Yazılı ve Sözlü Sorular Araştırma Komisyonları Soruşturma Komisyonları
                                                                      Son Tutanak Tutanak Sorgu Tutanak Metinleri Gizli Oturum Tutanakları
                                                                                                                                            Uluslararası Komisyonlar Dostluk Grupları
                                                                                      Genel Sekreterlik Mevzuat Telefon Rehberi Etik Komisyon Duyurular

DÖNEM : 21        CİLT : 71       YASAMA YILI : 4

 

 

 

T. B. M. M.

TUTANAK DERGİSİ

 

 

2 nci Birleşim

2 . 10 . 2001 Salı

 

 

İ Ç İ N D E K İ L E R

  I. - GEÇEN TUTANAK ÖZETİ

 II. - GELEN KÂĞITLAR

III. - SEÇİMLER

A) Komİsyonlarda AçIk Bulunan Üyelİklere Seçİm

1. - (10/124) esas numaralı Meclis Araştırması Komisyonunda açık bulunan üyeliklere seçim

IV. - KANUN TASARI VE TEKLİFLERİYLE KOMİSYONLARDAN GELEN DİĞER İŞLER

1. - İzmir Milletvekili Rıfat Serdaroğlu'nun; İstanbul Milletvekili Bülent Akarcalı'nın; Amasya Milletvekili Ahmet İyimaya'nın; Ankara Milletvekili Yıldırım Akbulut'un; Şırnak Milletvekili Mehmet Salih Yıldırım'ın; Gaziantep Milletvekili Ali Ilıksoy, Konya Milletvekili Ömer İzgi ve Ankara Milletvekili Nejat Arseven'in; İstanbul Milletvekili Ziya Aktaş ve 42 Arkadaşının;  Zonguldak Milletvekili Hasan Gemici'nin ve İzmir Milletvekili Işılay Saygın'ın; Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünde Değişiklik Yapılmasına Dair İçtüzük Teklifleri ve Anayasa Komisyonu Raporu (2/94, 2/232, 2/286, 2/307, 2/310, 2/311, 2/325, 2/442, 2/449) (S. Sayısı: 527)

2. - Demokratik Sol Parti Genel Başkanı İstanbul Milletvekili Bülent Ecevit, Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Osmaniye Milletvekili Devlet Bahçeli, Anavatan Partisi Genel Başkanı Rize Milletvekili Mesut Yılmaz ile 288 Milletvekilinin Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifi ve Anayasa Komisyonu Raporu (2/803) (S. Sayısı: 737 ve 737'ye 1 inci Ek)

V. - SORULAR VE CEVAPLAR

A) YazIlI Sorular ve CevaplarI

1. - Samsun Milletvekili Musa Uzunkaya'nın, yasama faaliyetlerine ilişkin sorusu ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Ömer İzgi'nin cevabı (7/4592)

 


I. - GEÇEN TUTANAK ÖZETİ

1 . 10 . 2001 PAZARTESİ

TBMM Genel Kurulu saat 15.00’te açıldı.

TBMM Başkanı Ömer İzgi, çalışmaların huzur ve güven içinde geçmesi, milletin, çekilen ekonomik sıkıntılardan kurtarılması, Ulu Önder Atatürk’ün kurduğu Laik ve Demokratik Cumhuriyetimizin güvenli geleceğinin sağlanması çabalarında başarılı olunması ve ülkemize ve milletimize hayırlı olması dilekleriyle, 21 inci Dönem Dördüncü Yasama Yılını, açtı.

Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer Genel Kurula teşrif ettiler ve milletvekilleri tarafından ayakta alkışlandılar.

İstiklal Marşı okundu.

Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, 21 inci Dönem Dördüncü Yasama Yılının açılış konuşmasını yaptı.

2 Ekim 2001 Salı günü, alınan karar gereğince, saat 11.00’de toplanmak üzere, birleşime 16.45’te son verildi.

Ömer İzgi

 

 

Başkan

 

 

 

Burhan Orhan

Melda Bayer

 

Bursa

Ankara

 

Kâtip Üye

Kâtip Üye

 

 

No. : 2

II. - GELEN KÂĞITLAR

2 . 10 . 2001 SalI

Teklifler

1. - Manisa Milletvekili Ekrem Pakdemirli'nin; Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında İçtüzük Teklifi (2/807) (Anayasa Komisyonuna) (Başkanlığa geliş tarihi: 25.9.2001)

2. - Niğde Milletvekili Doğan  Baran'ın; Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi (2/808) (Millî Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor ve Plan ve Bütçe Komisyonlarına) (Başkanlığa geliş tarihi: 25.9.2001)

3. - Ankara Milletvekili Yücel Seçkiner'in; 4.7.1934 Tarih ve 2559 Sayılı Polis Vazife ve Salâhiyet Kanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine Dair Kanun Teklifi (2/809) (İçişleri Komisyonuna) (Başkanlığa geliş tarihi: 25.9.2001)

BİRİNCİ OTURUM

Açılma Saati: 11.00

2 Ekim 2001 Salı

BAŞKAN: Başkanvekili Ali ILIKSOY

KÂTİP ÜYELER: Burhan ORHAN (Bursa), Melda BAYER (Ankara)

BAŞKAN - Türkiye Büyük Millet Meclisinin 2 nci Birleşimini açıyorum.

Toplantı yetersayımız vardır; gündemin "Seçimler" kısmına geçiyoruz.

III. - SEÇİMLER

A) Komİsyonlarda AçIk Bulunan Üyelİklere Seçİm

1. - (10/124) esas numaralı Meclis Araştırması Komisyonunda açık bulunan üyeliklere seçim

BAŞKAN - Gündemin "Seçim" kısmında, Ahlat İlçesinin sorunlarının araştırılması amacıyla kurulan (10/124) esas numaralı Meclis Araştırması Komisyonunda boş bulunan üyelikten, Doğru Yol Partisi Grubuna düşen 1 üyelik için, Van Milletvekili Fetullah Gültepe; Adalet ve Kalkınma Partisi Grubuna düşen 1 üyelik için, Muş Milletvekili Sabahattin Yıldız ve Saadet Partisi Grubuna düşen 1 üyelik için, Van Milletvekili Fethullah Erbaş aday gösterilmişlerdir.

Oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Alınan karar gereği, sözlü sorular ile diğer denetim konularını görüşmüyor ve gündemin "Kanun Tasarı ve Teklifleri ile Komisyonlardan Gelen Diğer İşler" kısmına geçiyoruz.

Önce, yarım kalan işlerden başlayacağız.

 

IV. - KANUN TASARI VE TEKLİFLERİYLE KOMİSYONLARDAN

GELEN DİĞER İŞLER

1. - İzmir Milletvekili Rıfat Serdaroğlu'nun; İstanbul Milletvekili Bülent Akarcalı'nın; Amasya Milletvekili Ahmet İyimaya'nın; Ankara Milletvekili Yıldırım Akbulut'un; Şırnak Milletvekili Mehmet Salih Yıldırım'ın; Gaziantep Milletvekili Ali Ilıksoy, Konya Milletvekili Ömer İzgi ve Ankara Milletvekili Nejat Arseven'in; İstanbul Milletvekili Ziya Aktaş ve 42 Arkadaşının;  Zonguldak Milletvekili Hasan Gemici'nin ve İzmir Milletvekili Işılay Saygın'ın; Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünde Değişiklik Yapılmasına Dair İçtüzük Teklifleri ve Anayasa Komisyonu Raporu (2/94, 2/232, 2/286, 2/307, 2/310, 2/311, 2/325, 2/442, 2/449) (S. Sayısı: 527)

BAŞKAN - Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünde Değişiklik Yapılmasına Dair İçtüzük Tekliflerinin görüşülmeyen maddeleriyle ilgili komisyon raporu Başkanlığa gelmediğinden, teklifin görüşmelerini erteliyoruz.

Demokratik Sol Parti Genel Başkanı İstanbul Milletvekili Bülent Ecevit, Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Osmaniye Milletvekili Devlet Bahçeli, Anavatan Partisi Genel Başkanı Rize Milletvekili Mesut Yılmaz ile 288 Milletvekilinin Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifi ve Anayasa Komisyonu raporunun ikinci görüşmelerine başlıyoruz.

2. - Demokratik Sol Parti Genel Başkanı İstanbul Milletvekili Bülent Ecevit, Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Osmaniye Milletvekili Devlet Bahçeli, Anavatan Partisi Genel Başkanı Rize Milletvekili Mesut Yılmaz ile 288 Milletvekilinin Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifi ve Anayasa Komisyonu Raporu (2/803) (S. Sayısı: 737 ve 737'ye 1 inci Ek) (1)

BAŞKAN - Komisyon?.. Hazır.

Hükümet?..

Hükümette sayın üye, mahsus yerde temsil etme imkânı bulabilecek mi?

Hükümet de hazır.

Teklifin birinci görüşmelerini 28.9.2001 Cuma günü saat 20.07'de tamamlamıştık. Böylece, aradan kırksekiz saat geçtiği için, teklifin ikinci görüşmelerine başlıyoruz.

Bilindiği gibi, anayasa değişiklik tekliflerinin ikinci müzakerelerinde, gerek teklifin tümü üzerinde gerekse maddeleri üzerinde görüşme açılmamakta, yalnızca maddeler üzerinde verilmiş değişiklik önergeleri görüşülmekte, birinci görüşmede üzerinde değişiklik teklifi bulunmayan bir madde hakkında ikinci görüşmede önerge verilmemektedir.

Teklifin 1 inci maddesini okutuyorum:

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASININ BAZI MADDELERİNİN

DEĞİŞTİRİLMESİ HAKKINDA KANUN TEKLİFİ

MADDE 1.- 7.11.1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Başlangıç metninin beşinci fıkrasının başında geçen "Hiçbir düşünce ve mülahazanın"  ibaresi  "Hiçbir faaliyetin" şeklinde değiştirilmiştir.

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, oylamaya başlamadan önce, oylamanın yöntemiyle ilgili olarak bazı açıklamalarda bulunacağım.

Anayasanın 175 inci ve İçtüzüğün 94 üncü maddeleri gereğince, anayasa değişiklik tekliflerinin maddelerinin veya tümünün kabulü, üye tamsayısının en az beşte üç çoğunluğunun gizli oyuyla mümkündür; yani, teklifin maddelerinin ve tümünün kabulü için en az 330 oy gerekmektedir.

Genel Kurulun 5.7.1995 tarihli 134 üncü Birleşiminde oylanarak kabul edilen Başkanlık tezkeresi uyarınca, Anayasa değişiklik teklifinin ikinci görüşmesinde yapılan oylamada 330 oyun altında oy alan madde, birinci oylamada aldığı oy ne olursa olsun, kesin olarak reddedilmiş olacak ve düşecektir. Yapılan oylamada 330'un üzerinde oy alan maddeler, birinci oylamada aldığı oy 330'un altında olsa da kabul edilmiş olacaktır. Yine, yapılan oylamada maddeler 330 ve 367'nin üzerinde oy almış olsalar da, tümünün oylamasında 330'un altında oy alınırsa, teklifin tümü kesin olarak reddedilmiş olacak ve düşecektir.

Yapılan oylamada, maddelerin birkısmı 330'un üzerinde, fakat, 367'nin altında oy almış olsa, birkısmı da 367'nin üzerinde oy almış olsa, tümünün oylamasında teklif 367'nin üzerinde oyla kabul edilirse, kanunun hiçbir maddesi kendiliğinden halk oylamasına sunulmayacaktır. Aynı durumda, tümünün oylanmasında teklif 367'nin altında oyla kabul edilirse, kanunun tümü kendiliğinden halk oylamasına sunulacaktır.

                         

(1) 737 S. Sayılı Basmayazı 24.9.2001 tarihli 131 inci Birleşim tutanağına;

     737’ye 1 inci Ek S. Sayılı Basmayazı bu birleşim tutanağına eklidir.

Gizli oylamanın ne şekilde yapılacağını arz ediyorum: Komisyon ve hükümet sıralarında yer alan Kâtip Üyelerden, komisyon sırasındaki Kâtip Üye Adana'dan başlayarak İstanbul'a kadar, hükümet sırasındaki Kâtip Üye ise, İstanbul ile Zonguldak dahil, adı okunan milletvekiline bir beyaz, bir yeşil, bir de kırmızı olmak üzere üç yuvarlak pul ile mühürlü zarf verecek; pul ve zarf verilen milletvekilinin adı defterde işaretlenecektir.

Milletvekilleri belirlenmiş bulunan bu yerlerden başka yerde oylarını kullanamayacaklardır.

Vekâleten oy kullanacak sayın bakanlar da, yerine oy kullanacakları bakanın ilinin bulunduğu bölümde oylarını kullanacaklardır.

Bilindiği üzere, bu pullardan beyaz olanı kabul, kırmızı olanı ret, yeşil olanı ise çekimser oyu ifade etmektedir.

Oyunu kullanacak sayın üye, Kâtip Üyeden, 3 yuvarlak pul ile mühürlü zarfı aldıktan ve adını ad defterine işaretlettikten sonra oy hücresine girecek, oy olarak kullanacağı pulu, hücrede zarfın içerisine koyacaktır. Diğer 2 pulu ise, hücre içerisinde bulunan ıskarta kutusuna atacaktır. Bilahara hücreden çıkacak olan üye, oy pulunun bulunduğu zarfı Başkanlık Divanı kürsüsünün önüne konulan oy kutusuna atacaktır. Oylamada adı okunmayan milletvekiline pul ve zarf verilmeyecektir.

Sayın milletvekilleri, vekâleten oy kullanacak sayın bakan bile, isminin okunduğu bölümde oyunu kullanacaktır. Biz, şöyle bir yöntem belirledik: İstanbul İline sol taraftan başlıyoruz; ama -olabilir- Adana İlini temsilen bir bakan arkadaşımız oy kullanacak ise -vekâleten oy kullanmış olsa bile- sağ tarafta değil, sol tarafta oyunu kullanacaktır. Çünkü, biz, isim pusulalarını da, defterlerini de ona göre ayarladık. İsmi olan yerde oy kullanacaktır. Bu hususa bütün arkadaşlarımızın riayet etmesini özellikle istirham ediyorum.

Şimdi, 1 inci maddenin gizli oylamasına Adana İlinden başlıyoruz.

(Oyların toplanılmasına başlandı)

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Dışişleri Bakanı Sayın İsmail Cem'e vekâleten, Orman Bakanı Sayın Nami Çağan; Devlet Bakanı Sayın Şükrü Sina Gürel'e vekâleten, Millî Eğitim Bakanı Sayın Metin Bostancıoğlu; Kültür Bakanı Sayın Mustafa İstemihan Talay'a vekâleten, Çevre Bakanımız Sayın Fevzi Aytekin; Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Sayın Mesut Yılmaz'a vekâleten, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sayın Yaşar Okuyan; Adalet Bakanı Sayın Hikmet Sami Türk'e vekâleten, Devlet Bakanı Sayın Recep Önal; Ulaştırma Bakanımız Sayın Oktay Vural'a vekâleten, Sanayi ve Ticaret Bakanı Sayın Ahmet Kenan Tanrıkulu; Devlet Bakanımız Sayın Ramazan Mirzaoğlu'na vekâleten, Devlet Bakanımız Sayın Tunca Toskay; Maliye Bakanı Sayın Sümer Oral'a vekâleten, Devlet Bakanı Sayın Edip Safder Gaydalı; Devlet Bakanı Sayın Faruk Bal'a vekâleten, Tarım ve Köyişleri Bakanı Sayın Hüsnü Yusuf Gökalp oy kullanacaktır.

(Oyların toplanılmasına devam edildi)

BAŞKAN - Oyunu kullanmayan sayın üye var mı? Yok.

Oy kupaları kaldırılsın.

(Oyların ayırımına başlanıldı)

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, 1 inci maddenin oylama tasnifi yapılırken 2 nci maddeyi okutacağım ve oylarınıza sunacağım.

2 nci maddeyi okutuyorum:

MADDE 2.- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 13 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

Madde 13.- Temel hak ve hürriyetler, özlerine dokunulmaksızın yalnızca Anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabilir. Bu sınırlamalar, Anayasanın sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve laik cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı olamaz.

BAŞKAN - 2 nci madde üzerinde verilmiş bir önerge vardır; okutup işleme alacağım.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan anayasa değişiklik teklifinin 2 nci maddesi ile değiştirilmek istenilen Anayasanın 13 üncü maddesinin sonuna aşağıdaki hükmün eklenmesini arz ve teklif ederiz.

İlave hüküm:

"... öngörüldükleri amaç dışında kullanılamaz."

                                                                        1.10.2001

 

Yasin Hatiboğlu

Fethullah Erbaş

Mustafa Kamalak

 

Çorum

Van

Kahramanmaraş

 

Veysel Candan

Şeref Malkoç

Rıza Ulucak

 

Konya

Trabzon

Ankara

BAŞKAN - Sayın Komisyon?..

ANAYASA KOMİSYONU BAŞKANI TURHAN TAYAN (Bursa) - Katılmıyoruz efendim.

BAŞKAN - Önergenin gerekçesini arz ve izah etmek üzere, Van Milletvekili Sayın Fethullah Erbaş. (SP sıralarından alkışlar)

Buyurun Sayın Erbaş.

Süreniz 5 dakika efendim.

FETHULLAH ERBAŞ (Van) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin çerçeve 2 nci maddesi üzerinde vermiş olduğumuz önerge üzerinde söz almış bulunuyorum; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Önergemizle -birinci turda da kabul edilen- Anayasamızın 13 üncü maddesindeki değişikliğe, halen yürürlükte olan 1982 Anayasamızın 13 üncü maddesinin ikinci fıkrasının son cümlesi olan "öngörüldükleri amaç dışında kullanılamaz" ibaresinin değişiklik metninin sonuna eklenmesinden ibarettir. Bu değişiklikle 13 üncü madde şöyle olmaktadır: "Temel hak ve hürriyetler özlerine dokunulmaksızın yalnızca Anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabilir. Bu sınırlamalar, Anayasanın sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve laik cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı olamaz, öngörüldükleri amaç dışında kullanılamaz."

Diyebilirsiniz ki, bu madde de yeterince demokratikleşti, bu ilaveye ne gerek var? Bu soruyu şöyle cevaplandırabiliriz. Bu anayasa değişikliğini yapmaktan kastımız 2 tanedir.

Birincisi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi hükümlerine uyum sağlanması. İkincisi ise, toplumumuzun içinde; yani demokratikleşme iradesinin Meclis tarafından gösterilmesi. İkinci amaca ulaşıyoruz; ancak, birinci amaca baktığımız zaman, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 18 inci maddesinde

"Bu sözleşmenin hükümleri gereğince, sözü edilen hak ve özgürlüklere getirilen sınırlamalar ancak öngörülen amaçlar için uygulanabilir" denilmektedir.

Bu durumda, Anayasamızın 13 üncü maddesindeki değişikliğe bu hüküm eklenmediği takdirde, bir hak ve hürriyetin sınırlandırılması için getirilen hükümlere dayanılarak, başka bir hak ve hürriyetin kısıtlanması veya kullanılmasının tamamen yasaklanması gibi haksız, abes bir uygulamaya açık bir metin getirilmiş olur.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 18 inci maddesinde ve 2 nci maddesi ile 12 nci maddeleri arasında temel hak ve hürriyetleri kısıtlanırken bir ölçü konulmuştur. Bu ölçü, temel hak ve hürriyetlerin özüne dokunmamak ve kısıtlamaları da sadece amaçlarına uygun, belirli sürelerle uygulamak zorunluluğudur.

1961 Anayasası da, 1982 Anayasası da aynı güç tarafından yapılmıştır. 1961 Anayasasının daha özgürlükçü olmasının sebebi ekonomiktir. 1960'larda yeryüzü ekonomik sistemi, yani kapitalizm, Türkiye'ye ithal ikamesi uygulatmak istiyordu. 1961 Anayasasında, iç pazarlardaki tüketimi artırmak için özgürlükler getirilmiştir. 1980'deki darbede, yine dünya kapitalist sistemi iç tüketimi kısmak istiyordu. 1982 Anayasasıyla, bütün haklar alıp götürülmüştür. Dünya kapitalist sistemi ne söylüyorsa ona uygun anayasalar oluşturuluyor. Bu, bütün dünyada da var, bizde de öyle oluyor. İkisi de aynı makamın yaptığı Anayasalardır. Şu anda yaptığımız Anayasadaki değişikliklerle de, 1961 Anayasasına uygun hale getiriyoruz. Bu da, uzun süredir, Avrupa Birliği müktesebatına yasalarımızı uydurabilmemiz için yaptığımız çabalardır ve bu değişikliklerin temelinde de dünya kapitalist sisteminin isteği yatmaktadır; ama, bir farkla; bu sefer, Millî Birlik Komitesine veya kurucu meclise değil, bizlere yaptırılmaktadır. Elbette, bugün yaptıklarımız doğrudur, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine uygundur, küresel ekonominin gereklerine uygundur; aslında, gayesine de uygundur.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri, anayasaların gayesi, devleti düzenleyip sınırlaması, vatandaşların temel hak ve hürriyetlerini güvenceye almasıdır. Türk anayasaları bunun tam tersi; ferdi düzenleyip yönlendiriyor, toplumdan gelecek tehlikelere karşı devleti güvenceye alıyor. Devlet, aslında çok güçlüdür; güçlü, bu gücünü kullanırken sınırlandırılması gereği açıktır. Bizim yapmamız gereken, insanı merkez alacak ve onu koruyarak kurulacak bir siyasal sistem olmalıdır.

Benim bölgeme bakacak olursak, yirmi yıldan fazla bir süredir sıkıyönetim ve olağanüstü hal uygulaması ile Anayasamızın 15 inci maddesi uyarınca temel hak ve hürriyetlerin kullanılması durdurulmuştur.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Erbaş, 1 dakika içinde toparlar mısınız efendim.

Buyurun.

FETHULLAH ERBAŞ (Devamla) - Bölgemde temel hak ve hürriyetleri kullanan yok. Millî Güvenlik Kurulunun aldığı tavsiye kararına göre geçen yıl olağanüstü hal kalktı, mücavir alana geçtik; ama, hiçbir şey değişmedi.

Değerli arkadaşlar, sizden istirhamımız, bu kadar özgürlükçü bir madde olarak getirdiğimiz bu maddeye "öngörüldükleri amaç dışında kullanılamaz" ibaresi eklendiği takdirde, hem şu anda meri olan kanuna uymuş oluruz, Anayasamızın 13 üncü maddesindeki ibare geçmiş olur hem de bu özgürlüklerin kısıtlanmasında öngörülen amaç dışında kullanılmamış oluruz.

Önergemizi desteklemenizi istirham ediyor, hepinize saygılar sunuyorum. (SP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN - Teşekkür ederiz Sayın Erbaş.

Komisyonun katılmadığı, gerekçesini Sayın Erbaş'tan dinlediğiniz önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Önerge kabul edilmemiştir.

Şimdi, 2 nci maddenin oylamasına başlıyoruz.

(Oyların toplanılmasına başlandı)

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Başbakan Sayın Bülent Ecevit'e vekâleten Başbakan Yardımcısı Sayın Hüsamettin Özkan oy kullanacaktır.

(Oyların toplanılmasına devam edildi)

BAŞKAN - 2 nci madde üzerinde oyunu kullanmayan sayın üye var mı? Yok.

Oy verme işlemi bitmiştir.

Kupalar kaldırılsın.

(Oyların ayırımına başlanıldı)

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 1 inci maddesinin gizli oylamasının sonucunu açıklıyorum:

Katılan üye : 447

Kabul          : 418

Ret              :   18

Çekimser     :     5

Boş              :     5

Geçersiz      :     1

Böylece, Anayasanın belirlediği çoğunluk sağlanmış ve bu madde kabul edilmiştir.

(Oyların ayırımına devam edildi)

BAŞKAN - 3 üncü maddeyi okutuyorum:

MADDE 3.- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 14 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

Madde 14.- Anayasada yer alan hak ve hürriyetlerden hiçbiri, Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmayı ve insan haklarına dayanan demokratik ve laik Cumhuriyeti ortadan kaldırmayı amaçlayan faaliyetler biçiminde kullanılamaz.

Anayasa hükümlerinden hiçbiri, Devlete veya kişilere, Anayasayla tanınan temel hak ve hürriyetlerin yok edilmesini veya Anayasada belirtilenden daha geniş şekilde sınırlandırılmasını amaçlayan bir faaliyette bulunmayı mümkün kılacak şekilde yorumlanamaz.

Bu hükümlere aykırı faaliyette bulunanlar hakkında uygulanacak müeyyideler, kanunla düzenlenir.

BAŞKAN - 3 üncü maddenin oylamasına başlıyoruz.

(Oyların toplanılmasına başlandı)

BAŞKAN - Adalet Bakanı Sayın Hikmet Sami Türk'ün yerine, Çevre Bakanı Sayın Fevzi Aytekin; Kültür Bakanı Sayın İstemihan Talay'ın yerine de Devlet Bakanı Sayın Recep Önal oy kullanacaklardır.

(Oyların toplanılmasına devam edildi)

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 2 nci maddesinin gizli oylama sonucunu açıklıyorum:

Katılan üye  : 458

Kabul           : 430

Ret               :   21

Çekimser     :    4

Boş              :    1

Geçersiz      :    2

Böylelikle, 2 nci madde kabul edilmiş ve yasalaşmıştır; hayırlı olsun.

Sayın milletvekilleri, şu anda 3 üncü maddeyi oyluyoruz, 4 üncü maddenin oylanmasından sonra -yaklaşık saat 13.00 civarında- 1 saat ara vereceğim.

(Oyların toplanılmasına devam edildi)

BAŞKAN - 3 üncü maddeyle ilgili olarak oyunu kullanmayan sayın milletvekili var mı? Yok.

Oylama işlemi bitmiştir.

Oy kupaları kaldırılsın.

(Oyların ayırımına başlanıldı)

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, 3 üncü maddenin oylama tasnifi yapılırken 4 üncü maddeyi okutacağım ve oylarınıza sunacağım.

4 üncü maddeyi okutuyorum:

MADDE 4.- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 19 uncu maddesinin beşinci fıkrasının ilk cümlesi, altıncı fıkrası ile son fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Yakalanan veya tutuklanan kişi, tutulma yerine en yakın mahkemeye gönderilmesi için gerekli süre hariç en geç kırksekiz saat ve toplu olarak işlenen suçlarda en çok dört gün içinde hâkim önüne çıkarılır."

"Kişinin yakalandığı veya tutuklandığı, yakınlarına derhal bildirilir."

"Bu esaslar dışında bir işleme tâbi tutulan kişilerin uğradıkları zarar, tazminat hukukunun genel prensiplerine göre, Devletçe ödenir."

BAŞKAN - 4 üncü maddenin gizli oylamasına Adana İlinden başlıyoruz.

(Oyların toplanılmasına başlandı)

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, bu maddenin oylanmasından sonra yemek arası vereceğiz ve muhtemelen 13.30'da toplanacağız. Şimdiden bunu size bildireyim ve arkadaşlarımız ona göre hazırlıklı olsunlar. Saat 13.30'da Genel Kurulda olursanız oylamalarımız aksamaz.

(Oyların toplanılmasına devam edildi)

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 3 üncü maddesinin gizli oylaması sonucunu açıklıyorum:

Katılan üye  : 473

Kabul           : 444

Ret               :   19

Çekimser      :     3

Boş               :     5

Geçersiz       :     2

Böylelikle, teklifin 3 üncü maddesi de kabul edilmiş ve yasalaşmıştır; hayırlı olsun.

4 üncü maddeyle ilgili oyunu kullanmayan sayın üye?.. Yok.

Oylama işlemi tamamlanmıştır; kupalar kaldırılsın.

(Oyların ayırımı yapıldı)

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 4 üncü maddesinin gizli oylamasının sonucunu açıklıyorum:

Katılan Üye  :  468

Kabul            :  446

Ret                :   17

Çekimser      :    2

Boş               :    2

Geçersiz       :    1

Böylelikle, teklifin bu maddesi de kabul edilmiş ve yasalaşmıştır; hayırlı olsun.

Saat 13.30'da toplanmak üzere, birleşime ara veriyorum.

Kapanma Saati : 13.05


İKİNCİ OTURUM

Açılma Saati: 13.30

BAŞKAN: Başkanvekili Ali ILIKSOY

KÂTİP ÜYELER: Burhan ORHAN (Bursa), Melda BAYER (Ankara)

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Büyük Millet Meclisinin 2 nci Birleşiminin İkinci Oturumunu açıyorum.

Görüşmelere kaldığımız yerden devam ediyoruz.

IV.- KANUN TASARI VE TEKLİFLERİYLE KOMİSYONLARDAN

GELEN DİĞER İŞLER (Devam)

2. - Demokratik Sol Parti Genel Başkanı İstanbul Milletvekili Bülent Ecevit, Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Osmaniye Milletvekili Devlet Bahçeli, Anavatan Partisi Genel Başkanı Rize Milletvekili Mesut Yılmaz ile 288 Milletvekilinin Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifi ve Anayasa Komisyonu Raporu (2/803) (S. Sayısı: 737 ve 737'ye 1 inci Ek) (Devam)

BAŞKAN - Komisyon?.. Hazır.

4 üncü maddenin oylaması tamamlanmış ve sonucu ilan edilmişti.

Şimdi, 5 inci maddeyi okutuyorum:

MADDE 5.- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 20 nci maddesinin birinci fıkrasının üçüncü cümlesi yürürlükten kaldırılmış ve ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâkın korunması veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması sebeplerinden biri veya bir kaçına bağlı olarak, usulüne göre verilmiş hâkim kararı olmadıkça; yine bu sebeplere bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de kanunla yetkili kılınmış merciin yazılı emri bulunmadıkça; kimsenin üstü, özel kâğıtları ve eşyası aranamaz ve bunlara el konulamaz. Yetkili merciin kararı yirmidört saat içinde görevli hâkimin onayına sunulur. Hâkim kararını el koymadan itibaren kırksekiz saat içinde açıklar; aksi halde, el koyma kendiliğinden kalkar."

BAŞKAN - 5 inci maddenin gizli oylamasına başlıyoruz.

(Oylar toplanıldı)

BAŞKAN - Oyunu kullanmayan sayın milletvekili var mı?.. Yok.

Oy verme işlemi sona ermiştir.

Kupalar kaldırılsın.

(Oyların ayırımına başlanıldı)

BAŞKAN - 5 inci maddenin tasnif işlemi devam ederken 6 ncı maddeyi okutuyorum:

MADDE 6.- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 21 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

Madde 21.- Kimsenin konutuna dokunulamaz. Millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâkın korunması veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması sebeplerinden biri veya birkaçına bağlı olarak usulüne göre verilmiş hâkim kararı olmadıkça, yine bu sebeplere bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de kanunla yetkili kılınmış merciin yazılı emri bulunmadıkça; kimsenin konutuna girilemez, arama yapılamaz ve buradaki eşyaya el konulamaz. Yetkili merciin kararı yirmidört saat içinde görevli hâkimin onayına sunulur. Hâkim kararını el koymadan itibaren kırksekiz saat içinde açıklar; aksi halde, el koyma kendiliğinden kalkar."

BAŞKAN - 6 ncı maddenin gizli oylamasına başlıyoruz.

(Oyların toplanılmasına başlandı)

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 5 inci maddesinin gizli oylamasına 443 sayın üye katılmış; 428 kabul, 12 ret, 1 çekimser, 1 geçersiz, 1 boş oy kullanılmıştır.

Böylelikle, teklifin bu maddesi de kabul edilmiş ve yasalaşmıştır; hayırlı olsun.

(Oyların toplanılmasına devam edildi)

BAŞKAN - Oyunu kullanmayan sayın üye var mı? Oyunu kullanmayan sayın üye bulunmadığına göre, oylama işlemi bitmiştir.

Kupalar kaldırılsın.

(Oyların ayırımına başlanıldı)

BAŞKAN - 6 ncı maddenin oy ayırımı devam ederken, 7 nci maddeyi okutuyorum:

MADDE 7.- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 22 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

Madde 22.- Herkes, haberleşme hürriyetine sahiptir. Haberleşmenin gizliliği esastır.

Millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâkın korunması veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması sebeplerinden biri veya birkaçına bağlı olarak usulüne göre verilmiş hâkim kararı olmadıkça, yine bu sebeplere bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de kanunla yetkili kılınmış merciin yazılı emri bulunmadıkça; haberleşme engellenemez ve gizliliğine dokunulamaz. Yetkili merciin kararı  yirmidört saat içinde görevli hâkimin onayına sunulur. Hâkim kararını kırksekiz saat içinde açıklar; aksi halde, karar kendiliğinden kalkar.

İstisnaların uygulanacağı kamu kurum ve kuruluşları kanunda belirtilir.

BAŞKAN - 7 nci maddenin gizli oylamasına Adana İlinden başlıyoruz.

(Oyların toplanılmasına başlandı)

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 6 ncı maddesinin gizli oylamasının sonucunu açıklıyorum:

Katılan Üye : 461

Kabul            : 444

Ret                :  14

Çekimser      :    1

Boş               :     1

Geçersiz       :    1

Böylelikle, teklifin 6 ncı maddesi kabul edilmiş ve yasalaşmıştır.

(Oyların toplanılmasına devam edildi)

BAŞKAN - Oyunu kullanmayan sayın milletvekili var mı? Yok.

Oylama işlemi sona ermiştir.

Kupalar kaldırılsın.

(Oyların ayırımına başlanıldı)

BAŞKAN - 7 nci maddenin oy ayırımı işlemi devam ederken, 8 inci maddeyi okutup, oylama işlemini başlatacağım:

MADDE 8.- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 23 üncü maddesinin beşinci fıkrasında geçen "ülkenin ekonomik durumu," ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.

BAŞKAN - 8 inci maddenin gizli oylamasına Adana İlinden başlıyoruz.

(Oyların toplanılmasına başlandı)

BAŞKAN - Devlet Bakanı Sayın Yılmaz Karakoyunlu'ya vekâleten, İçişleri Bakanı Sayın Rüştü Kâzım Yücelen, Devlet Bakanı Sayın Hasan Gemici'ye vekâleten, Devlet Bakanı Sayın Fikret Ünlü oy kullanacaktır.

(Oyların toplanılmasına devam edildi)

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 7 nci maddesinin gizli oylamasının sonucunu açıklıyorum:

Katılan üye : 454

Kabul         : 436

Ret             :   18

Böylelikle, teklifin 7 nci maddesi kabul edilmiştir; hayırlı olsun.

(Oyların toplanılmasına devam edildi)

BAŞKAN - 8 inci maddeyle ilgili oyunu kullanmayan sayın milletvekili var mı? Yok.

Oylama işlemi sona ermiştir.

Oy kutuları kaldırılsın.

(Oyların ayırımına başlanıldı)

BAŞKAN - 9 uncu maddeyi okutuyorum:

MADDE 9.- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 26 ncı maddesinin ikinci fıkrasına "Bu hürriyetlerin kullanılması," ibaresinden sonra gelmek üzere "millî güvenlik, kamu düzeni, kamu güvenliği, Cumhuriyetin temel nitelikleri ve Devletin ülkesi ve milleti ile  bölünmez bütünlüğünün  korunması," ibareleri eklenmiş, üçüncü fıkrası  metinden çıkarılmış ve maddeye aşağıdaki fıkra son fıkra olarak eklenmiştir.

"Düşünceyi açıklama ve yayma hürriyetinin kullanılmasında uygulanacak şekil, şart ve usuller kanunla düzenlenir."

BAŞKAN - 9 uncu maddeyle ilgili oylama işlemini başlatıyorum.

(Oyların toplanılmasına başlandı)

BAŞKAN - Millî Savunma Bakanı Sayın Sabahattin Çakmakoğlu'na vekâleten, Sağlık Bakanı Sayın Osman Durmuş oy kullanacaktır.

(Oyların toplanılmasına devam edildi)

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 8 inci maddesinin gizli oylamasına 457 sayın üye katılmış, 432 kabul, 20 ret, 2 çekimser, 2 geçersiz, 1 boş oy kullanılmıştır.

Teklifin bu maddesinde de gerekli çoğunluk sağlanmıştır.

(Oyların toplanılmasına devam edildi)

BAŞKAN - Tarım ve Köyişleri Bakanı Hüsnü Yusuf Gökalp'e vekâleten, Devlet Bakanı Sayın Tunca Toskay oy kullanacaktır.

(Oyların toplanılmasına devam edildi)

BAŞKAN - 9 uncu maddeyle ilgili olarak oyunu kullanmayan sayın milletvekili var mı? Yok.

Oylama işlemi bitmiştir; kupalar kaldırılsın.

(Oyların ayırımına başlanıldı)

BAŞKAN - 9 uncu maddenin oy ayırım işlemi devam ederken, 10 uncu maddeyi okutuyorum:

MADDE 10. - Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 28 inci maddesinin ikinci fıkrası metinden çıkarılmıştır.

BAŞKAN - 10 uncu maddenin gizli oylamasına Adana İlinden başlıyoruz.

(Oyların toplanılmasına başlandı)

BAŞKAN - Başbakan Sayın Bülent Ecevit'e vekâleten, Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Sayın Hüsamettin Özkan oy kullanacaklardır.

(Oyların toplanılmasına devam edildi)

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 9 uncu maddesinin gizli oylamasının sonucunu açıklıyorum:

Katılan üye                             :468

Kabul                             :381

Ret                :  78

Çekimser      :    4

Geçersiz       :    2

Boş               :    3

Böylece, Anayasanın belirlediği sayıda çoğunlukla bu madde de kabul edilmiştir.

(Oyların toplanılmasına devam edildi)

BAŞKAN - 10 uncu madde üzerinde oyunu kullanmayan sayın milletvekili var mı? Yok.

Oy verme işlemi bitmiştir.

Oy kutuları kaldırılsın.

(Oyların ayırımına başlanıldı)

BAŞKAN - 11 inci maddeyi okutuyorum:

MADDE 11. - Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 31 inci maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Kanun, millî güvenlik, kamu düzeni, genel ahlâk ve sağlığın korunması sebepleri dışında halkın bu araçlarla haber almasını, düşünce ve kanaatlere ulaşmasını ve kamuoyunun serbestçe oluşmasını engelleyici kayıtlar koyamaz."

BAŞKAN - 11 inci maddenin oylamasına başlıyoruz.

(Oyların toplanılmasına başlandı)

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 10 uncu maddesinin gizli oylamasının sonucunu açıklıyorum:

Katılan Üye : 474

Kabul            : 393

Ret                :  74

Çekimser      :    3

Geçersiz       :    4

Böylelikle, teklifin bu maddesi de, Anayasada belirtilen sayıda çoğunlukla kabul edilmiştir.

(Oyların toplanılmasına devam edildi)

BAŞKAN - Oyunu kullanmayan sayın milletvekili var mı? Yok.

Oylama işlemi tamamlanmıştır.

Kupalar kaldırılsın.

(Oyların ayırımına başlanıldı)

BAŞKAN - 11 inci maddenin oy ayırım işlemi devam ederken 12 nci maddeyi okutuyorum:

MADDE 12. - Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 33 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

Madde 33.- Herkes, önceden izin almaksızın dernek kurma ve bunlara üye olma ya da üyelikten çıkma hürriyetine sahiptir.

Hiç kimse bir derneğe üye olmaya ve dernekte üye kalmaya zorlanamaz.

Dernek kurma hürriyeti ancak, millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâk ile başkalarının hürriyetlerinin korunması sebepleriyle ve kanunla sınırlanabilir.

Dernek kurma hürriyetinin kullanılmasında uygulanacak şekil, şart ve usuller kanunda gösterilir.

Dernekler, kanunun öngördüğü hallerde hâkim kararıyla kapatılabilir veya faaliyetten alıkonulabilir. Ancak, millî güvenliğin, kamu düzeninin, suç işlenmesini veya suçun devamını önlemenin yahut yakalamanın gerektirdiği hallerde gecikmede sakınca varsa, kanunla bir merci, derneği faaliyetten men ile yetkilendirilebilir. Bu merciin kararı, yirmidört saat içinde görevli hâkimin onayına sunulur. Hâkim kararını kırksekiz saat içinde açıklar; aksi halde, bu idarî karar kendiliğinden yürürlükten kalkar.

Birinci fıkra hükmü, Silahlı Kuvvetler ve kolluk kuvvetleri mensuplarına ve görevlerinin gerektirdiği ölçüde Devlet memurlarına kanunla sınırlamalar getirilmesine engel değildir.

Bu madde hükümleri vakıflarla ilgili olarak da uygulanır.

BAŞKAN - 12 nci maddenin gizli oylamasına Adana İlinden başlıyoruz.

(Oyların toplanılmasına başlandı)

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 11 inci maddesinin gizli oylamasının sonucunu açıklıyorum:

Katılan Üye  : 476

Kabul            : 447

Ret                :   20

Çekimser      :     3

Geçersiz       :     2

Boş               :     4

Böylelikle, Anayasanın belirlediği sayıda oyu almak suretiyle madde kabul edilmiştir.

(Oyların toplanılmasına devam edildi)

BAŞKAN - Oyunu kullanmayan sayın milletvekili var mı? Yok.

Oylama işlemi bitmiştir; oy kupaları kaldırılsın.

(Oyların ayırımına başlanıldı)

BAŞKAN - 12 nci maddenin oy ayırım işlemi devam ederken, 13 üncü maddeyi okutuyorum:

MADDE 13 .- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 34 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

Madde 34.- Herkes, önceden izin almadan, silahsız ve saldırısız toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkına sahiptir.

Toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkı ancak, millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlığın ve genel ahlâkın veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması amacıyla ve kanunla sınırlanabilir.

Toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının kullanılmasında uygulanacak şekil, şart ve usuller kanunda gösterilir.

BAŞKAN - 13 üncü maddenin gizli oylamasına başlıyoruz.

(Oyların toplanılmasına başlanıldı)

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 12 nci maddesinin yapılan gizli oylamasının sonucunu açıklıyorum:

Katılan üye   : 463

Kabul            : 439

Ret                :   16

Çekimser      :     2

Geçersiz       :     2

Boş               :     4

Böylelikle, Anayasamızın belirlediği çoğunlukta oyu almak suretiyle bu maddemiz kabul edilmiştir.

(Oyların toplanılmasına devam edildi)

BAŞKAN - 13 üncü maddeyle ilgili olarak oyunu kullanmayan sayın üye var mı? Yok.

Oy kullanma işlemi bitmiştir; oy kutuları kaldırılsın.

(Oyların ayırımına başlanıldı)

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 13 üncü maddesinin gizli oylaması sonucunu açıklıyorum:

Katılan üye   : 463

Kabul            : 444

Ret                :   15

Çekimser      :     1

Geçersiz       :     1

Boş               :     2

Böylelikle, Anayasanın belirlediği sayıdaki çoğunlukla bu madde kabul edilmiştir.

Sayın milletvekilleri, birleşime, kaldığımız yerden devam etmek için, 17.40'ta toplanmak üzere ara veriyorum.

Kapanma Saati : 17.30


ÜÇÜNCÜ OTURUM

Açılma Saati: 17.40

BAŞKAN: Başkanvekili Ali ILIKSOY

KÂTİP ÜYELER: Burhan ORHAN (Bursa), Melda BAYER (Ankara)

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Büyük Millet Meclisinin 2 nci Birleşiminin Üçüncü Oturumunu açıyorum.

Görüşmelere kaldığımız yerden devam ediyoruz.

IV. - KANUN TASARI VE TEKLİFLERİYLE KOMİSYONLARDAN

GELEN DİĞER İŞLER (Devam)

2. - Demokratik Sol Parti Genel Başkanı İstanbul Milletvekili Bülent Ecevit, Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Osmaniye Milletvekili Devlet Bahçeli, Anavatan Partisi Genel Başkanı Rize Milletvekili Mesut Yılmaz ile 288 Milletvekilinin Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifi ve Anayasa Komisyonu Raporu (2/803) (S. Sayısı: 737 ve 737'ye 1 inci Ek) (Devam)

BAŞKAN - Komisyon?.. Hazır.

Şimdi, 14 üncü maddeyi okutuyorum:

MADDE 14.- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 36 ncı maddesinin birinci fıkrasına "savunma" ibaresinden sonra gelmek üzere  "ile adil yargılanma"  ibaresi  eklenmiştir.

BAŞKAN - 14 üncü maddenin gizli oylamasına başlıyoruz.

(Oylar toplanıldı)

BAŞKAN - Oyunu kullanmayan sayın milletvekili var mı? Yok.

14 üncü maddenin oylama işlemi tamamlanmıştır; kupalar kaldırılsın.

(Oyların ayırımına başlanıldı)

BAŞKAN - 14 üncü maddeyle ilgili oy ayırımı devam ederken, 15 inci maddeyi okutuyorum:

MADDE 15.- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 38 inci maddesine aşağıdaki fıkra  yedinci fıkra olarak eklenmiş, mevcut  beşinci ve altıncı fıkralarından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.

"Savaş, çok yakın savaş tehdidi ve terör suçları halleri dışında ölüm cezası verilemez."

"Kanuna aykırı olarak elde edilmiş bulgular, delil olarak kabul edilemez."

"Hiç kimse, yalnızca sözleşmeden doğan bir yükümlülüğü yerine getirememesinden dolayı özgürlüğünden alıkonulamaz."

BAŞKAN - 15 inci maddenin gizli oylamasına başlıyoruz.

(Oyların toplanılmasına başlandı)

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 14 üncü maddesinin gizli oylamasının sonucunu açıklıyorum:

Katılan Üye : 464

Kabul            : 439

Ret                :  23

Çekimser      :    1

Geçersiz       :    1

Böylece, teklifin 14 üncü maddesi de kabul edilmiştir.

(Oyların toplanılmasına devam edildi)

BAŞKAN - Oyunu kullanmayan sayın milletvekili var mı? Yok.

Oylama işlemi tamamlanmıştır; kupalar kaldırılsın.

(Oyların ayırımına başlanıldı)

BAŞKAN -  Sayın milletvekilleri, 15 inci maddenin oy ayırımı işlemi devam ederken, 16 ncı maddeyi okutup, oylama işlemini başlatacağım.

MADDE 16.- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 40 ıncı maddesine ikinci fıkra olarak aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

"Devlet, işlemlerinde, ilgili kişilerin hangi kanun yolları ve mercilere başvuracağını ve sürelerini belirtmek zorundadır."

BAŞKAN - 16 ncı maddenin gizli oylamasına Adana İlinden başlıyoruz.

(Oyların toplanılmasına başlandı)

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 15 inci maddesinin gizli oylamasının sonucunu açıklıyorum:

Katılan Üye  :                             465

Kabul            :                             383

Ret                :                             74

Çekimser      : 4

Geçersiz       : 2

Boş               : 2

Böylelikle, 15 inci madde de Anayasada belirtilen çoğunlukla kabul edilmiştir.

(Oyların toplanılmasına devam edildi)

BAŞKAN - Oyunu kullanmayan başka üye?.. Yok.

Oy verme işlemi tamamlanmıştır; oy kutuları kaldırılsın.

(Oyların ayırımına başlanıldı)

BAŞKAN - 16 ncı maddenin oy ayırım işlemi devam ederken 17 nci maddeyi okutup, işleme alacağım.

17 nci maddeyi okutuyorum:

MADDE 17.- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 41 inci maddesinin birinci fıkrasına "ve eşler arasında eşitliğe dayanır" ibaresi eklenmiştir.

BAŞKAN - Oylama işlemine Adana İlinden başlıyoruz.

(Oyların toplanılmasına başlandı)

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 16 ncı maddesinin gizli oylamasının sonucunu açıklıyorum:

Katılan üye   :                             452

Kabul            :                             425

Ret                :                             20

Çekimser      : 2

Geçersiz       : 1

Boş               : 4

Böylelikle, 16 ncı madde, Anayasada belirtilen çoğunlukla kabul edilmiştir.

(Oyların toplanılmasına devam edildi)

BAŞKAN - 17 nci maddeyle ilgili olarak oyunu kullanmayan sayın milletvekili var mı? Yok.

Oylama işlemi tamamlanmıştır; oy kupaları kaldırılsın.

(Oyların ayırımına başlanıldı)

BAŞKAN - 17 nci maddenin oy ayırım işlemi sürerken, 18 inci maddeyi okutup, işleme alacağım:

MADDE 18.- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 46 ncı maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

Madde 46.- Devlet ve kamu tüzel kişileri; kamu yararının gerektirdiği hallerde, gerçek karşılıklarını peşin ödemek şartıyla, özel mülkiyette bulunan taşınmaz malların tamamını veya bir kısmını, kanunla gösterilen esas ve usullere göre, kamulaştırmaya ve bunlar üzerinde idarî irtifaklar kurmaya yetkilidir.

Kamulaştırma bedeli ile kesin hükme bağlanan artırım bedeli nakden ve peşin olarak ödenir. Ancak tarım reformunun uygulanması, büyük enerji ve sulama projeleri ile iskân projelerinin gerçekleştirilmesi, yeni ormanların yetiştirilmesi, kıyıların korunması ve turizm amacıyla kamulaştırılan toprakların bedellerinin ödenme şekli kanunla gösterilir. Kanunun taksitle ödemeyi öngörebileceği bu hallerde, taksitlendirme süresi beş yılı aşamaz; bu takdirde taksitler eşit olarak ödenir.

Kamulaştırılan topraktan, o toprağı doğrudan doğruya işleten küçük çiftçiye ait olanlarının bedeli, her halde peşin ödenir.

İkinci fıkrada öngörülen taksitlendirmelerde ve herhangi bir sebeple ödenmemiş kamulaştırma bedellerinde kamu alacakları için öngörülen en yüksek faiz uygulanır.

BAŞKAN - Oylama işlemine başlıyoruz.

(Oyların toplanılmasına başlandı)

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 17 nci maddesinin gizli oylama sonucunu açıklıyorum:

Katılan Üye  :                             449

Kabul            :                             410

Ret                :                             30

Çekimser      : 2

Geçersiz       : 3

Boş               : 4

Böylece, aile içerisinde kadın-erkek eşitliği,  Anayasanın belirlediği  çoğunlukla  kabul edilmiştir.

(Oyların toplanılmasına devam edildi)

BAŞKAN - Oyunu kullanmayan sayın milletvekili var mı? Yok.

Oylama işlemi tamamlanmıştır; oy kutuları kaldırılsın.

(Oyların ayırımına başlanıldı)

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, 18 inci maddenin oy ayırım işlemi devam ederken, 19 uncu maddeyi okutacağım; ancak, sayın milletvekillerinden bir ricam olacak. 19 uncu maddede önerge vardır. Önergeden sonra oylama işlemine geçeceğim. Bu hususun bilinmesini isterim.

19 uncu maddeyi okutuyorum:

MADDE 19.- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 49 uncu maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve üçüncü fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.

"Devlet, çalışanların hayat seviyesini yükseltmek, çalışma hayatını geliştirmek için çalışanları ve işsizleri korumak, çalışmayı desteklemek, işsizliği önlemeye elverişli ekonomik bir ortam yaratmak ve çalışma barışını sağlamak için gerekli tedbirleri alır."

BAŞKAN - 19 uncu madde üzerinde verilmiş 1 adet önerge vardır; okutup işleme alacağım:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 737 sıra sayılı kanun teklifinin çerçeve 19 uncu maddesiyle değiştirilen Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının  49 uncu maddesine aşağıdaki ifade  son fıkra  olarak  eklenmiştir.

 

Mustafa Verkaya

Mehmet Gül

Süleyman Servet Sazak

 

İstanbul

İstanbul

Eskişehir

 

Ahmet Aydın

Lütfi Ceylan

 

 

Samsun

Tokat

 

Madde 19.- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 49 uncu maddesine aşağıdaki ifade son fıkra olarak eklenmiştir.

"Hiç kimse veya kuruluşun yalnızca borçlarından doğan bir yükümlülüğü yerine getirememesinden dolayı üretimi durdurulamaz."

BAŞKAN - Sayın Komisyon?..

ANAYASA KOMİSYONU BAŞKANI TURHAN TAYAN (Bursa) - Katılmıyoruz efendim.

BAŞKAN - Sayın Verkaya, gerekçeyi mi okutalım?

MUSTAFA VERKAYA (İstanbul) - Gerekçe okunsun efendim.

BAŞKAN - Gerekçeyi okutuyorum:

Gerekçe: Üretim hakkı, hayat hakkı kadar kutsaldır. Düşünce özgürlüğünün, seyahat özgürlüğünün, bilgi edinme özgürlüğünün ve tüm özgürlüklerin gerçekleştirilebilmesi için, çalışma ve üretim özgürlüğünün öncelikle gerçekleştirilmesi şarttır.

Ülkemizin yaşadığı iki ekonomik kriz ve bunun sonucunda kapanan fabrikalar, işini kaybeden insanlarımız ve ayrıca, üretimdeki ciddî boyuttaki düşmeler göz önüne alındığı takdirde, üretimi anayasal teminata kavuşturmak mecburî hale gelmiştir. Her şeyden önce, üretim ekonomisini korumak ve teşvik etmek, ülke gerçeklerimizin bir mecburiyetidir.

Bu önerge, borçlar hukuku ilişkisinden kaynaklanan borçlarını rızasıyla ödeyemeyen kişi veya kuruluşların üretimlerinin durdurulmasını yasaklayacaktır; ancak, borçlunun, hileyle veya kasten borcunu ödemekten kaçınması halinde bu maddeden yararlanması mümkün değildir. Ayrıca, grev hakkının kullanılması bunun dışındadır.

BAŞKAN - Komisyonun katılmadığı önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler...

Sayın milletvekilleri, kâtip üyeler arasında ihtilaf olduğundan dolayı elektronik cihazla oylama yapılacaktır.

Oylama için 2 dakikalık süre vereceğim. Bu süre içerisinde vekâleten oy kullanacak sayın bakan varsa hangi bakana vekâleten oy kullandığını, oyunun rengini ve imzasını havi oy pusulasını belirtilen süre içerisinde Başkanlığımıza ulaştırmalarını rica ediyorum.

Komisyonun katılmadığı önergeyi oylama işlemini başlatıyorum:

(Elektronik cihazla oylama yapıldı)

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, önerge kabul edilmemiştir.

YUSUF KIRKPINAR (İzmir) - Ben oy kullanamadım...

BAŞKAN - Şu anda ekranda gözüken sonuç; ret 221, kabul 103 şeklinde; o nedenle, itiraza hiç gerek yok, mahal yok.

Önerge kabul edilmemiştir.

19 uncu maddenin oylamasına başlıyoruz.

(Oyların toplanılmasına başlandı)

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 18 inci maddesinin gizli oylama sonucunu açıklıyorum:

Katılan üye   :  431

Kabul            :                              410

Ret                :                             19

Çekimser      : 1

Geçersiz       : 1

Böylelikle, bu madde de Anayasada belirtilen çoğunlukla kabul edilmiştir.

(Oyların toplanılmasına devam edildi)

BAŞKAN - Oyunu kullanmayan sayın milletvekili var mı? Yok.

Oylama işlemi tamamlanmıştır; kupalar kaldırılsın.

(Oyların ayırımına başlanıldı)

BAŞKAN - 19 uncu maddenin oy ayırımı işlemi devam ederken, 20 nci maddeyi okutuyorum:

MADDE 20 .- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 51 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

Madde 51.- Çalışanlar ve işverenler, üyelerinin çalışma ilişkilerinde, ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek için önceden izin almaksızın sendikalar ve üst kuruluşlar kurma, bunlara serbestçe üye olma ve üyelikten serbestçe çekilme haklarına sahiptir. Hiç kimse bir sendikaya üye olmaya ya da üyelikten ayrılmaya zorlanamaz.

Sendika kurma hakkı ancak, millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâk ile başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması sebepleriyle ve kanunla sınırlanabilir.

Sendika kurma hakkının kullanılmasında uygulanacak şekil, şart ve usuller kanunda gösterilir.

Aynı zamanda ve aynı işkolunda birden fazla sendikaya üye olunamaz.

İşçi niteliği taşımayan kamu görevlilerinin bu alandaki haklarının kapsam, istisna ve sınırları gördükleri hizmetin niteliğine uygun olarak  kanunla düzenlenir.

Sendika ve üst kuruluşlarının tüzükleri, yönetim ve işleyişleri, Cumhuriyetin temel niteliklerine ve demokrasi esaslarına aykırı olamaz.

BAŞKAN - 20 nci maddenin oylamasına başlıyoruz.

(Oyların toplanılmasına başlandı)

BAŞKAN- Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 19 uncu maddesinin gizli oylama sonucunu açıklıyorum:

Katılan üye   :                             432

Kabul            :                              419

Ret                :                             11

Çekimser      : 2

Böylelikle, Anayasada belirlenen çoğunlukla bu madde de kabul edilmiştir.

(Oyların toplanılmasına devam edildi)

BAŞKAN - Oyunu kullanmayan sayın milletvekili var mı? Yok.

Oylama işlemi tamamlanmıştır; kupalar kaldırılsın.

(Oyların ayırımına başlanıldı)

BAŞKAN - 20 nci maddenin oy ayırım işlemi sürerken, 21 inci maddeyi okutup işleme alacağım.

21 inci maddeyi okutuyorum:

MADDE 21.- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 55 inci maddesinin son fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Asgarî ücretin tespitinde çalışanların geçim şartları ile ülkenin ekonomik durumu da göz önünde bulundurulur."

BAŞKAN - 21 inci maddenin oylamasına başlıyoruz.

(Oyların toplanılmasına başlandı)

BAŞKAN- Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 20 nci maddesinin gizli oylama sonucunu açıklıyorum:

Katılan üye   :                             431

Kabul            :                             415

Ret                :                             13

Çekimser      : 3

Böylelikle, Anayasanın belirttiği çoğunlukta oyla kabul edilmiştir.

(Oyların toplanılmasına devam edildi)

BAŞKAN - Oyunu kullanmayan sayın üye var mı? Yok.

Oy verme işlemi bitmiştir; kupalar kaldırılsın.

(Oyların ayırımı yapıldı)

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifinin 21 inci maddesinin gizli oylama sonucunu açıklıyorum:

Katılan üye   :                             430

Kabul            :                             414

Ret                : 9

Çekimser      : 3

Geçersiz       : 1

Boş               : 3

Böylelikle, bu madde de Anayasada belirtilen çoğunlukla kabul görmüştür.

Çalışma süremizin sonuna geldik; yeni bir maddeyi görüşme olanağımız yoktur.

Bu nedenle, alınan karar gereğince, kanun tasarı ve tekliflerini sırasıyla görüşmek için, 3 Ekim 2001 Çarşamba günü saat 11.00'de toplanmak üzere, birleşimi kapatıyorum.

Kapanma Saati : 20.46

 

Türkiye Büyük Millet Meclisi Resmi internet Sitesi
© 2009 T.B.M.M.