1. – Iğdır Milletvekili Ali Güner’in, sınır ticaretine ilişkin gündemdışı konuşması ve Devlet Bakanı Tunca Toskay’ın cevabı

2. – Bingöl Milletvekili Mahfuz Güler’in, yapımı sürdürülen Bingöl Havaalanının tamamlanmasına ilişkin gündemdışı konuşması

3. – Trabzon Milletvekili Ali Kemal Başaran’ın, fındık üreticilerinin sorunları ile alınması gereken önlemlere ilişkin gündemdışı konuşması

1. – Kayseri Milletvekili Salih Kapusuz ve 20 arkadaşının, ücretlilerin durumunun araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla bir Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergesi (10/114)

2. – Afyon Milletvekili Halil İbrahim Özsoy ve 20 arkadaşının, jeotermal enerji kaynaklarının değerlendirilmesi amacıyla bir Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergesi (10/115)

1. – Erzincan Milletvekili Tevhit Karakaya’nın (6/333) esas numaralı sözlü sorusunu geri aldığına ilişkin önergesi (4/88)

2. – Bursa Milletvekili Ertuğrul Yalçınbayır’ın (6/348) esas numaralı sözlü sorusunu geri aldığına ilişkin önergesi (4/89)

3. – Muğla Milletvekili Fikret Uzunhasan’ın (6/258) esas numaralı sözlü sorusunu geri aldığına ilişkin önergesi (4/87)

4. – Romanya Milletvekilleri Meclisi Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Victor Boştinaru’nun, TBMM Dışişleri Komisyonu Başkanı sıfatıyla Kâmran İnan’ı davetine icabet edilmesine ilişkin Başkanlık tezkeresi (3/437)

5. – KKTC Cumhuriyet Meclisi Başkanı Ertuğrul Hasipoğlu’nun, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu üyelerinden oluşan parlamento heyetini davetine icabet edilmesine ilişkin Başkanlık tezkeresi (3/438)

6. – Devlet Bakanı Ramazan Mirzaoğlu’nun, bir heyetle birlikte, 11-20 Aralık 1999 tarihlerinde Çad ve Sudan’a yaptıkları resmî ziyarete iştirak etmeleri uygun görülmüş olan milletvekillerine ilişkin Başbakanlık tezkeresi (3/439)

8. – Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in, bir heyetle birlikte, 6-7 Aralık 1999 tarihlerinde Bosna-Hersek’e yaptıkları resmî ziyarete iştirak etmeleri uygun görülmüş olan milletvekillerine ilişkin Başbakanlık tezkeresi (3/441)

9. – Başbakan Bülent Ecevit’in, bir heyetle birlikte, 4-6 Kasım 1999 tarihlerinde Rusya Federasyonuna yaptıkları resmî ziyarete iştirak etmeleri uygun görülmüş olan milletvekillerine ilişkin Başbakanlık tezkeresi (3/442)

1. – Kocaeli Milletvekili Meral Akşener’in Yasama Dokunulmazlığının Kaldırılmasına Gerek Bulunmadığı Hakkında Anayasa ve Adalet Komisyonları Üyelerinden Kurulu Karma Komisyon Raporu (3/186) (S. Sayısı : 234)

2. – Sivas Milletvekili Temel Karamollaoğlu’nun Yasama Dokunulmazlığının Kaldırılmasına Gerek Bulunmadığı Hakkında Anayasa ve Adalet Komisyonları Üyelerinden Kurulu Karma Komisyon Raporu (3/187) (S. Sayısı : 235)

3. – Manisa Milletvekilleri Rıza Akçalı ve Mehmet Necati Çetinkaya ile Sakarya Milletvekili Nevzat Ercan’ın Yasama Dokunulmazlıklarının Kaldırılmasına Gerek Bulunmadığı Hakkında Anayasa ve Adalet Komisyonları Üyelerinden Kurulu Karma Komisyon Raporları (3/188) (S. Sayısı : 236)

4. – Sinop Milletvekili Kadir Bozkurt’un Yasama Dokunulmazlığının Kaldırılmasına Gerek Bulunmadığı Hakkında Anayasa ve Adalet Komisyonları Üyelerinden Kurulu Karma Komisyon Raporu (3/189) (S. Sayısı : 237)

5. – Çorum Milletvekili Yasin Hatiboğlu’nun Yasama Dokunulmazlığının Kaldırılmasına Gerek Bulunmadığı Hakkında Anayasa ve Adalet Komisyonları Üyelerinden Kurulu Karma Komisyon Raporu (3/190) (S. Sayısı : 238)

6. – İstanbul Milletvekili Mehmet Ali Şahin’in Yasama Dokunulmazlığının Kaldırılmasına Gerek Bulunmadığı Hakkında Anayasa ve Adalet Komisyonları Üyelerinden Kurulu Karma Komisyon Raporu (3/191) (S. Sayısı : 239)

7. – Adana Milletvekili Mehmet Halit Dağlı’nın Yasama Dokunulmazlığının Kaldırılmasına Gerek Bulunmadığı Hakkında Anayasa ve AdaletKomisyonları Üyelerinden Kurulu Karma Komisyon Raporu (3/192) (S. Sayısı : 240)

8. – Kocaeli Milletvekili Meral Akşener’in Yasama Dokunulmazlığının Kaldırılmasına Gerek Bulunmadığı Hakkında Anayasa ve Adalet Komisyonları Üyelerinden Kurulu Karma Komisyon Raporu (3/196) (S. Sayısı : 241)

9. – Kahramanmaraş Milletvekili Avni Doğan’ın Yasama Dokunulmazlığının Kaldırılmasına Gerek Bulunmadığı Hakkında Anayasa ve Adalet Komisyonları Üyelerinden Kurulu Karma Komisyon Raporu (3/197) (S. Sayısı : 242)

10. – Bartın Milletvekili Zeki Çakan’ın Yasama Dokunulmazlığının Kaldırılmasına Gerek Bulunmadığı Hakkında Anayasa ve Adalet Komisyonları Üyelerinden Kurulu Karma Komisyon Raporu (3/198) (S. Sayısı : 243)

11. – Siirt Milletvekili Nizamettin Sevgili ve 4 arkadaşının, Sosyal Güvenlikle İlgili Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması ve Temsil Tazminatı Ödenmesi Hakkında Kanun Teklifi ve Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu (2/368) (S. Sayısı : 297)

12. – Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkı Kanunu Tasarısı ve Tarım, Orman ve Köyişleri ve Plan ve Bütçe Komisyonları Raporları (1/392) (S. Sayısı : 186)

1. – Adalet Komisyonunda açık bulunan üyeliğe seçim

2. – Dışişleri Komisyonunda açık bulunan üyeliğe seçim

3. – Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonunda açık bulunan üyeliklere seçim

1. – Samsun Milletvekili Musa Uzunkaya’nın, Samsun SSKHastanesinin sağlık personeli ihtiyacına ve yeni hastane binasının ihalesine ilişkin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanından sözlü soru önergesi ve Devlet Bakanı Edip Safder Gaydalı’nın cevabı (6/218)

2. – Konya Milletvekili Veysel Candan’ın, borsa şirketlerinden Kepez Elektriğin yaptığı işlemlere ilişkin Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanı ve Başbakan Yardımcısından sözlü soru önergesi ve Devlet Bakanı Edip Safder Gaydalı’nın cevabı (6/219)

3. – Konya Milletvekili Veysel Candan’ın, borsada yasadışı işlemler yaptığı iddia edilen iki firmaya ilişkin Devlet Bakanından (Recep Önal) sözlü soru önergesi (6/220)

4. – Şanlıurfa Milletvekili Mustafa Niyazi Yanmaz’ın, Şanlıurfa İli, Siverek İlçesinde bulunan tarihî eserlerin restorasyonuna ilişkin Kültür Bakanından sözlü soru önergesi (6/224)

6. – Şanlıurfa Milletvekili Mustafa Niyazi Yanmaz’ın, Şanlıurfa İline bağlı bazı köylerin içmesuyu sorununa ilişkin Devlet Bakanından (Mustafa Yılmaz) sözlü soru önergesi (6/226)

7. – Antalya Milletvekili Mehmet Zeki Okudan’ın, Antalya-Çandır Beldesi ve civarında meydana gelen dolu afetinden mağdur olan çiftçilere yardım yapılıp yapılmayacağına ilişkin Tarım ve Köyişleri Bakanından sözlü soru önergesi (6/230)

8. – İstanbul Milletvekili Ahmet Güzel’in, Emlak Bankasının deprem bölgesinde bulunan bina ve lojmanlarına ilişkin Devlet Bakanından (Sadi Somuncuoğlu) sözlü soru önergesi (6/232)

9. – İstanbul Milletvekili Ahmet Güzel’in, Emlak Bankası Genel Müdürlüğünce yayımlanan bir duyuruya ilişkin Devlet Bakanından (Sadi Somuncuoğlu) sözlü soru önergesi (6/234)

10. – Konya Milletvekili Özkan Öksüz’ün, Konya İlinin sağlık personeli ve hastane ihtiyacına ilişkin Sağlık Bakanından sözlü soru önergesi (6/237)

11. – Hatay Milletvekili Namık Kemal Atahan’ın, demiryolu taşımacılığına ve bakanlık bünyesindeki atamalara ilişkin Ulaştırma Bakanından sözlü soru önergesi (6/241)

12. – Hatay Milletvekili Namık Kemal Atahan’ın, Adana-İskenderun hattına mavi tren konulmasıyla ilgili bir çalışma olup olmadığına ilişkin Ulaştırma Bakanından sözlü soru önergesi (6/242)

13. – Şanlıurfa Milletvekili Mustafa Niyazi Yanmaz’ın, Şanlıurfa’ya bağlı Viranşehir İlçesinin derslik ihtiyacına ilişkin Millî Eğitim Bakanından sözlü soru önergesi (6/243)

14. – Şanlıurfa Milletvekili Mustafa Niyazi Yanmaz’ın, büyük marketlerin kuruluş yerlerine ilişkin Sanayi ve Ticaret Bakanından sözlü soru önergesi (6/246)

15. – Ardahan Milletvekili Saffet Kaya’nın, Ardahan Havaalanı inşaatının ne zaman bitirileceğine ilişkin Ulaştırma Bakanından sözlü soru önergesi (6/248)

16. – Ardahan Milletvekili Saffet Kaya’nın, Ardahan Organize Sanayi Bölgesi Projesine ilişkin Sanayi ve Ticaret Bakanından sözlü soru önergesi (6/249)

17. – Ardahan Milletvekili Saffet Kaya’nın, Ardahan Sevimli Barajı inşaatına ilişkin Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanı ve Başbakan Yardımcısından sözlü soru önergesi ve Devlet Bakanı Edip Safder Gaydalı’nın cevabı (6/250)

18. – Samsun Milletvekili Musa Uzunkaya’nın, Ladik Devlet Hastanesi Projesine ilişkin Sağlık Bakanından sözlü soru önergesi (6/252)

20. – Karabük Milletvekili Mustafa Eren’in, Karabük Kültür Merkezi Projesine ilişkin Kültür Bakanından sözlü soru önergesi (6/254)

21. – Samsun Milletvekili Musa Uzunkaya’nın, Samsun Vezirköprü ve Havza Meslek Yüksekokulları inşaatlarına ilişkin Millî Eğitim Bakanından sözlü soru önergesi (6/256)

23. – Muğla Milletvekili Fikret Uzunhasan’ın, Yasemin Dalkılıç’ın kırdığı dünya rekoruna TRT’de yer verilmemesine ilişkin Devlet Bakanından (Yüksel Yalova) sözlü soru önergesi (6/258)

24. – Kahramanmaraş Milletvekili Avni Doğan’ın, iki basın mensubunun gözaltına alınmasına ilişkin Adalet Bakanından sözlü soru önergesi ve Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk’ün cevabı (6/259)

25. – Şanlıurfa Milletvekili Mustafa Niyazi Yanmaz’ın, Şanlıurfa Hilvan’da kamulaştırılan bir caddesinin bedelinin ne zaman ödeneceğine ilişkin Bayındırlık ve İskân Bakanından sözlü soru önergesi (6/260)

26. – Şanlıurfa Milletvekili Mustafa Niyazi Yanmaz’ın, SHÇEK ile ilgili iddialara ilişkin Devlet Bakanından sözlü soru önergesi ve Çevre Bakanı Fevzi Aytekin’in cevabı (6/261)

27. – Bayburt Milletvekili Suat Pamukçu’nun, pancar kotasının kaldırılıp kaldırılmayacağına ilişkin Sanayi ve Ticaret Bakanından sözlü soru önergesi (6/262)

28. – Denizli Milletvekili Salih Erbeyin’in, Denizli Adliye binası inşaatına ilişkin Adalet Bakanından sözlü soru önergesi ve Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk’ün cevabı (6/264)

29. – İstanbul Milletvekili Osman Yumakoğulları’nın, 17 Ağustos Marmara depreminden sonra gönderilen yardımların kullanımına ve depremzedelerin konut ihtiyacına ilişkin Başbakandan sözlü soru önergesi (6/265)

30. – Ankara Milletvekili M. Zeki Çelik’in, Ankara Gölbaşı Mogan Gölündeki çevre kirliliğinin önlenmesi için herhangi bir çalışma yapılıp yapılmadığına ilişkin Çevre Bakanından sözlü soru önergesi ve Çevre Bakanı Fevzi Aytekin’in cevabı (6/266)

31. – Ankara Milletvekili M. ZekiÇelik’in, sağlık ocaklarındaki personel açığına ve Ankara Şereflikoçhisar Devlet Hastanesinin uzman doktor ihtiyacına ilişkin Sağlık Bakanından sözlü soru önergesi (6/267)

32. – Ankara Milletvekili M.Zeki Çelik’in Tuz Gölündeki çevre kirliliğinin önlenmesi için herhangi bir çalışma yapılıp, yapılmadığına ilişkin Çevre Bakanından sözlü soru önergesi ve Çevre Bakanı Fevzi Aytekin’in cevabı (6/268)

2. – Kahramanmaraş Milletvekili Avni Doğan’ın, pancar üreticilerine uygulanan kotaya ilişkin sorusu ve Tarım ve Köyişleri Bakanı Hüsnü Yusuf Gökalp’in cevabı (7/1071)

3. – Çorum Milletvekili Vahit Kayırıcı’nın, Karadeniz Yağlı Tohumlar Birliğinin üreticiye olan borçlarına ilişkin sorusu ve Devlet Bakanı Recep Önal’ın cevabı (7/1100)

TBMMBaşkanvekili Nejat Arseven, Genel Kurulun 2000’li yıllarda da başarılı çalışmalar yapması dileğinde bulundu.

İstanbul Milletvekili Yücel Erdener, tarımsal eğitimin 154’üncü yıldönümünde, tarım mühendisliğinin sorunları ve çözüm önerilerine,

Yozgat Milletvekili Mesut Türker, 2000 yılında Türk Milletinin misyonunun ne olacağına,

İlişkin gündemdışı birer konuşma yaptılar;

Nevşehir Milletvekili Mehmet Elkatmış’ın, çiftçilerin ve özellikle patates üreticilerinin içinde bulundukları sıkıntılar nedeniyle kredi borçlarının ertelenmesine ilişkin gündemdışı konuşmasına da Tarım ve Köyişleri Bakanı Hüsnü Yusuf Gökalp, cevap verdi.

İstanbul Milletvekili Ahmet Güzel ve 48 arkadaşının, 1992 yılında hizmete giren Galata Köprüsünün açılmamasından kaynaklanan sorunların araştırılması amacıyla (10/112),

İstanbul Milletvekili Ali Coşkun ve 19 arkadaşının, İstanbul ve Çanakkale Boğazlarının güvenliği ve deniz kirliliğinin yarattığı çevre sorunları konusunda (10/113),

Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergeleri okundu; önergelerin, gündemdeki yerlerini alacakları ve öngörüşmelerinin, sırası geldiğinde yapılacağı açıklandı.

Samsun Milletvekili Musa Uzunkaya’nın (6/255),

Şanlıurfa Milletvekili Mustafa Niyazi Yanmaz’ın (6/320),

Şanlıurfa Milletvekili Yahya Akman’ın (6/341),

Bursa Milletvekili Ali Arabacı’nın (6/238),

Esas numaralı sözlü sorularını geri aldıklarına ilişkin önergeleri okundu; sözlü soruların geri verildiği bildirildi.

Kayseri Milletvekili Abdullah Gül’ün (3/170) (S.Sayısı : 222),

Sivas Milletvekili Musa Demirci’nin (3/171) (S. Sayısı : 223),

Malatya Milletvekili Mehmet Recai Kutan’ın (3/172) (S. Sayısı : 224),

İstanbul Milletvekili Aydın Menderes’in (3/173) (S. Sayısı : 225),

Malatya Milletvekili Oğuzhan Asiltürk’ün (3/174) (S. Sayısı : 226),

İstanbul Milletvekili Abdülkadir Aksu’nun (3/175)(S.Sayısı : 227),

Mardin Milletvekili Fehim Adak’ın (3/176) (S. Sayısı : 228),

Ankara Milletvekili Rıza Ulucak’ın (3/177) (S. Sayısı : 229),

Tunceli Milletvekili Kamer Genç’in (3/180)(S. Sayısı : 230),

Sakarya Milletvekili Cevat Ayhan ve Nezir Aydın’ın (3/182) (S. Sayısı : 231),

Manisa Milletvekili Bülent Arınç’ın (3/183)(S.Sayısı 232),

Aydın Milletvekili Yüksel Yalova’nın (3/185) (S. Sayısı : 233),

Yasama dokunulmazlıklarının kaldırılmasına gerek bulunmadığı hakkında Anayasa ve Adalet Komisyonları Üyelerinden Kurulu Karma Komisyon raporları okundu; 10 gün içerisinde itiraz edilmediği takdirde raporların kesinleşeceği açıklandı.

Bazı milletvekillerine, başkanlık tezkeresinde belirtilen sebep ve sürelerle izin ve İstanbul Milletvekili Necdet Saruhan’a ödenek ve yolluğunun verilmesine ilişkin Başkanlık tezkereleri kabul edildi.

Tarım ve Köyişleri Bakanı Hüsnü Yusuf Gökalp’in Küba’ya yaptığı resmî ziyarete Gaziantep Milletvekili Ali Özdemir’in,

Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in Ukrayna’ya yaptığı resmî ziyarete İzmir Milletvekili Suat Çağlayan’ın,

Devlet Bakanı Ramazan Mirzaoğlu’nun, Mısır’a yaptığı resmî ziyarete Konya Milletvekili Hasan Kaya’nın da,

İştirak etmelerinin uygun görülmüş olduğuna ilişkin Başbakanlık tezkereleri kabul edildi.

Erzurum Milletvekili Lütfü Esengün’ün, Doğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Teşkilâtının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Teklifi (2/56) ile,

Kocaeli Milletvekili Osman Pepe’nin, Uzunçiftlik Adıyla Bir İlçe Kurulması Hakkında Kanun Teklifinin (2/326)

İçtüzüğün 37 nci maddesine göre doğrudan gündeme alınmalarına ilişkin önergelerinin, yapılan görüşmelerden sonra, kabul edilmedikleri açıklandı.

29.12.1999 tarihli gelen kâğıtlarda yayımlanan ve aynı tarihte bastırılıp dağıtılan, Başbakan Bülent Ecevit ve Bakanlar Kurulu üyeleri hakkındaki (11/1) esas numaralı gensoru önergesinin, gündemin “Özel Gündemde YerAlacak İşler” kısmında yer almasına, görüşmelerinin 18.1.2000 Salı günkü birleşimde yapılmasına ve görüşmelerin bitimine kadar çalışma süresinin uzatılmasına ilişkin Danışma Kurulu önerisi kabul edildi.

Fazilet Partisi Grubu adına, Grup Başkanvekilleri Manisa Milletvekili Bülent Arınç, İstanbul Milletvekili İsmail Kahraman ve Sivas Milletvekili Abdüllatif Şener’in, yanlış ekonomik tercihler ve kararlar sonucunda bazı bankaların Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna devredilmesine neden olacak düzeyde malî sektörde tahribata yol açtıkları iddiasıyla Başbakan Bülent Ecevit ve Bakanlar Kurulu üyeleri hakkında gensoru açılmasına ilişkin önergesinin (11/1) gündeme alınmasının, görüşmeleri takiben istem üzerine yapılan açık oylama sonucu, kabul edilmediği açıklandı.

19 Ocak 2000 Çarşamba günü saat 15.00’te toplanmak üzere, birleşime 19.53’te son verildi.

Nejat Arseven

Başkanvekili

Van Hatay

Kâtip Üye Kâtip Üye

Sözlü Soru Önergeleri

1. – Samsun Milletvekili Musa Uzunkaya’nın, Osmanlının 700 üncü kuruluş yıldönümü nedeniyle Samsun’da bir etkinlik yapılmamasının nedenine ilişkin Kültür Bakanından sözlü soru önergesi (6/470) (Başkanlığa geliş tarihi : 17.1.2000)

2. – İstanbul Milletvekili Ayşe Nazlı Ilıcak’ın, Hizbullah örgütüne ilişkin İçişleri Bakanından sözlü soru önergesi (6/471) (Başkanlığa geliş tarihi : 17.1.2000)

3. – İstanbul Milletvekili Ayşe Nazlı Ilıcak’ın, Hizbullah örgütüne karşı yapılan operasyonlara ve faili meçhul cinayetlere ilişkin İçişleri Bakanından sözlü soru önergesi (6/472) (Başkanlığa geliş tarihi : 17.1.2000)

4. – İstanbul Milletvekili Ayşe Nazlı Ilıcak’ın, gelecek yıllardaki enerji ihtiyacıyla ilgili yapılan tahminlere ilişkin Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanı ve Başbakan Yardımcısından sözlü soru önergesi (6/473) (Başkanlığa geliş tarihi : 17.1.2000)

5. – İstanbul Milletvekili Ayşe Nazlı Ilıcak’ın, elektriğin üretim maliyetlerine ve satışına ilişkin Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanı ve Başbakan Yardımcısından sözlü soru önergesi (6/474) (Başkanlığa geliş tarihi : 17.1.2000)

6. – İstanbul Milletvekili Ayşe Nazlı Ilıcak’ın, RTÜK Yayın İzleme ve Değerlendirme Dairesine ve yayını durdurulan radyolara ilişkin Devlet Bakanından (Yüksel Yalova) sözlü soru önergesi (6/475) (Başkanlığa geliş tarihi : 17.1.2000)

7. – Samsun Milletvekili Musa Uzunkaya’nın, PKK terörüne ilişkin Başbakandan sözlü soru önergesi (6/476) (Başkanlığa geliş tarihi : 17.1.2000)

8. – Samsun Milletvekili Musa Uzunkaya’nın, Basında Bugün isimli bültene ilişkin Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanından sözlü soru önergesi (6/477) (Başkanlığa geliş tarihi : 17.1.2000)

9. – Samsun Milletvekili Musa Uzunkaya’nın, kayıp işadamlarına ve Zehra Vakfı Genel Başkanının kaçırılmasına ilişkin İçişleri Bakanından sözlü soru önergesi (6/478) (Başkanlığa geliş tarihi : 17.1.2000)

10. – Samsun Milletvekili Musa Uzunkaya’nın, Ders Araçları Enstitüsünde bazı elemanların işten çıkarılıp yerlerine yeni personel alındığı iddialarına ilişkin Millî Eğitim Bakanından sözlü soru önergesi (6/479) (Başkanlığa geliş tarihi : 17.1.2000)

2. – Çanakkale Milletvekili Nevfel Şahin’in, 1980 yılından önce öğretmenlikten ayrılanlara ait hizmet belgelerinin arşivlenip arşivlenmediğine ilişkin Millî Eğitim Bakanından yazılı soru önergesi (7/1261) (Başkanlığa geliş tarihi : 17.1.2000)

2. – Afyon Milletvekili Halil İbrahim Özsoy ve 20 arkadaşının, jeotermal enerji kaynaklarının değerlendirilmesi konusunda Anayasanın 98 inci, İçtüzüğün 104 ve 105 inci maddeleri uyarınca bir Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergesi (10/115) (Başkanlığa geliş tarihi : 18.1.2000)

BAŞKAN – Değerli milletvekilleri, Türkiye Büyük Millet Meclisinin 49 uncu Birleşimini açıyorum.

Toplantı yetersayısı vardır; görüşmelere başlıyoruz.

Gündemdışı ilk söz, sınır ticaretiyle ilgili olarak söz isteyen Iğdır Milletvekili Sayın Ali Güner’e aittir.

Buyurun Sayın Güner. (FP sıralarından alkışlar)

Süreniz 5 dakikadır.

ALİ GÜNER (Iğdır) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; bugün, sınır ticaretiyle ilgili bazı konuları dile getirmek maksadıyla şahsım adına söz almış bulunuyorum; bu vesileyle, Yüce Heyetinizi saygıyla selamlıyorum.

Sınır ticareti konusunda, 1985 yılında, rahmetli Özal döneminde, 85/9113 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla, özellikle doğu ve güneydoğu illerine atfen çıkarılmış bir yönetmelik vardı. Bu sınır ticareti neticesinde hakikaten bölgede ekonomik bir canlanma oldu. zaman içerisinde halk bundan memnun oldu ve bu, 1996 yılına kadar devam etti. Bu süre içerisinde, vatandaş, gelirini giderini ve bütün ihtiyacını bu sınır ticaretine endeksledi; netice olarak, bugüne kadar, 50 000 ile 100 000 arasında kamyon, TIR ve sair araçlar aldı.

ALİ GÜNER (Devamla) – Evet, biz de veriyorduk.

23.12.1998 tarihinde, halkçı dediğimiz Sayın Ecevit Hükümeti baktı ki, doğuda milletin durumu iyidir, durumlar fevkalade iyi gidiyor; o zaman, bir genelgeyle, halkın eskiden beri sınır ticareti yaptığı, günlük -arkadaşlar, günlük- yurt dışına binlerce arabanın giriş çıkış yaptığı ve binlerce ton mazotun girip çıktığı bölgelere kotalar uyguladı; yani, Iğdır Dilucu sınır kapısına bu kadar, Silopi sınır kapısına bu kadar, işte, Ağrı Doğu Beyazıt sınır kapısına bu kadar diye, kotalarla belli bir seviyeye getirdi. Fakat, bu kotalardan biz şunu çıkardık netice olarak: Halkın o güne kadar elde ettiği gelir... Mesela, Nahcivan kapısından günde 1 000 ton ilâ 5 000 ton mazot çıkarken, 1 000 araç giriş çıkış yaparken, şimdi, bunu getirdiler, 250 araca bağladılar. Bu demektir ki, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerindeki halkın elde ettiği gelir 1/4’e, yani yüzde 25’e indirilmiştir. Peki, şunu sormak gerekmez mi...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN – Sayın Güner, süreniz tamamlandı; lütfen, tamamlayın efendim.

Buyurun.

ALİ GÜNER (Devamla) – Kardeşim, peki, sayıları 50 bin ile 100 bin arasında olan bu araç sahiplerine ne cevap vereceksiniz?

Şimdi, elimizde, Akşam Gazetesinden ve Yeni Şafak’tan kupürler var. Özellikle, sınır bölgelerine ikinci bir darbe olarak, bir ilin yılda tükettiği mazot miktarının yarısı kadar, bütün doğu ve güneydoğu illerine tahsis yapmışlardır. Şu anda, Sayın Keçeciler’den şunu sormak istiyorum: Sayın Özal’ın çıkardığı bu yönetmelik varken, siz, doğu ve güneydoğu halkına neden bu hakareti yapıyorsunuz? Rahmetli Özal’ın açtığı kapıyı, acaba, kim size kapattırıyor? Bu yetkiyi kimler verdi? Bu soruları sormak mecburiyetindeyiz.

Bizim, hükümetten istirhamımız şu: Bırakın, kendi imkânlarıyla ayakları üzerinde duran bu vatandaş... Bakın, iki yıl önce, Diyarbakır’daki bir olayı gördünüz; çöplüklerden ekmek kırıntıları toplayan ve bu kırıntılar üzerinde de itişen, döğüşen vatandaşları, herhalde, sizler de unutmadınız. Bu bölge halkına, yazıktır... Madem, bu yönetmeliği çıkarmışsınız veya çıkarmaya çalışıyorsunuz.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Güner.

ALİ GÜNER (Devamla) – 1 dakika müsaade istiyorum Sayın Başkan.

BAŞKAN – Peki; buyurun efendim.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Güner.

ALİ GÜNER (Devamla) – ... Bunu en az 200, 300 katına çıkarınız. Bölge halkı da rahat etsin, biz bölge milletvekilleri de rahat edelim.

Yüce Heyetinizi saygıyla selamlıyorum. (FP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Efendim, Hükümet gündemdışı konuşmayı cevaplayacak mı?

Devlet Bakanımız Sayın Tunca Toskay, buyurun efendim. (MHP sıralarından alkışlar)

DEVLET BAKANI TUNCA TOSKAY (Antalya) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Değerli Iğdır Milletvekilimizin sınır ticaretiyle ilgili olarak gündemdışı yaptığı konuşmada değindiği hususlarda size bilgi arz etmek üzere söz almış bulunuyorum; hepinize saygılar sunuyorum.

Efendim, sınır ticareti, sınıra komşu olan illerde ve yörelerde yaşayan vatandaşlarımızın, karşılıklı ticaretin geliştirilmesi yoluyla ekonomik imkânlarının artırılmasına katkıda bulunmak amacıyla ihdas edilmiştir. Yani, sınır ticareti dediğimiz zaman, sınırın iki tarafında yaşayan insanların birbirleriyle ticaret yapmaları, bunu daha rahat yapmaları, formalitelerden arındırılmış şekilde yapmaları öngörülür ki, o bölgedeki insanların refah düzeyi ve ekonomik faaliyetlerinin artması sebebiyle ekonomik düzeyleri yükselsin diye.

Şimdi, Türkiye’de sınır ticareti uygulamasının aldığı bir şekil var, bunu açıkça ortaya koymak lazım. Türkiye’deki sınır ticareti, tek yönlü olarak işleyen bir sınır ticareti; yani, biz, sınır ticareti veya taşıt üzerindeki depolarla getirilen motorin sebebiyle yaklaşık 1-1,5 milyar dolarlık petrol ve petrol ürünlerini ithal ediyoruz, buna mukabil, ihraç ettiğimiz hemen hemen hiçbir şey yok. Bu, İran’la yapılan ticarette de böyle, Nahcivan’la yapılan ticarette de böyle, Irak’la yapılan ticarette de böyle.

Bu geçtiğimiz yıl, haziran ayının ortalarından itibaren, devletin bütün kurum ve kuruluşlarıyla bu konuyu ele aldık, inceden inceye tetkik ettik; bölge valilerini, hatta sınırdaki kaymakamları da çağırdık, Dışişleri Bakanlığı mensuplarını da çağırdık; çok titiz bir çalışmayla, belli hedefi olan, belki de iki yılda, üç yılda varabileceğimiz bir stratejinin sonunda, 2000 yılındaki bu sınır ticaretini ve taşıt üzerinde motorin ithalatını düzenleyen yeni bir Bakanlar Kurulu kararnamesi hazırlandı, imzaya açıldı; çok kısa zamanda imzalar tamamlanarak yürürlüğe girecek.

Hepinize saygılar sunuyorum efendim. (MHP, DSP ve ANAP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Bakan.

Buyurun Sayın Güler. (FP sıralarından alkışlar)

MAHFUZ GÜLER (Bingöl) – Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Bingöl havaalanı hakkında şahsım adına söz almış bulunuyorum; bu vesileyle, Yüce Meclisi saygıyla selamlıyorum.

Özellikle kış aylarında karayollarında ulaşım aksamaları katlanarak artmaktadır. Bu yolların kısa ve hatta orta vadede standart hale getirilmesi, ilin dağlık ve engebeli arazi yapısı ve yüksek maliyeti nedeniyle mümkün görülmemektedir.

Malatya ve Elazığ’dan sonra Bingöl Genç ilçe merkezinden Muş, Tatvan ve İran’a uzanan demiryolu ise sadece yük taşımacılığında kullanılmaktadır. Güvenlik nedeniyle seferden kaldırılan posta trenleri ve Van Gölü Ekspresi, artık, mutlaka yeniden sefere konulmalıdır. Çünkü, Elazığ-Tatvan demiryolu, Elazığ’dan başlayarak, Palu, Genç, Kale istasyonları ve Kurt istasyonundan Muş’a, oradan da Tatvan’a kadar yol üzerindeki bütün yerleşim merkezlerindeki halkımızın bu güzergâhtaki tek ulaşım yoludur ve âdeta o bölgenin can damarıdır.

Burada Sayın Ulaştırma Bakanından rica ediyorum; bölgede artık sükûnet hâsıl olmuştur, güvenlikle ilgili hiçbir sıkıntı kalmamıştır; bu nedenle, bir an önce bu güzergâhta tekrar yolcu taşımacılığına imkân verilsin ve posta trenleri ile Van Gölü Ekspresinin yeniden çalıştırılmasına imkân tanınsın.

Bingöl’e en yakın havaalanı Muş Havaalanıdır ve bu da, Bingöl’e 114 kilometre uzaklıktadır. Gerek önemli kent merkezlerine ve gerekse komşu illere olan karayolu ulaşımı çok zaman almaktadır. Ağır kış şartlarında ulaşım süresi daha da artmakta ve aksamalar olmaktadır.

Bingöl, Ankara’ya 904 kilometre uzaklıktadır ve karayoluyla ancak 12 saatte gidilebilmektedir; yine, İstanbul’a 1 312 kilometre uzaklıktadır ve karayoluyla ancak 18 saatte ulaşılabilmektedir; Diyarbakır’a 4 saat, Elazığ’a ise 2 saat uzaklıktadır. İlde havaalanı olmadığından, ulaşım, Elazığ-Muş-Diyarbakır ve Erzurum üzerinden yapılmakta, bu da 3-4 saati bulmaktadır; ağır kış şartlarında bu süre bir günü bile bulabilmektedir.

Havaalanının hizmete girmesiyle, ulaştırma ve haberleşme sektöründe istihdam imkânı yaratılmış olacaktır; nitelikli insangücü ve girişimciler için ilin cazibesi artacaktır; sermayenin il dışına çıkışı frenlenmiş olacak, yatırımcılar il yöresinde yatırım imkânı bulacaktır. Havaalanının yapımı, ulaştırma hizmetlerinde, bölge içinde çok geri kalan Bingöl’ün yeterince pay alamadığı inancında olan yöre insanını memnun edecektir.

Bingöl Valiliğince, 27 Aralık 1995 tarihinde havaalanı ihalesi yapılmıştır; 26 Şubat 1996’da yer teslimi yapılmış ve yüklenici firma, 21 Haziran 1996 tarihinde havaalanı inşaatına başlamıştır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN – Buyurun Sayın Güler; lütfen tamamlayın.

MAHFUZ GÜLER (Devamla) – Bingöl havaalanı 2 300 metre pist uzunluğuna sahip stol tipi bir havaalanıdır. Dört yıldan beri, İl Özel İdaresi bütçesinden 777 milyar 334 milyon, Ulaştırma Bakanlığından 677 milyar 650 milyon olmak üzere, toplam 1,5 trilyon lira harcama yapılmıştır. Bu ödenekle, kazı ve dolgu kısımlarının ancak yüzde 50’si tamamlanmıştır. Yaklaşık 1,5 trilyon lira ödenek verildiği takdirde, havaalanının pist kısmı tamamlanmış olacaktır. Havaalanının il merkezine bağlantısının ise 9 kilometreye düşürülmesi mümkündür. İl Özel İdaresinin yatırım programında bulunan havaalanı pist kısmının geriye kalan işlerinin tamamlanması, henüz programa alınmamış terminal binası ve havaalanı bağlantı yolunun yapılması için, yaklaşık 4 trilyon liraya ihtiyaç duyulmaktadır.

Bingöl İli ve çevresinin ekonomik ve sosyal yönden kalkınması, bu havaalanının tamamlanmasına bağlıdır. Bölge insanı, geri kalmışlığın ve ezilmişliğin acısını, ancak böyle bir yatırımın bitirilmesiyle kısmen de olsa unutacak ve devletine sevgisi ve saygısı daha da artacaktır.

Artık, 2000’li yıllara geldiğimiz bugünlerde, ülkemizde, hemen hemen her ilde bir havaalanı yapılmış ve çoğu da faaliyete geçmiştir. İl Özel İdaresinin, sınırlı bütçe imkânlarıyla, bu yatırımı bitirmesi mümkün değildir. Bölge için hayatî bir konu olan bu yatırımın, Ulaştırma Bakanlığı DLH Genel Müdürlüğünün yatırım programına alınması şarttır ve Ulaştırma Bakanlığınca ödenek desteğinin mutlaka artırılması zarureti vardır. Bu nedenle, Sayın Hükümetten ve Bakandan ricamız, dileğimiz, bu konuya özel önem verilmesidir. Büyük sıkıntılar içerisinde olan bölgemizin kalkınmasına katkıda bulunulmasını, hem şahsım adına hem de bölge halkı adına istirham ediyorum; bu vesileyle, Yüce Meclise selam ve saygılarımı sunuyorum.

Teşekkür ederim Sayın Başkan. (FP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Güler.

Gündemdışı üçüncü söz, fındık konusunda söz isteyen, Trabzon Milletvekili Ali Kemal Başaran’a aittir.

Buyurun Sayın Başaran. (ANAP sıralarından alkışlar)

ALİ KEMAL BAŞARAN (Trabzon) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; fındıkla ilgili söz almış bulunmaktayım; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Değerli milletvekilleri, takriben onbeş yirmi gündür memleketimde dolaşıyorum; fındık üreticisiyle, dağda bayırda beraber oldum; gerçekten, çok perişan haldedirler. Dörtbuçuk aydır, ürettiği fındığın parasını alamayan bu insanlar, borçlarını ödeyebilmek için, alacaklı olduğu devletten, fındık parasını beklemektedirler. Bu üreticilerimizin, doktora gitmede, doktor parası, ilaç parası vermede zorlandıklarını görmekteyiz.

Bu üreticilerimizin, üniversite hazırlık kursuna giden çocuklarının aylıklarını ödeyemediği için, onları verdikleri kurstan geri aldıklarını görüyoruz. Kısaca, bu üreticilerimizin halleri perişandır.

Köy kahvelerinde, şehirdeki kahvelerde, o kahveleri dolduran işsiz gençlerimizi, belki de o fındık üreticisini, oğlunun cebine harçlık koyamadığı insanları, hep görüyoruz, yaşıyoruz.

Bu perişanlık bir tarafta böyle; üzülerek ifade etmek gerekir ki, onlara bizlerin yeteri kadar kulak veremediğimizi de söylemek istiyorum. Onların bu dertlerine “siz sıkıntıyı çekin, biz rahat yaşayalım” gibi bakmaya hiçbirimizin hakkı yok.

Fedakârlık istiyoruz. Elbette ki ülkemizin sıkıntıları var, fedakârlık yapmamız gerekiyor, ama “biz rahat yaşayalım da, bu fedakârlığı sizler yapın” demeye de hakkımız yok; ama, maalesef, dargelirlilerden genellikle beklediğimiz şey “siz fedakârlığı yapın, biz rahat olalım” şeklindedir.

Değerli milletvekilleri, ben zannediyorum ki, devletimizi iyi işletebilsek, devletimizdeki savurganlıkları önleyebilsek, bizler biraz fedakârlık yapabilsek, fındık üreticisi hiçbir zaman bu konumda olmaz.

İllerimizi geziyoruz, illerimizde birçok misafirhane var; bütün içtenliğimle söylüyorum, bunu bir başka duyguyla da söylemiyorum; ama, illerimizdeki bölge müdürlüklerinin odalarındaki lüks, Başbakanlığımızın makam odalarındaki lüksle kıyaslanamaz; Başbakanlığımızdaki bakanlarımızın makam odalarından çok daha lüks. Üç beş kişinin kaldığı misafirhanelerde kalorifer yanıyor, orada istihdam edilen birçok insanımız var; bir sürü masraf! Bütün içtenliğimle söylüyorum, bu masrafları kısabilsek, bu sıkıntıları biraz aşarız gibi görüyorum, o üreticinin derdine biraz çare oluruz gibi görüyorum.

ORHAN BIÇAKÇIOĞLU (Trabzon) – Onunla ilgili bir teklif ver, destekleyelim.

ALİ KEMAL BAŞARAN (Devamla) – Değerli milletvekilleri, buralardan hep konuşulur, fındık sorunu buralardan hep anlatılır; fındık sorunu...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN – Buyurun Sayın Başaran, tamamlayın efendim.

ORHAN BIÇAKÇIOĞLU (Trabzon) – Sayın Başaran, Başbakan “peşin ödeyeceğim” diye söz verdi; hatırlat.

MUSA UZUNKAYA (Samsun) – Sayın Başaran, iktidar partisisiniz, bu işi halledin.

İkinci bir sorun; fındık ekim alanlarıdır. Üzülerek ifade etmek gerekir ki, geçmişte fındık Doğu Karadeniz Bölgesi ürünüyken, bugün her şeyin yetişebildiği düz arazilerde, sulak arazilerde fındık üretilmektedir. Fındığı tekrar Doğu Karadeniz Bölgesi ürünü yapmak bu devletin görevidir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN – Lütfen tamamlayın Sayın Başaran.

Buyurun.

ALİ KEMAL BAŞARAN (Devamla) – Üreticinin 75 trilyon lira civarında bir alacağı vardır. Sayın Sanayi ve Ticaret Bakanından öğrendiğimize göre, 20 trilyon lira dün gönderilmiş. Kendilerine teşekkür ediyoruz; ama, ben bekliyorum ki, Hazineden sorumlu Devlet Bakanımız üreticiye bu parayı vereceklerini, üreticiyi kısa sürede rahatlatacaklarını gelip buradan lütfen söylesinler.

Bu duygularla, hepinize saygılar sunuyorum. (ANAP, MHP, FP ve DYP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Başaran.

RASİM ZAİMOĞLU (Giresun) – Affedersiniz Sayın Başkan. Fındık konusu çok önemlidir, üretici çok mağdurdur, buna bir cevap istiyoruz. Kaç tane sayın bakan arkadaşımız var burada; ama gündemdışı konuşmaya cevap vermiyorlar.

İSMAİL KÖSE (Erzurum) – Konunun o sayın bakanlarla ilgisi yok.

BAŞKAN – Değerli milletvekilleri, Meclis araştırması önergeleri vardır, okutacağım; ancak, okutmaya başlamadan önce, Kâtip Üyenin okuma işlemini oturarak yapması hususunda değerli oylarınıza başvuruyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Ülkemizde ekonomik yönden iyice yoksullaşan ücretlilerin durumunun araştırılması için Anayasanın 98 inci, İçtüzüğün 104 ve 105 inci maddeleri gereğince Meclis araştırmasının açılmasını saygılarımızla arz ederiz.

1 - Salih Kapusuz (Kayseri)

2 - Bülent Arınç (Manisa)

3 - Nurettin Aktaş (Gaziantep)

4 - Yahya Akman (Şanlıurfa)

5 - Alaattin Sever Aydın (Batman)

6 - Mehmet Özyol (Adıyaman)

7 - Ahmet Derin (Kütahya)

8 - Maliki Ejder Arvas (Van)

10 - Mehmet Altan Karapaşaoğlu (Bursa)

11 - Avni Doğan (Kahramanmaraş)

12 - Hüseyin Karagöz (Çankırı)

13 - Şeref Malkoç (Trabzon)

14 - Suat Pamukçu (Bayburt)

15 - Yaşar Canbay (Malatya)

16 - Latif Öztek (Elazığ)

17 - Mehmet Ali Şahin (İstanbul)

18 - Musa Uzunkaya (Samsun)

19 - Bekir Sobacı (Tokat)

20 - İlyas Arslan (Yozgat)

21 - Abdullah Gül (Kayseri)

Gerekçe: Milenyuma girdiğimiz şu günlerde, Avrupa Birliğinin kapısını aralamamız, ülkemiz açısından sevindirici bir gelişmedir. Ancak, ülkemizin ekonomik yönden ve bağımsız yargı açısından, toplumsal huzur ve eşitlik yönünden ne adaylığa ne de yeni yüzyıla hazır olmaması üzücüdür. Bugün, ülkemizi bırakın Avrupa ülkelerinin birçoğu ile karşılaştırmayı, Asya’da bile birçok ülkenin gerisinde olması yakışmamaktadır.

Ülkemizde ekonomik iflastan kurtulmak amacına yönelik siyasal iktidar tarafından hazırlanan ekonomik programın faturasının kime çıkacağı, IMF’ye verilen niyet mektubuyla ortaya çıkmıştır. Uzun yıllardır devam eden bu ekonomik darboğazdan kurtuluş, büyük ölçüde, çalışanların özverisine dayandırılmıştır. Küçük esnafımız, sanayicimiz, çiftçimiz, dargelirlimiz de aynı uygulamadan nasibini almıştır.

Özellikle de, ikibuçuk yıldır iktidarda olan Anasol-D ve Anasol-M iktidarları dönemi de, bu uygulanan faturaların en acısının yaşandığı yıl olmuştur. Vergi gelirlerinin yüzde 90’ını rantiyeciye aktarırken, kaynak sıkıntısı duymayan iktidar, konu dargelirliye gelince, hep kaynak sıkıntısından dem vurmaktadır. Bu da milyonlarca insanımızca hiç hoş karşılanamamaktadır. İnsanların sabır sınırlarını zorlamakta, eğer, tedbir alınmazsa, sonuç sosyal patlama neticesine doğru gitmektedir.

Bugün, çalışanlarımızı temsil eden kuruluşlarımızdan Hak-İş’e göre, Aralık 1999 tarihi itibariyle, 4 kişilik bir ailenin “Türkiye için önerilen günlük enerji ve besin öğeleri tüketim standartlarına göre” sadece mutfak harcaması 146 036 940 TL’dir. Türk-İş’e göre ise bu rakam, 122 952 000 TL’dir. Kamu-Sen ve Devlet İstatistik Enstitüsü verilerine göre bu rakam, 137 778 000 TL’dir. Bu zorunlu gıda harcamasına bunun kadar da hayatî olan giyim, eğitim, sağlık, ulaşım, konut, sosyal ve kültürel giderleri de ekleyince, çalışanların çağdaş yaşam ve insan onuruna yaraşır düzeyde yaşaması için olması gereken yoksulluk sınır ücreti, yine bu kuruluşlarımızın tespitine göre 374 milyon ilâ 415 milyon arasında olduğu tespit edilmiştir.

Ülkemizde yaşam gerçekleri böyle iken, evladının zorunlu ihtiyacını karşılayamayacak durumda olan aile reisinin içine düştüğü bu psikolojiyi göremeyen, hissedemeyen iktidar, memuruna, emeklisine yüzde 15 zam vermiş, işçisine de belirlediği asgarî ücreti 68 518 800 TL’den 86 922 900 TL’ye yükseltmiştir. Bu ücretle bırakın ulaşım, giyim, konut, sağlık giderlerini karşılamayı, gıda harcamasını bile karşılayamamaktadır. Sonuç olarak, bu sefalet ücreti karşısında çalışanlar gıda harcamalarından kısmakta, ucuz ekmek almak için saatlerce ekmek kuyruklarında beklemekte ve dengeli beslenememektedir. Bu nedenle de sağlık sorunları artmakta, bunun faturası da yine devlete çıkmaktadır. Böyle yapılacağına ülke gerçeklerine göre ücret verilmesi en doğal olanı değil midir? Ama, hükümetin hangi gerekçelere ve kriterlere göre ücret tespitini yaptığını anlamak mümkün değildir. İktidarın bu milyonlara çare bulmasını bırakın, çaresizliğini dile getiren çalışanlarımıza Kızılay Meydanında cop faslı çektirmiştir. Ortaya çıkan bu acıklı tablo yeni yıla girdiğimiz bu günlerde ve Avrupa kapısını aralamışken ülkemize hiç mi hiç yakışmamaktadır.

Bu sebeple:

1 – Çalışanların bu durumuna genel çözüm bulunması,

3 – Böylece, devletin gelirlerinin toplumun her kesimine adil paylaşımının nasıl sağlanacağı ve Anayasanın eşitlik ilkesinin nasıl uygulanacağı, çalışanlarda çalışma barışı ve huzurunun nasıl sağlanacağı ile son yıllarda sosyal patlama derecesine gelen gerilim ortamının nasıl giderileceği hususunda bütün tarafların ve içteki dıştaki bilim adamlarının görüşlerini alarak yeni bir ücret reformunun tespiti için bir Meclis araştırmasının açılması tarafımızca zorunlu görülmüştür.

BAŞKAN – Bilgilerinize sunulmuştur.

Önerge, gündemdeki yerini alacak ve Meclis araştırması açılıp açılmaması konusundaki öngörüşme, sırası geldiğinde yapılacaktır.

Diğer önergeyi okutuyorum :

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Afyon, jeotermal su bakımından rezervi en fazla olan illerimizden biridir.

Jeotermalin ısıtma, enerji, kaplıca tesisleri, rehabilitasyon ve seracılıkta kullanılması yönünde ve diğer sektörlerde de kullanıma açılması amacıyla, Anayasanın 98 inci, İçtüzüğün 104 ve 105 inci maddeleri uyarınca bir Meclis araştırması açılmasını arz ederiz.

Saygılarımızla.

1 – Halil İbrahim Özsoy (Afyon)

2 – Abdulbaki Erdoğmuş (Diyarbakır)

3 – Ediz Hun (İstanbul)

4 – Ahmet Kabil (Rize)

5 – Turhan Tayan (Bursa)

6 – Hakkı Oğuz Aykut (Hatay)

7 – Mehmet Çakar (Samsun)

8 – Eyyüp Cenap Gülpınar (Şanlıurfa)

9 – Hasan Özyer (Muğla)

10 – Nihat Gökbulut (Kırıkkale)

11 – İlhan Aküzüm (Kars)

12 – Erkan Kemaloğlu (Muş)

13 – Yaşar Eryılmaz (Ağrı)

14 – Mehmet Ali Bilici (Adana)

15 – Ömer Ertaş (Mardin)

16 – Enis Sülün (Tekirdağ)

18 – Nizamettin Sevgili (Siirt)

19 – Ataullah Hamidi (Batman)

20 – Miraç Akdoğan (Malatya)

21 – Evren Bulut (Edirne)

Gerekçe:

Jeotermal su, artık, çevre dostu her sektöre girmeye başladı.

Turizm, sağlık, enerji ve tarım sektörü yanında, hava kirliliğini önleyici ısıtma ve sanayide enerji temin edilir hale geldi.

Ancak, rezervlerin gelişigüzel kullanılması, bu konulara yabancı kişilerin elinde çok değerli kaynakların heba olmasına sebep olmaktadır.

BAŞKAN – Bilgilerinize sunulmuştur.

Önerge, gündemdeki yerini alacak ve Meclis araştırması açılıp açılmaması konusundaki öngörüşme, sırası geldiğinde yapılacaktır.

Sözlü soruların geri alınmasına dair önergeler vardır; okutuyorum:

Gündemin “Sözlü Sorular” kısmının 94 üncü sırasında yer alan (6/333) esas numaralı sözlü soru önergemi geri alıyorum.

Gereğini saygılarımla arz ederim.

Tevhit Karakaya

Erzincan

BAŞKAN – Soru önergesi geri verilmiştir.

Diğer önergeyi okutuyorum:

6/348 sayılı ve 19.1.2000 günlü gündemin 108 inci sırasında kayıtlı “Bursa İlindeki bazı tarihî eserlerin restorasyonu projesine ilişkin Kültür Bakanından sözlü soru önergesi” Sayın Bakan tarafından yazılı olarak cevaplandırılmıştır. Önergenin konusu kalmadığından önergeyi geri çekiyorum.

Gereğini saygılarımla arz ederim. 18.1.2000

Ertuğrul Yalçınbayır

Bursa

BAŞKAN – Sözlü soru önergesi geri verilmiştir.

Diğer önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Gündemin “Sözlü Sorular” kısmının 23 üncü sırasında bulunan (6/258) sıra sayılı sözlü soruma ilgili Devlet Bakanı Sayın Yüksel Yalova yazılı cevap verdiğinden, sözlü sorumu geri çekiyorum.

Arz ederim.

Saygılarımla. 20.1.2000

Fikret Uzunhasan

Muğla

BAŞKAN – Sözlü soru önergesi geri verilmiştir.

Sayın milletvekilleri, gündemin “Kanun Tasarı ve Teklifleriyle Komisyonlardan Gelen Diğer İşler” kısmının 1 ilâ 10 uncu sıralarında Anayasa ve Adalet Komisyonları üyelerinden kurulu Karma Komisyonun, bazı milletvekillerinin yasama dokunulmazlıklarına ilişkin raporları vardır; ayrı ayrı okutup, bilgilerinize sunacağım.

Kocaeli Milletvekili Meral Akşener’in yasama dokunulmazlığının kaldırılması hakkında Anayasa ve Adalet Komisyonları üyelerinden kurulu Karma Komisyon raporunu okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Başkanlıkça, 17.6.1999 tarihinde Karma Komisyonumuza gönderilen Kocaeli Milletvekili Meral Akşener’in yasama dokunulmazlığının kaldırılması hakkında Başbakanlık yazısı, Komisyonumuzun 8.7.1999 tarihli toplantısında gündeme alınmış, İçtüzüğün 132 nci maddesine göre kurulan hazırlık komisyonuna incelenmek üzere verilmiştir.

Hazırlık komisyonu, inceleme sonucunu özetleyen 21.7.1999 günlü raporuyla sırrın masuniyetini ihlal suçu isnat olunan Kocaeli Milletvekili Meral Akşener hakkındaki kovuşturmanın milletvekilliği sıfatının sona ermesine kadar ertelenmesine karar vermiştir.

Raporumuz, Genel Kurulun bilgilerine sunulmak üzere Yüksek Başkanlığa saygıyla sunulur.

Ertuğrul Yalçınbayır

Bursa

Komisyon Başkanı ve üyeler

Bazı Milletvekillerinin Dokunulmazlıklarının Kaldırılmasıyla İlgili Muhalefet Şerhimin Açıklamasıdır:

Siyasetin, milletvekillerinin ve TBMM’nin itibarını korumak ve kamu vicdanını tatmin etmek, suç isnadıyla karşılaşan milletvekillerinin yargı önüne çıkarak aklanmaları en doğal, önlenemez haklarıdır.

Kamuoyunda, haklı-haksız suçlu zannıyla milletvekillğinin sürdürülmesi, demokrasimizin sağlıklı gelişmesinin en büyük engelidir.

Yasama dokunulmazlığının, suç sanıklarının sığınağı olmaması temel ilke olmalıdır.

25.11.1999

Mehmet Özcan

İzmir

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Başkanlıkça, 17.6.1999 tarihinde Karma Komisyonumuza gönderilen Sıvas Milletvekili Temel Karamollaoğlu’nun yasama dokulmazlığının kaldırılması hakkında Başbakanlık yazısı, Komisyonumuzun 8.7.1999 tarihli toplantısında gündeme alınmış, İçtüzüğün 132 nci maddesine göre kurulan hazırlık komisyonuna incelenmek üzere verilmiştir.

Hazırlık komisyonu, inceleme sonucunu özetleyen 21.7.1999 günlü raporuyla görevi kötüye kullanma suçu isnat olunan Sıvas Milletvekili Temel Karamollaoğlu hakkındaki kovuşturmanın milletvekilliği sıfatının sona ermesine kadar ertelenmesine karar vermiştir.

Sıvas Milletvekili Temel Karamollaoğlu Komisyonumuza gelerek sözlü savunma yapmıştır.

Dosyada bulunan belge ve bilgiler ile hazırlık komisyonu raporunu inceleyen Karma Komisyonumuz, bütün demokratik ülkelerde yasama meclisleri üyelerine, yasama görevlerini gereği gibi yerine getirebilmelerini sağlamak amacıyla bazı bağışıklıkların (dokunulmazlıkların) tanındığını; ancak, böyle farklı bir statünün onları ayrıcalıklı ve hukukun dışında bir grup haline getirmek için olmadığını; tersine, yasama görevinin kamu yararına uygun biçimde yapılabilmesi için Meclis çalışmalarına engel olunmaması ve bağımsızlıklarının bir başka yönden de güvence altına alınması amacına yöneldiğini gözönüne almıştır. Anayasa’nın 83 üncü maddesinin de bu anlayışa dayandığı ve bu amacı taşıdığı açıktır. Bu nedenlerle ve isnat olunan eylemin niteliği de dikkate alınarak Sıvas Milletvekili Temel Karamollaoğlu hakkındaki kovuşturmanın milletvekilliği sıfatının sona ermesine kadar ertelenmesine karar verilmiştir.

Ertuğrul Yalçınbayır

Bursa

Komisyon Başkanı ve üyeler

Bazı Milletvekillerinin Dokunulmazlıklarının Kaldırılmasıyla İlgili Muhalefet Şerhimin Açıklamasıdır :

Siyasetin, milletvekillerinin ve TBMM’nin itibarını korumak ve kamu vicdanını tatmin için, suç isnadıyla karşılaşan milletvekillerinin yargı önüne çıkarak aklanmaları en doğal, önlenemez haklarıdır.

Kamuoyunda, haklı-haksız suçlu zannıyla milletvekilliğinin sürdürülmesi, demokrasimizin sağlıklı gelişmesinin en büyük engelidir.

25.11.1999

Mehmet Özcan

İzmir

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Başkanlıkça, 17.6.1999 tarihinde Karma Komisyonumuza gönderilen Sakarya Milletvekili Nevzat Ercan’ın yasama dokunulmazlığının kaldırılması hakkında Başbakanlık yazısı, Komisyonumuzun 8.7.1999 tarihli toplantısında gündeme alınmış, İçtüzüğün 132 nci maddesine göre kurulan hazırlık komisyonuna incelenmek üzere verilmiştir.

Hazırlık komisyonu, inceleme sonucunu özetleyen 21.7.1999 günlü raporuyla terörle mücadelede görev almış kamu görevlisini terör örgütlerine hedef göstermek suçu isnat olunan Sakarya Milletvekili Nevzat Ercan hakkındaki kovuşturmanın milletvekilliği sıfatının sona ermesine kadar ertelenmesine karar vermiştir.

Sakarya Milletvekili Nevzat Ercan, Komisyonumuza yazılı savunma vermiştir.

Bu nedenlerle ve isnat olunan eylemin niteliği dikkate alınarak Sakarya Milletvekili Nevzat Ercan hakkındaki kovuşturmanın, milletvekilliği sıfatının sona ermesine kadar ertelenmesine karar verilmiştir.

Raporumuz, Genel Kurulun bilgilerine sunulmak üzere Yüksek Başkanlığa saygıyla sunulur.

Ertuğrul Yalçınbayır

Bursa

Komisyon Başkanı ve üyeler

Bazı Milletvekillerinin Dokunulmazlıklarının Kaldırılmasıyla İlgili Muhalefet Şerhimin Açıklamasıdır:

Siyasetin, milletvekillerinin ve TBMM’nin itibarını korumak ve kamu vicdanını tatmin için, suç isnadıyla karşılaşan milletvekillerinin yargı önüne çıkarak aklanmaları en doğal, önlenemez haklarıdır.

Kamuoyunda, haklı-haksız suçlu zannıyla milletvekilliğinin sürdürülmesi, demokrasimizin sağlıklı gelişmesinin en büyük engelidir.

Yasama dokunulmazlığının, suç sanıklarının sığınağı olmaması temel ilke olmalıdır.

25.11.1999

Mehmet Özcan

İzmir

Hazırlık komisyonu, inceleme sonucunu özetleyen 21.7.1999 günlü raporuyla, terörle mücadelede görev almış kamu görevlisini terör örgütlerine hedef göstermek suçu isnat olunan Manisa Milletvekili Mehmet Necati Çetinkaya hakkındaki kovuşturmanın milletvekilliği sıfatının sona ermesine kadar ertelenmesine karar vermiştir.

Manisa Milletvekili Mehmet Necati Çetinkaya, Komisyonumuza yazılı savunma yapmıştır.

Raporumuz, Genel Kurulun bilgilerine sunulmak üzere Yüksek Başkanlığa saygıyla sunulur.

Ertuğrul Yalçınbayır

Bursa

Komisyon Başkanı ve üyeler

Bazı Milletvekillerinin Dokunulmazlıklarının Kaldırılmasıyla İlgili Muhalefet Şerhimin Açıklamasıdır:

Siyasetin, milletvekillerinin ve TBMM’nin itibarını korumak ve kamu vicdanını tatmin için, suç isnadıyla karşılaşan milletvekillerinin yargı önüne çıkarak aklanmaları en doğal, önlenemez haklarıdır.

Kamuoyunda, haklı-haksız suçlu zannıyla milletvekilliğinin sürdürülmesi, demokrasimizin sağlıklı gelişmesinin en büyük engelidir.

Yasama dokunulmazlığının, suç sanıklarının sığınağı olmaması temel ilke olmalıdır.

25.11.1999

Mehmet Özcan

İzmir

Başkanlıkça, 17.6.1999 tarihinde Karma Komisyonumuza gönderilen Manisa Milletvekili Rıza Akçalı’nın yasama dokunulmazlığının kaldırılması hakkında Başbakanlık yazısı, Komisyonumuzun 8.7.1999 tarihli toplantısında gündeme alınmış, İçtüzüğün 132 nci maddesine göre kurulan hazırlık komisyonuna incelenmek üzere verilmiştir.

Hazırlık komisyonu, inceleme sonucunu özetleyen 21.7.1999 günlü raporuyla, terörle mücadelede görev almış kamu görevlisini terör örgütlerine hedef göstermek suçu isnat olunan Manisa Milletvekili Rıza Akçalı hakkındaki kovuşturmanın, milletvekilliği sıfatının sona ermesine kadar ertelenmesine karar vermiştir.

Manisa Milletvekili Rıza Akçalı Komisyonumuza yazılı savunma vermiştir.

Raporumuz, Genel Kurulun bilgilerine sunulmak üzere Yüksek Başkanlığa saygıyla sunulur.

Ertuğrul Yalçınbayır

Bursa

Komisyon Başkanı ve üyeler

Bazı Milletvekillerinin Dokunulmazlıklarının Kaldırılmasıyla İlgili Muhalefet Şerhimin Açıklamasıdır :

Siyasetin, milletvekillerinin ve TBMM’nin itibarını korumak ve kamu vicdanını tatmin için, suç isnadıyla karşılaşan milletvekillerinin yargı önüne çıkarak aklanmaları en doğal, önlenemez haklarıdır.

Kamuoyunda, haklı-haksız suçlu zannıyla milletvekilliğinin sürdürülmesi, demokrasimizin sağlıklı gelişmesinin en büyük engelidir.

Yasama dokunulmazlığının, suç sanıklarının sığınağı olmaması temel ilke olmalıdır.

25.11.1999

Mehmet Özcan

İzmir

BAŞKAN – Sinop Milletvekili Kadir Bozkurt’un, yasama dokunulmazlığının kaldırılması hakkında Anayasa ve Adalet Komisyonları üyelerinden kurulu Karma Komisyonun raporunu okutuyorum:

Başkanlıkça, 17.6.1999 tarihinde Karma Komisyonumuza gönderilen Sinop Milletvekili Kadir Bozkurt’un yasama dokunulmazlığının kaldırılması hakkında Başbakanlık yazısı, Komisyonumuzun 8.7.1999 tarihli toplantısında gündeme alınmış, İçtüzüğün 132 nci maddesine göre kurulan hazırlık komisyonuna incelenmek üzere verilmiştir.

Raporumuz, Genel Kurulun bilgilerine sunulmak üzere Yüksek Başkanlığa saygıyla sunulur.

Ertuğrul Yalçınbayır

Bursa

Komisyon Başkanı ve üyeler

Bazı Milletvekillerinin Dokunulmazlıklarının Kaldırılmasıyla İlgili Muhalefet Şerhimin Açıklamasıdır :

Siyasetin, milletvekillerinin ve TBMM’nin itibarını korumak ve kamu vicdanını tatmin için, suç isnadıyla karşılaşan milletvekillerinin yargı önüne çıkarak aklanmaları en doğal, önlenemez haklarıdır.

Kamuoyunda, haklı-haksız suçlu zannıyla milletvekilliğinin sürdürülmesi, demokrasimizin sağlıklı gelişmesinin en büyük engelidir.

Yasama dokunulmazlığının, suç sanıklarının sığınağı olmaması temel ilke olmalıdır.

25.11.1999

Mehmet Özcan

İzmir

BAŞKAN – Çorum Milletvekili Yasin Hatiboğlu’nun yasama dokunulmazlığının kaldırılması hakkında Anayasa ve Adalet Komisyonları üyelerinden kurulu Karma Komisyonun raporunu okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Başkanlıkça, 17.6.1999 tarihinde Karma Komisyonumuza gönderilen Çorum Milletvekili Yasin Hatiboğlu’nun yasama dokunulmazlığının kaldırılması hakkında Başbakanlık yazısı, Komisyonumuzun 8.7.1999 tarihli toplantısında gündeme alınmış, İçtüzüğün 132 nci maddesine göre kurulan hazırlık komisyonuna incelenmek üzere verilmiştir.

Hazırlık komisyonu, inceleme sonucunu özetleyen 21.7.1999 günlü raporuyla, askerî heyete gıyabında hakaret etmek suçu isnat olunan Çorum Milletvekili Yasin Hatiboğlu hakkındaki kovuşturmanın milletvekilliği sıfatının sona ermesine kadar ertelenmesine karar vermiştir.

Çorum Milletvekili Yasin Hatiboğlu, Komisyonumuza gelerek sözlü savunma yapmıştır.

Raporumuz, Genel Kurulun bilgilerine sunulmak üzere Yüksek Başkanlığa saygıyla sunulur.

Ertuğrul Yalçınbayır

Bursa

Komisyon Başkanı ve üyeler

Bazı Milletvekillerinin Dokunulmazlıklarının Kaldırılmasıyla İlgili Muhalefet Şerhimin Açıklamasıdır :

Siyasetin, milletvekillerinin ve TBMM’nin itibarını korumak ve kamu vicdanını tatmin için, suç isnadıyla karşılaşan milletvekillerinin yargı önüne çıkarak aklanmaları en doğal, önlenemez haklarıdır.

Kamuoyunda, haklı-haksız suçlu zannıyla milletvekilliğinin sürdürülmesi, demokrasimizin sağlıklı gelişmesinin en büyük engelidir.

Yasama dokunulmazlığının, suç sanıklarının sığınağı olmaması temel ilke olmalıdır.

25.11.1999

Mehmet Özcan

İzmir

BAŞKAN – İstanbul Milletvekili Mehmet Ali Şahin’in yasama dokunulmazlığının kaldırılması hakkında Anayasa ve Adalet Komisyonları üyelerinden kurulu Karma Komisyonu raporunu okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Başkanlıkça, 17.6.1999 tarihinde Karma Komisyonumuza gönderilen İstanbul Milletvekili Mehmet Ali Şahin’in yasama dokunulmazlığının kaldırılması hakkında Başbakanlık yazısı, Komisyonumuzun 8.7.1999 tarihli toplantısında gündeme alınmış, İçtüzüğün 132 nci maddesine göre kurulan hazırlık komisyonuna incelenmek üzere verilmiştir.

Hazırlık komisyonu, inceleme sonucunu özetleyen 21.7.1999 günlü raporuyla, sıfat ve hizmetlerinden dolayı devlet memuruna neşren hakaret suçu isnat olunan İstanbul Milletvekili Mehmet Ali Şahin hakkındaki kovuşturmanın milletvekilliği sıfatının sona ermesine kadar ertelenmesine karar vermiştir.

İstanbul Milletvekili Mehmet Ali Şahin Komisyonumuza gelerek sözlü savunma yapmıştır.

Raporumuz, Genel Kurulun bilgilerine sunulmak üzere Yüksek Başkanlığa saygıyla sunulur.

Bazı Milletvekillerinin Dokunulmazlıklarının Kaldırılması ile İlgili Muhalefet Şerhimin Açıklamasıdır :

Siyasetin, milletvekillerinin ve TBMM’nin itibarını korumak ve kamu vicdanını tatmin için, suç isnadıyla karşılaşan milletvekillerinin yargı önüne çıkarak aklanmaları en doğal, önlenemez haklarıdır.

Kamuoyunda, haklı-haksız suçlu zannıyla milletvekilliğinin sürdürülmesi, demokrasimizin sağlıklı gelişmesinin en büyük engelidir.

Yasama dokunulmazlığının, suç sanıklarının sığınağı olmaması temel ilke olmalıdır.

25.11.1999

Mehmet Özcan

İzmir

BAŞKAN – Adana Milletvekili Halit Dağlı’nın yasama dokunulmazlığının kaldırılması hakkında Anayasa ve Adalet Komisyonları üyelerinden kurulu Karma Komisyonun raporunu okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Başkanlıkça, 17.6.1999 tarihinde Karma Komisyonumuza gönderilen Adana Milletvekili Mehmet Halit Dağlı’nın yasama dokunulmazlığının kaldırılması hakkında Başbakanlık yazısı, Komisyonumuzun 8.7.1999 tarihli toplantısında gündeme alınmış, İçtüzüğün 132 nci maddesine göre kurulan hazırlık komisyonuna incelenmek üzere verilmiştir.

Hazırlık komisyonu, inceleme sonucunu özetleyen 21.7.1999 günlü raporuyla, 298 sayılı Kanuna muhalefet suçu isnat olunan Adana Milletvekili Mehmet Halit Dağlı hakkındaki kovuşturmanın milletvekilliği sıfatının sona ermesine kadar ertelenmesine karar vermiştir.

Dosyada bulunan belge ve bilgiler ile hazırlık komisyonu raporunu inceleyen Karma Komisyonumuz, bütün demokratik ülkelerde yasama meclisleri üyelerine, yasama görevlerini gereği gibi yerine getirebilmelerini sağlamak amacıyla bazı bağışıklıkların (dokunulmazlıkların) tanındığını; ancak, böyle farklı bir statünün onları ayrıcalıklı ve hukukun dışında bir grup haline getirmek için olmadığını; tersine, yasama görevinin kamu yararına uygun biçimde yapılabilmesi için Meclis çalışmalarına engel olunmaması ve bağımsızlıklarının bir başka yönden de güvence altına alınması

Raporumuz, Genel Kurulun bilgilerine sunulmak üzere Yüksek Başkanlığa saygıyla sunulur.

Ertuğrul Yalçınbayır

Bursa

Komisyon Başkanı ve üyeler

Bazı Milletvekillerinin Dokunulmazlıklarının Kaldırılmasıyla İlgili Muhalefet Şerhimin Açıklamasıdır :

Siyasetin, milletvekillerinin ve TBMM’nin itibarını korumak ve kamu vicdanını tatmin için, suç isnadıyla karşılaşan milletvekillerinin yargı önüne çıkarak aklanmaları en doğal, önlenemez haklarıdır.

Kamuoyunda, haklı-haksız suçlu zannıyla milletvekilliğinin sürdürülmesi, demokrasimizin sağlıklı gelişmesinin en büyük engelidir.

Yasama dokunulmazlığının, suç sanıklarının sığınağı olmaması temel ilke olmalıdır.

25.11.1999

Mehmet Özcan

İzmir

BAŞKAN – Kocaeli Milletvekili Meral Akşener’in yasama dokunulmazlığının kaldırılması hakkında Anayasa ve Adalet Komisyonları üyelerinden kurulu karma komisyonun raporunu okutuyorum:

8. – Kocaeli Milletvekili Meral Akşener’in Yasama Dokunulmazlığının Kaldırılması Hakkında Başbakanlık Tezkeresi ve Anayasa ve Adalet Komisyonları Üyelerinden Kurulu Karma Komisyon Raporu (3/196) (S.Sayısı: 241) (1) Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Başkanlıkça, 17.6.1999 tarihinde Karma Komisyonumuza gönderilen Kocaeli Milletvekili Meral Akşener’in yasama dokunulmazlığının kaldırılması hakkında Başbakanlık yazısı, Komisyonumuzun 8.7.1999 tarihli toplantısında gündeme alınmış, İçtüzüğün 132 nci maddesine göre kurulan hazırlık komisyonuna incelenmek üzere verilmiştir.

Hazırlık komisyonu, inceleme sonucunu özetleyen 21.7.1999 günlü raporuyla, devletin askerî kuvvetinin manevî şahsiyetini alenen tahkir ve tezyif etmek suçu isnat olunan Kocaeli Milletvekili Meral Akşener hakkındaki kovuşturmanın milletvekilliği sıfatının sona ermesine kadar ertelenmesine karar vermiştir.

Raporumuz, Genel Kurulun bilgilerine sunulmak üzere Yüksek Başkanlığa saygıyla sunulur.

Ertuğrul Yalçınbayır

Bursa

Komisyon Başkanı ve üyeler

Bazı Milletvekillerinin Dokunulmazlıklarının Kaldırılmasıyla İlgili Muhalefet Şerhimin Açıklamasıdır :

Siyasetin, milletvekillerinin ve TBMM’nin itibarını korumak ve kamu vicdanını tatmin için, suç isnadıyla karşılaşan milletvekillerinin yargı önüne çıkarak aklanmaları en doğal, önlenemez haklarıdır.

Kamuoyunda, haklı-haksız suçlu zannıyla milletvekilliğinin sürdürülmesi, demokrasimizin sağlıklı gelişmesinin en büyük engelidir.

Yasama dokunulmazlığının, suç sanıklarının sığınağı olmaması temel ilke olmalıdır.

25.11.1999

Mehmet Özcan

İzmir

BAŞKAN – Kahramanmaraş Milletvekili Avni Doğan’ın yasama dokunulmazlığının kaldırılması hakkında Anayasa ve Adalet Komisyonları üyelerinden müteşekkil Karma Komisyonun raporunu okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Başkanlıkça, 17.6.1999 tarihinde Karma Komisyonumuza gönderilen Kahramanmaraş Milletvekili Avni Doğan’ın yasama dokunulmazlığının kaldırılması hakkında Başbakanlık yazısı, Komisyonumuzun 8.7.1999 tarihli toplantısında gündeme alınmış, İçtüzüğün 132 nci maddesine göre kurulan hazırlık komisyonuna incelenmek üzere verilmiştir.

Hazırlık komisyonu, inceleme sonucunu özetleyen 21.7.1999 günlü raporuyla devletin askerî kuvvetlerini alenen tahkir ve tezyif etmek suçu isnat olunan Kahramanmaraş Milletvekili Avni Doğan hakkındaki kovuşturmanın milletvekilliği sıfatının sona ermesine kadar ertelenmesine karar vermiştir.

Kahramanmaraş Milletvekili Avni Doğan Komisyonumuza gelerek sözlü savunma vermiştir.

olmadığını; tersine, yasama görevinin kamu yararına uygun biçimde yapılabilmesi için Meclis çalışmalarına engel olunmaması ve bağımsızlıklarının bir başka yönden de güvence altına alınması amacına yöneldiğini göz önüne almıştır. Anayasanın 83 üncü maddesinin de bu anlayışa dayandığı ve bu amacı taşıdığı açıktır. Kahramanmaraş Milletvekili Avni Doğan’ın sözleri siyasî eleştiri ve beyan sınırları içerisinde değerlendirilmiş ve bu nedenlerle Kahramanmaraş Milletvekili Avni Doğan hakkındaki kovuşturmanın milletvekilliği sıfatının sona ermesine kadar ertelenmesine karar verilmiştir.

Raporumuz, Genel Kurulun bilgilerine sunulmak üzere Yüksek Başkanlığa saygıyla sunulur.

Ertuğrul Yalçınbayır

Bursa

Komisyon Başkanı ve üyeler

Bazı Milletvekillerinin Dokunulmazlıklarının Kaldırılmasıyla İlgili Muhalefet Şerhimin Açıklamasıdır:

Siyasetin, milletvekillerinin ve TBMM’nin itibarını korumak ve kamu vicdanını tatmin için, suç isnadıyla karşılaşan milletvekillerinin yargı önüne çıkarak aklanmaları en doğal, önlenemez haklarıdır.

Kamuoyunda, haklı-haksız suçlu zannıyla milletvekilliğinin sürdürülmesi, demokrasimizin sağlıklı gelişmesinin en büyük engelidir.

Yasama dokunulmazlığının, suç sanıklarının sığınağı olmaması temel ilke olmalıdır.

25.11.1999

Mehmet Özcan

İzmir

BAŞKAN – Bartın Milletvekili Zeki Çakan’ın yasama dokunulmazlığının kaldırılması hakkında Anayasa ve Adalet Komisyonları üyelerinden kurulu Karma Komisyonun raporunu okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Başkanlıkça, 17.6.1999 tarihinde Karma Komisyonumuza gönderilen Bartın Milletvekili Zeki Çakan’ın yasama dokunulmazlığının kaldırılması hakkında Başbakanlık yazısı, Komisyonumuzun 8.7.1999 tarihli toplantısında gündeme alınmış, İçtüzüğün 132 nci maddesine göre kurulan hazırlık komisyonuna incelenmek üzere verilmiştir.

Hazırlık komisyonu, inceleme sonucunu özetleyen 21.7.1999 günlü raporuyla 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanuna muhalefet etmek suçu isnat olunan Bartın Milletvekili Zeki Çakan hakkındaki kovuşturmanın milletvekilliği sıfatının sona ermesine kadar ertelenmesine karar vermiştir.

Dosyada bulunan belge ve bilgiler ile hazırlık komisyonu raporunu inceleyen Karma Komisyonumuz, bütün demokratik ülkelerde yasama meclisleri üyelerine, yasama görevlerini gereği gibi yerine getirebilmelerini sağlamak amacıyla bazı bağışıklıkların (dokunulmazlıkların) tanındığını; ancak, böyle farklı bir statünün onları ayrıcalıklı ve hukukun dışında bir grup haline getirmek için

Raporumuz Genel Kurulun bilgilerine sunulmak üzere Yüksek Başkanlığa saygıyla sunulur.

Ertuğrul Yalçınbayır

Bursa

Komisyon Başkanı ve üyeler

Bazı Milletvekillerinin Dokunulmazlıklarının Kaldırılmasıyla İlgili Muhalefet Şerhimin Açıklamasıdır :

Siyasetin, milletvekillerinin ve TBMM’nin itibarını korumak ve kamu vicdanını tatmin için, suç isnadıyla karşılaşan milletvekillerinin yargı önüne çıkarak aklanmaları en doğal, önlenemez haklarıdır.

Kamuoyunda, haklı-haksız suçlu zannıyla milletvekilliğinin sürdürülmesi, demokrasimizin sağlıklı gelişmesinin en büyük engelidir.

25.11.1999

Mehmet Özcan

İzmir

BAŞKAN – Değerli milletvekilleri, raporlar bilgilerinize sunulmuştur.

Bu raporların tümü, kovuşturmanın milletvekilliği sıfatının sona ermesine kadar ertelenmesine dairdir. 10 gün içinde itiraz olunmadığı takdirde, bu raporlar kesinleşmiş olacaktır.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığının tezkereleri vardır; ayrı ayrı okutup oylarınıza sunacağım:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kuruluna

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlık Divanının 12 Ekim 1998 tarih ve 94 sayılı toplantısında, Türkiye Büyük Millet Meclisi Dışişleri Komisyonu Başkanlığının 27 Ağustos 1998 tarih ve A.01.1.DŞK-1196 sayılı yazısında yer alan, Türkiye’nin komşu ülkeleri ile bölge ülkeleri parlamentolarının dışişleri komisyonu başkanlarının yılda bir defa toplanması ve ilk toplantının ülkemizde gerçekleştirilmesine ilişkin önerinin, İçtüzüğün 35 inci maddesi dikkate alınarak ve Türkiye Büyük Millet Meclisinin Dış İlişkilerinin Düzenlenmesi Hakkındaki 3620 sayılı Kanuna uygun biçimde, ilke olarak kabul edilmesine oy çokluğuyla karar verilmiştir.

Birinci Güneydoğu Avrupa Ülkeleri Parlamento Dışişleri Komisyonu Başkanları Konferansı, Türkiye Büyük Millet Meclisinin girişimi ve ev sahipliğinde 8-11 Şubat 1999 tarihlerinde ülkemizde gerçekleştirilmiştir.

Dışişleri Bakanlığının 29 Aralık 1999 tarih ve BAGY-I-40-800-1267-559 sayılı yazısında, 21-23 Şubat 2000 tarihlerinde Bükreş’te yapılması öngörülen ikinci toplantıya, Romanya Milletvekilleri Meclisi Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Victor Boştinaru’nun, TBMM Dışişleri Komisyonu Başkanı sıfatıyla Kâmran İnan’ı davet ettiği bildirilmektedir.

Yıldırım Akbulut

Türkiye Büyük Millet Meclisi

Başkanı

BAŞKAN – Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kuruluna

Söz konusu davete icabet edilmesi hususu, Türkiye Büyük Millet Meclisinin Dış İlişkilerinin Düzenlenmesi Hakkındaki 3620 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi uyarınca Genel Kurulun tasviplerine sunulur.

Türkiye Büyük Millet Meclisi

Başkanı

BAŞKAN – Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Değerli milletvekilleri, Başbakanlığın, Anayasanın 82 nci maddesine göre verilmiş tezkereleri vardır; ayrı ayrı okutup, oylarınıza sunacağım.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kuruluna

Devlet Bakanı Prof. Dr. Ramazan Mirzaoğlu’nun, görüşmelerde bulunmak üzere bir heyetle birlikte 11-20 Aralık 1999 tarihleri arasında Çad ve Sudan’a yaptığı resmî ziyarete, ekli listede adları yazılı miletvekillerinin de iştirak etmesi uygun görülmüş ve bu konudaki Bakanlar Kurulu kararının sureti ilişikte gönderilmiştir.

Anayasamızın 82 nci maddesine göre gereğini arz ederim.

Bülent Ecevit

Başbakan

Liste

Ali Gebeş Konya Milletvekili

Reşat Doğru Tokat Milletvekili

BAŞKAN – Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

3 Ocak 2000

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Millî Eğitim Bakanı Metin Bostancıoğlu’nun, görüşmelerde bulunmak üzere bir heyetle birlikte 5-8 Aralık 1999 tarihleri arasında Bulgaristan’a yaptığı resmî ziyarete, Bursa Milletvekili Hayati Korkmazın da iştirak etmesi uygun görülmüş ve bu konudaki Bakanlar Kurulu kararının sureti ilişikte gönderilmiştir.

Anayasamızın 82 nci maddesine göre gereğini arz ederim.

Bülent Ecevit

Başbakan

BAŞKAN – Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

30 Ocak 2000

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

6-7 Aralık 1999 tarihlerinde, Bosna-Hersek’e resmî bir ziyarette bulunan Cumhurbaşkanı Sayın Süleyman Demirel’e refakat eden heyete, ekli listede adları yazılı milletvekillerinin de iştirak etmesi uygun görülmüş ve bu konudaki Bakanlar Kurulu kararının sureti ilişikte gönderilmiştir.

Anayasamızın 82 nci maddesine göre gereğini arz ederim.

Bülent Ecevit

Başbakan

Liste

Adnan Fatih Özdemir Adana Milletvekili

Teoman Özalp Bursa Milletvekili

Prof. Dr. Suat Çağlayan İzmir Milletvekili

Bülent Arınç Manisa Milletvekili

Enis Sülün Tekirdağ Milletvekili

BAŞKAN – Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

30 Ocak 2000

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Anayasamızın 82 nci maddesine göre gereğini arz ederim.

Bülent Ecevit

Başbakan

Liste

İsmet Attila Afyon Milletvekili

Gönül Saray Alphan Amasya Milletvekili

Hasan Çalış Karaman Milletvekili

Ahmet Kabil Rize Milletvekili

BAŞKAN – Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Gündemin “Seçim” kısmına geçiyoruz.

BAŞKAN – Adalet Komisyonunda boş bulunan ve Fazilet Partisi Grubuna düşen bir üyelik için, Adıyaman Milletvekili Dengir Mir Mehmet Fırat aday gösterilmiştir; oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

BAŞKAN – Dışişleri Komisyonunda boş bulunan ve Fazilet Partisi Grubuna düşen bir üyelik için, İstanbul Milletvekili İrfan Gündüz aday gösterilmiştir; oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

BAŞKAN – Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonunda boş bulunan iki üyelikten; Milliyetçi Hareket Partisi Grubuna düşen bir üyelik için Karaman Milletvekili Hasan Çalış, Doğru Yol Partisi Grubuna düşen bir üyelik için de Ordu Milletvekili Yener Yıldırım aday gösterilmişlerdir; oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Değerli milletvekilleri, gündemin “Sözlü Sorular” kısmına geçiyoruz.

Soruyu cevaplandıracak olan Sayın Bakan?.. Burada.

Soruyu okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Aşağıdaki sorularıma Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sayın Yaşar Okuyan’ın sözlü olarak cevap vermesini delaletlerinize arz ederim. 22.10.1999

Musa Uzunkaya

Samsun

1- Çevre illere de hizmet etmek durumunda olan Samsun SSK Hastanesinin doktor, hemşire, laborant ve diğer teknik personel ihtiyacı ne zaman giderilecektir?

2- Yeni hastane binasının geçici kabulü yapılmış mıdır? Müteahhit tarafından bazı işlerin eksik bırakıldığı halde, yapılmış kabul ederek fazladan ödeme yapıldığı, binada birtakım teknik kusurların olduğu iddiaları ve buna rağmen eski hastane binasının onarım ihalesinin de aynı müteahhide verildiği iddiaları doğru mudur?

BAŞKAN – Soruyu cevaplandırmak üzere, Devlet Bakanı Sayın Edip Safder Gaydalı; buyurun efendim.

DEVLET BAKANI EDİP SAFDER GAYDALI (Bitlis) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Samsun Milletvekili Sayın Musa Uzunkaya’nın sözlü sorusuna cevap vermek üzere huzurlarınızdayım; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Sosyal Sigortalar Kurumunca, ülkemiz genelinde yaklaşık 30 000 yatak kapasiteli 123 hastane, 182 dispanser ve 230 sağlık istasyonu olmak üzere toplam 535 sağlık tesisiyle, nüfusumuzun yaklaşık yarısına sağlık hizmeti verilmektedir. Ancak, kadro sıkıntısı nedeniyle, bugüne kadar bazı sağlık kuruluşlarımıza yeterli eleman tahsis edilememiştir.

Sosyal Sigortalar Kurumu Samsun Hastanesinin norm kadroları, kurumun diğer tesisleriyle birlikte, 17.12.1999 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan Norm Kadro Yönetmeliğiyle yeniden belirlenmiştir. 4447 sayılı Kanunla, Sosyal Sigortalar Kurumuna tahsis edilen 18 800 adet kadrodan gerekli atamalar yapılarak hastanenin personel ihtiyacı da karşılanacaktır.

Diğer taraftan, 5.9.1991 tarihinde ihalesi yapılan Samsun Hastanesinin tevsii inşaatına usulsüz işlemler yapıldığı yolundaki iddialar üzerine, Sosyal Sigortalar Kurumu müfettişleri tarafından 2.9.1998 tarihinde soruşturma başlatılmıştır. 16.7.1999 tarihinde bitirilen soruşturma raporunda, 14 personele çeşitli cezaların verilmesi teklifi yapılmış; ayrıca, müteahhit firmadan, 1999 fiyatlarıyla 472,8 milyar liranın geri alınması yolunda dava açılması istenilmiştir.

Önceki soruşturma kurum müfettişlerince yapıldığından, soruşturmanın tarafsızlığı ve selameti açısından, Başbakanlık Teftiş Kurulu tarafından yapılması için, konu Başbakanlığa intikal ettirilmiştir.

Bunun yanında, eski hastane binasının onarım keşifleri hazırlanmıştır. Maliyeti 1999 yılı birim fiyatlarıyla 1 trilyon lira civarında olup, onarım işi için ihale çalışmaları devam etmektedir.

Bilgilerinize arz ederim.

BAŞKAN – Soru cevaplandırılmıştır.

Sayın Bakana teşekkür ediyoruz.

BAŞKAN – 2 nci sırada, Konya Milletvekili Veysel Candan’ın, borsa şirketlerinden Kepez Elektriğin yaptığı işlemlere ilişkin, Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanı ve Başbakan Yardımcısından sözlü soru önergesi.

Soruyu cevaplandıracak Sayın Bakan?.. Burada.

Soruyu okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Aşağıdaki sorularımın Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanı Sayın Cumhur Ersümer tarafından sözlü olarak cevaplandırılması hususunu saygılarımla arz ederim. 22.10.1999

Veysel Candan

Konya

Borsa şirketlerinden Kepez Elektrik, 13,5 trilyon lira ödeyerek ÇEAŞ hisselerini aldığı, daha sonra da 6,5 trilyon zararla, 6,9 trilyon liraya yine kendi grubu içindeki Yapı Ticarete peşin olarak sattığını İMKB’ye bildirmiştir. Benzer işlemi geçen yıl da yaptığı bilinmektedir. Bu sebeple,

1– Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanı olarak üretimi menfî yönde etkileyecek bu tür işlemlerde ne tür yaptırımlar uygulanmıştır?

2– Bu grup ile Bakanlığınız arasında yargıya intikal eden konu var mıdır?

3– Bakanlığınızın Kepez ve ÇEAŞ’tan gecikmiş alacak toplamınız nedir?

BAŞKAN – Soruyu cevaplandırmak üzere Devlet Bakanımız Sayın Edip Safder Gaydalı; buyurun efendim.

DEVLET BAKANI EDİP SAFDER GAYDALI (Bitlis) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Konya Milletvekilimiz Sayın Veysel Candan’ın sözlü sorusuna cevap vermek üzere huzurlarınızdayım; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

TEAŞ Genel Müdürlüğü ile ÇEAŞ arasında imzalanan 18.4.1988 tarihli protokol ve 20.6.1988 tarihli anlaşmanın uygulanmasından kaynaklanan uyuşmazlıkla ilgili olarak, Hakem Kurulunda, birbirini takiben açılmış bulunan iki adet dava bulunmaktadır.

1994 yılında açılmış bulunan ilk davada, 1991 ve 1993 yılları arasındaki döneme ait enerji birim fiyatından kaynaklanan ve geçmişe yönelik olarak düzenlenmiş bulunan fiyat farkı faturaları miktarları ile 1993 yılı ve 1994 yılı haziran ayına kadar olan dönemdeki -haziran ayı dahil- enerji birim fiyatından kaynaklanan TEAŞ Genel Müdürlüğünün alacakları şirketten talep edilmiştir. Hakem Kurulunca geçmişe yönelik olarak düzenlenen fiyat farkı faturalarına ilişkin bölüm reddedilmiş, 1993 ve 1994 Haziran dönemine ilişkin istemimiz, tarifeleri TEK-TEAŞ Yönetim Kurulunca tespit edileceği gerekçeleriyle kabul edilmiş ve bu Hakem Kurulu kararı Yargıtay tarafından onanarak kesinleşmiştir. Kesinleşen karar, hemen akabinde icra takibine konulmuş ve kazanılan bölüme ilişkin alacak tahsil edilmiştir.

Bu aşamada düzenlenen aylık faturalar, ÇEAŞ tarafından halen eksik miktarlarla ödenmektedir. ÇEAŞ, faturaları eksik ödemeye, karar kesinliştikten belirli bir süreye kadar devam etmiştir.

Kesinleşme kararını takiben Haziran 1994-Mart 1997 dönemine ilişkin olarak düzenlenen faturalara ait gecikme zammı ve KDV alacağının tahsili amacıyla taraflar arasında imzalanmış anlaşmanın 10 uncu maddesi gereği yine tahkim yoluna başvurulmuş ve Hakem Kurulunda dava açılmıştır. Bu ikinci davanın gecikme zammına ilişkin olmasının nedeni ÇEAŞ tarafından kendisine gönderilen faturaların tamamının belirli bir süreden beri ihtirazî kayıtla yatırılıyor olmasıdır.

Ancak, bu kez, bu döneme ilişkin olarak açılmış bulunan dava reddedilmiştir. Yine Hakem Kurulunda açılmış bulunan ikinci dava devam ederken, ÇEAŞ tarafından ihtirazî kayıtla yatırılan fatura miktarlarının itirazlı bölümünün geri alımı için aynı Hakem Kurulunda, karşı dava açılmıştır. Hakem Kurulu, açılmış bulunan bu davayı aynı kararla kabul etmiştir.

TEAŞ Genel Müdürlüğünün isteminin reddini, ÇEAŞ isteminin kabulünü hüküm altına alan Hakem Kurulu kararı da Yargıtay onamasından geçerek kesinleşmiştir.

ÇEAŞ bu ilama dayalı olarak Ankara 13. İcra Müdürlüğünün 2 adet dosyası ile icra takibine girişmiştir.

Bunlardan birincisi, Hakem Kurulu kararında yazılı meblağa ilişkindir. Bu meblağ, faiziyle birlikte 2 627 495 078 320 TL’dir. Bu, ilama dayalı bir icra takibidir ve bu miktarın ödendiği, Malî İşler ve Finans Yönetimi Daire Başkanlığınca Müşavirliğimize bildirilmiştir.

İkinci icra dosyası ise ilamsız takiptir; miktarı toplam olarak 1 651 633 377 030 TL’dir. Şirket, herhangi bir ilama dayalı olmaksızın Mart 1997 döneminden Mart 1998 dönemine kadar fazla yatırmış olduğunu iddia ettiği miktarların tahsilini istemektedir. Bu icra takibine itiraz edilmiş, itiraz üzerine ÇEAŞ tarafından Hakem Kurulu nezdinde itirazın iptali davası açılmış, bu dava, aleyhimize sonuçlanmıştır. Hakem Kurulu kararı tarafımızca temyiz edilmiş olup, halen Yargıtayda murafaa gününü beklemektedir.

Dolayısıyla, ortada, hem enerji birim fiyatlarının, gerek 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 35 inci maddesi ve gerekse Elektrik Tarifeleri Yönetmeliğinin ilgili hükümleri gereğince, TEAŞ Genel Müdürlüğü Yönetim Kurulunca tespit edileceğine ilişkin 1993 ve 1994 dönemini kapsayan lehimize kesinleşmiş bir Hakem Kurulu kararı hem de Haziran 1994 - Mart 1997 dönemine ilişkin bir Hakem Kurulu kararı bulunmaktadır. Dolayısıyla, şu anda Yargıtayda olan dava önem taşımaktadır.

Eğer, temyizimiz üzerine Hakem Kurulu kararı bozulursa, bu takdirde, Mart 1998’den bugüne kadar tahakkuk etmiş ve Malî İşler ve Finans Yönetimi Daire Başkanlığınca hesaplanacak olan TEAŞ Genel Müdürlüğünün alacakları için de Hakem Kurulu nezdinde dava açılacaktır.

Kepez Elektrik AŞ’nin, Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre faaliyet gösteren bir anonim şirket olup, şirketin hisse satışıyla ilgili yaptığı işlemler borsada işlem görmesi sebebiyle Sermaye Piyasası Kurulu ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsasını ilgilendirmektedir. Konuyla ilgili bakanlığımızca herhangi bir yaptırım uygulaması söz konusu değildir.

Sayın milletvekilimiz, ikinci olarak, bu grupla Barasında yargıya intikal eden konu var mıdır diye sormaktadır.

TEAŞ Genel Müdürlüğü ile Kepez arasında imzalanan 18.4.1988 tarihli protokol ve 20.6.1988 tarihli anlaşmanın uygulanmasından kaynaklanan uyuşmazlıkla ilgili olarak -ki, bu uyuşmazlık enerji birim fiyatıyla ilgilidir ve ÇEAŞ’la oluşan uyuşmazlık konusuyla aynıdır- Hakem Kurulunda açılmış bulunan dava reddedilmiştir. Yine, Hakem Kurulunda açılmış bulunan dava devam ederken, Kepez tarafından ihtirazî kayıtla yatırılan fatura miktarlarının itirazlı bölümünün geri alımı için aynı Hakem Kurulunda karşı dava açılmıştır. Hakem Kurulu, açılmış bulunan bu davayı aynı kararla kabul etmiştir.

TEAŞ Genel Müdürlüğünün isteminin reddini, Kepez Elektrik T.A.Ş’nin isteminin kabulünü hüküm altına alan Hakem Kurulu kararı Yargıtay onamasından geçerek kesinleşmiştir.

Bilgilerinize arz ederim.

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum efendim.

BAŞKAN – 3 üncü sırada, Konya Milletvekili Veysel Candan’ın, borsada yasadışı işlemler yaptığı iddia edilen iki firmaya ilişkin Devlet Bakanından sözlü soru önergesi...

Cevap verecek sayın bakan?.. Yok.

Ertelenmiştir.

BAŞKAN – 4 üncü sırada, Şanlıurfa Milletvekili Mustafa Niyazi Yanmaz’ın, Şanlıurfa İli Siverek İlçesinde bulunan tarihî eserlerin restorasyonuna ilişkin Kültür Bakanından sözlü soru önergesi...

Cevap verecek Sayın Bakan?.. Yok.

Soru ertelenmiştir.

BAŞKAN – 5 inci sırada, Şanlıurfa Milletvekili Mustafa Niyazi Yanmaz’ın, Şanlıurfa İline bağlı köy yollarına ilişkin Devlet Bakanından sözlü soru önergesi...

Cevap verecek sayın bakan?.. Yok.

Soru ertelenmiştir.

Cevap verecek sayın bakan?.. Bulunmadığı için ertelenmiştir.

BAŞKAN – 7 nci sırada, Antalya Milletvekili Mehmet Zeki Okudan’ın, Antalya-Çandır Beldesi ve civarında meydana gelen dolu afetinden mağdur olan çiftçilere yardım yapılıp yapılmayacağına ilişkin Tarım ve Köyişleri Bakanından sözlü soru önergesi...

İlgili Bakan?.. Yok.

Soru ertelenmiştir.

BAŞKAN – 8 inci sırada, İstanbul Milletvekili Ahmet Güzel’in, Emlak Bankasının deprem bölgesinde bulunan bina ve lojmanlarına ilişkin Devlet Bakanından sözlü soru önergesi...

İlgili Bakan?.. Yok.

Soru ertelenmiştir.

BAŞKAN – 9 uncu sırada, İstanbul Milletvekili Ahmet Güzel’in, Emlak Bankası Genel Müdürlüğünce yayımlanan bir duyuruya ilişkin Devlet Bakanından sözlü soru önergesi...

İlgili bakan?.. Yok.

Soru ertelenmiştir.

BAŞKAN – 10 uncu sırada, Konya Milletvekili Özkan Öksüz’ün, Konya İlinin sağlık personeli ve hastane ihtiyacına ilişkin Sağlık Bakanından sözlü soru önergesi...

Sayın Bakan?.. Yok.

Ertelenmiştir.

BAŞKAN – 11 inci sırada, Hatay Milletvekili Namık Kemal Atahan’ın, demiryolu taşımacılığına ve bakanlık bünyesindeki atamalara ilişkin Ulaştırma Bakanından sözlü soru önergesi...

Sayın Bakan?.. Yok.

Ertelenmiştir.

BAŞKAN – 12 nci sırada, Hatay Milletvekili Namık Kemal Atahan’ın, Adana-İskenderun hattına mavi tren konulmasıyla ilgili bir çalışma olup olmadığına ilişkin Ulaştırma Bakanından sözlü soru önergesi...

Sayın Bakan?.. Yok.

Ertelenmiştir.

BAŞKAN – 13 üncü sırada, Şanlıurfa Milletvekili Mustafa Niyazı Yanmaz’ın, Şanlıurfa’ya bağlı Viranşehir İlçesinin derslik ihtiyacına ilişkin Millî Eğitim Bakanından sözlü soru önergesi...

Sayın Bakan?.. Yok.

Ertelenmiştir.

BAŞKAN – 14 üncü sırada, Şanlıurfa Milletvekili Mustafa Niyazi Yanmaz’ın, büyük marketlerin kuruluş yerlerine ilişkin Sanayi ve Ticaret Bakanından sözlü soru önergesi...

Sayın Bakan?.. Yok.

Ertelenmiştir.

BAŞKAN – 15 inci sırada, Ardahan Milletvekili Saffet Kaya’nın, Ardahan Havaalanı inşaatının ne zaman bitirileceğine ilişkin Ulaştırma Bakanından sözlü soru önergesi vardır.

Cevap verecek Sayın Bakan?.. Yok.

Ertelenmiştir.

BAŞKAN – 16 ncı sırada, Ardahan Milletvekili Saffet Kaya’nın, Ardahan Organize Sanayi Bölgesi Projesine ilişkin Sanayi ve Ticaret Bakanından sözlü soru önergesi...

Sayın Bakan?.. Yok.

Ertelenmiştir.

BAŞKAN – 17 nci sırada, Ardahan Milletvekili Saffet Kaya’nın, Ardahan Sevimli Barajı inşaatına ilişkin Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanı ve Başbakan Yardımcısından sözlü soru önergesine Devlet Bakanı Sayın Edip Safder Gaydalı cevap verecekler.

Soruyu okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Aşağıdaki sorumun Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanı tarafından sözlü olarak cevaplandırılması için gereğini arz ederim. 9.11.1999

Saffet Kaya

Ardahan

Soru:

1– 1996-1997 yılında programa alınıp kamulaştırılması yapılan Ardahan Sevimli Barajı yapımında üç yıldan bu yana önemli bir gelişme olmamıştır. 2000 yılı programında Bakanlığınız söz konusu baraj için ne gibi çalışmalar yapmaktadır?

BAŞKAN – Devlet Bakanımız Sayın Edip Safder Gaydalı, buyurun efendim.

DEVLET BAKANI EDİP SAFDER GAYDALI (Bitlis) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Ardahan Milletvekilimiz Sayın Saffet Kaya’nın sözlü sorusuna cevap vermek üzere huzurlarınızdayım; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünce, Ardahan İlinde Kura Nehri ve yan kollarındaki su potansiyelinin değerlendirilmesi amacıyla, 1984 yılında Kura Projesi istikşaf raporu hazırlanmış ve bu raporda, yılda 443 milyon kilovat/saat enerji teminine yönelik Köroğlu Barajının yapımı öngörülmüştür.

Buna göre, 1997 yılında planlama çalışmalarında kullanılmak üzere Köroğlu Barajı aks yerinin 1/1000 ölçekli haritası alınmış, proje kapsamındaki Durançam, Beşikkaya, Burmadere ve Köroğlu Barajlarının master plan mühendislik hizmetleri 23.2.1998 tarihinde ihale edilmiş ve 18.5.1998 tarihinde çalışmalarına başlanılmıştır.

Halen çalışmaları sürdürülen Kura Projesi master plan raporunun Şubat 2001’de bitirilmesi planlanmış olup, Köroğlu Barajının teknik ve ekonomik yönden yapılabilirliği, bu çalışmaların ikmalini müteakip geçilecek planlama çalışmaları sonucunda belirlenecektir.

Arz ederim.

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Bakan.

İlgili Sayın Bakan?.. Yok.

Ertelenmiştir.

BAŞKAN – Şanlıurfa Milletvekili Mustafa Niyazi Yanmaz’ın, Şanlıurfa İline bağlı ilçe ve köylerde yaşanan elektrik kesintilerine ilişkin Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanı ve Başbakan Yardımcısından sözlü soru önergesi..

İlgili Sayın Bakan ? Burada.

Soruyu okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Aşağıdaki sorularımın Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanı Sayın Cumhur Ersümer tarafından sözlü olarak cevaplandırılmasına delalet etmenizi saygılarımla arz ederim.

Mustafa Niyazi Yanmaz

Şanlıurfa

Şanlıurfa İlimizin ilçeleri ve köylerinde elektrik sıkıntısı çekilmektedir. Köylerde bozulmuş trafoların arızaları giderilmemektedir. Bilhassa bölgede istifade edilen artezyen kuyuları, elektrik ihtiyacını daha da artırmaktadır. Örneğin, Viranşehir İlçemizde 400 000 dekar arazi, bu artezyen kuyularından dolayı yılda 5 milyar lira fatura parası geldiği vakidir.

1– Bölge insanının bu mağduriyetinin giderilmesi için elektrik fiyatlarında bir ayarlama yapmayı düşünüyor musunuz?

2– Elektrikleri arızalı olan veya trafoları çalışmayan köylerin bu şikâyetlerini giderecek bir çalışmanız var mıdır?

BAŞKAN – Soruyu cevaplandırmak üzere, Devlet Bakanı Sayın Edip Safder Gaydalı; buyurun efendim.

DEVLET BAKANI EDİP SAFDER GAYDALI (Bitlis) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Şanlıurfa Milletvekilimiz Sayın Mustafa Niyazi Yanmaz’ın sözlü sorusuna cevap vermek üzere huzurlarınızdayım; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Tarımsal sulama tarifesi, zaten yıllardan beri bir hükümet politikası olan Türkiye genel tarım ekonomisinin desteklenmesini sağlamak amacıyla, diğer abone grupları arasında fiyat istikrarı bakımından dengesizliğe neden olmasına rağmen, düşük tutulmaktadır. Bu yıl da, yine aynı politika izlenmiş olup, tarımsal sulama tarifesinin TEDAŞ Genel Müdürlüğünün ticarî maliyetleri civarında seyretmesi sağlanmıştır.

Bunun ötesinde, ödemelerde de birtakım kolaylıklar getirilmektedir. Örneğin, 15.12.1998 tarih, 98/12167 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla, tarımsal sulama abonelerinin 1998 yılında tükettikleri enerji bedeli anapara borçlarının, gecikme zammı uygulanmadan 31.12.1999 tarihine kadar ertelenmesine de karar verilmiştir.

Milletvekilimizin diğer sorusu ise, elektrikleri arızalı olan veya trafoları çalışmayan köylerin bu şikâyetlerini giderecek bir çalışmamızın olup olmadığıdır.

Şanlıurfa Elektrik Dağıtım Müessesesinin özellikle sulama sezonunda ihtiyaç duyduğu ve beş altı yıldır civar müesseselerden elektrik arızalarına müdahale etmek için, karşılanmasına gayret edilen işletme personel sorununun giderilmesi amacıyla 1999 yılı içerisinde müessese arıza işlerinin hizmet alımıyla dışarıya yaptırılması için ihale edilmiştir. Yüklenici, 45 kişilik ekip ve 7 adet aracıyla Ekim 1999 ayında göreve başlatılmıştır.

TEDAŞ Genel Müdürlüğünce 1999 yılında (bugüne kadar) muhtelif güçte 160 adet trafo Şanlıurfa Müessesesi emrine gönderilmiş ve servise alınmıştır.

Bölge genelinde meydana gelen gerilim düşümünün önlenebilmesi için tesis edilen 380 kilowatlık Şanlıurfa İndirici Merkezi (şehri besleyen trafo) ile hatları servise alınmıştır. Şanlıurfa Elektrik Dağıtım Müessesesince bu merkeze yapılması gereken dağıtım irtibat hatları Aralık 1999’da ihale edilecektir.

Viranşehir İlçesine, sulama sezonunda gerilim düşümü gibi sorunlarla karşılaşılmaması amacıyla TEAŞ Genel Müdürlüğünce 154/34,5 kilowat.20 MVA gücünde mobil trafo yerleştirilmiş ve mevsim boyunca hizmet vermiştir.

Bilgilerinize arz ederim.

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Bakan.

BAŞKAN – Karabük Milletvekili Mustafa Eren’in, Karabük Kültür Merkezi Projesine ilişkin Kültür Bakanından sözlü soru önergesi...

Sayın Bakan?.. Yok.

Ertelenmiştir.

Cevap verecek Sayın Bakan?.. Yok.

Ertelenmiştir.

BAŞKAN – Şanlıurfa Milletvekili Yahya Akman’ın “Bitki Beslenme” adlı kitabın bir yabancı yayından, isim verilmeksizin tercüme edildiği iddiasına ilişkin Millî Eğitim Bakanından sözlü soru önergesi...

Ertelenmiştir.

BAŞKAN – Muğla Milletvekili Fikret Uzunhasan’ın, Yasemin Dalkılıç’ın kırdığı dünya rekoruna TRT’de yer verilmemesine ilişkin, Devlet Bakanından vaki sözlü soru önergesi, yine sayın milletvekilinin Başkanlığa vermiş olduğu taleple ve ilgili bakandan yazılı cevap alması dolayısıyla geri çekilmiştir.

Cevap verecek misiniz efendim?

ADALET BAKANI HİKMET SAMİ TÜRK (Trabzon) – Evet.

BAŞKAN – Soruyu okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Aşağıdaki sorularımın, Adalet Bakanı Sayın Hikmet Sami Türk tarafından sözlü olarak cevaplandırılmasını delaletlerinize arz ederim.

Avni Doğan

Kahramanmaraş

Sorular:

1- 208 yıl hapsi istenen ve bir çete üyesi olan Kasım Gençyılmaz’ın iftiraları üzerine Akit Gazetesinde çalışan Hasan Karakaya ve Hasan Hüseyin Maden’in gözaltına alınarak Ankara’ya götürülmesinin hukukî dayanağı nedir?

2- Bu soruşturma hukukî midir? Cumhuriyet tarihinde başka bir örneği var mıdır?

3- Çetebaşının iftirasına göre, kendisine bu teklifin İstanbul Tarabya Otelinde yapıldığını iddia ediyor. Bu durumda, yetkili savcı, İstanbul DGM Savcısı olması gerekirken, Ankara DGM Savcısının soruşturma açması bir yetki gasbı değil midir?

4- İddiada, olayın geçtiği yer İstanbul olarak gösterilmiş olmasına rağmen, neden İstanbul DGM Başsavcısınca ifadeler alınmayıp Ankara’ya götürülmüşlerdir?

5- İstanbul’da gazeteden, mücadele ekiplerince “resminizi çekip, teşhis için Ankara’ya göndereceğiz” diyerek Emniyete götürülen yazarlarımız, hangi dayanakla gözaltına alınarak Ankara’ya getirilmişlerdir?

7- Akit Gazetesi yazarlarının birer terörist gibi gözaltına alınıp Ankara’ya getirilmesi, hakkında birçok soruşturma bulunan Ankara DGM Savcısı Nuh Mete Yüksel’in görevini kötüye kullanmasının en son örneği olmuştur. Bu durumda, savcının görevine devam etmesine müsaade edilecek midir?

8- Daha önce de büyükşehir belediye başkanlarına ve milletvekili olan bir hanımın evine geceyarısı baskını düzenleyen, en son olarak da bir gazetede yıllardır çalışan sarı basın kartı sahibi yazarlara yönelik bu hareketin müsebbibi olan Ankara DGM Savcısı Nuh Mete Yüksel hakkında ne gibi bir işlem yapılacaktır?

9- Soruşturmalar sonuçlanıncaya kadar görevden alınması düşünülüyor mu? Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunu bu olay hakkında göreve davet etmeyi düşünüyor musunuz?

10- Müfteri olan şahsın, Hasan Karakaya’yı şaibeli bir şekilde teşhis ettiği ortadadır. Delil yetersizliğinden, yazar Hasan Karakaya’nın haksız yere 6 gün gözaltında tutulduktan sonra serbest bırakılması üzerine, bu olayın sorumlularının tespit edilmesi ve haklarında cezaî bir işlem yapılmasını zorunlu kılmaktadır.

Bu nedenle, baştan sona hukuk ihlalleriyle dolu olan bu olayın sorumluları hakkında ne gibi bir işlem yapılacaktır?

Bu tür uygulamaların bir teamül oluşturmaması için ne gibi önlemler almayı düşünüyorsunuz?

BAŞKAN – Soruya, Adalet Bakanı Sayın Hikmet Sami Türk cevap verecekler.

Buyurun Sayın Bakan.

ADALET BAKANI HİKMET SAMİ TÜRK (Trabzon) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Kahramanmaraş Milletvekili Sayın Avni Doğan’ın (6/259) esas numaralı iki basın mensubunun gözaltına alınmasına ilişkin soru önergesine cevap vermek üzere huzurunuza gelmiş bulunuyorum; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Soru önergesine konu olan hususlarda yaptırılan inceleme sonucunda, soru önergesinde sözü edilen basın mensuplarıyla ilgili olarak, Ankara Devlet Güvenlik Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcılığınca yürütülen (1999/784) sayılı hazırlık soruşturmasının devam ettiği anlaşıldığından, Anayasanın 138 inci maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan “Görülmekte olan bir dava hakkında Yasama Meclisinde yargı yetkisinin kullanılması ile ilgili soru sorulamaz, görüşme yapılamaz veya herhangi bir beyanda bulunulamaz” hükmü göz önünde tutularak, soru önergesinin bununla ilgili bölümlerine cevap verilememektedir.

Öte yandan, bilindiği gibi, hâkim ve cumhuriyet savcıları hakkındaki, atama, nakil, geçici yetki verme, yükselme ve birinci sınıfa ayırma, görevden uzaklaştırma gibi her türlü özlük işlemleri, Anayasanın 159 uncu maddesi gereğince, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca yürütülmektedir. Devlet güvenlik mahkemelerinde görevli hâkim ve cumhuriyet savcılarının atamaları da, 2845 sayılı Devlet Güvenlik Mahkemelerinin Kuruluş ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanunun 6 ncı maddesinde düzenlenmiştir.

Soru önergesinde adı geçen Ankara Devlet Güvenlik Mahkemesi Cumhuriyet Savcısı hakkında bir süre önce başlatılan inceleme ve soruşturma bu arada tamamlanmış olup, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca, 16.12.1999 tarih ve 428 sayıyla, kendisi hakkında, 2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanununun 63 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendi gereğince uyarma cezasıyla cezalandırılmasına, sicil durumu dikkate alınarak, verilen cezanın, aynı kanunun 70 inci maddesinin ikinci fıkrası gereğince ortadan kaldırılmasına karar verilmiştir.

Saygıyla bilgilerinize arz ederim.

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum efendim.

BAŞKAN – Şanlıurfa Milletvekili Mustafa Niyazi Yanmaz’ın, Şanlıurfa-Hilvan’da kamulaştırılan bir caddesinin bedelinin ne zaman ödeneceğine ilişkin, Bayındırlık ve İskân Bakanından sözlü soru önergesi...

İlgili bakan?.. Yok.

Ertelenmiştir.

BAŞKAN – Şanlıurfa Milletvekili Mustafa Niyazi Yanmaz’ın, SHÇEK ile ilgili iddialara ilişkin, Devlet Bakanından sözlü soru önergesi...

Sayın Bakan cevap vereceklerdir.

Soruyu okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Aşağıdaki sorularımın, Devlet Bakanı Sayın Hasan Gemici tarafından sözlü olarak cevaplandırılmasına delalet etmenizi saygılarımla arz ederim.

Mustafa Niyazi Yanmaz

Şanlıurfa

Türk Hava Kurumu ve Kızılay gibi saygın kurumlar yolsuzluklar nedeniyle uzun süre kamuoyunda gündemi işgal etti. Neticede bu kurumların yöneticisi ya istafa etmek zorunda kaldı veya görevden el çektirildi; ancak, önemli olan, bu kurumların yıllarca arpalık olarak kullanılması, zarara uğratılması ve zararın kim ve kimlerden tazmin edilecek olmasıdır. Bundan sonra bu kurumlara güven duyulacak mı?

İşte, şaibelerle çalkalanan bir kurum daha, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu. Her yıl trilyonlarca yardımların aktığı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumunda yolsuzluklar, görevi kötüye kullanmalar ve cinsel taciz iddiaları... Defalarca ceza almış idarecilerin hâlâ idareci olarak görevlerine devam ettirme ısrarı...

1- Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu ile ilgili iddialar doğru mudur?

2- Bu kurumun, Kızılay ve Türk Hava Kurumunun akıbetine uğramaması için ciddi tedbirler alıyor musunuz?

BAŞKAN – Soruyu, Çevre Bakanı Sayın Fevzi Aytekin cevaplandıracaktır.

Buyurun Sayın Bakan.

ÇEVRE BAKANI FEVZİ AYTEKİN (Tekirdağ) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; devlet bakanımızın yurt dışında olması nedeniyle soruyu bendeniz yanıtlıyorum.

Sayın Başkan, Şanlıurfa Milletvekili Mustafa Niyazi Yanmaz’ın sözlü soru önergesini yanıtlamak üzere söz almış bulunuyorum.

Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu ülkemizin en hassas ve önemli kurumlarından birisidir. Bugün 350 sosyal hizmet kuruluşunda 24 saat, her yaştan 30 000’i aşkın yurttaşımıza yatılı, 60 000’i aşkın yurttaşımıza da gündüzlü hizmet veren bu kurumumuz, hepimizin özenle koruması, katkı vermesi ve günlük politik kaygıların ötesinde titizlikle yardımcı olması gereken bir kurumumuzdur.

Bugün, kurum bünyesinde, kimsesiz, korunmaya muhtaç, 1 günlük bebekten, yaşlılarımıza, çocuk, genç ve özürlülerimize kadar binlerce insanımıza, toplum adına, çağdaş devlet adına kol kanat gerilmektedir.

Bu kurumla ilgili kullanılan her sözcük, hem hizmet verilen bu insanlarımız açısından hem de toplumumuz açısından büyük önem taşımaktadır. Dikkatsizce söylenen bir söz, haksız yere, toplum içinde güç duruma düşmelerine neden olabilmektedir.

Kurumda verilen hizmet zor bir hizmettir, aynı zamanda, akla, bilime, ihtisasa ve sevgiye dayalı olarak yürütülmesi gereken onurlu bir hizmettir. Çoğu kez bir eve sığdırılamayan bebek, çocuk, yaşlı insanlarımıza bu Kurumda hizmet verilmektedir.

Kurum, mevcut hizmetlerinin yanı sıra, deprem bölgemizde de, gerçekten, ilk günden bu yana canla başla çalışmakta ve takdir, teşekkür almaktadır. Hal böyleyken, hiçbir ciddî hukukî temeli olmayan soyut iddialarla bu kurumu yıpratmak, her şeyden önce, o kurumdan hizmet alan insanlarımızı güç durumda bırakmaktadır.

Kurumun 9 700’e yakın personeli vardır. Buradan tüm milletvekillerimize bir kez daha sesleniyorum. Bu personelin tamamına yakını, canla başla, sevgiyle bu zor görevi yerine getirmektedir. Çocukların, yaşlıların aleyhine, hukuka aykırı en küçük bir ihmale, istismara ve suiistimale müsamaha gösterilmemekte, izin verilmemektedir. Kurumda örtbas edilmiş bir tek yasadışı iş, dönemimde olmamıştır, olmayacaktır da.

Sayın milletvekilimiz, soyut olarak söylediği, defalarca ceza almış personelin idareci olması iddiasıyla neyi ve kimi kastediyorsa ortaya koymalıdır. Türkiye bir hukuk devletidir; görevine mani bir cezası olup da görevine devam ettirilen hiç kimse yoktur. Bu önemli ve saygın kurumumuza halkın katkı ve katılımında, teveccühünde de hiçbir eksilme yoktur; tam tersine, artan bir sevgi ve katkı söz konusudur.

Herkes için hayatın her aşamasında ihtiyaç duyulabilecek bu kurumları korumak hepimizin görevidir diye düşünüyor, Yüce Parlamentoyu saygı ve sevgiyle selamlıyorum. (DSP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekür ederim efendim.

BAŞKAN – 27 nci sırada, Bayburt Milletvekili Suat Pamukçu’nun, pancar kotasının kaldırılıp kaldırılmayacağına ilişkin Sanayi ve Ticaret Bakanından sözlü soru önergesi yer almaktadır.

Cevap verecek Sayın Bakan?.. Yok.

Ertelenmiştir.

BAŞKAN – 28 inci sırada, Denizli Milletvekili Salih Erbeyin’in, Denizli adliye binası inşaatına ilişkin, Adalet Bakanından sözlü soru önergesi yer almaktadır.

Sayın Bakan cevaplayacak.

Soruyu okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Aşağıdaki sorumun, Sanayi ve Ticaret Bakanı Sayın Ahmet Kenan Tanrıkulu tarafından sözlü olarak cevaplandırılması hususunu delaletlerinize arz ederim.

Suat Pamukçu

Bayburt

1- 4325 sayılı Kanun kapsamına dahil olan Bayburt İlimizde ve diğer illerde uygulanmakta olan pancar kotasının kaldırılmasını düşünüyor musunuz?

BAŞKAN – Adalet Bakanı Sayın Hikmet Sami Türk.

Buyurun Sayın Bakan.

ADALET BAKANI HİKMET SAMİ TÜRK (Trabzon) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Denizli Milletvekili Sayın Salih Erbeyin’in, (6/264) esas numaralı, Denizli adliye binası inşaatına ilişkin soru önergesine cevap vermek üzere söz almış bulunuyorum; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

SAFFET ARIKAN BEDÜK (Ankara) – Sayın Başkan, Sayın Bakandan özür dileyerek söylemek istiyorum: Sanayi ve Ticaret Bakanından soru soruldu. Adalet Bakanımız farklı bir şey söylüyor galiba. Bir yanlışlık var, bakar mısınız efendim.

BAŞKAN – Hayır efendim. Ben, Denizli Milletvekili Sayın Salih Erbeyin’in sorusuna Adalet Bakanının cevap vermesi konusunu...

SAFFET ARIKAN BEDÜK (Ankara) – Pancar kotasıyla ilgili soru önergesi okundu Sayın Başkan.

BAŞKAN – Peki.

Soru yanlış okunmuş.

Sayın Bakanım, bir dakika efendim, soruyu tekrar okusunlar.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Aşağıdaki soruları Sayın Adalet Bakanımız Hikmet Sami Türk’ün sözlü olarak cevaplandırmasını saygılarımla arz ederim.

Salih Erbeyin

Denizli

1- Denizli adliye binasının inşaatı ne durumdadır?

2- Proje ve mimarî açıdan son durumu ne aşamadadır?

3- 2000 yılı bütçesinden kaç lira ödenek ayrılacaktır?

BAŞKAN – Buyurun efendim.

ADALET BAKANI HİKMET SAMİ TÜRK (Devamla) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Denizli Milletvekili Sayın Salih Erbeyin’in, Denizli adliye binası inşaatına ilişkin (6/264) esas numaralı soru önergesine cevap vermek üzere huzurunuza gelmiş bulunuyorum; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Denizli İline yeni bir adliye binası yaptırılması işi 1994 yılında yatırım programına alınmış; ancak, ödenek yetersizliği nedeniyle bugüne dek ihale edilememiştir.

Yeni adliye binasının arsası mevcut olup, 1999 yılında 1/200 ölçekli avan projeleri hazırlanmış ve onaylanmıştır. 1/100 uygulama ile 1/50 tatbikat projeleri Bayındırlık ve İskân Bakanlığınca yaptırılmakta olup, halen, müellifinde çizim aşamasındadır. Tahminî proje maliyeti, 1999 birim fiyatlarıyla, 1 trilyon 394 milyar 614 milyon 360 bin TL olup, 2000 yılı revizeli proje maliyeti 1 trilyon 987 milyar 325 milyon 463 bin TL tutmaktadır. İhtiyaç programına, 1998 yılında bölge idare mahkemesi, idare mahkemesi ve vergi mahkemesi ilave edilmiştir.

2000 yılı yatırım programında 82K 010400 proje numarasıyla yer alan Denizli adliye binasının yapımına başlanabilmesi için yüzde 10 başlangıç ödeneği olan 198 milyar 732 milyon TL, 2000 yılı genel bütçesinden ayrılacaktır.

Saygıyla, bilgilerinize arz ederim. (DSP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum.

BAŞKAN – 29 uncu sırada yer alan, İstanbul Milletvekili Osman Yumakoğulları’nın, 17 Ağustos Marmara depreminden sonra gönderilen yardımların kullanımına ve depremzedelerin konut ihtiyacına ilişkin Başbakandan sözlü soru önergesi.

Cevap verecek Sayın Bakan?.. Yok.

Ertelenmiştir.

BAŞKAN – 30 uncu sırada yer alan, Ankara Milletvekili Zeki Çelik’in, Ankara Gölbaşı Mogan Gölündeki çevre kirliliğinin önlenmesi için herhangi bir çalışma yapılıp, yapılmadığına ilişkin Çevre Bakanından sözlü soru önergesini, Sayın Bakan cevaplandıracak.

Soruyu okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Aşağıdaki sorulardan oluşan soru önergemin, Çevre Bakanı Sayın Fevzi Aytekin tarafından sözlü cevaplandırılmasını delaletlerinize arz ederim.

Zeki Çelik

Ankara

1- Bakanlığınız tarafından bugüne kadar Ankara Gölbaşı Mogan Gölündeki çevre kirliliğinin önlenmesi konusunda herhangi bir çalışma yapılmış mıdır?

2- Mogan Gölündeki kirliliğin önlenmesi amacıyla Gölbaşı Belediyesi ve Ankara Büyükşehir Belediyesiyle işbirliğine gidilerek, gerekli tedbirlerin alınması konusunda herhangi bir çalışma yapılmış mıdır?

BAŞKAN – Soruyu cevaplamak üzere, Çevre Bakanı Sayın Fevzi Aytekin; buyurun efendim.

ÇEVRE BAKANI FEVZİ AYTEKİN (Tekirdağ) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Ankara Milletvekili Sayın Zeki Çelik’in, tarafıma hitaben, Gölbaşı Mogan Gölü ve Tuz Gölüyle ilgili soru önergesinin cevaplandırılması amacıyla söz almış bulunuyorum.

Daha sonra bir soru daha gelecek; eğer, müsaade ederseniz, onun da cevabını verebilirim Sayın Başkanım.

BAŞKAN – Buyurun efendim.

ÇEVRE BAKANI FEVZİ AYTEKİN (Devamla) – Önce, Gölbaşı Mogan Gölüyle ilgili, Bakanlığımızca yapılan çalışmalar hakkında bilgi vermek istiyorum.

Bilindiği üzere, 20 Ekim 1990 tarihinde, 90/1117 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla, Gölbaşı ve çevresi, özel çevre koruma bölgesi olarak tespit ve ilan edilmiştir.

Bakanlığımız, aşağıdaki çalışmaları başlatmış ve devam ettirmektedir.

Planlama çalışmaları:

17.5.1991 tarihinde Gölbaşı merkezinin yürürlükte bulunan 1/1000 ölçekli imar planının revizyonu onaylanmıştır.

18.10.1991 tarihinde Mogan Gölü çevresine ait 1/1000 ölçekli 1 inci etap kıyı bandı planı onaylanarak yürürlüğe girmiştir. Planın uygulanmasını sağlamak amacıyla, Bakanlığımız, ilgili bütün kamu kurum ve kuruluşlarıyla işbirliğine gitmiş ve gerekli koordinasyonu sağlamıştır. Bölge ilanından sonra, Gölbaşı merkezi dışında kalan alanlarda, parça mevzi planlarla yapılaşmaya açılan alanların kontrolünü sağlamak amacıyla, bütün yapılaşmalara ilişkin hususlar durdurulmuş ve 1/25000 ölçekli çevre düzeni çalışmaları başlatılmıştır.

31.8.1992 tarihinde bölgeye ait 1/25000 ölçekli çevre düzeni planı onaylanarak yürürlüğe girmiştir. 15.7.1994 tarihinde, çevre düzeni planında kentsel gelişme alanı olarak gösterilen yaklaşık 5 500 hektarlık alanın 1/5000 ölçekli nâzım imar planı onaylanmış ve bu safhada, ada bazında 1/1000 ölçekli uygulama imar planı çalışmalarının yaptırılması ve mevzi planların onaylanmasına devam edilmektedir.

Araştırma çalışmaları:

Bakanlığımız ile MTA arasında yapılan protokol uyarınca, Mogan ve Eymir Gölleri havzasının hidrojeolojik araştırması yaptırılmıştır.

Orta Doğu Teknik Üniversitesi ile Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığına bağlı Ankara Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü arasında 1993 yılında imzalanan protokol uyarınca, Gölbaşı Mogan ve Eymir Gölleri İçin Su Kaynakları ve Çevre Yönetim Planı Projesi Orta Doğu Teknik Üniversitesi tarafından hazırlanmış ve sonuçları bakanlığımıza iletilmiştir.

Yine, 18-20 Ocak 1995 tarihinde, Sayın Cumhurbaşkanımızın himayelerinde Mogan ve Eymir Gölleri Çevre Kurultayı düzenlenmiş ve Kurultay sonrası Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığında ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapılarak bir proje paketi hazırlanmıştır.

Gölbaşı Proje Paketi:

Mogan Gölünü besleyen önemli derelerden olan Sukesen Deresinin taşkınlarının önlenmesi için 2 600 metre uzunluğunda çift taraflı duvar inşa edilmiştir; çalışmalar 1997 yılında tamamlanmıştır.

Erozyon ve derelerle taşınan evsel ve endüstriyel atıkların Mogan Gölünde oluşturduğu dip çamurunun kirlilik düzeyinin ve temizlenme yöntemlerinin belirlenmesine yönelik Mogan Gölü Dip Çamurunun İncelenmesi Projesi, 1998 yılında, Hacettepe Üniversitesince tamamlanmış ve bu konuda yapılacak işlemler ve öneriler kurumumuza bildirilmiştir.

Elektrik İşleri Etüd İdaresi Genel Müdürlüğüyle, Mogan ve Eymir Gölleri havzalarında hidrometeorolojik verilerin elde edilebilmesi için 1998 yılında bir protokol imzalanmıştır. İstasyonlar kurularak, bu istasyonların işletilmesi Elektrik İşleri Etüd İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından yapılacak, havzanın yeraltı ve yerüstü su potansiyeli belirlenecektir; proje devam etmektedir.

Altyapı ve Kanalizasyon Çalışmaları:

Gölbaşı bölgesindeki Mogan Gölünün Haymana ve Konya yolu güzergâhlarından geçecek kolektör hattına, Bakanlığımız ve ASKİ arasında yapılan görüşmeler sonucu, ASKİ tarafından Dünya Bankası kredisiyle yürütülen proje kapsamında uygulama önceliği verilmiştir. Başlayacak olan uygulama, yaklaşık bir yıl sürecektir. İmrahor Vadisini kapsayan uygulamalar ise üç yılda tamamlanacaktır.

Ayrıca, Gölbaşı bölgesi 1/5 000 ölçekli nazım imar planında yer alan kentsel alanlara ilişkin altyapının projelendirilmesi için Bakanlığımız ile ASKİ arasında ortak bir çalışma başlatılmıştır. İnşa edilen kooperatiflerin kanalizasyon deşarjı için söz konusu kolektöre bağlantılarını sağlayacak tali kolektörlerin projelendirme ve inşaatı için çalışmalar ASKİ tarafından yürütülmektedir.

Ankara çevre yolunun Eymir Gölü bölümünün sazlık, bataklık, hassas alandan geçerek çevreyi olumsuz yönde etkilemesi önlenerek, yeni güzergâh, 1993 yılı içinde Bakanlığımız tarafından onaylanmıştır. Ayrıca, Karayolları Genel Müdürlüğüyle birlikte Ankara-Adana otoyolunun güzergâhı, Mogan Gölünü en az etkileyecek şekilde müştereken tespit edilmiştir.

Entegre Zararlı Mücadelesi:

Gölbaşı Özel Çevre Koruma Bölgesinde büyük sorun teşkil eden sivrisinekle entegre mücadele programına Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bakanlığı Sıtma Savaş Dairesi Başkanlığı ve belediyelerin işbirliğiyle 1993 yılında başlanılmış olup, bu çalışma, Aralık 1994 itibariyle tamamlanmıştır. Bundan sonraki uygulamalar, bu proje dikkate alınarak, Gölbaşı Belediyesi tarafından yürütülmektedir.

Anadolu Botanik Parkı Projesi:

1/25 000 ölçekli çevre düzeni planında öngörüldüğü üzere, Ballıkpınar Köyü Dedegöl mevkiinde 700 dekarlık arazi üzerinde botanik parkı kurulması için proje çalışmaları tamamlanmıştır. Projenin uygulamaya geçirilmesi için üniversitelerle görüşmeler devam etmekte olup, konunun eğitim ve uygulama çalışmaları şeklinde sürdürülmesi amaçlanmaktadır.

Katı Atık Projesi:

Ankara Büyükşehir Belediyesince yaptırılan Sincan Çadırtepe katı atık düzenli depolama tesisi de, Gölbaşı’ndan gelecek olan katı atık kapasitesi düşünülerek projelendirilmiştir. Bu düzenlemeye göre, katı atığın düzenli depolama tesisine ekonomik olarak taşınması için bölgede transfer istasyonu kurulması uygun görülmektedir. Transfer istasyonunun tip projesi belediyede mevcuttur.

Mogan Gölüyle ilgili bilgilerim bu kadar Sayın Başkan. (DSP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum efendim.

SAFFET ARIKAN BEDÜK (Ankara) – Sayın Başkan, bu konuyla ilgili olarak yerimden bir açıklama yapmama izin verir misiniz?

BAŞKAN – Buyurun efendim.

SAFFET ARIKAN BEDÜK (Ankara) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Mogan ve Eymir Gölleri, gerçekten, Ankaramız için fevkalade önemli bir rekreasyon alanı, spor merkezi ve kültür merkezi olarak değerlendirilmesi gereken bir alandır ve belli bir süreden beri de, bu iki göl, dolma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Balçık ve özellikle o gölün iç tarafındaki, alt tarafındaki bir kısım kimyasal değişim ve gelişim, bu iki gölü de, maalesef, tehdit eder konuma gelmiştir. Oysa, Ankara, gelecekte, siyasetin ve diplomasinin fevkalade yoğun olduğu bir dönem yaşayacaktır. Bu itibarla, hem Ankaralılar için hem de Türkiye dışından gelecek olan, Ankara dışından gelecek olan yerli ve yabancılar için, bu bölge, fevkalade ehemmiyet arz edecektir.

Sayın Bakanın konuşmalarını dikkatle takip ettik. Esasen, burada, bir taraftan, mahallî idareler, yerel yönetimler, belediyeler; bir taraftan da, valiliğin yapmakta olduğu ve yaptığı birkısım çalışmalar da vardır. Bu çalışmaların arasında, özellikle şirket kurulması ve bu şirket aracılığıyla, hem temizleme faaliyeti hem de birkısım tesislerin yapılmasına yönelik projeler vardı; benim, Ankara Valiliğim sırasında gerçekleştirdiğim çalışmalar da vardı; hatta, Macaristan’a gitmek suretiyle -özel çevre korumadan arkadaşlar da gelmişti- Budapeşte bölgesindeki birkısım göller de örnek olarak alındı.

Ben şunu belirtmek istiyorum: Gerçekten, çok uzun bir sürede projelendirme tamamlanmış, artık, bunun uygulama noktasına gelinmiştir. Sayın Başkan, zatıâlinizin de bu konu üzerinde hassasiyetle durduğunu biliyorum.

BAŞKAN – Sağ olun.

SAFFET ARIKAN BEDÜK (Ankara) – Dolayısıyla, bu projenin, proje safhasından sonra, artık, uygulama safhasına getirilmesi gerektiğini ve buna mutlak surette ödenek ayrılması gerektiğini değerlendiriyorum.

Saygılar sunuyorum.

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum efendim.

Ben de, bu bölgenin milletvekili olmam hasebiyle, Sayın Grup Başkanvekilinin yaptığı açıklamalara katılıyorum. Hakikaten, Ankara için çok hayatî önem taşıyan bu her iki gölün ihyası için, başında bulunduğunuz Bakanlığın, yerel yönetimlerle işbirliği içinde, mutlaka bir çözüm getireceğine ben de inanıyorum.

Değerli milletvekilleri, sorulara devam ediyoruz.

BAŞKAN – Ankara Milletvekili Zeki Çelik’in, sağlık ocaklarındaki personel açığına ve Ankara Şereflikoçhisar Devlet Hastanesinin uzman doktor ihtiyacına ilişkin, Sağlık Bakanından sorusu...

Ertelenmiştir.

Cevaplayacak Sayın Bakan?.. Burada.

Soruyu okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Aşağıdaki sorulardan oluşan soru önergemin Çevre Bakanı Sayın Fevzi Aytekin tarafından sözlü cevaplandırılmasını delaletlerinize arz ederim.

Zeki Çelik

Ankara

1- Bakanlığınız tarafından, bugüne kadar, Tuz Gölündeki çevre kirliliğinin önlenmesi konusuda herhangi çalışma yapılmış mıdır?

2- Tuz Gölündeki kirliliğin önlenmesi amacıyla, Tuz Gölünü çevreleyen illerin valileri ve belediye başkanlarıyla işbirliğine gidilerek, gerekli tedbirler alınmış mıdır?

3- Bakanlığınızın, Türkiye’deki göllerin ve nehirlerin kirlilik oranları ve sebepleriyle ilgili bir araştırması var mıdır? Bugüne kadar, göllerin ve ırmakların kirlilikten kurtulması yolunda herhangi bir çalışma yaptınız mı?

BAŞKAN – Soruyu cevaplamak üzere, Çevre Bakanımız Sayın Fevzi Aytekin; buyurun Sayın Bakan.

ÇEVRE BAKANI FEVZİ AYTEKİN (Tekirdağ) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Tuz Gölü ve havzasında kirlenmenin önlenmesi ve giderilmesiyle ilgili yapılan çalışmaları arz ediyorum.

Ülkemiz tuz ihtiyacının yüzde 73’ünü karşılayan Tuz Gölü, dünyanın nadir doğal kaynaklarından biridir ve önemli sulak alanımızdır.

Tuz Gölündeki mevcut kirliliğin giderilmesi ve geleceğe yönelik bölgedeki faaliyetler ile gölün koruma ve kullanma dengesi gözetilerek planlanabilmesi için, Bakanlığımızın girişimiyle, 9.3.1998 tarih ve 98-10869 sayılı Bakanlar Kurulu kararı çıkartılmıştır.

Söz konusu kararda, Tuz Gölü kirliliğinin önlenmesiyle ilgili çalışmaların, Çevre Bakanlığının koordinasyonunda, Tekel Genel Müdürlüğü, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, İller Bankası Genel Müdürlüğü ve Konya Büyükşehir Belediye Başkanlığının katılımıyla sürdürülebileceği belirtilmektedir.

Bakanlar Kurulu kararı çerçevesinde, Tuz Gölünün korunmasıyla ilgili çalışmalar, 7 Mayıs 1998 tarihinde, Bakanlığımızda, ilgili kurumların katılımıyla yapılan bir toplantıyla başlatılmıştır.

Bakanlığımızca, ilgili kurumlardan gelen bilgiler çerçevesinde, “Tuz Gölü Çevre Durum Raporu” hazırlanmıştır. Bakanlık elemanlarının yerinde yaptığı çalışmalar sonucunda da, söz konusu rapor, ön fizibilite raporu haline dönüştürülmüştür.

Bu şekilde, sizleri bilgilendirmiş oldum; beni dinlediğiniz için, hepinize saygılar sunuyorum. (DSP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Değerli milletvekilleri, sözlü sorularla ilgili görüşmelerimiz tamamlanmıştır.

Gündemin “Kanun Tasarı ve Teklifleriyle Komisyonlardan Gelen Diğer İşler” kısmına geçiyoruz.

Siirt Milletvekili Nizamettin Sevgili ve 4 Arkadaşının, Sosyal Güvenlikle İlgili Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması ve Temsil Tazminatı Ödenmesi Hakkında Kanun Teklifi ve Plan ve Bütçe Komisyonu raporunun görüşmelerine başlayacağız.

BAŞKAN – Komisyon?.. Yok.

Hükümet?.. Yok.

Ertelenmiştir.

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Kanunu Tasarısı ve Tarım, Orman ve Köyişleri ve Plan ve Bütçe Komisyonları raporlarının görüşmelerine başlıyoruz.

BAŞKAN - Komisyon ve Hükümet yerinde.

Teklifin tümü üzerinde görüşmelere başlıyoruz.

Fazilet Partisi Grubu adına Elazığ Milletvekili Sayın Latif Öztek. (FP sıralarından alkışlar)

Sayın Öztek, süreniz 20 dakikadır; buyurun.

FP GRUBU ADINA LATİF ÖZTEK (Elazığ) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 186 sıra sayılı Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkı Kanun Tasarısının geneli üzerinde Fazilet Partisi Grubunun görüşlerini açıklamak üzere söz almış bulunuyorum. Şahsım ve Grubum adına hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Görüşmekte olduğumuz Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkı Kanun Tasarısının kanunlaşması belki gereklidir; ancak, şu anda hiçbir aciliyeti yoktur. Bu kanunun çıkarılmasını gerekli görüyoruz. Çünkü, bilindiği gibi, 2.11.1973 tarihinde “Millî Park” olarak ilan edilen Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkı, gerek Türk tarihi, gerekse dünya harp tarihi açısından önemli bir yere sahiptir. Millî Parkın, ulusal ve uluslararası harp tarihi içindeki öneminin yanısıra, doğal ve kültürel kaynak değerlerinin korunması açısından, Türk Milletinin vatan sevgisinin, kahramanlığının, cesaretinin, azminin bir göstergesi olarak yeniden düzenlenmesi, Millî Parkın tanıtılmasına ve gelecek kuşaklara miras olarak bırakılmasına katkı sağlayacaktır.

Bu çerçevede, çeşitli dönemlerde, Millî Park sınırları içerisinde meydana gelen orman yangınlarının oluşturduğu tahribatın giderilmesinin yanında, Çanakkale Savaşlarının anlam ve öneminin gelecek nesillere ulaştırılması, savaşın dehşetinin, barışın değerinin anlaşılmasını sağlayacak çalışmaların etkin bir şekilde yapılabilmesi ve kuruluşlar arasındaki koordinasyonun sağlanabilmesine imkân verecek bir düzenlemeye ihtiyaç vardır.

Tasarı ve gerekçesi incelendiğinde, Gelibolu Yarımadasının, tarihî, kültürel ve doğal dokusunun bozulmadan korunması, geliştirilmesi ve yönetimine ilişkin esas ve usullerin düzenlenmesi ve dünya uluslarına tanıtılmasının amaçlandığı anlaşılmaktadır; ancak, Genel Kurulda böyle alelacele görüşülmesini gerektirecek kadar fazla aciliyeti yoktur. Zira, kanun tasarısına konu olan saha, 26.5.1973 tarih ve 7/6477 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla orman rejimine alınmış ve 2.11.1973 tarihinde de, Bakanlar Kurulu kararıyla “millî park” olarak ilan edilmiştir.

Orman rejimine alınmış olması dolayısıyla, sahadaki koruma, saha tahsisi, ağaçlandırma ve benzeri bütün işlemler, 6831 sayılı Orman Kanununa tabidir. Yine, millî park ilan edilmiş olması dolayısıyla da, 2873 sayılı Millî Parklar Kanununa tabidir.

Konuya bu açıdan bakılırsa, belki, yeni bir kanun çıkarılmasına gerek dahi yoktur. Kanunun çıkarılmasıyla, sadece, Sayın Cumhurbaşkanının 1994 yılındaki yangından sonra verdiği talimat yerine getirilmiş olur.

Kanun tasarısını görüşmek üzere Plan ve Bütçe Komisyonu, esas komisyon olarak seçilmiştir. Çevre, Adalet, Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonları ise tali komisyonlar olarak seçilmişlerdir.

Hükümet, kanunları hep aceleye getiriyor. Bakınız, Temmuz 1999’da geceyarılarına kadar Yüce Meclisi çalıştırarak çıkardığınız Bankalar Yasasını, bir süre önce yeniden tasarı halinde bu Yüce Meclise getirdiniz ve Yüce Meclisi geceyarılarına kadar çalıştırarak, sayısal çoğunluğunuzla kanunlaştırdınız. Geçen sene “reform” olarak lanse ederek Yüce Meclisten geçirdiğiniz Vergi Yasasını da, yeniden, Yüce Meclisin huzuruna getirdiniz.

Değerli arkadaşlarım, vatandaşımızın şu anda, en öncelikli konusu halen millî park olan, müdürü ve kadrosu bulunan Gelibolu Yarımadası Millî Parkıyla ilgili tasarı ve benzeri kanun tasarı ve tekliflerinin çıkarılması değildir.

Değerli milletvekilleri, ben, iktidar partilerinin yönetici ve milletvekillerine şu teklifte bulunuyorum: Geliniz, muhalefet partileriyle uzlaşınız. Ülkemizin öncelikle ihtiyaç duyduğu kanun tasarı ve tekliflerini tespit edelim ve o kanun tasarı ve tekliflerini çıkaralım.

Sayısal çoğunluğunuzla kanun çıkarmaya çalışmayı bırakınız, komisyonları verimli çalıştırınız, muhalefetin görüşlerini dikkate alınız ve altı ay önce çıkardığınız kanunları tekrar Yüce Kurula getirme alışkanlığından kurtulunuz. Vatandaşa “Meclisi çok çalıştırıyoruz” diyebilmek için, çok çalışıp az üreten konumdan şu Yüce Meclisi kurtaralım.

Tasarının ikinci bölümünde malî hükümler ve ceza hükümlerine yer verilmiştir.

Değerli milletvekilleri, malum, iş yapmak için para lazımdır. Hele, bütçesinin yüzde 45’i faiz harcamalarına ayrıldığı için yatırımlara ayrılacak parası bulunmayan 57 nci hükümet olursa, parası bulunmaz. O zaman, ya zam yapar ya da vergi kanunu çıkarır, vergi toplar. Eğer yeni kanun tasarısı getirirse, o zaman da fon kurar ve kaynak oluşturur. Fon kurulması, 1983 tarihinde çıkarılan 2873 sayılı Millî Parklar Kanununda vardır. Fonun kurulması, Gelibolu Yarımadası Millî Parkının imarı ve ihyası için şarttır. Fonun gelirleri, harcamaları ve yönetimi, bu madde ile düzenlenmiştir.

“Yasaklar ve Cezalar” başlığı altında, öncelikle millî park içinde yapılmasına müsaade edilmeyen davranışlar tadat edilmiş, daha sonra da bu hatalı davranışlarda bulunanlara verilecek cezalar açıklanmıştır. Ayrıca, tedbirsizlik ve dikkatsizlik sonucu orman yangınına sebebiyet verenler ile kasten orman yakanlara verilecek cezalar belirtilmiştir.

Yine, bu bölümde, madde 7’de, idarî cezalar ve yargılama usulü konularına açıklık getirilmiştir. Bu maddede “6831 sayılı Orman Kanununun 69 uncu maddesinde belirtilen mükelleflerden -ki, bunlar 18 ile 50 yaş arasındaki erkekleri kapsamaktadır- orman yangınını söndürmeye gitmekten imtina eden, gidip de çalışmayanlar ve verilen işi yapmayanlar hakkında mülkî idare amirleri tarafından yüz milyon lira para cezası uygulanır” hükmü getirilmiştir. Bu hüküm, 6831 sayılı Orman Kanununun 105 inci maddesinin birinci fıkra hükmüyle benzerlik arz etmektedir. Doğrudur; millî servet olarak kabul ettiğimiz ormanlarımızın yanmasına kayıtsız kalanların cezalandırılması gerekir; ama, orman teşkilatında görevli devlet memurları yangına kayıtsız kalırsa veya yangın yerine yardım götürülmesine ilgi göstermezse, bunlar için hiçbir ceza öngörülmemiştir. Bu da bir eksikliktir. 6831 sayılı Orman Kanununun 105 inci maddesinin son fıkrası, bu kişiler için Türk Ceza Kanununun 230 uncu maddesinin ikinci fıkrasına göre cezalandırma hükmünü getirmiştir. Aynı hükmün, bu maddede de yer alması uygun olur.

Sonuç olarak, ilgili tali komisyonlardan Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonunda görüşülüp Çevre ve Adalet Komisyonlarında görüşülmeden Plan ve Bütçe Komisyonunda görüşülerek Genel Kurula getirilen bu yasa tasarısında bazı eksiklikler vardır. Genel Kuruldaki görüşmeler esnasında bu eksikliklerin giderilerek, çıkarılacak kanunun hayırlı ve uğurlu olmasını diliyor, hepinize saygılar sunuyorum. (FP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum efendim.

Grupları adına ikinci söz, Milliyetçi Hareket Partisi Grubu adına Konya Milletvekili Sayın Hasan Kaya’nın.

Buyurun Sayın Hasan Kaya. (MHP sıralarından alkışlar)

MHP GRUBU ADINA HASAN KAYA (Konya) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkı Kanunu Tasarısı üzerinde Milliyetçi Hareket Partisi Grubu adına söz almış bulunmaktayım; Yüce Heyetinizi, Grubum ve şahsım adına saygıyla selamlıyorum.

Değerli milletvekilleri, bu kanun tasarısıyla, çok geç kalmış bir görevi, bugün, burada, ifa edeceğiz.

Dünya ve Türk harp tarihinin önemli bir dönüm noktasını teşkil eden 1915 Çanakkale deniz ve kara muharebelerinin cereyan ettiği Gelibolu Yarımadasının, tarihî, kültürel ve doğal dokusunu koruyarak, bir tarih parkı, bir millî park haline getirilmesi gerekliydi. Bu, geçmişimize, bize bu toprakları kanlarıyla vatan haline getirenlere karşı bir minnet borcumuzdur. Ayrıca, gelecek nesillere karşı da bir görevimizdir. Bu sebeple, Çanakkale muharebelerinin geçtiği yerler, 2.11.1973 tarihinde, Bakanlar Kurulu kararıyla, Gelibolu Yarımadası, tarihî millî park olarak ilan edilmiştir; ancak, maalesef, bugüne kadar gerekli kanunî düzenlemeler yapılamamıştır.

Çanakkale muharebelerinin milletimiz için önemini ve burada yaşanan savaş dehşetini halkımıza anlatabilmek ve gelecek nesillere yeterince aktarabilmek için yapılması gereken tesisler, düzenlemeler, bugüne kadar yapılamamış; hatta, tarih ve doğa korunamadığı için de, 25.7.1994 tarihinde çıkan orman yangınıyla 4 049 hektar yeşil örtü yanmış ve birçok kültürel varlık zayi olmuştur. Bakanlar Kurulunca, 19 uncu ve 20 nci Yasama Dönemlerinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulan bu konudaki tasarı, erken gelen seçimler nedeniyle bir türlü yasalaşmamıştır.

Değerli milletvekilleri, gerçekten, bugün, burada, çok anlamlı tarihî bir görevi yerine getiriyoruz. Yüce Mecliste bizler, Türk Milleti adına yasama görevi yapıyorsak, bir Türk Milleti varsa, onun bağımsızlığını temsilen biz burada isek, bugün, bir bağımsız Türkiye Cumhuriyeti Devleti varsa, bunları, Çanakkale’de, daha sonra da, İstiklal Harbinde atalarımızın kanları, canları pahasına verdikleri mücadeleye borçluyuz.

Bu kanun tasarısıyla kurulmak istenilen Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkı, işte, bu savaşın dehşetini hatırlatacak ve barışın kıymetini gelecek nesillere aktaracaktır.

Barış, her şeyden daha güzeldir ve mutlaka korunmalıdır; barış, yaşatılmalıdır.

Bu park, dünya savaşlarının ve genelde bütün savaşların dehşet yüzünü göstermek için tüm dünyaya mal edilmelidir.

Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkı tanzim edilirken -bu kanun kapsamında- aşağıdaki hususlara da dikkat edilmesinde fayda mülahaza etmekteyim:

2. – Millî Park ilanından sonra yöre halkının ekonomik durumlarının iyileştirilmesi için, millî park fonksiyonlarından faydalanma projeleri hızla yapılarak, park içinde ve çevresinde yaşayan insanlarımızın, millî parkın sahiplenilmesi ve korunmasında aktif görev almaları sağlanmalıdır. Özellikle turizme dönük planlamalar, yöre halkını da içine alacak şekilde yapılmalıdır.

3. – En kısa sürede millî park master planı yapılmalı, konuyla ilgili herkesin görev ve sorumlulukları belirtilmelidir.

4. – Çanakkale Boğazı üzerinde yapılması planlanan köprü projesi yeniden gözden geçirilmeli, millî parkın bütünlüğüne zarar vermeyecek hale getirilmelidir.

5. – Millî parkın, millî şuura ve barışa katkısının temini için, eğitim, yayın, propaganda ve diğer yollarla tanıtımı etkin biçimde yapılmalıdır.

6. – Millî parkın yönetimi, geliştirilmesi, işletilmesi için tesis edilecek fon, sağlam kaynaklara dayalı olmalıdır.

7. – Millî park bünyesinde tarihî, kültürel ve turizm konularında aktiviteler yapmak için gerekli tesisler oluşturulmalıdır; bu konularda kongre ve gösteri merkezleri yapılmalıdır.

Ayrıca, Çanakkale’de, Türk Milletinin vatan sevgisi, kahramanlığı, cesareti, azmi ve fedakârlığı, millî parka gelen yerli ve yabancı ziyaretçilere, yaşayan tarih yorumuyla sunulacaktır.

Değerli milletvekilleri, bugün, burada, tarihimizin şanlı bir sayfasını anıtlaştırıyoruz, kurulan millî parkın hukukî dayanaklarını hazırlıyoruz. Bu toprakların değerini bilmek, ancak bu topraklar için feda edilen canların ve dökülen kanların unutulmamasıyla mümkün olacaktır. Çanakkale’yi, özellikle Gelibolu’yu anıtlaştırmak ve Çanakkale şehitlerinin aziz hatırasını yaşatmak, böyle millî parklar kurmakla bir nebze mümkün olabilecektir.

Dünyaya “Çanakkale geçilmez”i ispat eden atalarımızı, huzurlarınızda, rahmetle, minnetle, şükranla anıyorum ve onları anarken, şehitlerimize “ne bana ne de yüce millete tekrar İstiklal Marşını yazdırmak kısmet olmasın” diyen merhum Âkif’in bir şiirini armağan edeceğim:

“Ey, bu topraklar için toprağa düşmüş, asker!

Gökten ecdad inerek öpse o pak alnı değer.

Ne büyüksün ki kanın kurtarıyor tevhid’i...

Bedr’in arslanları ancak, bu kadar şanlı idi

Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın?

“Gömelim gel seni tarihe” desem, sığmazsın.

Herc ü merc ettiğin edvara da yetmez o kitab...

Seni ancak ebediyetler eder istiab.”

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Kaya.

Doğru Yol Partisi Grubu adına, Batman Milletvekili Sayın Burhan İsen; buyurun efendim.

DYP GRUBU ADINA BURHAN İSEN (Batman) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkı Kanunu Tasarısı hakkında Doğru Yol Partisi Grubunun görüşlerini sunmak üzere huzurunuzdayım; Yüce Heyetinizi saygıyla selamlıyorum.

Doğal, kültürel, tarihî, arkeoloji ve önemli savaş alanlarının bulunduğu yerlerin, millî park ve benzeri statüde koruma altına alınarak gelecek kuşaklara olduğu gibi bırakılması, dünya ülkelerinin üzerinde önemle durduğu önemli bir konudur.

Dünyada ilk koruma çalışmalarına, Hazreti İbrahim’in Mekke Şehrinin etrafını koruma altına alarak, buradaki bitkilere ve yaban hayvanlarına dokunulmaması emirleriyle başlanılmıştır.

Yine, Yüce Peygamberimiz de, Medine Şehrinin yaklaşık 20 kilometre çapındaki çevresini koruma altına aynı amaçla almıştır.

1870’li yıllarda Amerika’da ilk koruma çalışmalarına, Yellow Stone mıntıkası koruma altına alınarak ve bu koruma statüsüne “millî park” adı verilerek başlanılmıştır. Bu tarihten itibaren, dünyanın her tarafında millî park çalışmaları yaygınlaştırılmıştır. Çünkü, gelecek kuşaklara olduğu gibi korunarak bırakabileceğimiz yegâne miras millî parklarımızdır. Çünkü, ünlü kızılderili reisin “biz, doğayı çocuklarımızdan emanet aldık” sözlerinde olduğu gibi, doğanın korunması bütün insanlığın ortak düşüncesi olmalıdır.

Atatürk Orman Çiftliği, Yüce Atatürk’ün bu düşünceyle başlattığı önemli bir çalışmadır.

Ülkemizde ilk millî park çalışmaları 1950’li yıllarda başlamış ve 1958 yılında Yozgat Çamlığı ilk millî park ilan edilmiştir. Bunu, Karatepe-Aslantaş, Kızılcahaman-Soğuksu takip etmiştir. Daha sonraları, Yedigöller, Manyas Kuş Cenneti, Munzur Vadisi, Termossos, Olimpos, Beydağları, Dilek Yarımadası Kovada Gölü, Uludağ, Ilgaz Dağı, Göreme, Alacahöyük, Nemrut Dağı gibi yerler millî park olarak ilan edilmiştir.

1973 yılında da, ilk defa, önemli bir savaş alanımız ve Türk tarihinde müstesna bir yeri olan Gelibolu Yarımadası millî park olarak ilan edilmiştir. Daha sonra da, Kurtuluş Savaşımızın önemli mihenk taşlarından olan Afyon-Kütahya mıntıkasında bulunan savaş alanları “Başkomutan” adıyla tarihî millî park olarak ilan edilmiştir.

1958 yılından 1993 yılına kadar, otuzbeş yılda, 21 güzel yurt köşemiz millî park ilan edilmiş ve korunan alanlar 380 000 hektar civarına ulaştırılmıştır. Bu, ülkemiz yözölçümünün yaklaşık yüzde 0,5’ine tekabül etmektedir. Halbuki, bu oran, dünya ülkelerinde en az yüzde 5’tir. Bazı ülkelerde ise bu rakam yüzde 30’lara kadar tırmanmaktadır.

Millî parkları artırmak, hem bir medeniyet örneği hem de geleceğe bırakılan en büyük mirastır. Bu amaçla, Doğru Yol Partisinin iktidar olduğu dönemlerde millî park çalışmalarına özel bir önem verilmiştir.

Millî park statüsüne kavuşturmanın çok uzun bir bürokratik izin ve işlemlerden geçmesine ve Bakanlar Kurulunun kararıyla ilan edilmesine rağmen, 1993-1995 yıllarında, olağanüstü bir gayretle millî park sayıları ve alanları artırılmıştır.

1958-1993 yılları arasında, otuzbeş yılda millî park sayısı 21, alanı 380 000 hektarken, bu, iki yılda iki katına çıkarılarak 750 000 hektara ulaştırılmış ve ülke yüzölçümü oranı yüzde 0,5’ten yüzde 1 seviyesine çıkarılmıştır. Millî park sayısı da 32’ye yükseltilmiştir. Bu, bir rekordur. Bu rekor da hiçbir iktidar döneminde kırılmamıştır.

Bu dönemde Beyşehir Gölü, Kazdağları, Denizli Honaz Dağı, Kaçkar Dağları, Artvin Hatila Vadisi ile Karagöl Sahara, Niğde Aladağlar, Fethiye Ölüdeniz ve Saklıkent, Altınbeşik Mağarası ile Marmaris gibi yerler millî park statüsüne kavuşturulmuştur.

Buralar, gelecek nesillerin, atalarını hayırla yâd edecekleri alanlar olarak tarihe mal olacaklardır. Keşke, Marmaris ve benzeri yerler daha önceleri millî park ilan edilseydi de, beton yığınları, bu güzelim yerlerin güzelliklerini yok etmeseydi.

Gelelim Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkına...

Dünya savaş tarihinde bu alanların çok önemli bir yeri vardır. 253 000 gencecik vatan evladımız burada şehit olmuştur. 280 000 civarında da diğer ülkelerin evladı burada hayatını kaybetmiştir.

Gelibolu’nun her metrekaresinde şehit kanı vardır. Bu kahraman evlatlarımızın hayatını kaybettiği bu tarihî alanları olduğu gibi koruyarak yeni nesillerimize tanıtmamızın ayrı bir önemi olduğunu unutmamamız ve unutturmamız gerekir.

Dünyada, buna benzer millî park alanlarının bulunduğu alanlar mevcuttur. Waterloo savaşlarının yapıldığı alan, bunlardan en önemlilerinden bir tanesidir.

Gelibolu Yarımadasında, savaşın vahşetini göstermek, evlatlarımızın kahramanlıklarını abideleştirmek ve anılarını yaşatmak için millî park ilan edilmesine rağmen, günümüze kadar yeterli çalışma yapılmadığı da ortadadır.

1925 yılına kadar diğer ülkelerin anıtlarını tamamladığı düşünülürse, bizim bu konuda ne kadar geç kaldığımızı anlayabiliriz.

Şimdiye kadar birtakım çalışmalar, anıtlar, kitabeler yapılmasına rağmen, yeterli değildir. Bu açığı kısa sürede kapatmak için, 1994 yılında, mevcut gelişim planına göre projelerin tamamlatılması için, o zamanki parayla 800 milyar Türk Lirası ödenek ayrılmıştır. Tam çalışmalara başlama aşamasında, Temmuz 1994’te, bu alanın 4 049 hektarlık alanı yanarak, şehitlerimizin yeşil örtüsü yok olmuştur. Gerçi, yine iktidarımız döneminde, bir yıldan daha az bir sürede, yanan saha ağaçlandırılmıştır.

Bu yangından sonra, milletimizin millî duyguları, her zaman olduğu gibi, hep şehitlerimizin yanında yer almıştır. Bu aşamada, buranın uluslararası barış parkı olması gündeme gelmiş ve ülkemizde ilk defa çok ciddî bir uluslararası yarışma açılarak, bu alanın uzun devreli gelişim planı, yarışma neticesinde tespit edilmiştir. Ne acıdır ki, sene 2000 ve 1994 yılından günümüze kadar gözle görülür bir şey yapılmamıştır.

Yangından sonra, bu alanın ülkemize yakışır ve şehitlerimizin kahramanlığının abideleştirilmesinin hızlandırılması için bir kanun tasarısı hazırlanmıştır. 7 Ağustos 1995 tarihinde, dönemin Başbakanı Prof. Dr. Tansu Çiller tarafından Yüce Meclise sunulan Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkı Kanunu Tasarısının -aradan geçen beş yıla rağmen- Meclis gündemine alınmasına da teşekkür ediyoruz.

Temennimiz, bütün insanlığa ibret olacak bu tarihî alan, kanun tasarısının kabulünden sonra, çok kısa sürede şehitlerimize yakışır hale getirilir ve dünya barışının sembolü olur.

Elbette ki, bu alanın millî park ilan edilmesiyle mağdur olan yöre halkının haklarının korunmasına da mutlaka dikkat edilmelidir. Halka rağmen korumacılık olmaz, ancak halkla beraber korumacılık sağlanabilir.

Bu kanunla, yöre halkının hakları mutlaka gözetilmelidir; millî park alanından gelir elde etmesi için tedbirler alınmalıdır.

Koruma ve kullanma dengesi mutlaka sağlanmalıdır.

Özellikle, genç nesillerimizin bu tarihî alanı ziyaret etmeleri için çaba sarf edilerek, millî duygu ve düşünceleri güçlendirilmelidir.

Ülkemize gelecek turistlerin bölgeye gelmeleri için tedbirler alınmalıdır. Bu, hem buralarda yaşayan insanlarımızın gelirlerini artırmaya vesile olacak hem de dünya barışına katkı sağlayacaktır.

Bu duygular ışığında hepinize saygılar sunuyorum. (DYP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Doğru Yol Partisi Grubu adına konuşan Sayın İsen’e teşekkür ediyorum.

Anavatan Partisi Grubu adına, Eskişehir Milletvekili Sayın İbrahim Yaşar Dedelek; buyurun efendim. (ANAP sıralarından alkışlar)

ANAP GRUBU ADINA İBRAHİM YAŞAR DEDELEK (Eskişehir) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkı Kanunu Tasarısıyla ilgili olarak Anavatan Partisinin görüş ve düşüncelerini arz etmek üzere huzurunuza gelmiş bulunuyorum; bu vesileyle, Yüce Meclisimizi en derin saygılarımla selamlıyorum.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; milletleri gerçek millet yapan, milletlere şan ve şöhret kazandıran, milletlerin geleceğini güçlü kılan, o milletin tarihinde kazandığı zaferler ve bu zaferlere imzasını atan millî kahramanlarıdır.

Yüce Türk tarihi, hiçbir millete nasip olmayan pek çok zaferle ve kahramanlıkla dolu bir tarihtir. Tarihimiz boyunca kazandığımız zaferlerle çağ kapatıp çağ açmış, zaman gelmiş insanlığa adalet dağıtmış, zaman gelmiş mazlumların yanında yer alıp, esir milletlerin kurtuluşuna rehber ve önder olmuşuzdur.

Millete hizmet vermek, o milletin tarihine hükmetmek, zor ve güç bir iştir. Bu güçlüğü aşanlar, zorlukları yenenler, şahikalara doğru yükselirler. Böyle çetin ve asil bir yolu seçmiş olanlar, yaşadıkları devir içerisinde bir meşale gibi parlarlar ve milletlerine, milletlerinin geleceğine ruh ve ışık verirler. Tarih sayfaları açılarak mazinin derinliğine bakıldığında, bunlar, önümüzde, abide gibi yükselirler.

Bu savaş, binlerce insanımızı kaybettirdiği gibi geleceğimizden de çok şey götürmüştür. Gelecekteki ülke kalkınmasında beyin görevi yapacak, Türk Milletini muasır milletler seviyesine çıkaracak olan vatansever, milliyetçi, aydın gençlerini bir hilal uğruna şehit veren Türk Milleti, bunun için asil millettir, bunun için büyük millettir.

Misakımillî sınırlarımız içerisinde yaşayan, kuzeylisinden güneylisine, doğulusundan batılısına kadar pek çok Türk insanının Çanakkale Savaşında şehit olmuş babası vardır, atası vardır, dedesi vardır. “Çanakkale geçilmez” destanını yazan Türk Milleti, kahraman bir millettir. Çanakkale destanının büyük komutanı Mustafa Kemal Atatürk ise, millî bir kahramandır. Onlar, bu savaşta elde ettikleri zaferle, sadece düşmanı yenmemiş, bizlere, bugün bağımsız Türkiye Cumhuriyetini armağan etmişlerdir. Vatan uğruna şehit düşen kahramanlarımızın huzurunda saygıyla bir daha eğiliyor ve onları rahmetle anıyorum; ruhları şad olsun, mekânları cennet olsun.

Millî parkın içerisindeki ormanların korunmasını, geliştirilmesini, devamlılığının sağlanmasını, millî park içerisindeki hazineye ait arazileri ve diğer arazilerle ilgili düzenlemeleri ve tedbirleri bu yasa içermektedir.

Millî park alanları içerisindeki 13 000 hektara ulaşan tarım alanlarında, halen tarım faaliyeti sürdürülmektedir. Tahıl hasadı sonunda, anızların yakılmasıyla çıkan orman yangınlarına önlem almak amacıyla, bu yasada yeni teknikler uygulanarak geleneksel tarım değiştirilecektir.

Millî park içerisindeki köylerin daha sağlıklı bir ortamda yaşamasını sağlamak için, master plan esaslarına göre, yeni imar uygulama planları yapılacaktır ve yine millî parkın içerisinde master plana uygun peyzaj bütünlüğü sağlanacaktır.

Millî parkta, planlar doğrultusunda yapılacak tesislerin dışında, kaçak yapılaşmaya izin verilmeyecektir ve ormanlık alanlardaki turistik tesislere, gecekondulaşmaya ve kooperatif yoluyla yapılaşmaya yasak getirilmektedir.

Orman alanları, tarım ve köy yerleşim alanları yeniden düzenlenecek olup, uygulama plan ve projeleri yapılacaktır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 30 Nisan 1995 tarihli Bakanlar Kurulu kararıyla, parkın uzun devreli gelişme planının revize edilmesi amacıyla, 18 Mart 1997’de uluslararası tek kademeli “Gelibolu Yarımadası Barış Parkı Uluslararası Fikir ve Tasarım yarışması” ilan edilmiştir. Yarışmaya 120 proje katılmış ve 3 Haziran 1998 tarihinde, uluslararası jüri çalışmalarını tamamlayarak, Norveç ekibine birincilik vermiştir; yani, Norveç ekibi bu yarışmada birincilik kazanmıştır.

Yine, Avustralya ve Yeni Zelandalıların -buna özellikle dikkatinizi rica ediyorum- Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkı içinde yer alan ve 2000 yılı nisan ayında yapılacak törenlere yetiştirilmesini talep ettikleri Anzak tören alanıyla ilgili düzenlemelere ilişkin öneri projeleri, kendileri tarafından Orman Bakanlığına teslim edilmiştir. ODTÜ tarafından hazırlanacak olan master plan çalışmaları içerisinde bu proje değerlendirilecektir.

Değerli arkadaşlar, uluslararası yarışmada birinci olan Norveç ekibinin yapacağı uygulama projelerini, teknik donanım ve tecrübe yetersizlikleri nedeniyle, ODTÜ’ye devreden bakanlık yetkilileri, acaba Norveç ekibine hangi işleri yaptıracaktır? Bu çok anlamlı.

Yine, Avustralya ve Yeni Zelandalıların, haklı olarak, kendileri için ayrılan Anzak alanında projelerini yapmalarına bakanlığın izin vermesi olumlu bir davranıştır. Zira Anzaklar, bu alanda yapacakları düzenlemeler ve dikecekleri anıtlarda şehitlerinin kahramanlıklarını sembolleştireceklerdir. Oysa, 250 000 vatan evladımızı şehit verdiğimiz bu topraklarda Türkün yüce zaferini abideleştirecek olan ekip, bizden olmayan, millî hassasiyetlerimizle uzaktan yakından ilgisi olmayan bir yabancı ekiptir, Norveç ekibidir. Norveç ekibinin, Türk tarihini, kahramanlıklarımızı, kültürümüzü ve Çanakkale’de yaptığımız haklı ve büyük mücadelemizi anlaması, bilmesi ve bizim duygularımızı projelerine aktarması mümkün değildir.

Bakanlık yetkililerinin, Norveç ekibiyle yaptıkları proje ve danışmanlık sözleşmesi konusunda Yüce Meclisi aydınlatmalarını hassaten rica ediyorum. Gerekirse, yapılan sözleşmenin feshedilerek, yeniden, ulusal, tek kademeli ve sadece Türk mimarlarının katılacağı bir yarışmanın açılmasını, kısa zamanda sonuçlandırılmasını, Çanakkale Zaferinin abideleştirilmesinde imzanın Türk mimarlarına ait olmasını teklif ediyorum.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkı Yasası Tasarısı, ilk olarak, 7.8.1995 tarihinde, Sayın Tansu Çiller’in Başbakanlığı döneminde, görüşülmek üzere Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulmuştur; ancak, görüşmeleri yapılamamıştır. Daha sonra, Genel Başkanım Sayın Mesut Yılmaz’ın, 3.5.1996 tarihinde, yani, Başbakanlığı döneminde yeniden Meclise gelmiş; ama, görüşülememiştir. Nihayet, 22.6.1999 tarihinde, Başbakanımız Sayın Bülent Ecevit ve Hükümeti tarafından Meclise getirilen bu tasarının yasalaşması, inşallah, burada gerçekleşecektir. Bu önemli yasa tasarısının yasalaşması konusunda millî hassasiyet gösteren Sayın Tansu Çiller’e, Genel Başkanım Sayın Mesut Yılmaz’a, Başbakanımız Sayın Bülent Ecevit ve Kabinesine en derin şükranlarımı sunuyorum.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Meclisimizde grubu bulunan siyasî partilerimizin ve sayın milletvekillerimizin değerli ve anlamlı destekleriyle çıkarılacak olan Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkı Yasası Tasarısı, tarihimize ışık tutacak ve insanlığa, savaşın, barışın ne olduğunu öğretecek olan bir yasa tasarısıdır. Bu yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte yapılacak uygulamalar, büyük geçmişimizi yeniden canlandıracaktır. Geçmişimizi gelecek nesillere aktarmak, bizlerin, en yüce ve büyük bir görevidir; çünkü, büyük geçmişimiz, büyük geleceğimizin teminatıdır.

Bu yasa tasarısına Anavatan Partisi olarak destek verdiğimizi bir sefer daha ifade ediyor, Yüce Meclisimize en derin saygılarımı sunuyorum.

Teşekkür ederim. (Alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Dedelek.

Buyurun Sayın Albay. (DSP ve MHP sıralarından alkışlar)

DSP GRUBU ADINA NECATİ ALBAY (Eskişehir) – Teşekkür ediyorum Başkanım.

Sayın Başkan, değerli arkadaşlarım; Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkı Kanunu Tasarısı üzerinde, Demokratik Sol Parti Grubunun görüşlerini belirtmek üzere söz almış bulunuyorum; partim ve şahsım adına, Yüce Meclisi saygıyla selamlıyorum.

Çanakkale’de destanlar yazan, vatan topraklarını korumak için şehit düşenlerimizi saygıyla anıyorum; ruhları şad olsun.

Ayrıca, Millî Park projesinin gerçekleşmesinde, Büyük Atatürk’ün veciz bir şekilde belirttiği gibi “savaşan karşı taraf askerlerinin de bizim evlatlarımız olduğu” yaklaşımıyla bir bütünlük arz edecek şekilde Millî Parkın tanıtılması da gelecek kuşaklara karşı millî bir borçtur.

Gelibolu Tarihî Millî Parkı, 26.5.1973 tarih, 7/6477 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla orman rejimine alınarak, 2.11.1973 yılında Millî Park ilan edilmesine karşın, bugüne kadar, yukarıda belirtilen amaçlara uygun hizmetleri gerçekleştirecek yatırım, personel, araç ve gereçle, henüz donatılamamıştır.

1994’lü yıllarda, konunun önemine binaen, Orman Bakanlığının koordinatörlüğünde, ilgili bakanlıkların katkılarıyla, Millî Park düzenleme çalışmaları yeniden başlatılmıştır. Bu çalışmalar sürerken, Millî Park, 25.7.1994’te büyük bir orman yangını geçirmiş, şehitlerimizin 4 049 hektar olan yeşil örtüsü yanmıştır. Yangına büyük duyarlılık gösteren yüce milletimiz, bu kara tablonun bir an evvel ortadan kalkması için maddî manevî büyük destekler sağlamıştır.

Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkının, ulusal ve uluslararası harp tarihi içindeki öneminin yanı sıra, doğal ve kültürel kaynak değerlerinin korunması amacıyla da, bu tasarı hazırlanmış ve Genel Kurulumuza gelmiştir.

Sayın Başkan, değerli arkadaşlarım; bu kanun tasarısıyla, Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkı, diğer millî parklarımız arasında, ayrıcalıklı bir yere ve öneme sahiptir. Bu nedenle, Gelibolu Yarımadası Millî Parkımızda yapılacak iş ve işlemler de özel önem taşımaktadır. Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkında, tarihî, kültürel ve doğal dokunun bozulmadan korunup geliştirilmesi ve yönetilmesiyle, gelecek nesillere bu özellikleriyle devredilebilmesi için düzenlemeler yapılmıştır.

Diğer bir ifadeyle, burada temel amaç, Millî Parkın, tarihî ve kültürel dokusunun bozulmadan korunması, geliştirilmesi ve aslında, savaş yapılan bir alanın, uluslararası barışa hizmet eder bir alan haline getirilerek, dünya uluslarına tanıtılmasıdır. Bu amaçla, özel bir yasanın çıkarılması benimsenmiştir. Yapılacak düzenlemeyle, Millî Parkın, orman statüsü temel alınarak, Anayasanın ormanla ilgili hükümlerine bağlı kalınarak Millî Park sınırları içerisinde yer alan Eceabat İlçemiz ve köyler kalkındırılacaktır. Gelibolu Yarımadasında 12 adet köyümüz mevcuttur

Millî Parkın tarihî ve doğal dokusunun bozulmaması, kaçak yapıların önlenmesi için, yeniden gözden geçirilecek uzun devreli gelişme planının belirlediği usul ve esaslara göre Millî Park yönetimine yeni bazı yetkiler tanınacaktır.

Yapılacak düzenlemeyle, bir fon kurulması ve fon gelirlerinin her yıl, yüzde 20’sini aşmamak kaydıyla, Millî Park sınırları içerisinde yer alan köyler halkının kalkınması için kaynak olarak kullanılması sağlanacaktır.

Fonun kullanılması 26.5.1927 tarih ve 1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunu ile 21.2.1967 tarihli ve 832 sayılı Sayıştay Kanununun vizeye ilişkin hükümlerine tabi değildir. Fonun denetimi Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu tarafından yapılır. Fonla ilgili dava ve icra takipleri 8.1.1943 tarih ve 4353 sayılı Kanun hükümlerine göre yürütülür.

Fondan yapılacak harcamalar ise, Millî Parkta etüt, envanter, planlama, proje çalışmaları, müşavirlik hizmetleri, millî parkın topografik özellik ve genel karakteri bozulmadan korunması, yangın ve zararlılarla mücadele edilmesi, tabiî kaynakların geliştirilmesi, düzenlenmesi, restorasyonu, imar, ıslah ve çevre tanzimi, özel plan ve projelere göre yapılacak her türlü faaliyetlerin gerektirdiği harcamalardır.

Bu yasayla, millî park sınırları içerisinde, köyler halkının, turizm faaliyetlerinde bulunarak pansiyonculuk yaparak kalkındırılmaları özendirilecektir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; gecikmiş de olsa, bugün yasalaşma olanağına kavuşan Gelibolu Yarımadası Millî Parkı Kanununun hayırlı olmasını diliyor, Yüce Heyetinizi saygıyla selamlıyorum efendim. (DSP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Albay.

Hükümet adına, Sayın Orman Bakanımızın söz talebi var.

Buyurun Sayın Bakan. (DSP sıralarından alkışlar)

ORMAN BAKANI NAMİ ÇAĞAN (İstanbul) – Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; görüşmekte olduğumuz Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkı Kanunu Tasarısıyla ilgili olarak hükümetimizin görüşlerini açıklamak üzere söz aldım; sizleri saygıyla selamlıyorum.

Tasarıyla yapılan düzenlemeyle, mevcut 2873 sayılı Millî Parklar Kanununun tanıdığı yetki daha da güçlendirilerek hem Millî Park sınırları içerisinde yer alan Eceabat İlçesi ve 12 adet orman köyünün katılımcı bir anlayışla kalkındırılması hem Millî Parkın tarihî ve doğal dokusunun korunması gerçekleştirilecek hem de Millî Parkın kaynak değerlerini olumsuz etkileyen kaçak yapılaşmanın önüne geçilmiş olunacaktır.

Bu düzenleme, Tarihî Millî Parkın çerçevesini çizen uzun devreli gelişme planının (master planın) ortaya koyacağı plan kriter ve kararlarının yaşama geçirilmesini kolaylaştıracak, Millî Park yönetimine yeni yetkiler tanınmasını ve yeni bir fon kurulmasını sağlayacaktır.

Geçtiğimiz yılın onuncu ayında master planın yapılmasına katılımcı bir yaklaşımla başlanmış bulunuluyor.

Kanun tasarısıyla kurulan fonun gelirlerinin her yıl yüzde 40’ına kadarki bir kısmı, Millî Park sınırları içerisinde yer alan köyler halkının kalkındırılması için pansiyonculuk ve turizm faaliyetlerinin, geliştirilmiş tarım tekniklerinin teşviki amacıyla kullanılacaktır.

2000 yılı bütçesine, Millî Park sınırları içerisinde yer alan özel yerlerin kamulaştırılması amacıyla, 1 trilyon 150 milyar lira tutarında yeterli sayılabilecek bir ödenek konulmuş bulunmaktadır.

Değerli katkılarınızla Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkı önümüzdeki binyılda, insanlar ve insan-doğa arasında barışın her anlam ve boyutta düşünüldüğü bir çevre olarak insanlığın hizmetine sunulacaktır.

Sayın Sacit Günbey, fonun harcama alanlarını belirtirken temsil ve ağırlama masraflarını koymamak gerektiğinden söz etti. Ancak, bu, tabiî, keyfî bir harcama kalemi olarak kullanılmayacaktır; Maliye Bakanlığının görüşü alınacak, bir yönetmelikle bu harcamaların tadat edilmesi yoluna gidilecektir.

Uluslararası özelliği dolayısıyla, yani, Çanakkale Savaşına katılan ülkelerin, bu Millî Parkımıza gösterdiği özel ilgi dolayısıyla, temsil ve ağırlamanın gerekli olduğunu düşünüyoruz; bu konuda her kuruş bile idareli harcanacaktır. O konuda söz verebiliriz ve sınırlanacaktır.

Sizleri saygıyla selamlıyorum. (DSP, MHP ve ANAP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Bakan.

Tümü üzerinde, şahsı adına Adana Milletvekili İsmet Vursavuş; buyurun Sayın Vursavuş. (DSP sıralarından alkışlar)

Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkının, tarihî, kültürel ve doğal dokusunu koruyarak, Çanakkale Savaşlarında Türk Milletinin vatan sevgisini, kahramanlığını, cesaretini, azim ve fedakârlığını, millî parka gelen ziyaretçilere sunmak zorundaydık.

Değerli arkadaşlar, notlarımı kısa kesiyorum, değerli konuşmacıların ifadelerini tekrar etmek istemiyorum; hepimiz aynı duygulardayız. Büyük şair Mehmet Âkif Ersoy’un, Çanakkale şehitleri için yazmış olduğu ölmez mısralarının “Ey, bu topraklar için toprağa düşmüş asker!” dizeleriyle başlayıp devam eden ve “Tüllenen magribi akşamları sarsam yarana/ Yine bir şey yapabildim diyemem hatırana” diye biten ölmez şiirinde belirttiği gibi, biz, son yıllara kadar -demin konuşmamda ifade ettiğim gibi- aziz şehitlerimize bir hizmet verememişiz. Diğer yabancı mezarların binde bir hizmetini götürememişiz. İşte, millî park statüsüne alındıktan sonra, bahsettiğim hizmetler, onurla götürülmüş, şehitlerimiz için.

Değerli milletvekilleri, işte bu görevi, Ordumuz, Kültür Bakanlığımız ve Orman Bakanlığımıza bağlı Millî Parklar Genel Müdürlüğümüz müştereken sahiplenmiş, önemli çalışma, projeler içerisinde devam etmiş. Bir yasası olmadığı için de bazı konular kör dövüşüne gidiyor, biz bunun planını yapmak zorundaydık, işte bu yasa, bunu sağlayacak. İşte bu boşluk, bu yasa çıktıktan sonra doldurulacak ve şehitlerimizin şanına layık hizmetler buraya götürülecektir.

Sayın milletvekilleri, planlı çalışmayla birlikte, Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkının, ulusal ve uluslararası harp tarihi içerisindeki öneminin yanı sıra doğal ve kültürel kaynak değerlerinin korunması amacıyla bu yasanın çıkması elzemdir. Burada, yasa çıktıktan sonra yapılacak planlı çalışmalarla, millî parkın peyzaj bütünlüğünün sağlanması sağlanacak denildi; evet, iştirak ediyoruz. Yalnız, burada gazi köylerimiz var. Bu gazi köylerimizin ilerideki durumu ne olacak? Yasayla beraber, master planında, bu gazi köylerimizin ekonomik durumlarının düzeltilmesi, tarım arazilerinin değişik tarım şekillerine yönlendirilmesi, orman yangınlarının önlenmesinin sağlanması lazım. Bu köylerimizin Or-Köy kredileriyle desteklenmesi lazım.

Yalnız, Sayın Bakanımızdan, Bakanlığımızdan bir ricamız olacak: Avustralyalıların çıkmak isteyip de başaramadığı Anzak Koyunda, Avustralya hükümetinin bir tören sahası talebi olduğunu duyuyorum. Buranın özelliği gereği, yapılacak binalarla kapatılmamasının sağlanmasını, burada özellikle vurgulamak istiyorum. Tarih, bizim tarihimiz. Tören sahası mutlaka tahsis edilecektir; sahanın özelliğinin bozulmaması gerekir.

Değerli milletvekilleri, bugün görüşülmekte olan Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkı Yasa Tasarısının kanunlaşmasıyla, Türk Milletinin temsil edildiği Yüce Meclisimizin siz sayın üyeleri, millî bir görevi geç de olsa yerine getirmenin huzuru içerisinde olacaksınız.

Şehitlerimizi, burada tekrar saygıyla anıyor, yasanın hayırlı olması dileğiyle, katkılarınızdan dolayı hepinize saygılar sunuyorum.

Teşekkür ederim. (Alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim.

Değerli milletvekilleri, tasarının tümü üzerindeki görüşmeler tamamlanmıştır.

Maddelere geçilmesi hususunu oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

1 inci maddeyi okutuyorum:

Amaç, Kapsam, Tanımlar ve Genel Esaslar

Amaç ve Kapsam

MADDE 1. – Bu Kanunun amacı; 1915 Çanakkale deniz ve kara muharebelerinin cereyan ettiği Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkının tarihî, kültürel değerleri ile orman ve bitki örtüsünün korunması, geliştirilmesi ve yönetimine ilişkin esas ve usullerin düzenlenmesi ile Türk vatan savunmasının ve doğanın güzel bir örneği olarak uluslararası barışa hizmet etmesi için Dünya uluslarına tanıtılmasıdır.

Belirtilen amaç doğrultusunda yapılacak çalışmalarda uyulacak esasları, alınacak önlemleri, yapılacak denetimleri, sağlanacak eşgüdümü ve tabi olunacak hukukî ve cezaî hükümleri kapsar.

BAŞKAN – 1 inci madde üzerinde, Fazilet Partisi Grubu adına, Konya Milletvekili Sayın Hüseyin Arı.

Buyurun Sayın Arı. (FP sıralarından alkışlar)

FP GRUBU ADINA HÜSEYİN ARI (Konya) – Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkı Kanunu Tasarısı üzerinde Grubum adına söz almış bulunuyorum; Yüce Heyetinizi saygıyla selamlıyorum.

Çanakkale muharebelerinin, Türk harp tarihinde önemli bir yeri vardır. Birinci Dünya Harbinin Almanya, Avusturya-Macaristan -yani, ittifaklar- safında harbe giren Osmanlı Ordusu; İngiliz, Fransız ve Rusların oluşturduğu itilaf devletlerine karşı Çanakkale’de, Gelibolu Yarımadası üzerinde kara muharebeleri, Çanakkale Boğazı girişinde de deniz muharabeleri vererek savaşmıştır.

Değerli arkadaşlar, tarih boyunca, harplerin gerçek sebepleri, daima ekonomik menfaatlara dayanmaktadır. Birinci Dünya Harbinin de gerçek sebebi budur. Nitekim, her iki blokun da -başta Almanlar ve karşıtı olan İngilizlerin- gayeleri, Akdenizde ticaret yollarını kendi kontrollerinde tutmaktı. Buna paralel olarak, itilaf devletleri, İngiliz ve Fransızlar, Türk Boğazlarını ele geçirerek dostları olan Rusya’ya yardımcı olmak, onun Kafkas cephesinden tasarruf edeceği birkısım kuvvetlerini Avusturya cephesine kaydırmasını sağlamak amacıyla, yardım ve ikmal yolu olarak Boğazları ele geçirmeyi planlıyorlardı. Osmanlı Ordusu, daha birbuçuk yıl önce Balkan Harbi yenilgisini yaşamış, bunun acı burukluğunu henüz üzerinden atamamıştı ve deniz gücü de hemen hemen yok gibiydi.

İngiliz ve Fransız müşterek komuta heyeti, bu kadar zayıf bir güç karşısında, Çanakkale Boğazının yalnız deniz gücüyle aşılabileceği kararına vardılar. Bunun üzerine, 19 ilâ 25 Şubat 1915 tarihlerinde iki kez denizden taarruz etmişler; fakat, netice alamamışlardır. Nihayet, Fransız ve İngilizlerin birleşik deniz gücü, o devrin en güçlü ve modern harp gemilerinden oluşuyordu. 16 zırhlı savaş gemisi, 2 kruvazör ve 1 uçak gemisinden oluşan bu güçlü donanma, 18 Mart 1915 sabahı boğaz girişinde göründüler. Bizim gücümüz, yalnız, Anadolu’ya, Rumeli kıyılarına mevzilenmiş, 14’ü büyük, 48’i küçük çaplı 62 adet -karaya mevzilenmiş- toptan ibaretti. Düşmanın ise, orta ve uzun menzilli 258 deniz topu mevcuttu; yani, 1/4,5 kat nispetinde ağır silah üstünlüğü mevcuttu. 18 Martta, düşmanın bu kat kat durum üstünlüğüyle başlayan deniz muharebesi çok şiddetli geçiyordu; hem denizde ve hem de karada, âdeta metrelerce yükselen topraklar ve sular arasında sık sık insan kafaları, insan kolları ve bacakları göze çarpıyordu. O günkü muharebenin şiddetini ve manzarasını, bakın, millî şairimiz merhum Mehmet Akif Ersoy ne kadar iyi tasvir ediyor:

“Ölüm indirmede gökler, ölü püskürmede yer.

Bu ne müthiş tipidir, savrulur enkaz-ı beşer.

Kafa, göz, gövde, kol, çene, parmak, el, ayak...

Boşanır sırtlara, vadilere sağanak sağanak.”

Üstün bir savaş gücüne güvenen İngiliz ve Fransızlar, Türkleri küçümseyerek planlarını yapmışlardı; ama, onların hesaba katmadıkları, Mehmetçiğin maneviyata ve inanca dayalı moral gücüydü. Mehmetçik, İslamla şereflendiğinden beri şuna inanıyordu ki, milletinin hürriyet ve istiklali, vatanı, bayrak ve sancağı, milletin şeref ve haysiyeti ile namusu, din ve imanı gibi mukaddesatlar için savaşan asker ölürse şehit, kalırsa gazidir. Şehitliğin de, peygamberden sonraki en yüce makam ve mevki olduğuna inanır ve bunu böyle bilirdi.

İngiliz ve Fransız müşterek gücünün komutanları anladılar ki, Çanakkale Boğazı yalnız denizden geçilemez. Bunun üzerine, anafikir olarak, öncelikle Gelibolu Yarımadasının karadan bir harekâtla ele geçirilerek bunun mümkün olacağı kanaatine varıldı; hazırlıklar ve yığınaklanma, bir amfibi harekât için yapılmaya başlandı. Nitekim, Çanakkale Boğazının karşısındaki adalarda, İngiliz, Fransız, Avusturya ve Yeni Zelanda kuvvetlerinden oluşan 70 000 kişilik bir kuvveti yığınaklandırdılar.

Gelibolu Yarımadasının savunmaya hazırlanmasında, cephe komutanı Alman Generali Liman Von Sanders görevlendirildi. Bu cephede Almanların ve diğer müttefiklerimizin hiçbir yardımı olmamıştır. Bunu, bizzat Liman Paşa, yazdığı “Türkiye’de 5 Sene” adlı hatıralarında aynen belirterek, “İngilizlerin çekildiği tarihe kadar, ecnebî olmak üzere, 2 Avusturya topçu bataryasından başka Gelibolu’ya hiçbir askerî birlik gelmemiştir” diyerek gerçeği vurgulamıştır.

Muharebelerde komutan ihtiyatı demek, harbin kaderini direkt etkileyen, en önemli, elde bulundurulan bir güçtür. İhtiyatsız komutan düşünülemez. İhtiyatın yerinde ve zamanında kullanılması ise, başlıbaşına bir komutanlık sanatıdır.

Çıkarmayla birlikte, düşman birlikleri kıyılarımızda ilerlemeye başlamıştı. Mustafa Kemal, durumu yakından takip ediyordu. Zaman ilerledikçe ordu ve kolordu komutanlarından ihtiyat birliği için hiçbir emir alamıyordu. Dakika ve saniyelerin çok büyük bir önemi olduğunu bilen bu dahi komutan, inisiyatifini kullanarak durumdan vazife çıkardı ve birliklerini, çıkarma bölgelerine doğru Kocaçimen ve Conkbayırı gibi kilit tepelere doğru kaydırdı. Endişelerinde de ne kadar haklı olduğunu bu bölgelere gelince anladı ki, kararında biraz gecikme olsaydı, yarımadanın en önemli, bölgeye hakim arazi kesimi neredeyse düşmanın eline geçecekti. Bu bölgede, 57 ve 27 nci Alayların süngü hücumuyla, Anzaklar, geldikleri gibi sahile püskürtülmüşlerdi.

Mustafa Kemal’in aynı kararlı ve azimli harekâtıyla Arıburnu ve Anafartalar bölgesinde, O’nun ihtiyat birlikleri, düşmanı bu bölgelerde de mağlup ederek, ona büyük zayiat verdirmiştir.

Gelibolu Yarımadasında da düşmanla dişe diş, süngü ve siper çatışmalarıyla (ordu ihtiyatı) geçen muharebelerde, 19 uncu Tümen Komutanı, eşsiz ve dahi komutan Yarbay Mustafa Kemal’in emir-komuta sanatını çok iyi taktikler sergileyerek, ihtiyat birliklerini yerinde ve zamanında kullanması, harbin kaderini değiştirmiş ve düşmanın karadan da Gelibolu Yarımadasını işgalini önlemiştir.

Böylece, karada da yenilgiye uğrayan düşman, geceleyin, başarılı bir çekilme harekatıyla, savaşma azmi kırılarak bölgeyi terk etmiştir.

Bu muharebelerin sonucunda, Balkan bozgunundan sonra morali bozulan Mehmetçik ve Aziz Milletimiz, bu eziklikten kurtulmuştur.

Dünya harp tarihinde, bu kadar dar bir alanda bu yoğunlukta bir harp gücü başka hiçbir yerde kullanılmamıştır. Bunun neticesinde, 250 000 şehit bizden, 280 000 asker de müşterek güçten kayıp verilmiştir.

Birkısım harp tarihçilerine göre, bu bölgede kullanılan cephane miktarının, yarımadanın 5 santimetre kalınlığında bir kurşun tabakasıyla tamamıyla kaplanacak tarzda bir miktara eşdeğer olduğu söylenmektedir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN – Sayın Arı, tamamlayın lütfen.

HÜSEYİN ARI (Devamla) – ...ve onun silah arkadaşları aziz şehitlerimizin ruhları için yapabileceğimiz en büyük hizmettir, bizler için onur ve şereftir.

Değerli arkadaşlarım, benim, burada, bu tasarıyla ilgili Yüce Heyetinize ve sayın hükümetimizin ilgili bakanlarına iki önerim olacak.

Birincisi: Millî tarihimizde, bir milletin kaderini belirleyen, çok önemli, böyle, ender olaylar mevcuttur; Çanakkale Muharebeleri ve Türk İstiklal Harbi bunlardandır. Bu tasarıda yeni bir düzenleme yapılmasını, uluslararası bir nitelik kazandırılacak olan bu bölgeye “Gelibolu Yarımadası Açık Hava Tarih Müzesi ve Barış Parkı” isminin verilerek bu tasarıya dahil edilmesini, Yüce Heyetinize ve sayın hükümete öneriyorum.

Bu düşünce ve duygularla, Yüce Heyetinizi saygıyla selamlıyorum. (Alkışlar)

Başkanım, teşekkür ediyorum.

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Arı.

1 inci madde üzerinde, Doğru Yol Partisi Grubu adına, Ankara Milletvekili Sayın Saffet Arıkan Bedük. (DYP sıralarından alkışlar)

Buyurun Sayın Bedük.

DYP GRUBU ADINA SAFFET ARIKAN BEDÜK (Ankara) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; görüşülmekte olan Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkı Kanunu tasarısının 1 inci maddesi üzerinde Doğru Yol Partisinin görüşlerini sunmak üzere söz almış bulunuyorum. Yüce Heyetinizi, şahsım ve grubum adına, saygıyla selamlıyorum.

Değerli milletvekilleri, bize göre fevkalade önemli bir kanunu görüşüyoruz. Tarihimize, milletimize karşı olan görev ve sorumluluğumuzun ve borcumuzun yerine getirilmesi için, fevkalade önemli bir yasa tasarısıyla, özellikle bu bölgenin tekrar canlandırılmasına yönelik bir tarihî adım atıyoruz.

Bu kanun tasarısının amaç ve kapsamında da ifade edildiği üzere, gerçekten, bir tarihi, bir kültürü ve doğal varlıkları aynı zamanda korumak, kollamak ve gelecek nesillere aktarmak bakımından millî bir görevi ifa ettiğimiz gibi, dünyaya da, keza aynı şekilde, bir tarihî yorumu ortaya koymaya çalışıyoruz. Bu tarihî yorumun temel felsefesinde ve anlayışında iki nokta vardır. Birincisi, bir yüce milletin, her şeyden önce, hem bölgesine hem de dünyaya barışı getirmesi bakımından ortaya koyduğu kararlılık ve cesarettir. İkincisi, istiklal ve hürriyet uğruna şahlanan bir milletin, Anadolu topraklarını vatan yapma gayretinin en güzel ifadesi ve gerçekten, iradesi ve kararlılığıdır.

Bu duygular içerisinde, bu yasa tasarısının özellikle yasalaşması için Doğru Yol Partisi olarak geçmişte verdiğimiz desteği ve kararlılığı ifade ederek, hazırladığımız bu çalışmayı, bugün, tekrar Meclis gündeminde görmenin heyecanı ve takdiriyle birlikte olumlu karşıladığımızı belirtiyor, bu tasarının bir an evvel yasalaşmasını diliyor; Yüce Heyetinizi saygıyla selamlıyorum. (Alkışlar)

1 inci madde üzerindeki görüşmeler tamamlanmıştır.

Maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Değerli milletvekilleri, kanun tasarı ve tekliflerini sırasıyla görüşmek için, 20 Ocak 2000 Perşembe günü saat 15.00’te toplanmak üzere, hepinize hayırlı akşamlar dileyerek, birleşimi kapatıyorum.

Aşağıdaki sorularıma Bayındırlık ve İskân Bakanından yazılı cevap vermesini delaletlerinize arz ederim. Mustafa Geçer

Hatay

S. 1. İhalesi yapılan İskenderun-Arsuz (Uluçınar) karayolu inşaatına neden başlanamamıştır?

S. 2. Adı geçen Devlet Karayolu için tahsis edilen 1999 yılı ödeneği neden gönderilememiştir?

S. 3. Bölgemiz turizmine ve sosyal hayata büyük katkıda bulunacağına inandığımız İskenderun-Arsuz karayolu için 2000 yılı bütçesi için ne kadar ödenek ayırmayı düşünüyorsunuz?

S. 4. Adı geçen projeyi kaç yılında bitirmeyi düşünüyorsunuz?

T.C.

Bayındırlık ve İskân Bakanlığı 18.1.2000

Araştırma, Planlama ve Koordinasyon

Kurulu Başkanlığı

Sayı : B.09.0.APK.0.22.00.00.17/32

Konu : Hatay Milletvekili Mustafa Geçer’in yazılı soru önergesi

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

İlgi : TBMM Genel Sekreterliğinin 27.1.1999 tarih ve KAN.KAR.MD. A.01. 0. GNS. 0. 10. 00.-02-3160/7899 sayılı yazısı.

İlgi yazı ilişiğinde alınan Hatay Milletvekili Mustafa Geçer’in, İskenderun-Arsuz karayolu projesi hakkında, Bakanlığıma yöneltmiş olduğu TBMM 7/1034 esas sayılı yazılı soru önergesi incelenmiş olup, sorular itibariyle cevaplarımız aşağıda sunulmuştur.

Soru 1. İhalesi yapılan İskenderun-Arsuz (Uluçınar) karayolu inşaatına neden başlanamamıştır?

Cevap 1. İskenderun-Arsuz (Uluçınar) yolu 30.12.1998 tarihinde ihale edilmiştir. Ancak, 1999 yılı içinde Karayolları Genel Müdürlüğüne ayrılan ödeneklerde kısıtlama olması sebebiyle anılan yola yeterli miktarda ödenek ayrılması mümkün olamamıştır. Dolayısıyla, kamulaştırma işlemleri gerçekleştirilemediği için işe başlanılamamıştır.

Soru 2. Adı geçen Devlet Karayolu için tahsis edilen 1999 yılı ödeneği neden gönderilememiştir?

Cevap 2. İskenderun-Arsuz (Uluçınar) yoluna 1999 yılında tahsis edilebilen 3 milyar TL. ödenek bu yolun bakım hizmetlerinde kullanılmak üzere, Karayolları 5. Bölge (Mersin) Müdürlüğüne gönderilmiştir.

Cevap 3. İskenderun-Arsuz (Uluçınar) yolu için, 2000 yılı bütçe imkânları zorlanmak suretiyle 600 000 000 000 TL. ödenek ayrılması planlanmıştır.

Soru 4. Adı geçen projeyi kaç yılında bitirmeyi düşünüyorsunuz?

Cevap 4. Karayolları Genel Müdürlüğüne ayrılan ödeneklerde herhangi bir kısıtlama olmaz ise anılan yolun 2002 yılı sonunda bitirilmesine çalışılacaktır.

Bilgi ve gereğini arz ederim.

Koray Aydın

Bayındırlık ve İskân Bakanı

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Aşağıdaki sorularıma Tarım Bakanı Sayın Hüsnü Yusuf Gökalp tarafından yazılı olarak cevaplandırılmasını delaletlerinize arz ederim.

Avni Doğan Kahramanmaraş

Sorular :

2. Tarım sektöründe özellikle de pancar üreticilerine yönelik olarak hükümetinizce yapılan kota uygulamasının amacı nedir? Nasıl bir fayda beklenmektedir?

3. Bu uygulama zaten zor durumda olan çiftçilerimizi daha da zor bir duruma sevk edeceği ortada iken bu uygulamanın devam ettirilmesinden ne gibi bir fayda beklenmektedir?

4. Bu uygulamalar çiftçimizi sefalete sürükleyecek bir politikanın bir parçası mıdır?

5. Pancar üreticilerine uygulanan bu kotanın kaldırılması düşünülmekte midir? Üretimi engelleyerek çiftçileri sefalete sürükleyecek olan bu çalışmalara bir son vermeyi düşünüyor musunuz?

6. Tarım ürünlerinin geçen yılki fiyatlar civarında olduğu görülmektedir. Bu ürünlerin fiyatlarının günün koşullarına uygun olarak artırılması yönünde bir çalışmanız mevcut mudur?

T.C.

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı

Araştırma, Planlama ve Koordinasyon

Kurulu Başkanlığı

Sayı :KDD.S.Ö.1.01/130

Konu : Yazılı soru önergesi

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

İlgi : TBMM Bşk.lığının 3.1.2000 tarih ve A.01.0.GNS.0.10.00.02-7/1071-3278/8236 sayılı yazısı ve eki.

İlgi yazı ekinde Bakanlığımıza intikal eden ve Kahramanmaraş Milletvekili Sayın Avni Doğan’a ait bila-tarih ve 7/1071-3278 sayılı yazılı soru önergesiyle ilgili bilgiler aşağıya çıkarılmıştır :

Cevap : Bakanlığımızca yürütülen hububat alım fiyatı tespitlerinde; üretim maliyetleri, yıllık enflasyon, borsa fiyatları ve Dünya ticaret fiyatları dikkate alınmaktadır. Örneğin, buğdayın destekleme alım fiyatının tespitinde baz olarak alınan ikinci grup ekmeklik buğdayın 1998 yılı fiyatı 53 000 TL/kg. iken, 1999 yılı fiyatı, %50,9’luk bir artışla 80 000 TL/kg. olmuştur. Bu da, buğdaydaki 1999 yılı destekleme alım fiyatının; maliyetlerin, enflasyon oranının ve yurtiçi borsa fiyatlarının üzerinde gerçekleştiğini göstermektedir. Diğer taraftan, 80 000 TL/kg. destekleme alım fiyatı, bu fiyatın açıklandığı tarihte 193 dolar/ton’a tekabül ederken, aynı dönemde Dünya buğday fiyatları 110 dolar/ton seviyesinde seyretmiştir. Böylece çiftçilerimize, bir ton buğday için Dünya fiyatlarından 83 dolar daha fazla fiyat verilmiştir.

Soru 2, 3, 4, 5 : Hükümetinizce, tarım sektöründe özellikle de pancar üreticilerine yapılan kota uygulamasının amacı nedir? Bu uygulamanın devam ettirilmesinden ne gibi bir fayda beklenmektedir? Bu uygulama, çiftçimizi sefalete sürükleyecek politikanın bir parçası mıdır? Pancar üreticilerine uygulanan bu politikanın kaldırılması düşünülmekte midir?

Cevap : Yine Şeker Fabrikaları A.Ş. Genel Müdürlüğünden aldığımız bilgilere göre, şeker üretimindeki temel politikamız, içeride tüketilen şeker miktarının, tamamen yerli üretimle karşılanmasıdır. Bu politikanın temel gerekçesi, sektörün ülke ekonomisine katkı sağlaması ile ihracatta düşük Dünya fiyatlarına karşı desteklenmesidir.

Yukarıda belirtilen nedenlerle kotalı üretimin 1998 ve 1999 yıllarındaki uygulamalarına, bundan sonraki yıllarda da devam edilecektir. Uygulamanın etkin bir şekilde sürdürülebilmesi için, gerekli tedbirler alınmaktadır.

Bilgilerinizi rica ederim.

Prof. Dr. Hüsnü Yusuf Gökalp

Tarım ve Köyişleri Bakanı

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Delaletlerinizle, aşağıdaki sorumun Devlet Bakanı Sayın Recep Önal tarafından yazılı olarak cevaplandırılması hususunu saygılarımla arz ederim.

27.12.1999

Vahit Kayırıcı

Çorum

Bölgemizde bulunan Karadeniz Yağlı Tohumlar Birliğinin 1999 yılı 8 inci ayında çiftçiden almış olduğu ayçiçeği ve soyafasülyesi bedelleri üreticiye halen ödenmemiştir. 120 gün geçmesine rağmen çiftçi devletten alacağını alamamıştır.

Ayçiçeğine verilen zam 1998 yılından bu zamana % 13 olmasına rağmen üreticiler parasını hâlâ alamamış ve mağdur olmuşlardır.

Çiftçilerin paraları ne zaman ödenecektir? Ne zaman Bakanlığınızca çiftçilere para ayrılacaktır?

T.C.

Başbakanlık 14.1.2000

Hazine Müsteşarlığı

Sayı : B.02.I.HM.0/KİT-II-3-52310/02981

Konu : Karadenizbirlik’in üretici borçlarına ilişkin soru önergesi

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı

Genel Sekreterliğine

(Kanunlar ve Kararlar Dairesi Başkanlığı)

İlgi : 5.1.2000 tarih ve 110-3367/8386 sayılı yazımız.

Çorum Milletvekili Sn. Vahit Kayırıcı tarafından Karadeniz Yağlı Tohumlar Birliği’nin üreticiye olan borçlarına ilişkin soru önergesinin yer aldığı ilgide kayıtlı yazınız ve ekleri incelenmiştir.

Bilindiği üzere, Tarım Satış Kooperatifleri Birliklerine 1995 yılından bu yana Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonundan ürün alım bedellerinin finansmanını teminen % 50 basit faizli kredi kullandırılmaktadır. Bu çerçevede, 1999 yılı ürünü soya alım bedellerinin ödenmesini teminen Karadenizbirlik’e DFİF’ndan 233 milyar TL. tutarında kredi kullandırılmış olup 12.1.2000 itibariyle üretici borcu tamamen ödenmiştir.

Diğer taraftan, ayçiçeği alımları için Karadenizbirlik’e 2 850 milyar TL. kredi kullandırılmış olup 2 045 milyar TL. tutarında üretici borcu bulunmaktadır. Söz konusu üretici borcunun 2000 Malî Yılı Bütçesi DFİF ödeneğinden mevcut nakit imkânları çerçevesinde ödenmesine çalışılacaktır.

Bilgilerinize arz olunur.

Recep Önal

Devlet Bakanı