.

So­ru er­te­len­miş­tir.

106.- Tun­ce­li Mil­let­ve­ki­li Ka­mer Gen­ç’­in, bir ka­ra­ko­lun ko­nu­mu­na iliş­kin Baş­ba­kan­dan söz­lü so­ru öner­ge­si (6/139) ve İçiş­le­ri Ba­ka­nı Be­şir Ata­la­y’­ın ce­va­bı

BAŞ­KAN – So­ru­yu ce­vap­lan­dı­ra­cak Ba­kan?..

İÇİŞ­LE­Rİ BA­KA­NI BE­ŞİR ATA­LAY (An­ka­ra) – Ce­vap­lan­dı­ra­yım Sa­yın Baş­kan.

BAŞ­KAN – So­ru­yu oku­tu­yo­rum:

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­na

Aşa­ğı­da­ki so­ru­la­rı­mın ara­cı­lı­ğı­nız­la Sa­yın Baş­ba­kan ta­ra­fın­dan söz­lü ola­rak ce­vap­lan­dı­rıl­ma­sı­nı say­gı­la­rım­la arz ede­rim.            18.09.2007

                                                                                                           Ka­mer Genç

                                                                                                                Tun­ce­li

Tun­ce­li-Ova­cık İlçe­si­ne bağ­lı Ye­şil­ya­zı Na­hi­ye­si­nin ka­ra­ko­lu na­hi­ye­nin tam or­ta­sın­da bu­lun­mak­ta ve bir ta­ra­fın­da böl­ge ya­tı­lı oku­lu, di­ğer üç ta­ra­fın­da ise köy ev­le­ri ve kah­ve bu­lun­mak­ta­dır. Ya­kın bir ta­rih­te ka­ra­ko­la ya­pı­lan ta­ciz ate­şi so­nu­cu ba­zı köy ev­le­ri­nin de ta­ran­dı­ğı an­cak şans ese­ri her­han­gi bir ölüm ve ya­ra­lan­ma ola­yı­nın ol­ma­dı­ğı bi­lin­mek­te­dir. Ma­hal­lin­de ya­pı­la­cak bir in­ce­le­me­de ka­ra­ko­lun gü­ven­lik­te ol­ma­dı­ğı, her­han­gi bir sal­dı­rı­da ve­ya ka­za­en de ol­sa si­lah atı­şın­da hem ka­ra­ko­lun hem de çev­re­de­ki va­tan­daş­la­rın teh­li­ke­li bir du­rum­la kar­şı kar­şı­ya ka­la­cak­la­rı gö­rül­mek­te­dir.

        1- Bu ne­den­le ka­ra­ko­lu en kı­sa za­man­da kö­yün dı­şın­da gü­ven­li bir ye­re ta­şın­ma­sı­nı dü­şü­nür mü­sü­nüz?

BAŞ­KAN – So­ru­yu Sa­yın İçiş­le­ri Ba­ka­nı­mız ce­vap­lan­dı­ra­cak.

Bu­yu­run Sa­yın Ba­ka­nım.

Sü­re­niz beş da­ki­ka­dır.

İÇİŞ­LE­Rİ BA­KA­NI BE­ŞİR ATA­LAY (An­ka­ra) – Te­şek­kür ede­rim Sa­yın Baş­kan.

Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; tek­rar say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

Tun­ce­li ba­ğım­sız mil­let­ve­ki­li Sa­yın Ka­mer Gen­ç’­in Sa­yın Baş­ba­ka­nı­mı­za tev­cih et­ti­ği ve Sa­yın Baş­ba­ka­nı­mı­zın da ken­di­le­ri adı­na ta­ra­fım­dan ce­vap­lan­dı­rıl­ma­sı­nı ten­sip et­tik­le­ri, Tun­ce­li - Ova­cık il­çe­si­ne bağ­lı Ye­şil­ya­zı na­hi­ye­sin­de­ki ka­ra­ko­lun en kı­sa za­man­da kö­yün dı­şın­da, gü­ven­li bir ye­re ta­şın­ma­sı­nın dü­şü­nü­lüp dü­şü­nül­me­di­ği­ne iliş­kin söz­lü so­ru öner­ge­si­…

Bi­lin­di­ği üze­re, kır­sal ke­sim­de iç gü­ven­lik hiz­me­ti­ni su­nan jan­dar­ma­mı­zın hiz­met ge­rek­le­ri­ne uy­gun ola­rak muh­te­lif yer­ler­de ka­ra­kol­la­rı bu­lun­mak­ta­dır. Bu ka­ra­kol­lar, po­lis böl­ge­le­rin­de­ki po­lis ka­ra­kol­la­rı gi­bi mül­ki, as­kerî ve ad­li gö­rev­le­ri­ni mev­zu­at çer­çe­ve­sin­de ye­ri­ne ge­tir­mek­te­dir. Be­le­di­ye sı­nır­la­rı dı­şın­da jan­dar­ma­mı­zın, ta­bi­i, ge­niş bir hiz­met ağı var­dır.

İç gü­ven­lik de­di­ği­miz­de de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri­miz, İçiş­le­ri Ba­kan­lı­ğı­na bağ­lı üç ku­ru­luş söz ko­nu­su­dur: Bi­ri­si Em­ni­yet Ge­nel Mü­dür­lü­ğü, bi­ri­si Jan­dar­ma Ge­nel Ko­mu­tan­lı­ğı, bir di­ğe­ri de Sa­hil Gü­ven­lik Ko­mu­tan­lı­ğı­mız­dır.

Sa­hil Gü­ven­lik Ko­mu­tan­lı­ğı, sa­hil­le­ri­miz­le il­gi­li gü­ven­lik­ten so­rum­lu­dur.

Jan­dar­ma­mız, ta­bi­i, be­le­di­ye sı­nır­la­rı dı­şın­da­ki kır­sal ke­sim­de, ge­niş bir alan­da, ge­niş bir ör­güt­len­mey­le hiz­met­le­ri­ni yü­rüt­mek­te­dir. Bu­nun için de de­ği­şik yer­ler­de, uy­gun yer­ler­de ka­ra­kol­lar bu­lun­mak­ta­dır. Sa­yın Gen­ç’­in ifa­de et­ti­ği Ye­şil­ya­zı na­hi­ye­sin­de­ki ola­yı araş­tır­dım ben, bi­li­yo­rum, so­ru öner­ge­sin­den son­ra bi­raz da­ha ile­ri şekil­de. Ama ora­da, so­ru­da da ifa­de edil­di­ği gi­bi, öy­le çok üzü­cü bo­yut­lar­da ge­liş­me yok, in­şal­lah ol­ma­sın da.

Ta­bi­i, ka­ra­kol­la­rın ne­re­de ku­ru­la­ca­ğı, özel­lik­le kır­sal ke­sim­de önem­li bir de­ğer­len­dir­me­dir. Bu ka­ra­kol­la­rın ye­ri, ta­bii va­tan­da­şın bun­la­ra ulaş­ma­sı ve bir ka­ra­ko­lun çev­re­sin­de ne ka­dar ala­na hiz­met gö­tü­re­ce­ği gi­bi pek çok di­ğer un­sur­lar da dik­ka­te alı­nı­yor.

Tun­ce­li Ova­cık Ye­şil­ya­zı Jan­dar­ma Ka­ra­kol Ko­mu­tan­lı­ğı­nın mev­cut ko­nuş ye­ri köy içe­ri­sin­de, bü­tün va­tan­daş­la­rın ko­lay­lık­la ula­şa­bi­le­ce­ği coğ­ra­fi ko­num­da ol­ma­sı, ad­li, as­kerî ve mül­ki gö­rev­le­rin et­kin ola­rak ye­ri­ne ge­ti­ril­me­si­ne imkân ve­re­cek du­rum­da­dır. An­cak, ma­hallî yet­ki­li­ler­ce de ge­rek­li gö­rül­me­si hâlin­de, -o bo­yu­tu­nu da ifa­de et­mek is­ti­yo­rum- kö­yün uy­gun bir böl­ge­sin­de mev­cut hiz­met­le­rin ak­sa­tıl­mak­sı­zın yü­rü­tül­me­si açı­sın­dan da­ha uy­gun bir ye­rin tes­pit edil­me­si hâlin­de, önü­müz­de­ki sü­reç­te ka­ra­kol hiz­met bi­na­sı­nın ta­şın­ma­sı da de­ğer­len­di­ri­le­bi­lir. Yet­ki­li­ler­le de gö­rüş­me­miz­de bu ifa­de edil­di. Biz o ko­nu­nun üze­rin­de­yiz.

Te­şek­kür edi­yo­rum, say­gı­lar su­nu­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Ba­kan.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Söz is­ti­yo­rum Sa­yın Baş­kan.

BAŞ­KAN - Sa­yın Genç, söz is­te­di­niz herhâlde, söz ve­ri­yo­rum.

Bu­yu­run.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Efen­dim, çok te­şek­kür edi­yo­rum.

Bu­ra­da­ki ama­cı­mız, ile­ri­de çok üzü­cü olay­la­rın mey­da­na gel­me­me­si­dir. Ka­ra­ko­lun bir ya­nın­da böl­ge ya­tı­lı oku­lu var, ora­da 400 öğ­ren­ci var, bir ya­nın­da da -her ta­ra­fın­da- kah­ve­ler var, ev­ler var. Şim­di, ge­çen­ler­de bir olay ol­muş. Ta­bii ak­şam vak­ti, iş­te, dı­şa­rı­da­ki si­lah­lı ör­güt­ler gel­miş­ler, ka­ra­ko­lu ta­ra­mış­lar di­ye... Ora­lar­da gö­rev ya­pan gü­ven­lik gö­rev­li­si ar­ka­daş­la­rı­mız, hak­lı ola­rak, bir te­dir­gin­lik için­de­ler, çün­kü za­man za­man çok de­ği­şik sal­dı­rı­la­ra ma­ruz kal­mak­ta­dır­lar. Şim­di, ora­da­ki in­san­lar da can kor­ku­su ta­şı­yor. Ya­ni, ora­da gö­rev ya­pan gü­ven­lik gö­rev­li­si ar­ka­daş­la­rı­mız, keyfî bir si­lah pat­lat­ma­da da­hi çev­re­ye ateş ede­bi­lir­ler, ya­ni ola­bi­lir. Böy­le bir ateş et­me aşa­ma­sın­da bir an­da öğ­ren­ci­le­re de kur­şun isa­bet ede­bi­lir. Ge­çen gün­kü olay­da da -ben git­tim- tam ka­ra­ko­lun kar­şı­sın­da, beş al­tı eve ateş açıl­mış. Tam ya­nın­da kah­ve­ha­ne var. Şim­di, ora­da bir ta­ne sar­hoş çı­kar­sa -ya­ni sar­hoş olup ol­ma­dı­ğı­nı bil­mem de- o da anor­mal ha­re­ket et­ti­ği za­man, ora­da gö­rev ya­pan as­ker ar­ka­daş­la­rı­mız, hak­lı ola­rak, o böl­ge­de za­man za­man ya­pı­lan ha­re­ket­ler­den do­la­yı, can kor­ku­suy­la, te­dir­gin­lik için­de­dir. Ya­ni, en kı­sa za­man­da­… Ya­ni, hiç­bir za­man is­te­mi­yo­ru­z… Üzü­cü bir olay ol­ma­dan, bir va­tan­da­şın bur­nu ka­na­ma­dan, ka­ra­ko­lun ora­dan ay­rıl­ma­sın­da ya­rar var. Bu, hem köy için hem ora­da gö­rev ya­pan gü­ven­lik men­su­bu kar­deş­le­ri­miz için. Çün­kü, bu, ih­ma­le gel­mez bir ko­nu­dur. Ya­ni, şim­di, bir yer­de bir si­lah atıl­dı mı, ora­da­ki gü­ven­lik gö­rev­li­le­ri her ta­ra­fa ateş edi­yor, et­mek zo­run­da. Çün­kü, han­gi ta­raf­tan sal­dı­rı­nın gel­di­ği­ni bil­me­di­ği için, bu ateş aç­ma sı­ra­sın­da, bir yan­dan, iş­te, oku­la da kur­şun isa­bet ede­bi­lir, kar­şı­da­ki ev­le­re de isa­bet ede­bi­lir kur­şun ve hak­sız ye­re in­san­lar öle­bi­lir.

Ay­rı­ca, art ni­yet­li bir­ta­kım in­san­lar, ör­güt­ler, ge­lip, kö­yün için­de ka­ra­ko­la da ta­bi­i ki sal­dı­ra­bi­lir­ler. Ya­ni, bu­nun, bir an ön­ce ora­dan en gü­ve­ni­lir bir ye­re ta­şın­ma­sı­nı is­ti­yo­ruz. Ya­ni, bu­ra­da bir ni­yet ta­şı­mı­yo­rum. Ya­ni, ora­da­ki, hem ka­ra­ko­lun gü­ven­li­ği hem de -ora­da- köy için­de­ki va­tan­daş­la­rın gü­ven­li­ği yö­nün­den ve o öğ­ren­ci­le­rin gü­ven­li­ği yö­nün­den, lüt­fen, Sa­yın Ba­kan bu­nun üze­rin­de has­sa­si­yet­le dur­sun. İnşal­lah -ol­maz da- bir olay ol­ma­dan onun ora­dan ta­şın­ma­sı­nı is­ti­yo­rum.

Say­gı­lar su­nu­yo­rum efen­dim.

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Genç.

So­ru öner­ge­le­ri ce­vap­lan­dı­rıl­mış­tır.

Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, gün­de­min “Ka­nun Ta­sa­rı ve Tek­lif­le­ri ile Ko­mis­yon­lar­dan Ge­len Di­ğer İş­ler” kıs­mı­na ge­çi­yo­ruz.

1’in­ci sı­ra­da yer alan, Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti Hü­kü­me­ti ile Lit­van­ya Cum­hu­ri­ye­ti Hü­kü­me­ti Ara­sın­da Sa­vun­ma Sa­na­yii İş­bir­li­ği An­laş­ma­sı­nın Onay­lan­ma­sı­nın Uy­gun Bu­lun­du­ğu­na Da­ir Ka­nun Ta­sa­rı­sı ve Dı­şiş­le­ri Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru­’­nun gö­rüş­me­le­ri­ne baş­la­ya­ca­ğız.

VI­I.- KA­NUN TA­SA­RI VE TEK­LİF­LE­Rİ İLE KO­MİS­YON­LAR­DAN

GE­LEN Dİ­ĞER İŞ­LER

A) KANUN TASARI VE TEKLİFLERİ

1.- Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti Hü­kü­me­ti ile Lit­van­ya Cum­hu­ri­ye­ti Hü­kü­me­ti Ara­sın­da Sa­vun­ma Sa­na­yii İş­bir­li­ği An­laş­ma­sı­nın Onay­lan­ma­sı­nın Uy­gun Bu­lun­du­ğu­na Da­ir Ka­nun Ta­sa­rı­sı ve Dı­şiş­le­ri Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru (1/278) (S. Sa­yı­sı: 19)

BAŞ­KAN – Ko­mis­yon? Bu­ra­da.

Hükûmet?

Er­te­len­miş­tir, Hükûmet ve Ko­mis­yon yok.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Ko­mis­yon var Sa­yın Baş­kan, Hükûmet yok. Bir de­fa er­te­le­ye­bi­lir­si­niz, ikin­ci de­fa  er­te­le­ye­mez­si­niz.

BAŞ­KAN – 2’nci sı­ra­da yer alan, Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti Hü­kü­me­ti ile Rus­ya Fe­de­ras­yo­nu Hü­kü­me­ti Ara­sın­da Sa­vun­ma Sa­na­yii Ala­nın­da İki­li İş Bir­li­ği Sü­re­sin­ce Mü­ba­de­le Edi­len ve­ya Oluş­tu­ru­lan Giz­li­lik Dere­ce­li Bil­gi ve Mal­ze­me­le­rin Kar­şı­lık­lı Ko­run­ma­sı An­laş­ma­sı­nın Onay-lan­ma­sı­nın Uy­gun Bu­lun­du­ğu­na Da­ir Ka­nun Ta­sa­rı­sı ve Dı­şiş­le­ri Ko­misyo­nu Ra­po­ru­’­nun gö­rüş­me­le­ri­ne baş­la­ya­ca­ğız.

2.- Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti Hü­kü­me­ti ile Rus­ya Fe­de­ras­yo­nu Hükü­me­ti Ara­sın­da Sa­vun­ma Sa­na­yii Ala­nın­da İki­li İş Bir­li­ği Sü­re­sin­ce Mü­ba­de­le Edi­len ve­ya Oluş­tu­ru­lan Giz­li­lik De­re­ce­li Bil­gi ve Mal­ze­mele­rin Kar­şı­lık­lı Ko­run­ma­sı An­laş­ma­sı­nın Onay­lan­ma­sı­nın Uy­gun Bulun­du­ğu­na Da­ir Ka­nun Ta­sa­rı­sı ve Dı­şiş­le­ri Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru (1/283) (S. Sa­yı­sı: 21)

BAŞ­KAN – Ko­mis­yon? Yok.

Hükûmet? Yok.

Er­te­len­miş­tir.

3’ün­cü sı­ra­da yer alan, 8.5.2007 Ta­rih­li ve 5654 Sa­yı­lı Nük­le­er Güç San­tral­la­rı­nın Ku­rul­ma­sı ve İş­letil­me­si ile Ener­ji Sa­tı­şı­na İliş­kin Ka­nun ve Ana­ya­sa­nın 89 un­cu ve 104 ün­cü Mad­de­le­ri Ge­re­ğin­ce Cum-hur­baş­ka­nın­ca Bir Da­ha Gö­rü­şül­mek Üze­re Ge­ri Gön­der­me Tez­ke­re­si ile Sa­na­yi, Ti­ca­ret, Ener­ji, Ta­bi­i Kay­nak­lar Bil­gi ve Tek­no­lo­ji Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru­’­nun gö­rüş­me­le­ri­ne baş­la­ya­ca­ğız.

3.- 8.5.2007 Ta­rih­li ve 5654 Sa­yı­lı Nük­le­er Güç San­tral­la­rı­nın Ku­rul­ma­sı ve İş­letil­me­si ile Ener­ji Sa­tı­şı­na İliş­kin Ka­nun ve Cum­hurbaş­ka­nın­ca Bir Da­ha Gö­rü­şül­mek Üze­re Ge­ri Gön­der­me Tez­ke­re­si ile Sa­na­yi, Ti­ca­ret, Ener­ji, Ta­bii Kay­nak­lar Bil­gi ve Tek­no­lo­ji Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru (1/26) (S.Sa­yı­sı: 45) (x)

BAŞ­KAN – Ko­mis­yon? Bu­ra­da.

Hükûmet? Bu­ra­da.

Ko­mis­yon ra­po­ru 45 sı­ra sa­yı­sıy­la bas­tı­rı­lıp da­ğı­tıl­mış­tır.

                                       

(x) 45 S. Sayılı Basmayazı Tutanağa eklidir.

5654 sayılı Kanunun ilk görüşmeleri 8/5/2007 tarihli 103’üncü Birleşimde yapılmıştır.

Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, 8/5/2007 Ta­rih­li ve 5654 Sa­yı­lı Nük­le­er Güç San­tral­la­rı­nın Ku­rul­ma­sı ve İş­letil­me­si ile Ener­ji Sa­tı­şı­na İliş­kin Ka­nu­n’­un 5, 6 ve 7’nci mad­de­si, Cum­hur­baş­ka­nın­ca uy­gun bu­lun­ma­ya­rak, bir da­ha gö­rü­şül­mek üze­re, bu hu­sus­ta gös­te­ri­len ge­rek­çey­le bir­lik­te, Baş­kan­lı­ğı­mı­za ge­ri gön­de­ril­miş­tir. Ana­ya­sa­’­nın 89’un­cu mad­de­si­nin ikin­ci fık­ra­sın­da “Cum­hur­baş­ka­nın­ca kıs­men uy­gun bu­lun­ma­ma du­ru­mun­da,Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si sa­de­ce uy­gun bu­lun­ma­yan mad­de­le­ri gö­rü­şe­bi­lir.”

İç Tü­zü­k’­ün 81’in­ci mad­de­si­nin son fık­ra­sın­day­sa “Cum­hur­baş­ka­nın­ca ya­yım­lan­ma­sı kıs­men uy­gun bu­lun­ma­yan ve bir da­ha gö­rü­şül­mek üze­re Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si­ne ge­ri gön­de­ri­len ka­nun­la­rın sa­de­ce uy­gun bu­lun­ma­yan mad­de­le­ri­nin gö­rü­şül­me­si­ne ka­nu­nun gö­rüş­me­le­ri­ne baş­la­ma­dan ön­ce Ge­nel Ku­rul­ca gö­rüş­me­siz ka­rar ve­ri­le­bi­lir. Bu du­rum­da, sa­de­ce uy­gun bu­lun­ma­yan mad­de­ler­le il­gi­li gö­rüş­me açı­lır. Ka­nu­nun tü­mü­nün oy­la­ma­sı her hal­de ya­pı­lır” hü­küm­le­ri yer al­mak­ta­dır.

Bu hü­küm­le­re gö­re, ge­ri gön­de­ri­len ka­nu­nun tü­mü­nün ve­ya sa­de­ce Cum­hur­baş­ka­nın­ca uy­gun bu­lun­ma­yan mad­de­le­ri­nin gö­rü­şül­me­si Ge­nel Ku­ru­lun ka­ra­rı­na bağ­lı­dır.

Esas ko­mis­yon olan Sa­na­yi, Ti­ca­ret, Ener­ji, Ta­biî Kay­nak­lar, Bil­gi ve Tek­no­lo­ji Ko­mis­yo­nu ta­ra­fın­dan Ka­nu­n’­un tü­mü gö­rü­şül­müş­tür.

Bu ne­den­le, Ka­nu­n’­un tü­mü­nün gö­rü­şül­me­si­ni Ge­nel Ku­ru­lun ona­yı­na su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r…

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Ka­rar ye­ter sa­yı­sı is­ti­yo­rum Sa­yın Baş­kan.

BAŞ­KAN – Ka­rar ye­ter sa­yı­sı­nı ara­ya­ca­ğız.

Ka­bul et­me­yen­le­r… Efen­dim, iki kâti­bin de be­yan­la­rı­na gö­re ka­rar ye­ter sa­yı­sı var­dır, ka­bul edil­miş­tir.

Ka­nu­n’­un tü­mü­nün gö­rüş­me­le­ri ka­bul edil­miş­tir.

Şim­di, Ka­nu­n’­un tü­mü üze­rin­de­ki gö­rüş­me­le­re baş­lı­yo­ruz.

Ka­nu­n’­un tü­mü üze­rin­de söz is­te­yen Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu adı­na Ada­na Mil­let­ve­ki­li Ta­ci­dar Sey­han, De­mok­ra­tik Top­lum Par­ti­si Gru­bu adı­na Iğ­dır Mil­let­ve­ki­li Per­vin Bul­dan, Mil­li­yet­çi Ha­re­ket Par­ti­si Gru­bu adı­na İzmir Mil­let­ve­ki­li Ok­tay Vu­ral, Ada­let ve Kal­kın­ma Par­ti­si Gru­bu adı­na Ma­lat­ya Mil­let­ve­ki­li Mü­ca­hit Fın­dık­lı. Şahıs­la­rı adı­na Ta­ner Yıl­dız, Kay­se­ri; Ha­san An­ğı, Kon­ya; Re­cai Bir­gün, İzmir; Ta­ci­dar Sey­han, Ada­na; Hüs­nü Or­du, Kü­tah­ya; Ufuk Uras, İstan­bul mil­let­ve­kil­le­ri.

Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu adı­na, Ada­na Mil­let­ve­ki­li Ta­ci­dar Sey­han.

Bu­yu­run Sa­yın Sey­han.

Sa­yın Sey­han ko­nuş­ma sü­re­niz yir­mi da­ki­ka­dır.

CHP GRU­BU ADI­NA TA­Cİ­DAR SEY­HAN (Ada­na) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li ar­ka­daş­la­rım; he­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum. Ön­ce­lik­le tüm mil­let­ve­ki­li ar­ka­daş­la­rım­dan bir ri­cam var: Bu Ka­nun çok ko­nu­şul­du ama o ka­dar bir­bi­ri­ne gir­di­re­rek bu işi ko­nuş­ma­ya baş­la­dık ki, o ka­dar faz­la bil­gi kir­li­li­ği oluş­tu ki ne­yin ne­re­ye ait ol­du­ğu­nu an­la­ma­dık. Bi­rin­ci­si, ka­nun ay­rı bir şey, nük­le­er ener­ji ay­rı bir şey. Ön­ce ka­nu­nu bir ko­nu­şa­lım.

Ba­kın, bu Ka­nun şim­di Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si­ne gel­di­ğin­de tü­mü­nün gö­rü­şül­me­si oy­lan­dı. Oy­sa­ki bu Ka­nu­n’­un sa­de­ce üç mad­de­si Cum­hur­baş­kan­lı­ğın­dan ge­ri dön­dü. Ka­nun o ka­dar ha­zır­lık­sız önü­mü­ze ge­ti­ril­di ki -bir ön­ce­ki dö­nem­den bah­se­di­yo­rum- bu Hükûmet o ka­dar “al gö­tür” man­tı­ğıy­la bu işi pro­pa­gan­da mal­ze­me­si ya­pa­rak Mec­lis gün­de­mi­ne ta­şı­dı ki şim­di onun sı­kın­tı­la­rı­nı çe­ki­yo­ruz. Sa­yın Ba­kan, Ka­nun ilk Mec­li­se gel­di­ğin­de, ha­tır­la­ya­cak­tır, için­de Af­şi­n’­de­ki kö­mür­de C ve D  san­tral­le­riy­le il­gi­li mad­de de yok­tu, ge­çi­ci 2 yok­tu. Ko­mis­yon­da gö­rü­şü­lür­ken iki mad­de ek­len­di. Ha­di onu bir ke­na­ra ko­yu­yo­ruz. Ko­mis­yon­da, çok cid­di öner­ge­ler gel­di, Ka­nu­n’­un man­tı­ğı­nı, man­ta­li­te­si­ni, iş­le­yi­şi­ni il­gi­len­di­ren çok cid­di öner­ge­ler. Bu­nu da, ik­ti­dar par­ti­si, hız­lı gö­rü­şe­rek, sa­de­ce öner­ge sa­hip­le­ri­ne söz ve­re­rek, ora­dan ge­çir­di, Ge­nel Ku­ru­la gel­di ve Cum­hur­baş­kan­lı­ğın­dan bu Ka­nun ge­ri dön­dü. O za­man­ki uya­rı­la­rı­mı­zın hiç­bi­ri­ni dik­ka­te al­ma­dı bu Hükûmet.

Üç mad­de ge­ri dön­dü ar­ka­daş­lar. Üç mad­de ge­ri dön­dük­ten son­ra, ko­mis­yo­na alın­dı. Ko­mis­yon­da, dö­nen üç mad­de de­ğil, he­men he­men Ka­nu­n’­un ta­ma­mı üze­rin­de cid­di de­ği­şik­lik­ler ya­pıl­dı, hem yü­rüt­mey­le il­gi­li de­ği­şik­lik­ler ya­pıl­dı hem uy­gu­la­may­la il­gi­li de­ği­şik­lik­ler ya­pıl­dı hem de iha­le­nin şart­la­rı ve ku­ral­la­rı hak­kın­da cid­di de­ği­şik­lik­ler ya­pıl­dı.

İkti­da­rın sa­vı şu: “An­la­dık, za­man kay­bı­na ne ge­rek var, ek­sik ol­du­ğu­nu bi­li­yo­ruz, dü­zel­ti­ve­re­lim.” Dört yıl­dır ge­ti­re­ce­ğiz de­di­ği­niz Nük­le­er Ener­ji Ka­nu­nu­’n­da, eğer, siz, ek­sik­li­ği­ni­zi ge­ri gön­der­me son­ra­sın­da üç gün­de an­la­dıy­sa­nız otu­rup dü­şün­me­niz la­zım.

Bu­nun son­ra­sın­da Ge­nel Ku­ru­la bir da­ha in­di. Ara­ya se­çim gir­di, se­çim gir­dik­ten son­ra, ko­mis­yo­na bu Ka­nun ge­ri çe­kil­di. De­di­ler ki ko­mis­yon­da: “Biz, ye­ni ar­ka­daş­la­rı­mı­zı bil­gi­len­dir­mek için bu­nun ta­ma­mı­nı ye­ni­den gö­rü­şe­lim. Sa­de­ce bil­gi­len­dir­mek is­ti­yo­ruz.” Ben de, ken­di­le­ri­ne, bu, bir bil­gi­len­dir­me için açı­lım de­ğil, siz, mut­la­ka ek­sik­li­ği­ni fark et­ti­niz, öner­ge­ler­le, ye­ni dü­zelt­me­ler­le bi­ze ge­le­cek­si­niz de­dim. “Ha­yır” den­di ama ar­ka­sın­dan, 10’un üze­rin­de öner­ge ye­ni­den bu Ka­nu­n’­a ek­len­di. Hep­si, Ya­sa­’­nın ge­nel man­tı­ğıy­la, man­ta­li­te­siy­le, yü­rüt­me­siy­le il­gi­li mad­de­ler.

Sa­yın Ba­kan di­yor ki: “Kay­be­de­cek vak­ti­miz yok.” Di­ğer ta­raf­tan, di­yo­ruz ki, ne­den bu ku­ru­la­cak nük­le­er san­tral­le­rin ka­pa­si­te­si­ni açık­la­mı­yor­su­nuz? “Ona da ace­le­miz yok.” di­yor. Bu­ra­da bir iro­ni yok mu? Bu­ra­da bir çif­te stan­dart yok mu? Bu ka­dar key­fi­yet olur mu de­ğer­li ar­ka­daş­lar? Siz, üç mad­de ge­ri dön­dük­ten son­ra yir­mi­nin üze­rin­de de­ği­şik­lik yap­mış ol­ma­yı, ön­ce­ki ha­zır­lı­ğı­nı­zın ye­ter­li ol­ma­ma­sı dı­şın­da, na­sıl açık­lı­yor­su­nuz? El­bet­te, ek­sik var­sa dü­zel­te­lim. Muh­te­me­len bu­gün de dü­zelt­me ya­pa­bi­lir­si­niz. Za­ten be­nim di­le­ğim yap­ma­nız. Ka­nu­n’­u bu hâliy­le çı­ka­ra­cak­sa­nız iş­le­te­me­ye­cek­si­niz. Eğer bu ka­dar gün ek­sik­li­ği­ni­zi gör­me­diy­se­niz, bun­dan son­ra bu Mec­li­si nük­le­er ener­ji­den do­la­yı çok meş­gul ede­cek­si­niz.

Ge­li­yo­rum şim­di Ka­nu­n’­un man­tı­ğı­na. De­ğer­li ar­ka­daş­lar, Ka­nu­n’­u in­ce­ler­sek bu bir nük­le­er ener­ji ka­nu­nu de­ğil, bu bir nük­le­er san­tral ka­nu­nu, hat­ta, nük­le­er iha­le ka­nu­nu bu. Bu­nu bir­bi­rin­den ayır­mak la­zım. Her za­man po­pü­list yak­la­şım­lar­la “sağ­lık­ta nük­le­er ener­ji kul­la­nı­lı­yor, on bin­ler­ce ruh­sat ver­dik” de­di­ği­niz ko­nuy­la ge­tir­di­ği­niz san­tral tek­li­fi­nin hiç­bir ala­ka­sı yok. Ne olur­su­nuz, bu­nu po­pü­list si­ya­si yak­la­şım­la­ra alet et­me­yin. Onun­la bu­nun ala­ka­sı yok. Nük­le­er tek­no­lo­ji­nin ar-ge­’­si­ni, ge­liş­tir­me­si­ni oy­la­ya­cak­sa­nız, ge­ti­re­cek­se­niz Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si ola­rak biz va­rız, ge­lin bir­lik­te ça­lı­şa­lım. İnsan ya­şa­mı­nı ko­lay­laş­tı­rı­cı ne var­sa onun için bir­lik­te ça­lı­şa­lım. Üni­ver­si­te­le­ri­mi­zi ve şu ana ka­dar Kü­çük­çek­me­ce­’­de ku­rul­muş olan bi­ri­mi­mi­zi, TA­E­K’i ça­lış­tı­ra­lım di­yor­sa­nız bir­lik­te ça­lı­şa­lım, ama bi­ze, bu­ra­da nük­le­er ener­ji iha­le ka­nu­nu­nu oy­lat­ma­yın. Yap­ma­yın bu­nu! Dün­ya­nın hiç­bir ye­rin­de bir iha­le ka­nu­nu bu şekil­de geç­me­miş­tir.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, ba­kın, Tür­ki­ye Atom Ener­ji­si Ku­ru­mu var bun­la­rı de­net­le­yen. Sı­nır­da rad­yas­yo­nu de­net­li­yor, bir sü­rü alet koy­du. El­bet­te ora­da uz­man ar­ka­daş­la­rı­mız da var. Da­ha nük­le­er ener­ji ko­nu­sun­da bir eği­tim ku­ru­mu ve bir eği­tim ka­nu­nu yok. Nük­le­er ener­ji­de, hiç­bir za­man, dün­ya­nın hiç­bir ye­rin­de uy­gu­la­yı­cı ku­rum­la de­net­le­yi­ci ku­rum ay­nı de­ğil. Bun­la­rın hep­si TA­E­K’­e yük­len­miş. Bu çe­liş­ki­yi na­sıl or­ta­dan kal­dı­ra­cak­sı­nız? Ba­ka­nın ona da ce­va­bı var: “Ca­nım ne ace­le edi­yor­su­nuz, bu ka­nu­nu çı­ka­ra­lım, he­men ar­ka­sın­dan de­net­le­me ku­ru­mu ka­nu­nu­nu ge­ti­ri­yo­ruz, onun ar­ka­sın­dan da eği­tim ku­ru­mu ka­nu­nu­nu ge­ti­ri­yo­ruz.” Gü­ler­ler in­sa­na. Al­tı ay ön­ce de bu­nu söy­lü­yor­du­nuz. Ni­ye ge­tir­me­di­niz be­ra­ber gö­rü­şe­lim? Çün­kü ha­zır­lık yok. Çün­kü ne ya­pa­ca­ğı­nı bil­mi­yor­lar. Za­ten bil­se­ler­di, yir­mi­ye ya­kın öner­ge­ler­le üç mad­de­lik ge­ri dön­me­den son­ra de­ği­şik­lik yap­maz­lar­dı. Ne­re­sin­den tut­sam bu Ka­nu­n’­u elim­de ka­lı­yor de­ğer­li ar­ka­daş­lar.

Şim­di, ge­le­lim ge­rek­li­li­ği­ne. Sa­yın Ba­kan şunun ar­ka­sı­na sı­ğı­nı­yor: 1979’da si­zin Ge­nel Baş­ka­nı­nız “Ar­tık, nük­le­er ener­jiy­le Tür­ki­ye­’­nin ta­nış­ma­sı la­zım.” de­miş­ti. Doğ­ru. Si­zin ta­rih bil­gi­niz var­sa o ta­rih­te ener­ji­nin üre­ti­mi­ne de bak­ma­lıy­dı­nız. Tür­ki­ye­’­de yer­li ener­ji­nin üre­ti­mi­ne ba­ka­rım, Tür­ki­ye­’­de­ki ko­şul­lar­da ba­ka­rım, nük­le­er san­tral ka­ra­rı­nı yer­li kay­nak­lar-it­hal kay­nak­lar den­ge­si­ni kur­duk­tan son­ra gün­de­me alı­rım. Ama o gün de söy­le­nen bu­gün de söy­le­nen ay­nı­dır. Biz, nük­le­er tek­no­lo­ji­nin ve nük­le­er ener­ji­nin ge­liş­ti­ril­me­si­ni is­ti­yo­ruz. Ama Nük­le­er San­tral Ka­nu­nu­’­nun bu­gün için Tür­ki­ye­’­ye da­ya­tıl­ma­sı­nı uy­gun ve ge­rek­li bul­mu­yo­ruz. İki­si ara­sın­da­ki ay­rı­mı doğ­ru yap­mak la­zım. Bi­zim ka­na­a­ti­miz bu­dur. Böy­le­si­ne her ta­ra­fı dö­kü­len bir ka­nu­nu bi­ze ni­ye onay­la­ta­cak­sı­nız? Ba­kın, kö­mür­de ora­ya 1.000 me­ga­vat koy­du­nuz, Sa­yın Ba­kan, ni­ye nük­le­er ener­ji­de ko­ya­mı­yor­su­nuz?

Bu Ka­nun çı­kar­sa en­di­şe­mi­zi si­ze söy­le­ye­yim ve ola­ca­ğı: Şir­ket­ler öy­le ba­şı­nı­za üşü­şe­cek ki, bu ül­ke­yi kü­çük kü­çük nük­le­er san­tral­ler­le de­ne­tim­siz bir hâle ge­ti­re­cek­si­niz, san­tral çöp­lü­ğü ya­pa­cak­sı­nız. En bü­yük kor­ku­muz bu­dur.

TA­EK Baş­ka­nı de­di ki: “Biz bu­nu açık­la­mı­yo­ruz. Ha­ki­ka­ten çok bü­yük bas­kı gö­rü­yo­ruz. Bu ko­nuy­la il­gi­le­nen­ler var.” Bu da kö­tü­dür. Dev­let ira­de­si şir­ket­ten bas­kı mı gö­rür­müş? Ben ne oy­la­ya­ca­ğı­mı, ne ka­dar ka­pa­si­te ola­ca­ğı­nı bil­mek is­ti­yo­rum. Ora­da teş­vik­le­ri yö­net­me­li­ğe bı­rak­mış­sı­nız. Ye­ni­le­ne­bi­lir ener­ji­de teş­vik ve­rir­ken bu­ra­da al­nı­mı­zın da­ma­rı çat­la­dı, siz şim­di bir teş­vi­ği yö­net­me­lik­le­re bı­ra­kı­yor­su­nuz. Ben, nük­le­er ener­ji­de ki­me na­sıl teş­vik ve­re­ce­ği­ni bil­me­ye­cek mi­yim? Bu­ra­da, ye­ni­le­ne­bi­lir ener­ji ko­nu­sun­da çok cid­di ça­lış­ma­lar yap­tık bir­lik­te Sa­yın Ba­kan. Dün “Dev­rim yap­tık.” de­di­ği­niz Ye­ni­le­ne­bi­lir Ener­ji Ya­sa­sı­’n­da, ya­nı­nız­da­ki Ko­mis­yon Baş­ka­nı ol­ma­say­dı hiç­bir şey ya­pa­ma­ya­cak­tı­nız. Onun sağ­du­yu­su bir ye­re ge­tir­di. Siz, bu­ra­da, “Ar­tı-ek­si yüz­de 20’yle, ye­di yıl alım ga­ran­ti­siy­le, ye­ni­le­ne­bi­lir ener­ji­de bir tek ki­şi ya­tı­rım ya­pa­maz.” de­di­ği­miz­de, ver­di­ği­miz öner­ge­ye eli­ni­zi “ha­yır” kal­dır­dı­nız. Ali Ba­ba­can bu kol­tuk­la­rın ara­sın­da do­laş­tı, “Bu öner­ge­ye ‘eve­t’ ver­me­yin.” de­di. O gün ye­ni­le­ne­bi­lir ener­ji­ye inan­ma­yan, o gün­kü, rüzgârı “ka­sa­ba tek­no­lo­ji­si” di­ye ad­lan­dı­ran man­tık na­sıl ol­du da bu­gün rüzgârda ya­tı­rım için baş­vu­ru ya­pı­lın­ca bu­nu bir dev­rim ola­rak top­lu­ma gös­te­ri­yor?

Yi­ne de çık­mış ol­ma­sı­nı mem­nu­ni­yet­le kar­şı­lı­yo­ruz. Tür­ki­ye­’­nin ye­ni­le­ne­bi­lir ener­ji­de ka­pa­si­te­si­ni bü­yü­tü­yor ol­ma­sı­nı, yer­li kay­nak­la­rı­nı kul­la­nı­yor ol­ma­sı­nı, te­miz ve çev­re­ci bir yak­la­şım­la ener­ji­ye bak­ma­sı­nı say­gıy­la kar­şı­lı­yo­ruz. Ama, ora­da, mu­ha­le­fet par­ti­si­nin iyi ni­ye­ti­ni, gö­nül­lü­ğü­nü ve teş­vi­ki­ni göz ar­dı et­me­yi­niz.

Ve siz, Tür­ki­ye­’­ye, Ye­ni­le­ne­bi­lir Ener­ji Ya­sa­sı­’n­da ye­di yıl­da ısrar ede­rek, ar­tı-ek­si yüz­de 20’de ısrar ede­rek -da­ha son­ra 5,5 eu­ro sen­te çı­kar­dı­nız, bir­lik­te çı­kar­dık- bu ül­ke­ye bir yıl kay­bet­tir­di­niz, bir yıl.

Dün Plan Büt­çe­de de­di­niz ki: “Rüzgâr esi­yor, ama ar­tık es geç­me­ye­cek.” Beş yıl­dır es ge­çirt­ti­niz Sa­yın Ba­kan, beş yıl­dır o rüzgâr es­ti ve es geç­ti; ne­re­dey­di­niz?

“’­Su akar, Türk ba­ka­r’ sö­zü ar­tık ge­ri­de ka­la­cak.” de­di­niz Plan Büt­çe­de. Su ak­tı, kim bak­tı bak­ma­dı bil­mi­yo­rum ama, siz ar­ka­sın­dan bak­tı­nız Sa­yın Ba­kan.

“2.750 me­ga­vat­lık ya­tı­rı­mı­mız var, baş­la­dık ve bi­tir­dik.” di­yor­su­nuz. Siz bu ko­nu­da Tür­ki­ye­’­nin ih­ti­ya­cı­nı bi­li­yor­su­nuz, kaç me­ga­vat ih­ti­ya­cı­mız ol­du­ğu­nu bi­li­yor­su­nuz Sa­yın Ba­kan. Bu ül­ke­nin beş yıl­da ih­ti­ya­cı olan elek­trik ener­ji­si mik­ta­rı­nın yüz­de 25’i bi­le de­ğil, yap­ma­yın. Bü­yü­me­yi göz önü­ne al­dı­ğı­nız­da, bu Hükûme­tin, ya­tı­rım­la­rı teş­vik ede­rek, da­ha cid­di pro­je­le­ri ger­çek­leş­tir­me­si la­zım­dı.

Za­ma­nı iyi kul­la­na­rak her şeye de­ğin­mek is­ti­yo­rum.

Şim­di, de­ğer­li ar­ka­daş­lar, Sa­yın Ba­kan bu­ra­ya ge­le­cek, yi­ne ay­nı üs­lu­buy­la “Biz dev­rim yap­tık.” di­ye­cek. Ben ona bir söz­lük ar­ma­ğan ede­yim, dev­ri­min ne de­mek ol­du­ğu­nu öğ­ren­sin. Dün je­o­ter­ma­li an­la­tır­ken bir ha­ri­ta gös­ter­di, bir de ki­tap gös­ter­di. “Bu, ro­man de­ğil ar­ka­daş­lar.” di­yor, “bu, bir bi­lim­sel ça­lış­ma.” İyi, övü­nün, iyi yap­mış­sı­nız da, bir­çok ül­ke onu sek­sen yıl ön­ce yap­tı. Bu üs­lup­la bi­ze sun­ma­yın. Je­o­ter­ma­li bir­lik­te çı­kar­dık, ma­de­ni bir­lik­te çı­kar­dık. Bi­raz­dan yi­ne an­la­ta­cak bu­ra­da Sa­yın Ba­kan, emi­nim, bun­la­rı gü­zel an­la­tı­yor. Ha­ni, “laf var, ic­ra­at yok” der­ler ya, tam ör­tü­şü­yor, ama bir yer­de ba­şa­rı­lı bu­lu­yo­rum, ken­di­si­ni kut­la­rım; beş yıl ener­ji po­li­ti­ka­sı­nı bu ka­dar kö­tü gö­tü­rüp, ye­ni­den ba­kan ol­ma­yı ba­şar­dı­ğı için ken­di­si­ni kut­lu­yo­rum.

Şim­di, de­ğer­li ar­ka­daş­lar, rüzgârı an­lat­tım. Je­o­ter­mal­de de bir ka­nun çı­kar­dık, bir de Ma­den Ka­nu­nu çı­kar­dık. Şim­di ar­ka­daş­lar ruh­sat sa­yı­sı­nı söy­le­ye­cek, “Otuz bi­ne ya­kın ruh­sat ver­dik ara­ma­cı­lık­ta.” Doğ­ru ar­ka­daş­lar, bu doğ­ru. Ar­tış­tan mem­nu­ni­yet du­yu­yo­rum. Bir de iş­let­me­ye ba­kın, iş­let­me­ye ge­çen ruh­sat sa­yı­sı beş­te 1’i; ço­ğu kum, ça­kıl, mer­mer. Ül­ke­nin di­ğer kay­nak­la­rı yok mu? Siz on­la­rı ser­gi­le­yin, bi­ze ger­çek­çi­li­ği­ni gös­te­rin. De­ğer­li ar­ka­daş­lar, sı­kın­tı bu­dur. “Rüzgârda­ki ka­pa­si­te 48 bin me­ga­vat” di­yor. Bu ko­nu­şu­lan sü­re içe­ri­sin­de kaç me­ga­vat­lık rüzgâr san­tra­li dev­re­ye gir­di ar­ka­daş­lar bi­li­yor mu­su­nuz, sa­de­ce 200 me­ga­vat. Ka­ra mi­zah. Şaka gi­bi. Beş yıl­dır bağ­rı­lı­yor, 200 me­ga­vat dev­re­ye so­kul­muş. Ama­…

AH­MET BÜ­YÜ­KAK­KAŞ­LAR (Kon­ya) – Beş yıl­dır zam gel­me­di..

MU­HAR­REM VAR­LI (Ada­na) – Gel­di ya zam, se­nin ha­be­rin yok herhâlde.

TA­Cİ­DAR SEY­HAN (De­vam­la) – Sa­yın mil­let­ve­ki­lim, din­le­yin, herhâlde bi­raz­dan söz ala­cak­sı­nız. Onu da an­la­ta­ca­ğım, ne­den zam gel­me­di­ği­ni.

Şim­di, de­ğer­li ar­ka­daş­lar, “bi­yo­e­ta­nol­de dev­rim yap­tık” di­yor. Yap­ma­nız ge­re­ke­ni­… Bir dok­tor, has­ta mu­a­ye­ne et­tim, di­ye övü­nür­se, bu da onun gi­bi bir şey. Hiç­bir şey yap­ma­say­dı­nız ba­ri! Ka­pat­say­dı­nız ku­ru­mu! Vur­say­dı­nız ki­li­di! “Bi­yo­e­ta­nol­de KDV’­yi ayar­la­ya­bi­lir­sek müt­hiş bir dev­rim ola­cak, ekil­me­dik alan kal­ma­ya­ca­k…” Bi­yo­di­zel­de de öy­le di­yor­du­nuz. Bi­yo­di­zel­de KDV’­yi, ÖT­V’­yi ayar­la­ya­bil­di­niz mi? Bi­yo­e­ta­nol­le bi­zim gö­zü­mü­zü par­la­tı­yor­su­nuz. Sa­yın Ba­kan, bir gö­rü­nen ya­nı­nı an­la­tın, bir de ger­çek ya­nı­nı an­la­tın.

Dün, Sa­yın İnö­nü­’­ye rah­met di­le­dik­ten son­ra, çok te­şek­kür edi­yo­ruz, onu say­gıy­la an­dı­nız “Ben İnö­nü­’­den çok şey öğ­ren­dim.” de­di­niz. Ama, bir şeyi öğ­re­ne­me­miş­si­niz: İnö­nü­’­nün en bü­yük özel­li­ği mü­te­va­zı ol­ma­sıy­dı, ya­pa­bil­dik­le­ri­ni ve ya­pa­ma­dık­la­rı­nı di­rekt söy­le­ye­bil­me­siy­di. Bu­nu öğ­ren­mek la­zım.

Yap­tık­la­rı­nız da var, onu söy­le­ye­ce­ğim: Kö­mür. Çok cid­di bir, kö­mür­de ar­tış ol­du. Ge­le­cek bu­ra­da. Ama, de­ğer­li ar­ka­daş­lar, ödünç kö­mür­le san­tral açan Ba­kan da ken­di­si. Bu­nu da he­sap et­mek la­zım. Za­ma­nın­da iha­le yap­ma­dı, ödünç kö­mür­le san­tral aç­tı, üs­te­lik Baş­ba­ka­na söy­let­ti bu­nu. Bir ye­ri ba­kı­ma al­ma­say­dı ora­ya ta­şı­ya­cak kö­mü­rü de yok­tu, onu aça­mı­yor­du bi­le. Ora­dan kö­mü­rü ta­şı­ya­rak san­tra­li aç­tı. Bu­nun dı­şın­da “Do­ğal ga­zı özel­leş­ti­re­ce­ğim.” de­di, onu ya­pa­ma­dı; kon­trat dev­ri­ni ge­ti­ren, Rus­ya­’­da­ki fir­ma­la­ra bu­ra­da de­vir ya­pa­ca­ğı fir­ma­yı seç­ti­ren Ba­kan da Sa­yın Hil­mi Gü­ler. Bir ge­ce­de “İlk mü­ra­ca­at eden ile­tim hat­tı­nı kul­la­nır.” di­ye KAR­TE­T’­e özel ya­sa çı­ka­rıp, er­te­si gün Baş­ba­ka­nın kar­şı çık­ma­sıy­la tek­ri­ri mü­za­ke­re­de ya­sa­yı ge­ri çe­ken de bu Hil­mi Gü­ler.

AY­HAN SE­FER ÜS­TÜN (Sa­kar­ya) – Bi­raz say­gı­lı ol “bu Hil­mi Gü­ler” ne de­mek?

TA­Cİ­DAR SEY­HAN (De­vam­la) – Pe­ka­la, “bu”­yu çe­ki­yo­rum, “Sa­yın Hil­mi Gü­ler.”

Siz de mü­da­ha­le­ni­zi da­ha öl­çü­lü ya­pın.

Sa­yış­tay ra­po­run­da her şeyi ka­bul edip, otur­du­ğu yer­den hiç­bir şey yap­ma­yan da Sa­yın Hil­mi Gü­ler.

TE­DA­Ş’­ın özel­leş­tir­me­si­ni gün­de­me ge­ti­rip, Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­sin­den çı­ka­rıp “Bu ya­sa­yı siz çı­ka­rı­yor­su­nuz, ama özel­leş­ti­re­mez­si­niz. Tür­ki­ye­’­nin ve­rim­li kay­nak­la­rı­nı özel­leş­ti­rir­si­niz, pa­ra ala­maz­sı­nız, gü­ney­do­ğu­nun yü­kü­nü ka­mu­ya bı­ra­kır­sı­nız, ma­li­yet yük­sel­tir­si­niz.” de­di­ği­miz­de kar­şı çı­kan, ya­sa­yı çı­ka­ran, Baş­ba­ka­nın olu­ruy­la bir yıl­dır ya­sa­yı bek­le­ten de Sa­yın Hil­mi Gü­ler. Böy­le bir şey de var. El­bet­te iyi şey­ler de yap­tı. Ama, bu­ra­da da “ya­pa­ma­dım” de­sin. Bi­zim söy­le­di­ği­miz bu. Ya­pa­bil­di­ği­ni­zi de söy­le­yin, ya­pa­ma­dık­la­rı­nı­zı da söy­le­yin.

“Ba­kü-Tif­lis-Cey­han bi­zim gu­ru­ru­muz.”, “Tür­ki­ye­’­yi bir ener­ji ter­mi­na­li ya­pa­lım.” Ba­şüs­tü­ne. Ama, Ba­kü-Tif­lis-Cey­ha­n’­da ener­ji ter­mi­na­li in­şa­a­tın­da faz­la öde­nek ya­pan fir­ma işi bı­rak­tı­ğın­da par­ça­la­ra bö­lüp, o fir­ma­nın ma­ki­ne­le­ri­ni kul­la­nıp, dev­le­tin ala­ca­ğı­nı mah­sup et­mek zo­run­da ka­lan Ba­kan da Sa­yın Hil­mi Gü­ler. Bir san­tral­de­…

RE­CEP YIL­DI­RIM (Sa­kar­ya) – Ko­nu­ya gel, ko­nu­ya.

TA­Cİ­DAR SEY­HAN (De­vam­la) – Sab­re­der­se­niz, hep­si ko­nuy­la ala­ka­lı, hep­si elek­trik ener­ji­siy­le ala­ka­lı. Bir no­tu da -he­pi­niz bu­ra­da ko­nu­şa­cak­sı­nız, ama, ha­ki­ka­ten din­le­me­si­ni bil­mek la­zım- ba­ba­mın bir sö­zü­nü ye­ni­den ka­yıt­la­ra ge­çir­mek is­ti­yo­rum: “Gül­me­si­ni bil­me­yen dükkân aç­ma­sın, din­le­me­si­ni bil­me­yen si­ya­set yap­ma­sın.” der­di. Ka­yıt­la­ra ge­çi­re­lim, böy­le bir ta­vır ala­lım lüt­fen.

Evet, “Gü­ne­şi zapt ede­ce­ğiz, gü­ne­şin zap­tı ya­kın.” de­di Sa­yın Ba­kan. Gü­neş ener­ji­si­ni de ge­ti­re­cek­miş nük­le­er­den son­ra. Da­ha, so­na ka­dar nük­le­e­ri ko­nu­şa­ca­ğız. Biz bu­ra­da, Baş­ba­ka­nın Ba­sın Da­nış­man­lı­ğı­nın yap­tı­ğı gi­bi, sa­de­ce si­zin söy­le­dik­le­ri­ni­zi ko­nu­şa­cak­sak vay ge­le ül­ke­nin hâli­ne. Si­zin is­te­dik­le­ri­niz ko­nu­şu­la­cak, si­zin de­dik­le­ri­niz ya­zı­la­cak, ener­ji­yi te­mel ola­rak de­ğer­len­dir­me­ye­ce­ği­m… Bü­tün yön­le­riy­le de­ğer­len­di­ri­yo­rum. Ben, Ba­ka­nı­ma gü­ven­mek is­te­rim. Ben, Ba­ka­nı­mın, 9 mad­de­lik Ka­nu­n’­da Cum­hur­baş­kan­lı­ğı 3 mad­de­yi gön­der­di di­ye 20 mad­de­si­ni de­ğiş­ti­rir­se, bu işi düz­gün ya­pa­ca­ğı­na ina­na­bi­lir mi­yim? Ni­ye ko­nuş­ma­ya­ca­ğım bun­la­rı? Tür­ki­ye­’­nin ne ka­dar it­hal ener­ji­ye bağ­lı ol­du­ğu­nu bi­li­yor mu­su­nuz? Ben nük­le­er ener­ji­ye ba­kar­ken, it­hal ener­ji kay­nak­la­rı ile yer­li ener­ji kay­nak­la­rı­nı kar­şı­laş­tı­rı­rım. Sa­de­ce çev­re­ye da­ya­tıl­ma­sı­nı da doğ­ru bul­mu­yo­rum, tek so­run çev­re de­ğil. İthal kay­nak­lar al­mış ba­şı­nı gi­di­yor.

Ge­lip ar­ka­daş­lar di­ye­cek ki: “Baz yü­kü na­sıl sağ­la­ya­cak­sı­nız?” Doğ­ru, baz yük ko­nu­sun­da­ki gö­rü­şü­nü­ze ka­tı­lı­yo­rum Sa­yın Ba­kan, o, gö­re­vi­niz­dir. Bir­çok ko­nu­da doğ­ru yap­tı­nız, onu da söy­lü­yo­rum. Ama baz yü­kü sağ­la­ma­nın tek yo­lu iki ta­ne 1.000 me­ga­vat­lık ve­ya 600 me­ga­vat­lık nük­le­er san­tral yap­mak de­ğil­dir.

Siz ön­ce, ül­ke­niz­de­ki akış­kan ya­tak tek­no­lo­ji­le­ri­ni ar­tı­rın, kö­mür san­tral­le­ri­ni­zi re­ha­bi­li­te edin, o ba­ca­la­rı çev­re­ye uy­gun hâle ge­ti­rin, ora­da al­dı­ğı­nız ve­rim­le elek­trik ener­ji­si üre­ti­min­de­ki pa­yı­nı, yer­li üre­ti­min pa­yı­nı art­tı­rın, on­dan son­ra Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si­nin önü­ne bu­nu ge­ti­rin; bir ya­nı da odur.

De­ni­li­yor ki çev­re­ci­le­re de:” İki bi­ne ya­kın yü­zer­ge­zer san­tral var.” Doğ­ru, iki bi­ne ya­kın de­ni­zal­tı ge­zi­yor. Yan­lış. Çün­kü, onun, bu­nun­la hiç­bir ala­ka­sı yok, o de­ni­zal­tı­lar sa­vaş için ge­zi­yor, o de­ni­zal­tı­lar in­san öl­dür­mek için ge­zi­yor. De­ni­li­yor ki: “Dün­ya­da dört yüz yet­miş dört ta­ne nük­le­er san­tral var, yer­le­şik san­tral var.” Doğ­ru. Ama, o san­tral­le­rin bü­yük bir ço­ğun­lu­ğu sa­de­ce nük­le­er si­lah üret­mek için ya­pıl­dı. Şim­di şim­di nük­le­er ener­ji için san­tral­ler ya­pı­lı­yor. “Ül­ke­nin ener­ji çe­şit­li­li­ği­ne ih­ti­yaç var.” di­yor­lar. Doğ­ru. Ama, akut ha­le gel­di, ener­ji sı­kın­tı­mız var, bu ener­ji­yi ne­re­den gi­de­re­cek­ti­niz? Nük­le­er­den. “Beş yıl içe­ri­sin­de ya­pa­ca­ğız.” Yan­lış, çün­kü, al­tı yı­la ka­dar, Ja­pon­ya­’­da, bir­çok par­ça için sı­ra ve­ri­li­yor. Çün­kü, bir­çok nük­le­er ener­ji san­tra­li ye­ni­len­me dö­ne­mi­ne gir­di. On­la­rın si­pa­riş­le­ri de bek­li­yor. “Çev­re­ci­dir.” Doğ­ru, ha­va­ya sa­lı­nım gaz­la­rı çok az. Yan­lış, çün­kü, dün­ya­da iki bü­yük pat­la­ma ol­du iki­si de in­san ha­ta­sın­dan. Hep­si­nin doğ­ru ve yan­lı­şı var. Bir ya­nı­nı söy­lü­yor­su­nuz, bir ya­nı ka­lı­yor. Na­sıl ya­pa­ca­ğız bu işi? Biz, her iki­si­ni de söy­lü­yo­ruz. Sa­yın Ba­kan, iyi dü­şü­nün ve bu Ya­sa­’­yı ge­ri çe­kin. Bu Ya­sa, Tür­ki­ye­’­nin önü­ne da­ha bü­yük so­run­lar aça­cak­tır.

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN – Sa­yın Sey­han, bir da­ki­ka sü­re ve­ri­yo­rum. Lüt­fen ko­nuş­ma­nı­zı ta­mam­lar mı­sı­nız .

TA­Cİ­DAR SEY­HAN (De­vam­la) – Çok te­şek­kür ede­rim.

Bir şeye da­ha de­ğin­mek is­ti­yo­rum. Di­yor­lar ki -Sa­yın Ba­ka­nın ko­nuş­ma­sın­dan alın­tı ya­pı­yo­rum- “Tür­ki­ye­’­de uran­yu­mu­muz var. İnşal­lah, bun­dan son­ra da ara­ma­la­rı­mız de­vam edi­yor, uran­yum bu­la­ca­ğız.“ Tür­ki­ye­’­de uran­yum mik­ta­rı bir nük­le­er san­tra­lin öm­rü ka­dar­dır, ikin­ci­si için yok. En kö­tü­sü, biz, Tür­ki­ye­’­de­ki uran­yu­mu ya­kıt tek­no­lo­ji­si­ne dö­nüş­tü­re­mi­yo­ruz. Böy­le bir tek­no­lo­ji­ye sa­hip de­ği­liz. Ya­kıt tek­no­lo­ji­si de dı­şa­rı­dan, atık tek­no­lo­ji­si de dı­şa­rı­dan de­ğer­li ar­ka­daş­lar. “E, biz, bu­nu,  çev­re­ci ola­rak su­nu­yo­ruz, atı­ğı da de­ğer­li.” Doğ­ru, atı­ğı da de­ğer­li. Ni­çin de­ğer­li ol­du­ğu­nu bü­tün ar­ka­daş­la­rım bi­li­yor. Ama, he­nüz, dün­ya­da, def­ne­dil­miş bir ta­ne atık yok. Tek­no­lo­ji ge­li­şi­yor, hep­si re­ak­tör­le­rin içe­ri­sin­de ge­çi­ci ola­rak so­ğu­tu­lu­yor.

He­pi­ni­ze say­gı­lar su­nu­yo­rum. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Sey­han.

Söz sı­ra­sı De­mok­ra­tik Top­lu­m…

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Mü­sa­a­de eder­se­niz, usul­le il­gi­li bir şey söy­le­ye­yim.

Şim­di, Ana­ya­sa­’­nın 89’un­cu mad­de­sin­de “Cum­hur­baş­ka­nın­ca kıs­men uy­gun bu­lun­ma­ma du­ru­mun­da, Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si sa­de­ce uy­gun bu­lun­ma­yan mad­de­le­ri gö­rü­şe­bi­lir.” Ba­kın, “…­sade­ce uy­gun gö­rül­me­yen mad­de­le­ri­…”

BAŞ­KAN – Bu­nu izah et­tik herhâlde. Oy­la­ma­sı­nı da yap­tık, ge­çir­dik, ka­bul edil­di.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Oku­ma yaz­ma­sı olan her­kes bu­nu bi­lir.

BAŞ­KAN – Son­ra­dan mı ak­lı­nız ba­şı­nı­za gel­di?

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Bir sa­ni­ye efen­dim, söy­le­ye­yim ben. Şim­di ak­lı­ma gel­di.

BAŞ­KAN – Baş­tan iti­raz et­sey­di­niz bu­na.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Ana­ya­sa bu­ra­da, Ana­ya­sa­’­yı uy­gu­la­mak zo­run­da­sı­nız.

BAŞ­KAN – An­la­şıl­mış­tır Sa­yın Genç.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Ana­ya­sa­’­ya ay­kı­rı ko­nuş­ma yap­mak ol­maz, her­kes bu­nu bi­lir, “…­sade­ce uy­gun bu­lun­ma­yan mad­de­le­ri gö­rü­şe­bi­lir.”

BAŞ­KAN – Me­ra­mı­nız an­la­şıl­mış­tır, te­şek­kür ede­rim.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Baş­kan ola­rak Ana­ya­sa­’­yı uy­gu­la­mak zo­run­da­sı­nız. Ana­ya­sa­ya ay­kı­rı ha­re­ket ede­mez­si­niz. Ana­ya­sa­’­yı ayak­lar al­tı­na alır­sa­k…

BAŞ­KAN – De­mok­ra­tik Top­lum Par­ti­si Gru­bu adı­na, Iğ­dır Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Per­vin Bul­dan.

Bu­yu­run Sa­yın Bul­dan. (DTP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Sü­re­niz yir­mi da­ki­ka­dır Sa­yın Bul­dan.

DTP GRU­BU ADI­NA PER­VİN BUL­DAN (Iğ­dır) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; 8.5.2007 ta­rih­li ve 5654 Sa­yı­lı Nük­le­er Güç San­tral­la­rı­nın Ku­rul­ma­sı ve İş­letil­me­si ile Ener­ji Sa­tı­şı­na İliş­kin Ka­nun hak­kın­da DTP Gru­bu­nun gö­rüş­le­ri­ni sun­mak üze­re hu­zur­la­rı­nız­da bu­lun­mak­ta­yım. Ko­nuş­ma­ma baş­la­ma­dan ön­ce yü­ce Di­va­nı ve siz de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri­ni say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

El­li yıl­dır elek­trik ener­ji­si üre­ti­min­de kul­la­nıl­ma­ya baş­la­nan nük­le­er ener­ji­nin, ge­çir­di­ği­miz bu sü­re zar­fı içe­ri­sin­de ne ka­dar pa­ha­lı, ne ka­dar kon­trol edil­me­si güç ve ya­şa­nı­lan nük­le­er fe­la­ket­ler so­nu­cu ne ka­dar teh­li­ke­li bir ener­ji kay­na­ğı ol­du­ğu da, Çer­no­bil ör­ne­ğin­de de ol­du­ğu gi­bi, in­san­lık ta­ra­fın­dan acı bir de­ne­yim­le an­la­şıl­mış­tır.

Dün­ya­da nük­le­er ener­ji­nin ön­cü ül­ke­le­ri, nük­le­er ener­ji­den kur­tul­ma­ya ça­lı­şır ve ard ar­da ka­pat­ma ka­rar­la­rı alır­ken, 1970’li yıl­lar­dan be­ri ka­mu­o­yu­nun sü­rek­li uya­ra­rak kar­şı çık­tı­ğı ve an­cak, he­men tüm ener­ji ba­kan­la­rı­nın pe­şin­den koş­tu­ğu, ener­ji po­li­ti­ka­la­rı­nın en so­run­lu ör­ne­ği olan nük­le­er san­tral­le­rin ve­to edil­me­si­ne kar­şın, Nük­le­er San­tral Ya­sa Ta­sa­rı­sı­’y­la be­ra­ber aci­len ve tek­rar gün­de­me ge­ti­ril­me­si çok dü­şün­dü­rü­cü­dür.

Ener­ji Ba­ka­nı Sa­yın Hil­mi Gü­ler her ko­nuş­ma­sın­da da­ha ön­ce ya­pı­lan iha­le sü­reç­le­rin­de­ki ha­ta­la­rın tek­rar­lan­ma­ya­ca­ğı­nı ifa­de edi­yor. De­mek ki, ön­ce­ki hükûmet­ler söz ko­nu­su ha­ta­lar­la, her şeye rağ­men iha­le yap­ma­yı ba­şa­ra­bil­se­ler­di, bu­gün pek muh­te­me­len nük­le­er san­tral iha­le­sin­de ya­pı­lan yol­suz­luk­la­rı in­ce­le­me­ye ve pro­je­yi ip­tal et­tir­me­ye, hat­ta mil­yar­lar­ca do­lar taz­mi­nat öde­me­mek için tah­ki­me git­me­ye mec­bur ola­cak­tık. Geç­miş­te ya­pı­lan ha­ta­la­rın ne ka­dar va­him ol­du­ğu­nu de­ğer­len­di­re­bi­lir­sek, bu­gün de ay­nı ha­ta­la­rın de­vam edip et­me­di­ği­ni ko­lay­lık­la gö­re­bi­li­riz. Ya­pı­lan ha­ta­la­rın ne bo­yut­ta ol­du­ğu, bi­za­ti­hi iha­le sü­re­cin­de yer al­mış uz­man­lar ta­ra­fın­dan or­ta­ya ko­na­rak ka­mu­o­yu­na ulaş­tı­rıl­mış­tır. İha­le, Ulus­la­ra­ra­sı Atom Ener­ji­si Ajan­sı ku­ral­la­rı­na gö­re ha­zır­lan­ma­dı­ğı­… Za­rar­la­rı ko­nu­sun­da ka­mu­o­yu ye­te­ri ka­dar uya­rıl­ma­mış­tır.

Ni­te­kim, nük­le­er san­tral­ler, tek­nik, eko­no­mik, gü­ven­lik, iş­let­me, per­so­nel se­çi­mi, ça­lış­ma yön­tem­le­ri, ida­ri ya­pı, üçün­cü şahıs yü­küm­lü­lük­le­ri, pro­je yö­ne­ti­mi gi­bi pek çok açı­dan kon­van­si­yo­nel ter­mik san­tral­ler­den önem­li fark­lı­lık­lar gös­ter­mek­te­dir.

Mer­ke­zi Vi­ya­na­’­da bu­lu­nan Ulus­la­ra­ra­sı Atom Ener­ji­si Ajan­sı, nük­le­er tek­no­lo­ji­ye ye­ni gir­mek is­te­yen ül­ke­ler için, bu ko­nu­da dün­ya­da­ki di­ğer ül­ke­le­rin tec­rü­be­le­ri­ni ve uz­man­la­rın gö­rüş­le­ri­ni yan­sı­tan tek­nik ra­por­lar di­zi­si ha­zır­la­mış­tır. Nük­le­er tek­no­lo­ji­ye gir­mek is­te­yen ül­ke­ler bu kı­la­vuz­la­rı kul­lan­mak­ta­dır­lar.

Ön­ce­lik­le, 1993 yı­lın­dan iti­ba­ren baş­la­yan ve 1997-2000 yıl­la­rı ara­sın­da ger­çek­le­şen iha­le sü­re­cin­de, il­gi­li yö­ne­ti­ci ka­de­me­le­rin­ce Ulus­la­ra­ra­sı Atom Ener­ji­si Ajan­sı kı­la­vuz­la­rın­da­ki bil­gi­ler ve tav­si­ye­ler ışı­ğın­da bir ya­pı­lan­ma ger­çek­leş­ti­ri­le­me­miş ve nük­le­er tek­no­lo­ji­nin do­ğa­sı­na uy­gun yön­tem­ler iz­len­me­miş­tir. Bun­dan do­la­yı or­ta­ya çı­kan so­run­lar­dan ba­zı­la­rı­nı kı­sa­ca özet­le­mek ge­re­kir­se: Ça­lış­ma­la­ra, in­san kay­nak­la­rı­nın ge­liş­ti­ril­me­si, yer­li sa­na­yi alt­ya­pı­sı­nın ha­zır hâle ge­ti­ril­me­si, ma­li ve ya­sal alt­ya­pı­nın ha­zır hâle ge­ti­ril­me­si ve­sa­i­re gi­bi nük­le­er ener­ji açı­sın­dan önem ta­şı­yan bir­çok hu­su­su içe­ren bir nük­le­er ener­ji prog­ra­mı ola­rak de­ğil, ba­sit bir nük­le­er san­tral iha­le­si gö­züy­le ba­kıl­mış­tır.

Üçün­cü iha­le­de tek­lif de­ğer­len­dir­me ça­lış­ma­la­rı, il­gi­li yö­ne­ti­ci ka­de­me­le­rin­ce Ulus­la­ra­ra­sı Atom Ener­ji­si Ajan­sı tav­si­ye­le­ri ışı­ğın­da de­ğil, ay­nen Tür­ki­ye­’­de yıl­lar­dan be­ri kon­van­si­yo­nel san­tral­le­rin­de uy­gu­lan­dı­ğı şek­liy­le ger­çek­leş­ti­ril­me­ye ça­lı­şıl­mış­tır. Nük­le­er tek­no­lo­ji­nin do­ğa­sı­na uy­ma­yan bu uy­gu­la­ma, sağ­lık­sız bir de­ğer­len­dir­me or­ta­mı­nın doğ­ma­sı­na se­bep ol­muş, iha­le de­ğer­len­dir­me ça­lış­ma­la­rı­nı ge­rek­siz ye­re uzat­mış ve hat­ta ba­zı du­rum­lar­da çık­ma­za gir­me­si­ne ne­den ol­muş­tur. Ör­ne­ğin, tek­lif­ler­de açık ol­ma­yan gü­ven­lik, li­sans­la­ma, ida­ri, ti­ca­ri ve tek­nik hu­sus­lar­la il­gi­li so­ru­lar tek­lif sa­hip­le­ri­ne so­ru­la­ma­mış ve on­lar­dan açık­la­ma ta­lep edi­le­me­miş­tir.

1993 yı­lın­da baş­la­tı­lan üçün­cü nük­le­er san­tral pro­je ça­lış­ma­la­rı sı­ra­sın­da, nük­le­er tek­no­lo­ji­nin do­ğa­sı­na uy­gun bir or­ga­nig­ram çer­çe­ve­sin­de ya­pı­lan­ma­ya gi­dil­me­miş­tir. Sağ­lık­lı bir or­ga­nig­ram­da, bu or­ga­nig­ra­mı oluş­tu­ran po­zis­yon­la­rın gö­rev ta­nım­la­rı ve o ko­num­da ça­lış­ma­sı bek­le­nen ki­şi­ler­de ara­na­cak özel­lik­le­rin çok iyi ta­nım­lan­mış ol­ma­sı ge­rek­mek­te­dir. Boş po­zis­yon­la­rın bu ta­nım­la­ra uy­gun ola­cak şekil­de per­so­nel se­çil­me­si su­re­tiy­le dol­du­rul­ma­sı ge­rek­mek­te­dir. Ay­rı­ca, per­so­ne­le ve­ril­me­si ge­re­ken mes­le­ki eği­tim de söz ko­nu­su gö­rev ta­nım­la­rın­dan or­ta­ya çı­ka­cak­tır.

1993 yı­lın­dan pro­je­nin so­nuç­lan­ma­sı­na de­ğin, yu­ka­rı­da be­lir­til­di­ği şekil­de sağ­lık­lı bir or­ga­nig­ra­mın bu­lun­ma­ma­sı, pro­je per­so­ne­li­nin se­çi­mi ve eği­ti­mi­nin çok sağ­lık­sız bir şekil­de ger­çek­leş­me­si­ne ne­den ol­muş­tur. 1993 yı­lın­da tek­rar baş­la­yan nük­le­er san­tral ça­lış­ma­la­rın­da pro­je yö­ne­ti­mi­ne önem ve­ril­me­di­ği göz­len­miş­tir.

Pro­je yö­ne­ti­mi, pro­je­nin kap­sa­mı için­de­ki plan­la­ma, or­ga­ni­ze et­me, ko­or­di­nas­yon, ic­ra ve kon­trol fa­a­li­yet­le­ri­nin bü­tü­nü­dür. İyi bir pro­je yö­ne­ti­min­den an­la­şıl­ma­sı ge­re­ken, kay­nak­la­rın uy­gun za­man­lar­da, eko­no­mik ve is­te­ni­len ka­li­te ge­rek­le­ri­ne uy­gun ola­rak sağ­lan­ma­sı ve kul­la­nıl­ma­sı­dır. Ge­ri­ye dö­nüp ha­ta­la­rı yok et­me ola­na­ğı bu­lun­ma­dı­ğın­dan, pro­je yö­ne­ti­min­de işe gi­riş­me­den ön­ce çok de­tay­lı bir plan­la­ma ça­lış­ma­sı yap­mak zo­run­lu­dur. Ge­liş­miş ül­ke­ler­de ve ül­ke­miz­de­ki bir­çok özel sek­tör ku­ru­lu­şun­da pro­je yö­ne­ti­mi yön­tem­le­ri kü­çük çap­lı pro­je­ler­de bi­le sık­ça kul­la­nıl­mak­ta­dır. An­cak, kre­di ma­li­yet­le­riy­le bir­lik­te 4-5 mil­yar do­lar ci­va­rın­da bir ma­li­ye­ti ola­ca­ğı dü­şü­nü­len Tür­ki­ye­’­nin en bü­yük pro­je­si­nin her aşa­ma­sın­da uy­gu­lan­ma­sı zo­run­lu pro­je yö­ne­ti­mi­nin, ma­a­le­sef, hiç­bir tek­ni­ği uy­gu­lan­ma­mış­tır. Geç­miş­te be­lir­li bir nük­le­er san­tral ti­pi­nin sa­vu­nu­cu­su ola­rak bi­li­nen ba­zı ki­şi­ler, ha­zır­la­dık­la­rı ta­raf­lı ra­por­lar ve ba­sın açık­la­ma­la­rıy­la, ka­rar mer­ci­le­ri­ni yan­lış yön­len­dir­miş­ler, pro­je ça­lış­ma­la­rı­nın za­rar gör­me­si­ne se­bep ol­muş­lar­dır.

Ma­a­le­sef, biz­de hâlen de­vam eden söz ko­nu­su ha­ta­la­rın ya­nı sı­ra, da­ha ön­ce nük­le­er san­tral kur­muş, tec­rü­be­li, ge­liş­miş ül­ke­ler­de de bir­çok cid­di ha­ta ve so­run ya­şa­nı­yor. Av­ru­pa­’­da on beş yıl son­ra ku­rul­ma­ya ça­lı­şı­lan tek nük­le­er san­tral olan Fin­lan­di­ya­’­da­ki Ol­ki­lu­o­to San­tra­li 4 mil­yar do­la­ra mal ola­cak­tı. Ya­pım­cı fir­ma Fran­sız Are­va, on se­kiz ay­lık er­te­le­me ne­de­niy­le şim­di­den 1 mil­yar do­lar da­ha is­ti­yor. Ay­rı­ca, Are­va­’­nın or­ta­ğı Si­e­mens mil­yar­lar­ca do­lar za­ra­ra uğ­ra­dı­ğı­nı açık­la­mış­tır. İnşa­at bi­tin­ce­ye ka­dar kim bi­lir da­ha kaç er­te­le­me ola­cak, fa­tu­ra­ya kaç mil­yar do­lar da­ha ek­le­ne­cek­tir?

Gün­de­me pek ge­ti­ril­me­yen ve­ya ba­sit­çe ge­çiş­ti­ri­len bir baş­ka önem­li ha­ta da nük­le­er san­tral­le­rin öm­rü bi­tin­ce ba­şı­mı­za ne bo­yut­ta bir be­la ola­ca­ğı­nın hâlâ bi­lin­me­me­si­dir. Çün­kü, uzun ka­rar al­ma sü­re­ci, pa­ha­lı pro­je, li­sans, fi­nans, ima­lat, iş­let­me sü­re­ci dı­şın­da asıl nük­le­er san­tral­le­ri dev­re­den çı­kar­mak ve sök­mek da­ha da pa­ha­lı bir iş­tir. Tek­no­lo­ji­nin emek­le­me dö­ne­min­de, rad­yo­ak­tif atık yön­te­mi tek­nik­le­ri­nin ge­liş­me­di­ği bir aşa­ma­da in­şa edi­lip iş­le­til­miş olan bu te­sis­le­rin tah­min­le­rin öte­sin­de kir­len­me­ye yol aç­tı­ğı an­la­şı­lı­yor. Ör­ne­ğin, İngil­te­re­’­de­ki yir­mi ka­dar te­sis için ka­pa­tıl­ma ve çev­re te­miz­li­ği fa­tu­ra­sı­nın 100 mil­yar do­la­rı bu­la­ca­ğı sa­nıl­mak­ta ve be­lirt­mek ge­re­kir ki, nük­le­er atık­la­rın en az üç yüz yıl­lık öm­rü ol­du­ğu dü­şü­nül­dü­ğün­de hiç­bir bü­rok­ra­tın bu so­nu­ca ke­fil ol­ma­ma­sı ge­rek­mek­te­dir.

Nük­le­er san­tral­le­rin or­ta­ya çı­kar­dı­ğı so­nuç­la­ra bak­tı­ğı­mız­da hiç­bir nük­le­er­ci bi­lim in­sa­nı, uz­ma­nı, tek­nok­rat ve si­ya­si ül­ke­miz için nük­le­er san­tral­le­rin en ucuz, te­miz, zo­run­lu, hız­lı çö­züm ol­du­ğu­nu, alt­ya­pı­mı­zın ha­zır ve ye­ter­li ol­du­ğu­nu söy­le­ye­mez, söy­le­se de ar­tık inan­dı­rı­cı ola­maz.

Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; Ame­ri­ka Bir­le­şik Dev­let­le­ri­’n­de­ki nük­le­er san­tral ya­pım­la­rı en az on beş yıl, Ar­jan­tin ve Bre­zil­ya­’­da­ki son nük­le­er san­tral ya­pım­la­rı ise yir­mi beş-yir­mi al­tı yıl sür­müş­tür. Kırk yıl­dır nük­le­er san­tral iha­le­si­ni ya­pa­ma­mış, şart­na­me­si­ni bi­le ken­di ha­zır­la­ya­ma­yan, iha­le­si­nin kaç ke­re ip­tal edil­di­ği bi­lin­me­yen, eko­no­mik gü­ven­siz­lik­le­rin, be­lir­siz­lik­le­rin, kriz­le­rin kro­nik­leş­ti­ği, yol­suz­luk­la­rın en üst bo­yut­ta ol­du­ğu, dış bor­cu en faz­la olan bir ül­ke­de al­tı ye­di yıl­da na­sıl hız­lan­dı­rıl­mış nük­le­er san­tral­ler ku­ru­la­cak­tır? Da­ha en­düs­tri­sin­de­ki teh­li­ke­li atık mik­ta­rı­nı bil­me­yen ve yüz­de 1’ini bi­le top­la­ya­ma­yan, rad­yo­ak­tif rönt­gen ci­ha­zı­nı kon­trol ede­me­yen, nük­le­er san­tral ku­rul­ma­sı için Tür­ki­ye Atom Ener­ji­si Ku­ru­mu ve Ener­ji Pi­ya­sa­sı Dü­zen­le­me Ku­ru­mu mev­zu­a­tı ha­zır ol­ma­yan, ha­zi­ne­si­nin hâlâ ga­ran­ti ver­me­di­ği, yer li­san­sı­nın ha­zır ol­ma­dı­ğı, da­ha ön­ce­ki hükûmet­le­rin alım ga­ran­ti­si­ni eleş­ti­ren, an­cak nük­le­er san­tral için ay­nı yön­te­mi ka­bul eden, iha­le­siz ve şa­ibe­li bir si­pa­riş ve­ri­le­bi­le­ce­ği kuş­ku­su şim­di­den oluş­muş­tur.

Özel­leş­tir­me­le­rin, ser­best­leş­tir­me­nin ba­şa­rı­sız ol­du­ğu, Yü­ce Di­van­la­rın, li­sans ip­tal­le­ri­nin ya­şan­dı­ğı bir ener­ji pi­ya­sa­sın­da, nor­mal­de on beş-yir­mi yıl­lık bir sü­reç ge­rek­ti­ren ve en az 15 mil­yar do­la­rı bu­la­bi­le­cek aç adet nük­le­er san­tra­li ne dev­let ne özel sek­tör ne de iki­si bir­lik­te ya­tı­rım ya­pıp ku­ra­maz.

Ma­a­le­sef, iki ha­ta hiç­bir za­man bir doğ­ru yap­maz. Do­ğal gaz pet­rol ba­ğım­lı­lı­ğın­dan ve lo­bi­sin­den ka­ça­lım der­ken, nük­le­er lo­bi­nin tu­za­ğı­na dü­şü­lü­yor. Ener­ji Ba­kan­lı­ğı­nın, 2020 yı­lın­da ener­ji ba­kı­mın­dan dı­şa ba­ğım­lı­lık ora­nı­mı­zın yüz­de 75 ola­ca­ğı, aci­len ener­ji çe­şit­li­li­ği­ne gi­dil­me­si ge­rek­ti­ği, ener­ji fi­yat­la­rı­nın sü­rek­li art­tı­ğı, fo­sil kay­nak­la­rın son­da ol­du­ğu, ener­ji gü­ven­li­ği gi­bi ne­den­ler­le nük­le­er ener­ji­ye ye­şil ışık yak­ma­sı hem de ka­lı­cı çö­züm ola­rak de­ğer­len­dir­me­si çok yan­lış bir man­tık­tır.

Do­ğal gaz, pet­rol dı­şa ba­ğım­lı da, anah­tar tes­lim nük­le­er tek­no­lo­ji ve uran­yum içe mi bağ­lı­dır? Fo­sil kay­nak­lar tü­ke­ni­yor da uran­yum tü­ken­mi­yor mu? Pet­rol ve do­ğal gaz­da kriz­ler ya­şa­nı­yor­sa, fi­yat­la­rı ar­tı­yor­sa, ya­kın ge­le­cek­te uran­yum­da ya da zen­gin­leş­ti­ril­me iş­le­min­de kriz ya­şan­ma­ya­ca­ğı­nın, uran­yum fi­ya­tı­nın art­ma­ya­ca­ğı­nın, am­bar­go uy­gu­lan­ma­ya­ca­ğı­nın ga­ran­ti­si­ni kim ve­re­bi­lir?

İra­n’­ın bu­gün ba­şı­na ge­len­ler, ya­rın Tür­ki­ye­’­nin de ba­şı­na ge­le­bi­le­cek­tir. Tür­ki­ye­’­nin nük­le­er bir ma­ce­ra­ya gir­me­si, Or­ta­do­ğu­’­da ye­ni bir nük­le­er ya­rış baş­la­ta­bi­le­cek­tir. Pan­do­ra­nın ku­tu­su açı­la­bi­le­cek­tir, açıl­mış­tır da. Bü­tün İslâm, Arap ve Or­ta­do­ğu ül­ke­le­ri nük­le­er ma­ce­ra­ya sü­rük­len­mek üze­re­dir­ler.

2009 yı­lın­da oluş­ma­sı bek­le­nen elek­trik açı­ğı­nın ka­pa­tıl­ma­sı için nük­le­er san­tral ku­rul­ma­sı­nın gün­dem­de tu­tul­du­ğu, zo­run­lu ve acil ol­du­ğu söy­le­mi de ar­tık inan­dı­rı­cı de­ğil­dir. Çün­kü, bu ül­ke­nin in­san­la­rı “aci­len nük­le­er san­tral ya­pıl­maz­sa ka­ran­lık­ta ka­la­ca­ğız” ma­sa­lı­nı kırk yıl­dır çok din­le­di. Ay­rı­ca, Dün­ya Ener­ji Ko­mis­yo­nu Türk Millî Ko­mi­te­si­nin İnter­net si­te­sin­de ya­yım­la­nan 23/03/2006 ta­rih­li açık­la­ma­da “Bi­rin­cil kay­nak­la­rı­mız ar­tan elek­trik ener­ji­si ta­le­bi­ni kar­şı­la­ma­da yük­sek se­nar­yo­da 2025 yı­lı­na, dü­şük se­nar­yo­da ise 2030 yı­lı­na ka­dar ye­ter­li gö­rül­mek­te­dir. Gö­rü­lü­yor ki, bi­rin­cil kay­nak­lar yö­nün­den elek­trik ener­ji­si üre­ti­min­de nük­le­er san­tral­le­re çok acil ih­ti­ya­cı­mız bu­lun­ma­mak­ta­dır.” de­nil­mek­te­dir.

Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; Ener­ji Ba­ka­nı ısrar­la “Pa­ra, ya­zı da tu­ra da gel­se, hat­ta, dik de dur­sa nük­le­er san­tra­li ku­ra­ca­ğız. Nük­le­er ener­ji ter­cih de­ğil, zo­run­lu­luk­tur. Nük­le­er san­tral ya­pı­mı bi­zim için âde­ta bir na­mus  me­se­le­si ol­du.” de­mek­te­dir. Oy­sa, şu an­da dün­ya­da yal­nız­ca otuz bir ül­ke­de nük­le­er san­tral var, ge­ri ka­lan yüz yet­miş­ten faz­la ül­ke ise nük­le­er­siz ola­rak yol­la­rı­na de­vam edi­yor.

Ulus­la­ra­ra­sı Ener­ji Ajan­sı ta­ra­fın­dan ya­pı­lan ve 2030 yı­lı­na ka­dar olan dö­ne­mi kap­sa­yan ve en son ener­ji ra­por­la­rın­da da dün­ya­da­ki nük­le­er ener­ji­nin top­lam elek­trik üre­ti­min­de­ki pa­yı­nın 2000’de yüz­de 17 iken, 2030’da yüz­de 9’a dü­şe­ce­ği ve gü­nü­müz­de mev­cut re­ak­tör­le­rin yak­la­şık yüz­de 40’ı­nın 2030’a ka­dar eko­no­mik ve tek­no­lo­jik öm­rü­nü dol­du­ra­ca­ğı ön­gö­rül­mek­te­dir. Nük­le­er ener­ji, mis­yo­nu­nu ve mi­a­dı­nı baş­ta İsveç, İtal­ya, Al­man­ya, İspan­ya, Avus­tur­ya gi­bi Av­ru­pa ül­ke­le­ri ol­mak üze­re ge­liş­miş ül­ke­ler­de ta­mam­la­mış­tır. An­cak, özel­lik­le Bush ve Bla­ir ta­ra­fın­dan yo­ğun bir lo­bi pro­pa­gan­da­sı ile nük­le­er rö­ne­sans, ik­lim de­ği­şik­li­ği­ne çö­züm ola­rak nük­le­er san­tral­ler ye­ni­den can­lan­dı­rıl­ma­ya ça­lı­şıl­mak­ta­dır.

2050 yı­lı­na ka­dar kar­bon­di­ok­sit sa­lı­nı­mı­nı önem­li öl­çü­de azalt­mak için Ame­ri­ka Bir­le­şik Dev­let­le­ri MIT Üni­ver­si­te­si nük­le­er ener­ji uz­man­la­rı­na gö­re 1.500 gi­gaby­te elek­trik gü­cün­de, ya­ni şim­di­ki nük­le­er san­tral­le­rin beş al­tı ka­tı nük­le­er san­tral ge­re­ki­yor. Evet, nük­le­er san­tral­ler kar­bon­di­ok­sit üret­mi­yor. An­cak, uran­yum ma­de­ni­nin çı­kar­tıl­ma­sın­dan zen­gin­leş­ti­ril­me­si­ne ve yüz bin­ler­ce yıl et­ki­si de­vam eden rad­yo­ak­tif atık­la­rın, sı­zın­tı­lar­dan, so­ğut­ma su­yun­dan ve ka­za­lar­dan son­ra ya­yı­lan rad­yas­yo­nun et­ki­siy­le mil­yon­lar­ca in­sa­nın, do­ğa­nın kir­len­me­si­ne, yok ol­ma­sı­na ne­den ola­bi­le­cek bir risk ta­şı­yor. Bu çö­züm ve he­sap­lar an­cak ve an­cak mev­cut ve ya­şa­na­cak muh­te­mel so­run­la­rı da­ha da ar­tı­ra­cak­tır.

So­nuç ola­rak, nük­le­er san­tral­ler ve di­ğer fo­sil ener­ji kay­nak­la­rı çok bü­yük ve ge­ri dö­nül­mez bir çev­re kir­li­li­ği, risk ve top­lum­sal ma­li­yet ya­rat­mak­ta­dır. Ay­rı­ca, nük­le­er ener­ji­nin so­run­lu, fi­nans­man, ya­tı­rım, iş­le­tim, sö­küm ma­li­yet­le­ri açı­sın­dan en pa­ha­lı, ya­kıt ve tek­no­lo­ji ola­rak dı­şa ba­ğım­lı olu­şu, hâlâ çö­zü­le­me­yen rad­yo­ak­tif atık so­ru­nu, eko­lo­jik den­ge­yi boz­ma­sı ne­de­niy­le ve üre­tim gü­ve­ni­lir­li­ği açı­sın­dan da en teh­li­ke­li ener­ji üre­tim tek­no­lo­ji­si ol­du­ğu ya­şan­mış, an­la­şıl­mış ve ka­bul edil­miş­tir.

Bu ger­çek­ler­den yo­la çı­ka­rak, ül­ke­mi­zin ener­ji po­li­ti­ka­sı­nın ye­ni­den şekil­len­di­ril­me­ye ça­lı­şıl­dı­ğı, özel­lik­le ener­ji sek­tö­rü­mü­zün ye­ni­den ya­pı­lan­dı­rıl­dı­ğı bu sü­reç­te ön­ce­lik­le­ri­mi­zi ve ter­cih­le­ri­mi­zi, ar­tık, nük­le­er ener­ji ve fo­sil ener­ji kay­nak­la­rı ye­ri­ne, yer­li, ucuz, bol, te­miz, çev­re­ci, ye­ni­le­ne­bi­lir, plan­lı, ve­rim­li, et­kin, is­tik­rar­lı, ba­ğım­sız, doğ­ru ve üre­tim, ile­tim ve da­ğı­tım alt­ya­pı­sı iyi­leş­ti­ril­miş ener­ji kul­la­nı­mı­nın sağ­lan­ma­sı ola­rak de­ğiş­tir­me­li­yiz.

Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; 22 Tem­muz ge­nel se­çim­le­ri ön­ce­si, dört yıl­dır elek­tri­ğe zam yap­ma­dık­la­rı­nı id­di­a eden AKP Hükûme­ti, bir sü­re­dir elek­tri­ğe zam­mı ko­nu­şu­yor. Ener­ji Ba­ka­nı ta­ra­fın­dan çe­şit­li ba­sın or­gan­la­rın­da da yer bu­lan elek­trik zam­mı ta­le­bi, en son, Dev­let Ba­ka­nı Meh­met Şim­şek ta­ra­fın­dan, elek­trik fi­yat­la­rı­na ma­li­yet­le­ri kar­şı­la­ya­cak oran­da zam ya­pı­la­ca­ğı ve 2008’in ilk ya­rı­sın­da oto­ma­tik fi­yat sis­te­mi­ne ge­çi­le­ce­ği ifa­de edi­le­rek kar­şı­lan­dı. Üç adım­da özet­le­nen ye­ni stra­te­ji­le­ri­nin bi­rin­ci adı­mı elek­trik zam­mı, ikin­ci­si oto­ma­tik fi­yat öde­me­si ve üçün­cü­sü ise arz gü­ven­li­ği­nin sağ­lan­ma­sı için sek­tö­re ya­tı­rım­la­rın çe­kil­me­si ola­rak özet­le­ni­yor. Bu ge­liş­me­ler ya­şa­nır­ken nük­le­er ya­sa Mec­lis gün­de­mi­ne ge­li­yor. Şim­di bü­tün bun­lar te­sa­düf ola­maz. Tür­ki­ye­’­nin elek­trik ener­ji­siy­le il­gi­li da­ha baş­ka so­run­la­rı çö­zül­me­den, kar­şı­mı­za nük­le­er san­tral so­ru­nu çı­ka­rıl­mak­ta­dır.

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

PER­VİN BUL­DAN (De­vam­la) – Bi­ti­ri­yo­rum Baş­kan.

Her za­man be­lirt­ti­ği­miz ve yu­ka­rı­da da açık şekil­de gös­ter­di­ği­miz üze­re, ener­ji kri­zi de­ğil, ener­ji­de yö­ne­tim kri­zi var­dır. Bu­gün ener­ji­nin, doğ­ru, plan­lı ve adil yü­rü­tül­me­si üze­ri­ne bir po­li­tik hat­tın de­ğil, bu­nun ye­ri­ne, ser­best­leş­me ve özel­leş­tir­me üze­ri­ne ku­ru­lu bir po­li­tik hat­tın hâkim kı­lın­dı­ğı gö­rül­mek­te­dir.

Ma­yıs 2007’de Av­ru­pa Par­la­men­to­su ta­ra­fın­dan ka­mu­o­yu­na açık­la­nan Ar­ta Ka­lan Risk Ra­po­ru, Çer­no­bil son­ra­sın­da dün­ya ka­mu­o­yuy­la ge­re­ğin­ce pay­la­şıl­ma­yan ka­za­la­rın bir dö­kü­mü­nü sun­mak­ta­dır. Bi­lim in­san­la­rı ve araş­tır­ma ens­ti­tü­le­ri mü­dür­le­rin­den olu­şan bir he­yet ta­ra­fın­dan ka­le­me alı­nan ra­por, nük­le­er san­tral­ler­de­ki ka­za­la­rın is­tis­nai ol­ma­dı­ğı­nı, hat­ta va­ka­yi adi­ye­den sa­yıl­ma­sı ge­rek­ti­ği­ni göz­ler önü­ne ser­miş­tir ve 9 ül­ke­den nük­le­er san­tral­ler­de 16 ka­za di­le ge­ti­ril­mek­te­dir.

Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; için­den geç­ti­ği­miz ça­ğı ül­ke­miz açı­sın­dan ya­şa­nı­la­bi­lir kıl­mak, an­cak ta­hak­küm ve sö­mü­rü iliş­ki­le­ri­ni red­de­den, da­ya­nış­ma­cı, eşit­lik­çi bir top­lum ya­rat­ma po­li­ti­ka­sıy­la müm­kün ola­cak­tır.

Te­şek­kür ede­rim. (DTP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Bul­dan.

Mil­li­yet­çi Ha­re­ket Par­ti­si Gru­bu adı­na İzmir Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Ok­tay Vu­ral.

Bu­yu­run Sa­yın Vu­ral. (MHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Sü­re­niz yir­mi da­ki­ka­dır.

MHP GRU­BU ADI­NA OK­TAY VU­RAL (İzmir) – Sa­yın Baş­kan, çok de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; Nük­le­er Güç San­tral­le­ri­nin Ku­rul­ma­sı ve İş­letil­me­si ile Ener­ji Sa­tı­şı­na İliş­kin Usul ve Esas­la­rın Be­lir­len­me­si­ne İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı üze­rin­de Mil­li­yet­çi Ha­re­ket Par­ti­si­nin gö­rüş ve dü­şün­ce­le­ri­ni pay­laş­mak is­ti­yo­rum.

Ta­bi­i, bu Mec­lis ze­mi­nin­de Ener­ji Ba­kan­lı­ğı­nın iş­lem­le­ri, fa­a­li­yet­le­ri ko­nu­sun­da da­ha çok ko­nu­şa­ca­ğız; ne­ler ya­pıl­dı, ne­ler edil­di, ne ek­sik­lik­le­ri var. Ama, şüp­he­siz, bu çer­çe­ve­de, he­nüz da­ha dün Av­ru­pa Bir­li­ği İler­le­me Ra­po­ru ki AK­P’­nin uyum ko­nu­sun­da çok önem gös­ter­di­ği bu İler­le­me Ra­po­ru­’n­da ener­jiy­le il­gi­li bir­kaç tes­pi­ti ve eleş­ti­ri­le­ri ken­di­le­ri­nin ağ­zıy­la ilet­mek is­ti­yo­rum. Bun­dan son­ra da­ha söy­le­ye­cek çok işi­miz var ta­bi­i.

Arz gü­ven­li­ği ko­nu­sun­da iler­le­me kay­de­dil­me­miş­tir, sı­nır­lı iler­le­me kay­de­dil­miş­tir. İç ener­ji pi­ya­sa­sı ko­nu­sun­da da­ğı­tım­la il­gi­li ka­rar­lar alın­ma­mış­tır. Pet­rol stok­la­rı AB yön­tem­le­ri­ne gö­re he­sap­lan­ma­mak­ta­dır. Ka­çak kul­la­nım ve tek­nik ka­yıp­lar de­vam et­mek­te­dir. Nük­le­er ener­ji ve rad­yas­yon­dan ko­run­ma ala­nın­da uy­gu­la­ma­ya da­ir ye­ni yö­net­me­lik­ler ka­bul edil­miş­tir. Av­ru­pa Bir­li­ği uyum çer­çe­ve­sin­de, bu alan­da ya­sal çer­çe­ve ta­mam­lan­ma­mış­tır. Tür­ki­ye, Kul­la­nıl­mış Ya­kıt İda­re­si Gü­ven­li­ği ve Rad­yo­ak­tif Atık­la­rın İda­re­si Gü­ven­li­ği­ne Da­ir Bir­le­şik Kon­van­si­yo­na ta­raf ol­ma­mış­tır. Dü­zen­le­yi­ci ku­rum­la­rın ba­ğım­sız­lık­la­rı­nın ve ka­pa­si­te­le­ri­nin güç­len­di­ril­me­si ge­rek­mek­te­dir.

İş­te, ener­ji ko­nu­sun­da or­ta­ya ko­nu­lan tab­lo, arz gü­ven­li­ği, dü­zen­le­yi­ci ku­rum­la­rın du­ru­mu ve özel­lik­le da­ğı­tım şir­ket­le­ri va­sı­ta­sıy­la bir ener­ji pi­ya­sa­sı­nın oluş­ma­sı ko­nu­sun­da­ki son ra­por­da be­lir­le­nen hu­sus­lar. Ta­bi­i, da­ha son­ra, bü­tün bun­la­ra, Ma­vi Akı­m’­a, KAR­TE­T’­e, yap-iş­let-dev­ret­ler­le il­gi­li uy­gu­la­ma­la­ra, ener­ji fo­nu kat­kı pa­yıy­la il­gi­li hu­sus­la­ra da­ha çok de­ği­ne­ce­ğiz. Bu ko­nu­lar­da Mil­li­yet­çi Ha­re­ket Par­ti­si­nin gö­rüş ve dü­şün­ce­le­ri­ni el­bet­te or­ta­ya ko­ya­ca­ğız. Ama, ön­ce­lik­li ola­rak, ta­bii nük­le­er güç san­tral­le­riy­le il­gi­li bu Ka­nun çer­çe­ve­sin­de Mil­li­yet­çi Ha­re­ket Par­ti­si Gru­bu ola­rak na­sıl bak­tı­ğı­mı­zı siz­ler­le pay­laş­mak is­ti­yo­rum.

Ön­ce­lik­le, Tür­ki­ye­’­nin nük­le­er ener­ji­ye geç­me­si ge­re­ği çok açık. Ma­a­le­sef, Tür­ki­ye, 70’ler­de nük­le­er gü­ce, ener­ji­ye geç­mek için adım at­tı, so­nuç yok; 80’ler­de adım at­tı, so­nuç yok; 90’lar­da adım at­tı, so­nuç yok. Ne­ti­ce iti­ba­rıy­la, bu­gün gel­di­ği­miz 2000’ler­de adım var mı? İş­te, bu bir adım mı, de­ğil mi, bi­raz­dan tar­tı­şa­ca­ğız. Ama, her şey­den ön­ce şunu ifa­de et­me­li­yim ki, AK­P’­nin Par­ti Prog­ra­mı­’n­da açık­ça­sı ay­nen şöy­le söy­lü­yor: “Dı­şa ba­ğım­lı do­ğal ga­zın kul­la­nıl­dı­ğı ener­ji san­tral­le­ri­ne al­ter­na­tif ve­ya ika­me ya­tı­rım ola­rak ge­rek­li gü­ven­lik, çev­re ko­ru­ma ön­lem­le­ri alın­mak su­re­tiy­le nük­le­er ener­ji san­tral­le­ri ku­ru­la­cak­tır.” AK­P’­nin Par­ti Prog­ra­mı. Beş yıl­dan bu ya­na ya­pıl­dı mı? Ya­pıl­ma­dı. Ya­pı­la­cak mı? Bi­raz­dan so­nu­cu gö­re­ce­ğiz el­bet­te. Ama, bu, iş­te, AK­P’­nin Par­ti Prog­ra­mı­’n­da olan hu­sus­lar. Se­çim Be­yan­na­me­si­’n­de de yer al­mış. 22 Tem­muz Se­çim Be­yan­na­me­si­’n­de de yer alan hu­sus­lar var: “Bu­nun­la il­gi­li hu­ku­ki dü­zen­le­me­yi hız­la so­nuç­lan­dı­ra­ca­ğız.” di­ye ifa­de edi­yor nük­le­er ener­ji­nin kay­nak­la­rı­mız ara­sın­da yer al­ma­sı için. An­cak, ta­bi­a­tıy­la, bu­nun bir adım ol­ma­sı­nı biz umut edi­yo­ruz.

Şim­di, eli­miz­de bir Ka­nun var. De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, bu Ka­nu­n’­un ama­cı ne­dir? Ya­ni, va­tan­daş­la­rı­mı­za, bü­tün il­ler­den ge­len mil­let­ve­kil­le­ri­miz, Tür­ki­ye­’­nin mil­let­ve­ki­li olan de­ğer­li ar­ka­daş­la­rı­mız bir Ka­nun çı­ka­rı­yo­ruz. Bu Ka­nu­n’­un ama­cı ne­dir? Ya­ni, bu Ka­nu­n’­un ama­cı, de­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, ne ol­ma­lı­dır? Şim­di, Tür­ki­ye­’­nin ener­jiy­le il­gi­li arz gü­ven­li­ği­ni sağ­la­ya­cak, kat­kı sağ­la­ya­cak bir prog­ram mı kar­şı­mız­da­dır? Arz gü­ven­li­ği­ni te­min ede­cek bir prog­ram mı? Bu­ra­da bir prog­ram gö­zük­mü­yor. Şim­di, bu­gün iha­le edi­le­cek, kaç me­ga­vat iha­le edi­le­ce­ği bi­lin­me­yen bir hu­su­sun ener­ji arz gü­ven­li­ği­ne ne şekil­de kat­kı sağ­la­ya­ca­ğı­nı bi­le bil­mi­yo­ruz. Çün­kü Tür­ki­ye­’­de, eko­no­mik açı­dan, Tür­ki­ye­’­nin ge­liş­me­si açı­sın­dan, bir arz gü­ven­li­ği­ni sağ­la­ma­sı la­zım. Arz gü­ven­li­ği­ne bir kat­kı sağ­la­ya­cak mı? Doğ­ru­su, bu­nu bi­le­mi­yo­ruz, çün­kü han­gi mik­tar­da ya­pı­la­cak? Tür­ki­ye­’­nin yüz­de 3’lük, 4’lük bir nük­le­er ener­jiy­le kar­şı­laş­ma­sı, ger­çek­ten, arz gü­ven­li­ği için bir kat­kı mı­dır? Arz gü­ven­li­ği de­di­ği­niz za­man, nük­le­er ener­ji, je­o­ter­mal, ye­ni­le­ne­bi­lir ener­ji, do­ğal gaz, pet­rol han­gi oran­lar­da ol­ma­lı­dır ki ger­çek­ten at­tı­ğı­nız adım bu arz gü­ven­li­ği­ni sağ­la­sın. Çok cid­di bir adım­dır di­ye­lim. Bu bel­li de­ğil bir ke­re. Ya­ni böy­le bir pers­pek­tif var mı, yok mu, açık­ça­sı onu da bil­mi­yo­ruz.

Pe­ki, Tür­ki­ye­’­nin ta­le­bi­nin kar­şı­lan­ma­sı nok­ta­sın­da ge­ti­ri­len nük­le­er ener­ji ger­çek­ten bir çö­züm mü­dür? Ha­yır, kı­sa va­de­li bir çö­züm de­ğil. Bu­nun­la il­gi­li, bi­li­yor­su­nuz, ya­tı­rı­mın al­tı ye­di yıl sü­re­ce­ği­ni dik­ka­te al­dı­ğı­mız za­man, ocak ayın­da Dün­ya Ban­ka­sıy­la ya­pı­lan ça­lış­tay­da Tür­ki­ye­’­nin ener­ji dar­bo­ğa­zı­na gi­re­ce­ği bü­tün ra­kam­lar­la or­ta­ya kon­du. Hat­ta, Sa­yın Ba­ka­nın, ener­ji ke­sin­ti­le­ri­ni gö­rüş­mek üze­re de bü­rok­rat­lar­la top­lan­tı yap­tı­ğı­nı bi­li­yo­ruz. Pe­ki, Tür­ki­ye, bu ka­dar kı­sa va­de­li, kı­sa va­de­li so­run­la­rı çöz­mek için ener­ji ya­tı­rım­la­rı­nı plan­la­ya­bi­lir mi? Ener­ji ya­tı­rım­la­rı or­ta-uzun va­de­li ya­tı­rım­lar­dır. Gü­nü­bir­lik ya­tı­rım olur mu! Tür­ki­ye­’­nin kar­şı­sın­da ener­ji sı­kın­tı­sı var, do­ğal gaz ya­tı­rım­la­rı­nı da­yat, it­ha­la­tı da­yat; on­dan son­ra, Tür­ki­ye­’­de yi­ne ener­ji sı­kın­tı­sı var, mo­bil san­tral­le­re yön­len­dir, ma­li­ye­ti mil­let öde­sin! Şim­di de Tür­ki­ye­’­nin ener­ji ta­le­biy­le il­gi­li sı­kın­tı var. Nük­le­er ener­ji bir çö­züm mü? Ha­yır, kı­sa va­de­li bir çö­züm de­ğil. 2008 yı­lın­da ke­sin­ti­le­rin ola­ca­ğı açık­ça ifa­de edi­li­yor. Şim­di, bü­tün bun­la­rı dik­ka­te al­dı­ğı­mız za­man, ener­ji kay­nak­la­rı­nı çe­şit­len­dir­mek açı­sın­dan aca­ba bir ama­cı var mı, he­de­fi var mı? Ener­ji kay­nak­la­rı­mı­zı çe­şit­len­dir­mek de­mek, den­ge­li bir ener­ji po­li­ti­ka­sı oluş­tur­mak de­mek­tir.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, bu­gün, Tür­ki­ye, ma­a­le­sef, pet­ro­le ba­ğım­lı bir ül­ke­dir, dı­şa ba­ğım­lı bir ül­ke­dir. Bu dı­şa ba­ğım­lı bir ül­ke­de, nük­le­er ener­ji­nin, ger­çek­ten, ener­ji kay­nak­la­rı­mı­zı çe­şit­len­dir­mek ama­cıy­la bir prog­ram­la ko­nul­ma­dı­ğı­nı da gö­rü­yo­ruz. Ya­ni bu, bir çeş­ni gi­bi bir şey. Oy­sa Tür­ki­ye­’­nin ener­ji po­li­ti­ka­sı­nı be­lir­ler­ken, bu, den­ge­li ener­ji po­li­ti­ka­sı­nın bir un­su­ru ola­rak ge­ti­ril­me­liy­di. Bu­ra­da hiç böy­le bir şey söz ko­nu­su de­ğil. Ba­kın, bu Ka­nu­n’­un ama­cın­da ne ya­zı­yor bi­li­yor mu­su­nuz: “Ener­ji plan ve po­li­ti­ka­la­rı­na uy­gun bi­çim­de­…”

De­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri, ener­ji pla­nı­nı bi­li­yor mu­su­nuz ne­dir? Ne­dir plan? Han­gi plan? Han­gi plan? Ya­ni, kal­kın­ma pla­nı mı? Ne­dir, ne pla­nı?

KE­MAL KI­LIÇ­DA­ROĞ­LU (İstan­bul) – Pi­lav­dan bah­se­di­yor!

OK­TAY VU­RAL (De­vam­la) - Ya­ni, böy­le bir plan yok ki ya da bir ka­nu­n… Bir pla­na uy­mak ama­cıy­la, bü­rok­rat­la­rın ve Ba­kan­lı­ğın ha­zır­la­dı­ğı pla­na uy­mak ama­cıy­la de­ğil, ka­nu­nun ama­cı­na uy­gun plan ya­par­sı­nız siz, plan ama­cı için ka­nun çı­kar­tıl­maz. Bil­mi­yo­ruz, han­gi plan, ba­na bir ge­ti­rin. Bu pla­nı­nız ne­dir?

Şim­di, nük­le­er ener­jiy­le il­gi­li ge­ti­ri­len bu Ka­nu­n’­un ama­cı iti­ba­rıy­la, arz gü­ven­li­ği, ta­le­bin kar­şı­lan­ma­sı, ener­ji­nin çe­şit­len­di­ril­me­si ama­cıy­la, açık­ça­sı, hiç­bir iliş­ki­si­ni gör­me­dik. Sa­de­ce, bu, nük­le­er güç san­tra­li­nin ku­rul­ma­sı, iş­le­til­me­si, bir iha­le yö­net­me­li­ği.

Şim­di, de­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, ki­me ve­ri­yor­sa­nız ve­rin, ne ya­pı­yor­sa­nız ya­pın mev­cut ka­nun­lar çer­çe­ve­sin­de, ama bi­zi, Mec­li­si il­gi­len­di­ren hu­sus ne­dir? Ge­tir­di­ği­niz bu nük­le­er güç san­tral­le­ri be­nim ener­ji gü­ven­li­ği­me kat­kı sağ­la­ya­cak mı, ener­ji­mi çe­şit­len­di­re­cek mi? Bu­nun öte­sin­de, nük­le­er tek­no­lo­ji­yi sağ­la­ya­cak bir­ta­kım ted­bir­le­ri­niz var mı? Gü­düm­lü pro­je­ler­le nük­le­er tek­no­lo­ji­ye geç­me­mi­zi sağ­la­ya­cak mı­sı­nız? Bu Ka­nu­n’­un ama­cın­da, ener­ji gü­ven­li­ği ol­ma­dı­ğı gi­bi, tek­no­lo­jik gü­ven­lik de yok. Son de­re­ce önem­li, nük­le­er tek­no­lo­jiy­le il­gi­li, nük­le­er ener­jiy­le il­gi­li bir Ka­nun çı­kar­tı­yo­ruz, bu Ka­nu­n’­un ama­cın­da gü­ven­lik yok.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, oy­sa, nük­le­er tek­no­lo­ji ko­nu­sun­da dün­ya bü­yük stan­dart­la­rı gün­de­me ge­tir­miş, çok önem­li tar­tış­ma alan­la­rı hâli­ne gel­miş. Böy­le tar­tış­ma­lı olan bir hu­sus­ta, bi­zim çı­kar­ta­ca­ğı­mız Ka­nu­n’­da, bu ül­ke­nin va­tan­daş­la­rı­na, bu ül­ke­nin kay­nak­la­rı­na yö­ne­lik bir ris­ki dik­ka­te al­dı­ğı­mı­zı be­lirt­me­miz ge­rek­mi­yor mu? Ni­çin çı­kar­tı­yo­ruz bu Ka­nu­n’­u? Ka­mu­sal men­fa­a­ti­miz ne­dir? Bu­nu so­ru­yo­rum ben.

MEH­MET ŞAN­DIR (Mer­sin) – Çev­re du­yar­lı­lı­ğı.

OK­TAY VU­RAL (De­vam­la) - Ki­min için? Çev­re­yi dik­ka­te al­ma­yan, gü­ven­li­ği dik­ka­te al­ma­ya­cak şekil­de bir yak­la­şım tar­zı­nı mil­le­ti­miz ka­bul edi­yor mu? Et­mez. Sa­de­ce, mil­le­ti­miz­le il­gi­li de­ğil ki. Ulus­la­ra­ra­sı Atom Ener­ji­si Ku­ru­mu da­hi bu tek­no­lo­ji­nin ulus­la­ra­ra­sı gü­ven­li­ği­ni dik­ka­te ala­cak şekil­de stan­dart­la­rı oluş­tur­muş.

Şim­di, biz bu­ra­da -Ka­nu­n’­u çı­kar­tır­ken- ku­rul­ma­sı, iş­le­til­me­siy­le il­gi­li ka­nun çı­kar­tı­yo­ruz. Bu­nu kim çı­kar­ta­cak­sa yap­sın. TE­AŞ­‘ı  var, EÜ­A­Ş’ı var, TE­TA­Ş’ı var, kim ya­pa­cak­sa yap­sın. Bu Ka­nu­n’­u, o za­man, bu ulu­sal ve millî amaç­la­rı­mız yok­sa ne için çı­kart­tı­ğı­mız ko­nu­su müp­hem­dir. El­bet­te biz nük­le­er güç san­tra­li­nin ku­rul­ma­sı­nı is­ti­yo­ruz, hu­ku­ki bir çer­çe­ve­ye otur­tul­ma­sı­nı is­ti­yo­ruz, ama bu hu­ku­ki çer­çe­ve­yi oluş­tu­rur­ken bu ül­ke­nin ge­le­ce­ği­ni dü­şü­ne­rek adım at­mak ge­rek­mek­te­dir. Şim­di, nük­le­er ener­ji gi­bi son de­re­ce önem­li bir ka­nu­na bir de siz kal­kın, gi­din, kö­mür­le il­gi­li re­de­vans kar­şı­lı­ğı, iş­te, kö­mür­den elek­trik üre­ti­mi­ni ge­lin, ko­yun ya­ni. Bu na­sıl gay­ri­cid­di bir iş! Ola­bi­lir mi de­ğer­li ar­ka­daş­la­rım! Eli­mi­zi vic­da­nı­mı­za ko­ya­lım. Ge­ti­re­cek­se­niz baş­ka ka­nu­na ko­yun. Ol­maz böy­le bir şey! Ya­ni, nük­le­er ener­ji -dü­şü­nün, nük­le­er ener­ji- son de­re­ce önem­li ulus­la­ra­ra­sı prob­lem­ler do­ğu­ra­n… Gü­nü­müz­de İra­n’­ın ba­şı­na ge­len, El Ba­ra­de­y’­in ora­ya git­me­le­ri­nin se­bep­le­ri­ni dik­ka­te alın. Bi­zim çı­kart­tı­ğı­mız ka­nun­da “kö­mür­le nük­le­er”, ge­çi­ci mad­de­… Ne­re­ye ge­çi­ci? Ne­yin ge­çi­ci­si bu, ba­na söy­ler mi­si­niz? Bu Ka­nun uy­gu­lan­dı­ğı za­man ge­çi­ci mad­de öy­le mi? Bu Ka­nu­n’­la ne ala­ka­sı var bu­nun? Yap­ma­yın, et­me­yin! Şim­di, hep böy­le çok önem­li ko­nu­la­rı gün­de­me ge­ti­rip bu önem­li ko­nu­la­rın al­tı­na bir şey­le­ri sı­kış­tır­mak, ger­çek­ten bi­zim mil­let­ve­ki­li ola­rak bu kür­sü­den ya da ora­dan de­ğer­len­dir­me yap­ma­mı­zı ge­rek­ti­ren hu­sus­lar de­ğil.

Sa­yın Ba­kan, is­ti­yor­sa­nız bu ko­nuy­la il­gi­li ye­ni ka­nun ge­ti­rin. “Şu­nu da şura­ya bir sı­kış­tı­ra­lı­m…” Bun­lar­la il­gi­li ger­çek­ten nük­le­er ener­ji gi­bi -il­gi­li- bir ko­nu­da re­de­vans iha­le­si kar­şı­lı­ğın­da san­tra­lin ku­rul­ma­sı­…  İş­te,  sa­tış  usul­le­ri  da­hi  be­lir­len­miş.  Pe­ki,  ne  yok?  Ba­kın  si­ze  söy­le­ye­yim:  Bu Ka­nu­n’­da arz gü­ven­li­ği yok de­dik, çe­şit­len­dir­me yok. Nük­le­er tek­no­lo­ji var mı? Yok. Gü­ven­lik var mı? Yok. Çev­re du­yar­lı­ğı var mı? Yok. Pe­ki, ne var? Biz bu ka­nu­nu ni­ye tar­tı­şı­yo­ruz? Ni­ye tar­tı­şı­yo­ruz? Ya­ni, bir si­ya­si par­ti ola­rak he­pi­mi­zin bir ama­cı var. San­tral ku­ra­cak­sa­nız ku­run, ama tar­tış­ma­mız ge­re­ken, mil­le­ti­miz için önem­li olan bu ko­nu­la­rı eğer bir ka­nu­nun ama­cı­na ko­ya­maz­sak biz sa­de­ce ve sa­de­ce ka­nu­nun ar­ka­sın­da ya­pıl­mak is­te­nen iş ve iş­lem­le­ri bu­ra­da ka­bul et­miş olu­ruz.

O ba­kım­dan, bu­nu, Mil­li­yet­çi Ha­re­ket Par­ti­si ola­rak biz, nük­le­er güç san­tral­le­ri­ne ve bu tek­no­lo­ji­ye geç­me­nin çok ge­cik­miş ol­du­ğu­nu bi­li­yo­ruz, bu­nun hu­ku­ki so­run­la­rı­nın çö­zül­me­si ge­rek­ti­ği­ni bi­li­yo­ruz, adım atıl­ma­sı ge­rek­ti­ği­ni bi­li­yo­ruz, ama bu adım­la­rı atar­ken ger­çek­ten işin cid­di­ye­ti­ni ge­rek­ti­ren ve öne­mi­ni ge­rek­ti­ren öl­çü­de me­se­le­ye bir ba­kış açı­sı or­ta­ya koy­ma­mız ge­rek­mek­te­dir. Ya­ni, bir nük­le­er san­tra­lin gü­ven­lik­le il­gi­li du­yu­lan en­di­şe­le­ri­ni, de­niz al­tın­da­ki nük­le­er de­ni­zal­tı­la­rın re­ak­tör­le­riy­le bağ­daş­tır­mak, ko­nu­yu ge­çiş­tir­mek de­mek de­ğil mi? Ya­ni, bu ka­dar ba­sit mi­dir bu me­se­le? Efen­dim, de­niz al­tın­da nük­le­er re­ak­tör­lü de­ni­zal­tı var, de­niz­ler de dal­ga­lı, ora­da ol­du­ğu­na gö­re böy­le bir risk ta­şı­mı­yor. Olur mu! Gü­ven­li­ği dik­ka­te ala­cak­sı­nız, dün­ya­nın her ye­rin­de bu gü­ven­li­ğin, bu Ka­nu­n’­un içe­ri­sin­de yer al­ma­sı­nı sağ­la­ma­mız la­zım. Ne­den? Çün­kü, de­ğer­li ar­ka­daş­lar, bu ay­nı za­man­da bir ma­li­yet un­su­ru­dur. Baş­ka şir­ket­ler, bu­nu ya­pa­cak şir­ket­ler, so­rum­lu­lu­ğu ve sos­yal ma­li­ye­ti Türk mil­le­ti­nin üze­ri­ne at­mak is­te­ye­bi­lir­ler. Bu du­rum­da bi­zim yap­ma­mız ge­re­ken hu­sus ne­dir? Kâr mak­si­mi­zas­yo­nu­nu he­def­le­yen bir şir­ket kar­şı­sın­da, ül­ke men­fa­a­ti­ni he­def­le­yen bir ka­nun çer­çe­ve­si içe­ri­sin­de, me­se­le­ye ba­kıl­ma­sı­nı sağ­la­ma­mız ge­rek­mek­te­dir.

Bu ba­kım­dan, Tür­ki­ye­’­nin bu nük­le­er güç san­tral­le­riy­le il­gi­li ata­ca­ğı adı­mın bi­r… Ben ha­tır­lı­yo­rum, 90’lı yıl­lar­da da iha­le­ye çı­kıl­dı­ğı za­man -97’dey­di- 97’de iha­le­ye çı­kıl­dı­ğı za­man, o za­man Af­şin El­bis­ta­n’­ın B üni­te­si iha­le­ye çı­kıl­dı. Ta­mam, bu ya­pıl­dı; on­dan son­ra nük­le­er san­tral unu­tul­du. Yi­ne, şim­di ay­nı Ka­nu­n’­da yi­ne kö­mür san­tra­li var, şim­di yi­ne güç san­tra­li be­ra­ber, bir­lik­te. Yi­ne unu­tu­la­cak ve unut­tu­ru­la­cak ve Tür­ki­ye önem­li öl­çü­de za­man kay­be­de­cek­tir.

Bu ba­kım­dan, bun­dan son­ra­ki mad­de­ler­de tü­mü üze­rin­de­ki de­ğer­len­dir­me­le­ri­mi­zi ya­par­ken, as­lın­da bu de­ğer­len­dir­me çer­çe­ve­sin­de, biz, sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri­mi­ze ve grup baş­kan ve­kil­le­ri­mi­ze bu ko­nu­da ya­pı­la­bi­le­cek iyi­leş­tir­me­ler­le il­gi­li öner­ge­le­ri­mi­zi ha­zır­la­dık. Ger­çek­ten, bu öner­ge­le­ri­mi­zi ha­zır­la­dı­ğı­mız za­man ras­yo­nel ge­rek­çe­le­ri ol­du­ğu­nu dü­şü­nü­yo­ruz.

Unut­ma­ya­lım ki bi­zim ül­ke­miz için ka­nun çı­kar­ma­mız la­zım. Bu ül­ke­ye nük­le­er san­tra­li ya­pa­cak şir­ket için ka­nun çı­kar­ma­yız. Şir­ket ve san­tral sa­de­ce bir araç­tır. Bi­zim amaç­la­rı be­lir­le­me­miz la­zım. Onun için de bu Ka­nu­n’­un mu­hak­kak su­ret­te amaç­la­rı çer­çe­ve­sin­de, di­ğer ko­nu­la­rı­nın mu­hak­kak dik­ka­te alın­ma­sı ge­rek­mek­te­dir.

Şim­di, Tür­ki­ye önem­li öl­çü­de bir ener­ji açı­ğıy­la kar­şı kar­şı­ya ka­la­cak. Bu ener­ji açı­ğıy­la kar­şı kar­şı­ya ka­lır­ken biz nük­le­er güç san­tral­le­ri­ni gün­de­me ge­ti­re­ce­ğiz.

Şim­di, ben bi­li­yo­rum ki Elek­trik Üre­tim AŞ’­de, nük­le­er iha­le­ler­le ve bu nük­le­er san­tral­ler­le il­gi­len­miş per­so­ne­lin ve çok tec­rü­be­li olan per­so­ne­lin am­bar­lar­da gö­rev­len­di­ril­di­ği­ni bi­li­yo­rum. Bu ka­dar ye­tiş­miş per­so­nel var. Dört de­fa iha­le­ye çık­mış. Bu per­so­ne­lin hep­si, şu ya da bu se­bep­le, ne za­man olur­sa ol­sun dış­lan­mış. Tür­ki­ye­’­nin de­ğer­le­ri­nin hep­si­ni dış­la­yan ve ku­rum­sal ka­pa­si­te­yi azal­tan bu gi­ri­şim­ler kar­şı­sın­da şu so­ru­yu mil­let­ve­kil­le­ri­miz de so­ra­cak­tır: Aca­ba bu per­so­ne­li, ay­rıl­mış in­san­la­rı ye­ni­den ku­ru­ma ka­zan­dır­ma­yı dü­şü­nü­yor mu­su­nuz? Son de­re­ce tec­rü­be­li bu ko­nu­da. Ger­çek­ten, Tür­ki­ye­’­nin yıl­lar­ca bu nük­le­er ener­ji ko­nu­sun­da yap­tı­ğı adım­la­rı açık­ça­sı at­mış ve bu ko­nu­da son de­re­ce tec­rü­be­li in­san­lar var.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, bu ener­ji ve nük­le­er ener­ji ko­nu­sun­da­ki yak­la­şım­la­ra bak­tı­ğı­mız za­man -önem­li bir ek­sik­lik açık­ça­sı- bi­rin­ci­si, bu nük­le­er iş­let­me­nin fa­a­li­yet­le­ri­nin de­net­len­me­si­ne iliş­kin bir boş­luk oluş­tu­rul­muş­tur. Ku­rul­ma­sı es­na­sın­da öl­çüt­le­re gö­re de­ne­tim var­dır, sö­kü­mü es­na­sın­da de­ne­tim var­dır, ama iş­le­tim es­na­sın­da de­ne­tim yok­tur. Tür­ki­ye Atom Ener­ji­si Ku­ru­mu hem dü­zen­le­yi­ci hem uy­gu­la­yı­cı ku­rum hâli­ne dö­nüş­tü­rül­mek­te­dir. Atom Ener­ji­si Ku­ru­mu­nun ih­ti­yaç duy­du­ğu per­so­ne­lin is­tih­da­mıy­la il­gi­li hü­küm ge­ti­ri­lir­ken, bu­ra­da özel­lik­le bu is­tih­dam edi­len per­so­ne­lin, nük­le­er ener­ji, tek­no­lo­ji ve gü­ven­lik ko­nu­sun­da ih­ti­sas sağ­la­yan ki­şi­ler, ih­ti­sa­sı olan ki­şi­ler ol­ma­sı ge­rek­mek­te­dir. Yok­sa ora­yı, özel­lik­le per­so­nel is­tih­da­mı açı­sın­dan bir kay­nak ola­rak gör­mek -bu ve­si­ley­le- doğ­ru de­ğil­dir. O ba­kım­dan Ka­nu­n’­un özel­lik­le bu mad­de­le­ri­nin önem­li öl­çü­de de­ğiş­ti­ril­me­si ge­rek­mek­te­dir.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri; bu­gün, Tür­ki­ye­’­de 2003 yı­lın­dan bu ya­na li­sans­la­rı ve­ril­miş 3.993 me­ga­vat hid­ro­e­lek­trik san­tral, 4.072 me­ga­vat ter­mik san­tral, 1.160 me­ga­vat rüzgâr ener­ji­si ye­ni­le­ne­bi­lir­le il­gi­li pro­je­le­rin hep­si as­kı­da­dır ve bun­lar bu­gün­kü top­lam ku­ru­lu ka­pa­si­te­mi­zin, em­re ama­de ka­pa­si­te­mi­zin yak­la­şık yüz­de 25’ini oluş­tur­mak­ta­dır.

Şim­di, Tür­ki­ye­’­nin önün­de bü­tün bun­lar­la il­gi­li pro­je­ler var­ken, bun­la­rı çö­züm­le­me­yen bir Ba­kan­lı­ğın, bu güç san­tral­le­ri ve­si­le­siy­le Tür­ki­ye­’­nin ener­ji so­ru­nu­nu çöz­me ko­nu­sun­da önem­li bir adım at­tı­ğı­nı ifa­de et­mek ger­çek­ten zor­dur. Onun için, biz bu ka­nun ta­sa­rı­sı­nın özel­lik­le çe­şit­li mad­de­le­rin­de ya­pa­ca­ğı­mız de­ği­şik­lik­ler­le hiç ol­maz­sa bu amaç­la­ra yön­len­di­ril­me­si­ni sağ­la­mak is­ti­yo­ruz. Bu çer­çe­ve­de, Mil­li­yet­çi Ha­re­ket Par­ti­si Gru­bu ola­rak esas iti­ba­rıy­la nük­le­er güç san­tral­le­ri­nin ku­rul­ma­sı­nı çok olum­lu bu­lu­yo­ruz. Ge­cik­miş­tir, bu ko­nu­da adım atıl­ma­sı ge­rek­mek­te­dir, ama me­se­le sa­de­ce bir san­tral kur­mak de­ğil­dir. Bu­nun öte­sin­de, Tür­ki­ye­’­nin nük­le­er tek­no­lo­ji­ye, ile­ri tek­no­lo­ji­ye, nük­le­er gü­ven­li­ği sağ­la­yan tek­no­lo­ji­le­re, bu rad­yo­ak­tif atık­la­rın yö­ne­ti­miy­le il­gi­li tek­no­lo­ji­le­re, re­ak­tör üre­ti­mi tek­no­lo­ji­le­ri­ne adım at­ma­sı ge­rek­mek­te­dir, ama bu adı­mı at­mak için de Tür­ki­ye­’­de­ki sa­na­yi­nin bu an­la­mıy­la bu pro­je­ye mon­te edil­me­si ge­rek­mek­te­dir, ama ma­a­le­sef bu­ra­da özel­lik­le yer­li sa­na­yi­nin bu pro­je­den da­ha faz­la pay al­ma­sı­nı sağ­la­ya­cak bir öl­çüt, bir kri­ter de mev­cut de­ğil­dir.

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN – Sa­yın Vu­ral, ko­nuş­ma­nı­zı ta­mam­lar mı­sı­nız lüt­fen.

OK­TAY VU­RAL (De­vam­la) – Do­la­yı­sıy­la, bü­tün bun­la­rı dik­ka­te al­dı­ğı­mız za­man, bu Ka­nu­n’­un, nük­le­er ener­ji san­tral­le­ri­nin ku­rul­ma­sı, ya­pıl­ma­sı ve iş­le­til­me­siy­le il­gi­li olan bu Ka­nu­n’­un, ül­ke­mi­zin ve mil­le­ti­mi­zin bek­len­ti­le­rin­den çok uzak ol­du­ğu­nu ve bun­dan son­ra­ki iş ve iş­lem­ler­le il­gi­li şef­faf­lı­ğın te­min edil­me­si ko­nu­sun­da önem­li ek­sik­lik­le­rin ol­du­ğu­nu dü­şü­nü­yo­ruz. Sü­rat­li bir şekil­de bu Ka­nu­n’­un ama­cı­nın, tek­no­lo­ji, gü­ven­lik ve çev­re du­yar­lı­lı­ğı­nı sağ­la­ya­cak şekil­de de­ğiş­ti­ril­me­si ve et­kin bir de­ne­ti­mi­ni sağ­la­ya­cak me­ka­niz­ma­lar ko­nu­sun­da da il­gi­li ku­rum ve ku­ru­luş­la­rı so­rum­lu kı­la­cak bir ya­pı­ya dö­nüş­tü­rül­me­si ge­rek­mek­te­dir.

Mil­li­yet­çi Ha­re­ket Par­ti­si ola­rak, bu tek­no­lo­ji­nin kul­la­nıl­ma­sı ve ener­ji üre­til­me­si ko­nu­sun­da­ki adım­la­rı des­tek­le­ye­ce­ği­mi­zi, an­cak mad­de­ler­le il­gi­li de­ği­şik­lik öne­ri­miz de ola­ca­ğı­nı be­lir­tir, he­pi­ni­ze say­gı­la­rı­mı arz ede­rim. Sağ olu­nuz. (MHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Vu­ral.

Ada­let ve Kal­kın­ma Par­ti­si Gru­bu adı­na, Ma­lat­ya Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Mü­ca­hit Fın­dık­lı.

Bu­yu­run Sa­yın Fın­dık­lı. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Sü­re­niz yir­mi da­ki­ka Sa­yın Fın­dık­lı.

AK PAR­Tİ GRU­BU ADI­NA MAH­MUT MÜ­CA­HİT FIN­DIK­LI (Ma­lat­ya) – Sa­yın Baş­kan, yü­ce Mec­li­si­mi­zin çok de­ğer­li par­la­men­ter ar­ka­daş­la­rım; he­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum. İlgi­li Ka­nun mad­de­siy­le ala­ka­lı AK Par­ti Gru­bu adı­na gö­rüş­le­ri­mi­zi açık­la­mak üze­re bu­ra­da bu­lu­nu­yo­rum.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, ko­nuy­la il­gi­li, bir­çok, gru­bu adı­na ko­nuş­ma ya­pan ar­ka­daş­la­rı­mı­zı din­le­dik, ama öy­le zan­ne­di­yo­rum ki ko­nuy­la il­gi­li bir hay­li ka­fa ka­rış­tı­rı­cı, bir hay­li bir­bi­riy­le çe­li­şen ko­nuş­ma­lar ya­pıl­dı.

Bir grup ar­ka­da­şı­mız “Tek­no­lo­ji­ye geç­me­li­yiz, san­tral he­nüz da­ha er­ken, do­la­yı­sıy­la san­tral kur­ma işi­ni er­te­le­ye­lim.”, bir grup ar­ka­da­şı­mız “Evet, san­tra­li mut­la­ka kur­ma­lı­yız, çün­kü bu­nun­la bir­lik­te tek­no­lo­ji­ye ge­çe­riz ve do­la­yı­sıy­la, bu­nun boş­luk­la­rı­nı dol­du­ra­lım.” -te­mel, özet ola­rak bak­tı­ğı­mız­da- bir grup­ta­ki ar­ka­daş­la­rın bir kıs­mı da “Ke­sin­lik­le san­tral kur­ma­ya­lım, nük­le­er tek­no­lo­ji­ye bu­laş­ma­ya­lım.” di­ye gö­rüş ve ka­na­at­le­ri­ni be­lirt­ti­ler.

Do­la­yı­sıy­la, bu­ra­da, her üç gru­bun da söy­le­dik­le­ri­ni dik­ka­te al­mak su­re­tiy­le, bir ke­re dün­ya­da ne olup ne bi­ti­yor, on­la­ra bir açık­lık­la bak­mak la­zım.

Ulus­la­ra­ra­sı Ener­ji Ajan­sı­nın 2002’de ya­yın­la­dı­ğı ve­ri­le­re gö­re, de­ğer­li ar­ka­daş­lar, dün­ya­da top­lam elek­trik ener­ji­si­nin üre­ti­mi­nin yüz­de 31’i kö­mür­le ya­pıl­mak­ta, yüz­de 8’i pet­rol­le üre­til­mek­te, yüz­de 19’u nük­le­er san­tral­ler­de üre­til­mek­te, yüz­de 14’ü gaz­la ve yüz­de 17’si de hid­ro­e­lek­trik san­tral­le­rin­de üre­til­mek­te­dir.

Ül­ke­le­re bak­tı­ğı­mız za­man, ül­ke­le­rin ge­liş­miş­lik oran­la­rı­na gö­re nük­le­er ener­ji­nin kul­la­nıl­dı­ğı oran­lar da çok fark­lı­lık­lar arz edi­yor, on­la­rı da bir pay­laş­mak la­zım.

Nük­le­er ener­ji­nin top­lam ener­ji üre­ti­mi için­de­ki pa­yı Fran­sa­’­da yüz­de 75, Ja­pon­ya­’­da yüz­de 15, Rus­ya­’­da yüz­de 14, Ame­ri­ka Bir­le­şik Dev­let­le­ri­’n­de de yüz­de 19-20 ci­va­rın­da.

Ve yi­ne nük­le­er san­tral­ler­le il­gi­li “Efen­dim, nük­le­er san­tral­ler ar­tık dev­ri­ni ta­mam­la­dı, nük­le­er san­tral­ler­den bir dö­nüş var” di­ye id­di­a­lar da var, ama bir de ger­çek var, dün­ya­da mev­cut ça­lı­şan re­ak­tör­ler var, san­tral­ler var ve ye­ni ku­rul­mak­ta olan san­tral­ler de var.

Bu­gün, ta­bi­i, o yü­zer­ge­zer san­tral­ler­den bah­set­mi­yo­rum, ama, Ame­ri­ka Bir­le­şik Dev­let­le­ri­’n­de 104, Fran­sa­’­da 59 san­tral, Ja­pon­ya­’­da 55 san­tral, Rus­ya­’­da 31, Bel­çi­ka­’­da 7, İngil­te­re­’­de 19, Pa­kis­ta­n’­da 2 -bir kıs­mı­nı at­la­ya­rak ge­çi­yo­rum- Er­me­nis­ta­n’­da 1, Ro­man­ya­’­da 1, Çek Cum­hu­ri­ye­ti­’n­de 6 gi­bi nük­le­er san­tral­ler de var. Ya­ni, bun­la­rın, bu­gün top­lam 31 ül­ke­de bu­lu­nan nük­le­er san­tral­le­rin top­lam gü­cü 36 bin gi­gaby­te ci­va­rın­da elek­trik üre­ti­yor. De­mek ki, nük­le­er san­tral­ler, öy­le söy­le­nil­di­ği gi­bi, böy­le ulu or­ta, vaz­ge­çil­miş, dün­ya­da kul­la­nıl­ma­yan, do­la­yı­sıy­la üre­ti­mi dur­du­ru­lan bir tek­no­lo­ji de­ğil. Ye­ni ya­pı­lan­lar var mı? Evet, dün­ya­da ye­ni ya­pı­lan san­tral­ler de var. Sı­ra­sı gel­miş­ken on­la­rı da bu­ra­dan bu­lup söy­le­ye­ce­ğim. Dün­ya­da 30’a ya­kın san­tral kur­ma ça­lış­ma­sı da de­vam edi­yor. İnşa­a­tı de­vam eden 30’a ya­kın da san­tral kur­ma ça­lış­ma­la­rı de­vam edi­yor.

Pe­ki, Tür­ki­ye­’­nin du­ru­mu ne­dir? Tür­ki­ye­’­nin elek­trik ener­ji­si­… Ya­ni, du­rup du­rur­ken, Tür­ki­ye­’­nin 1950’ler­den bu ya­na nük­le­er san­tral­ler­le il­gi­li bir iş­ta­hı­nın ol­ma­sı, bir gay­re­ti­nin ol­ma­sı, bir dev­let po­li­ti­ka­sı­nın ol­ma­sı bo­şu­na da de­ğil. Tür­ki­ye, kal­kın­mak­ta olan bir ül­ke. Tür­ki­ye­’­nin bu­gün­kü hâli­ne bak­tı­ğı­mız­da, ki­şi ba­şı­na elek­trik ener­ji­si tü­ke­ti­min­de or­ta­la­ma 2.150 ki­lo­vat sa­at­lik bir tü­ke­ti­mi­miz var. Bu ra­kam, Av­ru­pa Bir­li­ği ül­ke­le­rin­de 5.900 ki­lo­vat sa­at, Ame­ri­ka Bir­le­şik Dev­let­le­ri­’n­de 12.300 ki­lo­vat sa­at; dün­ya or­ta­la­ma­sı, dün­ya­nın ge­ne­li­nin or­ta­la­ma­sı da 2.500 ki­lo­vat sa­at. De­mek ki, Tür­ki­ye, kal­kın­mış­lık­ta, re­fah­ta, bir ke­re, dün­ya or­ta­la­ma­sı­nın da al­tın­da. Öy­ley­se, Tür­ki­ye, özel­lik­le bu son beş yıl içe­ri­sin­de ya­ka­la­dı­ğı hem si­ya­si is­tik­rar hem eko­no­mik is­tik­rar ma­ri­fe­tiy­le, Tür­ki­ye­’­nin üst üs­te bü­yü­me­si, sa­na­yi­de ve ih­ra­ca­tın­da üst üs­te bü­yü­me­sin­den do­la­yı, Tür­ki­ye­’­nin, her yıl yüz­de 6 ve 8 ci­va­rın­da ener­ji ih­ti­ya­cı da be­ra­ber bü­yü­mek­te. Eğer Tür­ki­ye mü­ref­feh ola­cak­sa, eğer Tür­ki­ye ile­ri mu­a­sır me­de­ni­yet­ler se­vi­ye­si­ne ula­şa­cak­sa, bir ta­raf­tan üre­ti­mi­ni ar­tı­rır­ken, di­ğer ta­raf­tan da o üre­ti­me esas teş­kil ede­cek ucuz ener­ji­ye ve sta­bil ener­ji­ye ih­ti­yaç duy­mak­ta­dır. Tür­ki­ye, her yıl yüz­de 8 bü­yü­me­ye de­vam edi­yor bu son beş yıl içe­ri­sin­de. Ener­ji ih­ti­ya­cı da bü­yü­yor. Bun­dan son­ra da in­şal­lah bü­yü­me­ye de­vam ede­cek, bu is­tik­rar çün­kü de­vam edi­yor.

Ra­kam­lar­la ko­nuş­ma­ya de­vam eder­sek, 2006 yı­lın­da Tür­ki­ye­’­nin tü­ket­ti­ği elek­trik ener­ji­si 176 mil­yar ki­lo­vat sa­at­tir. 2020 yı­lı­na gel­di­ği­miz za­man, bu yüz­de 8’lik ta­lep­le­ri de eğer ila­ve eder­sek, ta­lep ar­tı­şı 2020 yı­lın­da 500 mil­yar ki­lo­vat sa­at ola­cak­tır. Bü­tün yer­li kay­nak­la­rı­mı­zı üst üs­te koy­du­ğu­muz­da, ya­ni hid­ro­e­lek­trik­le­ri­mi­zi, bü­tün su­la­rı­mı­zı de­ğer­len­dir­sek, rüzgârı­mı­zı de­ğer­len­dir­sek, je­o­ter­mal­le­ri­mi­zi de­ğer­len­dir­sek, bun­la­rın top­lam mik­ta­rı, an­cak ve an­cak 300 mil­yar ki­lo­vat sa­at ci­va­rın­da edi­yor. Do­la­yı­sıy­la, 2020 he­def­len­di­ği tak­dir­de, ile­ri­ye dö­nük bi­zim çok cid­di an­lam­da, 300 mil­yar ki­lo­vat sa­at, bir ke­re, açı­ğı­mız ta şim­di­den gö­rü­lü­yor.

Elek­trik, ta­bi­i, çok en­te­re­san­dır. Şu gün bu­ra­da lam­ba­lar ya­nar, ama kim­se­nin se­si çık­maz. Ama, bü­tün üre­tim ve elek­trik­le il­gi­le­nen­ler şunu çok iyi bi­lir ki, bir gün bu elek­trik­ler ke­sil­di­ğin­de o üre­tim kıs­mın­da bu­lu­nan­la­rın te­le­fon­la­rı sus­maz. Onun için, bi­raz nan­kör bir mes­lek­tir. Ön­ce­den plan­la­ma­sı­nın ya­pıl­ma­sı ve mut­la­ka ön ted­bir­le­rin alın­ma­sı ge­re­kir. Onun için, elek­trik­le uğ­ra­şan­lar bu­gü­nü ko­nuş­mak ye­ri­ne, mut­la­ka, ge­le­ce­ğin ted­bir­le­ri­ni al­mak zo­run­lu­lu­ğun­da­dır­lar. Do­la­yı­sıy­la, bu­gü­nü ya­şa­maz­lar, an­cak ön­le­rin­de­ki on yı­lı, on beş yı­lı plan­la­mak zo­run­da­dır­lar.

Do­la­yı­sıy­la Tür­ki­ye'nin, 2020 yı­lın­da ener­ji ih­ti­ya­cı­nın, 300 mil­yar ki­lo­vat sa­at ci­va­rın­da bir açı­ğı ola­ca­ğı açık­tır. Ener­ji te­mi­nin­de bu­gün yüz­de 20 olan ba­ğım­lı­lık, özel­lik­le do­ğal gaz­da ba­ğım­lı­lı­ğı­mız, on iki yıl son­ra eğer bu ih­ti­yaç­la­rı ken­di özü­müz­den kar­şı­la­ya­maz­sak, nük­le­er san­tra­li ku­ra­maz­sak, 2020 yı­lın­da dı­şa ba­ğım­lı­lı­ğı­mız yüz­de 80’e ula­şa­cak­tır.

Ener­ji te­mi­ni so­ru­nu sa­de­ce ül­ke­mi­zin de­ğil, tüm dün­ya­nın so­ru­nu­dur. 2030 yı­lın­da kü­re­sel ener­ji ih­ti­ya­cı­nın bu­gün­kü ih­ti­ya­cın ya­rı­sın­dan da­ha çok ar­tış gös­te­re­ce­ği­ni dü­şün­dü­ğü­müz­de, 21’in­ci yüz­yı­lın ta­ri­hin ener­ji po­li­ti­ka­la­rı üze­rin­den ya­zı­la­ca­ğı­nı söy­le­mek hiç de zor de­ğil­dir. Onun için­dir ki Tür­ki­ye nük­le­er ener­ji üret­mek du­ru­mun­da­dır. Sa­de­ce 2020 yı­lı­na ka­dar, 5.000 me­ga­vat gü­cün­de bir kay­nak dev­re­ye sok­mak zo­run­da­dır.

Bu­gün dün­ya­da ener­ji po­li­ti­ka­la­rı, gü­ven­li ol­ma­la­rı, ucuz ol­ma­la­rı ve te­miz ener­ji kay­nak­la­rı­na odak­lan­mış ko­num­da­dır. Nük­le­er ener­ji kay­nak­la­rı­nın ter­cih edil­me­si­ni bu ko­şul­lar içe­ri­sin­de ara­mak ge­re­kir. Nük­le­er ener­ji kay­nak­la­rı, em­re ama­de­lik şar­tı­nı sağ­la­ya­bi­lir ol­ma­sı, ya­ni arz gü­ven­li­ği­nin ol­ma­sı, te­miz ol­ma­sı, dü­şük iş­le­tim ma­li­ye­ti –ya­tı­rım ma­li­ye­ti yük­sek ol­ma­sı­na rağ­men iş­le­tim ma­li­ye­ti­nin dü­şük ol­ma­sı- yük­sek kul­la­nım ka­pa­si­te­si, ya­kıt fi­ya­tı­nın sa­bit ol­ma­sı, ener­ji yo­ğun üre­tim ya­pıl­ma­sı, san­tral öm­rü­nün uzun ol­ma­sı gi­bi ne­den­ler­le ter­cih edil­mek­te­dir. Sa­de­ce dün­ya­nın ge­liş­miş ül­ke­le­ri de­ğil, gü­ve­ni­lir ener­ji te­mi­ni­ni ka­çı­nıl­maz gö­ren pek çok ül­ke nük­le­er ener­ji­yi gün­de­mi­ne ta­şı­mak­ta­dır.

Bu­ra­da, iki önem­li me­se­le­yi hükûmet­le­rin dü­şün­me­si ge­re­kir: Bi­rin­ci­si, ener­ji gü­ven­li­ği -ki çev­re­sel gü­ven­lik­ten­te­rö­re ka­dar ge­niş bir ala­nı kap­sar- ikin­ci­si de ener­ji çe­şit­li­li­ği­dir. Nük­le­er ener­ji üze­rin­de ısrar­la dur­mak, ye­te­rin­ce geç­ti­ği­miz bu alan­da ge­rek­li adım­la­rı at­mak, bi­zim için, bir ter­cih me­se­le­si ol­mak­tan çık­mış, zo­run­lu­luk hâli­ni al­mış­tır.

Nük­le­er ener­ji­nin, stra­te­jik açı­dan, Tür­ki­ye­’­nin viz­yo­nuy­la il­gi­li çok önem­li iki bo­yu­tu var­dır: Bi­rin­ci­si gü­ven­lik. De­ğer­li ar­ka­daş­lar, bu­gün, çev­re­miz­de -Er­me­nis­tan dâhil, İran dâhil, Pa­kis­tan dâhil- bir­çok ül­ke nük­le­er san­tra­le sa­hip­tir. Nük­le­er san­tra­lin ol­ma­dı­ğı bir yer­de nük­le­er tek­no­lo­ji­yi ge­liş­tir­mek ha­yal­dir, iki­si bir­lik­te ola­cak­tır. Do­la­yı­sıy­la, biz de bu böl­ge­de eğer nük­le­er tek­no­lo­ji­ye ulaş­mak is­ti­yor­sak, bu nük­le­er san­tral va­sı­ta­sıy­la, çok ra­hat­lık­la, bu yol­da yo­lu­mu­za yü­rü­me­ye de­vam et­me­miz ge­rek­li­dir.

Pek çok ül­ke nük­le­er san­tra­le sa­hip­ken ve bu ener­ji tü­rün­den ya­rar­la­nır­ken Tür­ki­ye­’­nin bu ka­dar çe­kin­gen­lik gös­ter­me­si, “Biz be­ce­re­me­yiz.” ha­va­sın­dan kur­tu­la­ma­ma­sı an­la­şı­lır gi­bi de­ğil­dir. Tür­ki­ye­’­de ne za­man nük­le­er ener­ji gün­de­me gel­se, ağır bir kuş­ku hâki­mi­yet  ka­za­nı­yor. Ta­bi­i  ki bun­da, her on yıl­da bir san­tral yap­ma­ya kal­kıp, işi ya­rı yol­da bı­ra­kan ve be­ce­re­me­yen hükûmet­le­rin iti­bar kay­bı­nın pa­yı bü­yük­tür.

Nük­le­er ener­ji­nin, bir ile­ri tek­no­lo­ji da­lı ol­ma­sı iti­ba­rıy­la, yal­nız­ca bir elek­trik üre­tim ara­cı ve­ya se­çe­ne­ği ola­rak ele alın­ma­ma­sı ge­re­kir. Zi­ra gü­nü­müz­de ha­ya­ti bir önem ka­zan­mış olan bu tek­no­lo­ji­nin üre­ti­min­de söz sa­hi­bi ola­bil­mek, bi­lim­sel ve tek­no­lo­jik alan­da iler­le­mek hat­ta bir sıç­ra­ma­yı ba­şar­mak an­la­mı­na ge­lir.

Nük­le­er tek­no­lo­ji trans­fe­ri­ni çok ba­şa­rı­lı bir şekil­de ger­çek­leş­ti­ren ül­ke­le­rin ba­şın­da Gü­ney Ko­re, bi­zim için, çok önem­li, tah­lil edil­me­si ge­re­ken bir ül­ke­dir. Gü­ney Ko­re, bu­gün, 22 ta­ne nük­le­er ener­ji san­tra­li­ne sa­hip­tir, 4 ta­ne­si­ni de kur­ma aşa­ma­sı­na gel­miş­tir ve Gü­ney Ko­re­’­nin nük­le­er ener­jiy­le olan ir­ti­ba­tı ve il­gi­si, ma­a­le­sef, Tür­ki­ye­’­den da­ha son­ra baş­la­mış ol­ma­sı­na rağ­men bü­yük bir ba­şa­rı kay­det­miş­tir. Gü­ney Ko­re, şu an­da is­te­ye­ne nük­le­er san­tral ku­ra­bi­len, eği­tim ve ser­vis su­na­bi­len bir ül­ke­dir. Nük­le­er ener­ji ala­nın­da 26 bin ça­lı­şa­nı bu­lun­mak­ta­dır. Bu 26 bin ça­lı­şa­nın 10 bi­ni mas­ter ve dok­to­ra yap­mış­tır. Kıs­men de bu ka­za­nım­lar sa­ye­sin­de oto­mo­tiv, elek­tro­nik, çe­lik sa­na­yi gi­bi di­ğer ile­ri tek­no­lo­ji­le­ri de kul­lan­mış, 1970’ler­de 229 do­lar olan gay­ri­sa­fi millî ha­sı­la­yı da bu­gün 22.500 do­lar­la­ra çı­kar­mış­tır. Do­la­yı­sıy­la san­tra­lin ge­li­şi, ay­nı za­man­da onun­la bir­lik­te eği­ti­mi­ni, tek­no­lo­ji­si­ni ve in­san kay­nak­la­rı­nı da oluş­tur­mak ko­nu­mun­da­dır.

Bi­lim­sel açı­dan nük­le­er ener­ji üre­ti­mi­nin, be­ra­be­rin­de izo­top tek­no­lo­ji­si gi­bi ka­zanç­lı nük­le­er tek­no­lo­ji­yi de ge­tir­di­ği ka­nıt­lan­mış­tır. Olu­şan bu izo­top­la­rın çe­şit­li alan­lar­da eko­no­mik ve ka­zanç­lı ye­ni tek­no­lo­ji­le­re uy­gu­la­na­bil­me­si ne­de­niy­le özel sek­tör için ca­zip bir pa­zar oluş­tu­rul­mak­ta­dır. Bir nük­le­er te­si­sin ya­pı­mı­nın, nük­le­er en­düs­tri ta­sa­rım­cı­la­rı, re­ak­tör ta­sa­rım­cı­la­rı, in­şa­at­çı­la­rı, re­ak­tör ope­ra­tör­le­ri, il­gi­li ma­den­ci­lik, çev­rim, üre­tim, de­po­la­ma, iş­le­me, ya­kıt çev­ri­mi ve il­gi­li atık ida­re­si yer­le­şi­mi gi­bi “ikin­cil ya­tı­rım et­ki­le­ri” de­di­ği­miz eko­no­mik et­ki­le­ri de mev­cut­tur.

Bir nük­le­er san­tral­de yük­sek tek­no­lo­ji ge­rek­ti­ren yak­la­şık yir­mi iki bin de­ği­şik par­ça­nın bu­lun­du­ğu­nu göz önü­ne alır­sak, böy­le bir tek­no­lo­ji­ye sa­hip ol­ma­ya yö­nel­mek­le, sa­na­yi­miz, bi­lim ve tek­no­lo­ji ku­ru­luş­la­rı­mız, pek çok de­ği­şik alan­lar­da kul­la­nı­la­bi­le­cek bil­gi ve tec­rü­be ka­za­na­cak­tır. Bu kap­sam­da, tek­no­lo­jik ya­şa­mın her ala­nın­da kar­şı­mı­za çı­kan ni­te­lik­li yer­li mal­ze­me­le­rin bi­lim­sel, tek­nik ve tek­no­lo­jik ka­pa­si­te­si­nin ar­tı­rıl­ma­sı, ka­li­te kon­tro­lü­nün ve yük­sek­li­ği­nin sağ­lan­ma­sı sa­ye­sin­de de­ği­şik iş kol­la­rı­nın ku­ru­lup ça­lış­tı­rıl­ma­sı, ye­ni iş alan­la­rı­nın açı­la­rak is­tih­da­mın ar­tı­rıl­ma­sı gi­bi ko­nu­lar sa­yı­la­bi­lir.

Hükûmet, nük­le­er ener­ji san­tral­le­ri­nin ku­rul­ma­sı­nı ol­du­bit­ti­ye ge­ti­ren bir tu­tum için­de de­ğil­dir. Nük­le­er san­tral ku­rup iş­let­me­ye ta­lip olan­la­rın uy­ma­sı ge­re­ken kri­ter­ler, tüm dün­ya­da nük­le­er san­tral ku­ru­lu­şu­nun bağ­lı ol­du­ğu ke­sin il­ke­ler var­dır, Ulus­la­ra­ra­sı Atom Ener­ji­si Ku­ru­mu ta­ra­fın­dan kon­muş olan kod­lar var­dır; bu ku­ral­lar bağ­la­yı­cı­dır, da­nış­ma ve tav­si­ye ni­te­li­ğin­de de­ğil­dir. Ay­rı­ca, her ül­ke ken­di san­tral ku­ru­luş mev­zu­a­tı­nı ha­zır­la­mış­tır ve has­sas bir ko­nu ol­du­ğu için bir­bi­riy­le pa­ra­lel cid­di hu­ku­ki dü­zen­le­me­le­ri yü­rür­lü­ğe koy­muş­tur. Bi­zim için de bu ka­nun ta­sa­rı­sı bir baş­lan­gıç met­ni­dir. Hiç­bir ül­ke “Ben yap­tım, ol­du.” man­tı­ğıy­la nük­le­er san­tral kur­mu­yor, kur­maz. Bu­nun için, önem­li bir ka­rar ol­du­ğu­nu, ge­rek­tir­di­ği dik­kat ve öze­ni kim­se göz ar­dı et­miş de­ğil­dir.

Nük­le­er san­tral ku­rul­ma­sı­na çev­re ko­nu­sun­da­ki du­yar­lı­lık se­be­biy­le kar­şı çık­ma­yı say­gıy­la kar­şı­la­ma­lı­yız. An­cak, he­pi­miz doğ­ru ve­ri­ler­le ha­re­ket et­me­li, kar­şı­mız­da­ki­nin ne de­di­ği­ni de din­le­me­li­yiz. An­cak “Ne ge­re­ği var ca­nım, nük­le­er san­tra­lin şim­di sı­ra­sı mıy­dı?” tü­rün­den bir yak­la­şı­mı ka­bul et­me­miz müm­kün de­ğil­dir.

Nük­le­er ener­ji po­li­ti­ka­la­rı­nın nük­le­er tek­no­lo­ji­nin ka­za­nı­mı bir dev­let po­li­ti­ka­sı ola­rak ele alın­ma­lı­dır ve nük­le­er ener­ji san­tral­le­ri bu­nun en önem­li aya­ğı ol­ma­lı­dır. Üre­ti­me ka­zan­dı­rı­la­ma­yan bir tek­no­lo­ji atıl­dır, kim­se­ye fay­da sağ­la­maz. Do­la­yı­sıy­la, bu tek­no­lo­ji­nin ye­ri­ne, tek­no­lo­ji­yi el­de tut­mak ye­ri­ne, tek­no­lo­ji­yi sa­na­yi­ye ve mil­le­tin hiz­me­ti­ne sun­mak ve bu re­ak­tö­rü kur­mak ko­nu­mun­da­yız.

El­li se­ne­dir elek­trik ener­ji­si üre­ti­min­de se­çe­nek­ler ve bu işin ta­ri­hi de­vam et­mek­te ve 1956’dan bu ya­na, Tür­ki­ye, nük­le­er tek­no­lo­jiy­le uğ­raş­mak­ta ve bu­nu bir tür­lü ha­ya­ta ge­çi­re­me­mek­te­dir. 1956, 1955, 1966, 1961; OD­TÜ­’­de ku­ru­lan mer­kez, Çer­kez­kö­y’­de ku­ru­lan mer­kez, An­ka­ra­’­da ku­ru­lan mer­kez; ama, bü­tün bun­la­rın ya­nın­da bir tür­lü ba­şa­rı­la­ma­yan ve fa­a­li­ye­te ge­çi­ri­le­me­yen bir ko­nu.

Hiç­bir ik­ti­da­rın, dö­ne­min­de, yol al­ma­sı­na rağ­men, bu­nu ba­şa­ra­bil­me, be­ce­re­bil­me ce­sa­re­ti ve ka­rar­lı­lı­ğı ol­ma­mış­tır. Ümit edi­yo­rum, bu ka­nun­la bir­lik­te AK Par­ti Hükûme­ti ve gru­buy­la bir­lik­te, ar­tık, Tür­ki­ye, bu be­ce­rik­siz ya­pı­dan kur­tul­mak zo­run­da­dır. Çün­kü, 1978’den bu ya­na­… Sa­yın De­niz Bay­kal, özel­lik­le “Tür­ki­ye, uzun va­de­li nük­le­er ener­ji üre­ti­mi­ne bu­gün­den yö­nel­mek zo­run­da­dır.” di­ye­rek, ken­di ba­kan­lı­ğı dö­ne­min­de çok önem­li bir tes­pi­ti 1978 yı­lın­da yap­mış­tır. Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­sin­den bek­le­di­ği­miz, Sa­yın Ge­nel Baş­ka­nın bu ye­rin­de tes­pi­ti­ni, 2008 yı­lın­da, 1978’den otuz se­ne da­ha ge­ri­ye gö­tü­re­rek bir ta­vır ser­gi­le­mek de­ğil­dir. Do­la­yı­sıy­la, bu­ra­da, Sa­yın Bay­ka­l’­ın tes­pit et­miş ol­du­ğu doğ­ru­lar doğ­rul­tu­sun­da, bu işi bir dev­let po­li­ti­ka­sı hâli­ne ge­ti­rip, da­ha da ile­ri dü­ze­ye ta­şı­mak zo­run­da­yız.

Özel­lik­le, tek­no­lo­ji­de ya­pı­lan son de­ği­şik­lik­ler­le, ye­ni ge­liş­me­ler­le, re­ak­tör­ler­den çı­kan atık­lar­la il­gi­li, on­la­rı tek­rar, ye­ni­den ka­za­nım hâli­ne dö­nüş­tü­re­bil­mek, Ame­ri­ka Bir­le­şik Dev­let­le­ri, İngil­te­re ve özel­lik­le Rus­ya­’­da tar­tı­şı­lır hâle gel­miş ve özel­lik­le Ja­pon­ya, şu an­da re­ak­tör­le­rin­den çı­kan atık­la­rı yurt dı­şı­na çı­kar­ma­yı ya­sak­la­mış­tır.

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN – Sa­yın Fın­dık­lı, lüt­fen ko­nuş­ma­nı­zı ta­mam­lar mı­sı­nız.

MAH­MUT MÜ­CA­HİT FIN­DIK­LI (De­vam­la) – Ta­mam­lı­yo­rum Sa­yın Baş­kan.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, 1957 yı­lın­dan be­ri baş­la­yan, ha­yal et­ti­ği­miz, ama şim­di­ye ka­dar bir­çok hükûme­tin ba­şa­ra­ma­dı­ğı, be­ce­re­me­di­ği -ve çev­re­miz­de Pa­kis­tan, Er­me­nis­tan, İran dâhil be­cer­di­ği- ve ile­ri­ye dö­nük, ile­le­bet bu böl­ge­de var ola­cak ve li­der ol­ma ko­nu­mun­da ken­di­ni gör­mek is­te­yen Tür­ki­ye­’­nin, mut­la­ka ve mut­la­ka nük­le­er tek­no­lo­jiy­le bir­lik­te nük­le­er san­tra­li be­ra­ber de­ğer­len­di­rip, nük­le­er san­tra­li­ni bir an ev­vel ku­rup, 2020’de­ki ener­ji ih­ti­yaç­la­rı­nı ve böl­ge­sin­de li­der ko­nu­mu­nu da be­ra­ber sü­rük­le­ye­bi­le­cek bir ya­pı­ya otur­ma­sı ko­nu­sun­da Tür­ki­ye­’­nin, nük­le­er tek­no­lo­ji ve nük­le­er san­tral­de­ki ko­nu­mu­na AK Par­ti Gru­bu ola­rak des­tek ve­ri­yo­ruz.

Ül­ke­mi­ze ve mem­le­ke­ti­mi­ze, in­şal­lah, ha­yır­lı olur bu tar­tış­ma­lar. Bu ve­si­ley­le, gru­bu say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum, he­pi­ni­ze ha­yır­lı ak­şam­lar di­li­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Fın­dık­lı.

Şah­sı adı­na, Kay­se­ri Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Ta­ner Yıl­dız.

Bu­yu­run Sa­yın Yıl­dız. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Sü­re­niz on da­ki­ka Sa­yın Yıl­dız.

TA­NER YIL­DIZ (Kay­se­ri) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li ar­ka­daş­lar; ben de he­ye­ti­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

Ta­bii ön­ce­lik­le be­lirt­me­li­yim ki, ener­ji sek­tö­rü­nün her­han­gi bir da­lı­nı ko­nu­şur­ken o sek­tör­le ala­ka­lı ener­ji­nin te­mel de­ğiş­mez­le­ri üze­rin­de mut­la­ka bir mu­ta­ba­kat sağ­la­mak la­zım. Bu sağ­la­nan mu­ta­ba­kat ve or­tak pay­da­da­ki bu ka­lem­ler, si­ya­si par­ti­ler­den da­ha be­ri, her­han­gi bir si­ya­si par­ti­ye gö­re de­ğiş­me­yen il­ke­ler­dir. Za­man za­man ik­ti­sa­di te­mel­le­ri içe­rir, za­man za­man da sek­tö­rün ken­di biz­zat var­lı­ğı­nı ih­ti­va eder. Bun­lar üze­rin­de her­han­gi bir tar­tış­ma ol­maz. Ben, mü­sa­a­de eder­se­niz, ko­nuş­ma­ma bu te­mel öge­ler­den baş­la­ya­rak gir­mek is­ti­yo­rum.

Biz, bu­ra­da, va­tan­daş­la­rı­mı­za her­han­gi bir me­saj ve­rir­ken net ve an­la­şı­la­bi­lir ol­ma­sı­na özen gös­ter­me­miz ge­re­kir. Nük­le­er san­tral­le­ri kur­mak mı la­zım, kur­ma­mak mı la­zım? Nük­le­er san­tral­le­ri kur­du­ğu­muz­da ül­ke­ye ge­ti­ri­si ne­dir, sek­tö­re gö­tü­rü­sü ne­dir? Va­tan­da­şı­mız bun­dan ne ka­dar müs­te­fit ola­cak? Bun­la­rın hep­si­ni, bu me­sa­jı net bir şekil­de bu­ra­dan ver­me­miz la­zım. Bu sek­tö­rün de­ğiş­mez il­ke­le­rin­den bah­set­miş­tik. Bun­lar­dan bir ta­ne­si bü­yü­me­dir. Eğer için­de bu­lun­du­ğu­nuz ül­ke, şu ve­ya bu ge­rek­çey­le son yir­mi çey­rek­tir sü­rek­li bü­yü­yor­sa, bu bü­yü­me­yi kar­şı­la­ya­cak ar­zı mut­la­ka yap­ma­nız la­zım, hem de en az yüz­de 30, hat­ta yüz­de 40’lar ci­va­rın­da da­ha faz­la­sıy­la yap­ma­nız la­zım.

Bi­raz ön­ce ar­ka­da­şı­mız, son de­re­ce net bir ifa­dey­le söy­le­di: Ener­ji sek­tö­rün­de­ki ala­ca­ğı­nız ya­tı­rım ka­rar­la­rı faz far­kıy­la ger­çek­le­şe­ce­ği için, is­ter hid­ro­da is­ter do­ğal gaz­da is­ter nük­le­er­de is­ter­se ye­ni­le­ne­bi­lir ener­ji kay­nak­la­rın­da, bun­la­rın, bu ka­ra­rın ön­ce­den mut­la­ka alın­ma­sı la­zım. Bu bü­yü­me hız­la­rı­nı kar­şı­la­ya­cak ted­bir­le­rin mut­la­ka alın­ma­sı la­zım. Do­la­yı­sıy­la, nük­le­er ener­jiy­le ala­ka­lı ko­nuş­ma ya­pa­ca­ğı­nız za­man, ge­rek arz gü­ven­li­ğiy­le ala­ka­lı ka­lem­le­ri ge­rek­se stra­te­jik bir kı­sım ka­rar­la­rı al­mış ol­ma­nız ge­re­kir. O açı­dan, bu ka­nun ta­sa­rı­sı­nın ka­nun­laş­ma­sın­da, ben­ce, bu te­mel öge­le­ri ön pla­na al­ma­mız la­zım.

Bun­lar­dan bir di­ğe­ri de, ge­rek arz gü­ven­li­ği­ne kat­kı­sın­dan do­la­yı ge­rek­se ül­ke­miz­de bu­lu­nan yer­li kay­nak­la­rın ve it­hal kay­nak­la­rın çe­şit­len­di­ril­me­si açı­sın­dan da bu me­se­le­ye bak­mak la­zım.

“Si­ya­si mü­la­ha­za­la­rın üs­tün­de.” de­dim. Son kırk yıl­da yak­la­şık otuz iki ta­ne hükûmet ge­lip geç­miş bu ül­ke­den ve her hükûme­tin de or­tak pay­da­sın­da bu nük­le­er ener­ji bu­lun­muş. Ben 1962 do­ğum­lu­yum, ama 1955 yı­lın­dan bu ta­ra­fa bir kı­sım gös­ter­ge­ler ver­mek is­ti­yo­rum: 1955 yı­lın­da, atom ener­ji­si­nin ba­rış­çıl amaç­lar­la kul­la­nıl­ma­sı ama­cıy­la, biz, 1956 yı­lın­da, Baş­ba­kan­lı­ğa bağ­lı bir Atom Ener­ji­si Ko­mis­yo­nu kur­mu­şuz. Se­rü­ven böy­le baş­lı­yor ve bu de­di­ğim şek­liy­le otuz iki hükûmet za­ma­nın­da da mut­la­ka nük­le­er ener­jiy­le ala­ka­lı olum­lu gö­rüş­ler, olum­lu kat­kı­lar su­nul­muş. 1962 yı­lın­da ha­vuz ti­pi bir re­ak­tör iş­let­me­ye alın­mış. 1967 ile 1970 yıl­la­rı ara­sın­da nük­le­er san­tral­ler­le ala­ka­lı ilk etüt ça­lış­ma­la­rı ya­pıl­mış. Bü­tün kal­kın­ma plan­la­rın­da, şu ana ka­dar ge­len bü­tün kal­kın­ma plan­la­rın­da bu­na yer ve­ril­miş. Ben, bun­dan son­ra, di­yo­rum ki, eğer her­han­gi bir si­ya­si par­ti nük­le­er san­tra­lin var­lı­ğı­nı ko­nu­şa­cak­sa o za­man dö­nüp baş­tan tek­rar baş­la­ya­lım, ama eğer bu Ka­nu­n’­un her­han­gi bir usu­lü­nü esa­sa bağ­lı ol­mak­sı­zın ko­nu­şa­cak­sak ey­val­lah.

Şim­di biz han­gi­si­ni ko­nu­şu­yo­ruz? “Nük­le­er san­tral ge­rek­li de­ğil­dir.” di­yen eğer si­ya­si bir eği­lim var­sa, ben­ce bu gö­rüş­me­le­ri ke­sip ön­ce onun­la ala­ka­lı bir ik­na ça­lış­ma­sı yap­ma­mız la­zım, ama bu­nun na­sıl da­ha iyi ola­ca­ğıy­la ala­ka­lı, nük­le­er san­tra­lin ge­rek ku­rul­ma­sı ge­rek iha­le edil­me­si ge­rek­se iş­le­til­me­siy­le ala­ka­lı her­han­gi bir gö­rüş ve öne­ri var­sa bun­la­rın da ka­nun ta­sa­rı­sı­na derç edil­me­si la­zım.

Me­se­la, bü­yü­me hız­la­rı­na kar­şı­lık ge­len ener­ji bü­yü­me­le­rin­de te­mel, de­ğiş­mez bir ku­ral var­dır. İster­se bu bi­ze, ku­la­ğı­mı­za sı­cak gel­sin, is­ter­se so­ğuk gel­sin, o de­ğiş­mez ku­ral şudur: Eğer o ül­ke­de­ki her­han­gi bir sek­tö­rün ta­sar­ruf mik­ta­rı ül­ke bü­yü­me hı­zın­dan kü­çük­se mut­la­ka siz ya­ban­cı ser­ma­ye­ye ih­ti­yaç his­set­me­li­si­niz. “Ben ya­ban­cı ser­ma­ye­yi sev­mem, ben al­ma­ya­yım.” de­mek­le bu iş ol­maz, ya ül­ke­nin bü­yü­me hı­zı­nı dü­şü­re­cek­si­niz ve­ya bü­yü­me hı­zı­nı dü­şü­re­mi­yor­sa­nız -kal­dı ki biz AK Par­ti Hükûmet­le­ri ola­rak her za­man, sü­rek­li, sür­dü­rü­le­bi­lir ve kal­kın­ma­da ön­ce­lik­li ola­rak bü­yü­me­mi­zi ön pla­na koy­mu­şuz- o za­man mut­la­ka bu­nu kar­şı­la­ya­cak­sı­nız.

Ya­ni ne de­mek is­ti­yo­rum: Bir iş­let­me­den ör­nek ve­re­cek olur­sak, eğer bir ön­ce­ki yıl ka­zan­dı­ğı mik­tar 100 li­ra, ama bir son­ra­ki yıl ya­pa­ca­ğı ya­tı­rım 200 li­ray­sa, mü­sa­a­de edin, ya kre­di ala­cak­tır ya öz kay­nak trans­fe­ri ya­pa­cak­tır ve­ya mut­la­ka ya­ban­cı ser­ma­ye ala­cak­tır. “Ben hiç­bi­ri­ni al­ma­ya­yım ama bü­yü­ye­yim.” di­ye­mez­si­niz. Ya­ni bu sek­tö­rün or­tak pay­da­sın­da­ki ka­lem­ler­de eğer mu­ta­ba­kat sağ­la­maz­sak bu­nun­la ala­ka­lı boş bir gö­rüş­me, boş bir ko­nuş­ma yap­mış olu­ruz. Ben, özel­lik­le si­ya­si par­ti­le­ri­mi­zi her za­man­ki ne­za­ket ge­re­ği böy­le bir üs­lu­ba da­vet edi­yo­rum. İyi ni­yet­le bir­çok şeyi yap­mak is­ti­yo­ruz. Me­se­la, tez­ke­re­de biz ne yap­tık? Or­tak pay­da­mı­za bü­tün si­ya­si par­ti­le­ri­mi­zi koy­duk ve tek doğ­ru ka­rar al­dık. Nük­le­er ener­ji de, bu ener­ji sek­tö­rü­nün tez­ke­re­le­rin­den bir ta­ne­si­dir. Eğer, arz gü­ven­li­ği­ni sağ­la­ma­da bir baz yük oluş­tu­ra­cak­sa­nız, bu­nun­la ala­ka­lı fark­lı bir gö­rüş be­lir­te­mez­si­niz.

Özel­lik­le be­lirt­mek is­te­rim ki, bi­zim, yer­li kay­nak­la­rı­mı­zın bü­tün öge­le­ri­nin kul­la­nıl­ma­sıy­la bi­le Tür­ki­ye­’­de­ki bü­yü­me hız­la­rı­na ne ya­zık ki kar­şı­lık ge­le­me­di­ği­ni bir va­kı­a ola­rak ka­bul et­me­miz la­zım. Böy­le bir ger­çek var. Biz te­men­ni eder­dik ki, is­ter­dik ki, bi­zim bü­tün kay­nak­la­rı­mız Tür­ki­ye­’­de­ki bü­yü­me hız­la­rı­na kar­şı­lık gel­sin ve hep­si yer­li kay­nak ol­sun, en ide­a­li bu. O yüz­de­n…

Şim­di ba­kı­yo­rum mes­lek oda­la­rın­dan bir kı­sım iti­raz­lar var, o da şu: Ni­ye ye­ni­le­ne­bi­lir ener­ji kay­nak­la­rın­da­ki sü­re­ler­le nük­le­e­ri eş tut­ma­dı­nız, de­ni­yor. Evet, yer­li kay­nak­lar bi­zim en kut­sal ener­ji­miz­dir ta­bi­ri ca­iz­se, on­lar için ne ka­dar süb­van­si­yon ve­ri­yor­sak da, ne ka­dar ken­di kay­nak­la­rı içe­ri­sin­de ya­pı­la­bi­li­yor ol­du­ğu­nu sağ­la­sak da az­dır ama, ma­dem­ki, böy­le bir ener­ji­nin de ener­ji çe­şit­len­dir­me­si ola­rak port­fö­yü­müz­de bu­lun­ma­sı­nı is­ti­yor­sak, bu­nun da ba­zı ger­çek­le­ri­ni ka­bul et­me­miz la­zım.

Ben tek­rar edi­yo­rum, eğer bu­nun usu­lüy­le ala­ka­lı ek­le­ye­ce­ği­miz ko­nu­lar var­sa -ki, bi­rin­ci nük­le­er ener­ji san­tra­li­nin ku­rul­ma­sıy­la ala­ka­lı Sa­yın Cum­hur­baş­ka­nın­dan dö­nen ka­nun ta­sa­rı­sı da dâhil ol­mak üze­re-bun­la­rın usu­lü­nü ben­ce bu­ra­da tar­tış­ma­ya aça­bi­li­riz. Da­ha iyi­si­ni öne­re­mi­yor­sak, şu mev­cut hâlin da­ha iyi ol­du­ğu­nu ka­bul et­mek zo­run­da­yız. Ya­ni, bir ko­nu­nun na­sıl ola­ca­ğı­nı ta­rif­ten da­ha zi­ya­de na­sıl ol­ma­ya­ca­ğı­nı söy­lü­yor­sak, ora­da o za­man üs­lup ola­rak baş­ka bir şeyi de­ğer­len­dir­mek zo­run­da­yız.

Ben, o açı­dan, nük­le­er ener­ji­nin te­mel öge­si üze­rin­de dur­mak ge­rek­ti­ği­ne ina­nı­yo­rum. Ya­ni, dü­şü­nün, 2006 yı­lı içe­ri­sin­de top­lam it­ha­la­tı­mız 137 mil­yar do­lar ve bu­nun yüz­de 21’ine kar­şı­lık ge­len 29 mil­yar do­lar­lık bir ener­ji gir­di­si var. Bu be­nim ho­şu­ma git­mi­yor, ama va­kı­a bu. Ma­dem­ki va­kı­a bu, bu­nun kar­şı­sın­da son de­re­ce ger­çek­çi dav­ran­mak zo­run­da­yız, son de­re­ce ni­te­lik­li dav­ran­mak zo­run­da­yız. Ya­ni, te­men­ni­ler­le ger­çek­le­ri ayırt et­ti­ği­niz ka­dar bu ül­ke­nin ida­re­si­ne ira­de ko­yan hükûmet­ler ba­şa­rı­lı olur­lar. Ben si­ya­set adı­na söy­le­mi­yo­rum ama ger­çek­ten AK Par­ti bu te­men­ni­ler­le ger­çek­le­ri ayırt et­ti­ği için ül­ke­nin ida­re­si­ne ira­de koy­muş­tur. On­dan do­la­yı­dır ki bir­çok sek­tör­de eko­no­mik, si­ya­si ve sos­yal alan­da kal­kın­ma­sı­nı hız­lan­dır­mış­tır. Bu da bu­nun ta­mam­la­yı­cı un­sur­la­rın­dan bir ta­ne­si­dir. O açı­dan mad­de­le­rin­de mut­la­ka bun­la­rın bir kı­sım de­tay­la­rı­na gi­re­ce­ğiz, usul ve esas­la­rıy­la ala­ka­lı bir kı­sım tav­si­ye­ler­de bu­lu­na­ca­ğız ama ben bu te­mel öge­nin baş­tan ka­bul edil­me­si ge­rek­ti­ği­ni söy­lü­yo­rum ve he­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür ede­rim Sa­yın Yıl­dız.

Hükûmet adı­na Ener­ji ve Ta­bii Kay­nak­lar Ba­ka­nı Sa­yın Hil­mi Gü­ler söz is­te­miş­tir.

Bu­yu­run Sa­yın Ba­kan. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Sü­re­niz yir­mi da­ki­ka Sa­yın Ba­kan.

ENER­Jİ VE TA­Bİ­İ KAY­NAK­LAR BA­KA­NI MEH­MET HİL­Mİ GÜ­LER (Or­du) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; he­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

Ben ko­nuy­la il­gi­li, Ka­nu­n’­la il­gi­li bir­kaç nok­ta­ya do­ku­nup on­dan son­ra ye­ri­me otu­ra­ca­ğım. Bu­ra­da ifa­de et­mek is­te­di­ğim en te­mel nok­ta, nük­le­er san­tral­ler­de, bil­di­ği­niz gi­bi, gü­ven­lik ko­nu­su­dur. Gü­ven­lik za­ten bu işin te­me­li­dir, ana­sı­dır ve ta­ba­nı­dır, her şeyi­dir ve za­ten 2690 sa­yı­lı TA­EK Ka­nu­nu da hem Ulus­la­ra­ra­sı Atom Ener­ji­si Ajan­sı­nın tüm stan­dart­la­rı ve gü­ven­lik ku­ral­la­rı­nı uy­gu­lar ve ay­nı za­man­da EU­RA­TO­M’­un, ya­ni Av­ru­pa Atom Ener­ji­si Bir­li­ği­nin di­rek­tif­le­ri­ni de uy­gu­lar. Kal­dı ki ge­ne TA­EK Nük­le­er/Rad­yas­yon Gü­ven­li­ği Dü­zen­le­me ve De­net­le­me Ku­ru­mu ay­rı­ca bu ça­lış­ma­la­rı ya­par. Çün­kü te­mel şey za­ten gü­ven­lik­tir. Ya­ni bi­raz ön­ce, gü­ven­lik ek­sik, fi­lan den­di, ya­ni bu, ha­ni san­ki ha­va­nın için­de­ki ok­si­je­nin, azo­tun ol­ma­dı­ğı­nı id­di­a et­mek gi­bi bir şey olur. Ya­ni te­me­li gü­ven­lik üze­ri­ne­dir ve ay­nı za­man­da TA­E­K’­in hem Rad­yas­yon Sağ­lı­ğı ve Gü­ven­li­ği Da­i­re­si bu ko­nu­da çok cid­di bir ça­lış­ma sür­dü­rür de­vam­lı ola­rak, ru­hu­na uy­gun ola­rak.

Ay­rı­ca, Nük­le­er Gü­ven­lik Da­i­re­si var­dır. Bu da nük­le­er gü­ven­lik kıs­mı­na ba­kar, ya­ni Rad­yas­yon Sağ­lı­ğı ve Gü­ven­li­ği Da­i­re­si­nin dı­şın­da. Ay­rı­ca, nük­le­er gü­ven­lik­ten so­rum­lu bir baş­kan yar­dım­cı­sı var­dır. Ya­ni, TA­E­K’­e bu ka­dar da in­saf­sız­lık et­me­ye­lim.

TA­EK, öy­le bir ku­ru­luş ki, şu an­da, Ba­ra­de­i­’­in kur­du­ğu Av­ru­pa Atom Ener­ji­si Ku­ru­mu­nun ku­ru­cu­la­rın­dan­dır. Biz, on­dan bir yıl ön­ce ku­rul­duk. Ya­ni, o ka­dar ile­ri gö­rüş­lü bir şekil­de, es­ki hükûmet­ler -on­la­ra te­şek­kür borç­lu­yuz- bu­nu kur­muş­tur ve biz, ay­nı za­man­da, Atom Ajan­sı­nın da ku­ru­cu­la­rın­da­nız. Bu ça­lış­ma­la­rı da çok sı­kı bir şekil­de sür­dü­rü­yo­ruz.

Ay­rı­ca, bir de, Nük­le­er Gü­ven­lik Ko­mi­te­si var, 9 üye­li. Onu da bı­ra­kın, bir de Atom Ener­ji­si Ko­mis­yo­nu var, 11 üye­li.

Ya­ni, Tür­ki­ye­’­nin nük­le­er gü­ven­lik ko­nu­sun­da­ki du­yar­lı­lı­ğı, has­sa­si­ye­ti pek çok ül­ke­den da­ha faz­la. Bu­nu if­ti­har­la ifa­de et­mek is­te­rim.

Bu çev­re bi­lin­cin­den do­la­yı­dır ki, bel­ki de, bu fa­a­li­yet­le­ri­miz, ol­ma­sı ge­re­ken­den faz­la za­man al­dı. Bu­nu da mut­lu­luk­la ifa­de edi­yo­rum. Çün­kü bu çev­re bi­lin­ci, ma­den­ci­lik­te de nük­le­er ça­lış­ma­lar­da da di­ğer ya­tı­rım­lar­da da ken­di­si­ni gös­te­ri­yor.

Ay­rı­ca, bil­gi­len­dir­mek açı­sın­dan söy­lü­yo­rum, Tür­ki­ye, as­lın­da, nük­le­er tek­no­lo­jiy­le ilk de­fa kar­şı­laş­mı­yor. Tür­ki­ye­’­de, şu an­da, 300’ün üze­rin­de nük­le­er te­sis var, 300’ün üze­rin­de. Bun­la­rın bü­yük bir kıs­mı tıb­bi nük­le­er. Ya­ni, bun­la­rın hep­sin­de nük­le­er ürün­ler kul­la­nı­lı­yor. İki adet, kü­çük de ol­sa, re­ak­tör var, bir atık te­si­si var, nük­le­er atık te­si­si var ve ay­nı za­man­da da ya­kıt te­si­si var. Ya­ni, bu­nun­la ilk de­fa kar­şı­laş­mı­yo­ruz.

Bu­nun dı­şın­da, al­tı bin­den faz­la en­düs­tri­yel rad­yas­yon kay­na­ğı var. Ya­ni, bun­lar da -bel­ki şunu di­ye­bi­lir­si­niz- bu nük­le­er ener­jiy­le il­gi­li de­ğil di­ye­bi­lir­si­niz ama bun­la­rın hep­si nük­le­er has­sa­si­ye­ti ge­rek­ti­ren ve bu has­sa­si­ye­te gö­re ya­şa­dı­ğı­mız, bir­lik­te ya­şa­dı­ğı­mız ürün­ler. Ben, onun dı­şın­da­ki di­ğer kay­nak­la­ra gir­mek is­te­mi­yo­rum. Ya­ni, bu­ra­da, uran­yum­dan tu­tun, sez­yu­ma ka­dar, mo­lib­de­ne ka­dar pek çok izo­top­lar­la da bir­lik­te ça­lı­şı­lı­yor.

Bu­nun dı­şın­da şunu da ifa­de ede­yim: Ya­ni, bu Ka­nu­n’­un pe­şin­den -ki, ta­bii sey­ri de bu­dur- eği­tim ko­nu­suy­la il­gi­li, gü­ven­lik ve de­net­le­mey­le il­gi­li ya­sa ta­sa­rı­la­rı da ha­zır, bun­lar da peş pe­şe ge­le­cek. Çün­kü bu­nun bir za­man ara­lı­ğı var. Ya­ni, bu za­man ara­lı­ğın­da olay­la­rı ya­kın­dan da­ha iyi in­ce­le­ye­lim di­ye bun­la­rı biz bö­lüm bö­lüm al­dık.

Bu ara­da, ge­ne yap­tı­ğı­mız ça­lış­ma­lar­da, yer­li tek­no­lo­ji açı­sın­dan, ya­ni, ya­kı­tın­dan tu­tun, bu­nun­la il­gi­li yer­li tek­no­lo­ji­yi ge­liş­tir­me açı­sın­dan da Baş­ba­ka­nı­mı­zın baş­kan­lı­ğın­da top­la­nan Bi­lim Tek­no­lo­ji Yük­sek Ku­ru­lun­da alı­nan ka­rar­la da, 3 mil­yon YTL’­lik, ay­nı za­man­da, şey ku­rul­muş­tu­r… Par­don, 3 kat­ril­yon. Bu da, ar-ge ça­lış­ma­la­rı­na ağır­lık ve­ren, yer­li tek­no­lo­ji­mi­zi ge­liş­tir­di­ği­miz ve ay­nı za­man­da pi­lot ça­lış­ma­la­rı ya­pa­bi­le­ce­ği­miz ve yer­li nük­le­er araş­tır­ma­mı­zı, üre­ti­mi­mi­zi ya­pa­ca­ğı­mız te­sis­le­re de yer­li di­zay­na da baş­la­dık. Ya­ni, biz, bu nok­ta­da, bu za­ma­nı boş ge­çir­me­dik.

Ay­nı za­man­da, Tür­ki­ye­’­de, bil­has­sa, Ma­den Ara­ma Ens­ti­tü­süy­le bir­lik­te TA­EK, uran­yum ve tor­yum ça­lış­ma­la­rı­na ağır­lık ver­di. Bu nok­ta­da tor­yum­la il­gi­li pe­let­le­ri yap­tık, uran­yum­la il­gi­li ça­lış­ma­la­rı­mız da sü­rü­yor. Bu ça­lış­ma­lar ya­kıt ça­lış­ma­la­rı­dır. Bu ya­kıt ça­lış­ma­la­rın­da iyi bir nok­ta­da­yız ve Tür­ki­ye­’­nin uran­yum kay­nak­la­rı ba­kı­mın­dan da, bi­li­ne­nin dı­şın­da, ye­ni kay­nak­lar ol­du­ğu­nu gö­rü­yo­ruz, bu da bi­ze ay­rı­ca mut­lu­luk ve­ri­yor. Tor­yum­da da, tıp­kı uran­yum gi­bi­… Bu­nu ile­ri­de­… Çün­kü, tor­yum kay­nak­la­rı ba­kı­mın­dan da, tıp­kı bor­da ol­du­ğu gi­bi, tor­yum­da da ha­tı­rı sa­yı­lır bir zen­gin­li­ği­miz var. Bu­nun da hem eks­trak­tif me­ta­lur­jiy­le ay­rış­tı­rıl­ma­sı hem de bu­nun ya­kıt ola­rak kul­la­nıl­ma­sı nok­ta­sın­da cid­di ça­lış­ma­la­rı­mız var.

Çev­rey­le il­gi­li kı­sım­la­rı da­… Ben ko­nu­nun dı­şı­na çık­mak is­te­me­di­ğim için sa­de­ce Ka­nun mad­de­siy­le ve Ka­nu­n’­un ru­hu­na uy­gun ko­nuş­mak is­ti­yo­rum. Za­ten, bu­nun hep­si ÇED Ra­po­ruy­la -Çev­re Et­ki De­ğer­len­dir­me Ra­po­ruy­la- za­ten bun­la­rın çev­re bo­yu­tu ele alı­na­cak ve bu­nun gü­ven­lik me­se­le­si de­… Bı­ra­kın sa­de­ce nük­le­er re­ak­tör­le­ri nor­mal fab­ri­ka­la­rın bi­le bir gü­ven­lik me­se­le­si var­dır. Ya­ni, gü­ven­lik me­se­le­si­ni ke­sin­lik­le ih­mal et­mi­yo­ruz. Bu­nu, sa­de­ce TA­E­K’­in ele­man­la­rıy­la de­ğil ay­nı za­man­da Ulus­la­ra­ra­sı Atom Ener­ji­si Ku­ru­mu­nun da uz­man­la­rı­nın de­ne­ti­miy­le bu­nu ger­çek­leş­tir­me­ye ça­lı­şı­yo­ruz.

Bü­tün bu ça­lış­ma­la­rın te­me­li ga­yet ta­bii ki arz gü­ven­li­ğiy­le il­gi­li­dir. Bu “arz gü­ven­li­ği” ke­li­me­si ge­niş kap­sam­lı bel­ki ele alı­nı­yor ama, ne­ti­ce­de arz gü­ven­li­ği, ih­ti­ya­cı­mız olan ener­ji­nin kar­şı­lan­ma­sı me­se­le­si­dir. Za­man ek­se­ni­ne bu­nu ya­tı­ra­rak, ki­mi ya­tı­rım var­dır bir se­ne­de bi­ter ki­mi ya­tı­rım var­dır ye­di se­ne­de bi­ter, eğer iyi yö­ne­til­mez­se bu uzun sü­rer, ma­li­yet­le­ri ar­tar, ama biz bun­da da za­ma­na kar­şı yo­ğun bir ça­lış­ma için­de­yiz. Hem es­ki san­tral­le­ri­mi­zi ye­ni­li­yo­ruz, on­la­rı mo­der­ni­ze edi­yo­ruz, bun­la­rın ka­li­te­si­ni, ka­pa­si­te­si­ni ar­tı­rı­yo­ru­z… Sa­de­ce bun­dan do­la­yı EÜ­A­Ş’­ta 600 me­ga­va­ta ya­kın bir üre­tim ar­tı­şı­mız mey­da­na gel­di. Bun­lar yaş­lı san­tral­ler­di. Bun­la­rın hep­si­nin ba­kı­mı­nı ya­pı­yo­ruz. Ta­bii ki, bu arz gü­ven­li­ği için de, biz da­ha ev­vel­den ol­du­ğu gi­bi alım ga­ran­ti­le­riy­le, “yap-iş­let-dev­ret”­ler­le bu­nu biz açık­la­mış ol­say­dık, bel­ki ya­tı­rım­la­rı­mı­zı biz beş ay için­de, al­tı ay için­de bi­ti­rir­dik. Ya­ni, Tür­ki­ye­’­nin es­ki usul, o alım ga­ran­ti­li usul­le­ri­ne git­sey­dik bu­nu hâlle­der­dik. Ama, ka­nu­nen ar­tık biz ya­tı­rım yap­mı­yo­ruz, üre­tim ya­tı­rı­mı. Bu­nu bel­ki ba­zı ar­ka­daş­la­rı­mız ha­tır­la­ya­ma­ya­bi­lir. Şu an­da­ki mev­cut ku­ral­la­ra gö­re biz üre­tim ya­tı­rı­mı ya­pa­mı­yo­ruz. An­cak, bu­nu, özel sek­tö­re yap­tı­rı­yo­ruz. Özel sek­tö­re yap­tır­mak için de kla­sik ya­tı­rım­la­rın dı­şın­da bil­has­sa ye­ni­le­ne­bi­lir ener­ji­de çok önem­li adım­lar at­tık. Ön­ce en­van­te­ri­mi­zi tes­pit et­tik, je­o­ter­mal kay­nak­la­rı­mı­zın ha­ri­ta­sı­nı çı­kart­tık; ki, bu, bil­has­sa Ege Böl­ge­si­’n­de çok bü­yük bir kay­nak­tır. Şim­di­ye ka­dar ye­te­rin­ce el atıl­ma­yan kay­nak­lar­dan bi­ri­dir. Şim­di onun hak­kı­nı ver­me­ye ça­lı­şı­yo­ruz. MTA yo­ğun bir ça­lış­ma için­de. Her ay yak­la­şık bir önem­li ku­yu­yu açı­yo­ruz. Ter­te­miz, çev­re dos­tu, ken­di kay­na­ğı­mız. Je­o­ter­mal­de, ger­çek­ten, baş­ta Ege ol­mak üze­re, yo­ğun bir ça­lış­ma için­de­yiz. Bu­nu sa­de­ce elek­trik üre­ti­min­de de­ğil, se­ra­cı­lık­ta, tu­rizm­de ve ay­nı za­man­da ter­mal tu­rizm­de kul­lan­mak is­ti­yo­ruz. So­ğu­yun­ca da ye­rin al­tı­na en­jek­te ede­rek tek­rar kul­lan­ma­yı dü­şü­nü­yo­ruz.

Onun dı­şın­da, kö­mür­de cid­di adım­la­rı­mız ol­du. Sa­de­ce MTA­’­nın bi­zim dö­nem­de bul­du­ğu sa­ha­lar 800 mil­yon ton­dur. Bu­na, ya­kın­da müj­de­si­ni ve­re­ce­ği­miz, bir 600 mil­yon ton­luk ila­ve re­zerv ça­lış­ma­mız var­dır. Bu da ger­çek­leş­ti­ği tak­dir­de, 1,4 mil­yar ton ya­par. Bü­tün mas­raf­lar çık­tık­tan son­ra 20 do­lar kal­sa, 28 mil­yar do­lar ya­par. Ya­ni biz kö­mü­re ger­çek­ten bü­yük ağır­lık ve­ri­yo­ruz.

Rüzgârda da, rüzgâr ha­ri­ta­sı­nı yap­tık. Evet, gö­re­ve gel­di­ği­miz­de 17 me­ga­vat­tı, rüzgâr san­tral­le­ri­nin top­la­mı 17 me­ga­vat­tı, biz onu 200’e çı­kart­tık, 12 kat. Bu, ta­bi­i, bi­zim için ye­ter­li de­ğil. 400 kat­tır iki bu­çuk-üç se­ne için­de­ki he­de­fi­miz. 8 bin me­ga­va­tı he­def­li­yo­ruz.

Bu ara­da, ya­tı­rım­cı­nın tek ba­şı­na, mün­fe­rit ola­rak, dağ-te­pe do­la­şa­rak yap­tı­ğı öl­çüm­le­re ko­lay­lık ol­sun di­ye, biz, rüzgâr ha­ri­ta­sı­nı çı­kart­tık Tür­ki­ye­’­nin. 30 bin nok­ta­yı ölç­tük, rüzgâr ha­ri­ta­sı­nı çı­kart­tık ve ay­nı za­man­da, ge­nel mü­dür­le­ri­miz­le be­ra­ber, bir ener­ji mis­yo­ne­ri gi­bi, vi­la­yet vi­la­yet do­laş­tık ve bu rüzgâr ha­ri­ta­sı­nı, at­la­sı­nı, rüzgâr ener­ji­si­nin özel­lik­le­ri­ni ye­rin­de an­la­ta­rak il­gi­le­ri­ni çek­tik ve bu­nun da so­nu­cu ola­rak, Ka­nu­n’­un da kat­kı­sıy­la -ki, bu­na mu­ha­le­fet par­ti­le­ri­mi­zin de ga­yet gü­zel kat­kı­la­rı ol­du- ye­ni­le­ne­bi­lir ener­ji nok­ta­sın­da, iş­te 1 Ka­sım­da EPD­K’­nın yap­tı­ğı, tek­lif top­la­ma di­ye­lim, ne­ti­ce­de ye­di yüz el­li pro­je­ye mü­ra­ca­at edil­di. Bu gö­rül­me­miş bir şey­dir. Bu bir dev­rim­dir ger­çek­ten ve bu ye­di yüz el­li pro­je­nin kar­şı­lı­ğın­da 78 bin me­ga­va­t… Bun­la­rın ta­bii iç­le­rin­de mü­ker­rer­ler var, bun­la­rın için­de ve­rim­siz olan­lar, bun­lar ta­bii ayık­la­na­cak. Bi­zim ga­ran­ti­li ola­rak gör­dü­ğü­müz 10 bin me­ga­vat­tı, fa­kat bu­nu çok ra­hat­lık­la 20 bin me­ga­va­ta çı­ka­ra­bi­le­ce­ğiz. Bu­nun­la il­gi­li ola­rak, şim­di he­de­fi­miz bu tür­bin­le­rin Tür­ki­ye­’­de ya­pıl­ma­sı. Bu­nun için de Bur­sa, İstan­bul, An­tep gi­bi sa­na­yi­si iyi olan yer­ler­le gö­rü­şü­yo­ruz, bun­la­rı yap­ma­ya ça­lı­şı­yo­ruz. Bu­nun için­de Kon­ya da var. Do­la­yı­sıy­la, bu­ra­da, eğer tür­bin­le­ri de ya­par­sak, 10 bin me­ga­vat ol­sa 10 mil­yar do­lar, oto­mo­tiv sek­tö­rün­den da­ha bü­yük, 20 bin me­ga­vat ol­sa 20 mil­yar do­lar yak­la­şık. Bu ay­nı za­man­da çev­re dos­tu ve hiç kim­se­nin da­ha ev­vel dü­şün­me­di­ği bir şey bi­ze na­sip ol­du, Mec­li­si­mi­ze na­sip ol­du. Do­la­yı­sıy­la, rüzgâr ko­nu­sun­da da ga­yet iyi gi­di­yo­ruz.

Kö­mü­rü bah­set­tim.

Bu ara­da, su­lar, ger­çek­ten, de­re­ler akı­yor­du, biz­ler de ba­kı­yor­duk ona. Bu de­re­ler­den kü­çük tür­bin­ler­le elek­trik üret­mek üze­re, bun­la­rın da en­van­te­ri­ni çı­kar­dık. Sa­de­ce bu de­re­ler­den top­la­dı­ğı­mız, ya­ni, pro­je ola­rak, 1.109 pro­je top­la­dık. Bun­lar­dan 780’inin sa­hi­bi var. Şim­di, ye­ni­den Elek­trik İş­leri Etüt İda­re­si ve DSİ­’­nin ve bir de ya­tı­rım­cı mü­te­şeb­bis va­tan­daş­la­rı­mı­zın uğ­raş­ma­sı nok­ta­sın­da bu mü­ra­ca­at­la­rın top­la­mı 1.500’ü aç­tı. Bun­lar da ol­du­ğu tak­dir­de, bun­la­rı da dev­re­ye sok­tu­ğu­muz tak­dir­de biz bu de­re­ler­den elek­trik el­de ede­ce­ğiz. Baş­lat­tı­ğı­mız pro­je­le­rin top­la­mı, eğer ger­çek­le­şir­se, al­tı Ata­türk Ba­ra­jı ka­dar ya­pı­yor. Ta­bi­i, bun­la­rı hız­lan­dır­ma­mız la­zım ve baş­lat­tı­ğı­mız pro­je­le­rin top­la­mı da, bu­na kaz­ma vu­ru­lan­lar da dâhil ol­mak üze­re 30 bin me­ga­vat­tır. Bu 30 bin me­ga­va­tı -ki, Tür­ki­ye­’­nin ku­ru­lu gü­cü 40 bin me­ga­vat­tır, biz bu­nun yak­la­şık 30’unu kul­la­nı­yo­ruz- ne­re­dey­se Tür­ki­ye­’­nin ku­ru­lu gü­cü­ne eşit ya­tı­rı­mı baş­lat­tık. Ta­bi­i, bu­nun hız­lı bir şekil­de sür­me­si la­zım. Bu­na eğer biz ken­di­miz pa­ra har­ca­say­dık 42-45 mil­yar do­lar pa­ra har­ca­ya­cak­tık. Bu pa­ra­yı şim­di eği­ti­mi­mi­ze, sağ­lı­ğı­mı­za, em­ni­ye­te har­ca­ya­ca­ğız. Do­la­yı­sıy­la, bu­nu özel sek­tö­re, da­ha sü­rat­li bir şekil­de ya­pıl­sın di­ye ona ve­ri­yo­ruz. Ya­ni, biz bu­nu, da­ha ev­vel­den ol­du­ğu gi­bi, “yap-iş­let-dev­ret”­ler­le, alım ga­ran­ti­le­riy­le ve­re­bi­lir­dik ve ge­le­ce­ği­mi­zi yan­lış şekil­len­dir­miş olur­duk, do­la­yı­sıy­la, ten­kit et­ti­ği­miz usu­le gi­der­dik. Biz, sa­de­ce bu­ra­da, nük­le­e­ri ve dü­şük ka­lo­ri­li kö­mür­le­ri üre­ti­me sok­mak için alım ga­ran­ti­si ko­yu­yo­ruz. O da Af­şin El­bis­tan C ve D’­yi he­def alan, bel­ki C ve D’­den son­ra E ve F şek­lin­de de­vam ede­cek kö­mür san­tral­le­ri­ni ku­ra­bil­mek için bu­nu ya­pı­yo­ruz. Bu da bi­zim bir millî po­li­ti­ka­mız­dır, bun­dan do­la­yı onu ya­pı­yo­ruz. Nük­le­e­ri de bu tek­no­lo­ji­ye sa­hip ol­mak için ya­pı­yo­ruz. Bu as­lın­da bir san­tral kur­ma me­se­le­si gi­bi gö­rü­le­bi­lir, bu­na da mü­sa­it­tir ya­sa­nın şeyi, an­cak bu­ra­da bu bir eşik­tir, bir tek­no­lo­ji eşi­ği­dir. Biz güç­lü bir dev­le­tiz, böl­ge­miz­de de dün­ya­da da güç­lü bir dev­le­tiz, ta­ri­hi ya­pan bir mil­le­tiz, bu tek­no­lo­ji­ye de sa­hip ol­ma­mız la­zım. Ta­ri­hi biz yap­tık, do­la­yı­sıy­la, bu tek­no­lo­ji­ye de biz sa­hip ola­ca­ğız. Do­la­yı­sıy­la, bu tek­no­lo­ji­yi, tıp­ta, mü­hen­dis­lik­te, ve­te­ri­ner­lik­te, ta­rım­da kul­la­na­ca­ğız, sağ­lık­ta kul­la­na­ca­ğız, ga­yet ta­bii ener­ji­de de kul­la­na­ca­ğız. Onun için, he­def­le­ri­miz bü­yük, gü­ven­lik de te­mel ko­nu­muz­dur. Bu nok­ta­da hiç kim­se­nin şüp­he­si ol­ma­sın. İfti­har et­ti­ği­miz millî ku­ru­luş­la­rı­mız­dan TA­EK de bu işin ön­cü­le­rin­den bir ta­ne­si­dir.

O ba­kım­dan, ben şim­di­den, bu Ya­sa­’­ya kat­kı­la­rı­nı­zı, eleş­ti­ri­le­ri­niz de dâhil ol­mak üze­re, tak­dir­le kar­şı­lı­yor ve şim­di­den te­şek­kür edi­yo­rum, say­gı­lar su­nu­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Ba­kan.

Şah­sı adı­na ikin­ci söz sı­ra­sı, Kon­ya Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Ha­san An­ğı Be­y’­e ait­tir.

Bu­yu­run Sa­yın An­ğı. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Sü­re­niz on da­ki­ka Sa­yın An­ğı.

HA­SAN AN­ĞI (Kon­ya) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; 8 Ma­yıs 2007 Ta­rih­li ve 5654 Sa­yı­lı Nük­le­er Güç San­tral­la­rı­nın Ku­rul­ma­sı ve İş­letil­me­si ile Ener­ji Sa­tı­şı­na İliş­kin Ka­nun hak­kın­da ki­şi­sel gö­rüş­le­ri­mi açık­la­mak üze­re söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. He­ye­ti­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

Bi­lin­di­ği üze­re, bu ya­sa ta­sa­rı­sı, 22’nci Ya­sa­ma Dö­ne­min­de Mec­li­si­miz­de ya­sa­laş­mış­tı. Ge­çen ya­sa­ma dö­ne­min­de ta­sa­rı ko­mis­yo­nu­muz­da gö­rü­şü­lür­ken ko­nuy­la il­gi­li de­tay­lı ça­lış­ma­lar ya­pıl­mış, il­gi­li ku­rum ve ku­ru­luş­lar­dan çe­şit­li bil­gi­ler alın­mış­tı, Ge­nel Ku­rul­da­ki gö­rüş­me­ler­de de fark­lı gö­rüş­ler or­ta­ya kon­muş­tu. Bu ya­sa­ma dö­ne­min­de ko­mis­yon­da­ki gö­rüş­me­ler­de mad­de­ler üze­rin­de ba­zı dü­zen­le­me­ler ya­pıl­dı ve Ge­nel Ku­rul gün­de­min­de ye­ri­ni al­dı, bu­gün de gö­rüş­me­le­ri­ne baş­la­dık.

Ya­sa­’­ya bak­tı­ğı­mız za­man, nük­le­er güç san­tral­le­ri­ni ku­ra­cak şir­ket­le­rin du­ru­mu, kar­şı­la­ma­sı ge­re­ken öl­çüt­ler, ener­ji sa­tış şek­li, alım ga­ran­ti­le­ri, li­sans, izin ve yü­küm­lü­lük­ler, ka­mu iş­ti­ra­ki ve ya­tı­rı­mı, uy­gu­la­ma­la­rın ko­or­di­nas­yo­nu ve yap­tı­rım­lar, dü­zen­le­yi­ci ku­ru­mu dü­zen­le­di­ği, ay­rı­ca, EÜ­A­Ş’­ın, yer­li kö­mür ya­kıt­lı elek­trik san­tra­li ya­pıl­ma­sı ama­cıy­la kö­mür tah­sis iha­le­si ya­pa­bi­le­ce­ği­ne da­ir, ge­çi­ci bir mad­dey­le dü­zen­le­me ya­pıl­mış ol­du.

Grup­lar adı­na ko­nuş­ma­lar ya­pı­lır­ken, de­ğer­li ar­ka­daş­la­rı­mı­zın ge­çen dö­nem­de de ba­zı baş­lık­lar­da ifa­de et­tik­le­ri, ama bir tür­lü, bu­gün­kü gün­de­mi­miz­de olan nük­le­er güç san­tral­le­riy­le il­gi­li, kırk el­li yıl­lık geç­miş için­de ge­re­ken adım­lar atıl­ma­ya ça­lı­şıl­sa da so­nuç­lan­dı­rı­la­ma­dı­ğı için hâlâ nük­le­er güç san­tral­le­ri­ni han­gi şart­lar­da, na­sıl ül­ke­ye ka­zan­dı­rı­rız, ne­sil­ler nok­ta­sın­da, ye­ni tek­no­lo­ji­ler­le nük­le­er gü­ven­li­ği sağ­la­yıp sağ­la­ya­ma­ya­ca­ğı­mı­zı, güç nok­ta­sın­da kri­ter­le­rin Ya­sa­’­ya net kon­ma­dı­ğı gi­bi bir­çok eleş­ti­ri­ler tek­rar gün­de­me ge­ti­ril­di.

Ben ön­ce­lik­le şunu ifa­de et­mek is­ti­yo­rum: Tür­ki­ye, nük­le­er ener­ji­de geç kal­mış bir ül­ke, uy­gu­la­ma ola­rak. Ama üye­lik nok­ta­sın­da, Atom Ener­ji­si Ko­mis­yo­nu­nu 1956 yı­lın­da ku­ran bir ül­ke. Ulus­la­ra­ra­sı Ener­ji Ajan­sı­na da Atom Ener­ji­si Ajan­sı­na da 1957 yı­lın­da üye ol­muş, yıl­lar bo­yun­ca, üni­ver­si­te­le­rin­de nük­le­er fi­zik­çi, nük­le­er ener­ji mü­hen­dis­li­ği, nük­le­er ener­ji ens­ti­tü­le­rin­de tek­nik ele­man ye­tiş­ti­ren, aka­de­mis­yen ye­tiş­ti­ren, bun­la­rın bü­yük bir kıs­mı­nı da hep yurt dı­şı­na gön­der­me du­ru­mun­da ka­lan bir ül­ke ko­nu­mun­da kal­mış. Eği­tim­le il­gi­li bir­çok ye­tiş­miş in­sa­nı­mız ol­muş ol­ma­sı­na rağ­men, pra­tik uy­gu­la­ma­sı ol­ma­yan, sa­de­ce sağ­lık­ta ve sa­na­yi­de, ay­rı­ca ta­rım ve hay­van­cı­lık­ta da kıs­men araş­tır­ma­lar­da kul­la­nı­lan ve üç ta­ne kü­çük araş­tır­ma re­ak­tö­rüy­le bu el­li yı­lı ge­ri­de bı­rak­mış bir ül­ke ola­rak, bu­gün gel­di­ği­miz nok­ta­da, biz, nük­le­er güç san­tral­le­ri­ni, keş­ke ön­ce­ki gi­ri­şim­ler dö­ne­min­de ku­ra­bil­miş ve bu­gün de bun­dan üret­ti­ği­miz elek­ti­ri­ği kul­la­nan bir ül­ke ola­bil­sey­dik. Bu pra­tik uy­gu­la­may­la, biz de, tek­no­lo­ji­de­ki ge­liş­me­le­ri ta­kip et­me, ye­tiş­tir­di­ği­miz iş gü­cü­nü ül­ke­de is­tih­dam et­me, tek­no­lo­ji­de­ki ge­liş­me­le­re biz de se­bep olup bir­çok pa­ten­tin oluş­ma­sı­na im­za ata­bil­me imkânı­nı el­de et­miş ola­cak­tık.

Şim­di, ba­kı­yo­ruz, DTP Gru­bu, ke­sin­lik­le böy­le bir nük­le­er ener­ji­ye kar­şı­lı­ğı­nı ifa­de eder­ken, Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si ise, Tür­ki­ye­’­de­ki bu uy­gu­la­may­la il­gi­li ya­sa­nın eleş­ti­ri­le­bi­le­cek ta­raf­la­rı­nı mut­la­ka bu­la­cak­lar­dır. Ama, ken­di ifa­de­le­riy­le, Ja­pon­ya­’­da­ki ekip­man te­da­ri­ki­nin, si­pa­riş yo­ğun­lu­ğun­dan do­la­yı ge­cik­me­li ola­rak an­cak tes­lim edi­le­bil­di­ği ifa­de edil­mek­te­dir. De­mek ki, dün­ya­da, bun­ca ül­ke kul­la­nı­yor. Dört yü­zün üze­rin­de re­ak­tör şu an­da elek­trik üre­ti­yor. Yir­mi do­kuz ta­ne in­şa­a­tı de­vam eden re­ak­tör var ve plan­la­ma aşa­ma­sın­da da yüz el­li se­kiz re­ak­tör ol­du­ğu­nu bi­li­yo­ruz. Bu­nun için si­pa­riş­ler za­ma­nın­da kar­şı­la­na­maz nok­ta­ya ge­li­yor. Ye­ni ne­sil re­ak­tör­ler­le il­gi­li ta­lep de­vam edi­yor. Ya­ni, Tür­ki­ye, eğer, bu­gün, bu Ka­nu­n’­la il­gi­li dü­zen­le­me­le­ri or­ta­ya ko­yup “dü­zen­le­yi­ci ve de­net­le­yi­ci ku­rum ola­rak mev­cut Tür­ki­ye Atom Ener­ji­si Ku­ru­mu­nu de­ğil de ye­ni ku­ru­la­cak ku­rum­la­rı bek­le­te­lim, böy­le­ce bir on-on beş se­ne da­ha bek­le­ye­lim” der­se, bu si­pa­riş­le­rin ge­le­cek­te te­min sü­re­le­ri­nin ne­re­ye ka­dar uza­ya­ca­ğı­nı da gör­mek du­ru­mun­da ka­la­ca­ğız.

Tür­ki­ye Atom Ener­ji­si Ku­ru­mu­nun bu­gü­ne ka­dar yap­tı­ğı ça­lış­ma­la­rın ya­nın­da, ye­ni he­ye­can­la­rıy­la, bir araş­tır­ma re­ak­tö­rü­nü, özel­lik­le güç re­ak­tör­le­rin­de­ki par­ça­la­rın de­nen­me­siy­le il­gi­li, ya­tı­rım aşa­ma­sın­da ol­du­ğu­nu bi­li­yo­ruz. Ya­kıt ge­liş­tir­me mer­ke­zi ku­rul­ma ça­lış­ma­la­rı­nın de­vam et­ti­ği­ni bi­li­yo­ruz. Ül­ke­miz­de­ki var olan uran­yum ve tor­yu­mu ge­le­cek­te de ken­di san­tral­le­ri­miz­de kul­la­na­bi­le­ce­ği­miz ve­ya faz­la ge­lir­se de dün­ya­ya sa­ta­bi­le­ce­ği­miz bir nok­ta­ya doğ­ru git­me­miz ge­re­ki­yor.

Bu­nun ya­nın­da, mev­cut ya­pı­sı iti­ba­rıy­la yer li­san­sı, in­şa­at li­san­sı ve iş­let­me li­san­sı­nı ve­re­bi­le­cek ka­bi­li­yet­te­ki bir ku­rum var. Önü­müz­de­ki yıl­lar­da san­tral ku­ru­luş­la­rı art­tı­ğı dö­nem­ler­de, mut­la­ka ye­ni ku­rum­la­rın olu­şu­mu ge­re­ki­yor­sa on­la­rın ka­nun­la­rı da önü­mü­ze gel­miş ola­cak.

Nük­le­er gü­ven­li­ğin sağ­lan­ma­sı­nın, sa­de­ce bir ül­ke­nin be­lir­le­di­ği stan­dart­lar­da ol­ma­dı­ğı­nı de­ğer­li ar­ka­daş­la­rı­mız ifa­de et­ti­ler. Dün­ya bu ko­nu­ya bü­yük bir has­sa­si­yet için­de eğil­miş, her ta­ra­fı kon­trol et­mek­te. Do­la­yı­sıy­la, Tür­ki­ye­’­de­ki ku­ru­la­cak nük­le­er güç san­tral­le­rin­de de TA­E­K’­in bu ku­ral­la­rı uy­gu­la­ma nok­ta­sın­da en ufak bir en­di­şe­si, kay­gı­sı ve­ya sı­kın­tı­sı­nı ta­şı­ma­ma­mız ge­rek­ti­ği ka­na­a­tin­de­yim.

Bir­çok hu­sus­la il­gi­li, bu­gün Tür­ki­ye­’­nin ener­ji ih­ti­ya­cı­nın ge­le­cek­le il­gi­li pro­jek­si­yon­la­rı­nın ya­pıl­ma­sı ge­rek­li­li­ği­nin ifa­de­si için­de ol­duk. Ül­ke­miz, ham­dol­sun is­tik­rar­lı bir şekil­de bü­yü­yor ve bü­yü­me­ye de de­vam ede­cek. Ener­ji­ye olan ih­ti­yaç­la­rı­mız ise bu bü­yü­me­nin da­ha üze­rin­de art­ma­ya de­vam edi­yor. Bir ta­raf­tan ener­ji ve­rim­li­li­ğiy­le il­gi­li ge­çen dö­nem çı­kar­dı­ğı­mız ya­sa­lar­la ener­ji­yi da­ha ta­sar­ruf­lu kul­lan­ma­nın –iş yer­le­rin­de, ev­ler­de- teç­hi­zat­la­rın da­ha az ener­jiy­le iş gö­re­bi­lir kı­lın­ma­sıy­la il­gi­li, sı­nıf­la­rı­nın yük­sel­til­me­si ça­lış­ma­la­rı yü­rü­tü­lü­yor. Ye­ni­le­ne­bi­lir­le il­gi­li ya­pıl­mış ça­lış­ma­la­rı ar­ka­daş­la­rı­mız da ifa­de et­ti­ler.

Bi­zim bu­ra­da, nük­le­er güç san­tral­le­riy­le il­gi­li, bu san­tral­le­rin ku­ru­lu­şu­nu bir çer­çe­ve­ye oturt­mak, bu­nun ya­nın­da yer­li kay­nak­la­rı­mız olan kö­mür­le il­gi­li de bir aşa­ma­nın ge­ti­ril­miş ol­ma­sı­nı tak­dir­le kar­şı­la­mak ge­re­kir. Şah­sen, ge­çen ya­sa­ma dö­ne­min­de­ki ha­zır­la­dı­ğı­mız Ya­sa­’­nın, Sa­yın Cum­hur­baş­ka­nın­ca tek­rar gö­rü­şül­mek üze­re Mec­li­se ge­ri gön­de­ril­me­si üze­rin­den bir se­çim sü­re­ci geç­miş ve 23’ün­cü Ya­sa­ma Dö­ne­min­de tek­rar önü­müz­de.

Bu Ya­sa­’­nın ül­ke­miz için, böl­ge­miz için ha­yır­lı ol­ma­sı­nı di­li­yo­rum. Eme­ği ge­çen her­ke­si kut­lu­yor, he­pi­ni­ze say­gı­lar su­nu­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın An­ğı.

Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, İç Tü­zü­k’­ün 81’in­ci mad­de­si­ne gö­re so­ru-ce­vap iş­le­mi­ne baş­lı­yo­ruz.

Sü­re­miz yir­mi da­ki­ka­dır. On da­ki­ka so­ru sor­ma­ya, on da­ki­ka da ce­va­ba ayı­ra­ca­ğım.

İlk söz sı­ra­sı Sa­yın Ka­mer Gen­ç’­in.

Bu­yu­run Sa­yın Genç.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Te­şek­kür ede­rim Sa­yın Baş­kan.

As­lın­da, ben, za­tı­a­li­ni­zi ikaz et­miş­tim. Ana­ya­sa­’­nın 89’un­cu mad­de­si­ne gö­re, bir ka­nun Cum­hur­baş­ka­nı ta­ra­fın­dan ve­to edil­di­ği tak­dir­de, yal­nız ba­zı mad­de­le­ri ve­to edil­di­ği tak­dir­de -89’un­cu mad­de­de açık ve se­çik- sa­de­ce bu mad­de­ler gö­rü­şü­le­bi­lir di­yor, öte­ki mad­de­ler gö­rü­şül­mez di­yor. Bu­ra­da, Sa­yın Cum­hur­baş­ka­nı 5, 6, 7’nci mad­de­le­ri bir da­ha gö­rüş­mek üze­re ia­de et­miş­tir. Ben­ce, Ana­ya­sa­’­ya çok açık­ça ay­kı­rı olan bu uy­gu­la­ma­nın ha­ta­lı ol­du­ğu­nu, do­la­yı­sıy­la bu­ra­da har­ca­nan za­ma­nın yer­siz ol­du­ğu­nu be­lirt­mek is­ti­yo­rum.

Bu­ra­da da da­ha ön­ce, 81’in­ci mad­de­de­… Ben, uzun za­man Mec­lis­te gö­rev ya­pan bir in­san ola­rak, 81’in­ci mad­de­de, ön­ce­den bu Ana­ya­sa­’­nın bu hük­mü yok­tu, Cum­hur­baş­ka­nı ba­zı mad­de­le­ri tek­rar gö­rüş­mek üze­re gön­de­ri­yor­du. İç Tü­zü­k’­ün 81’in­ci mad­de­sin­de böy­le bir de­ği­şik­lik yap­tık, de­dik ki, ya­ni, ge­re­kir­se Mec­lis böy­le bir ka­rar ver­sin. Böy­le bir ka­rar ver­di­ği za­man da, bu da­ha ko­mis­yo­na git­me­den, ya­ni Cum­hur­baş­ka­nı ta­ra­fın­dan Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si­ne ia­de edil­di­ğin­de, ko­mis­yo­na ge­lip de Cum­hur­baş­ka­nı­nın ia­de ge­rek­çe­si okun­duk­tan son­ra, bu­nun bu ko­mis­yon­da­…

 (Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) - İster­se­niz cüm­le­mi ta­mam­la­ya­yım Sa­yın Baş­kan.

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Genç.

Bu­yu­run Sa­yın Enöz.

MUS­TA­FA ENÖZ (Ma­ni­sa) – Sa­yın Baş­ka­nım, ara­cı­lı­ğı­nız­la, uzun za­man­dır ka­mu­o­yun­da tar­tı­şıl­ma­sı­na rağ­men, Ener­ji ve Ta­bii Kay­nak­lar Ba­kan­lı­ğın­da nük­le­er san­tral­ler­le il­gi­li cid­di bir ça­lış­ma ya­pıl­ma­mış­tır. Nük­le­er san­tral ku­ru­lu­mu ko­nu­sun­da üç fark­lı hu­ku­ki ya­pı ge­liş­ti­ril­me­ye ça­lış­tı­rıl­ma­sı­nın esas ne­de­ni, ser­best pi­ya­sa ya­pı­sı­na uy­gun re­ka­bet şart­la­rın­da bir iha­le yap­mak­tan­sa, ge­rek­ti­ğin­de yan­daş fir­ma­la­ra uy­gun kri­ter­ler gö­ze­ti­le­rek işin so­nuç­lan­dı­rıl­ma­sın­dan iba­ret­tir.

So­rum şudur: Beş yıl­lık ik­ti­da­rı­nız dö­ne­min­de, ge­rek­li ik­li­mi ya­ra­ta­rak nük­le­er san­tral­ler için iha­le­le­ri yap­ma­yıp, ener­ji arz gü­ven­li­ği­ne sağ­la­ya­ca­ğı olum­lu kat­kı­yı ger­çek­leş­tir­me­mek, yer­li kay­nak­la­rı­mı­zın kul­la­nı­mı ve nük­le­er kat­kı­sı­nın sağ­lan­ma­ma­sı ne­de­niy­le ül­ke­nin do­ğal ga­za ba­ğım­lı­lı­ğı­nın azal­tıl­ma­ma­sı­nın so­rum­lu­lu­ğu­…

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Enöz.

Bu­yu­run Sa­yın Si­pa­hi.

KA­MİL ER­DAL Sİ­PA­Hİ (İzmir) – Efen­dim, Mil­li­yet­çi Ha­re­ket Par­ti­si Söz­cü­sü ve ener­ji ko­nu­su­nun ger­çek uz­ma­nı Sa­yın Ok­tay Vu­ral,  Mil­li­yet­çi Ha­re­ket Par­ti­si­nin nük­le­er ener­ji ve san­tral­le­re kar­şı ol­ma­dı­ğı­nı, hat­ta ge­cik­miş bul­du­ğu­nu be­lirt­ti­ler. Kar­şı ol­du­ğu­muz şeyin, bu Ya­sa­’­da­ki be­lir­siz­lik­ler, ek­sik­lik­ler ve ko­nuy­la il­gi­siz pro­je­ler­le iliş­ki­len­di­ril­me­si ol­du­ğu­nu be­yan et­ti­ler.

Bir sa­yın AKP söz­cü­sü, ge­cik­me­yi “acz” ke­li­me­siy­le ifa­de et­ti. Bu “acz” ifa­de­si­ne beş yıl­lık AKP ik­ti­da­rı da dâhil mi­dir?

Bir baş­ka sa­yın AK­P’­li mil­let­ve­ki­li bü­tün fa­a­li­yet­le­rin AKP dö­ne­min­de hız­lan­dı­rıl­dı­ğı­nı be­yan et­ti­ler, bu hız­lan­dı­rı­lan fa­a­li­yet­le­re te­rör de dâhil mi­dir?

Sa­yın Ba­ka­na bir so­rum var: Bu yer­li uran­yum ve tor­yum kay­nak­la­rı­nın kul­la­nı­mı ko­nu­sun­da ça­lış­ma­lar ya­pıl­dı­ğı­nı be­yan et­ti­ler. An­cak, bu ça­lış­ma­la­rın tat­min edi­ci olup ol­ma­dı­ğı ve çı­kan so­nuç­la­rın ne öl­çü­de ye­ter­li olup ol­ma­dı­ğı ko­nu­sun­da bir­ta­kım şüp­he­le­rim var. Bu­nun ce­vap­lan­dı­rıl­ma­sı­nı is­ti­yo­rum.

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Si­pa­hi.

Bu­yu­run Sa­yın Kork­maz.

SÜ­LEY­MAN NEV­ZAT KORK­MAZ (Is­par­ta) – Sa­yın Baş­ka­nım, ben de ara­cı­lı­ğı­nız­la Sa­yın Ba­ka­nım­dan şu hu­sus­la­rı öğ­ren­mek is­ti­yo­rum:

Ba­kan­lı­ğı­nı­za bağ­lı ge­nel mü­dür­lük­ler­de gö­rev ya­pan ve bir­ço­ğu ik­ti­da­rı­nız dö­ne­min­de atan­mış bü­rok­rat­la­rın, sü­rek­li ola­rak, cum­hu­ri­yet sav­cı­la­rı ta­ra­fın­dan ve­ri­len ta­li­mat­lar­la yol­suz­luk ope­ras­yon­la­rı­na ma­ruz kal­ma­sı, bu bü­rok­rat­la­rın ami­ri olan siz Sa­yın Ba­ka­nı, per­so­ne­lin de­ğer­len­di­ril­me­si ve gö­rev­le­rin ehil el­le­re ve­ril­me­si hu­su­sun­da vic­da­nen ra­hat­sız et­mek­te mi­dir?

Sü­rek­li rengârenk ope­ras­yon­la­ra ma­ruz ka­lan bü­rok­rat­la­rı­nı­zın göz­lem al­tı­na alı­nın­ca­ya ka­dar yap­tık­la­rı iş ve iş­lem­le­rin ka­mu za­ra­rı­na se­bep ol­ma­sın­da ken­di­ni­zin de ih­ma­li ya da pa­yı ol­du­ğu­nu dü­şü­nü­yor mu­su­nuz?

Ba­kan­lı­ğı­nız ile il­gi­li son gün­ler­de ya­şa­nan bu ta­lih­siz de­ne­yim­ler ve şa­ibe­ler ışı­ğı al­tın­da, bu so­ru­nun, bu Ka­nu­n’­un çı­ka­rıl­ma­sı ön­ce­sin­de alı­na­cak ka­rar­lar ve ya­pı­la­cak iş ve iş­lem­ler­de ay­nı ha­di­se­le­rin ya­şan­ma­ma­sı hu­su­sun­da ne gi­bi ted­bir­ler ön­gör­mek­te­si­niz?

Dö­ne­mi­niz­de bü­yük bir gü­ven eroz­yo­nu ya­şa­yan Ba­kan­lı­ğı­nı­zın, mil­le­ti­mi­zin gö­zün­de­ki kö­tü ima­jı or­ta­dan kal­dır­ma ve ye­ni­den pres­tij ka­zan­dır­ma ve do­la­yı­sıy­la­…

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Kork­maz.

Bu­yu­run Sa­yın Me­len.

MİT­HAT ME­LEN (İstan­bul) – Sa­yın Baş­kan, te­şek­kür ede­rim.

İş­let­me hak­kı dev­ri, yap-iş­let ve yap-iş­let-dev­ret san­tral­le­riy­le il­gi­li, Cum­hur­baş­kan­lı­ğı Dev­let De­net­le­me Ku­ru­lun­ca ha­zır­la­nan ve dört yı­la ya­kın bir sü­re ön­ce Ba­kan­lık­la­rı­na gön­de­ri­len, yüz­ler­ce mil­yon do­lar­lık ka­mu za­ra­rı­nın fir­ma­lar­dan taz­min edil­me­si­ne yö­ne­lik ra­por­da yer alan hu­sus­lar ile il­gi­li so­mut tah­si­lat ya­pıl­mış mı­dır? Yok­sa, za­man aşı­mı­na uğ­ra­tıl­ma­ya mı ça­lı­şıl­mak­ta­dır? İş­te bu Ka­nu­n’­un ha­zır­lan­ma­sın­da da, mo­del se­çi­min­de ve alım ga­ran­ti­si ve ta­ri­fe uy­gu­la­ma­la­rın­da Dev­let De­net­le­me Ku­ru­lu ra­po­run­da yer alan gö­rüş­le­rin göz önü­ne alın­ma­dı­ğı ve bun­dan do­la­yı, yi­ne, ile­ri­de bu Ka­nu­n’­un da uy­gu­lan­ma­sın­dan ben­zer so­run­la­rın ya­şa­na­ca­ğı ve yi­ne ka­mu za­rar­la­rı do­ğa­ca­ğı, ulus­la­ra­ra­sı tah­kim­de taz­mi­nat­la­ra mahkûm ol­ma du­ru­mun­da ka­lı­na­ca­ğı gö­rül­mek­te­dir. Bu tec­rü­be­ler­den ne­den ya­rar­la­nıl­ma­mış­tır? Bu ko­nu­da iza­hat ve­re­bi­lir mi­si­niz?

Te­şek­kür ede­rim.

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Me­len.

Bu­yu­run Sa­yın Var­lı.

MU­HAR­REM VAR­LI (Ada­na) – Sa­yın Baş­kan, TA­E­K’­in ça­lış­ma­la­rı ko­nu­sun­da ka­mu­o­yu ve fir­ma­la­rın ye­te­rin­ce bil­gi­len­di­ril­me­miş ol­ma­sı ve da­ha ön­ce nük­le­er san­tral­ler ile il­gi­li de­ne­yi­mi ol­ma­yan TE­TA­Ş’­ın yö­ne­tim ka­de­me­sin­de bu ko­nu­lar ile il­gi­li bil­gi ve de­ne­yim sa­hi­bi ol­ma­yan yö­ne­ti­ci­le­rin bu­lun­ma­sı, bu iha­le­le­rin ta­li­mat­la AKP yan­da­şı hol­ding­le­re ve­ri­le­ce­ği hu­su­su­nu işa­ret et­me­mek­te mi­dir?

Yi­ne, TE­TAŞ Ge­nel Mü­dür­lü­ğü­nün yö­ne­tim ka­de­me­sin­de bu­lu­nan yö­ne­ti­ci­le­rin için­de, da­ha ön­ce yap-iş­let ve­ya yap-iş­let-dev­ret mo­del­le­ri hu­su­sun­da ça­lış­mış ki­şi var mı­dır?

Sa­yın Ba­kan ce­vap­lar­sa mem­nun olu­ruz.

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Var­lı.

Bu­yu­run Sa­yın Ta­ner.

RE­CEP TA­NER (Ay­dın) – Sa­yın Baş­kan, ara­cı­lı­ğı­nız­la Sa­yın Ba­ka­na sor­mak is­ti­yo­rum: Ener­ji Ba­kan­lı­ğı, mev­cut hâliy­le Yö­ne­tim Ku­ru­lu­nu da­hi top­la­ya­ma­ya­cak bir du­rum­da olan TE­TAŞ Ge­nel Mü­dür­lü­ğü­nün mev­cut ya­pı­lan­ma­sıy­la bu iha­le­le­rin ve an­laş­ma­la­rın al­tın­dan kal­ka­bi­le­ce­ği­ni, sağ­lık­lı ve geç­miş ha­ta­lar­dan ders çı­kar­mış ola­rak kal­ka­bi­le­ce­ği­ni han­gi kri­ter­le­ri baz ala­rak de­ğer­len­dir­mek­te­si­niz?

Te­şek­kür ede­rim.

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Ta­ner.

Bu­yu­run Sa­yın Asil.

BEY­TUL­LAH ASİL (Es­ki­şe­hir) – Te­şek­kür ede­rim Sa­yın Baş­kan.

İkti­da­ra gel­di­ği­niz­de ener­ji faz­la­lı­ğı söz ko­nu­su iken, bu­gün iti­ba­rıy­la 2009 yı­lı or­ta­sın­da ener­ji arz gü­ven­li­ği so­ru­nu or­ta­ya çı­ka­cak ol­ma­sı, ya­pıl­ma­sı ge­re­ken ya­tı­rım or­ta­mı­nı sağ­la­ya­ma­dı­ğı­nız ve bu ya­tı­rım­la­rın ya­pıl­ma­sı­na uy­gun po­li­ti­ka­la­rın üre­ti­le­me­me­sin­den kay­nak­lan­mak­ta mı­dır?

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Asil.

Bu­yu­run Sa­yın Ağ­yüz.

YA­ŞAR AĞ­YÜZ (Ga­zi­an­tep) – Te­şek­kür ede­rim Sa­yın Baş­kan.

Bu Ya­sa, özel sek­tö­rün nük­le­er güç san­tra­li ku­rup elek­trik ener­ji­si üret­me­si­ni özen­di­ren bir ya­sa ko­nu­mun­da­dır. Ka­mu ya­ra­rı gö­zük­mü­yor. San­tra­lin ku­rul­ma­sı ka­dar ma­li­yet­li olan sö­küm ma­li­ye­ti­nin şir­ket­ten alın­ma­ma­sı­nı bü­yük bir ek­sik­lik ola­rak gö­rü­yo­rum.

Ka­mu­ya yük ge­ti­ren bu Ya­sa­’­nın iyi ir­de­len­me­si ge­re­kir­ken ve Cum­hur­baş­ka­nın­dan dö­nüş ne­de­ni olan 5, 6, 7’nci mad­de­le­rin sa­de­ce gö­rü­şül­me­si ge­re­kir­ken, ta­ma­mı­nın, ay­rı­ca da ge­çi­ci iki mad­de ek­le­ne­rek, hu­zu­ru­mu­za gel­me­si­ni an­la­mış de­ği­lim. Sa­yın Ba­kan­dan bu ko­nu­da bil­gi is­ti­yo­rum.

Ay­rı­ca da, ka­mu­o­yu­na yan­sı­yan ka­da­rıy­la bu nük­le­er san­tral­ler için sı­ra­ya gir­miş şir­ket­le­rin var­lı­ğı söy­le­ni­yor. Özel­leş­tir­me­nin önü­nü açan ya­sa kap­sa­mın­da bu mü­ra­ca­at­lar şu an­da alın­mış mı­dır, doğ­ru mu­dur, sı­ra­ya gi­ren şir­ket­le­rin ni­te­lik­le­ri ve özel­lik­le­ri bu Ya­sa­’­ya uy­gun mu­dur?

Te­şek­kür ede­rim.

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Ağ­yüz.

Bu­yu­run Sa­yın Uras.

MEH­MET UFUK URAS (İstan­bul) – Sa­yın Ba­kan, özel sek­tör ile ka­mu ara­sın­da­ki çe­liş­ki­nin na­sıl dü­zen­le­ne­ce­ği ko­nu­sun­da­ki müp­hem­lik ko­nu­sun­da­ki dü­şün­ce­niz, nük­le­er san­tra­lin ki­me elek­trik sat­mak için ku­ru­la­ca­ğı ko­nu­sun­da­ki be­lir­siz­lik ko­nu­sun­da­ki dü­şün­ce­niz, ya­şa­na­cak iha­le ve alım ga­ran­ti­si kar­ga­şa­sı ko­nu­sun­da­ki dü­şün­ce­niz, ka­mu-özel or­tak­lı­ğı­nın na­sıl iş­le­ye­ce­ği ko­nu­sun­da­ki gö­rü­şü­nüz, de­ne­ti­min na­sıl ya­pı­la­ca­ğı­na da­ir dü­şün­ce­niz, atık ve sö­küm ma­li­ye­ti­nin ne­re­den kar­şı­la­na­ca­ğı­na iliş­kin gö­rü­şü­nüz ve OEC­D’­ye bağ­lı Ulus­la­ra­ra­sı Ener­ji Ajan­sı­nın uy­gu­la­ma an­la­yı­şı olan ET­SA­P’­tan, Tür­ki­ye­’­nin ne­den bu uy­gu­la­ma­dan ay­rıl­dı­ğı­na da­ir gö­rü­şü­nü­zü öğ­ren­mek is­ti­yo­rum.

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Uras.

Bu­yu­run Sa­yın Öz­türk.

ALİ RI­ZA ÖZ­TÜRK (Mer­sin) – Sa­yın Ba­kan, nük­le­er san­tral­ler­de kul­la­nı­lan uran­yum re­zer­vi­nin mik­ta­rı ne­dir? Çün­kü, ko­nuş­ma­nız­da ge­nel bir şey­le ge­çiş­tir­di­niz. Bu ko­nu­da­ki ke­sin, -muh­te­mel re­zerv de­ğil, ke­sin- bi­li­ne­bi­lir re­zerv ne ka­dar­dır? Bu, ne ka­dar­lık sü­rey­le böy­le bir san­tra­li iş­let­me­ye ye­ter­li­dir?

İkin­ci so­rum: Tür­ki­ye­’­de et­kin, ve­rim­li, açık, say­dam ve şef­faf ener­ji ve ma­den­ci­lik po­li­ti­ka­sıy­la anıl­ma­sı ge­re­ken Ener­ji ve Ta­bii Kay­nak­lar Ba­kan­lı­ğı­nın sü­rek­li gün­dem­de ve med­ya­da bir­ta­kım yol­suz­luk­lar­la anıl­ma­sı bir Türk va­tan­da­şı ola­rak si­zi ra­hat­sız edi­yor mu?

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Öz­türk.

Bu­yu­run Sa­yın Ça­kır... Yok.

Bu­yu­run Sa­yın Kı­lıç­da­roğ­lu.

KE­MAL KI­LIÇ­DA­ROĞ­LU (İstan­bul) – Te­şek­kür edi­yo­rum Sa­yın Baş­kan.

Sa­yın Ba­kan, İstan­bul Kar­ta­l’­da 2003 yı­lın­da ma­den ruh­sa­tı ip­tal edi­le­rek ha­zi­ne­ye dev­re­di­len bir ara­zi­ye ma­den ruh­sa­tı ve­ri­li­yor. Sa­nı­yo­rum ko­nu­yu bi­li­yor­su­nuz. Şim­di, bu­nun­la il­gi­li şöy­le bir ge­liş­me var: İha­le­yi alan bir ki­şi “olur” için sa­bah 08.06’da di­lek­çe ve­ri­yor, ay­nı gün bu iş­lem so­nuç­la­nı­yor. Beş yıl için­de bu şek­liy­le kı­sa sü­re­de so­nuç­la­nan baş­ka bir iş var mı yok mu?

Te­şek­kür ede­rim.

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Kı­lıç­da­roğ­lu.

So­ru sor­ma sü­re­si ta­mam­lan­mış­tır.

Ce­vap ver­me kıs­mı­na ge­çi­yo­ruz.

Bu­yu­run Sa­yın Ba­ka­nım.

ENER­Jİ VE TA­Bİ­İ KAY­NAK­LAR BA­KA­NI MEH­MET HİL­Mİ GÜ­LER (Or­du) – Son­dan ba­şa doğ­ru gi­de­yim.

Sa­yın Kı­lıç­da­roğ­lu­’­na­… Ben za­ten bu ko­nu­yu so­ruş­tur­dum ve gö­rev­den al­ma­lar bun­dan do­la­yı ol­du. Do­la­yı­sıy­la, bu tip şey­le­rin üze­ri­ne çok cid­di gi­di­yo­ruz. Bel­ki bu tip şey­le­rin bi­zim dö­ne­mi­miz­de az da ol­sa gün­de­me ge­li­şi­nin se­be­bi, çok cid­di ola­rak üze­ri­ne git­me­miz­dir. Ha­lı­nın al­tı­na sü­pür­mü­yo­ruz biz. Ba­kan­lı­ğı­mı­zın beş yıl için­de yap­tı­ğı iri­li ufak­lı bü­tün iha­le­le­rin top­la­mı el­li do­kuz bin­dir ve biz bun­la­rın hep­si­nin çok cid­di ola­rak üze­ri­ne gi­di­yo­ruz, iki yüz yet­miş beş fir­ma­yı da ya­sak­la­dık. Ya­ni bun­la­rın üze­ri­ne çok cid­di git­tik. Da­ha ev­vel­den üç beş fir­ma ya­sak­la­nır­ken biz bun­la­rın üze­ri­ne çok net bir du­ruş­la, ke­sin bir du­ruş­la git­tik. Bi­zim bu­ra­lar­da yan­lış­lı­ğa hiç­bir za­man yer ol­maz, olan olur­sa da üze­ri­ne gi­de­riz, yar­gı­ya tes­lim ede­riz; bu­nu bi­lin. Bir de es­ki yıl­lar­da ve di­ğer uy­gu­la­ma­lar­la mu­ka­ye­se edin; on­la­ra gir­mek is­te­mi­yo­rum.

İkin­ci ola­rak, uran­yum mik­ta­rı yak­la­şık 10 bin ton­dur. Yak­la­şık 1.000 me­ga­vat için otuz yıl ye­te­cek ka­dar uran­yu­mu­muz var. Yal­nız, gör­dü­ğüm şey şu, yap­tı­ğı­mız araş­tır­ma­lar­la, ke­sin re­zerv­ler çık­ma­mak­la be­ra­ber, ba­zı zen­gin böl­ge­le­ri tes­pit et­miş bu­lu­nu­yo­ruz. Üze­rin­de ar­ka­daş­la­rı­mız ça­lı­şı­yor, re­zerv­ler net­le­şin­ce si­ze ile­ti­rim. An­cak, te­nör ola­rak ga­yet zen­gin olan üç ay­rı böl­ge üze­rin­de ça­lış­ma­la­rı­mız sü­rü­yor, bir ta­ne­sin­de tor­yum­la be­ra­ber. Do­la­yı­sıy­la, bun­lar bi­zim ge­le­ce­ği­mi­zi şekil­len­di­re­cek ürün­ler ol­du­ğu için ve bun­lar­la il­gi­li ön­ce­den er­ken bir ta­kım bil­gi­len­dir­me, ye­te­rin­ce bil­gi­len­dir­me ya­pa­maz­sak, bu­ra­da, al­tın ma­de­nin­de ol­du­ğu gi­bi fark­lı tep­ki­ler ola­bi­li­yor. Onun için ke­sin re­zerv­den son­ra si­zi bil­gi­len­di­re­yim, ama bi­li­nen ra­kam yak­la­şık 10 bin ton­dur.

Onun dı­şın­da Sa­yın Ura­s’­a ce­va­bım: Ga­yet ta­bii ki, bun­la­rın de­ne­ti­mi ola­cak. Yal­nız, mü­ker­rer olan bir so­ru var: Biz bu nük­le­er san­tral­le­ri iha­le yap­mı­yo­ruz. Bir kim­se­ye her­han­gi bir ayar­la­ma fi­lan söz ko­nu­su za­ten ola­maz. Bu bir ya­rış­ma­dır ve bu­ra­da alım ga­ran­ti­si ola­bi­le­cek, ya­ni bi­ze en ucu­zu, en kı­sa za­man­da, en iyi tek­no­lo­ji­yi ge­ti­re­cek şir­ket­le­rin se­çi­mi­dir bu­ra­da söz ko­nu­su olan. Bu­nu ya­pa­cak olan TA­E­K’­tir. Biz bu tip iha­le­le­ri yap­mak ni­ye­tin­de de­ği­liz. İha­le­le­ri ya­pa­rak da ül­ke­mi­zin ge­le­ce­ği­ni bağ­la­mak is­te­mi­yo­ruz. Bu bir ya­rış­ma­dır. Bu ya­rış­ma­ya bi­le­ği­nin gü­cüy­le gi­re­cek­ler, bi­lek gü­re­şin­de ka­za­nan­lar bu­nu ya­pa­cak. Dört ta­ne de bu­ra­da önem­li kri­ter var se­çim­de. Ama, esas, TA­E­K’­in or­ta­ya ko­ya­ca­ğı esas öl­çüt­ler var, tek­no­lo­ji öl­çüt­le­ri var. O öl­çüt­ler­le sı­nı­fı ge­çe­cek­ler bel­li ola­cak, on­dan son­ra on­la­rı ya­rış­tı­ra­ca­ğız. Do­la­yı­sıy­la, öy­le ad­re­se tes­lim mes­lim di­ye bir şey yok. Es­ki alış­kan­lık­la­rı biz bu­ra­da tek­rar et­mek is­te­mi­yo­ruz. O ba­kım­dan gön­lü­nüz ra­hat et­sin, böy­le bir şey söz ko­nu­su de­ğil.

İkin­ci­si, özel sek­tör me­se­le­si­ne ge­lin­ce: Özel sek­tö­rün yap­ma­sı ay­nı za­man­da ka­mu­ya yük de­ğil­dir; ba­zen, ay­nı za­man­da ka­mu­ya ra­hat­lık de­mek­tir. Bi­zim bu­ra­da bi­rin­ci ter­ci­hi­miz özel sek­tö­rün yap­ma­sı­dır. Yap­ma­dı­ğı tak­dir­de ka­mu-özel or­tak ya­tı­rı­mı­dır. O da ol­ma­dı­ğı tak­dir­de ka­mu­nun yap­ma­sı­dır. Onun için, ya­zı da gel­se, tu­ra da gel­se, dik de dur­sa pa­ra, “Biz bu­nu ya­pa­ca­ğız.” de­me­mi­zin se­be­bi bu­dur. Ama bu­ra­da­ki esas ka­rar­lı­lı­ğı­mız ve ar­zu­muz bu­nun özel sek­tör ta­ra­fın­dan ya­pıl­ma­sı, TA­EK ta­ra­fın­dan de­net­le­nil­me­si, esas De­net­le­me Ku­ru­mu Ku­ru­lun­ca da­… Bu ka­nun ha­zır­la­nı­yor. O za­man TA­E­K’­ten ay­rı bir ba­ğım­sız ku­ru­mun tıp­kı EPDK gi­bi­… EPDK fi­yat­la­rı ve iş­let­me­yi, da­ha doğ­ru­su pi­ya­sa­yı kon­trol edi­yor. De­net­le­me ya­pa­cak TA­E­K’­in ye­ni bi­ri­mi de bu­ra­da ba­ğım­sız işin gü­ven­lik so­ru­nu­nu de­net­le­ye­cek.

Bu­ra­da sı­ra­ya gi­ren şir­ket­ler yok. Keş­ke ol­sa. İş­te biz bun­lar sı­ra­ya gir­sin di­ye bu ka­nu­nu çı­ka­rı­yo­ruz. Ya­rış­sın­lar, gir­sin­ler, bi­lek gü­re­şi­ni yap­sın­lar, ül­ke­mi­ze en iyi tek­no­lo­ji­yi ge­tir­sin­ler ve bu tek­no­lo­ji­ye bu ül­ke­miz, bu dev­le­ti­miz sa­hip ol­sun di­ye bu­nu ya­pı­yo­ruz.

Bu­nun dı­şın­da, arz gü­ven­li­ği nok­ta­sın­da -bi­raz ön­ce de söy­le­miş­tim- biz es­ki hükûmet­le­rin uy­gu­la­dı­ğı usu­lü uy­gu­la­mış ol­say­dık al­tı ay­da bü­tün ya­tı­rım­la­rı­mı­zı bel­li yer­le­re ve­rir­dik işi bi­ti­rir­dik. Hat­ta, bun­la­rın için­de yap-iş­let-dev­ret, yap-iş­let­ler o gün­ler­de fay­da­lı ola­bi­le­cek me­tot­lar­dı. Bil­has­sa yap-iş­let­ler yap-iş­let-dev­ret­le­re gö­re da­ha iyi bir uy­gu­la­ma usu­lü­dür. Biz on­la­rı da Dev­let De­net­le­me Ku­ru­mu­… “Onu ni­ye ne­ti­ce­len­dir­me­dik?” di­ye bi­raz ön­ce so­ru sor­du­nuz, onu ce­vap­lan­dı­ra­yım. Üç ay­rı de­ne­ti­mi ol­du. Bir ta­ne­si Cum­hur­baş­kan­lı­ğı­nın, ikin­ci­si Sa­yış­ta­yın, bir de ay­rı­ca bi­zim Ba­kan­lı­ğın yap­tı­ğı tef­tiş­ler. Üç ay­rı ra­kam çık­tı. Üç ay­rı ra­ka­mın han­gi­si­ni uy­gu­la­ya­lım di­ye­… Çün­kü ra­kam­lar bir­bir­le­rin­den fark­lıy­dı. Onun için, Ma­li­ye Ba­kan­lı­ğı­nın Mu­ha­ke­mat Ge­nel Mü­dür­lü­ğü­ne, bu­nun­la il­gi­li, bü­tün bu dos­ya­la­rı ver­dik; bu­nun­la il­gi­li de ça­lış­ma­la­rı ko­mis­yon şu an­da ayık­lı­yor, so­nu­na gel­mek üze­re­yiz. Eğer bu­nun ne­ti­ce­si alı­nır­sa, ora­da yan­lış­lar­la doğ­ru­la­rı ayırt ede­ce­ğiz. Ya­ni üze­rin­de­n…

KE­MAL KI­LIÇ­DA­ROĞ­LU (İstan­bul) – Mu­ha­se­bat mı, mu­ha­ke­mat mı?

ENER­Jİ VE TA­Bİ­İ KAY­NAK­LAR BA­KA­NI MEH­MET HİL­Mİ GÜ­LER (Or­du) – Mu­ha­ke­mat Ge­nel Mü­dür­lü­ğün­de.

Do­la­yı­sıy­la ko­nun üze­rin­de­yiz.

Si­zin so­ru­nu­za sı­ra ge­le­cek Sa­yın Ka­mer, siz bu tip şey­le­re de dik­kat eder­si­niz.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Da­nış­ta­ya so­run. Ma­li­ye Mu­ha­ke­ma­ta ni­ye so­ru­yor­su­nuz?

ENER­Jİ VE TA­Bİ­İ KAY­NAK­LAR BA­KA­NI MEH­MET HİL­Mİ GÜ­LER (Or­du) – Biz ki­me so­ra­ca­ğı­mı­zı bi­li­yo­ruz Sa­yın Genç.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Bil­mi­yor­su­nuz.

ENER­Jİ VE TA­Bİ­İ KAY­NAK­LAR BA­KA­NI MEH­MET HİL­Mİ GÜ­LER (Or­du) – Bi­li­yo­ruz, bi­li­yo­ruz. Siz sa­de­ce işi­ni­ze ba­kın. Ben si­ze şunu söy­le­ye­yim: Siz, bel­ki de mil­let­ve­kil­li­ğin­den da­ha ön­ce­ki dö­nem­ler­de­ki ka­nun­la­rı, tü­zük­le­ri ka­rış­tır­dı­nız. Bir de İç Tü­zü­k’­ün 35’in­ci mad­de­si var; ora­da, ko­mis­yon, is­ter­se ta­ma­mı­nı da gö­rü­şe­bi­lir.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Gö­rü­şe­mez­si­niz.

ENER­Jİ VE TA­Bİ­İ KAY­NAK­LAR BA­KA­NI MEH­MET HİL­Mİ GÜ­LER (Or­du) – Bu­nu da siz not alın da bir ba­kın, bir in­ce­le­yin onu.

Şim­di, ikin­ci ola­rak Sa­yın Si­pa­hi “Uran­yum ve tor­yum­la il­gi­li şüp­he­le­rim var.” de­di, o şüp­he­le­ri bi­raz ka­pa­lı geç­ti­ler. Ben böy­le -ne der­ler ona- tel­mih­le ko­nuş­ma­la­rı pek an­la­ya­mı­yo­rum, ora­da­ki şüp­he­niz ney­se açık açık söy­le­yin, ben de onun ce­vap­la­rı­nı ve­re­yim. Ama, bil­di­ğim şey şu: Ben ay­nı za­man­da Eti­ban­k’­ın da es­ki Ge­nel Mü­dür­lü­ğü­nü yap­tım. Tür­ki­ye­’­de tor­yum ve uran­yum nok­ta­sın­da, di­ğer ma­den­ler­de ol­du­ğu gi­bi, ha­tı­rı sa­yı­lır bir ça­lış­ma da­ha ev­vel­den de ya­pıl­dı, biz de ya­pı­yo­ruz ve bu­ra­da da in­şal­lah millî tek­no­lo­ji­mi­ze uy­gun kay­nak­la­rı sağ­la­ya­ca­ğı­mı­zı dü­şü­nü­yo­rum.

İkin­ci­si, bir kö­tü imaj­dan fi­lan bah­se­dil­di. Böy­le bir şey söz ko­nu­su de­ğil. Bi­raz ön­ce bah­set­tim, bu ka­dar bü­yük iha­le­nin ya­pıl­dı­ğı bir yer­de bir yö­ne­ti­ci ola­rak göz yum­ma­ma­mız ve üzer­le­ri­ne git­me­miz, as­lın­da kö­tü imaj de­ğil, tam ter­si­ne, tak­dir­le kar­şı­la­nan bir du­rum­dur. Bel­ki de bun­dan do­la­yı da, Hükûme­ti­miz, baş­ta Sa­yın Baş­ba­ka­nı­mız ol­mak üze­re, bu tip şey­le­rin üze­ri­ne git­ti­ği için de hal­kı­mız da bu tak­di­ri­ni gös­ter­di bi­ze, onun için bu­nun üze­rin­de tar­tış­mak is­te­mi­yo­rum.

Onun dı­şın­da TA­E­K’­in, TE­TA­Ş’­ın bu işi kal­dı­ra­bi­lir mi, kal­dı­ra­maz mı gi­bi şey­le­ri­ni ben ar­ka­daş­la­rım adı­na da üzün­tüy­le kar­şı­lı­yo­rum, çün­kü hep­si tec­rü­be­li, ga­yet bi­ri­kim­li bü­rok­rat­lar­dır, bu ça­lış­ma­la­rı çok ra­hat­lık­la ya­pa­cak du­rum­da­dır. Do­la­yı­sıy­la hem eki­bi­mi­ze ben gü­ve­ni­yo­rum, siz­ler de lüt­fen gü­ve­nin. Bun­la­rın hep­si şeref­li, gü­zel, ba­şa­rıy­la ça­lı­şan bü­rok­rat ar­ka­daş­la­rı­mız­dır.

Onun dı­şın­da yap-iş­let-dev­ret ve yap-iş­let­ler­le il­gi­li kı­sım­la­ra ila­ve­ten bir de tah­kim­ler­le il­gi­li ko­nu­la­rı ele al­dık. Ba­kan­lı­ğı­mız bir ya­tı­rım ba­kan­lı­ğı, iş­let­me ba­kan­lı­ğı ve ser­vis ba­kan­lı­ğı ol­ma­nın dı­şın­da es­ki ko­nu­la­rı, es­ki so­run­la­rı çö­zen ay­nı za­man­da es­ki iş­le­ri de çöz­me­ye ça­lı­şan bir Ba­kan­lık­tır ve ay­nı za­man­da ge­le­ce­ği şekil­len­di­ren bir Ba­kan­lık ya­tı­rım­lar açı­sın­dan. Şu an­da, Tür­ki­ye­’­yi bir ener­ji ko­ri­do­ru, bir ener­ji köp­rü­sü hâli­ne ge­tir­diy­sek, Ba­kü-Tif­lis-Cey­han gi­bi, Şah­de­niz Pro­je­le­ri gi­bi, Na­buc­co Pro­je­si bun­lar­dan en önem­li olan­la­rın­dan­dır ve biz bun­la­rı hep bu ekip­le ba­şar­dık -ayın 18’in­de de Yu­na­nis­ta­n’­a ilk do­ğal ga­zı ve­re­ce­ğiz- ve baş­ta BO­TAŞ ol­mak üze­re, dün­ya­nın en ba­şa­rı­lı şir­ket­le­ri­ni ay­nı za­man­da oluş­tur­duk. Biz bu ça­lış­ma­la­rı sür­dür­me­ye de­vam ede­ce­ğiz ve ül­ke­miz bir ener­ji kay­na­ğı­…

BAŞ­KAN – Sa­yın Ba­kan, bir da­ki­ka mü­sa­a­de eder mi­si­niz.

Sü­re­niz dol­du Sa­yın Ba­ka­nım.

ENER­Jİ VE TA­Bİ­İ KAY­NAK­LAR BA­KA­NI MEH­MET HİL­Mİ GÜ­LER (Or­du) – Pe­ki efen­dim, son cüm­le­mi söy­le­ye­yim.

Tür­ki­ye, ener­ji kay­nak­la­rı ol­ma­yan bir ül­ke ol­du­ğu hâlde dün­ya ener­ji denk­le­min­de çok önem­li bir oyun­cu ol­du. Fi­gü­ran­lık­tan, biz bu­ra­da baş ak­tör­ler ara­sı­na gir­dik, bu da yi­ne bu kad­roy­la ve bu Ba­kan­lık­la ol­du. Bu­nu da ben si­zin tak­dir­le­ri­ni­ze su­na­rım, say­gı­lar su­nu­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Ba­kan.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – İsmim­den bah­se­de­rek ba­na sa­taş­tı efen­dim. Sa­taş­ma­dan do­la­yı söz is­ti­yo­rum Sa­yın Baş­kan.

35’in­ci mad­de­ye ba­kı­n… De­di ki­… Ba­kın, 35’in­ci mad­de­nin son fık­ra­sı­nı oku­yo­rum: ”Ko­mis­yon­lar, Cum­hur­baş­ka­nın­ca ya­yım­lan­ma­sı kıs­men uy­gun bu­lun­ma­yan ve bir da­ha gö­rü­şül­mek üze­re Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si­ne ge­ri gön­de­ri­len ka­nun­la­rın sa­de­ce uy­gun bu­lun­ma­yan mad­de­le­ri­ni gö­rü­şü­le­bi­lir. Bu du­rum­da, sa­de­ce uy­gun bu­lun­ma­yan mad­de­ler­le il­gi­li gö­rüş­me açı­lır.” (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan “Böy­le bir usul yok.” ses­le­ri.)

MUS­TA­FA ELİ­TAŞ (Kay­se­ri) – Sa­yın Baş­kan, siz de­vam edin. Bu ar­ka­daş is­te­di­ği za­man is­te­di­ği şekil­de ko­nu­şu­yor.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Sa­yın Baş­kan, bu mad­de­den ne an­la­şı­lı­yor?

BAŞ­KAN - Sa­yın Genç, siz, İç Tü­zü­k’­ü ile­ri sü­re­rek ko­nu­şu­yor­su­nuz, ama, en faz­la İç Tü­zü­k’­ü de ih­lal eden siz­si­niz. Lüt­fen, otu­rur mu­su­nuz ye­ri­ni­ze.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Sa­yın Baş­ka­n…

BAŞ­KAN – Lüt­fe­n… Lüt­fe­n… Ye­ter ya! (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Al­lah, Al­la­h… Her gün İç Tü­zü­k’­ü çiğ­ne­yen, ayak­lar al­tı­na alan siz­si­niz ya!

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Ama, Sa­yın Baş­kan, ba­na siz sa­ta­şı­yor­su­nuz.

BAŞ­KAN – Eve­t… Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, Ka­nu­n’­un tü­mü üze­rin­de­ki gö­rüş­me­ler ta­mam­lan­mış­tır.

Mad­de­le­ri­ne ge­çil­me­si­ni oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… Ka­bul edil­miş­tir.

1’in­ci mad­de­yi oku­tu­yo­ru­m…

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Ama, Sa­yın Baş­kan, ba­na sa­ta­şı­yor­su­nuz; “İç Tü­zü­k’­ü ayak­lar al­tı­na­…”

BAŞ­KAN – Al­lah, Al­la­h…

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Sa­ta­şı­yor­su­nuz...

BAŞ­KAN – Bu­nun mü­za­ke­re­si­ni dı­şa­rı­da ya­pa­rız si­zin­le. Bu­yu­run, dı­şa­rı­da ko­nu­şu­ruz, ora­da an­la­şı­rız si­zin­le. Bu­yu­run... (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar ve gü­lüş­me­ler)

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Bu­ra­da kar­şı­la­şa­lı­m…

BAŞ­KAN - Otu­run lüt­fe­n…

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Sa­yın Baş­ka­n…

BAŞ­KAN – Ba­kın, İç Tü­zü­k’­ü iyi bi­li­yor­su­nuz. 65’i uy­gu­la­rım si­ze; çı­ka­rı­rım si­zi dı­şa­rı­ya.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Çı­kar kar­de­şim! Çı­ka­r…

BAŞ­KAN – Si­zi çı­ka­rı­rım dı­şa­rı­ya. Ata­rım dı­şa­rı­ya si­zi. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Çı­kar ha­di!

BAŞ­KAN – Lüt­fe­n… Ma­dem bu ka­dar bi­li­yor­su­nu­z… Lüt­fe­n…

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) - İç Tü­zü­k’­e ay­kı­rı­…

BAŞ­KAN – Otu­run lüt­fe­n… İkaz edi­yo­rum. Ba­kın, tek­rar ikaz edi­yo­rum. Bu bir­le­şim­den çı­ka­rı­rım si­zi ba­kın!

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Çı­ka­r…

BAŞ­KAN – Çı­ka­rı­rım si­zi­… Ba­kın, son de­fa söy­lü­yo­rum.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Sa­yın Baş­ka­n…

BAŞ­KAN – Bu­yu­run o za­man dı­şa­rı­ya! (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Çı­ka­ra­maz­sı­nı­z…

BAŞ­KAN – Bu­yu­run, dı­şa­rı­ya­… Çı­ka­rı­yo­rum si­zi... Ko­nuş­mu­yor­su­nu­z…

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Ha­yır efen­dim, çı­ka­ra­maz­sı­nız.

BAŞ­KAN – Bu­yu­run lüt­fe­n…

Sa­yın ida­re amir­le­ri, çı­ka­rır mı­sı­nız Ka­mer Gen­ç’i dı­şa­rı­ya.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Çı­ka­ra­maz­sı­nı­z…

BAŞ­KAN – Alır mı­sı­nız dı­şa­rı­ya.

İç Tü­zü­k’­ün ba­na ver­di­ği yet­ki­ye gö­re, si­zi bu bir­le­şim­den dı­şa­rı­ya çı­ka­rı­yo­rum.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Çı­ka­ra­maz­sı­nı­z… Siz sa­taş­tı­nız ba­na­…

BAŞ­KAN - Bu­yu­ru­n… Bu­yu­run, lüt­fe­n…

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Na­sıl çı­ka­ra­cak­sı­nız?

BAŞ­KAN – Ça­lış­tır­mam Mec­li­si­… Çı­ka­rı­n… Lüt­fen, dı­şa­rı­ya çı­kı­n…

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Çı­ka­ra­maz­sı­nı­z…

BAŞ­KAN – Lüt­fe­n…

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Ha­yı­r… Na­sıl çı­ka­ra­cak­sı­nız?

BAŞ­KAN – Al­lah, Al­lah! Çı­ka­cak­sı­nı­z…

Çık­maz­sa­nız, ta­til edi­yo­rum o za­man.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Çı­ka­ra­maz­sı­nı­z…

BAŞ­KAN – Ara ve­ri­yo­ru­m…

Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, on da­ki­ka ara ve­ri­yo­rum.

Lüt­fen, siz de dı­şa­rı­ya çı­kın, gel­di­ğim­de.

 

Ka­pan­ma Sa­a­ti : 18.16

 

İKİN­Cİ OTU­RUM

Açıl­ma Sa­a­ti: 18.33

BAŞ­KAN: Baş­kan Ve­ki­li Ey­yüp Ce­nap GÜL­PI­NAR

KÂTİP ÜYE­LER: Fat­ma SAL­MAN KO­TAN (Ağ­rı), Mu­rat ÖZ­KAN (Gi­re­sun)

BAŞ­KAN – Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si­nin 17’nci Bir­le­şi­mi­nin İkin­ci Otu­ru­mu­nu açı­yo­rum.

45 sı­ra sa­yı­lı Ka­nun Ta­sa­rı­sı­’­nın gö­rüş­me­le­ri­ne kal­dı­ğı­mız yer­den de­vam ede­ce­ğiz.

Ko­mis­yon? Ye­rin­de.

Hükûmet? Ye­rin­de.

1’in­ci mad­de­yi oku­tu­yo­rum:

NÜK­LE­ER GÜÇ SAN­TRAL­LA­RI­NIN KU­RUL­MA­SI VE İŞ­LETİL­ME­Sİ İLE

ENER­Jİ SA­TI­ŞI­NA İLİŞ­KİN KA­NUN

Bİ­RİN­Cİ BÖ­LÜM

Amaç, Kap­sam, Ta­nım­lar ve Kı­salt­ma­lar

Amaç ve kap­sam

MAD­DE 1 (1) Bu Ka­nu­nun ama­cı; ener­ji plan ve po­li­ti­ka­la­rı­na uy­gun bi­çim­de, elek­trik ener­ji­si üre­ti­mi ger­çek­leş­ti­re­cek nük­le­er güç san­tral­la­rı­nın ku­rul­ma­sı, iş­le­til­me­si ve ener­ji sa­tı­şı­na iliş­kin usûl ve esas­la­rı be­lir­le­mek­tir.

BAŞ­KAN – Mad­de üze­rin­de söz is­te­yen, Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu adı­na, Si­nop Mil­let­ve­ki­li Sa­yın En­gin Al­tay.

Bu­yu­run Sa­yın Al­tay. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Sü­re­niz on da­ki­ka­dır Sa­yın Al­tay.

CHP GRU­BU ADI­NA EN­GİN AL­TAY (Si­nop) – Sa­yın Baş­kan, sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri; yü­ce he­ye­ti­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

Sa­yın Baş­kan, sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri; Hükûmet, an­ti­de­mok­ra­tik, gay­ri çağ­daş bir ta­vır ve tu­tum­la, ulus­la­ra­ra­sı nük­le­er lo­bi­le­rin rant tu­za­ğı­na düş­mek­te ve ça­lış­ma­la­rı ka­mu­o­yun­dan giz­li yü­rü­te­rek çağ­daş de­mok­ra­si­ler­le ör­tüş­me­ye­cek bir tu­tum ser­gi­le­mek­te­dir.

Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, biz, bu Ka­nu­n’­u, ge­çen dö­nem Par­la­men­to­da da gö­rüş­müş idik. O za­man da bu kür­sü­den, de­ği­şik za­man­lar­da, bu ko­nu­da­ki gö­rüş ve dü­şün­ce­le­ri­mi­zi yü­ce Mec­li­si­miz­le pay­laş­tık. Hükûme­ti­mi­zin, bu ko­nu­da, ön­ce­lik­le, gir­mek için ce­bel­leş­ti­ği­miz Av­ru­pa Bi­ri­li­ği­nin ül­ke­le­rin­de­ki ör­nek­le­re bir par­ça bak­ma­sı la­zım. Me­se­la, Sa­yın Baş­ba­ka­nın, bu son gün­ler­de, “Bu ül­ke­de her­kes re­fe­ran­du­ma ve re­fe­ran­dum kül­tü­rü­ne alı­şa­cak.” tav­rı, bu­ra­sı için, bu gö­rüş­tü­ğü­müz Ka­nun için son de­re­ce ye­rin­de bir du­rum­dur. Ge­liş­miş Ba­tı ül­ke­le­ri­nin bir­ço­ğun­da, bi­rin­ci ku­şak, ikin­ci ku­şak, üçün­cü ku­şak nük­le­er san­tral­ler, ge­nel­lik­le de re­fe­ran­dum­lar­la, re­fe­ran­dum­lar­da alı­nan so­nuç­lar­la ka­pa­tıl­mak­ta­dır, ku­ru­la­cak­sa da re­fe­ran­du­ma baş­vu­rul­mak­ta­dır. Ni­te­kim, Ku­zey Av­ru­pa ül­ke­le­rin­de, ya­pıl­mış nük­le­er san­tral­ler hal­ka su­nul­muş ve hal­kın ret oyu ne­ti­ce­sin­de iş­let­me­ye so­ku­la­ma­mış­tır. Ee, bu­nu ya­pa­lım Sa­yın Ba­ka­nım, alış­tı­nız re­fe­ran­du­ma. Ge­lin, bu ko­nuy­la il­gi­li­… Ne­re­de ya­pa­cak­sı­nız? Bir, Si­no­p’­ta Ak­ku­yu var­dı gün­de­mi­niz­de, şim­di, an­lı­yo­rum ki kü­çült­müş­sü­nüz ve ço­ğalt­mış­sı­nız.

ENER­Jİ VE TA­Bİ­İ KAY­NAK­LAR BA­KA­NI MEH­MET HİL­Mİ GÜ­LER (Or­du) – Ha­yır, yok.

EN­GİN AL­TAY (De­vam­la) – Tür­ki­ye­’­nin her ye­ri­ni, herhâlde, Ame­ri­ka­’­nın ve Av­ru­pa­’­nın nük­le­er çöp de­po­su­na çe­vi­re­cek­si­niz ya­ni hiç de­ğil­se her ye­ri­ni çöp de­po­su yap­ma­yın. İlla ya­pa­cak­sa­nız, ken­di se­çim böl­ge­niz­den bu işe baş­la­yın.

Sa­yın Ba­kan, sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri; Hükûme­tin önü­nü­ze ge­tir­di­ği şey, pa­ha­lı, risk­li, kir­li, do­ğa düş­ma­nı ve dı­şa ba­ğım­lı bir ener­ji po­li­ti­ka­sız­lı­ğı­dır. Böy­le bir şey ola­bi­lir mi? Ar­ka­daş­la­rı­mı­zın yaz­dı­ğı kar­şı oy ya­zı­sı­na bir lüt­fen, göz atın. Bu ve­si­ley­le, yir­mi bir yıl ön­ce, 26 Ni­san 1986’da, Çer­no­bil Nük­le­er San­tra­li re­ak­tö­rün­de­ki o ta­lih­siz ka­za­nın, anın­da ölen­le­ri, aka­bin­de ölen­le­ri­… Ara­dan yir­mi bir yıl geç­me­si­ne rağ­men, Ha­cet­te­pe­’­de, İbni Si­na­’­da, Cer­rah­pa­şa­’­da kan­ser te­da­vi­si gö­ren Ka­ra­de­niz­li hem­şeh­ri­le­ri­me acil şifa­lar di­li­yo­rum, ölen­le­re Tan­rı­’­dan rah­met di­li­yo­rum.

Bu,  teh­li­ke­li  ve  risk­li  bir  pro­je­dir sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri. Ba­kın, Ener­ji ve Ta­bi­i Kay­nak­lar Ba­kan­lı­ğı­nın Teş­ki­lat ve Gö­rev­le­ri Hak­kın­da Ka­nu­n’­un, 3154 sa­yı­lı Ka­nu­n’­un 1’in­ci mad­de­si­ne bir göz atın, be­ra­ber ata­lım: “Bu Ka­nu­nun ama­cı, ener­ji ve ta­bi­i kay­nak­lar­la il­gi­li he­def ve po­li­ti­ka­la­rın –al­tı­nı çi­ze­rek söy­lü­yo­rum- ül­ke­nin sa­vun­ma­sı, gü­ven­li­ği ve re­fa­hı, millî eko­no­mi­nin ge­liş­me­si ve güç­len­me­si doğ­rul­tu­sun­da tes­pi­ti­ne yar­dım­cı ol­ma­k…” di­ye de­vam edi­yor. Ba­kan­lı­ğın ku­ru­luş ka­nu­nu, “millî eko­no­mi” di­yor, Ba­kan­lık önü­mü­ze tü­müy­le, tü­müy­le dı­şa da­ya­lı, dı­şa ba­ğım­lı bir ener­ji pa­ke­tiy­le ge­li­yor. Hem de hiç ge­re­ği ve ye­ri yok­ken. Ni­ye yok?

Kaç da­ki­ka var? Beş bu­çuk da­ki­ka.

Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, nük­le­er san­tral­le­rin bir ma­li­ye­ti var­dır, tıp­kı hid­ro­lik san­tral gi­bi, ter­mik san­tral gi­bi, rüzgâr san­tra­li gi­bi. Bir nük­le­er san­tra­lin eko­no­mik öm­rü ile bir hid­ro­lik san­tra­lin eko­no­mik öm­rü ay­nı­dır ama bir nük­le­er san­tra­le har­ca­ya­ca­ğı­nız pa­ray­la beş ta­ne HES ya­par­sı­nız. Bu­nu Sa­yın Ba­kan da bi­li­yor. Ama, -da­ha ön­ce de söy­le­miş­tim- bu ulus­la­ra­ra­sı nük­le­er lo­bi­le­rin, bu fa­a­li­yet­le­rin, bu an­gaj­ma­nın, bel­ki Sa­yın Ba­kan şah­sen de­ğil, ama ba­kan­lık­ta­ki ba­zı bü­rok­rat­la­rın, için­de ol­du­ğu mu­hak­kak. Her ay, za­ten, Ener­ji Ba­kan­lı­ğın­da, du­yu­yo­ruz, bir sü­rü bü­rok­rat ce­za­e­vi­ne gir­miş. Ya­ni, kor­ka­rım, yıl­lar son­ra si­zi de Yü­ce Di­van­da gör­me­yiz. Ge­çen dö­nem Sa­yın Ba­kan ba­na de­miş­ti ki: “Sen bu ka­fay­la bir da­ha me­bus olup ge­le­mez­sin. Üzül­me, ben se­ni da­nış­man alı­rım.” de­miş­ti. Ben de de­miş­tim ki: “Ben ge­li­rim, me­rak et­me de, sen Yü­ce Di­va­na gi­der­sen ben sa­na hu­ku­ki yar­dım ede­rim.” E, şim­di, ben de gel­dim, siz de gel­di­niz. Bu dü­ğü­mü kes­mek la­zım. Na­sıl ke­se­riz? Ba­na so­rar­sa­nız, Si­no­p’­ta mı ya­pa­cak­sı­nız, gi­din Si­nop hal­kı­na so­run. Si­ze iyi de rey ver­di Si­nop...

ENER­Jİ VE TA­Bİ­İ KAY­NAK­LAR BA­KA­NI MEH­MET HİL­Mİ GÜ­LER (Or­du) – Ben de ev ya­pa­ca­ğım ora­ya.

SA­NA­Yİ, Tİ­CA­RET, ENER­Jİ, TA­Bİ­İ KAY­NAK­LAR, BİL­Gİ VE TEK­NO­LO­Jİ KO­MİS­YO­NU BAŞ­KA­NI SO­NER AK­SOY (Kü­tah­ya) – Yaz­lık ala­ca­ğız ora­dan.

 CHP GRU­BU ADI­NA EN­GİN AL­TAY (De­vam­la) – Si­nop si­ze iyi rey ver­di, gi­din so­run, bi­ze da­ha az ver­di, si­ze da­ha faz­la ver­di ama bu ay­rı bir iş, bu ay­rı bir iş. Gi­din, Si­no­p’­a so­run. Sa­yın Ba­kan çık­sın, bu­ra­dan de­sin ki: “Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, dün­ya­da li­sans­lı bir nük­le­er atık de­po­su var­dır ve şura­da­dır.” Di­ye­mez.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, bu gü­zel ül­ke­yi ata­la­rı­mız, şehit­le­ri­miz, Bü­yük Ön­der Ga­zi Mus­ta­fa Ke­mal Ata­türk, em­per­ya­list­le­rin nük­le­er çöp­lü­ğü ol­sun di­ye bi­ze ver­miş de­ğil, bi­ze bı­rak­mış de­ğil. Ya­ni, bu Mec­li­sin bu ko­nu­da, ger­çek­ten tam bir ulu­sal du­yar­lı­lık için­de ol­ma­sı la­zım.

Şim­di, uran­yum re­zer­vi­mi­zi ar­ka­daş­lar sor­du, ben­de­ki bil­gi­ler, 1.000 me­ga­vat­lık bir san­tra­le otuz yıl ye­te­cek ka­dar uran­yum ol­du­ğu şek­lin­de­dir. Ee ben, bu bil­gi­le­ri, Tür­ki­ye­’­nin iyi ye­tiş­miş 35 bin elek­trik mü­hen­di­sin­den alı­yo­rum. Ben eği­tim­ci­yim. 35 bin ta­ne iyi ye­tiş­miş ev­la­dı­mız bu pro­je­ye kar­şı çı­kı­yor. Ni­ye çı­kı­yor? Va­tan ha­i­ni mi bun­lar yok­sa bu elek­trik mü­hen­dis­le­ri bu elek­trik iş­le­rin­den an­la­mı­yor mu? Bu mil­let, 35 bin ta­ne elek­trik mü­hen­di­si ye­tiş­tir­miş ve iyi ye­tiş­ti­re­me­mi­şiz o za­man. Rek­tör­ler­den baş­la­ya­rak her­ke­si sor­gu­la­ya­ca­ğız. Bir yer­de bir yan­lış var.

Nük­le­er ka­za, to­pu to­pu 3 ta­ne ol­du de­ni­yor. Ee, bu da bir yan­lış bil­gi. Sa­de­ce Rus­ya­’­da 205 ka­za ra­po­ru var, nük­le­er ka­za ra­po­ru var ve Av­ru­pa Bir­li­ği yü­zü­nü ye­ni­le­ne­bi­lir ener­ji­ye yö­nelt­miş.

8 say­fa­lık bir me­tin ha­zır­la­dım, da­ha 3’ün­cü say­fa­sın­da­yım, sü­re bi­ti­yor.

Ener­ji üre­ti­min­de, de­ğer­li ar­ka­daş­lar, nük­le­er tek­no­lo­ji ge­le­ce­ğin de­ğil geç­mi­şin tek­no­lo­ji­si­dir. Bu­nu bi­lin. Ha, bi­raz son­ra de­ği­ne­ce­ğim za­man bu­lur­sam, ye­ni ku­şak, gü­ven­lik­li, yüz­de yüz ka­mu des­te­ği alan bir tab­lo önü­mü­ze ge­lir­se, biz ba­şı­mı­zı ku­ma göm­müş fa­lan de­ği­liz, biz par­ti ola­rak nük­le­er tek­no­lo­ji­ye kar­şı da de­ği­liz ama or­ta­da­ki du­rum fark­lı bir şey. He­pi­niz bil­gi­sa­yar kul­la­nı­yor­su­nuz, kes, kop­ya­la, ya­pış­tı­r… Ya­ni, şim­di, tam ta­bir­le de söy­le­ye­yim: Şim­di ne var en son? Of­fi­ce, Win­dows Vis­ta­’­lar fa­lan çık­tı, Sa­yın Ba­kan tut­muş Com­mo­do­re 64 bil­gi­sa­yar­la Tür­ki­ye­’­yi meş­gul edi­yor. Bu ola­cak iş de­ğil bu çağ­da, doğ­ru de­ğil. Yan­lış bir iş ya­pa­cak bu Mec­lis bu Ka­nu­n’­u ka­bul eder­se.

Şim­di, biz, Av­ru­pa­’­nın, Ame­ri­ka­’­nın elin­de kal­mış üçün­cü sı­nıf bir nük­le­er tek­no­lo­ji­yi Tür­ki­ye­’­ye sok­ma­yın di­yo­ruz. Bu­nu söy­lü­yo­ruz. Sa­yın Ba­kan, Tür­ki­ye­’­de hid­ro­lik san­tral­le­ri­miz, hid­ro­e­lek­trik san­tral­le­ri­miz, şu an­da -çı­kıp bu­ra­dan söy­ler mi­si­niz- yüz­de kaç ka­pa­si­tey­le ça­lı­şı­yor? Şu bil­gi doğ­ru mu­dur: Ku­ru­lu gü­cü­müz­le 200 mil­yar ki­lo­vat sa­at elek­trik üret­me ka­pa­si­te­miz var­ken, 160 mil­yar ki­lo­vat sa­at elek­trik üret­ti­ği­miz doğ­ru mu­dur? Doğ­ruy­sa, 40 mil­yar ki­lo­vat sa­at ne­re­de­dir? Ba­kan­lı­ğı­nız­da beş yıl bo­yun­ca üre­tim aşa­ma­sın­da, ile­tim aşa­ma­sın­da, da­ğı­tım aşa­ma­sın­da­ki ka­yıp ka­çak­la il­gi­li bir pa­rag­raf­lık bir ya­zı­nız bir yer­de var mı­dır? Bun­la­ra ba­kın, bun­la­rı söy­le­yin.

Ka­yıp ka­çak­la hiç meş­gul ol­du­nuz mu Sa­yın Ba­kan? (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan “Ha­be­rin yok.” ses­le­ri.) Bu ka­yıp ka­ça­ğı ön­le­se­niz, dört ta­ne nük­le­er san­tral kur­muş ka­dar ül­ke­ye iş yap­mış ola­cak­sı­nız. Bun­la­ra ba­kın. Bu­nu söy­le­yin.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, bir nük­le­er san­tra­lin iş­let­me ma­li­ye­tiy­le bir hid­ro­lik san­tra­lin iş­let­me ma­li­ye­ti ara­sın­da­ki fark 1/8’dir. Ya­ni, hid­ro­lik san­tra­li 1 li­ra­ya iş­le­ti­yor­sa­nız, nük­le­er san­tra­li 8 li­ra­ya iş­le­te­cek­si­niz.

Şim­di, bi­zim, Tür­ki­ye­’­de 36 bin me­ga­vat ku­ru­lu gü­cü­müz var ama po­tan­si­ye­li­miz 120 bin me­ga­vat­tır. Tür­ki­ye­’­nin elek­trik po­tan­si­ye­li 120 bin me­ga­vat­tır. Bu­nun için­de nük­le­er te­sis de yok­tur.

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür ede­rim Sa­yın Al­tay.

Sö­zü­nü­zü bi­tir­me­niz için bir da­ki­ka ve­ri­yo­rum.

EN­GİN AL­TAY (De­vam­la) – Pe­ki.

Bu bil­gi­ler, Tür­ki­ye­’­nin iyi ye­tiş­miş ço­cuk­la­rı­nın bil­gi­le­ri­dir ve -sü­rem an­la­şıl­dı bi­ti­yor- şunu söy­le­ye­bi­li­rim ki: Rad­yo­ak­tif atık so­ru­nu or­ta­dan kalk­mış, gü­ve­ni­lir­li­ği yük­sek, eko­no­mik re­ka­bet gü­cü yük­sek, ka­mu­o­yu des­te­ği­ni ar­ka­sı­na al­mış ye­ni ne­sil san­tral­ler dev­re­ye gi­re­ne ka­dar ge­lin bu sev­da­dan vaz­ge­çin.

Şim­di ya­pa­ca­ğı­nız iş, bu­gün “ha” de­se bu Mec­lis, yir­mi yıl son­ra -ha­di ge­ri ge­li­yo­rum- on beş yıl son­ra fa­a­li­ye­te ge­çe­cek­tir. On beş yıl­da ne ya­pa­cak­sı­nız? On beş yıl son­ra dün­ya, si­zin şim­di ya­pa­ca­ğı­nı­zı tü­müy­le kul­lan­mı­yor ola­cak. Bu­na da Yü­ce Mec­li­sin dik­ka­ti­ni çe­ki­yo­rum.

9’un­cu mad­de­de tek­rar söz hak­kım var. Ora­da ar­tık, de­vam ede­rim. Sa­yın Baş­ka­nın to­le­ran­sı­nı is­tis­mar et­mek is­te­mi­yo­rum, ama son söz: Ge­lin, bu yan­lış­tan Mec­li­si­miz ola­rak hep be­ra­ber dö­ne­lim, Hükûme­ti de uya­ra­lım, bu yan­lış­tan Hükûme­ti vaz­ge­çi­re­lim.

Yü­ce he­ye­ti­ni­ze say­gı­lar su­nu­yo­rum. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Al­tay.

Grup­lar adı­na baş­ka söz is­te­yen? Yok.

Şahıs­la­rı adı­na, Ada­na Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Ta­ci­dar Sey­han.

Bu­yu­run Sa­yın Sey­han. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Sü­re­niz beş da­ki­ka­dır.

TA­Cİ­DAR SEY­HAN (Ada­na) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; he­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

Sa­yın Ba­kan ko­nuş­ma­sın­da söy­le­dik­le­ri­me pek de­ğin­me­di, ben de pek kar­şı­lık­lı bir ko­nuş­ma­ya gir­me­ye­ce­ğim ama bu­ra­da bil­me­miz ge­re­ken çok önem­li şey­ler var. Ya­ni bir kö­şe kap­ma­ca oy­na­ma­ya­lım. Bir­bi­ri­mi­ze bar­da­ğın do­lu ta­ra­fı­nı boş ta­ra­fı­nı gös­ter­me­ye­lim.

Sa­yın Ba­kan di­yor ki: “Nük­le­er Gü­ven­lik Da­i­re­si, Nük­le­er Gü­ven­lik Ko­mi­te­si var.” Ya­ni, gü­ven­lik­le il­gi­li ne so­ru­nu­nuz var? Ar­ka­daş­lar, rad­yas­yon gü­ven­li­ği ve de­ne­ti­mi baş­ka bir şey, nük­le­er san­tra­lin ima­rı, in­şa­sı, ku­ru­lum de­ne­ti­mi baş­ka bir şey. İki­si­ni bir­bi­ri­ne ka­rış­tır­ma­yın. El­bet­te var. Onun na­sıl ya­pıl­dı­ğı­nı da söy­le­ye­yim: Bu ka­dar de­ne­ti­mi olan ül­ke­miz­de, bu ka­nun­lar var­ken bir bu­çuk yıl son­ra ted­bir alı­na­bil­di; sı­nır­dan rad­yo­ak­tif atık bu­lu­nan hur­da­lar bir bu­çuk yıl, si­zin ik­ti­da­rı­nız dö­ne­min­de, bu ül­ke­ye gir­me­ye de­vam et­ti. Bu­nu kim­se inkâr ede­mez. Bi­zim ku­ru­mu­muz var ama bu atık­lar gi­rer­ken bun­la­ra “rad­yas­yon­dan ari” bel­ge­si­ni kim ver­di bi­li­yor mu­su­nuz? Ame­ri­ka­lı fir­ma­lar. Ya­ni böy­le bir şey de var. El­bet­te, Tür­ki­ye Atom Ener­ji­si Ku­ru­mu­nun hak­kı­nı inkâr et­me­ye­lim, her ye­re kur­du, her yer­de de­ne­ti­mi var şim­di. Rad­yas­yon var mı yok mu sı­nır­lar­da öl­çü­yor. Ama, bir Ame­ri­ka­lı fir­ma­nın “rad­yas­yon­dan ari” bel­ge­si ver­di­ği ger­çe­ği de or­ta­da.

“Nük­le­e­ri kul­la­nan 300’ün üze­rin­de nük­le­er te­sis var” de­di. Yi­ne söy­lü­yo­rum Sa­yın Ba­kan, bu de­di­ği­niz sağ­lık te­sis­le­ri­nin, bu­gün gün­de­me ge­tir­di­ği­niz nük­le­er san­tral­le uzak­tan ya­kın­dan hiç­bir ala­ka­sı yok. Siz de bi­li­yor­su­nuz, ya­nı­nız­da­ki TA­EK Baş­ka­nı da bi­li­yor, iki­si fark­lı şey­ler. Po­pü­liz­me, ener­ji po­li­ti­ka­sı­nı kur­ban et­me­mek la­zım.

“İ­zotop­la­ra ka­dar ça­lı­şı­yo­ruz.” di­yor, doğ­ru, ama bu ger­çe­ğin al­tın­da şu da var: Biz, hâlâ uran­yum zen­gin­leş­tir­me­si­ni ya­pa­bi­len bir ül­ke de­ği­liz. O fark­lı şey, bu fark­lı şey. Hâlâ eli­miz­de­ki uran­yu­mu nük­le­er ya­kı­ta dö­nüş­tü­re­bil­mek için bir tek­no­lo­ji­ye sa­hip de­ği­liz. Bu­nun için ça­lış­ma­lar ola­bi­lir, Kü­çük­çek­me­ce ça­lı­şı­yor ama Kü­çük­çek­me­ce­’­nin na­sıl ça­lış­tı­ğı­nı, ora­da ça­lı­şan nük­le­er mü­hen­dis­ler­den bil­gi­len­di­ril­me­si­ni, on­lar­dan bil­gi al­ma­sı­nı Ba­ka­na tav­si­ye edi­yo­rum.

“3 mil­yon YTL ar-ge­’­ye ay­rıl­dı.” di­yor. Biz, da­ha ön­ce de Tür­ki­ye­’­de bir­çok ar-ge­’­ye ay­rı­lan pa­ra­yı gör­dük, ama na­sıl kul­la­nıl­dı­ğı­nı da gör­dük. Ka­nun ol­ma­dan, de­ne­tim ka­nu­nu ol­ma­dan ve ya­tı­rım ve fi­nans­man po­li­ti­ka­nız ol­ma­dan bu er­ke­yi kul­lan­ma­nız müm­kün de­ğil. Ön­ce, siz,  ener­ji­de doğ­ru dü­rüst bir ya­tı­rım ve fi­nans­man po­li­ti­ka­sı, mo­de­li or­ta­ya ko­yun. Böy­le bir mo­de­li­niz yok. Sal­la­pa­ti ka­nun­lar­la bu işi çö­ze­me­yiz.

Uran­yum için yi­ne söy­lü­yo­rum, eğer “in­şal­lah, umut edi­yo­rum” di­ye­rek Tür­ki­ye­’­de re­zer­vin var­lı­ğı­nı ka­nıt­la­ya­cak­sak, bu iş­te de fe­la­ket var de­mek­tir. Da­ha ön­ce yap­tı­nız Sa­yın Ba­ka­nım, bi­zim bil­di­ği­miz, pet­rol ve do­ğal gaz­da tek bir ku­yuy­la ke­şif ya­pıl­maz. Tek bir ku­yu­da do­ğal gaz çık­tı di­ye, siz, ke­şif var­mış gi­bi şu ka­dar do­ğal gaz bul­duk di­ye ilan et­ti­niz, uran­yum­da bu ha­ta­yı yap­ma­yın.

Ta­bii “ÇED ra­po­ruy­la ele alı­na­cak bu ya­pım­lar.” di­yor­lar. ÇED ra­po­ru baş­ka bir şey, ÇED ra­po­ru baş­ka bir şey. Yer­le, atı­ğın gön­de­ri­lip ge­ti­ril­me­siy­le nük­le­er san­tra­lin de­ne­ti­mi fark­lı bir şey ar­ka­daş­lar. Ka­bul edi­yor­lar, uy­gu­la­ma ku­ru­mu ile de­net­le­me ku­ru­mu ay­rı di­ye. Şim­di, de­ğer­li Mil­li­yet­çi Ha­re­ket Par­ti­si mil­let­ve­kil­le­ri­nin de öner­ge­si var, de­net­le­me yet­ki­le­ri­nin de­tay­la­rı­nı TA­E­K’­e ve­re­lim di­ye. Doğ­ru, bun­lar bir yer­de ol­sun ama de­net­le­me ku­ru­mu ka­nu­nu yok. Sa­yın ki iha­le et­ti­niz, ki­me iha­le ede­cek­si­niz? Ama, bir­kaç iç­ler acı­sı nok­ta var. Ba­kın, bu­nu kim ya­pa­cak?

Şim­di de Sa­yın Yıl­dı­z’­ın so­ru­su­na ge­li­yo­rum: “Ta­raf mı­sı­nız de­ğil mi­si­niz?” di­yor. Ar­ka­daş­lar, kim ya­pa­cak bu­nu? Yer­li şir­ket mi, ya­ban­cı şir­ket mi? Ka­mu­nun pa­yı ne ka­dar ola­cak, ya­ban­cı şir­ke­tin pa­yı ne ka­dar ola­cak, bel­li de­ğil. Pe­ki, ya­ban­cı şir­ket ya­par­sa siz bu nük­le­er san­tral­den el­de ede­ce­ği­niz elek­tri­ğin ta­ma­mı­nı dı­şa­rı sa­ta­bi­le­cek mi­si­niz? “Evet.” Ben ül­ke­mi böy­le bir şeye ni­ye alet ede­yim? Bir ya­ban­cı şir­ke­te bu­ra­da san­tra­li kur­du­rup, ris­ki­ni alıp Ira­k’­a elek­tri­ği ni­ye ve­re­yim? Bu, ay­nı za­man­da bir gü­ven­lik po­li­ti­ka­sı de­ğil mi­dir? Bu, ay­nı za­man­da bir ulu­sal po­li­ti­ka de­ğil mi­dir? Bu işi bir­bi­ri­ne ka­rış­tı­ra­rak ko­nuş­ma­mak la­zım. Bu işi ay­rı ay­rı ko­nuş­mak la­zım.

Ko­nu dı­şı­na çık­mı­yo­rum, nük­le­er­de ka­lı­yo­rum ama bun­la­rı da ko­nuş­ma­mız la­zım. Ya­zık bu ül­ke­ye!

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN – Sa­yın Sey­han, ko­nuş­ma­nı­zı bi­ti­rir mi­si­niz lüt­fen.

TA­Cİ­DAR SEY­HAN (De­vam­la) – Ta­mam­lı­yo­rum Sa­yın Baş­kan.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, teş­vik­ler bi­le yö­net­me­lik­le­re bı­ra­kıl­mış. Na­sıl teş­vik edi­le­ce­ği ko­nu­sun­da hiç­bir mil­let­ve­ki­li­nin bil­gi­si yok. Baş­ka ko­nu­da teş­vik gün­de­me gel­di­ği za­man “Plan Büt­çe­ye so­ra­lım, Ma­li­ye Ba­kan­lı­ğı­na, ha­zi­ne­ye so­ra­lım, bu uy­gun­sa ya­pa­lım.” di­ye­cek­si­niz, nük­le­er ko­nu­da teş­vi­ki yö­net­me­li­ğe bı­ra­ka­cak­sı­nız! Üs­te­lik, ve­ri­le­cek ar­sa­yı da üc­ret­siz ola­rak alıp ya­tı­rım­cı fir­ma­ya ver­me­yi de bir hak ola­rak ge­ti­rip Ka­nu­n’­un içe­ri­si­ne ko­ya­bi­le­cek­si­niz. Bun­lar hep yü­re­ği­mi­zi acı­tı­yor.

Pe­ki, sa­yın, bun­la­rı da yap­tı­nız. Sa­yın Ba­kan, bu üret­ti­ği­niz nük­le­er ener­ji­yi ney­le ile­te­cek­si­niz? Si­zin ile­tim hat­la­rı­nız üret­ti­ği­niz nük­le­er ener­ji­yi ta­şı­ma­ya mü­sa­it mi? De­ğil. Ki­me yük­le­ye­cek­si­niz? Na­sıl ya­pı­lan­dı­ra­cak­sı­nız? İle­tim ya­tı­rı­mı­nı na­sıl ku­ra­cak­sı­nız? “Ted­bir­le­ri ala­ca­ğız.” Ne za­man? “Ee, bu ka­nu­nu çı­ka­ra­lım, za­man­la ba­ka­rız.” Ol­ma­dı!

He­pi­ni­ze say­gı­lar su­nu­yo­rum. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Sey­han.

Şah­sı adı­na ikin­ci söz, Kü­tah­ya Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Hüs­nü Or­du­’­ya ait­tir.

Bu­yu­run Sa­yın Or­du. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Sü­re­niz beş da­ki­ka Sa­yın Or­du.

HÜS­NÜ OR­DU (Kü­tah­ya) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; Nük­le­er Ener­ji Ta­sa­rı­sı hak­kın­da şah­sım adı­na söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. Yü­ce he­ye­ti­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

Ola­ya çok tek­nik bo­yu­tuy­la yak­laş­ma­yı he­def­ler­sek, Tür­ki­ye­’­de Nük­le­er Ener­ji Ta­sa­rı­sı­’y­la il­gi­li ne­den böy­le bir dü­zen­le­me­ye ih­ti­yaç var, aca­ba ger­çek­ten var mı­dır di­ye ba­ka­cak olur­sak, bu­nun­la il­gi­li ül­ke­miz açı­sın­dan önem­li iki şeyin al­tı­nı çi­ze­bi­li­riz:

Bun­lar­dan bir ta­ne­si -bi­raz ev­vel gru­bu­muz adı­na Ta­ner Bey ifa­de et­me­ye ça­lış­tı- 2006 yı­lı­na bak­tı­ğı­mız­da, top­lam 175 mil­yar ki­lo­vat sa­at­lik bir üre­ti­mi­miz var. Bu­ra­da, yer­li kay­nak­la­rı­mı­za bak­tı­ğı­mız za­man, bu üre­ti­len ener­ji içe­ri­sin­de yak­la­şık 80 mil­yar ki­lo­vat sa­at­lik bir ener­ji­yi yer­li kay­nak­la­rı­mız­dan üret­mi­şiz. Ta­bii ki, Tür­ki­ye­’­nin önem­li he­de­fi, mev­cut, elin­de­ki yer­li kay­nak­la­rı ön­ce­lik­li ola­rak kul­lan­ma­yı he­def­le­me­si­dir. Bu­nun­la il­gi­li, za­ten AK Par­ti­nin Hükûmet Prog­ra­mı­’n­da da bu var­dır. Hiç şüp­he­siz, ül­ke­si­ni se­ven her in­san, ön­ce­lik­le yer­li kay­na­ğı­na ve­ya ulu­sal kay­na­ğı­na önem ver­mek du­ru­mun­da­dır. Ama bir açı­dan bak­tı­ğı­mız­da, eli­miz­de­ki yer­li kay­nak­la­rı önü­müz­de­ki dö­nem içe­ri­sin­de  ne ka­dar teş­vik eder­sek ede­li­m… Kal­dı ki, bun­lar­dan, ge­çen dö­nem Ye­ni­le­ne­bi­lir Ener­ji Ta­sa­rı­sı­’y­la il­gi­li bir teş­vik çı­kar­dık. Bu ka­nun­lar dı­şın­da baş­ka bir şey söy­le­ye­bi­li­riz. Ne di­ye­bi­li­riz? Yer­li kay­nak­la­ra yö­ne­lik, sa­de­ce onu kap­sa­yan, hat­ta ge­çi­ci 2’nci mad­de­de dü­zen­le­nen EÜ­A­Ş’­la il­gi­li mad­de de dâhil, fark­lı bir teş­vik ka­nu­nu­nun bu Par­la­men­to­ya -şah­sım adı­na söy­lü­yo­rum- gel­me­si la­zım. Bun­da bir prob­lem yok, bu­nu söy­le­ye­bi­li­rim. An­cak, bü­tün bu Tür­ki­ye­’­de­ki re­zerv­ler önü­müz­de­ki sü­reç­te kul­la­nıl­sa bi­le, Tür­ki­ye­’­nin mev­cut kö­mü­rü, hid­ro­li­ği, rüzgârı, gü­ne­şi, ye­ni­le­ne­bi­lir ener­ji­le­ri bu­gün gö­rü­nen re­zerv­ler­le kul­la­nıl­sa bi­le, bi­zim bu bü­yü­me hı­zı­mı­za, bu ener­ji ta­le­bi­ne ye­ter­li gel­mi­yor.

Bir de­fa, bu­ra­da, bu açı­dan, bu ta­sa­rı­nın ola­bil­di­ğin­ce en düz­gün şekil­de geç­me­si­ne Tür­ki­ye­’­nin ih­ti­ya­cı var. Kal­dı ki, en iyim­ser şart­lar­da -bu, şah­si ka­na­a­tim be­nim- Tür­ki­ye gi­bi bir ül­ke­de on yıl­dan da­ha az bir sü­reç­te bu nük­le­er ener­ji san­tra­li­ni bi­zim kur­ma­mız he­men he­men müm­kün ol­ma­ya­bi­lir. Be­nim bu şah­si ka­na­a­tim.

TA­Cİ­DAR SEY­HAN (Ada­na) – Doğ­ru.

HÜS­NÜ OR­DU (De­vam­la) – Do­la­yı­sıy­la, bu açı­dan bak­tı­ğı­mız za­man bi­le, Nük­le­er Ener­ji Ta­sa­rı­sı­’­nın, üze­rin­de ko­nu­şu­la­rak, tar­tı­şı­la­rak, Tür­ki­ye­’­nin ge­le­ce­ği­ni dü­şün­dü­ğü­müz­de, na­sıl bi­zim ısın­ma­da, tes­hin­de, ha­va kir­li­li­ği­ni ön­le­me açı­sın­dan tek­no­lo­jik ola­rak do­ğal ga­za, bel­ki de ar­zu et­me­di­ği­miz hâlde, tek­no­lo­jik ola­rak ih­ti­ya­cı­mız var­sa, dün­ya­da bu­gün gel­di­ği­miz nok­ta­da, yak­la­şık 30 ül­ke­de 441 adet nük­le­er san­tral bu­lun­mak­ta­dır. Bu­nun al­tı­nı çi­zi­yo­rum.

12 ül­ke­de in­şa­sı de­vam eden 29 san­tral bu­lun­mak­ta. Bi­raz ev­vel, bu­nu TA­EK Ge­nel Mü­dü­rü­mü­ze sor­dum, ben­de­ki bil­gi aca­ba doğ­ru mu­dur di­ye te­yi­di­ni al­dım. Do­la­yı­sıy­la, dün­ya­nın gel­di­ği böy­le bir nok­ta­da, önem­li olan bir ikin­ci şey, fi­nans­man açı­sın­dan bu­gün gel­di­ği­miz nok­ta­da, nük­le­er ener­jiy­le il­gi­li, atı­yo­rum 600 me­ga­vat -TA­E­K’­in gö­rü­şü bu- bir san­tra­lin ya­pı­mı için yak­la­şık 1,5 mil­yar ila 2 mil­yar do­lar ara­sın­da bir kay­na­ğa ih­ti­yaç var. Tür­ki­ye­’­nin bu kay­na­ğı çı­kar­ma­sı ve­ya özel sek­tö­rün bu kay­na­ğı ya­rat­ma­sı açı­sın­dan da Nük­le­er Ener­ji Ta­sa­rı­sı­’­nın teş­vik­le­ri­nin ola­bil­di­ğin­ce uy­gun bir şekil­de dü­zen­len­me ih­ti­ya­cı var. Ya­ni, bu iki ne­den­den do­la­yı, bir de­fa, Nük­le­er Ener­ji Ta­sa­rı­sı­’­nın ola­bil­di­ğin­ce Tür­ki­ye şart­la­rı­na uy­gun bir şekil­de dü­zen­len­me­si­nin tek­nik ola­rak bir man­tı­ğı var di­ye söy­le­ye­bi­li­rim.

Sü­rem de bit­ti. Di­ğer mad­de­ler­de ko­nuş­ma hak­kım var.

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür ede­rim.

Ko­nuş­ma­nı­zı bi­tir­me­niz için bir da­ki­ka sü­re ve­ri­yo­rum Sa­yın Or­du, bu­yu­run.

HÜS­NÜ OR­DU (De­vam­la) – Bu sü­reç içe­ri­sin­de, de­vam eden sü­reç içe­ri­sin­de, mad­de­le­re geç­tik­çe ka­na­at­le­ri­mi, gö­rüş­le­ri­mi ifa­de et­me­ye ça­lı­şa­ca­ğım.

Bu dü­şün­ce­ler­le Ge­nel Ku­ru­lu sev­gi ve say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Or­du.

Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, ça­lış­ma sü­re­miz dol­mak üze­re­dir. Gö­rüş­mek­te ol­du­ğu­muz 1’in­ci mad­de­nin gö­rü­şül­me­si ta­mam­la­nın­ca­ya ka­dar ça­lış­ma sü­re­si­nin uza­tıl­ma­sı­nı oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… Ka­bul edil­miş­tir.

So­ru ve ce­vap iş­le­mi­ne ge­çi­yo­ruz sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri.

Sü­re­miz on da­ki­ka­dır.

Sa­yın Kı­lıç­da­roğ­lu, bu­yu­run efen­dim.

KE­MAL KI­LIÇ­DA­ROĞ­LU (İstan­bul) – Te­şek­kür edi­yo­rum Sa­yın Baş­kan.

Bi­rin­ci so­rum­da, bir ma­den ruh­sa­tıy­la il­gi­li ola­ra­k… Siz ya­nıt­la­mış­tı­nız Sa­yın Ba­ka­nım “So­ruş­tur­ma aç­tık.” di­ye. Be­nim me­rak et­ti­ğim şu: Aca­ba so­ruş­tur­ma açıl­ma­dan ön­ce, bu baş­vu­ru­yu da­ha ön­ce red­de­den ge­nel mü­dür han­gi ge­rek­çey­le gö­rev­den alın­dı, ay­rıl­mak zo­run­da kal­dı, is­ti­fa et­mek zo­run­da kal­dı?

İkin­ci­si, ko­nuş­ma­nız­da “Es­ki alış­kan­lık­la­rı tek­rar et­mek is­te­mi­yo­ruz.” di­ye bir cüm­le­niz ol­muş­tu. Doğ­ru­dur, tek­rar et­me­mek ge­re­ki­yor. Tür­ki­ye Pet­rol­le­ri Ano­nim Or­tak­lı­ğı­nın Ge­nel Mü­dü­rü gö­re­vin­den ay­rı­lıp bir özel ku­ru­lu­şun, ener­ji ku­ru­lu­şu­nun ba­şı­na geç­ti. Aca­ba, es­ki alış­kan­lık­la­rı tek­rar et­me­ye­rek, bu ge­nel mü­dür hak­kın­da 2531 sa­yı­lı Ya­sa­’­ya gö­re Ba­kan­lı­ğı­nız avu­kat­la­rı suç du­yu­ru­sun­da bu­lun­du­lar mı?

Bir üçün­cü­sü: Ba­kan­lı­ğı­nız mü­fet­tiş­le­ri­nin yaz­mış ol­du­ğu bir ra­por var­dı. Mu­ha­ke­mat Ge­nel Mü­dür­lü­ğü­ne sor­du­ğu­nuz, bu yap-iş­let-dev­ret­ten ötü­rü ka­mu­nun uğ­ra­dı­ğı za­rar do­la­yı­sıy­la, Mu­ha­ke­mat Ge­ne­l…

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Kı­lıç­da­roğ­lu.

Sa­yın Tü­tün­cü, bu­yu­run efen­dim.

ENİS TÜ­TÜN­CÜ (Te­kir­dağ) – Te­şek­kür ede­rim Sa­yın Baş­kan.

Sa­yın Ba­ka­na bir so­ru yö­nel­te­ce­ğim ara­cı­lı­ğı­nız­la.

Ame­ri­ka Bir­le­şik Dev­let­le­ri­’n­de son otuz yıl­dır, Av­ru­pa Bir­li­ğin­de ise son yir­mi yıl­dır ye­ni nük­le­er re­ak­tör si­pa­ri­şi ve­ril­me­di­ği bil­di­ri­li­yor. Bu­nun ana ne­de­ni ne­dir? Bir.

Ay­nı çer­çe­ve­de, bir tek -bi­le­bil­di­ği­miz ka­da­rıy­la- Fin­lan­di­ya­’­ya, 2005’te, Av­ru­pa ba­sınç­lı re­ak­tör si­pa­ri­şi ve­ril­di. An­cak, bu da on se­kiz ay ge­cik­ti­ril­di ve Fin­lan­di­ya -bi­ze ge­len bil­gi­le­re gö­re- bu­nu ip­tal et­mek aşa­ma­sı­na gel­miş. Bu du­rum çer­çe­ve­sin­de, bu ya­sa ta­sa­rı­sın­da bu şekil­de ısrar edil­me­si­nin ger­çek ne­de­ni ne­dir Sa­yın Baş­kan?

Te­şek­kür ede­rim.

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Tü­tün­cü.

Bu­yu­run Sa­yın Öz­türk.

ALİ RI­ZA ÖZ­TÜRK (Mer­sin) – Sa­yın Ba­ka­nım, nük­le­er san­tral ya­pı­la­cak yer­ler ara­sın­da Mer­sin Ak­ku­yu var mı­dır?

İkin­ci so­rum: Dün­ya ge­ne­lin­de, ener­ji tü­ke­ti­min­de nük­le­er ener­ji­nin pa­yı ne ka­dar­dır? Ye­ni­le­ne­bi­lir ener­ji kay­nak­la­rıy­la kı­yas­lan­dı­ğın­da bu ka­dar risk al­ma­ya de­ğer mi?

Üçün­cü so­rum: Ze­hir do­lu atık­la­rın Tuz­la sa­hil­le­rin­de de­po­lan­dı­ğı bir ül­ke­de, rad­yo­ak­tif mad­de içe­ren nük­le­er atık­la­rı, ne­re­de ve na­sıl sak­la­ma­yı dü­şü­nü­yor­su­nuz?

Dör­dün­cü so­rum: Nük­le­er atık­lar­dan tek­rar ham­mad­de ka­za­nıl­ma­sı­na iliş­kin, dün­ya­da, eko­no­mik ola­rak uy­gu­la­nan pro­je­ler var mı­dır?

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Öz­türk.

Bu­yu­run Sa­yın Uras.

MEH­MET UFUK URAS (İstan­bul) – Efen­dim, bi­raz ön­ce Sa­yın Ba­ka­na sor­muş­tum, ama so­ru yo­ğun­lu­ğun­dan herhâlde, ce­vap­sız kal­dı; bir da­ha tek­rar­la­mak is­te­rim.

OEC­D’­ye bağ­lı IE­A (ya­ni, Ulus­la­ra­ra­sı Ener­ji Ajan­sı)’nın uy­gu­la­ma an­laş­ma­la­rın­dan ET­SAP (Energy Tech­no­logy Systems Analy­sis Prog­ram)’a üye olan Tür­ki­ye­’­nin, ener­ji sek­tö­rü ka­rar des­tek­le­me sis­tem­le­ri­ni ge­liş­ti­rip uy­gu­la­yan bu uy­gu­la­ma an­laş­ma­sın­dan ne­den ay­rıl­dı­ğı­nı sor­muş­tum. Bu prog­ram kap­sa­mın­da, tüm dün­ya ül­ke­le­ri, ener­ji sek­tö­rün­de bi­linç­li ka­rar ver­me mo­del­le­ri ve ya­zı­lım­la­rı ge­liş­ti­rip uy­gu­la­mak­ta­dır. Ne­den çık­tık, ay­rıl­dık?

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Uras.

Bu­yu­run Sa­yın Emek.

ATİ­LA EMEK (An­tal­ya) – Te­şek­kür ede­rim Sa­yın Baş­kan.

Sa­yın Ba­kan, nük­le­er ener­ji san­tral­le­ri­ni tar­tış­tı­ğı­mız şu otu­rum­da, si­zin da­ha ön­ce, 22’nci Dö­nem­de Par­la­men­to­muz­dan ge­çir­di­ği­miz Ma­den Ya­sa­sı­’y­la il­gi­li tüm ül­ke­miz­de Ma­den Ya­sa­sı­’­nın, özel­lik­le kum, ça­kıl ve taş ocak­la­rıy­la aç­tı­ğı tah­ri­bat, özel­lik­le se­çim böl­gem An­tal­ya açı­sın­dan dü­şün­dü­ğü­müz za­man, çev­re­yi, ta­rı­mı, tu­riz­mi âde­ta teh­dit eder nok­ta­da ol­du­ğu­nu da­ha ön­ce­ki otu­rum­lar­da pay­laş­mış­tık.

Şim­di, ilk, bu ko­nu­yu si­zin­le pay­laş­tı­ğı­mız za­man -ha­tır­la­ya­cak­sı­nız Sa­yın Ba­kan- Sam­su­n’­da bir in­ce­le­me­ye git­ti­ğim za­man, da­ha acı­sı “bu, maf­ya­nın eli­ne düş­müş, bu alan” di­ye ifa­de­niz var­dı.

Ge­çen yıl büt­çe gö­rüş­me­le­rin­de, özel­lik­le Ya­sa­’­nın göz­den ge­çi­ri­le­ce­ği­ni ve sü­rat­le bun­la­rın gi­de­ri­le­ce­ği­ni ifa­de et­miş ol­ma­nı­za rağ­men hâlâ bir de­ği­şik­lik ol­ma­dı Sa­yın Ba­kan. Bu­nu, ne za­man ger­çek­leş­ti­re­ce­ğiz?

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Emek.

Bu­yu­run Sa­yın Kul­ku­loğ­lu.

MEH­MET ŞEV­Kİ KUL­KU­LOĞ­LU (Kay­se­ri) – Sa­yın Baş­ka­nım, te­şek­kür edi­yo­rum.

Sa­yın Ba­kan, An­ka­ra 11. Ağır Ce­za Mah­ke­me­si, ener­ji yol­suz­lu­ğuy­la il­gi­li bir da­va­yı so­nuç­lan­dır­dı. Suç iş­le­mek ama­cıy­la ku­ru­lan ör­gü­te üye ol­mak, iha­le­ye fe­sat ka­rış­tır­mak, ken­di­si­ne ve ya­kın­la­rı­na çı­kar sağ­la­mak suç­la­rın­dan ce­za alan bü­rok­rat­la­rın ata­ma­la­rı için si­zin de im­za­nız bu­lu­nan ka­rar­na­me Sa­yın Cum­hur­baş­ka­nı Ah­met Nec­det Se­zer ta­ra­fın­dan ge­ri­ye gön­de­ril­miş mi­dir? Eğer gön­de­ril­di ise Ba­kan­lı­ğı­nız bu isim­le­ri tek­rar Cum­hur­baş­ka­nı­na sun­muş mu­dur? Ba­kan­lı­ğı­nı­zın suç ör­güt­le­ri­ne bu­laş­mış bu isim­ler­de ısrar et­me­si­nin ge­rek­çe­le­ri ne­dir? Cum­hur­baş­ka­nı ta­ra­fın­dan atan­ma­la­rı uy­gun bu­lun­ma­yan bu bü­rok­rat­la­rın vekâlet­le gö­rev­len­di­ril­me­le­ri­nin ge­rek­çe­le­ri ne­dir?

Te­şek­kür edi­yo­rum.

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Kul­ku­loğ­lu.

So­ru iş­le­mi bit­miş­tir.

Sa­yın Ba­kan bu­yu­run efen­dim.

ENER­Jİ VE TA­Bİ­İ KAY­NAK­LAR BA­KA­NI MEH­MET HİL­Mİ GÜ­LER (Or­du) - Şim­di, bu ata­ma­lar­dan böy­le bir ayık­la­ma ya­pa­cak olur­sak, ay­nı şekil­de, onun da tas­di­kin­den, Sa­yın Cum­hur­baş­ka­nı­nın da tas­di­kin­den ge­çen, su­çu olan ki­şi­ler ora­da da ola­bi­li­yor. İnsan­lar ha­ta yap­tık­ça bun­la­rı de­ğer­len­dir­mek de bi­ze dü­şü­yor. Onun için bu­ra­da öy­le bir ay­rım yap­ma­ya ge­rek yok, çün­kü dev­let­te sü­rek­li­lik esas­tır. O şekil­de bir ayık­la­ma ya­par­sak ay­nı ka­rar­na­mey­le onay­la­dı­ğı ki­şi­ler­den de suç­lu­la­rın ol­ma ih­ti­ma­li var. Onun için bu ay­rı me­se­le, ya­ni bu­ra­da ola­yı o şek­le çek­mek ada­let­siz­lik olur, dü­rüst­çe de ol­maz.

Ma­den Ka­nu­nu­’y­la il­gi­li, An­tal­ya­’y­la il­gi­li­… Ha­ki­ka­ten bu taş ocak­la­rı ger­çek­ten bi­zi de ra­hat­sız eden bir ko­nu. Yal­nız, bu­nu bi­zim Ba­kan­lık­la bir­leş­tir­mek doğ­ru de­ğil, çün­kü bir ara­ma ruh­sa­tı var, bir de iş­let­me ruh­sa­tı var. Biz ara­ma ruh­sa­tı ver­di­ği­miz hâlde, iş­let­me ruh­sa­tı için ma­hallî yö­ne­ti­ci­ler­den izin alı­yor­lar. Bu­na si­zin hem­şeh­ri­le­ri­niz de dâhil, bi­zim­ki­ler de dâhil, ya­ni ay­nı ha­ta­… Ya­ni, ÇED ra­po­ru ge­rek­me­den ay­nı ara­ma ruh­sa­tıy­la, ma­a­le­sef, onu is­tis­mar ede­rek kul­la­nan­lar var. Ama, bu ne­ti­ce­de he­pi­mi­zin so­ru­nu, ye­rel de ol­sa, mer­kezî de ol­sa bi­zim so­ru­nu­muz. Bu­nun için Ma­den Ya­sa­sı­’­nı de­ğiş­ti­re­ce­ğiz, an­cak Mec­li­sin çok yo­ğun bir gün­de­mi ol­du­ğu içi­n… Bu son Kaz Da­ğı me­se­le­si­ni de, şim­di Art­vi­n’­de Ce­rat­te­pe de çık­tı, bun­la­rın üze­ri­ne ke­sin ola­rak gi­dip çö­ze­ce­ğiz. An­cak, bu­nu ya­pa­rak biz Tür­ki­ye'nin zen­gin­lik­le­ri­ni de kul­lan­mak is­ti­yo­ruz. Özel­lik­le bu taş ocak­la­rı ko­nu­sun­da, in­şa­at da iyi pa­ra et­ti­ği için, çok uza­ğa git­me­den, ma­a­le­sef, en ya­kın yer­den, ba­zen de kı­sa yol­dan gi­de­rek -tır­nak için­de- bu izin­le­ri ala­bi­li­yor­lar. Bu­nun­la he­pi­mi­zin mü­ca­de­le et­me­si la­zım ve Ma­den Ya­sa­sı­’­nı da dü­zel­te­ce­ğiz. Siz­ler de bu nok­ta­da eğer des­tek­ler­se­niz bu­nu gün­de­me alı­rız, ha­zır­lı­ğı­mız he­men he­men ta­mam, ya­ni ora­da me­se­le yok.

Öbür ta­raf­tan, bu Tür­ki­ye Pet­rol­le­ri Ge­nel Mü­dür­lü­ğüy­le il­gi­li onun üze­rin­de dur­duk, hu­ku­ki ola­rak in­ce­le­dik ve ora­da bir so­run gö­zük­me­di. Ama yi­ne de böy­le bir şeyin tar­tış­ma­sı ba­sın­da da ya­pıl­dı, bu­nu biz hu­ku­ki ola­rak in­ce­le­dik, bir so­run gör­me­dik, bu­nun­la il­gi­li mah­ke­me ka­rar­la­rı da var, do­la­yı­sıy­la bir so­run gö­zük­mü­yor.

Sa­yın Tü­tün­cü­’­ye ce­vap ola­rak şun­la­rı söy­le­ye­bi­li­rim: Bah­set­ti­ği­niz ül­ke­ler­de mev­cut san­tral­le­rin up­gra­de edil­me­siy­le, mo­der­ni­ze edil­me­siy­le, ge­liş­ti­ril­me­siy­le ka­pa­si­te ar­tı­rım­la­rı ağır­lık­lı ola­rak yer alı­yor. An­cak si­ze şunu söy­le­ye­yim: Ja­pon­ya­’­da 55 ta­ne var, 12 ta­ne­si ye­ni in­şa edi­li­yor; Ka­na­da­’­da 18 ta­ne var, 2 ta­ne da­ha in­şa edi­li­yor; Bul­ga­ris­ta­n’­da 4 ta­ne, 2 ta­ne­si in­şa edi­li­yor; Rus­ya­’­da 31 ta­ne nük­le­er san­tral var, 1 ta­ne da­ha in­şa edi­li­yor; Uk­ray­na, ki Çer­no­bi­l’­in ol­du­ğu yer, Çer­no­bil ka­za­sın­dan son­ra -ki onu nük­le­er ener­jiy­le mu­ka­ye­se et­me­mek la­zım, çün­kü ama­cı fark­lıy­dı Uk­ray­na­’­da­ki o san­tra­lin, si­lah da üre­ten bir san­tral­di- ora­da, o olay­dan son­ra, be­nim bil­di­ğim, 4 üni­te da­ha in­şa edil­di. As­lın­da, böy­le bir ör­nek ver­mem de yan­lış olur. Ta­bii ki, so­ru­nu­zu ce­vap­lan­dır­mak için bu ör­nek­le­ri ve­ri­yo­rum. As­lın­da, ted­bi­ri­ni al­dık­tan son­ra, ön­le­mi­ni al­dık­tan son­ra bir so­run gö­zük­mü­yor ve bu­nu da biz ya­pa­ca­ğız.

Ay­rı­ca, Ame­ri­ka Bir­le­şik Dev­let­le­ri, elek­trik üre­ti­min­de­ki nük­le­er pa­yı­nı 2005’te yüz­de 20 iken 2020’de yüz­de 25’e, 2050’de yüz­de 50’ye çı­kart­mak üze­re ka­rar al­dı. Sa­yın Bus­h’­un bu­nun­la il­gi­li bir prog­ra­mı var, nük­le­er prog­ra­mı baş­la­tı­yor. Sa­yın Bla­ir “Nük­le­er rö­ne­sans” di­ye İngil­te­re­’­de bu ça­lış­ma­la­rı baş­lat­tı. İskan­di­nav ül­ke­le­rin­de, Fin­lan­di­ya­’­da ka­pat­ma di­ye bir şey söz ko­nu­su de­ğil, ikin­ci üni­te­nin plan­la­ma­sı ya­pı­lı­yor.

Bu­ra­da, bir bil­gi kir­li­li­ği var. As­lın­da, bi­zim üze­rin­de dur­ma­mız ge­re­ken en önem­li nok­ta, çev­re kir­li­li­ğin­den çok bil­gi kir­li­li­ği­ne ağır­lık ver­me­miz ve bu­ra­da, ma­a­le­sef, bi­zim in­sa­nı­mız, bu son za­man­lar­da, ta­raf­tar psi­ko­lo­ji­siy­le olay­la­rı tar­tı­şı­yor. Bu, ta­raf­tar psi­ko­lo­ji­siy­le tar­tış­mak, za­man za­man bi­zi ya­nıl­gı­la­ra gö­tü­re­bi­li­yor. Bu­ra­da bi­zim he­de­fi­mi­zin ve kul­lan­dı­ğı­mız ens­trü­ma­nın bi­lim­sel ve tek­nik ol­ma­sı la­zım ve ob­jek­tif ol­ma­sı la­zım.

Ben, bu­ra­da, Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti­’­nin bir Ba­ka­nı ola­rak, si­ze, müm­kün ol­du­ğu ka­dar ob­jek­tif ka­la­rak bu bil­gi­le­ri ver­me­ye ça­lı­şı­yo­rum. Bun­la­rı da ay­rı­ca çek et­me­miz müm­kün.

Sa­yın Ura­s’­la il­gi­li ola­ra­k… Bu, çok spe­si­fik bir ko­nu. Onun için ar­ka­daş­la­rım ba­na bir not ha­zır­la­dı­lar: ET­SAP ka­rar mo­de­li­nin kul­la­nı­mın­dan vaz­ge­çil­miş de­ğil. An­cak, Ba­kan­lı­ğı­mız­ca, fark­lı bir ka­rar des­tek mo­de­li olan ve yi­ne Ulus­la­ra­ra­sı Ener­ji Ajan­sı ta­ra­fın­dan ge­liş­ti­ri­len EN­PEP mo­de­li za­ten şu an­da kul­la­nı­lı­yor. Bu ko­nu­da eğer de­tay is­ter­se­niz, uz­man ar­ka­daş­la­rım­la si­zi gö­rüş­tü­re­bi­li­rim. Ya­ni, bu­ra­da mo­del fark­lı­lı­ğı var, as­lın­da vaz­ge­çil­miş de­ğil. De­ği­şik mo­del­ler, bu bil­gi­sa­yar tek­no­lo­ji­siy­le be­ra­ber, da­ta­lar ge­liş­tik­çe bun­lar ele alı­na­bi­li­yor.

Dün­ya­da nük­le­er ener­ji kul­la­nım ora­nı yüz­de 18. Ya­ni, bü­tün  dün­ya­ya ba­ka­cak olur­sa­k…

BAŞ­KAN – Sa­yın Ba­ka­nım, sü­re­niz dol­du, lüt­fen ta­mam­lar mı­sı­nız.

ENER­Jİ VE TA­Bİİ KAY­NAK­LAR BA­KA­NI MEH­MET HİL­Mİ GÜ­LER (Or­du) – Pe­ki efen­dim.

…Dört yüz kırk bir ta­ne­si­ni eğer dur­dur­muş ol­sak, bun­dan çok da­ha faz­la kar­bon­di­ok­sit çı­ka­cak. Bir de onu dü­şün­mek la­zım. On­la­rın hep­si­ni dur­du­rup da kö­mür san­tra­li ya­pıp, eğer akış­kan ya­tak gi­bi de bir tek­no­lo­ji kul­lan­maz­sak, bir de bu­nun et­ki­si­ni dü­şün­mek la­zım çev­re açı­sın­dan.

Te­şek­kür ede­rim.

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Ba­kan.

Mad­de üze­rin­de iki öner­ge var­dır. Öner­ge­le­ri ön­ce ge­liş sı­ra­sı­na gö­re oku­ta­ca­ğım, son­ra ay­kı­rı­lık sı­ra­sı­na gö­re iş­le­me ala­ca­ğım.

İlk öner­ge­yi oku­tu­yo­rum:

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­na

Gö­rü­şül­mek­te olan ta­sa­rı­nın 1. mad­de­si­nin aşa­ğı­da­ki şekil­de de­ğiş­ti­ril­me­si­ni arz ve tek­lif ede­riz.

	Ok­tay Vu­ral	Meh­met Şan­dır	Ali Tor­lak
	İzmir	Mer­sin	İstan­bul
	Bey­tul­lah Asil	Ah­met Or­han	Yıl­maz Tan­kut
	Es­ki­şe­hir	Ma­ni­sa	Ada­na

Mad­de 1. “Bu Ka­nu­nun ama­cı; ül­ke­mi­zin gü­ven­li­ği ve re­fa­hı­nın ar­tı­rıl­ma­sı ve ile­ri tek­no­lo­ji­nin ül­ke­mi­ze trans­fe­ri ile ül­ke­mi­zin ener­ji gü­ven­li­ği ve çe­şit­li­li­ği­nin sağ­lan­ma­sı için ulus­la­ra­ra­sı gü­ven­lik stan­dart­la­rı­na uy­gun bir bi­çim­de nük­le­er ener­ji san­tral­le­ri ku­rul­ma­sı, iş­le­til­me­si ve ener­ji sa­tı­şı­na iliş­kin usul ve esas­la­rı be­lir­le­mek­tir.”

BAŞ­KAN – Şim­di, mad­de­ye en ay­kı­rı öner­ge­yi oku­tup iş­le­me ala­ca­ğım.

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­na

Gö­rü­şül­mek­te olan 45 sı­ra sa­yı­lı Ta­sa­rı­nın 1. mad­de­si­nin aşa­ğı­da­ki şekil­de de­ğiş­ti­ril­me­si­ni arz ve tek­lif ede­riz.

	Os­man Coş­ku­noğ­lu	Ta­ci­dar Sey­han	Hik­met Eren­ka­ya
	Uşak	Ada­na	Ko­ca­e­li
	Ali Su­sam	Tay­fun Sü­ner	Şev­ket Kö­se
	İzmir	An­tal­ya	Ko­ce­li
	Hu­lu­si Gü­vel		Ali Rı­za Öz­türk
	Ada­na		Mer­sin

Mad­de (1) “Bu Ka­nu­nun ama­cı; ener­ji plan ve po­li­ti­ka­la­rı­na uy­gun bi­çim­de nük­le­er tek­no­lo­ji­nin ge­liş­ti­ril­me­si, el­de edi­len kay­nak­la­rın kul­la­nıl­ma­sı, nük­le­er tek­no­lo­ji­ye da­ya­lı en­düs­tri­le­rin ge­liş­ti­ril­me­si­ne iliş­kin usul ve esas­la­rı be­lir­le­mek­tir.”

BAŞ­KAN – Ko­mis­yon öner­ge­ye ka­tı­lı­yor mu?

SA­NA­Yİ, Tİ­CA­RET, ENER­Jİ, TA­Bİ­İ KAY­NAK­LAR, BİL­Gİ VE TEK­NO­LO­Jİ KO­MİS­YO­NU BAŞ­KA­NI SO­NER AK­SOY (Kü­tah­ya) – Ka­tıl­mı­yo­ruz efen­dim.

BAŞ­KAN – Hükûmet ka­tı­lı­yor mu?

ENER­Jİ VE TA­Bİ­İ KAY­NAK­LAR BA­KA­NI MEH­MET HİL­Mİ GÜ­LER (Or­du) – Ka­tıl­mı­yo­ruz efen­dim.

Söz is­te­yen var mı?

TA­Cİ­DAR SEY­HAN (Ada­na) – Söz is­ti­yo­rum Sa­yın Baş­kan.

BAŞ­KAN – Bu­yu­run Sa­yın Ta­ci­dar Sey­han.

TA­Cİ­DAR SEY­HAN (Ada­na) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; ben, Sa­yın Ba­ka­nı da, Ada­let ve Kal­kın­ma Par­ti­si adı­na ko­nu­şan mil­let­ve­kil­le­ri­ni de dik­kat­le din­le­dim. Bu Ka­nu­n’­un ama­cı­nı an­la­tır­ken ay­nı be­nim öner­ge­de söy­le­dik­le­ri­mi ifa­de et­ti­ler. Nük­le­er tek­no­lo­ji­nin ge­liş­ti­ril­me­si­ni sağ­la­mak, bu ko­nu­da ça­lış­ma­lar yap­mak. Ama her ne hik­met­se, söy­le­dik­le­riy­le şim­di çe­li­şi­yor­lar. Ya Ka­nun fark­lı -ka­bul edin- ya söy­le­dik­le­ri­niz fark­lı. Siz ko­nu­yu baş­ka yer­den ele alı­yor­su­nuz. Han­gi­si doğ­ru? Ben si­ze is­ter­se­niz bu­ra­da­ki ama­cı bir oku­ya­yım, ka­yıt­la­ra geç­me­si açı­sın­dan oku­yo­rum: “…­Kanu­nun ama­cı; ener­ji plan ve po­li­ti­ka­la­rı­na uy­gun bi­çim­de, elek­trik ener­ji­si üre­ti­mi­ni ger­çek­leş­ti­re­cek nük­le­er san­tral­le­rin ku­rul­ma­sı, iş­le­til­me­si ve ener­ji sa­tı­şı­na uy­gun usûl ve esas­la­rın be­lir­len­me­si.” O za­man bir hak­kı tes­lim edin. Bu Ka­nun sa­de­ce nük­le­er san­tral­le il­gi­li. Nük­le­er tek­no­lo­jiy­le il­gi­li o söy­le­dik­le­ri­ni­zin hep­si­ni alın bir ke­na­ra ko­yun, nük­le­er tek­no­lo­jiy­le il­gi­li ka­nu­nu bir da­ha ge­ti­re­ce­ğiz de­yin. Ya bu öner­ge­ye evet de­yin ya da bu­nu bir da­ha ko­nuş­ma­yın bu­ra­da, bu işi bi­ti­re­lim. Bu Ka­nu­n’­da öy­le bir şey amaç­la­mı­yor­su­nuz. Söy­le­di­ği­niz­le siz çe­li­şi­yor­su­nuz.

Şim­di, ta­bi­i, ör­nek­ler ve­ri­li­yor. El­bet­te Ka­nu­n’­a böy­le bir amaç ek­le­mek is­te­rim. Ge­ti­ri­yor­su­nuz, dün­ya­da, nük­le­er ener­ji ko­nu­sun­da ör­nek­ler ve­ri­yor­su­nuz. “Yüz­de 70’ini kul­la­nan ül­ke­ler de var nük­le­er ener­ji­de­n…” doğ­ru.

Sa­yın Ba­kan, siz de bi­li­yor­su­nuz yüz­de 98’ini je­o­ter­mal­den sağ­la­yan ül­ke­ler de var, böy­le bir şey de var. Ya­ni, eks­trem bir şeyi or­ta­ya ko­ya­ra­k…

De­ni­li­yor ki: “Ba­zı san­tral­ler si­lah te­min et­mek ama­cıy­la ku­rul­muş­tu.” İlk dö­nem­de ku­ru­lan­la­rın hep­si bu amaç­la ku­rul­muş­tu. “Üçün­cü dün­ya ül­ke­le­rin­de ni­ye yok? Bun­lar tek­no­lo­ji­ye sa­hip” de­ne­ti­mi el­le­ri­ne ge­çi­re­ne ka­dar bu ül­ke­le­rin nük­le­er si­lah tek­no­lo­ji­si­ni el­de ede­cek, hat­ta o atı­ğı kul­la­na­bi­le­cek de­ne­tim­den yok­sun­ken bu tek­no­lo­ji­ye sa­hip ol­ma­la­rı­nı is­te­me­di­ler.

Şim­di, he­pi­niz bi­li­yor­su­nuz -kö­mür hak­kın­da ko­nu­şan ar­ka­daş­la­rı­mız da- yüz­de 70’i ter­mik san­tral, ge­ri­ye kal­dı yüz­de 30. Onun içe­ri­sin­de ne var? Bir ya­kıt tek­no­lo­ji­si, bir atık tek­no­lo­ji­si. Bu­nun da iki­si it­hal. Biz di­yo­ruz ki, ge­lin, ya­kıt ve atık tek­no­lo­ji­si ko­nu­sun­da nük­le­er ener­ji­yi, ya­tı­rım, ar-ge­’­yi des­tek­le­ye­cek bir ka­nun ya­pa­lım be­ra­ber. Bu ol­ma­dan ben bu­na ni­ye evet di­ye­yim? Üs­te­lik, 600 me­ga­va­tı sır gi­bi sak­la­ya­ra­k… Ya­rın ne ola­cak ne ge­le­cek bu ül­ke­nin ba­şı­na bi­li­yor mu­su­nuz? O 600 me­ga­vat da bel­ki dü­şe­cek, ba­zı şir­ket­ler Tür­ki­ye­’­nin ka­pı­sı­na da­ya­na­cak. Ben, bu ül­ke çöp­lük ol­sun is­te­mi­yo­rum. De­ne­tim ka­nu­nu­nu da bu yüz­den is­ti­yo­rum.

Şim­di, de­ğer­li ar­ka­daş­lar, akış­kan ya­ta­ğa da bir atıf­ta bu­lun­du Sa­yın Ba­kan. Bu­nun na­sıl kul­la­nıl­dı­ğı bel­li. Fil­tre­de ye­ni tek­no­lo­ji kul­la­nı­lan yer­ler­de bu ko­nu­da hak­kı­nı tes­lim edi­yo­rum. Bu­ra­lar­da çev­re kir­li­li­ği ora­nı son de­re­ce düş­tü, ama her yer bu­na geç­me­di.

Akış­kan ya­ta­ğın es­pri­si şu: Gra­nür­lü hâlin­de yan­ma hı­zı­nı güç­len­di­ri­yor bi­li­yor­su­nuz. Da­ha az şey­le da­ha çok ve­rim el­de et­mek, el­bet­te bu­nu is­te­rim. Bu­nu is­te­me­nin çev­re kir­li­li­ğiy­le ne ala­ka­sı var, iki­si­ni bir­bi­ri­ne ka­rış­tı­ra­rak söy­le­me­mek la­zım. Bu­ra­da tek­nik mu­ha­se­be ya­pa­cak olur­sak bu Ka­nun hiç bit­mez, ama doğ­ru koy­mak la­zım. Tek is­te­di­ğim bu.

Ta­bi­i, bu ka­pa­si­te­ye, de­ğer­li ar­ka­da­şım “yet­mez” de­di Tür­ki­ye­’­de­ki ener­ji san­tral­le­ri. Bu­ra­da da bir doğ­ru­yu söy­le­mek la­zım. Sa­yın Ba­kan, çı­kı­yor, 78 bin me­ga­vat­lık rüzgâr mü­ra­ca­a­tın­dan bah­se­di­yor, “Emi­nim 45 bin me­ga­va­tı dev­re­ye gi­re­cek­tir.” di­yor, ne­hir san­tral­le­ri­ne ba­kar­sa­nız, aman Al­la­h’­ım, uç­tuk git­tik za­ten, pro­je gel­di mi, ya­pıl­mış gi­bi söy­lü­yor. Sa­yın Ba­ka­nın de­di­ği­ni dik­ka­te alır­sa­nız, on­lar ger­çek­leş­ti­ri­lir­se si­zin bu sı­kın­tı­nız çö­zü­lür, ya onu red­de­din ya söy­le­di­ği­ni­zi red­de­din.

Son ola­rak, bu do­ğal gaz me­se­le­sin­de de şunu söy­le­mek is­ti­yo­rum: De­ğer­li ar­ka­daş­lar, do­ğal ga­za ba­ğım­lı ener­ji üre­ti­mi­miz ger­çek­ten çok faz­la. Fark­lı yer­ler­den do­ğal gaz alı­yo­ruz ama, eğer, za­ten do­ğal gaz bu ül­ke­de üre­ti­li­yor­sa, böy­le bir re­zerv var­sa, eğer çı­ka­ra­bi­li­yor­sa­nız bu­nu ener­ji üre­ti­mi­niz­de kul­la­na­bi­lir­si­niz.

Pet­rol Ka­nu­nu­’n­da da bir ha­ta yap­tı­nız Sa­yın Ba­kan, çı­kan do­ğal gaz ve pet­ro­lün ta­ma­mı­nı ih­raç ede­bil­me yet­ki­si­ni o Ka­nu­n’­a ko­ya­rak ken­di ül­ke­miz­de­ki do­ğal ga­zın iç pi­ya­sa­da kul­la­nım ga­ran­ti­si­ni or­ta­dan kal­dır­dı­nız ve o Pet­rol Ka­nu­nu hâlâ bu­ra­da bek­li­yor. Ben si­ze söy­le­ye­yim, 70 do­lar­da iti­raz edi­yor­duk, şim­di 90 do­la­ra çık­tı. Ne söy­le­di­ği­ni­zi, ne dü­şün­dü­ğü­nü­zü çok me­rak edi­yo­rum. Şim­di, fi­zibl mı, de­ğil mi; na­sıl de­ğer­len­di­re­ce­ği­ni­zi me­rak edi­yo­rum. Nük­le­er ener­ji­ye ba­kar­ken, lüt­fen duy­gu­sal­lı­ğı bir ke­na­ra bı­ra­ka­ra­k…

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN – Sö­zü­nü­zü ta­mam­lar mı­sı­nız Sa­yın Sey­han.

TA­Cİ­DAR SEY­HAN (De­vam­la) – Ta­mam­lı­yo­rum Sa­yın Baş­kan, çok te­şek­kür ede­rim.

…biz ta­raf­tar psi­ko­lo­ji­siy­le bak­ma­yız. Biz Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si­yiz, bu ül­ke­nin ta­şın­da top­ra­ğın­da, her met­re­ka­re­sin­de alın te­ri­miz var. Bu ül­ke­yi ku­ran par­ti­yiz. Ye­ni­le­ne­bi­lir ener­ji bu­ra­da gö­rü­şü­lür­ken ik­ti­da­ra des­tek ve­ren, je­o­ter­mal­de, ener­ji ve­rim­li­li­ğin­de ik­ti­da­ra des­tek ve­ren bir Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si­ni, bu­gün nük­le­er ener­ji­de ta­raf­tar psi­ko­lo­ji­siy­le it­ham et­mek ka­dar hak­sız, yer­siz bir suç­la­ma ola­maz. Bu ül­ke­nin men­fa­a­ti­ne ne ge­ti­rir­se­niz ar­ka­sın­da­yız, bu mil­let adı­na da bin­ler­ce te­şek­kür ede­riz, ama biz ül­ke çı­kar­la­rın­dan ve men­fa­a­tin­den ba­ka­rız, hiç­bir za­man ül­ke men­fa­a­ti­ne ge­len ka­nu­nun ta­raf­ta­rı­na bak­ma­yız.

Bu duy­gu ve dü­şün­ce­ler­le he­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Sey­han.

Öner­ge­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… Öner­ge ka­bul edil­me­miş­tir.

Di­ğer öner­ge­yi oku­tu­yo­rum:

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­na

Gö­rü­şül­mek­te olan ta­sa­rı­nın 1. mad­de­si­nin aşa­ğı­da­ki şekil­de de­ğiş­ti­ril­me­si­ni arz ve tek­lif ede­riz.

                                                                                       Ok­tay Vu­ral (İzmir) ve ar­ka­daş­la­rı

Mad­de 1.”- Bu Ka­nu­nun ama­cı; ül­ke­mi­zin gü­ven­li­ği ve re­fa­hı­nın ar­tı­rıl­ma­sı ve ile­ri tek­no­lo­ji­nin ül­ke­mi­ze trans­fe­ri ile ül­ke­mi­zin ener­ji gü­ven­li­ği ve çe­şit­li­li­ği­nin sağ­lan­ma­sı için ulus­la­ra­ra­sı gü­ven­lik stan­dart­la­rı­na uy­gun bir bi­çim­de nük­le­er ener­ji san­tral­le­ri ku­rul­ma­sı, iş­le­til­me­si ve ener­ji sa­tı­şı­na iliş­kin usul ve esas­la­rı be­lir­le­mek­tir.”

BAŞ­KAN – Sa­yın Ko­mis­yon öner­ge­ye ka­tı­lı­yor­lar mı?

SA­NA­Yİ, Tİ­CA­RET, ENER­Jİ, TA­Bİ­İ KAY­NAK­LAR, BİL­Gİ VE TEK­NO­LO­Jİ KO­MİS­YO­NU BAŞ­KA­NI SO­NER AK­SOY (Kü­tah­ya) – Ka­tıl­mı­yo­ruz Sa­yın Baş­kan.

BAŞ­KAN – Sa­yın Hükûmet?

ENER­Jİ VE TA­Bİİ KAY­NAK­LAR BA­KA­NI MEH­MET HİL­Mİ GÜ­LER (Or­du) – Ka­tıl­mı­yo­ruz.

BAŞ­KAN – Sa­yın Vu­ral, ko­nu­şa­cak mı­sı­nız?

OK­TAY VU­RAL (İzmir) – Evet Sa­yın Baş­kan.

BAŞ­KAN – Bu­yu­run Sa­yın Vu­ral.

OK­TAY VU­RAL (İzmir) – Efen­dim, te­şek­kür edi­yo­rum.

Ta­bi­i, Sa­yın Ba­kan ta­raf­tar psi­ko­lo­ji­sin­den bah­set­ti, doğ­ru­su, ta­raf­tar psi­ko­lo­ji­si bu­ra­da. Ya­ni, bu Ka­nu­n’­un mil­le­ti­mi­zin re­fa­hı, ener­ji gü­ven­li­ği, ulus­la­ra­ra­sı gü­ven­lik stan­dart­la­rı­na uy­gun ola­rak ya­pıl­ma­sı­nı is­te­mek ki­min ta­ra­fın­da­dır, is­te­me­mek ki­min ta­ra­fı­dır, mil­le­ti­miz bu­nun ce­va­bı­nı bek­li­yor. Ya­ni, bu öner­ge­nin ta­ra­fı kim­dir? Mil­let. Di­yo­ruz ki, bu­nu gü­ven­li­ğe uy­gun ya­pın. Di­yo­ruz ki, tek­no­lo­ji­yi dik­ka­te alın. Ener­ji gü­ven­li­ği ve çe­şit­len­dir­me­si için kul­la­nın di­yo­ruz, “ha­yır” di­yor­su­nuz. İş­te, ti­pik bir  ta­raf­tar ör­ne­ği. Eğer, ger­çek­ten bun­la­ra kar­şıy­sa­nız, çı­kın de­yin ki, ar­ka­daş, biz, bu­ra­da bu gü­ven­lik­le il­gi­li hu­sus­la­rın dik­ka­te alın­ma­sı­nı is­te­mi­yo­ruz. Alın­ma­sı­nı is­ti­yor­sa­nız ta­raf ol­du­ğu­nu­zu be­lir­tin. Siz hükûmet­si­niz.

Ya­ni, şim­di Sa­yın Ba­kan be­nim ko­nuş­ma­la­rım­dan son­ra “Efen­dim, bu za­ten te­me­li tek­no­lo­ji.” de­di.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, Nük­le­er Ener­ji Ka­nu­nu AB­D’­ni­n… AB­D’­nin Nük­le­er Ener­ji Ka­nu­nu­’n­da ener­ji gü­ven­li­ğin­den, ka­mu sağ­lı­ğın­dan, ka­mu gü­ven­li­ğin­den, ulu­sal gü­ven­lik­ten bah­se­den amaç­la­rı var.

ENER­Jİ VE TA­Bİ­İ KAY­NAK­LAR BA­KA­NI MEH­MET HİL­Mİ GÜ­LER (Or­du) – Hep­si var.

OK­TAY VU­RAL (De­vam­la) - Ba­kın, ne­re­de var?

ENER­Jİ VE TA­Bİ­İ KAY­NAK­LAR BA­KA­NI MEH­MET HİL­Mİ GÜ­LER (Or­du) – Ta­ma­mı için­de.

OK­TAY VU­RAL (De­vam­la) – Efen­dim, bu nük­le­er san­tral­le­rin ku­rul­ma­sı ve iş­le­til­me­si usul ve esas­la­rı­nı­zı bağ­la­yan ge­nel çer­çe­ve yok bu­ra­da. Ne­ye gö­re ya­pa­cak­sı­nız? Bu usul ve esas ne­ye gö­re ola­cak de­ğer­li ar­ka­daş­la­rım? Var­mış, bu Ka­nu­n’­da ol­ma­yan hu­su­su baş­ka ka­nun­da­ki hu­sus­la na­sıl bağ­la­ya­cak­sı­nız? Ni­ye bu­ra­ya koy­mu­yor­su­nuz? O za­man var­sa ko­yun bu­ra­ya. Ben bir ka­nun çı­kar­tı­yo­rum, di­yo­rum ki: Bu ka­nun­da be­nim gü­ven­li­ğim önem­li, çe­şit­len­dir­mem önem­li; bun­la­rı dik­ka­te alın. Va­r… Ya­ni mu­ta­sav­ver var­lar­la bu Mec­li­sin ira­de­si­ne na­sıl ipo­tek ko­ya­cak­sı­nız? Ol­maz­sa ne ola­cak? Mec­lis red­det­ti, AK­P’­li­ler de red­det­ti, de­ğer­li ar­ka­daş­la­rım red­det­ti; ne ola­cak? Ol­maz böy­le bir şey.

Ba­kı­nız, şim­di, bü­tün bun­la­rı dik­ka­te al­dı­ğı­mız za­man, açık­ça­sı, bi­le­mi­yo­rum, dün­ya ze­hir­le­ni­yor da bi­raz da biz ze­hir­le­ne­lim ama­cıy­la sarf edi­len söz­ler çer­çe­ve­sin­de mi bu ge­ti­ril­di? Böy­le bir man­tık­la ba­ka­ma­yız. Biz ül­ke­mi­zi ve mil­le­ti­mi­zi ko­ru­ma­lı­yız. Bir mil­le­tin ama­cı bu­dur. “Ka­yıt­sız, şart­sız ege­men­lik mil­le­tin­dir.” di­yor, mil­le­ti­mi­zin men­fa­a­ti­ni ko­ru­ya­ca­ğız ki­me iha­le ya­par­sa­nız ya­pın.

Ba­kı­nız, bü­tün bun­lar­la il­gi­li amaç, ka­mu­sal amaç­lar­dır ve ka­nun­lar da ka­mu­sal amaç­lar için çı­kar­tı­lır. Bu­ra­da ka­mu­sal ama­cı gö­re­mi­yo­ruz. Bu ama­cı be­lir­ten te­mel il­ke­ler ve çer­çe­ve yok­tur. Ta­bi­i, da­ha son­ra­ki öner­ge­le­ri­miz­de de ola­cak, sa­tı­şı­na iliş­kin usul ve esas­la­r… De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, Ener­ji Pi­ya­sa­sı Ka­nu­nu çık­tı ve bu pi­ya­sa­ya gi­riş çı­kış­lar, sa­tış­la­rı ve fi­yat­la­rı bu Ka­nun çer­çe­ve­sin­de be­lir­le­nir. Da­ha son­ra EPD­K’­yı dev­re dı­şı bı­ra­kan hu­sus­lar­la il­gi­li hü­küm­le­ri­ni de ge­ti­re­ce­ğiz, böy­le bir şey ol­maz. Hem bir pi­ya­sa var hem de pi­ya­sa­ya is­tis­na­lar­la açık­ça­sı, bir şey ko­yu­yor­su­nuz, ya­ni bir boş­luk oluş­tu­ru­yor­su­nuz. Bu da doğ­ru de­ğil. Do­la­yı­sıy­la mil­le­ti­mi­zin ken­di sağ­lı­ğı­nı, gü­ven­li­ği­ni ko­ru­mak için, ener­ji san­tral­le­ri­nin ku­rul­du­ğu­na da­ir bir gü­ven­ce is­ti­yor; amaç bu. Ha, bu amaç çer­çe­ve­sin­de, siz usul ve esas­la­rı da bu­na gö­re ya­par­sa­nız, so­run yok; yap­maz­sa­nız, de­ne­tim me­ka­niz­ma­la­rı gi­rer, bu ko­nu­da si­zi so­rum­lu tu­ta­bi­li­riz. Ama bu Ka­nu­n’­un si­zi bağ­la­yan esas­la­rı ve çer­çe­ve­si ek­sik­tir. Böy­le ka­nun çı­ka­rıl­maz.

Bir di­ğer hu­sus da, açık­ça­sı, Sa­yın Ba­kan so­ru­la­rı­na ce­vap ve­rir­ken de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri­mi­zin “Is­mar­la­ma so­ru­lar.” de­di. De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, biz, mil­let­ve­kil­le­ri­miz, mil­le­ti­mi­zin ısmar­la­dı­ğı hu­sus­la­rı di­le ge­ti­ri­yo­ruz. (MHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar) Ama asıl so­run, baş­ka­la­rı­nın ısmar­la­dı­ğı ka­nun­lar­la ege­men­li­ği çar­pıt­mak, asıl yan­lış olan bu­dur. (MHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar) Bu­ra­ya ge­len her mil­let­ve­ki­li, sor­du­ğu so­ruy­la ha­zır­la­nır, biz de ha­zır­lı­ğı­mı­zı ya­pa­rak ge­li­riz. Böy­le der­me çat­ma ka­nun­lar kar­şı­sın­da yüz­ler­ce öner­ge ve­ri­le­bi­lir. O za­man, siz de, cid­di bir şekil­de ka­nu­nu ge­ti­rin. Ger­çek­ten, bu Ka­nu­n’­da, açık­ça­sı, eleş­ti­ri­le­cek çok şey var­dır. Mil­let­ve­kil­le­ri­miz mil­le­ti­mi­zin ken­di­le­ri­ne ilet­ti­ği so­run­la­rı si­ze so­rar­lar, baş­ka yer­le­rin ısmar­la­ma­sı de­ğil. Açık­ça­sı, bu ba­kım­dan da bu sö­zü­nü­zü, mil­let­ve­kil­le­ri­mi­ze yö­ne­lik bu sö­zü­nü­zü ge­ri al­ma­nı­zı is­ti­yo­ruz.

ENER­Jİ VE TA­Bİ­İ KAY­NAK­LAR BA­KA­NI MEH­MET HİL­Mİ GÜ­LER (Or­du) – Öy­le bir şey de­me­dim.

OK­TAY VU­RAL (De­vam­la) – Bi­zim, ısmar­la­ma ka­nun­la­ra kar­şı el­bet­te söy­le­ye­cek söz­le­ri­miz de olur. Bu ba­kım­da­n…

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Vu­ral.

Ko­nuş­ma­nı­zı ta­mam­lar mı­sı­nız lüt­fen.

OK­TAY VU­RAL (De­vam­la) – Çok te­şek­kür ede­rim.

Do­la­yı­sıy­la bu Ka­nu­n’­un ama­cı­nın ka­mu­sal amaç­lar doğ­rul­tu­sun­da de­ğiş­ti­ril­me­si­… Ol­ma­yan bir plan, ol­ma­yan bir po­li­ti­ka­ya uy­gun ka­nun çı­ka­rıl­maz de­ğer­li ar­ka­daş­la­rım. Ka­nu­nun üs­tün­lü­ğü, hu­ku­kun üs­tün­lü­ğü ol­du­ğu bir yer­de, ener­ji po­li­ti­ka­la­rı­na uy­gu­n… Han­gi po­li­ti­ka? Ne po­li­ti­ka­sı? Ama­cı bel­li de­ğil. Koy­muş­su­nuz ama­ca. Ya­ni, bu Mec­li­si­… Bil­me­di­ği bir pla­na, bil­me­di­ği bir po­li­ti­ka­ya uy­gun ka­nun çı­ka­rı­yo­rum de­me­niz ne de­re­ce doğ­ru­dur? Ka­nu­nu ge­ti­rin, o çer­çe­ve­de siz po­li­ti­ka­nı­zı, pla­nı­nı­zı ya­pı­nız. Ön­ce mil­let, ön­ce mil­let, ön­ce Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si, ona gö­re!

Te­şek­kür ede­rim Sa­yın Baş­kan. (MHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Vu­ral.

Öner­ge­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… Öner­ge ka­bul edil­me­miş­tir.

1’in­ci mad­de­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… 1’in­ci mad­de ka­bul edil­miş­tir.

Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, ka­nun ta­sa­rı ve tek­lif­le­ri­ni sı­ra­sıy­la gö­rüş­mek için, 8 Ka­sım 2007 Per­şem­be gü­nü, alı­nan ka­rar ge­re­ğin­ce, sa­at 14.00’te top­lan­mak üze­re bir­le­şi­mi ka­pa­tı­yo­rum.

Ka­pan­ma Sa­a­ti : 19.25