DÖNEM : 21 CİLT : 71 YASAMA
YILI : 4 T. B. M. M. TUTANAK
DERGİSİ 2 nci
Birleşim 2 . 10 . 2001 Salı İ Ç İ N D E K İ L E R
I. - GEÇEN TUTANAK ÖZETİ II. - GELEN KÂĞITLAR III. - SEÇİMLER A) Komİsyonlarda
AçIk Bulunan Üyelİklere Seçİm 1. - (10/124) esas numaralı Meclis Araştırması Komisyonunda açık bulunan
üyeliklere seçim IV. - KANUN TASARI VE TEKLİFLERİYLE
KOMİSYONLARDAN GELEN DİĞER İŞLER 1. - İzmir Milletvekili Rıfat Serdaroğlu'nun; İstanbul Milletvekili
Bülent Akarcalı'nın; Amasya Milletvekili Ahmet İyimaya'nın; Ankara Milletvekili
Yıldırım Akbulut'un; Şırnak Milletvekili Mehmet Salih Yıldırım'ın; Gaziantep
Milletvekili Ali Ilıksoy, Konya Milletvekili Ömer İzgi ve Ankara Milletvekili
Nejat Arseven'in; İstanbul Milletvekili Ziya Aktaş ve 42 Arkadaşının; Zonguldak Milletvekili Hasan Gemici'nin ve
İzmir Milletvekili Işılay Saygın'ın; Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünde
Değişiklik Yapılmasına Dair İçtüzük Teklifleri ve Anayasa Komisyonu Raporu
(2/94, 2/232, 2/286, 2/307, 2/310, 2/311, 2/325, 2/442, 2/449) (S. Sayısı: 527) 2. - Demokratik Sol Parti Genel Başkanı İstanbul Milletvekili Bülent
Ecevit, Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Osmaniye Milletvekili Devlet
Bahçeli, Anavatan Partisi Genel Başkanı Rize Milletvekili Mesut Yılmaz ile 288
Milletvekilinin Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin
Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifi ve Anayasa Komisyonu Raporu (2/803) (S.
Sayısı: 737 ve 737'ye 1 inci Ek) V. - SORULAR VE CEVAPLAR A) YazIlI
Sorular ve CevaplarI 1. - Samsun Milletvekili Musa Uzunkaya'nın, yasama faaliyetlerine
ilişkin sorusu ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Ömer İzgi'nin cevabı
(7/4592) I. - GEÇEN TUTANAK ÖZETİ 1 . 10 . 2001 PAZARTESİ TBMM Genel Kurulu saat 15.00’te açıldı. TBMM Başkanı Ömer İzgi, çalışmaların huzur ve güven içinde geçmesi,
milletin, çekilen ekonomik sıkıntılardan kurtarılması, Ulu Önder Atatürk’ün
kurduğu Laik ve Demokratik Cumhuriyetimizin güvenli geleceğinin sağlanması
çabalarında başarılı olunması ve ülkemize ve milletimize hayırlı olması
dilekleriyle, 21 inci Dönem Dördüncü Yasama Yılını, açtı. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer Genel Kurula teşrif ettiler ve
milletvekilleri tarafından ayakta alkışlandılar. İstiklal Marşı okundu. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, 21 inci Dönem Dördüncü Yasama Yılının
açılış konuşmasını yaptı. 2 Ekim 2001 Salı günü, alınan karar gereğince, saat 11.00’de toplanmak
üzere, birleşime 16.45’te son verildi.
No. : 2 II. - GELEN
KÂĞITLAR 2 . 10 . 2001
SalI Teklifler 1. - Manisa Milletvekili Ekrem Pakdemirli'nin; Türkiye
Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında İçtüzük
Teklifi (2/807) (Anayasa Komisyonuna) (Başkanlığa geliş tarihi: 25.9.2001) 2. - Niğde Milletvekili Doğan Baran'ın; Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanununda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun Teklifi (2/808) (Millî Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor
ve Plan ve Bütçe Komisyonlarına) (Başkanlığa geliş tarihi: 25.9.2001) 3. - Ankara Milletvekili Yücel Seçkiner'in; 4.7.1934
Tarih ve 2559 Sayılı Polis Vazife ve Salâhiyet Kanununun Bazı Maddelerinin
Değiştirilmesine Dair Kanun Teklifi (2/809) (İçişleri Komisyonuna) (Başkanlığa
geliş tarihi: 25.9.2001) BİRİNCİ
OTURUM Açılma Saati:
11.00 2 Ekim 2001
Salı BAŞKAN:
Başkanvekili Ali ILIKSOY KÂTİP ÜYELER:
Burhan ORHAN (Bursa), Melda BAYER (Ankara) BAŞKAN - Türkiye Büyük Millet Meclisinin 2 nci
Birleşimini açıyorum. Toplantı yetersayımız vardır; gündemin
"Seçimler" kısmına geçiyoruz. III. - SEÇİMLER A) Komİsyonlarda
AçIk Bulunan Üyelİklere Seçİm 1. - (10/124) esas numaralı Meclis
Araştırması Komisyonunda açık bulunan üyeliklere seçim BAŞKAN - Gündemin "Seçim" kısmında, Ahlat
İlçesinin sorunlarının araştırılması amacıyla kurulan (10/124) esas numaralı
Meclis Araştırması Komisyonunda boş bulunan üyelikten, Doğru Yol Partisi
Grubuna düşen 1 üyelik için, Van Milletvekili Fetullah Gültepe; Adalet ve
Kalkınma Partisi Grubuna düşen 1 üyelik için, Muş Milletvekili Sabahattin
Yıldız ve Saadet Partisi Grubuna düşen 1 üyelik için, Van Milletvekili
Fethullah Erbaş aday gösterilmişlerdir. Oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler...
Kabul edilmiştir. Alınan karar gereği, sözlü sorular ile diğer denetim
konularını görüşmüyor ve gündemin "Kanun Tasarı ve Teklifleri ile
Komisyonlardan Gelen Diğer İşler" kısmına geçiyoruz. Önce, yarım kalan işlerden başlayacağız. IV. - KANUN TASARI VE TEKLİFLERİYLE
KOMİSYONLARDAN GELEN DİĞER İŞLER 1. - İzmir Milletvekili Rıfat
Serdaroğlu'nun; İstanbul Milletvekili Bülent Akarcalı'nın; Amasya Milletvekili
Ahmet İyimaya'nın; Ankara Milletvekili Yıldırım Akbulut'un; Şırnak Milletvekili
Mehmet Salih Yıldırım'ın; Gaziantep Milletvekili Ali Ilıksoy, Konya
Milletvekili Ömer İzgi ve Ankara Milletvekili Nejat Arseven'in; İstanbul
Milletvekili Ziya Aktaş ve 42 Arkadaşının;
Zonguldak Milletvekili Hasan Gemici'nin ve İzmir Milletvekili Işılay Saygın'ın;
Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünde Değişiklik Yapılmasına Dair İçtüzük
Teklifleri ve Anayasa Komisyonu Raporu (2/94, 2/232, 2/286, 2/307, 2/310,
2/311, 2/325, 2/442, 2/449) (S. Sayısı: 527) BAŞKAN - Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünde
Değişiklik Yapılmasına Dair İçtüzük Tekliflerinin görüşülmeyen maddeleriyle
ilgili komisyon raporu Başkanlığa gelmediğinden, teklifin görüşmelerini
erteliyoruz. Demokratik Sol Parti Genel Başkanı İstanbul
Milletvekili Bülent Ecevit, Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Osmaniye
Milletvekili Devlet Bahçeli, Anavatan Partisi Genel Başkanı Rize Milletvekili
Mesut Yılmaz ile 288 Milletvekilinin Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı
Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifi ve Anayasa Komisyonu
raporunun ikinci görüşmelerine başlıyoruz. 2. - Demokratik Sol Parti Genel Başkanı
İstanbul Milletvekili Bülent Ecevit, Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı
Osmaniye Milletvekili Devlet Bahçeli, Anavatan Partisi Genel Başkanı Rize
Milletvekili Mesut Yılmaz ile 288 Milletvekilinin Türkiye Cumhuriyeti
Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifi ve Anayasa
Komisyonu Raporu (2/803) (S. Sayısı: 737 ve 737'ye 1 inci Ek) (1) BAŞKAN - Komisyon?.. Hazır. Hükümet?.. Hükümette sayın üye, mahsus yerde temsil etme imkânı
bulabilecek mi? Hükümet de hazır. Teklifin birinci görüşmelerini 28.9.2001 Cuma günü saat
20.07'de tamamlamıştık. Böylece, aradan kırksekiz saat geçtiği için, teklifin
ikinci görüşmelerine başlıyoruz. Bilindiği gibi, anayasa değişiklik tekliflerinin ikinci
müzakerelerinde, gerek teklifin tümü üzerinde gerekse maddeleri üzerinde
görüşme açılmamakta, yalnızca maddeler üzerinde verilmiş değişiklik önergeleri
görüşülmekte, birinci görüşmede üzerinde değişiklik teklifi bulunmayan bir
madde hakkında ikinci görüşmede önerge verilmemektedir. Teklifin 1 inci maddesini okutuyorum: TÜRKİYE
CUMHURİYETİ ANAYASASININ BAZI MADDELERİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ
HAKKINDA KANUN TEKLİFİ MADDE 1.- 7.11.1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye
Cumhuriyeti Anayasasının Başlangıç metninin beşinci fıkrasının başında geçen
"Hiçbir düşünce ve mülahazanın"
ibaresi "Hiçbir
faaliyetin" şeklinde değiştirilmiştir. BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, oylamaya başlamadan
önce, oylamanın yöntemiyle ilgili olarak bazı açıklamalarda bulunacağım. Anayasanın 175 inci ve İçtüzüğün 94 üncü maddeleri
gereğince, anayasa değişiklik tekliflerinin maddelerinin veya tümünün kabulü,
üye tamsayısının en az beşte üç çoğunluğunun gizli oyuyla mümkündür; yani,
teklifin maddelerinin ve tümünün kabulü için en az 330 oy gerekmektedir. Genel Kurulun 5.7.1995 tarihli 134 üncü Birleşiminde
oylanarak kabul edilen Başkanlık tezkeresi uyarınca, Anayasa değişiklik
teklifinin ikinci görüşmesinde yapılan oylamada 330 oyun altında oy alan madde,
birinci oylamada aldığı oy ne olursa olsun, kesin olarak reddedilmiş olacak ve
düşecektir. Yapılan oylamada 330'un üzerinde oy alan maddeler, birinci oylamada
aldığı oy 330'un altında olsa da kabul edilmiş olacaktır. Yine, yapılan
oylamada maddeler 330 ve 367'nin üzerinde oy almış olsalar da, tümünün
oylamasında 330'un altında oy alınırsa, teklifin tümü kesin olarak reddedilmiş
olacak ve düşecektir. Yapılan oylamada, maddelerin birkısmı 330'un üzerinde,
fakat, 367'nin altında oy almış olsa, birkısmı da 367'nin üzerinde oy almış
olsa, tümünün oylamasında teklif 367'nin üzerinde oyla kabul edilirse, kanunun
hiçbir maddesi kendiliğinden halk oylamasına sunulmayacaktır. Aynı durumda,
tümünün oylanmasında teklif 367'nin altında oyla kabul edilirse, kanunun tümü
kendiliğinden halk oylamasına sunulacaktır. (1) 737 S.
Sayılı Basmayazı 24.9.2001 tarihli 131 inci Birleşim tutanağına; 737’ye 1 inci Ek S. Sayılı Basmayazı bu
birleşim tutanağına eklidir. Gizli oylamanın ne şekilde yapılacağını arz ediyorum:
Komisyon ve hükümet sıralarında yer alan Kâtip Üyelerden, komisyon sırasındaki
Kâtip Üye Adana'dan başlayarak İstanbul'a kadar, hükümet sırasındaki Kâtip Üye
ise, İstanbul ile Zonguldak dahil, adı okunan milletvekiline bir beyaz, bir
yeşil, bir de kırmızı olmak üzere üç yuvarlak pul ile mühürlü zarf verecek; pul
ve zarf verilen milletvekilinin adı defterde işaretlenecektir. Milletvekilleri belirlenmiş bulunan bu yerlerden başka
yerde oylarını kullanamayacaklardır. Vekâleten oy kullanacak sayın bakanlar da, yerine oy
kullanacakları bakanın ilinin bulunduğu bölümde oylarını kullanacaklardır. Bilindiği üzere, bu pullardan beyaz olanı kabul,
kırmızı olanı ret, yeşil olanı ise çekimser oyu ifade etmektedir. Oyunu kullanacak sayın üye, Kâtip Üyeden, 3 yuvarlak
pul ile mühürlü zarfı aldıktan ve adını ad defterine işaretlettikten sonra oy
hücresine girecek, oy olarak kullanacağı pulu, hücrede zarfın içerisine
koyacaktır. Diğer 2 pulu ise, hücre içerisinde bulunan ıskarta kutusuna
atacaktır. Bilahara hücreden çıkacak olan üye, oy pulunun bulunduğu zarfı
Başkanlık Divanı kürsüsünün önüne konulan oy kutusuna atacaktır. Oylamada adı
okunmayan milletvekiline pul ve zarf verilmeyecektir. Sayın milletvekilleri, vekâleten oy kullanacak sayın
bakan bile, isminin okunduğu bölümde oyunu kullanacaktır. Biz, şöyle bir yöntem
belirledik: İstanbul İline sol taraftan başlıyoruz; ama -olabilir- Adana İlini
temsilen bir bakan arkadaşımız oy kullanacak ise -vekâleten oy kullanmış olsa
bile- sağ tarafta değil, sol tarafta oyunu kullanacaktır. Çünkü, biz, isim
pusulalarını da, defterlerini de ona göre ayarladık. İsmi olan yerde oy
kullanacaktır. Bu hususa bütün arkadaşlarımızın riayet etmesini özellikle
istirham ediyorum. Şimdi, 1 inci maddenin gizli oylamasına Adana İlinden
başlıyoruz. (Oyların toplanılmasına başlandı) BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Dışişleri Bakanı Sayın
İsmail Cem'e vekâleten, Orman Bakanı Sayın Nami Çağan; Devlet Bakanı Sayın
Şükrü Sina Gürel'e vekâleten, Millî Eğitim Bakanı Sayın Metin Bostancıoğlu;
Kültür Bakanı Sayın Mustafa İstemihan Talay'a vekâleten, Çevre Bakanımız Sayın
Fevzi Aytekin; Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Sayın Mesut Yılmaz'a
vekâleten, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sayın Yaşar Okuyan; Adalet Bakanı
Sayın Hikmet Sami Türk'e vekâleten, Devlet Bakanı Sayın Recep Önal; Ulaştırma
Bakanımız Sayın Oktay Vural'a vekâleten, Sanayi ve Ticaret Bakanı Sayın Ahmet
Kenan Tanrıkulu; Devlet Bakanımız Sayın Ramazan Mirzaoğlu'na vekâleten, Devlet
Bakanımız Sayın Tunca Toskay; Maliye Bakanı Sayın Sümer Oral'a vekâleten,
Devlet Bakanı Sayın Edip Safder Gaydalı; Devlet Bakanı Sayın Faruk Bal'a
vekâleten, Tarım ve Köyişleri Bakanı Sayın Hüsnü Yusuf Gökalp oy kullanacaktır.
(Oyların toplanılmasına devam edildi) BAŞKAN - Oyunu kullanmayan sayın üye var mı? Yok. Oy kupaları kaldırılsın. (Oyların ayırımına başlanıldı) BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, 1 inci maddenin oylama
tasnifi yapılırken 2 nci maddeyi okutacağım ve oylarınıza sunacağım. 2 nci maddeyi okutuyorum: MADDE 2.- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 13 üncü
maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. Madde 13.- Temel hak ve hürriyetler, özlerine
dokunulmaksızın yalnızca Anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere
bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabilir. Bu sınırlamalar, Anayasanın
sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve laik cumhuriyetin gereklerine
ve ölçülülük ilkesine aykırı olamaz. BAŞKAN - 2 nci madde üzerinde verilmiş bir önerge
vardır; okutup işleme alacağım. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına Görüşülmekte olan anayasa değişiklik teklifinin 2 nci
maddesi ile değiştirilmek istenilen Anayasanın 13 üncü maddesinin sonuna
aşağıdaki hükmün eklenmesini arz ve teklif ederiz. İlave hüküm: "... öngörüldükleri amaç dışında
kullanılamaz." 1.10.2001
BAŞKAN - Sayın Komisyon?.. ANAYASA KOMİSYONU BAŞKANI TURHAN TAYAN (Bursa) -
Katılmıyoruz efendim. BAŞKAN - Önergenin gerekçesini arz ve izah etmek üzere,
Van Milletvekili Sayın Fethullah Erbaş. (SP sıralarından alkışlar) Buyurun Sayın Erbaş. Süreniz 5 dakika efendim. FETHULLAH ERBAŞ (Van) - Sayın Başkan, değerli
milletvekilleri; Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin
Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin çerçeve 2 nci maddesi üzerinde vermiş
olduğumuz önerge üzerinde söz almış bulunuyorum; hepinizi saygıyla
selamlıyorum. Önergemizle -birinci turda da kabul edilen-
Anayasamızın 13 üncü maddesindeki değişikliğe, halen yürürlükte olan 1982
Anayasamızın 13 üncü maddesinin ikinci fıkrasının son cümlesi olan
"öngörüldükleri amaç dışında kullanılamaz" ibaresinin değişiklik
metninin sonuna eklenmesinden ibarettir. Bu değişiklikle 13 üncü madde şöyle
olmaktadır: "Temel hak ve hürriyetler özlerine dokunulmaksızın yalnızca
Anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak
kanunla sınırlanabilir. Bu sınırlamalar, Anayasanın sözüne ve ruhuna, demokratik
toplum düzeninin ve laik cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı
olamaz, öngörüldükleri amaç dışında kullanılamaz." Diyebilirsiniz ki, bu madde de yeterince
demokratikleşti, bu ilaveye ne gerek var? Bu soruyu şöyle cevaplandırabiliriz.
Bu anayasa değişikliğini yapmaktan kastımız 2 tanedir. Birincisi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi hükümlerine
uyum sağlanması. İkincisi ise, toplumumuzun içinde; yani demokratikleşme
iradesinin Meclis tarafından gösterilmesi. İkinci amaca ulaşıyoruz; ancak,
birinci amaca baktığımız zaman, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 18 inci
maddesinde "Bu sözleşmenin hükümleri gereğince, sözü edilen
hak ve özgürlüklere getirilen sınırlamalar ancak öngörülen amaçlar için
uygulanabilir" denilmektedir. Bu durumda, Anayasamızın 13 üncü maddesindeki
değişikliğe bu hüküm eklenmediği takdirde, bir hak ve hürriyetin
sınırlandırılması için getirilen hükümlere dayanılarak, başka bir hak ve
hürriyetin kısıtlanması veya kullanılmasının tamamen yasaklanması gibi haksız,
abes bir uygulamaya açık bir metin getirilmiş olur. Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Avrupa İnsan
Hakları Sözleşmesinin 18 inci maddesinde ve 2 nci maddesi ile 12 nci maddeleri
arasında temel hak ve hürriyetleri kısıtlanırken bir ölçü konulmuştur. Bu ölçü,
temel hak ve hürriyetlerin özüne dokunmamak ve kısıtlamaları da sadece
amaçlarına uygun, belirli sürelerle uygulamak zorunluluğudur. 1961 Anayasası da, 1982 Anayasası da aynı güç
tarafından yapılmıştır. 1961 Anayasasının daha özgürlükçü olmasının sebebi
ekonomiktir. 1960'larda yeryüzü ekonomik sistemi, yani kapitalizm, Türkiye'ye
ithal ikamesi uygulatmak istiyordu. 1961 Anayasasında, iç pazarlardaki tüketimi
artırmak için özgürlükler getirilmiştir. 1980'deki darbede, yine dünya
kapitalist sistemi iç tüketimi kısmak istiyordu. 1982 Anayasasıyla, bütün
haklar alıp götürülmüştür. Dünya kapitalist sistemi ne söylüyorsa ona uygun
anayasalar oluşturuluyor. Bu, bütün dünyada da var, bizde de öyle oluyor. İkisi
de aynı makamın yaptığı Anayasalardır. Şu anda yaptığımız Anayasadaki
değişikliklerle de, 1961 Anayasasına uygun hale getiriyoruz. Bu da, uzun
süredir, Avrupa Birliği müktesebatına yasalarımızı uydurabilmemiz için
yaptığımız çabalardır ve bu değişikliklerin temelinde de dünya kapitalist
sisteminin isteği yatmaktadır; ama, bir farkla; bu sefer, Millî Birlik Komitesine
veya kurucu meclise değil, bizlere yaptırılmaktadır. Elbette, bugün
yaptıklarımız doğrudur, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine uygundur, küresel
ekonominin gereklerine uygundur; aslında, gayesine de uygundur. Sayın Başkan, değerli milletvekilleri, anayasaların
gayesi, devleti düzenleyip sınırlaması, vatandaşların temel hak ve
hürriyetlerini güvenceye almasıdır. Türk anayasaları bunun tam tersi; ferdi
düzenleyip yönlendiriyor, toplumdan gelecek tehlikelere karşı devleti güvenceye
alıyor. Devlet, aslında çok güçlüdür; güçlü, bu gücünü kullanırken
sınırlandırılması gereği açıktır. Bizim yapmamız gereken, insanı merkez alacak
ve onu koruyarak kurulacak bir siyasal sistem olmalıdır. Benim bölgeme bakacak olursak, yirmi yıldan fazla bir
süredir sıkıyönetim ve olağanüstü hal uygulaması ile Anayasamızın 15 inci
maddesi uyarınca temel hak ve hürriyetlerin kullanılması durdurulmuştur. (Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı) BAŞKAN - Sayın Erbaş, 1 dakika içinde toparlar mısınız
efendim. Buyurun. FETHULLAH ERBAŞ (Devamla) - Bölgemde temel hak ve
hürriyetleri kullanan yok. Millî Güvenlik Kurulunun aldığı tavsiye kararına
göre geçen yıl olağanüstü hal kalktı, mücavir alana geçtik; ama, hiçbir şey değişmedi. Değerli arkadaşlar, sizden istirhamımız, bu kadar
özgürlükçü bir madde olarak getirdiğimiz bu maddeye "öngörüldükleri amaç
dışında kullanılamaz" ibaresi eklendiği takdirde, hem şu anda meri olan
kanuna uymuş oluruz, Anayasamızın 13 üncü maddesindeki ibare geçmiş olur hem de
bu özgürlüklerin kısıtlanmasında öngörülen amaç dışında kullanılmamış oluruz. Önergemizi desteklemenizi istirham ediyor, hepinize
saygılar sunuyorum. (SP sıralarından alkışlar) BAŞKAN - Teşekkür ederiz Sayın Erbaş. Komisyonun katılmadığı, gerekçesini Sayın Erbaş'tan
dinlediğiniz önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler...
Önerge kabul edilmemiştir. Şimdi, 2 nci maddenin oylamasına başlıyoruz. (Oyların toplanılmasına başlandı) BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Başbakan Sayın Bülent
Ecevit'e vekâleten Başbakan Yardımcısı Sayın Hüsamettin Özkan oy kullanacaktır.
(Oyların toplanılmasına devam edildi) BAŞKAN - 2 nci madde üzerinde oyunu kullanmayan sayın
üye var mı? Yok. Oy verme işlemi bitmiştir. Kupalar kaldırılsın. (Oyların ayırımına başlanıldı) BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti
Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 1 inci
maddesinin gizli oylamasının sonucunu açıklıyorum: Katılan üye : 447 Kabul : 418 Ret : 18 Çekimser :
5 Boş :
5 Geçersiz :
1 Böylece, Anayasanın belirlediği çoğunluk sağlanmış ve
bu madde kabul edilmiştir. (Oyların ayırımına devam edildi) BAŞKAN - 3 üncü maddeyi okutuyorum: MADDE 3.- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 14 üncü
maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. Madde 14.- Anayasada yer alan hak ve hürriyetlerden
hiçbiri, Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmayı ve insan
haklarına dayanan demokratik ve laik Cumhuriyeti ortadan kaldırmayı amaçlayan
faaliyetler biçiminde kullanılamaz. Anayasa hükümlerinden hiçbiri, Devlete veya kişilere,
Anayasayla tanınan temel hak ve hürriyetlerin yok edilmesini veya Anayasada
belirtilenden daha geniş şekilde sınırlandırılmasını amaçlayan bir faaliyette
bulunmayı mümkün kılacak şekilde yorumlanamaz. Bu hükümlere aykırı faaliyette bulunanlar hakkında
uygulanacak müeyyideler, kanunla düzenlenir. BAŞKAN - 3 üncü maddenin oylamasına başlıyoruz. (Oyların toplanılmasına başlandı) BAŞKAN - Adalet Bakanı Sayın Hikmet Sami Türk'ün
yerine, Çevre Bakanı Sayın Fevzi Aytekin; Kültür Bakanı Sayın İstemihan
Talay'ın yerine de Devlet Bakanı Sayın Recep Önal oy kullanacaklardır. (Oyların toplanılmasına devam edildi) BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti
Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 2 nci
maddesinin gizli oylama sonucunu açıklıyorum: Katılan üye : 458 Kabul :
430 Ret : 21 Çekimser : 4 Boş : 1 Geçersiz : 2 Böylelikle, 2 nci madde kabul edilmiş ve yasalaşmıştır;
hayırlı olsun. Sayın milletvekilleri, şu anda 3 üncü maddeyi
oyluyoruz, 4 üncü maddenin oylanmasından sonra -yaklaşık saat 13.00 civarında-
1 saat ara vereceğim. (Oyların toplanılmasına devam edildi) BAŞKAN - 3 üncü maddeyle ilgili olarak oyunu
kullanmayan sayın milletvekili var mı? Yok. Oylama işlemi bitmiştir. Oy kupaları kaldırılsın. (Oyların ayırımına başlanıldı) BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, 3 üncü maddenin oylama
tasnifi yapılırken 4 üncü maddeyi okutacağım ve oylarınıza sunacağım. 4 üncü maddeyi okutuyorum: MADDE 4.- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 19 uncu
maddesinin beşinci fıkrasının ilk cümlesi, altıncı fıkrası ile son fıkrası
aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. "Yakalanan veya tutuklanan kişi, tutulma yerine en
yakın mahkemeye gönderilmesi için gerekli süre hariç en geç kırksekiz saat ve
toplu olarak işlenen suçlarda en çok dört gün içinde hâkim önüne
çıkarılır." "Kişinin yakalandığı veya tutuklandığı,
yakınlarına derhal bildirilir." "Bu esaslar dışında bir işleme tâbi tutulan
kişilerin uğradıkları zarar, tazminat hukukunun genel prensiplerine göre,
Devletçe ödenir." BAŞKAN - 4 üncü maddenin gizli oylamasına Adana İlinden
başlıyoruz. (Oyların toplanılmasına başlandı) BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, bu maddenin
oylanmasından sonra yemek arası vereceğiz ve muhtemelen 13.30'da toplanacağız.
Şimdiden bunu size bildireyim ve arkadaşlarımız ona göre hazırlıklı olsunlar.
Saat 13.30'da Genel Kurulda olursanız oylamalarımız aksamaz. (Oyların toplanılmasına devam edildi) BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti
Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 3 üncü
maddesinin gizli oylaması sonucunu açıklıyorum: Katılan üye : 473 Kabul :
444 Ret : 19 Çekimser : 3 Boş : 5 Geçersiz : 2 Böylelikle, teklifin 3 üncü maddesi de kabul edilmiş ve
yasalaşmıştır; hayırlı olsun. 4 üncü maddeyle ilgili oyunu kullanmayan sayın üye?..
Yok. Oylama işlemi tamamlanmıştır; kupalar kaldırılsın. (Oyların ayırımı yapıldı) BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti
Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 4 üncü
maddesinin gizli oylamasının sonucunu açıklıyorum: Katılan Üye : 468 Kabul : 446 Ret : 17 Çekimser : 2 Boş : 2 Geçersiz : 1 Böylelikle, teklifin bu maddesi de kabul edilmiş ve
yasalaşmıştır; hayırlı olsun. Saat 13.30'da toplanmak üzere, birleşime ara veriyorum.
Kapanma Saati
: 13.05 İKİNCİ OTURUM Açılma Saati:
13.30 BAŞKAN:
Başkanvekili Ali ILIKSOY KÂTİP ÜYELER:
Burhan ORHAN (Bursa), Melda BAYER (Ankara) BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Büyük Millet
Meclisinin 2 nci Birleşiminin İkinci Oturumunu açıyorum. Görüşmelere kaldığımız yerden devam ediyoruz. IV.- KANUN
TASARI VE TEKLİFLERİYLE KOMİSYONLARDAN GELEN DİĞER
İŞLER (Devam) 2. -
Demokratik Sol Parti Genel Başkanı İstanbul Milletvekili Bülent Ecevit,
Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Osmaniye Milletvekili Devlet Bahçeli,
Anavatan Partisi Genel Başkanı Rize Milletvekili Mesut Yılmaz ile 288 Milletvekilinin
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında
Kanun Teklifi ve Anayasa Komisyonu Raporu (2/803) (S. Sayısı: 737 ve 737'ye 1
inci Ek) (Devam) BAŞKAN - Komisyon?.. Hazır. 4 üncü maddenin oylaması tamamlanmış ve sonucu ilan
edilmişti. Şimdi, 5 inci maddeyi okutuyorum: MADDE 5.- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 20 nci
maddesinin birinci fıkrasının üçüncü cümlesi yürürlükten kaldırılmış ve ikinci
fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. "Millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin
önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâkın korunması veya başkalarının hak ve
özgürlüklerinin korunması sebeplerinden biri veya bir kaçına bağlı olarak,
usulüne göre verilmiş hâkim kararı olmadıkça; yine bu sebeplere bağlı olarak
gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de kanunla yetkili kılınmış merciin
yazılı emri bulunmadıkça; kimsenin üstü, özel kâğıtları ve eşyası aranamaz ve
bunlara el konulamaz. Yetkili merciin kararı yirmidört saat içinde görevli
hâkimin onayına sunulur. Hâkim kararını el koymadan itibaren kırksekiz saat
içinde açıklar; aksi halde, el koyma kendiliğinden kalkar." BAŞKAN - 5 inci maddenin gizli oylamasına başlıyoruz. (Oylar toplanıldı) BAŞKAN - Oyunu kullanmayan sayın milletvekili var mı?..
Yok. Oy verme işlemi sona ermiştir. Kupalar kaldırılsın. (Oyların ayırımına başlanıldı) BAŞKAN - 5 inci maddenin tasnif işlemi devam ederken 6
ncı maddeyi okutuyorum: MADDE 6.- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 21 inci
maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. Madde 21.- Kimsenin konutuna dokunulamaz. Millî
güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel
ahlâkın korunması veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması
sebeplerinden biri veya birkaçına bağlı olarak usulüne göre verilmiş hâkim
kararı olmadıkça, yine bu sebeplere bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan
hallerde de kanunla yetkili kılınmış merciin yazılı emri bulunmadıkça; kimsenin
konutuna girilemez, arama yapılamaz ve buradaki eşyaya el konulamaz. Yetkili
merciin kararı yirmidört saat içinde görevli hâkimin onayına sunulur. Hâkim
kararını el koymadan itibaren kırksekiz saat içinde açıklar; aksi halde, el
koyma kendiliğinden kalkar." BAŞKAN - 6 ncı maddenin gizli oylamasına başlıyoruz. (Oyların toplanılmasına başlandı) BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti
Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 5 inci
maddesinin gizli oylamasına 443 sayın üye katılmış; 428 kabul, 12 ret, 1
çekimser, 1 geçersiz, 1 boş oy kullanılmıştır. Böylelikle, teklifin bu maddesi de kabul edilmiş ve
yasalaşmıştır; hayırlı olsun. (Oyların toplanılmasına devam edildi) BAŞKAN - Oyunu kullanmayan sayın üye var mı? Oyunu
kullanmayan sayın üye bulunmadığına göre, oylama işlemi bitmiştir. Kupalar kaldırılsın. (Oyların ayırımına başlanıldı) BAŞKAN - 6 ncı maddenin oy ayırımı devam ederken, 7 nci
maddeyi okutuyorum: MADDE 7.- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 22 nci
maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. Madde 22.- Herkes, haberleşme hürriyetine sahiptir.
Haberleşmenin gizliliği esastır. Millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin
önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâkın korunması veya başkalarının hak ve
özgürlüklerinin korunması sebeplerinden biri veya birkaçına bağlı olarak
usulüne göre verilmiş hâkim kararı olmadıkça, yine bu sebeplere bağlı olarak
gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de kanunla yetkili kılınmış merciin
yazılı emri bulunmadıkça; haberleşme engellenemez ve gizliliğine dokunulamaz.
Yetkili merciin kararı yirmidört saat
içinde görevli hâkimin onayına sunulur. Hâkim kararını kırksekiz saat içinde
açıklar; aksi halde, karar kendiliğinden kalkar. İstisnaların uygulanacağı kamu kurum ve kuruluşları
kanunda belirtilir. BAŞKAN - 7 nci maddenin gizli oylamasına Adana İlinden
başlıyoruz. (Oyların toplanılmasına başlandı) BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti
Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 6 ncı
maddesinin gizli oylamasının sonucunu açıklıyorum: Katılan Üye : 461 Kabul :
444 Ret
: 14 Çekimser
: 1 Boş : 1 Geçersiz
: 1 Böylelikle, teklifin 6 ncı maddesi kabul edilmiş ve
yasalaşmıştır. (Oyların toplanılmasına devam edildi) BAŞKAN - Oyunu kullanmayan sayın milletvekili var mı?
Yok. Oylama işlemi sona ermiştir. Kupalar kaldırılsın. (Oyların ayırımına başlanıldı) BAŞKAN - 7 nci maddenin oy ayırımı işlemi devam
ederken, 8 inci maddeyi okutup, oylama işlemini başlatacağım: MADDE 8.- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 23 üncü
maddesinin beşinci fıkrasında geçen "ülkenin ekonomik durumu,"
ibaresi madde metninden çıkarılmıştır. BAŞKAN - 8 inci maddenin gizli oylamasına Adana İlinden
başlıyoruz. (Oyların toplanılmasına başlandı) BAŞKAN - Devlet Bakanı Sayın Yılmaz Karakoyunlu'ya
vekâleten, İçişleri Bakanı Sayın Rüştü Kâzım Yücelen, Devlet Bakanı Sayın Hasan
Gemici'ye vekâleten, Devlet Bakanı Sayın Fikret Ünlü oy kullanacaktır. (Oyların toplanılmasına devam edildi) BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti
Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 7 nci
maddesinin gizli oylamasının sonucunu açıklıyorum: Katılan üye : 454 Kabul :
436 Ret
: 18 Böylelikle, teklifin 7 nci maddesi kabul edilmiştir;
hayırlı olsun. (Oyların toplanılmasına devam edildi) BAŞKAN - 8 inci maddeyle ilgili oyunu kullanmayan sayın
milletvekili var mı? Yok. Oylama işlemi sona ermiştir. Oy kutuları kaldırılsın. (Oyların ayırımına başlanıldı) BAŞKAN - 9 uncu maddeyi okutuyorum: MADDE 9.- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 26 ncı
maddesinin ikinci fıkrasına "Bu hürriyetlerin kullanılması,"
ibaresinden sonra gelmek üzere "millî güvenlik, kamu düzeni, kamu
güvenliği, Cumhuriyetin temel nitelikleri ve Devletin ülkesi ve milleti
ile bölünmez bütünlüğünün korunması," ibareleri eklenmiş, üçüncü
fıkrası metinden çıkarılmış ve maddeye
aşağıdaki fıkra son fıkra olarak eklenmiştir. "Düşünceyi açıklama ve yayma hürriyetinin
kullanılmasında uygulanacak şekil, şart ve usuller kanunla düzenlenir." BAŞKAN - 9 uncu maddeyle ilgili oylama işlemini
başlatıyorum. (Oyların toplanılmasına başlandı) BAŞKAN - Millî Savunma Bakanı Sayın Sabahattin
Çakmakoğlu'na vekâleten, Sağlık Bakanı Sayın Osman Durmuş oy kullanacaktır. (Oyların toplanılmasına devam edildi) BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti
Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 8 inci
maddesinin gizli oylamasına 457 sayın üye katılmış, 432 kabul, 20 ret, 2
çekimser, 2 geçersiz, 1 boş oy kullanılmıştır. Teklifin bu maddesinde de gerekli çoğunluk
sağlanmıştır. (Oyların toplanılmasına devam edildi) BAŞKAN - Tarım ve Köyişleri Bakanı Hüsnü Yusuf Gökalp'e
vekâleten, Devlet Bakanı Sayın Tunca Toskay oy kullanacaktır. (Oyların toplanılmasına devam edildi) BAŞKAN - 9 uncu maddeyle ilgili olarak oyunu
kullanmayan sayın milletvekili var mı? Yok. Oylama işlemi bitmiştir; kupalar kaldırılsın. (Oyların ayırımına başlanıldı) BAŞKAN - 9 uncu maddenin oy ayırım işlemi devam
ederken, 10 uncu maddeyi okutuyorum: MADDE 10. - Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 28 inci
maddesinin ikinci fıkrası metinden çıkarılmıştır. BAŞKAN - 10 uncu maddenin gizli oylamasına Adana
İlinden başlıyoruz. (Oyların toplanılmasına başlandı) BAŞKAN - Başbakan Sayın Bülent Ecevit'e vekâleten,
Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Sayın Hüsamettin Özkan oy
kullanacaklardır. (Oyların toplanılmasına devam edildi) BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti
Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 9 uncu
maddesinin gizli oylamasının sonucunu açıklıyorum: Katılan üye :468 Kabul :381 Ret : 78 Çekimser : 4 Geçersiz : 2 Boş : 3 Böylece, Anayasanın belirlediği sayıda çoğunlukla bu
madde de kabul edilmiştir. (Oyların toplanılmasına devam edildi) BAŞKAN - 10 uncu madde üzerinde oyunu kullanmayan sayın
milletvekili var mı? Yok. Oy verme işlemi bitmiştir. Oy kutuları kaldırılsın. (Oyların ayırımına başlanıldı) BAŞKAN - 11 inci maddeyi okutuyorum: MADDE 11. - Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 31 inci
maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. "Kanun, millî güvenlik, kamu düzeni, genel ahlâk
ve sağlığın korunması sebepleri dışında halkın bu araçlarla haber almasını,
düşünce ve kanaatlere ulaşmasını ve kamuoyunun serbestçe oluşmasını engelleyici
kayıtlar koyamaz." BAŞKAN - 11 inci maddenin oylamasına başlıyoruz. (Oyların toplanılmasına başlandı) BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti
Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 10 uncu
maddesinin gizli oylamasının sonucunu açıklıyorum: Katılan Üye : 474 Kabul :
393 Ret
: 74 Çekimser
: 3 Geçersiz
: 4 Böylelikle, teklifin bu maddesi de, Anayasada
belirtilen sayıda çoğunlukla kabul edilmiştir. (Oyların toplanılmasına devam edildi) BAŞKAN - Oyunu kullanmayan sayın milletvekili var mı?
Yok. Oylama işlemi tamamlanmıştır. Kupalar kaldırılsın. (Oyların ayırımına başlanıldı) BAŞKAN - 11 inci maddenin oy ayırım işlemi devam
ederken 12 nci maddeyi okutuyorum: MADDE 12. - Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 33 üncü
maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. Madde 33.- Herkes, önceden izin almaksızın dernek kurma
ve bunlara üye olma ya da üyelikten çıkma hürriyetine sahiptir. Hiç kimse bir derneğe üye olmaya ve dernekte üye
kalmaya zorlanamaz. Dernek kurma hürriyeti ancak, millî güvenlik, kamu
düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâk ile
başkalarının hürriyetlerinin korunması sebepleriyle ve kanunla sınırlanabilir. Dernek kurma hürriyetinin kullanılmasında uygulanacak
şekil, şart ve usuller kanunda gösterilir. Dernekler, kanunun öngördüğü hallerde hâkim kararıyla
kapatılabilir veya faaliyetten alıkonulabilir. Ancak, millî güvenliğin, kamu
düzeninin, suç işlenmesini veya suçun devamını önlemenin yahut yakalamanın gerektirdiği
hallerde gecikmede sakınca varsa, kanunla bir merci, derneği faaliyetten men
ile yetkilendirilebilir. Bu merciin kararı, yirmidört saat içinde görevli
hâkimin onayına sunulur. Hâkim kararını kırksekiz saat içinde açıklar; aksi
halde, bu idarî karar kendiliğinden yürürlükten kalkar. Birinci fıkra hükmü, Silahlı Kuvvetler ve kolluk
kuvvetleri mensuplarına ve görevlerinin gerektirdiği ölçüde Devlet memurlarına
kanunla sınırlamalar getirilmesine engel değildir. Bu madde hükümleri vakıflarla ilgili olarak da
uygulanır. BAŞKAN - 12 nci maddenin gizli oylamasına Adana İlinden
başlıyoruz. (Oyların toplanılmasına başlandı) BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti
Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 11 inci
maddesinin gizli oylamasının sonucunu açıklıyorum: Katılan Üye : 476 Kabul :
447 Ret : 20 Çekimser : 3 Geçersiz : 2 Boş : 4 Böylelikle, Anayasanın belirlediği sayıda oyu almak
suretiyle madde kabul edilmiştir. (Oyların toplanılmasına devam edildi) BAŞKAN - Oyunu kullanmayan sayın milletvekili var mı?
Yok. Oylama işlemi bitmiştir; oy kupaları kaldırılsın. (Oyların ayırımına başlanıldı) BAŞKAN - 12 nci maddenin oy ayırım işlemi devam
ederken, 13 üncü maddeyi okutuyorum: MADDE 13 .- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 34 üncü
maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. Madde 34.- Herkes, önceden izin almadan, silahsız ve
saldırısız toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkına sahiptir. Toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkı ancak, millî
güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlığın ve genel
ahlâkın veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması amacıyla ve kanunla
sınırlanabilir. Toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının
kullanılmasında uygulanacak şekil, şart ve usuller kanunda gösterilir. BAŞKAN - 13 üncü maddenin gizli oylamasına başlıyoruz. (Oyların toplanılmasına başlanıldı) BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti
Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 12 nci
maddesinin yapılan gizli oylamasının sonucunu açıklıyorum: Katılan üye :
463 Kabul :
439 Ret : 16 Çekimser : 2 Geçersiz : 2 Boş : 4 Böylelikle, Anayasamızın belirlediği çoğunlukta oyu
almak suretiyle bu maddemiz kabul edilmiştir. (Oyların toplanılmasına devam edildi) BAŞKAN - 13 üncü maddeyle ilgili olarak oyunu
kullanmayan sayın üye var mı? Yok. Oy kullanma işlemi bitmiştir; oy kutuları kaldırılsın. (Oyların ayırımına başlanıldı) BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti
Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 13 üncü
maddesinin gizli oylaması sonucunu açıklıyorum: Katılan üye :
463 Kabul :
444 Ret : 15 Çekimser : 1 Geçersiz : 1 Boş : 2 Böylelikle, Anayasanın belirlediği sayıdaki çoğunlukla
bu madde kabul edilmiştir. Sayın milletvekilleri, birleşime, kaldığımız yerden
devam etmek için, 17.40'ta toplanmak üzere ara veriyorum. Kapanma Saati
: 17.30 ÜÇÜNCÜ OTURUM Açılma Saati:
17.40 BAŞKAN:
Başkanvekili Ali ILIKSOY KÂTİP ÜYELER:
Burhan ORHAN (Bursa), Melda BAYER (Ankara) BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Büyük Millet
Meclisinin 2 nci Birleşiminin Üçüncü Oturumunu açıyorum. Görüşmelere kaldığımız yerden devam ediyoruz. IV. - KANUN
TASARI VE TEKLİFLERİYLE KOMİSYONLARDAN GELEN DİĞER
İŞLER (Devam) 2. -
Demokratik Sol Parti Genel Başkanı İstanbul Milletvekili Bülent Ecevit,
Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Osmaniye Milletvekili Devlet Bahçeli,
Anavatan Partisi Genel Başkanı Rize Milletvekili Mesut Yılmaz ile 288 Milletvekilinin
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında
Kanun Teklifi ve Anayasa Komisyonu Raporu (2/803) (S. Sayısı: 737 ve 737'ye 1
inci Ek) (Devam) BAŞKAN - Komisyon?.. Hazır. Şimdi, 14 üncü maddeyi okutuyorum: MADDE 14.- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 36 ncı
maddesinin birinci fıkrasına "savunma" ibaresinden sonra gelmek
üzere "ile adil
yargılanma" ibaresi eklenmiştir. BAŞKAN - 14 üncü maddenin gizli oylamasına başlıyoruz. (Oylar toplanıldı) BAŞKAN - Oyunu kullanmayan sayın milletvekili var mı?
Yok. 14 üncü maddenin oylama işlemi tamamlanmıştır; kupalar
kaldırılsın. (Oyların ayırımına başlanıldı) BAŞKAN - 14 üncü maddeyle ilgili oy ayırımı devam
ederken, 15 inci maddeyi okutuyorum: MADDE 15.- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 38 inci
maddesine aşağıdaki fıkra yedinci fıkra
olarak eklenmiş, mevcut beşinci ve
altıncı fıkralarından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkralar eklenmiştir. "Savaş, çok yakın savaş tehdidi ve terör suçları
halleri dışında ölüm cezası verilemez." "Kanuna aykırı olarak elde edilmiş bulgular, delil
olarak kabul edilemez." "Hiç kimse, yalnızca sözleşmeden doğan bir
yükümlülüğü yerine getirememesinden dolayı özgürlüğünden alıkonulamaz." BAŞKAN - 15 inci maddenin gizli oylamasına başlıyoruz. (Oyların toplanılmasına başlandı) BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti
Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 14 üncü
maddesinin gizli oylamasının sonucunu açıklıyorum: Katılan Üye : 464 Kabul :
439 Ret
: 23 Çekimser
: 1 Geçersiz
: 1 Böylece, teklifin 14 üncü maddesi de kabul edilmiştir. (Oyların toplanılmasına devam edildi) BAŞKAN - Oyunu kullanmayan sayın milletvekili var mı?
Yok. Oylama işlemi tamamlanmıştır; kupalar kaldırılsın. (Oyların ayırımına başlanıldı) BAŞKAN - Sayın
milletvekilleri, 15 inci maddenin oy ayırımı işlemi devam ederken, 16 ncı
maddeyi okutup, oylama işlemini başlatacağım. MADDE 16.- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 40 ıncı
maddesine ikinci fıkra olarak aşağıdaki fıkra eklenmiştir. "Devlet, işlemlerinde, ilgili kişilerin hangi
kanun yolları ve mercilere başvuracağını ve sürelerini belirtmek
zorundadır." BAŞKAN - 16 ncı maddenin gizli oylamasına Adana İlinden
başlıyoruz. (Oyların toplanılmasına başlandı) BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti
Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 15 inci
maddesinin gizli oylamasının sonucunu açıklıyorum: Katılan Üye : 465 Kabul : 383 Ret : 74 Çekimser : 4 Geçersiz : 2 Boş : 2 Böylelikle, 15 inci madde de Anayasada belirtilen
çoğunlukla kabul edilmiştir. (Oyların toplanılmasına devam edildi) BAŞKAN - Oyunu kullanmayan başka üye?.. Yok. Oy verme işlemi tamamlanmıştır; oy kutuları
kaldırılsın. (Oyların ayırımına başlanıldı) BAŞKAN - 16 ncı maddenin oy ayırım işlemi devam ederken
17 nci maddeyi okutup, işleme alacağım. 17 nci maddeyi okutuyorum: MADDE 17.- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 41 inci
maddesinin birinci fıkrasına "ve eşler arasında eşitliğe dayanır"
ibaresi eklenmiştir. BAŞKAN - Oylama işlemine Adana İlinden başlıyoruz. (Oyların toplanılmasına başlandı) BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti
Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 16 ncı
maddesinin gizli oylamasının sonucunu açıklıyorum: Katılan üye : 452 Kabul : 425 Ret : 20 Çekimser : 2 Geçersiz : 1 Boş : 4 Böylelikle, 16 ncı madde, Anayasada belirtilen
çoğunlukla kabul edilmiştir. (Oyların toplanılmasına devam edildi) BAŞKAN - 17 nci maddeyle ilgili olarak oyunu
kullanmayan sayın milletvekili var mı? Yok. Oylama işlemi tamamlanmıştır; oy kupaları kaldırılsın. (Oyların ayırımına başlanıldı) BAŞKAN - 17 nci maddenin oy ayırım işlemi sürerken, 18
inci maddeyi okutup, işleme alacağım: MADDE 18.- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 46 ncı
maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. Madde 46.- Devlet ve kamu tüzel kişileri; kamu
yararının gerektirdiği hallerde, gerçek karşılıklarını peşin ödemek şartıyla,
özel mülkiyette bulunan taşınmaz malların tamamını veya bir kısmını, kanunla
gösterilen esas ve usullere göre, kamulaştırmaya ve bunlar üzerinde idarî
irtifaklar kurmaya yetkilidir. Kamulaştırma bedeli ile kesin hükme bağlanan artırım
bedeli nakden ve peşin olarak ödenir. Ancak tarım reformunun uygulanması, büyük
enerji ve sulama projeleri ile iskân projelerinin gerçekleştirilmesi, yeni
ormanların yetiştirilmesi, kıyıların korunması ve turizm amacıyla
kamulaştırılan toprakların bedellerinin ödenme şekli kanunla gösterilir. Kanunun
taksitle ödemeyi öngörebileceği bu hallerde, taksitlendirme süresi beş yılı
aşamaz; bu takdirde taksitler eşit olarak ödenir. Kamulaştırılan topraktan, o toprağı doğrudan doğruya
işleten küçük çiftçiye ait olanlarının bedeli, her halde peşin ödenir. İkinci fıkrada öngörülen taksitlendirmelerde ve
herhangi bir sebeple ödenmemiş kamulaştırma bedellerinde kamu alacakları için
öngörülen en yüksek faiz uygulanır. BAŞKAN - Oylama işlemine başlıyoruz. (Oyların toplanılmasına başlandı) BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti
Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 17 nci
maddesinin gizli oylama sonucunu açıklıyorum: Katılan Üye : 449 Kabul : 410 Ret : 30 Çekimser : 2 Geçersiz : 3 Boş : 4 Böylece, aile içerisinde kadın-erkek eşitliği, Anayasanın belirlediği çoğunlukla
kabul edilmiştir. (Oyların toplanılmasına devam edildi) BAŞKAN - Oyunu kullanmayan sayın milletvekili var mı?
Yok. Oylama işlemi tamamlanmıştır; oy kutuları kaldırılsın. (Oyların ayırımına başlanıldı) BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, 18 inci maddenin oy
ayırım işlemi devam ederken, 19 uncu maddeyi okutacağım; ancak, sayın
milletvekillerinden bir ricam olacak. 19 uncu maddede önerge vardır. Önergeden
sonra oylama işlemine geçeceğim. Bu hususun bilinmesini isterim. 19 uncu maddeyi okutuyorum: MADDE 19.- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 49 uncu
maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve üçüncü fıkrası
yürürlükten kaldırılmıştır. "Devlet, çalışanların hayat seviyesini yükseltmek,
çalışma hayatını geliştirmek için çalışanları ve işsizleri korumak, çalışmayı
desteklemek, işsizliği önlemeye elverişli ekonomik bir ortam yaratmak ve
çalışma barışını sağlamak için gerekli tedbirleri alır." BAŞKAN - 19 uncu madde üzerinde verilmiş 1 adet önerge
vardır; okutup işleme alacağım: Türkiye Büyük
Millet Meclisi Başkanlığına Görüşülmekte olan 737 sıra sayılı kanun teklifinin
çerçeve 19 uncu maddesiyle değiştirilen Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 49 uncu maddesine aşağıdaki ifade son fıkra
olarak eklenmiştir.
Madde 19.- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 49 uncu
maddesine aşağıdaki ifade son fıkra olarak eklenmiştir. "Hiç kimse veya kuruluşun yalnızca borçlarından
doğan bir yükümlülüğü yerine getirememesinden dolayı üretimi
durdurulamaz." BAŞKAN - Sayın Komisyon?.. ANAYASA KOMİSYONU BAŞKANI TURHAN TAYAN (Bursa) -
Katılmıyoruz efendim. BAŞKAN - Sayın Verkaya, gerekçeyi mi okutalım? MUSTAFA VERKAYA (İstanbul) - Gerekçe okunsun efendim. BAŞKAN - Gerekçeyi okutuyorum: Gerekçe: Üretim hakkı, hayat hakkı kadar kutsaldır.
Düşünce özgürlüğünün, seyahat özgürlüğünün, bilgi edinme özgürlüğünün ve tüm
özgürlüklerin gerçekleştirilebilmesi için, çalışma ve üretim özgürlüğünün
öncelikle gerçekleştirilmesi şarttır. Ülkemizin yaşadığı iki ekonomik kriz ve bunun sonucunda
kapanan fabrikalar, işini kaybeden insanlarımız ve ayrıca, üretimdeki ciddî
boyuttaki düşmeler göz önüne alındığı takdirde, üretimi anayasal teminata
kavuşturmak mecburî hale gelmiştir. Her şeyden önce, üretim ekonomisini korumak
ve teşvik etmek, ülke gerçeklerimizin bir mecburiyetidir. Bu önerge, borçlar hukuku ilişkisinden kaynaklanan
borçlarını rızasıyla ödeyemeyen kişi veya kuruluşların üretimlerinin
durdurulmasını yasaklayacaktır; ancak, borçlunun, hileyle veya kasten borcunu
ödemekten kaçınması halinde bu maddeden yararlanması mümkün değildir. Ayrıca,
grev hakkının kullanılması bunun dışındadır. BAŞKAN - Komisyonun katılmadığı önergeyi oylarınıza
sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Sayın milletvekilleri, kâtip üyeler arasında ihtilaf
olduğundan dolayı elektronik cihazla oylama yapılacaktır. Oylama için 2 dakikalık süre vereceğim. Bu süre
içerisinde vekâleten oy kullanacak sayın bakan varsa hangi bakana vekâleten oy
kullandığını, oyunun rengini ve imzasını havi oy pusulasını belirtilen süre
içerisinde Başkanlığımıza ulaştırmalarını rica ediyorum. Komisyonun katılmadığı önergeyi oylama işlemini
başlatıyorum: (Elektronik cihazla oylama yapıldı) BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, önerge kabul
edilmemiştir. YUSUF KIRKPINAR (İzmir) - Ben oy kullanamadım... BAŞKAN - Şu anda ekranda gözüken sonuç; ret 221, kabul
103 şeklinde; o nedenle, itiraza hiç gerek yok, mahal yok. Önerge kabul edilmemiştir. 19 uncu maddenin oylamasına başlıyoruz. (Oyların toplanılmasına başlandı) BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti
Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 18 inci
maddesinin gizli oylama sonucunu açıklıyorum: Katılan üye : 431 Kabul :
410 Ret : 19 Çekimser : 1 Geçersiz : 1 Böylelikle, bu madde de Anayasada belirtilen çoğunlukla
kabul edilmiştir. (Oyların toplanılmasına devam edildi) BAŞKAN - Oyunu kullanmayan sayın milletvekili var mı?
Yok. Oylama işlemi tamamlanmıştır; kupalar kaldırılsın. (Oyların ayırımına başlanıldı) BAŞKAN - 19 uncu maddenin oy ayırımı işlemi devam
ederken, 20 nci maddeyi okutuyorum: MADDE 20 .- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 51 inci
maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. Madde 51.- Çalışanlar ve işverenler, üyelerinin çalışma
ilişkilerinde, ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek
için önceden izin almaksızın sendikalar ve üst kuruluşlar kurma, bunlara
serbestçe üye olma ve üyelikten serbestçe çekilme haklarına sahiptir. Hiç kimse
bir sendikaya üye olmaya ya da üyelikten ayrılmaya zorlanamaz. Sendika kurma hakkı ancak, millî güvenlik, kamu düzeni,
suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâk ile başkalarının hak ve
özgürlüklerinin korunması sebepleriyle ve kanunla sınırlanabilir. Sendika kurma hakkının kullanılmasında uygulanacak
şekil, şart ve usuller kanunda gösterilir. Aynı zamanda ve aynı işkolunda birden fazla sendikaya
üye olunamaz. İşçi niteliği taşımayan kamu görevlilerinin bu alandaki
haklarının kapsam, istisna ve sınırları gördükleri hizmetin niteliğine uygun
olarak kanunla düzenlenir. Sendika ve üst kuruluşlarının tüzükleri, yönetim ve
işleyişleri, Cumhuriyetin temel niteliklerine ve demokrasi esaslarına aykırı
olamaz. BAŞKAN - 20 nci maddenin oylamasına başlıyoruz. (Oyların toplanılmasına başlandı) BAŞKAN- Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti
Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 19 uncu
maddesinin gizli oylama sonucunu açıklıyorum: Katılan üye : 432 Kabul :
419 Ret : 11 Çekimser : 2 Böylelikle, Anayasada belirlenen çoğunlukla bu madde de
kabul edilmiştir. (Oyların toplanılmasına devam edildi) BAŞKAN - Oyunu kullanmayan sayın milletvekili var mı?
Yok. Oylama işlemi tamamlanmıştır; kupalar kaldırılsın. (Oyların ayırımına başlanıldı) BAŞKAN - 20 nci maddenin oy ayırım işlemi sürerken, 21
inci maddeyi okutup işleme alacağım. 21 inci maddeyi okutuyorum: MADDE 21.- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 55 inci
maddesinin son fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. "Asgarî ücretin tespitinde çalışanların geçim
şartları ile ülkenin ekonomik durumu da göz önünde bulundurulur." BAŞKAN - 21 inci maddenin oylamasına başlıyoruz. (Oyların toplanılmasına başlandı) BAŞKAN- Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti
Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 20 nci
maddesinin gizli oylama sonucunu açıklıyorum: Katılan üye : 431 Kabul : 415 Ret : 13 Çekimser : 3 Böylelikle, Anayasanın belirttiği çoğunlukta oyla kabul
edilmiştir. (Oyların toplanılmasına devam edildi) BAŞKAN - Oyunu kullanmayan sayın üye var mı? Yok. Oy verme işlemi bitmiştir; kupalar kaldırılsın. (Oyların ayırımı yapıldı) BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti
Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 21 inci
maddesinin gizli oylama sonucunu açıklıyorum: Katılan üye : 430 Kabul : 414 Ret : 9 Çekimser : 3 Geçersiz : 1 Boş : 3 Böylelikle, bu madde de Anayasada belirtilen çoğunlukla
kabul görmüştür. Çalışma süremizin sonuna geldik; yeni bir maddeyi
görüşme olanağımız yoktur. Bu nedenle, alınan karar gereğince, kanun tasarı ve
tekliflerini sırasıyla görüşmek için, 3 Ekim 2001 Çarşamba günü saat 11.00'de
toplanmak üzere, birleşimi kapatıyorum. Kapanma Saati
: 20.46 |
|