DÖNEM : 21 CİLT : 22 YASAMA YILI : 2

2. — Kahramanmaraş Milletvekili Ali Doğan’a ödenek ve yolluğunun verilmesine ilişkin Başkanlık tezkeresi (3/420)

1. — Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 2000 Malî Yılı Bütçesi

1. — Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü 2000 Malî Yılı Bütçesi

Ali Ilıksoy Başkanvekili

Mehmet Ay Cahit Savaş Yazıcı Gaziantep İstanbul Kâtip Üye Kâtip Üye

2000 Malî Yılı Genel ve Katma Bütçeli İdareler Bütçe Kanunu Tasarıları ile 1998 Malî Yılı Genel ve Katma Bütçeli İdareler ve Kuruluşlar Kesinhesap Kanunu Tasarılarının (1/550; 1/551; 1/509, 3/363; 1/510, 3/363) (S. Sayıları : 211, 212, 209, 210) görüşmelerine devam olunarak;

Murat Sökmenoğlu Başkanvekili

1. — Aydın Milletvekili Bekir Ongun ve 4 arkadaşının 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanununa 4262 Sayılı Kanunla eklenen Geçici 1 inci maddesinin değiştirilmesine dair Kanun Teklifi ile Trabzon Milletvekili Orhan Bıçakçıoğlu’nun aynı mahiyetteki Kanun Teklifi ve İçişleri Komisyonu Raporu (2/375, 2/401) (S. Sayısı : 307) (Dağıtma tarihi : 26.12.1999) (GÜNDEME)

3. — Tunceli Milletvekili Kamer Genç’in, bir kokteyle S.P.K. Başkanı ve Yönetim Kurulu üyelerinin katılıp katılmadığına ilişkin Başbakandan sözlü soru önergesi (6/371) (Başkanlığa geliş tarihi : 24.12.1999)

4. — Afyon Milletvekili Müjdat Kayayerli’nin, Yunanistan’da Batı Trakya’da yaşayan Türklerin sorunlarına ilişkin Dışişleri Bakanından yazılı soru önergesi (7/1078) (Başkanlığa geliş tarihi : 24.12.1999)

9. — İstanbul Milletvekili Bülent Akarcalı’nın, benzin yerine LPG kullanan araçlara ilişkin Maliye Bakanından yazılı soru önergesi (7/1083) (Başkanlığa geliş tarihi : 24.12.1999)

Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kuruluna

Genel Kurulun onayına sunulur.

İstanbul Milletvekili Mustafa Düz, hastalığı nedeniyle 2.12.1999 tarihinden geçerli olmak üzere 26 gün.

Mardin Milletvekili Ömer Ertaş, hastalığı nedeniyle 10.12.1999 tarihinden geçerli olmak üzere 20 gün.

Mehmet Emrehan Halıcı İsmail Köse

1. 25.12.1999 tarihli gelen kâğıtlarda yayımlanan ve aynı gün dağıtılan 306 sıra sayılı Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Gelirleri Kanununa Bazı Maddeler Eklenmesi Hakkında Kanun Tasarısının 48 saat geçmeden gündemin "Kanun Tasarı ve Teklifleriyle Komisyonlardan Gelen Diğer İşler" kısmının 2 nci sırasına, 24.12.1999 tarihli gelen kâğıtlarda yayımlanan ve aynı gün dağıtılan 305 sıra sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanuna Bir Geçici Madde Eklenmesi Hakkında Kanun Tasarısının bu kısmın 3 üncü sırasına alınması önerilmiştir.

2. 28.12.1999 Salı günü 13.00-14.00 saatleri arası çalışmalara ara verilmemesi, günlük bütçe programının tamamlanmasından sonra gündemin "Kanun Tasarı ve Teklifleriyle Komisyonlardan Gelen Diğer İşler" kısmının 4 üncü sırasına kadar olan işlerin bitimine kadar çalışma süresinin uzatılması önerilmiştir.

1. 25.12.1999 tarihli gelen kâğıtlarda yayımlanan ve aynı gün dağıtılan 306 sıra sayılı Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Gelirleri Kanununa Bazı Maddeler Eklenmesi Hakkında Kanun Tasarısının 48 saat geçmeden gündemin "Kanun Tasarı ve Teklifleriyle Komisyonlardan Gelen Diğer İşler" kısmının 2 nci sırasına, 24.12.1999 tarihli gelen kâğıtlarda yayımlanan ve aynı gün dağıtılan 305 sıra sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanuna Bir Geçici Madde Eklenmesi Hakkında Kanun Tasarısının bu kısmın 3 üncü sırasına alınması önerilmiştir.

BAŞKAN – Komisyon?.. Hazır.

İSMAİL KÖSE (Erzurum) – Eşit... Arkadaşlar biliyorlar.

Küresel bir köy haline gelmekte olan dünya üzerinde, sadece, çağı yakalamak değil, ülkemizin, çağlar üzerinden aşan bir gelişme ve ilerlemeyle milletler ailesi içindeki yerini alması; bunu da, sürdürülebilir hızlı bir büyümeyle yapması şarttır. Günümüzde, toplumun, gelir dağılımının iyileştirilerek hayat kalitesinin yükseltilmesi, üretken istihdamın artırılması ve toplumun gelecek beklentilerinin gereği gibi karşılanması, önümüzde duran belli başlı önceliklerimizdir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri, 21 inci Yüzyılın baş döndürücü bir şekilde seyreden gelişmesini önceliklerimizi görerek yakalayabilmek için, tarımda, yapısal değişimin, öncelikli olarak gündemimize girmesi şarttır. Nitekim, üretim normlarında köklü değişiklik ve dönüşümleri esas kılan bir yapısal değişim, ülkemizin ekonomik ve sosyal hayatını çok yakından alakadar etmektedir.

BAŞKAN – Efendim, sistemde gözükmüyor.

Küresel bir köy haline gelmekte olan dünya üzerinde sadece çağı yakalamak değil, ülkemizin, çağlar üzerinden aşan bir gelişme ve ilerlemeyle milletler ailesi içindeki yerini alması, bunu da sürdürülebilir hızlı bir büyümeyle yapması şarttır. Günümüzde toplumun gelir dağılımı iyileştirilerek hayat kalitesinin yükseltilmesi, üretken istihdamın artırılması ve toplumun gelecek beklentilerinin gereği gibi karşılanması önümüzde duran bellibaşlı önceliklerimizdendir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 21 inci Yüzyılın başdöndürücü bir şekilde seyreden gelişmesini, önceliklerimizi görerek yakalayabilmek için, tarımda yapısal değişimin öncelikli olarak gündemimize girmesi şarttır. Nitekim, üretim normlarında köklü değişiklikleri ve dönüşümleri esas kılan bir yapısal değişim, ülkemizin ekonomik ve sosyal hayatını çok yakından alakadar etmektedir.

Türkiye'de tarım sektörünün, bitkisel ve hayvansal üretim kompanentleriyle, sivil istihdamda yüzde 45 ağırlıkla süren payına karşılık, gayri safî yurtiçi hâsıla içinde yüzde 15'lere layık görülmesinden doğan sonuçlar, karşı karşıya olunan problemlerin temellerini teşkil etmektedir. Halen yaklaşık olarak rakamlarda tarımsal üretimin yüzde 65-70 kadarını oluşturan bitkisel üretim ile yüzde 20-25 civarında payı olan hayvansal üretim arasındaki oran, bu kesimin sorunlarını gitgide büyütmektedir.

Bunu yaparken de, köylüye, mazotu, Avrupa'nın 2-3 katı fiyata satıp, ürünü Avrupa fiyatından satın almaya yönelik bir tarım politikasını daha uzun süre devam ettiremeyiz. Üretim politikamızı belirlemeden domatesi üretip sokağa döktüğümüzü, fındığı yetiştirip satamadığımızı, tütünü yetiştirip yaktığımızı unutarak, sürekli tekrarladığımız "tarımla kalkınacağız" masalını bir kenara bırakalım. Hollanda'nın, sadece süt sığırcılığından, çiçekçilikten yılda 40 milyar dolar gelir elde ettiğini; ancak, bir traktör fabrikasının bile olmadığını sık sık düşünmek zorundayız.

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; böylesi bir çerçevenin içinde sürdürülecek faaliyetler ve verilecek hizmetler yönünden, Tarım ve Köyişleri Bakanlığının 2000 yılı bütçesini şöyle irdelemek istiyorum: Plan ve Bütçe Komisyonunda genel bütçesi 236,8 trilyon olarak belirlenen Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, bu bütçenin 208,3 trilyonunu cari harcamalara sarf ederken, 23 trilyonunu yatırımlara yöneltecektir. 1999 yılı bütçe rakamlarına göre yüzde 54 artışa layık görülen 2000 yılı yatırım rakamlarıyla, arzu edilen yakın hizmetleri gerçekleştirmenin güçlüğü ortadadır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; bunlardan daha önemli olmak üzere, kimi zaman tarım reformu paketi, kimi zaman da tarımda yeniden yapılanmanın içini dolduran hedefler belirlenirken, yeterli parasal kaynak sağlanmalı, en azından, mevcut bakanlık, çağın gereklerine uygun olarak rehabilite edilmeli ve değişen iktidarlara göre değişmeyen kriterler ortaya konulmalıdır.

Bir başka önemli konu ise, kan ağlayan topraklarımızdır. Verimli topraklarımız sanayie, imara açıldı ve topraklarımız ağlıyor. Erozyon ayrı bir problem, her gün gövdemizin bir parçası kopuyor. Bu çölleşmeye, yok olmaya artık dur demeliyiz. Mera Kanunu çıkardık; ama, 21 inci Yüzyılın başında metre metre arazi tespiti yapıyoruz. Bu gidişle tespit çalışmaları 20 yıl sürecek. Teknolojinin imkânlarından yararlanılarak ve uzaktan algılama yoluyla bu tespitler yapılmalıdır. Aksi halde, bir 20 yıl daha bekleyeceğiz.

Ayrıca, Bakanlığın, geçmişte çok önemli hizmetlerin altına imza koyan Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü bünyesindeki 38 işletmesini ve üretme istasyonu müdürlüklerini özel sektörle ortak kullanıma açıp, teknoloji ve sermayenin tarım sektörüne aktarılması çok dikkat çekicidir. Keza, Bakanlık bünyesindeki döner sermaye işletmelerinin, sermaye limitlerini artırarak ve özel sektörle ortak çalışabilme istikametinde önlerini açarak yeniden yapılandıran yasa değişikliği önerisi gayet önemlidir.

Tarımda böyle çarpık, yurt ve dünya gerçekleriyle uyuşumsuz kamusal hizmet yapılanmasını kabul etmek, asla mümkün değildir. Dünyanın en zengin ülkesinin bile kaldıramayacağı, tarımda böylesine çokbaşlı, dağınık ve parçalanmış yapıyla, 8 bakanlığa yöneltilerek, sürekli, insan, araç, para, kaynak ve zaman israfına yol açan bir yapılanma olduğunu ifade ediyor, bu aksaklıkların giderileceği ümidiyle, Tarım ve Köyişleri Bakanlığının 2000 yılı bütçesinin hayırlı olmasını diler, Yüce Heyetinizi saygıyla selamlarım. (MHP sıralarından alkışlar)

Sayın milletvekilleri, bugün, tarım, sanayi ve hizmetler gibi, ekonominin temel sektörlerindendir. Tipik bir tarım ülkesi olan Türkiye'nin kalkınmasında, sanayileşmenin yanı sıra, tarıma da büyük önem verilmiştir; ancak, Türkiye'de sanayileşme çok ileri bir düzeye geldiği halde, tarım, henüz, arzu edilen noktada değildir.

Plansız ve düzensiz tarım politikaları, dünyanın sayılı tarım ülkelerinden biri olan Türkiye'yi kendi kendine yetmez bir konuma doğru götürmektedir. Tarım sektörü, etkili iyileştirmeler ve yönlendirmelerden yoksun olarak, kimi zaman yanlış müdahalelerle ve çoğunlukla da olayların seyrine terk edilmiş durumda, günümüze kadar gelmiştir. Örnek vermek gerekirse, enflasyonu düşürmek amacıyla sıfırlanmış veya düşük fiyatlarla yapılan et ithalatı, hayvansal üretimimizi olumsuz etkilemiştir.

Her geçen yıl toplam ihracatımız içindeki tarım ürünleri ihracatı oranı düşmektedir. Bugün, 1999 yılının ilk altı ayı toplam tarım ürünleri ihracatımız yüzde 10'dur. Bu oran içindeki hububat ve bakliyat ürünlerinin oranlarında önemli artışlar olmadığı görülmektedir. İhracatımızda verim ve kalite düşüklüğü kadar hammadde spektlerinin düşük olmasının dezavantajlarını yaşıyoruz. Hatta, ilerleyen yıllarda tarım ürünleri ithal etmek zorunda kalacağız endişesini yaşıyorum; bu durum, hiç de iç açıcı değildir.

Bilinçsiz tarım uygulamaları, tarım alanlarının amaç dışı kullanımı, erozyon ve su kaynaklarımızdaki çevre sorunları tarımda yeni bir strateji belirlememizi zorunlu kılmaktadır. Bildiğiniz gibi, bu yıl, ülke genelinde, yağışların çok az olması nedeniyle kuraklık yaşanmış, çiftçimiz oldukça mağdur olmuş, birçok ürün türünde yüksek oranlarda hasar tespit edilmiştir. Bu iklim değişikliği, daha çok geç kalmadan sulu tarıma geçmemizi zorunlu kılmaktadır.

Sayın milletvekilleri, üçüncü bin yıldaki hedefimiz, tarım sektöründeki bu sorunların ortadan kaldırılarak, tarımımızın gelişmiş ülkeler düzeyine çıkarılması olmalıdır. Bunu hedeflerken de, dünyanın hemen her ülkesinde olduğu gibi, bizim ülkemizde de, öncelikle tarım sektörünün geliştirilmesinde belirlenen amaç ve ilkeleri ortaya koymamız gerekmektedir.

Bu doğrultuda belirlenen temel politikalara paralel olarak, millî gelirde, istihdamda ve ihracattaki payları nedeniyle çok önemli bir sektör olan tarımda, Milliyetçi Hareket Partisi olarak, ülke hedeflerimizi vurgulamakta yarar görüyorum: Bunlar, kendi kendine yeterli olmayı ve insanımızın iyi ve dengeli beslenmesini sağlamak için üretimi artırmak ve çeşitlendirmek; sektörde çalışan nüfusun hayat standardını yükseltmek; ihracatı artırmak ve çeşitlendirmek; verimliliği sağlamak, kullanılan birim girdi başına üretimi artırmak; dolıyısıyla, ürünlerde maliyeti düşürmek; bitki, toprak ve su kaynaklarını tahrip etmeden en verimli şekilde kullanmak; doğal dengeyi bozmayacak ekolojik tarımı uygulamak, çevreyi kirletmeden ve ürünlerde zararlı kalıntılara meydan vermeden ürün yapmaktır. Bu hedeflere ulaşırken, öncelikle, verimlilik, sürdürülebilirlik, katılımcılık, örgütlülük ve saydamlık ilkeleri esas alınmalıdır.

Gelişmekte olan tüm ülkelere bakıldığında, aynı veya benzer amaçlar görülür. Ancak, ülkemizin ekonomik ve demografik gelişme seyrine göre, izlenen politikalarda, tarımsal verimin artırılması ve gıda üretiminin devamlı geliştirilerek iç pazarı karşılamak amacı öncelik olmalıdır. Hükümetimiz, bu sektörü ciddî olarak ele almakta; tarımda çağdaş yöntemleri de kullanarak etkin bir üretim planlamasını gerçekleştirme ve çiftçiye destek sağlayan kamu örgütlenmelerinde rasyonelliği geliştirici, çiftçi yararına gerekli düzenlemeleri yapma kararlılığındadır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; düne dönerek bir atıfta bulunmak istiyorum. 25 Aralık 1921 Gaziantep'in düşman işgalinden kurtuluş günüdür. Gaziantep'in kurtuluşunun 78 inci yıldönümünü, dün, bir kez daha, gururla idrak ettik. Bu vesileyle, Antepli Şahin'i, Karayılan'ı, Şehit Kamil'i ve bütün şehitlerimizi rahmetle anıyor, gazilerimize şükranlarımı sunuyorum. 25 Aralık Gaziantepli hemşerilerime kutlu olsun.

MHP GRUBU ADINA ALİ SERDENGEÇTİ (Manisa) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; görüşülmekte olan Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 2000 malî yılı bütçesi üzerinde Milliyetçi Hareket Partisi Grubunun görüşlerini sunmak üzere söz almış bulunmaktayım; bu vesileyle, Grubum ve şahsım adına hepinizi saygıyla selamlıyorum.

1980 sonrasında dünya genelinde yaşanan dönüşüm çerçevesinde, piyasa ekonomileri yapısal bir değişim sürecine girmiş, üretimde teknolojik yenilenme ve esneklik, bütünsel kitle anlayışı, kalkınmanın bilimsel ve teknolojik altyapısının oluşturulması, tüm ekonomilerde, temel özellikler halini almıştır. Bu kapsamda da iç piyasada dengelerin müdahalesiz oluşması, ihracata yönelme, karşılaştırmalı rekabet gücü bulunan alanların önceliği, teknolojiden verim artışı için yararlanma, tüm ülkelerin yeni sanayileşme stratejilerinde yer alan unsurlar olmuştur. İşte bu noktada, stratejinin sonuç vermesi için, siyasal ve ekonomik istikrarsızlığın mutlaka önlenmesi ve dışa açık yapısal değişikliğe gidilerek, makro ekonomik dengelerin kurulması, yeni anlayış temel şartları olarak öne sürülmüştür.

Türkiye’de de 1980 sonrasında dünya ekonomisiyle bütünleşme ve serbest pazar koşullarına göre yeniden yapılanma ana hedef olarak konulmuş; ancak, kısa dönemli istikrar arayışları için uygulanan politikalar ve malî endişeler nedeniyle de tüm topluma refahı yayacak, kalkınmada sıçrama yapacak ekonomik büyüme ve teknolojik yenilenme fırsatları tam olarak yakalanamamıştır.

Sanayileşme meselesinin alt başlıklarından olan ve Sanayi ve Ticaret Bakanlığının görev alanına giren bir diğer husus, imalat sanayii ve KOBİ olarak ifade edilen küçük ve orta ölçekli işletmelerin finansman ve organizasyon açısından desteklenmeleridir.

Refahın toplumsal tabanının genişletilmesi, sermayenin yaygınlaştırılması, işsizliğin azaltılıp istihdamın artırılması, ekonomik ve sosyal istikrarın sağlanması noktalarında çok önemli fonksiyon ifa eden KOBİ'ler de global krizden -maalesef- paylarını almışlardır. Bunun için, sorunlara karşı oluşturulacak uygulamalara kolaylıkla uyum sağlayacak ölçekte orta ve küçük işletmelerin geliştirilmesine ilişkin her türlü tedbir alınmalıdır. Sanayimizin yüzde 98'ini oluşturan küçük ve orta ölçekli işletmelere gereken önem verilmelidir.

Yine, hem küçük ve orta ölçekli işletmeleri hem de tüm sanayi işletmelerini ilgilendiren, organize sanayi bölgelerine yönelik bir yasa tasarısının Türkiye Büyük Millet Meclisinin gündeminde olduğunu biliyoruz. Uzunca bir süreden beri gündemde olan bu yasa tasarısının yasalaşmasıyla, hem sanayi işletmelerinin -önemli ölçüde de KOBİ'lerin- işyeri sorunları sağlıklı biçimde çözümlenebilecek, bu tür sanayi bölgelerinin kuruluş ve işleyişi hızlanacak hem de sağlıklı bir kentleşme politikasının uygulanabilmesine katkı sağlanacaktır. Aynı zamanda, sanayileşmenin yurt geneline dengeli bir biçimde dağılımı hususunda da, yasa, büyük faydalar sağlayacaktır.

Kuruluş, işleyiş ve denetim açısından Sanayi ve Ticaret Bakanlığına bağlı olan ve ülkemiz tarımı ve sanayii alanında piyasayı düzenleyici ve üreticiyi koruyucu çok önemli işlevleri bulunan Tarım Satış Kooperatifleri Birlikleri, 1993 yılına kadar, devlet adına Tarımsal Ürün Alımı yapmaktaydı. Ülkemizin tüm bölgelerine dağılmış 700 000'i aşkın kayıtlı ortağı olan, 16 birlik ve 330 tarım kooperatifinden oluşan bu kuruluşlar, iştigal konusuna giren ürünlerde, destekleme alımlarının kaldırıldığı 1994 yılından itibaren kendi nam ve hesabına alım yapmaktadır.

Pamuk, incir, üzüm, zeytinyağı gibi sanayi yönü bulunan ve çoğunlukla da ihracat imkânı olan bu ürünler için çiftçiye verilen destek, birliklere, 1995 yılından itibaren Destekleme Fiyat İstikrar Fonu kaynaklı yüzde 50 basit faizli kredi açılması şeklinde yürütülmektedir. Bu yılki uygulamalara bakılacak olursa, tarım satış kooperatifleri birliklerinin iştigal alanına giren ürünlerde 1999-2000 ürün alım döneminde 380 trilyon TL tutarında ürün alındığı görülmektedir. Elimizdeki bilgilere göre, bu alımlar için, son yıllarda olduğu gibi, yine Destekleme Fiyat İstikrar Fonundan birliklere kredi verilmiş ve bu kapsamda 125 trilyonluk kredi kullandırılmıştır. Üreticinin ürünlerinin alımı konusunda, Bakanlığın, 2000 yılı içinde de azamî gayreti göstermesi ve üreticimizin mağdur edilmeyeceği bir alım dönemi gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Tabiî ki, bu ürün alım konusunda, Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonunu idare eden Hazine Müsteşarlığının da kredi dilimlerini aktarması konusunda titiz davranması, üreticimizin emeğinin karşılığını bir an önce alması için yararlı olacaktır.

Tarım satış kooperatifleri birliklerinin sanayi tesisleri ve kooperatifçilik uygulamaları birbirinden ayrılarak birliklerin asıl amacı olan ortaklarına hizmet sunmaya yönelik kooperatifçilik çalışmalarına yoğunlaşması, sanayi tesislerinin ise işletmecilik ilkelerine uygun biçimde çalışmasının sağlanması gerekir. Ancak, tarımın desteklenmesi konusundaki bu uygulamalar, çiftçinin eline daha fazla para geçmesini sağlamadığı yönünde eleştrilere yol açmakta olup, bu konuda, üreticilerimize doğrudan gelir transferi sağlanması uygulamasına geçilmelidir.

Şekerpancarı alımı ve fiyat belirlemesi konusu da, üreticimizin dekteklenmesinde önem verilmesi gereken bir alandır. Hükümetin, 1999 yılı ürünü pancar fiyatını bir önceki yıla göre yüzde 64 artırarak 27 000 TL/kg olarak belirlemiş olması, pancar üreticisinin yüzünü güldürmüştür. Gerçekten, bu artış oranıyla enflasyonun üzerinde bir artış sağlanmış olduğu, bu fiyatın, aynı zamanda, Avrupa Birliği ülkelerindeki pancar fiyatına yakın olduğu görülmektedir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca, tüketicinin korunması, bu amaçla bilinçlendirilmesi, üretici ve satıcıların bu alanlarda denetlenmesi çalışmalarına oldukça önem verilmesi gerekmektedir. Tüketicinin korunması için yapılacak çalışmalar, hem üreticileri daha dikkatli, kaliteye önem veren bir biçimde üretim yapmaya zorlayacak hem de tüketicilerin mağdur edilmesini önleyecek olup, topluma iki yönlü faydası bulunmaktadır. Ayrıca, bu konuda, yasal ve idarî düzenleme ihtiyaçlarının, piyasalar takip edilerek anında giderilmeye çalışılması önem arz etmektedir; çünkü, piyasada, iyiniyetli olmadığı anlaşılan bazı firmaların bulunduğu, yazılı ve görsel yayın organlarında çıkan çeşitli haberlerden anlaşılmaktadır.

Bakanlığın görev alanına bakıldığında, ticaretin ve ticarî hayatın düzenli olarak işlemesine yönelik görevleri de olduğu görülmektedir. Şirketlerin, çeşitli oda, borsa ve birliklerin ve de kooperatiflerin, kuruluş, işleyiş ve denetimlerine ait işlem ve hizmetleri, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından yürütülmektedir. Bu açıdan bakıldığında, Bakanlığın, hem düzenleyici hem de önemli ölçüde denetleyici, bu kuruluşların çalışmalarını gözetici fonksiyonu olduğu anlaşılmaktadır.

Tüm bu hizmetleri yürütmekle görevli Sanayi ve Ticaret Bakanlığının bütçesine bakıldığında, bu yıl, toplam olarak yüzde 71,4'lük bir artış görülmektedir. Her şeye karşın, bu artışın da, sözü edilen hizmetleri yerine getirmekte yeterli olmadığı söylenebilecektir; ancak, bunu, ülkemizin 1999 yılı içinde yaşadığı üzücü deprem felaketi ve ülke dışından kaynaklanan ekonomik zorluklarla birlikte ele almak lüzumu vardır. Ayrıca, 57 nci hükümetin, bütçe açıkları ve enflasyonla mücadeledeki kararlılığı ve malî disiplini sağlama zorunluluğunu da eklemek gerekir.

Sözlerimi burada noktalarken, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı bütçesinin ülkemize ve milletimize hayırlı olmasını temenni ediyor, Yüce Meclisi saygıyla selamlıyorum. (MHP ve DSP sıralarından alkışlar)

Ülkemizde hızla artan nüfusun ortaya çıkardığı beslenme sorununun çözümü ve tarıma dayalı sanayimizin geliştirilmesi, birçok girdi yanında, özellikle toprak ve su gibi doğal kaynaklarımızın akılcı biçimde üretimde kullanılarak birim alandan en üst düzeyde verim alınması çalışmalarında başarılı olması talebi, bizleri, üretimin içinde bulunduğu çıkmazdan kurtulma görüntüsünü seyretmekten kurtaracaktır; çünkü, hâlâ ürünler tarlada çürümekte ve çiftçimiz, sadece yeteri miktarda üretim yapmaktadır.

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; geçmiş iktidarlar, yıllarca tarımı ihmal etmişler ve tarım darboğaza sokulmuştur. Çünkü, tüm dünya ülkeleri, kendi tarım sektörlerini koruyup kollarken ve her türlü desteklemeyi yaparken, Türkiye'yi yönetenler, tarımı, vahşi kapitalizmin acımasız koşullarına teslim etmişlerdir. Sonuçta tarım ve sektörü, giderek yoksullaşmıştır.

Üretim planlamasıyla, köylülerin ve çiftçilerin, iç ve dış pazar koşullarındaki beklentilerine göre, hangi ürün türlerine yöneleceklerini zamanında bilmeleri, ekim ve dikimde kayıp içerisinde olmalarını önler. Oysa, yıllardır istenilen bu çalışma hâlâ uygulamaya açılmamıştır; çünkü, tarımda kalıcı politikalar hâlâ oturtulmamıştır. Politikalar, oynak yapılarıyla, tarımın dibe vurmasına neden olmuştur. Oysa, tarım sektörü, sadece üreten değil, üretimden pazara kadar bütünlük arz eden, yalnız bırakılmış, sorunları çözülmemiş, orta yerde duran büyük bir gerçektir.

Ülkemizdeki bir diğer acı gerçek ise, üretim planlamasının olmayışı ve biyolojik çeşitliliğin gereği gibi korunamamasıdır. Bu nedenle, ülkenin geleceği ve ekonomisi açısından büyük önem taşıyan tarımsal potansiyeli yüksek arazilerin korunmasını sağlayacak ve ülkemiz ekonomisi için büyük önem taşıyan endemik türlerin yurt dışına izinsiz çıkmasını önleyecek önlemlerin alınmasında, 21 inci Yüzyılda bize çok daha fazla görev düşmektedir.

Ayrıca, gerek özel kuruluşların gerek kamu kuruluşlarının, hastalıklara dayanıklı, verimi yüksek, ülkemiz yetişme koşullarına uygun tohumları yetiştirmek için yapacakları araştırmalar da desteklenmelidir. Bu konuda, teknolojik ithalata da devlet desteği sağlanmalıdır. Söz konusu bu uygulamalar 2000'li yıllarda da sürdürülmelidir.

İşte, 21 inci Yüzyıla başlarken üzerinde özenle durulması gereken konular bunlardır. Hükümetimiz, bu doğrultuda çalışmalarına devam edecektir. 1999 yılının son altı ay gibi kısa bir döneminde, Tarım ve Köyişleri Bakanlığımız, en çok, bu konuların önçalışmalarını yapmıştır. Tarımsal üretimden sorumlu Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, çiftçi birliklerinin desteklenmesinde devredışı kalmış, bu yetki başka bakanlıkların bünyesine verilmiştir. Hiç şüphesiz ki, böyle bir yapılanmayla hiçbir yere varılamayacaktır.

Yine, ekonomimizin büyük ölçüde tarım ve hayvancılığa dayandığı ülkemizde, hükümet, hayvancılığı yeniden geliştirerek, damızlık, yapay tohumlama, besi kredilemesi ve benzeri birçok programı uygulayarak, bazı yasal düzenlemeler de getirmelidir. Bu nedenle, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı bünyesi içerisinde veteriner işleri genel müdürlüğünün kurulmasında, kesinlikle zorunluluk vardır. Türkiye Ziraî Donatım Kurumu gibi kamu kuruluşları ise, özelleştirilerek, ülke üreticilerine desteği sürdürülmelidir. Hastalık ve zararlılardan olan ürün kayıplarını, dolayısıyla, ekonomide oluşacak kayıpları en az düzeye indirebilmek için Ziraî Mücadele Genel Müdürlüğünün kurulması, yine, kesinlikle gereklidir. Kısacası, çarpık yapılaşmayı tarımın lehine, 21 inci Yüzyıla başlarken, ivedilikle düzeltmeliyiz.

Ülkemizde organik tarıma yöneliş, 1984-1985 yıllarında başlamış. 1994 yılında, Bitkisel ve Hayvansal Ürünlerin Ekolojik Metotlarla Üretilmesine İlişkin Yönetmelikle üretimin kuralları belirlenmiş ve yasal sorumluluklar Tarım ve Köyişleri Bakanlığına verilmiştir. Ancak, buradaki en büyük sorun, yönetmeliğin bir kanuna dayanmamasıdır. İvedilikle, tarımsal ürünlerin ekolojik metotlarla üretilmesine ilişkin kanunun çıkarılması gerekmektedir. İnsan sağlığına değer veren, saygı gösteren, ekolojik tarım projeleri üreten firmalarla yurt içinde ve yurt dışında yapılacak ticarî ve teknik işbirliği ise desteklenmelidir.

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; toprak ve su kaynaklarımızın geliştirilmesi, korunması ve etkinliğinin artırılması konusunda, uygulama ve araştırma çalışmalarını büyük özveri ve başarıyla yürüten Toprak-Su teşkilatının, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü bünyesinden arındırılarak içinden geldiğim bu köklü teşkilata eski işlevinin kazandırılması, bu dönemde ivedilikle ele alınmalıdır.

Ülkemizde toprak muhafaza çalışmalarına verilen önem, bir ölçüde hükümet programlarına bağlı kalmıştır. Birinciden yedinciye kadar beş yıllık kalkınma programlarının uygulanmasından önce, toprak ve su muhafazası hizmetleri münferit özellikler göstermekteydi. 1960'lı yıllarda Toprak-Su tarafından havzalarda geniş teraslama çalışmalarına yönelinmiş, erozyon tehlikesi bu yıllarda en az düzeye indirilmiştir. Konya-Karapınar, Çumra Ovası çöl olmaktan kurtularak, ürün verir hale getirilmiştir. Toprak-Su'yun bu çalışmaları, rüzgâr erozyonu ve sonuçları olarak dünya literatürlerinde yer almıştır.

Yine, ülkemizde, bu yıl arzu edilmeyen bir felaket yaşadık; deprem. Milletçe üzüntüsünü de çektik. Nüfusun hızla artması, modern tarım tekniklerinin yanlış biçimde uygulanması toprak bozulmasına hız kazandırdığı için, 1966-1971 yılları arasında, bilimsel düzeyde hazırlanan erozyon haritasının, Toprak-Su'yun kurulması sonucu kısa süre içerisinde yenilenmesinin ise şart olduğu bir gerçektir; çünkü, özellikle, deprem gibi doğal afetlerin zararlarının azaltılması yönündeki çalışmaların yoğunlaştırılmasını ve bu konulara daha çok özen gösterilmesini zorunlu kılmaktadır. Bu nedenle, dış ülkelerde geniş uygulama alanları bulan, bir hayli geliştirilen "coğrafî bilgi sistemi" gibi yeni teknolojilerden yararlanma, ülkemiz için de gerekli hale gelmiştir.

Biz, bu yılı "topraksızlanmama yılı" olarak kutlamak istiyoruz. Miras hukukumuzdaki bazı zorunluluklar nedeniyle, bugün, çiftçilerimiz, zararını bildikleri halde, dik eğimli arazilerde eğim yönünde tarımsal işlemler uygulamakta, erozyona açık davetiye çıkarmaktadırlar. Bu ise, mevcut miras hukukunun değiştirilmesi ve toprak yasasının gereksinimlerini gündeme getirmektedir.

Bütçemizin, ülkemize hayırlı olması dileğiyle, Yüce Meclisi saygıyla selamlıyorum.

DSP GRUBU ADINA AHMET ARKAN (Kocaeli) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Sanayi ve Ticaret Bakanlığımızın 2000 yılı bütçesiyle ilgili Demokratik Sol Parti Grubunun görüşlerini sunmak üzere söz almış bulunuyorum; Grubum ve şahsım adına, Yüce Meclisi, bizi izleyen halkımızı ve medyanın değerli mensuplarını saygıyla selamlıyorum.

Değerli milletvekilleri, önümüzdeki yüzyılda, dünya ekonomisinde büyük değişimler yaşanacaktır. Dünya ekonomisinin merkezi, tüm ileri ülkelerin, gelişmiş ülkelerin görüşlerine göre, Asya-Pasifik olacaktır; ayrıca, Avrasya, bugünkünden daha büyük önem kazanacaktır. Dünyadaki bu tür yeni oluşumlar Türk sanayiinin de yeniden yapılanmasını mecbur kılmaktadır. İşte, bu noktada Türkiye, konumunun sağladığı avantajları, yetişmiş insangücünü, kurulu sanayiini ve yüksek girişimcilik ruhunu, bilgi ve teknolojiyle yoğrulmuş yaratıcılığıyla destekleyerek, 21 inci Yüzyılda dünyanın büyük ekonomik gücünün bir parçası olma imkânını değerlendirmelidir. Kendisinden beklenen budur; bizlerin de hedefi bu olmak zorundadır.

Geçmişe dönüp baktığımızda, tabiî ki, yıllarca izlenmiş olan kapalı ekonomi anlayışının, dünyayla entegrasyon yönünden yarattığı ciddî engeller olmuştur. O günkü koşullar da, böyle olmayı biraz zorlamıştır. O günkü koşullarda, bu bir mecburiyetti; ancak, korumacı yaklaşımdan rekabete dayalı yeni düzene geçerken, birkısım olumsuzluklara rağmen özel sektörün kısa sürede bunu başarabilmesine karşın, izlenen politakalar ve siyasal tercihler, maalesef, bunun kamusal boyutunun gerçekleşmesini geciktirmiştir ve bugünkü iç borçlanmanın temel nedeninin kamu açıklarının kapatılma mecburiyeti olduğu hepinizce malumdur ve apaçık ortadadır. 57 nci cumhuriyet hükümeti bu gerçeğin farkındadır ve bunun gereğini hızla yapma kararlılığındadır; gerekli adımları da, bu Yüce Meclisin çıkarmakta olduğu yasalarla, hızla atmaktadır.

Değerli arkadaşlarım, geçtiğimiz yıllar itibariyle yol boyu yaşanan sıkıntılar ve bunların nedenleri vardır. İzninizle, bunlara kısmen değinmek istiyorum. Günümüz dünya ticaretinin en belirgin özelliği, tarife duvarlarına dayalı korumacılık anlayışı yerine, uluslararası rekabete dayalı ve adına kısaca piyasa ekonomisi dediğimiz liberal ticaret anlayışının benimsenmiş olmasıdır. Ancak, geçtiğimiz dönemlerde liberal ticaretin ne olduğu konusunda farklı düşünceler içinde olmamız, maalesef, piyasadaki denetimsizlik, yüksek faiz, ithalat ve gümrük politikalarındaki yanlışlar gibi hatalar, ülkemizde haksız rekabet ortamı yaratmış ve araştırma geliştirme yapma noktasına gelmiş, uluslararası rekabet gücüne ulaşmış sanayilerimizi dahi zora sokmuştur. Özel sektör yatırımlarında, maalesef, son iki yıldır duraklama yaşanmaktadır.

Bugüne kadar bu anlayışla yapılmış bazı uygulamalar vardır; ancak, bu uygulamalar sırasında da, olağanüstü hal bölgelerine sağlanan avantajlar gibi, birkısım, maalesef, izafî değerlenlendirmeler yüzünden yapılan yanlışlarla, gerek içpazarda gerekse ihracatta haksız rekabet ortamı yaratılmıştır; iller arasında gelir bozuklukları oluşmuş, hatta artırılmıştır.

Değerli milletvekilleri, bugün dünyanın en gelişmiş ülkeleri dahi, kendi kurulu sanayilerini korumaktadır. Ayrıca, çeşitli adlar altında, onların gelişmesini ve dünya rekabetinde üstünlük sağlamasını desteklemektedir. Zira, toplumsal barışın, gelir dağılımındaki hakça paylaşımın ve gelişmişliğin yegâne aracı üretimdir. Bundan dolayıdır ki, yerli üretimin tüm topluma mal edilmesi, bu konuda ulusal bir seferberlik yapılması ve en önde, başta, kamu alımlarında gerçek önceliğin yerli ürünlere verilmesi şarttır.

Bakın, Büyük Önder Atatürk, 30'lu yıllarda şu sözü ifade ediyor: "Çalışmadan, yorulmadan, öğrenmeden rahat yaşama yollarını aramayı itiyat haline getirmiş milletler, evvela haysiyetlerini, sonra hürriyetlerini ve daha sonra istiklallerini kaybetmeye mahkûmdurlar." Hiçbir ülke, paradan para kazanma anlayışıyla çağdaş ülke konumuna gelemez; onun için, toplum bu hastalıktan kurtarılmalıdır.

Uzakdoğu krizinin ülkemize olan etkilerinin azalması ve özellikle, 57 nci hükümetin aldığı 9 Aralık 1999 kararları, 2000 yılında sanayi yatarımlarında önemli hareketlenmeleri beklememize neden olmuştur. Bu kararlar, ödün verilmeden uygulanabilir ve toplumca da doğru anlaşılıp desteklenirse, üç dört yıl içinde, enflasyon zinciri kırılacaktır. İşte, bu noktada, Sanayi ve Ticaret Bakanlığımız, uygulanabilir ve süreklilik arz edecek sanayi ve üretim politikalarını ve ilgili kurumlar da, bunu destekleyecek bilgi ve teknoloji politikalarını acilen tarif etmelidir. Etkileşim içinde olan tüm kurumlar, omuz omuza, aynı inanç için mücadeleyi sürdürmek zorundadır; koordinasyon olmazsa, hiçbir şey olmaz.

Türkiye'nin gerçek üretim kabiliyeti tespit edilip, KOBİ'lerimizin sorunlarını da dikkatle değerlendirilerek, onların yönetim, teknoloji, üretim, pazarlama vesaire gibi meselelerine bir program çerçevesinde destek verilmelidir.

Türkiye'nin öncelikli sektörlerine, yani savunma sanayiinden elektronik sanayiine, otomotiv ana ve yan sanayiinden makine imalat sanayiine ve dünyadaki en yeni sektörlerden biri olan yazılım sektörüne gerekli ihtimam gösterilmelidir. Zira, devlet, geçmişte, bu sektörlere geniş destek ve emek vermiştir; bir yerde, geleceğimiz için bu sektörlere umut bağlanmıştır. Gelişme süreci içinde, bu sektörler güçlü değilse, istihdam ve döviz kaybımız büyük olur; güçlüyse, her iki konuda da büyük artılar yaratılır.

Kaynak israfını önleyecek destekleme politikaları ile ortak aklı önplana çıkaran örgütlü ve katılımcı yaklaşımla, bir başka deyimle, gelişmiş Avrupa ülkelerinin ta İkinci Dünya Savaşı sonrası o ağır faturayı ödedikten sonra hızla toparlanmak için başlattıkları uzlaşma kültürünün en güzel örneği olan sivil katılım ağırlıklı bölgesel ekonomik, sosyal konseyler hızla oluşturulmalıdır. Bu, köklü bir değişim olacaktır. Böyle bir değişimi başarmanın birinci şartı, süreklilik arz eden politika oluşturma, danışma ve karar alma süreçlerini geliştirmektir.

İşte bu süreçte, eğitimden, teknolojiye toplumu bilgilendirmek ve yönlendirmek için kurulmuş kamu niteliği taşıyan tüm özerk kurumları siyasî müdahalelerden ve yapılanmalardan da uzak tutmak, başarı için şarttır. Kalıcı sonuçları uzun vadede alınabilecek bilgi, teknoloji ve ekonomi politikalarının süreklilik arz edebilmesi, bu konudaki karar ve uygulama birimlerini siyasî spekülasyonlardan uzak tutabilmekle mümkündür.

Geçtiğimiz yıl, Tarım Bakanlığı bütçesi üzerinde yaptığım konuşmada, konuşmama aynen şöyle başlamıştım: "Eğer, bir ülkede, nüfusun yaklaşık yüzde 40'ının, iktisaden faal nüfusun yaklaşık yarısının istihdam edildiği veya ediliyor görüldüğü bir sektörün millî ekonomiden aldığı pay yüzde 10'lar düzeyindeyse, bu sektör, sadece problemlerle boğuşuyor, can çekişiyor ve gerçek bir ekonomik kalkınmaya, gelişmeye tam bir engel teşkil ediyor demektir" ve yine aynı konuşmada "Şayet, önümüzdeki birkaç yıl içerisinde, tarımı ciddî manada yeniden yapılandıramazsak, bu keşmekeşliğe bir son veremezsek, milletimizin millî ve insanî olarak en sağlam damarını teşkil eden köylümüzün, çiftçimizin hayat standardını yükseltip ekonomiye kazandıramazsak, korkarım ki, gelişmiş ülkeler kervanından tamamen koparız ve 2000'li yıllara, sadece çiftçimizi değil, Türkiye'yi de boynu bükük sokarız" demiştim.

Bu ülkede yaşayan herkes, siyasetçisi, bürokratı, bilim adamı çok iyi bilmelidir ki, Türkiye'nin halihazırdaki en büyük problemi, ister fert bazında ister bölge bazında ister sektör bazında olsun, gelir dağılımındaki uçurumdur. Bu ülkede, her geçen gün, geniş kitleler daha çok açlığa mahkûm edilirken, nüfusun çok önemli bir kısmını teşkil eden bir sektör, tarım sektörü yok olurken, ülke gelirinin büyük kısmını küçük bir grup alıp götürmektedir. Fakir çoğunluk, zengin azınlık, ortadireği yok olmuş bir Türkiye!

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; bugün, tarımda, bırakın köklü yapısal değişiklikleri gerçekleştirmeyi, mevcut bozuk yapı çiftçinin aleyhine gitgide daha da bozulmuş, tarım tamamen kendi kaderine terk edilmiştir.

Bu cümleden olmak üzere, işte buğday üreticisinin hali: Bu yıl içerisinde gerçekleşen buğday fiyatları, hükümetçe açıklanan taban fiyatlarının çok altında seyretmiştir, neredeyse 1998'in fiyatlarının altına düşmüştür. 80 000 lira olarak açıklanan birinci sınıf ekmeklik buğday fiyatı, uzunca bir süre 57 000-60 000 liraya düşmüş ve orada kalmış; çiftçi, buğdayını elinden çıkardıktan sonra, bugün de 100 000 liraya çıkmıştır; tam bir soygun düzeni! Tarımsal girdi fiyatlarının yüzde 100, yüzde 200 arttığı bir yılda, eğer buğday fiyatları reel olarak yerinde saymışsa, bu üreticinin halini, varın siz düşünün! Bu durum, Toprak Mahsülleri Ofisinin piyasayı düzenlemek adına, âdeta çiftçiyi tüccara ezdirmek şeklinde cerayan eden beceriksiz politikalarının sonucu olmuştur. Eğer rakamlar doğruysa, TMO'nun, bugün, görev zararı 1 katrilyon, günlük faiz ödemesi 2 trilyondur; yani, TMO, hem kendisi batmakta hem de üreticiyi batırmaktadır.

Aynı basın toplantısında, açıklanan fiyatların dünya fiyatlarının üzerinde olduğu ve bu suretle buğday üreticisinin korunduğu, övünülerek ifade edilmiştir; doğrudur; ancak, soruyorum: Tarımsal girdi fiyatlarının dünya fiyatlarının çok üzerinde olduğu bir ülkede -mazot fiyatı, bunun en tipik örneğidir- bu, acaba neyi ifade eder?

Sayın milletvekilleri, patatesten buğdaya, pancara, etten süte kadar, durumu iyi, bu fiyat ve politikalardan memnun olan, mağdur olmamış bir tek üretici kesimi gösterilemez.

Rakamları yanlış almadıysam, Fiskobirlik'in fındık bedellerinden dolayı çiftçiye borcu 95 trilyon. Deprem bölgesindeki fındık üreticisi perişan. Çayda birinci sürgün olarak mayıs ayında alınan ürün bedelleri yeni ödenmiş, ikinci ve üçüncü sürgün bedeli olarak Çay-Kurun 80 trilyon borcu beklemekte. Şekerpancarında, Anasol-D zamanında başlayan anlamsız ve haksız kota uygulaması aynen devam etmiş; özellikle Doğu Anadolu Bölgesi gibi -altını çizerek ifade ediyorum- teknik ve ekonomik olarak alternatifsiz bir şekilde pancar üretimine mahkûm, endüstri bitkisi, çapa bitkisi olarak yegâne bitkinin şekerpancarı olduğu bu bölgemizdeki çiftçiler perişan edilmiştir. Hiç olmazsa, bu uygulamadan bu bölgelerimiz istisna tutulabilirdi.

Şekerpancarı üreticisine ödenmesi gereken 392 trilyon liranın bugüne kadar yüzde 40'ının ödenmiş olması gerekirken, ancak yüzde 23'ü, o da dört ay gecikmeli olarak ödenebilmiştir. Yüzde 17 söküm avansı henüz ödenmemiştir. Pamuk ve üzümdeki durum farklı değildir.

Enflasyonun yüzde 70'lerde olduğu, faizlerin yüzde 100'lerin altına düşmediği bu ülkede, 1998'deki et fiyatları ile 1999'daki et fiyatları neredeyse aynıdır. Et ve Balık Kurumunun 1998 yılı sonu fiyatı, birinci kalite karkas et için 1 600 000 lira civarındadır; 1999 yılında, bir yıl sonra, bugün, 1 800 000 liradır. Bu fiyatın, bu uygulamanın, bu politikanın, bu ülkede hayvancılığın ölüm fermanı olduğunu bilmeyen bir tek kişinin olduğunu zannetmiyorum.

Hayvancılıkta, bugün, destekleme bir yana, âdeta çiftçinin hakkı gasp edilmektedir. Bugün, fiyat ve pazar oluşturmada az çok rol sahibi olan Et ve Balık Kurumu, neredeyse tamamen devre dışıdır ve hayvancılık kendi kaderine terk edilmiştir. Halbuki, ülkemizde, Doğu Anadolu başta olmak üzere birçok bölgemizde, kaynakları ve doğası itibariyle hayvancılık en önemli geçim kaynağıdır ve âdeta bu bölgelerimiz hayvancılığa mahkûmdur; çarşı ve pazardaki paranın tek kaynağı hayvancılıktır. Hayvancılığı yöre ekonomisinden çıkardığınız zaman, orada, tamamen bir ölü şehir, bir ölü ekonomi bırakırsınız.

İki yıldan beri süregelen, ancak son birkaç aydan beri kısmen durdurulan, hastalık riski dahil her türlü olumsuzluğu taşıyan kaçak et girişi, hayvancılıktaki perişanlığın tuzu biberi olmuştur. Bugün hâlâ, sadece doğudan değil, batıdan da kaçak et girişi yapılmaktadır. Zaten, iç piyasadaki bu fiyat rezaletinin başka bir açıklaması da olamaz. Buradan açıkça ifade ediyorum, böyle devam edilirse, bundan sonra, bu ülkede, kimse ahırına hayvan bağlamayacaktır ve önümüzdeki yıl, Türkiye'yi, bu manada, tarımsal üretimde ciddî bir felaket beklemektedir.

Türkiye'nin, geçmiş iktidarlar döneminde yürüttüğü, iyi veya kötü yürütmeye çalıştığı ve üreticiye, hayvancıya nefes aldıran, sıfır faizli, yüzde 20 faizli, besicilik, süt sığırcılığı projelerinden, 100 X 2 projelerinden, bugün, eser bile kalmamıştır. Başlanmış olanların devam etmesi konusunda bile, çok büyük bir zafiyet gösterilmektedir.

Bugün, Türkiye'de, zaten, direkt ve endirekt destekleme diye bir şey kalmamıştır. Bakın, DYP iktidarları döneminde yüzde 50 olarak verilen gübre desteği, normal ortalaması olarak yüzde 20'lere, bazı gübrelerde yüzde 14'lere düşmüştür. Bunu da, zaten, devlet, KDV olarak üreticiden geri almaktadır. Yine, 1995 yılında, Para Koordinasyon Kurulu kararıyla, 6 000 lira olan süte, 3 000 liralık, yani yüzde 50 –yanlış duymadınız; yüzde 50– olan destekleme, bugün yüzde 5'lere düşmüştür. Bırakın sütte desteklemeyi –çok çarpıcı bir ifadede, bir açıklamada bulunmak istiyorum– bugün, OECD ülkeleri içinde, bitkisel ürünlere az çok destek verirken, hayvancılığa ve hayvansal ürünlere destek vermeyen tek ülke Türkiye'dir. 1995'ten, 1997 Haziranından itibaren, aşağı yukarı, Türkiye'deki süt fiyatları yerinde saymış ve artmamıştır. Halbuki, aynı dönemde, yem fiyatı yüzde 212 artmıştır. Burada bu çarpık durumun en önemli nedeni, süttozu ithalatıdır; süttozunun da, süttozu olarak ithalatı değil "buzağı maması" adı altında, sıfır gümrük faizli ithalatıdır. Bunu, teknik olan arkadaşlarımız, konuya kafa yoran insanlar, gayet yakından bilmekte ve takip etmektedirler.

Değerli milletvekilleri, tarım kredi faizlerinden fazla bahsetmek istemiyordum; ama, kısaca arz etmek istiyorum. Anasol-D'nin göreve başlarken yaptığı ilk uygulama, tarım kredi faizlerini yükseltmek olmuştu; bu uygulamaya, bu hükümet zamanında da aynen devam edilmektedir. Bugün, faizlerin düştüğü bir ortamda, kredi faizleri, çok yüksek faizlerdendir ve tarımsal kredi kullanacak çiftçi de zaten kalmamıştır.

Son olarak, hükümetin 21 Aralık 1999 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan kararıyla, 2000 yılında çiftçi ve esnafa kullandırılacak kredilerin, ilgili bankaca aktarılan plasmanların yüzde 55'ini geçemeyeceği karara bağlanmış; yani, 2000 yılında, çitfçi ve esnaf, 1999 yılında kullanılan kredinin ancak yarısı kadar kredi kullanabilecektir. Bir taraftan yükselen kredi faizi, diğer taraftan daralan kredi limiti, 2000 yılında ise yine bu durumun faturasını en ağır şekilde ödeyecek çiftçi ve esnaf kesimi!..

Değerli milletvekilleri, bu anlayışı, bu durumu anlamak mümkün değildir. Görünen o ki, Anasol-D'nin anlayışı, o dönemin bir sayın bakanının ifadesiyle "tarımsız, bu ülkenin daha iyi idare edileceği" şeklindeydi. Öyle görülüyor ki, bugünkü hükümet de bu anlayışı paylaşmaktadır. Zira, 2000 yılı bütçesine baktığımız zaman, önümüzdeki yıl öngörülen en fazla fiyat artışı yüzde 20; tarımsal desteklemelerden, zaten, son derece, artık, kaldırılmış denilebilecek raddeye indirilmiş bir çarpık durum...

Hepinizin çok iyi bildiği gibi, Avrupa ülkeleri, kendi tarımlarını ciddî şekilde desteklemektedirler. Birlik mevzuatının yarısından çoğu tarımla ilgilidir ve tarım, Avrupa Birliğinin en önemli konusudur. Bir başka gerçek, bugün, dünyanın sanayi devleri, en çok sanayileşmiş 7 ülkesi, tarımlarına en çok destek veren ülkelerdir. Artık, bugün, Avrupa Birliği ülkeleri bile, 45-50 milyar ECU'lük desteği, oluşturdukları fondan Birlik ülkelerine verirken, Türkiye'ye, Avrupa Birliğinin ve IMF'nin tarımsal desteklemelerinin kaldırılması şeklindeki şartları, dayatmaları ve hükümetin de bunu benimseyerek, desteklemelerin kaldırılması konusunda...

Değerli milletvekilleri, burada bir hususu arz etmek istiyorum. Bugün, enflasyonu çok düşük olan ülkeler ile Türkiye tarımını mukayese etmek ve yarıştırmak mümkün değildir. Elbette, ben de biliyorum ki, nüfusunun yarısını hâlâ toprakta barındıran bir ülke, artık, kalkınmış olamaz; yani, nüfusunun yarısını toprakta barındırıp da kalkınmış tek bir ülke gösterilemez. Elbette ki, tarım nüfusu azaltılmalıdır; ama, bugünkü şekilde, sağlıksız, âdeta bu kesimi ürküterek, korkutarak terk ediş şeklindeki bir uygulama son derece yanlıştır.

Burada bir hususu son olarak ifade edip, saygılarımı sunmak istiyorum: Batı demokrasilerinde olduğu gibi, bu ülkede sağlıklı bir demokrasi ve ciddî bir çiftçi örgütlenmesi olsaydı, bu ülkede üreticiler, hükümetler tarafından bu kadar kolay ezilemeyecekti. 300-500 üyesi olan sivil toplum örgütleri ve odalar bile, kendi mensuplarının menfaatlarını korumanın yanında, Türkiye politikasını ve ekonomisini yönetme ve yönlendirmede etkili olurken, 20 milyonluk bu büyük kesimin sesi bile duyulmamaktadır. Bu bakımdan, yetiştirici birliklerinin kurulması, bu konuda yapılacak müspet çalışmaların başında gelmektedir ve bu konuda hükümeti uyarıyorum ve bu çalışmayı yapmasını diliyorum.

Değerli milletvekilleri, 20 nci Yüzyılın ikinci yarısındaki gelişmeler, dünyanın, sanayi toplumundan bilgi toplumuna geçişinin habercisi olmuştur. Doğaldır ki, 21 inci Yüzyıla damgasını vuracak temel unsur da, bilgi ve teknoloji olacaktır. Bilgi ve teknoloji çağı olacağından kuşku duyulmayan 2000'li yıllardaki Türkiye'nin sanayiyle ilgili Bakanlığı, bilgi ve teknoloji üretiminin önündeki engelleri ortadan kaldıran, bilginin üretildiği merkezlerle -yani üniversitelerle- uygulandığı alanları -yani sanayi kuruluşlarını- bir araya getiren organizasyonu gerçekleştiren, sanayinin beyni olan bir bakanlık olmalıdır.

Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, görev alanı, teşkilatı ve bağlı kuruluşlarıyla, çok geniş bir alanda, toplumun hemen tüm kesimlerine hizmet sunmaktadır. Bakanlığın hedef kitlesi, kuruluş kanununda sınırları açıkça belirlendiği üzere, sanayi işletmeleri ve öncelikle küçük ve orta ölçekli sanayi kuruluşlarıdır, esnaf ve sanatkârlardır, çiftçidir ve tüketicidir. Bu bakımdan, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, sanayicilerin, tacirlerin, esnaf ve sanatkârların ve çeşitli meslek kuruluşlarının bakanlığı olmalıdır; onların, üretimden, ticaretten, teknik işlerden kaynaklanan problemlerine çözüm üretebilen, özel sektör ile devlet arasında koordinasyonu sağlayan, yasal ihtiyaçlarına cevap verebilen, yönlendirme yapabilen bir bakanlık hüviyetine tekrar kavuşmalıdır.

Küresel politikaların benimsendiği, siyaset politikalarının ortadan kalktığı, bilim ve teknolojinin sınır tanımadığı bir dünyada yaşıyoruz. Hiç şüphesiz, dünya ekonomisine entegre olan, Avrupa Birliğine uyum çerçevesinde dışa açık, rekabet gücü yüksek ve ihracata dönük hammadde ve insan kaynaklarının değerlendirildiği bir sanayi yapısının oluşturulması, ülkemizin geleceği açısından çok büyük önem taşımaktadır. Türkiye'nin kalkınması, hiç şüphe yok ki, sanayileşmesine bağlıdır. Temel hedef, sanayileşerek kalkınma olmalıdır.

Kalkınma, ülkeyi zenginleştirme, daha yüksek bir refah seviyesine ulaşma, daha medenî bir sosyal yapıyı elde etme gayeleri, sanayiden ayrı düşünülemez. Sanayi, maddeye, insan aklı ve emeğiyle, daha fazla bir değer kazandırma meselesidir. Türkiye'nin tercihi, dünya şartlarına uygun bir sanayileşme olacaktır. Rekabet gücü olan bu sanayi, kapasitesi, teknolojisi, maliyeti dünya şartlarına uygun kurulmuş bir sanayidir. İstihdam yaratan, özellikle işgücü yoğun sanayi, dışticaret hacmi ve ihraç imkânı yaratacak bir sanayi, modern ilim, teknoloji ve sevkî idareyi Türkiye'ye getiren bir sanayidir; özel himayelere, sunî desteklere muhtaç olmaksızın yaşama gücü olan bir sanayidir. Daha fazla istihdam imkânı, daha yüksek gelir imkânı, sanayileşme sayesinde elde edilebilecektir. Sanayileşmenin ana hedefi, daha fazla üretim, bu sayede hayat standardının yükseltilmesi ve refahın tabana yayılmasıdır. Yatırım şarttır. Yatırım olmazsa, büyüme olmaz. Büyüme olmazsa, refah olmaz. Yatırım yaparken de, rekabet edilebilir yatırım lazımdır; bu kaçınılmazdır. Üretilen mal, dünya pazarlarına çıkabilmeli ve alıcı bulabilmelidir. Bunun için, gerek mal gerek hizmet üretiminde standartlara uygun, kaliteli, düşük maliyetli ve verimli üretim zorunludur.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; kalkınmanın ve gelişmenin yolu üretimden geçer. Üretmeyen toplumların kalkınması ve güçlü olması da mümkün değildir. Son üç yıldır uygulanan yanlış ekonomik politikalar, üretimi değil, repo, faiz gibi rant gelirlerini teşvik etmiş; bu durum da, sanayi kalkınmasını engellemiş, işsizliği artırmış, emek ve sermaye faize mahkûm edilmiştir. Ekonomik sorunlar giderek artmıştır. Sanayicisi, çiftçisi, üretemiyor ya da ürettiğini satamıyor, pazarlayamıyor, ürün bedelini alamıyor, ihracat yapamıyor. Sonuç; üretemeyen ve küçülen bir ekonomi. Böylece, ekonomi tahrip edilmiş, piyasalar durmuş, işyerleri ve şirket kapanmaları hızla artımış, senet protestoları yüzde 150'yi aşmıştır. Kredi faizleri yükselmiş, âdeta rant ekonomisi özendirilmiş; buna karşılık, sanayiciler, yatırımlardaki riskleri göze alamadıkları için, ellerindeki nakitlerini kamu kâğıtlarına yatırmaya başlamışlardır. Bu sistemle, yatırımların ve üretimin artması mümkün değildir. Nitekim, son üç yılda sanayi üretimi düşmüştür.

Mutfaktaki yangın her geçen gün artmakta, piyasa, hayat pahalılığı, gün geçtikçe içinden çıkılmaz bir hal almaktadır. Ekonomideki kriz nedeniyle, çiftçi perişan, işçi perişan, memur perişan, emekli, dul ve yetim perişan, sanayici perişan, esnaf ise can çekişmektedir. Bugün, siftah etmeyen ve bu nedenle vergisini ödeyemediği için iflas edip, işyerini kapatan binlerce esnaf vardır. Esnafın tek güvencesi olan Halk Bankasının kredi faizleri, masraflarıyla birlikte, yüzde 80'lere çıkarılmıştır. Kredi kullanamayan esnaf, aldığını satamıyor, sattığı malın yerine yeni mal koyamıyor, borcunu ödeyemiyor. Esnaf ve sanatkârların günün ekonomik koşullarına ayak uydurabilmesi için, esnaf kredi limitleri artırılmalı ve yeterli finansman sağlanmalıdır.

Sanayi ve Ticaret Bakanlığı bünyesindeki birlikler, ülkemizin tarım ve sanayi alanında piyasayı düzenleyici, üreticiyi koruyucu önemli ve ağırlıklı işleri bulunan kuruluşlarımızdır; çeşitli alanlarda alım yaparak, geniş bir alanda faaliyet sürdürmektedirler. Bugün artık birlikler, ekonomiye katkı sağlayan kuruluşlar olmak mecburiyetindedir; idarî ve malî yapıları güçlendirilmeli ve yeniden yapılandırılmalıdır. Nüfusun yarıya yakınının üretici olduğu Türkiye'de, çiftçi, hem desteklenmeli hem de birliklerce değerlendirilerek ürünleri ihraç edilmeli ve sanayide kullanılmalıdır. Bu birliklere, başka yere satış imkânı olmadığı için, ürünlerini satmak zorunda kalan milyonlarca çiftçimize ürün bedelleri peşin olarak ödenmelidir. Oysa, bugün, çiftçi, ödemeler yönünden fevkalade mağdurdur, teslim ettiği ürün bedelleri ödenmemektedir. Üretici perişandır.

Kuruluş kanunuyla, küçük sanayi sitesi ve organize sanayi bölgelerinin desteklenmesi, kredilendirilmesi ve çeşitli kuruluşlarla koordinasyon sağlanması konusunda Sanayi ve Ticaret Bakanlığımız yetkili kılınmıştır. Bugün, ülkemizde, başta küçük işletmeler olmak üzere, esnaf ve sanatkâr kesimi, oldukça dağınık bir yapıda, her türlü sağlık koşullarından ve çağdaş ticaret anlayışından uzakta, mahalle ve sokak köşelerinde sıkışıp kalmış dükkân ve atölyelerde, zor şartlarda üretim yapmaya çalışmaktadır. Soruna en etkili çözüm yolu, sanayi siteleridir. Küçük sanayi siteleri, bölgesel ihtiyaçların karşılanmasında istihdam imkânlarının artırılıp, işsizlik, çarpık kentleşme ve çevre sorunlarına çözüm bulunmasında büyük rol oynamaktadır. Şehirlerde derme çatma, kötü ve sağlıksız koşullardaki işyerleri yerine, ucuz kredi destekli, altyapı sorunları giderilmiş, teknoloji ve pazarlama imkânları olan çağdaş küçük sanayi siteleri yaygınlaştırılıp geliştirilmelidir; bunun için de devlet desteği şarttır. Bunun yanında, küçük sanayi sitelerinde kullanılan elektrik ve su giderlerinde destek sağlanmalıdır.

Ülkemiz sanayiinin gelişmesine önemli katkılarda bulunan KOBİ'ler, dünyamızdaki önemli gelişmeler karşısında, devletin ve diğer ilgili kurumların yardımlarına daha çok ihtiyaç duyar hale gelmiştir. Uluslararası pazarlara açılmalarını sağlamak için KOBİ'lere finansal destek sağlanmalı, ihracat konusunda yetki ve destek verilmelidir. KOBİ'ler, Bakanlığın acil öncelik vermesi gereken alanlarından birisi ve belki de en önemlisidir. KOBİ'lerin desteklenmesi ve mevcut sorunlarının giderilmesi gerekmektedir. KOBİ'ler, ülkemizin ekonomik potansiyelini artırdığı gibi, sermayenin tabana yayılmasını da sağlamakta, bölgelerarası kalkınmışlık farklılığını da azaltmaktadır. Ekonomimize büyük katkı sağlayan, sanayileşmemize ivme kazandıran KOBİ'lerin daha verimli olmasını sağlamak için, teknolojik dönüşüm ihtiyaçları karşılanmalıdır. Özellikle, 1997'nin son çeyreğinden itibaren yaşanan ve halen devam eden finansman sorunu mutlaka giderilmelidir.

En son duruma bakıldığında, Bakanlığın görev ve yetki alanlarının son derece geniş olduğunu görmekteyiz. Bakanlık, sanayi politikalarının belirlenmesinden sanayide teknoloji kullanımının iyileştirilmesi ve geliştirilmesine kadar son derece stratejik; tasarrufların sanayiye kaydırılmasından destekleme alımlarına kadar uzanan finansal; sınaî ve ticarî ilişkilerin düzenlenmesi ve dışticaret konularındaki görevleri nedeniyle uygulamacı; ülkemizdeki ticarî ve sinaî alanda faaliyet gösteren meslek kuruluşlarının etkinliğini artırma, tüketicinin ve rekabetin korunması alanında ise geniş kitlelerin haklarına sahip çıkmak olarak özetleyeceğimiz, önemli görevleri yerine getirmek zorundadır.

Son günlerde üst üste yaşadığımız ağır deprem felaketleri ve bu felaketlere maruz kalan illerdeki sanayimizin, toplam sanayi katmadeğeri içindeki payının yüzde 46,7 seviyesinde oluşu göz önünde bulundurulduğunda, Bakanlık, sanayimizin yeniden yapılandırılması ve karşılaşılan sorunların giderilmesinde önemli ve ciddî bir görevle karşı karşıya bulunmaktadır; ancak, fiilî duruma bakıldığında, Bakanlığın, ülkemizin sanayiini, iç ve dışticaretini yönlendirme ve yönetmede yetersiz kaldığı bir gerçektir. Bakanlığın teşkilat yapısına ve işleyişine baktığımızda, içticaretimizi düzenlemeyle kısmen ilgili olduğu; ancak, sanayimizi yönlendirme ve dışticaret konusunda hiçbir faaliyette bulunmadığına tanık olmaktayız.

Değerli milletvekilleri "tarım" sektörü, ülkemizin vazgeçemeyeceği bir sektördür. Her ne kadar, son yirmi yıl içerisinde tarım sektörünün gayri safî millî hâsıla içerisindeki payı yüzde 14-15'lere düşmüş bile olsa, değilmi ki, nüfusumuzun yüzde 45'i bu sektörde istihdam edilmektedir, öyleyse, tarım sektörü ihmal edilemez ve tarım sektöründen, elbette, ülke olarak vazgeçemeyiz.

Değerli milletvekilleri, tarım deyince, hem bitkisel üretimimizi hem hayvancılığımızı kastediyoruz. Tabiî, coğrafî yapısı ve coğrafî konumu itibariyle ülkemizde yetişen bitkiler, tabiî bir seleksiyona tabi tutulmuşlardır; yani, buna bir üretim planlaması gözüyle bakarsak, gerçekten, iklim ve tabiat şartları bunu kendiliğinden doğurmuştur. O bakımdan biz... Üretim planlaması, belki gelecek yıllarda yapılabilir, bunun elbette takipçisi olunmalıdır; ama, yapılacak şey, Karadeniz'de fındık ve çay; Ege Bölgesinin hakim mahsulü olan pamuk, zeytin, incir; Orta Anadolu'da buğday, pancar; Trakya Bölgesinde yine hububat; hayvancılık ve sebzecilik hemen hemen her bölgemizde yetiştirilmektedir, yapılmaktadır; öyleyse, yapılacak şey, üretim planlamasını bulunduğu yerde, tabiî şartlarında geliştirmektir.

Değerli milletvekilleri, elbette, hem bitkisel üretimimizin hem de hayvancılığımızın problemleri vardır. Hayvancılık, tarım söktörünün sigortasıdır; yani, ne bitkisel üretim, ne de hayvancılık ihmal edilemez, edilmesi mümkün değil. Ancak, tabiî, bu kısa süre içerisinde her iki kesimin de; yani, bitkisel üretimin de, hayvancılığın da problemlerini burada saymak mümkün değil. Yapacağımız şey, problemler ve çözüm yolları nelerdir, başlıklar halinde onları arz etmektir.

Bir defa, hemen şunu tespit etmemiz lazım ki, bütün dünya ülkeleri- ekonomileri gelişmiş olan dünya ülkeleri dahi- tarımını destekler; biz de desteklemek mecburiyetindeyiz. Ekonomisi gelişmiş olan Amerika Birleşik Devletleri ve bugün üye olma aşamasında bulunduğumuz, aday üyeliğimizin kabul edildiği Avrupa Birliği ülkelerinin tamamı, Japonya, Avustralya tarımını destekler. O bakımdan, Türkiye olarak, bizim de tarımımızı desteklemek mecburiyetimiz var; aksi takdirde, çiftçilerimizin gerçekten perişanlığı demektir, çiftçilerimizi ayakta tutamayız, tutmamız mümkün değil.

Bakınız, Avrupa Birliğine şu anda adayız. Avrupa Birliği ülkeleri mutlaka ve mutlaka, aşırı müdahale şekliyle, müdahale metodlarıyla, politikalarıyla tarımlarını desteklerler. Çiftçilerin ürettiği mahsul, mutlaka garanti altına alınır ve bizde olduğu gibi, diyelim ki, bu sene Nevşehir'de ve Niğde'de patates fazla, bazı zamanlarda Antalya yöresinde domates, sebze ürünleri fazla olur. Bunlar, bizim başımıza bela olduğu gibi, o ülkelerin başına bela olmaz. Ne yapıyorlar; müdahale alımlarıyla, mutlaka, çiftçinin bu şekildeki zararları önleniyor. Tabiî, sosyal devlet de budur. Sosyal devlet, nasıl ki, fakirine fukarasına fonlar kurmak suretiyle yardım ediyorsa, yardım etmek mecburiyetindeyse, aynı zamanda, çiftçisine de, bu şekliyle müdahale alımları yapmak suretiyle, çiftçisine yardım etmek, çiftçisinin yanında olmak mecburiyetindedir.

Bakın, Avrupa Birliği ülkeleri, kendi ülkeleri dışından gelen; yani, Avrupa ülkelerinin dışından gelen, üçüncü ülkelerden gelen ürünleri mutlaka kontrol altına alır; yani, her ürün, orada, Avrupa ülkelerine geldiği gibi gitmez, gitmesi mümkün değil; ihracatla teşvik edilir veya direkt yardımlarla desteklenir. Amerika Birleşik Devletleri, tarımının iyileştirilmesi için beş yılda bir mutlaka kanun çıkarır; tarımının iyileştirilmesi, çiftçisinin iyileştirilmesi için bu kanunu çıkarır ve ayrıca, yine, Amerika Birleşik Devletlerinde müdahale alımları yapılır, direkt yardımlar yapılır, ihracata sübvanseler tanınır. Onun için, bakarsınız ki, mısırıyla, buğdayıyla, diğer hububat mahsulleriyle; gemiler dolusu mahsulün, Türkiye önlerine gelmesini... Hiçbir zaman "efendim, oradaki fiyat fevkalade ucuzdur" diye kesip atamayız; desteklenmiş olduğunu burada mutlaka belirtmemiz lazım. Amerika Birleşik Devletlerinde, sığır etine, sınır ticareti olarak mutlaka müdahale edilir ve garanti altına da alınmıştır.

Bakınız, Avustralya'da da bir başka destekleme çeşidi vardır -Türkiye'de hangi noktada olduğumuzun altını çizmek için bunu özellikle söylüyorum- ve "doğal emanet ve miras" diye, tarımsal gelişme programı adı altında bir program uygulanır. Bakınız, ismi ne kadar güzel; çiftçiyi, doğayla, tabiatla, doğa olaylarıyla beraber mütalaa etmektedirler; dolayısıyla, doğa, yani tabiat, nasıl bize emanetse, çiftçi de, aynı şekilde emanet olarak kabul edilmiştir. Çünkü, yiyecek, giyecek ve buna benzer bütün ihtiyaç maddeleri, elbette, çifçiler tarafından karşılandığı için, onları bir emanet olarak kabul etmektedirler.

Avrupa Birliği ülkelerinde yapılan destekleme yardımı aşağı yukarı 45 milyar ECU'dur. Amerika Birleşik Devletlerinde 15 milyar dolar, Japonya'da 25 milyar dolar ve bizim ülkemize baktığımız zaman 2,5 milyar dolardır. Bu 2,5 milyar dolar da şu anda çok görülmektedir; biraz sonra açıklayacağım ve göreceksiniz ki, 2000 yılına girerken, bu destekleme yardımı yüzde 50 oranında kesilmektedir.

Değerli milletvekilleri, 2000 yılına girerken, maalesef ve maalesef destekler... İşte, elimde bir doküman var. Bu doküman, Hazinenin bağlı olduğu Devlet Bakanlığı tarafından çıkarılmış ve dağıtılmıştır. Bu dokümana göre, destekler yeniden ayarlanmaktadır. Bakınız, şurada önemli bir cümle var, deniliyor ki orada 2000 yılında bir pilot bölge seçilecek ve bu pilot bölge uygulamasına bakılarak, doğrudan gelir desteğine geçilecektir deniliyor; birincisi bu.

Ayrıca çok önemli bir şey daha var, yine aynı dokümanda, gübre ve diğer girdi sübvansiyonları 2000 ve 2001 yılında, normal olarak sabit tutulacaktır, ve giderek de, bunların tamamı -ister kredilerde ister diğer bitkilerde verilen desteklemelerde olsun- kaldırılacak deniliyor. Bu doküman, Hazine tarafından hazırlanmış ve dolayısıyla, tahmin ediyorum ki, gruplara da gönderilmiştir.

Biraz önce, Avrupa ülkelerindeki, Amerika'nın, Japonya'nın, diğer ülkelerin bir kısmındaki destekleri burada ben size arz ettim. Şu dokümanı da arz ettim ve bu dokümandan sonra, Bakanlar Kurulunun 21 Aralıkta yayımlamış olduğu bir karar da var. O kararla da, yine, hem Halk Bankasının hem Ziraat Bankasının vermiş olduğu krediler yüzde 55'i geçemeyecek denilmektedir. Bunun manası şudur : 2000 yılı ve takip eden yıllar, IMF'nin kararıyla, çiftçi, idam sehpasına çıkarılıyor demektir. O bakımdan, bunun, yeniden gözden geçirilmesi lazım. Biraz önce söyledim, bütün dünya, tarımını desteklerken, biz, IMF'nin keyfi için çiftçimizi sıkıntıya sokamayız, çiftçimize bu şekli reva göremeyiz; bu, mümkün değil.

Değerli milletvekilleri, bakın, şimdi, Avrupa Birliğine girişimizle beraber ne olacaktır? Avrupa Birliğine girişimizle beraber, gerekli üretim projeksiyonları, eğer, devreye sokulmazsa, orada, Türkiye, Avrupa Birliği ülkelerinin açık pazarı haline gelecektir. Bilhassa hayvancılıkta, bilhassa bitkisel üretimde, üretim projeksiyonlarının, mutlaka, ciddî olarak devreye sokulması lazım. Sayın Bakanın bütçe konuşması dağıtıldı -biraz önce gördüm- orada hayvancılıkla alakalı bir proje var; ancak, tabiî, bizi şimdi sıkıntıya sokan, düşünceye sevk eden konu şudur: Şimdi, IMF'nin bu dayatması varken, siz, o şekildeki bir hayvancılık projesini nasıl gündeme getireceksiniz; bunu, bilemiyorum.

İkincisi, Tarım Bakanlığının, mutlaka ve mutlaka tarımsal geliştirme fonunu devreye sokması lazım. Yani, Dış Ticaret Müsteşarlığı veya Hazine Müsteşarlığının keyfi için, bu, yıllarca sürüncemede kalamaz. Bunu kurduğunuz takdirde, hayvancılığa yahut da tarıma gerekli desteği verebilirsiniz, aksi takdirde, bu destekten, tarım, mutlaka ve mutlaka mahrum kalır.

Türkiye hayvancılığının geliştirilmesi bakımından, 2000 yılına girerken, hakikaten, hem et ürünlerinin hem canlı hayvan üretiminin, mutlaka, projelerle desteklenmesi gerekir; aksi takdirde, gelecek tehlike şudur: Et ve et ürünlerini dışarıdan ithal edeceğiz. Şimdi, bunun yolu vardır. Elbette, Bakanlık bunun üzerinde çalışıyor. Özellikle dikkatinizi çekmek istediğim, Avrupa ülkelerinin elinde şu anda et fazlası vardır, canlı hayvan fazlası vardır. Öyleyse, bizim, onların pazarı olma durumundan kurtulabilmemiz için, mutlaka, biraz önce söylediğim gibi, özel sektörü devreye sokmak suretiyle üretimi artırmamız gerekir. "Vakit yakın, köy ırak" diye bir atasözümüz var. Gerçekten, vakit yakın; ama, biz, köyün ıraklığına bakmadan, bu tedbirleri özel sektörle beraber almak mecburiyetindeyiz. Suni tohumlama özel sektöre açılmıştır, gerekirse tamamını vermek, hatta, özel sektörün önündeki engelleri aşmak mecburiyetindeyiz. Bugün iftiharla yâd edeceğimiz tarım kredi kooperatiflerinin, Trakya bölgesinde sunî tohumlama için uyguladığı projeler vardır, bunlar gündeme getirilebilir, Pankobirlik devreye sokulabilir; ziraat odaları ve yeni kurulmuş olan birlikler devreye sokulmak suretiyle bu problemin halledilmesi mümkündür. Aksi takdirde, zaman, hakikaten geç olmaktadır, geç olacaktır.

BAŞKAN – Sayın Demirci, size tanınan süre tamam; ama, takdiri sizin.

... Ancak, bakın, Ortadoğu'nun ve Türk cumhuriyetlerinin pazarları bu sektör tarafından alınamadığı için, sektörün önündeki bazı engeller aşılamadığı için, bu sektör de bugün sıkıntı içerisindedir. Geçtiğimiz iki üç ay içerisinde, bunlar, yumurtayı, 17 000 liradan mal etmek suretiyle, 10 000 liradan satmışlardır. Yani, hem bitkisel üretimin hem -biraz önce söylediğim gibi- hayvancılığımızın ve hem de diğer sektörlerin problemleri vardır. Bu kısa zaman içerisinde hepsini anlatmak da mümkün değil.

Sanayi Bakanlığının kuruluş gayesi, ülkenin sanayi politikasının günün şartlarına ve teknolojinin gereklerine göre tespitinde yardımcı olmak, sanayiin dengeli ve süratli bir şekilde gelişmesini sağlamak, teşvik etmek, millî kalkınma plan ve programları doğrultusunda iç ticaret hizmetlerine ilişkin ana hedef ve politikaların belirlenmesine yardımcı olmak, bu politikalar doğrultusunda faaliyetlerin düzenlenmesi, uygulanması ve geliştirilmesini sağlamaktır.

1980'li yıllardan sonra, Bakanlık bünyesinde bulunan birçok yetki, bu Bakanlıktan alınarak, başka bakanlık ve kuruluşlar emrine verilmiştir. Bütün gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde, sanayi bakanlıkları, sanayi ve ekonomiye yön verecek yetkileri bünyesinde bulundurmaktadır. Ülkemizde, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, bugün için, bu yetkilerden mahrumdur. Öncelikle ve özellikle, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, kuruluş gayesine uygun olarak, aslî görevlerine dönmeli, başka kurumlara verilmiş olan sanayie yönelik olan yetkiler, tekrar, Bakanlığa verilmelidir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; sanayi ve ticaret, ülke ekonomisinin itici gücü, gelişmenin ve kalkınmanın öncüsüdür. Sanayileşme, çağdaşlaşmanın ve Batı uygarlığına dahil olmanın olmazsa olmaz şartıdır. Aynı zamanda, sanayileşme, işsize iş, köylüye pazar, gençliğe daha iyi bir gelecek demektir. Toplumun ve fertlerin refah seviyelerinin yükselmesinde, gelir düzeylerinin artmasında, buna paralel olarak devletin, siyasî, iktisadî ve ekonomik yönden güçlenmesinde çok önemli bir yere ve role sahiptir.

Bilim ve teknolojinin sınır tanımadığı, küresel politikaların kabul gördüğü bir dünyada yaşıyoruz. Ülkemiz, dünya üzerinde laik olduğu yere ve konuma sahip olmak durumundadır; bu da, ancak, dünya ekonomisine entegre olan Avrupa Birliğine uyum çerçevesinde, dış pazarlara açık ve rekabet gücü yüksek, hammadde ve insan kaynaklarını en iyi şekilde değerlendirerek, sağlıklı bir sanayi yapısının teşekkül ettirilmesiyle mümkündür. Bu hedefe varmanın başlangıç noktası, son yıllarda ülkemizde uygulanan yanlış politikalardan dönme noktasıdır.

Hepinizin bildiği gibi, bütçenin yüzde 45’i faize ayrılırken, ancak yüzde 5’i yatırımlara ayrılabilmiştir. Türkiye’de 500 büyük sanayi firması, 1997 yılında elde ettiği gelirin yüzde 52’sini faizden sağlarken, aynı firmaların, 1998 yılında gelirlerinin yüzde 88’ini faizden sağladığı görülmektedir. Bunun sonucu, sanayiin her alanında üretim düşmekte, her geçen gün, yüzlerce, binlerce insanımız işini kaybetmektedir. İSO Başkanı "artık, üretim yaparak sanayi faaliyetleriyle kâr etmek mümkün değildir. Malî yapısı güçlü, üretim dışı kaynakları olan kuruluşlar faiz geliriyle ayakta kalmaktadır. Faiz sarmalı aşılmadıkça hiçbir konuda düzelmenin sağlanması mümkün değildir. Bu şartlarda Türkiye'de üreten, kaynağını tüketiyor" demektedir.

Sanayimiz ve üretimimiz, son yıllarda süratle gerilemektedir. Bu gerilemenin en önemli sebebi, reel faizlerden yüzde 30 civarında kâr sağlanmasıdır. Yukarıda da ifade edildiği gibi, faizlerden bu denli kâr sağlanması sonucunda, sanayicilerin, icabında, işi yavaşlatıp, işçi çıkarıp üretimi kısarak paralarını faiz yönünde değerlendirmelerinden dolayı üretim düşmekte, işsizlik de giderek artmaktadır. Böyle bir ortamda, hiçbir sanayiciden, faizle borçlanıp yatırım yapması beklenemez. Her şeye rağmen üretilecek mamullerle, uluslararası pazarlarda rekabet imkânı olmadığı gibi, ileri teknolojiye geçiş de mümkün değildir.

Sayın milletvekilleri, hükümetler, üretimi ve yatırımı teşvik etmek zorunda oldukları halde, ülkenin tasarruflarını kendi açıklarını kapatmakta kullanmaktadırlar. Bu durum, ülkemizin kalkınmasının önündeki en büyük handikaptır. Bu yüzden, siyasî istikrarsızlığa paralel olarak, yıllardır, ekonomide ve sanayileşmede dengeli bir büyüme sağlanamamıştır; çünkü, sağlıklı büyümenin yolu, üretimin artırılmasına bağlıdır.

Ne yazık ki, 2000 yılı bütçesini görüştüğümüz şu günlerde, Türkiye, içinde bulunduğu sıkıntıları aşmak için kendi gücüne değil, yurt dışından alacağı borçlara güveniyor. IMF'nin gözüne girmeye, beğenisini kazanmaya çalışıyor. Memur maaşları ve işçi ücretleri kısılarak, döviz kurlarının artışları yavaşlatılarak, enflasyon, kontrol altına alınmaya çalışılıyor. Bütün bunlar, ülkede talebi düşürücü, üretimi yavaşlatıcı, işsizliği artırıcı tedbirlerdir ve nitekim, bugün, Türkiye'de üretim düşmekte, buna bağlı olarak işsizlik artmaktadır. 1999 yılının ilk 7 ayında geçen yıla oranla, sanayi üretimi yüzde 5 oranında azalmıştır ve azalmaya da devam etmektedir.

Kişinin, işini kaybetmesi ve işsizlik, fertlerin kendilerine güvenini ve saygınlığını da kaybetmesine sebep olmakla kalmayıp, onları ve ailelerini bunalıma sokmaktadır. Böyle bir ortamda çalışanlar ise, işini kaybetmek korkusuyla yaşamaktadırlar. Bir araştırmanın sonuçlarına göre, son 5 yılda 2 000 ölümlü intihar olayının 1 105'i ekonomik sebeplerden kaynaklanıyor. Bunların dökümü şöyledir : İşsizlik 209, borçları ödeyememe 182, işten çıkarılma 12, geçinememe 69, iflas 41, icra takibine uğrama 32, işyerini kapatma zorunda kalma 32, vergi borcunu ödeyememe 5, çalışanlara maaş ödeyememe 7, kira ödeyememe 22, geçim zorluğu 203, parasızlıktan eşin terketmesi 57, başlık parasını ödeyememe 29, çocuklarına bayramlık alamayan 23, borçlu olanlar 84, diğer ekonomik nedenler 98'dir. Sorumlu kimseler -ümit olunur ki- bu tablodan gerekli dersi alırlar.

Bir kere daha ifade edelim ki, Türkiye'nin, ekonomisini düzeltmek için kullanmaya çabaladığı ekonomik reçete, IMF'yi tatmin etmeye yönelik, üretimi daha da kısacak, ihracatı cezalandıracak, işsizliği daha da artıracak bir reçetedir. Oysa, bunun tam tersini yaparak, üretimi ve istihdamı artırarak, enflasyonu frenlemiş reçeteler de mevcuttur. Benzer yapıları dolayısıyla, Çin ve Rusya iyi örneklerdir; Rusya, IMF reçeteleriyle, 1990'dan bu yana, millî gelirinin yarısını kaybetmiş; Çin ise, gelir artırıcı, istihdam artırıcı reçetelerle millî gelirini ikiye katlamıştır. Asya krizine rağmen, Çin, yılda yüzde 8 büyüyerek, enflasyonu tamamen durdurmuştur.

Ülkemizin müteşebbis ve atılımcı insan gücü ve potansiyeli, devletin, önünü açması halinde, bütün zorlukları aşabilecek güçtedir. Bu bağlamda, küçük ve orta ölçekli sanayii geliştirmek ve desteklemek için kurulmuş olan KOSGEB'e ve KOBİ'lere mutlaka destek sağlanmalıdır. Küçük işletmelerin kredilerden alabildiği yüzde 4'ler civarındaki pay, fevkalade yetersizdir. Eğer, sanayi ve üretim istiyorsak, büyük ve rehabilitesini kaybetmiş kuruluşlar yerine, çok daha dinamik, esnek, küçük ve orta boy işletmelerin müthiş uyumu ve süratiyle yapmak zorundayız.

Yurt dışındaki gurbetçilerimizin güvenini kazanmalı, onların tasarruflarının yurda gelmesini temin ve getirenleri teşvik etmeliyiz. En azından, onları dışlamamalı, desteklemeliyiz. Kaynağı belli olmayan yabancı sermayenin gelmesi için her türlü kanunî düzenleme yapılırken, Anadolu'nun bağrından çıkan ve halkımızın küçük tasarruflarını bir araya getirerek reel ekonomiye kazandıran, üretime ve yatırıma dönüştüren bu kahraman ve fedakâr insanların önünü kesmeye kalkmayalım, onları teşvik edelim, destekleyelim.

Bakanlık olarak, mutlaka, sanayi ve üniversite ilişkilerini güçlendirerek Ar-Ge çalışmalarını hızlandıralım. KOBİ sistematiğini yeniden ele alalım. KOBİ'lerin bazı ölçek ve boyutları, Türkiye ekonomisinin şartlarına göre yeniden tespit edilmelidir. Örnek vermek gerekirse : 50 işçi çalıştıran bir işletme KOBİ sayılır. Dokuma sektöründe, bir işçi, bugün için 10 tezgâha bakabilir. 50 işçi çalıştıran bir dokuma fabrikası 500 makineden meydana gelen büyük bir entegre işletmedir. Dolayısıyla, KOBİ boyutları ve ölçekleri, sektörlere göre yeniden tespit edilmelidir.

Örnek vermek gerekirse : Bugünün dünyasında, entegre tesis kurmak, çok akılcı bir davranış olarak görülmemektedir. Çok uluslu büyük holdingler ve firmalar, üretimlerini, küçük ve orta boy işletmelere ürettirdikleri parça ve mamulleri bir merkezde toplayarak gerçekleştirmektedirler.

Bir diğer önemli husus da; yatırımdan ziyade üretim teşvik edilmeli, kapasite kullanım oranlarına göre teşvik verilmelidir. Organize sanayi bölgeleri, ihtisas sanayi bölgeleri haline dönüştürülmelidir. Bu mümkün olmadığı takdirde, yeni kurulacak organize sanayi bölgeleri, ihtisas sanayi bölgeleri olarak kurulmalıdır. Marmara Bölgesinde ve Ege Bölgesinde kurulacak ihtisas sanayi bölgelerinde, dikine gelişen sanayiler; yani, teknoloji yoğun sanayi dalları, elektrik, elektronik, bilgisayar sanayileri kurulmalı ve teşvik edilmeli; Orta ve Güneydoğu Anadolu'da kurulacak ihtisas sanayi bölgelerinde ise, yatay gelişen emek yoğun sanayiler kurulmalı ve teşvik edilmelidir. İhtisas sanayi bölgelerinin projeleri, bölgelere göre, bu kriterler göz önünde tutularak projelendirilmelidir.

Sanayi ve Ticaret Bakanlığına bağlı Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu ve ona bağlı olarak faaliyet gösteren ve seçim bölgem Çankırı'da kurulu bulunan Çankırı Silah Sanayii A.Ş'nin (ÇANSA) atıl kapasitesi, Millî Savunma Bakanlığıyla temasa geçilerek doldurulmalı ve bu tesisler rehabilite edilerek -Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumuna ait bütün tesisler buna dahildir- daha faydalı hale getirilmelidir.

Bu arada, 2000 revize yatırım programında yer alan ve etüt aşamasında olan Çankırı-Şabanözü ve Çerkeş organize sanayi bölgelerinin programa alınarak kurulması için Sayın Bakandan yardım ve destek beklediğimi de belirtmek istiyorum.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri, Sanayi ve Ticaret Bakanlığına ayrılan bütçe, yaklaşık 62 trilyon TL'dir. Bu miktarın 11 trilyon TL'si personel ve diğer cari harcamalara, 19 trilyon TL'si toplam transferlere ayrılmış, yatırıma 31 trilyon TL ayrılabilmiştir. Türkiye Cumhuriyeti Devletinin 1 günlük faiz ödemesinin 57 trilyon TL olduğu göz önünde tutulduğunda, bu bütçenin, ülke sanayiinin ihtiyaçlarına cevap verip veremeyeceğini Yüce Heyetinizin takdirine bırakıyorum.

Değerli konuşmacılarımızın tarıma koydukları teşhise ilaveten, altı ay evvel -yine bu bütçe üzerinde konuşurken- daha aşırıya giderek, Türk çiftçisinin bu yıl iflas edeceğini söylemiştik. Bu, neticede doğrulanmıştır. Ancak, çiftçinin sermayesi iflas etmeye müsait değildir. Türkiye'de çiftçi gelirleri kısıldığı zaman, yalnız 30 milyon insanın hakkı kısılmaz. Burada, bir birbuçuk ay evvel söylediğim gibi, Trakya'nın Edirne, Tekirdağ ve Kırklareli vilayetlerinde, 1998 senesinde, yalnız Ziraat Bankası 1 500 traktör muamelesi yapmışken, bu sene bu sayı 250'ye inmiştir. Şimdi, ben, daha ağır bir şey söylüyorum; Türkiye'de traktör fabrikaları kapatılmıştır; üç ay önce işçileri çıkarılmıştır. 30 milyona yakın Türk çiftçisi ekonomiden çekilmiştir.

Bunun sebepleri, bugünkü sebepler değildir; bunun sebepleri, aşağı yukarı birbuçuk senedir Türkiye'ye haksız ve yasasız olarak tarım ürünleri ithal edenlerdir. Bunları burada vazetmek şu bakımdan faydalıdır : Türkiye'de, bu tarım ürünleri yasaların dışında işlem görmüştür. Nedir bunlar; "Türkiye'nin yağ açığı var" diyorsun, ülkeye yağ sokuyorsun... İyi; fakat bunun bir sistemi var. Ayçiçeğiyağı yerine palmyağı sokuyorsun, ayçiçeğiyağı yerine, kozayağı sokuyorsun; ama, Türk Halkı bunu ayçiçeğiyağı fiyatından yiyor.

Sınır ticareti benim ilimde de var. Sınır ticareti iki ilin birbiriyle münavebe yapmasıdır. Sınır ticareti diyorsunuz, İran üzümü ta Nevşehir'e geliyor, Manisa'ya geliyor, Tekel'e satılıyor. İşte, Sayın Bakanın da beş ilde hayvan pazarlarının kapatılmasını... Bu sınır ticaretlerinden, Edirne'nin de kapısından çuvallarla et giriyor. Bizler, yasama üyeleriyiz; ama, Türkiye Cumhuriyeti Devletinin memurları, gümrükçüleri, maliyecileri... Bakın, Maliye Bakanlığının temsilcisi var, trafik temsilcisi var, jandarma var; şimdi, yollara çıkıyor, irsaliyeyi soruyor, "buna kaç çuval un yükledin..." Otobanlarımız belli; peki, bu üzümler, bu etler, bu vapur vapur yağlar nasıl giriyor?.. İşte, 1998 senesinde, yani geçen sene başlayan şeker ithalatı, yağ ithalatı, haksız ve insafsız bir şekilde, 1998'in, 1999'un başlarından girerek, altı ayda Türk tarımını bu hale getirmiştir. (DYP sıralarından alkışlar) Tabiî, hükümet, fiyatları verememiştir. Niye verememiştir; piyasadan mal almamıştır. Bütün yağlı tohumlar, ayçiçeği, işte fındık Fiskobirlik'in üzerine, pamuk Antbirlik'in, Çukobirlik'in üzerine kalmıştır. Tabiî, bu fırsatçılar, yeni bir azınlık hükümetinin seçime giderken, seçim dolayısıyla, şuradan buradan...

Yalnız, 1998 senesinde -ben, şunu bunu suçlamak istemiyorum- Türk tarımı ciddî bir darbe yemiştir. Şimdi, bunu düzeltmek, bu hükümetin de, bu Meclisin de görevidir. Nasıl görevidir?.. Biz, neyi savunuyoruz; biz, tarım reformunu savunuyoruz. Ne zamandan beri savunuyoruz; cumhuriyetten beri savunuyoruz. Tabiî, o zamandan beri de iki fikir savunuldu; bir fikir- burada olmayan bir partimiz- toprak reformunu savundu; biz, bu partiler de tarım reformunu savunduk. Elli sene sonra, Türkiye'de ve dünyada, tarım reformunun çiftçiye faydalı olacağı ortaya çıktı; ama, elli sene, çiftçi kaybetti. Şimdi çiftçiye toprak da versen, çiftçi, toprak istemiyor; hatta "gel benim toprağımı al" diyor. Zaten alacak... Bugün, tarım kredileri kooperatiflerinin, aşağı yukarı, 2 milyon üreticisi var ve diğer birliklerde kayıtlı, Türkiye'de 7 milyon olan çiftçinin devletten aldığı kredi faizi 600 trilyon; ama, tarlası ipotekli, hayvanı ipotekli, traktörü ipotekli, televizyonu ipotekli; o yetmiyor, müteselsil kefil denen 20 kişi de birbirine kefil. Bunların para kaçırması yok, bunların İsviçre'ye kaçması yok; bunlar, bu memlekette; ama, bugün ödeyememiş; yılbaşında, şimdi, cezalı faiz, mürekkep faiz yürütüyoruz; bir dahaki seneye dahi ödeyemeyecek duruma gelecek.

Ben, şimdi, Türkiye'deki tarım ürünlerinin enflasyona etkisi olmadığını söylüyorum; artı, 1995'lerden başlayan prim sistemi ve ihtisas borsalarının kurularak tarımın kurtarılacağına inanıyorum; ama, bizde her sene fikir değişirse; 1995'te gümrük birliğine girdik, şu an Avrupa Birliğine göre dizayn yapıyoruz, şimdi IMF bizi başka yöne yönlendirirse; bu, yanlıştır. İhtisas borsaları konusunda, Ticaret Bakanlığında bir müsteşar yardımcısı arkadaşımız, aşağı yukarı beş senedir çalışıyor. Nedir ihtisas borsaları; bizim fındık borsamız, Almanya'nın Hamburg'unda; bizim fındığımızı Almanya-Hamburg satıyor; hatta, Belçika satıyor. 2 dolarlık fındığı 5 dolara satıyorlar. İşte, bu borsaların, Giresun'da fındık borsası, Trakya'da ayçiçek borsası...

Ben, buradan, Odalar Birliğinin, içinde çok sevdiğim arkadaşlarım, dostlarım olan Yönetimine sesleniyorum : Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin 100 trilyon parası repoda duracağına, bu dört tane borsamıza bu para yardımını yapın, bir an evvel, hem hükümete hem tarım kesimine de faydalı olalım. Yoksa, okul yaparız, cami yaparız, şu yaparız, bu yaparız; ama, senin kestiğin para repolarda duracağına bu dört tane borsamızı harekete geçirelim.

Bu elbisede 2,5 kilo pamuk var. 5 kilo pamuk olsun... Bu, 1 milyon yapar. Bunun maliyeti, yani, pamukçunun bu elbisedeki katkısı 1 milyon lira. 200 000 liralık pidede 24 000 liralık buğday var. 75 000 liraya satılan simitte 5 000 lira çiftçi katkısı var, yani buğday var. 850 000 liralık bir Marlboro'da 28 000 liralık tütün var. Yani, bu enflasyonun sahibi biz değiliz. Geçen sene yüzde 55'ti enflasyon, ayçiçeği 120 000 liraydı; bu sene enflasyon kaç; yüzde 50; ayçiçeği 100 bin lira... Peki, niye enflasyon artıyor?.. Demek ki, tarım ürünlerinden kaynaklanmıyor; tarım ürünlerinin stoklarından kaynaklanıyor. İşte, biz, bu sisteme karşıyız. Bu sistemi, Amerika gibi değil, Avrupa Birliği gibi yapacağız. Avrupa'da, 15 milyon ton şeker üretiliyor, 12 milyon ton tüketiliyor; 3 milyon tonunu dışarıya 40 sentten satıyor; ama, içerideki şekerin fiyatı 1 dolar 20 sent. Şimdi, biz, hem Avrupa Birliğinde değiliz hem de IMF'nin vereceği reçetelere uyacaksak, 2000 yılında, Türk tarımı, bence, daha büyük darbelere maruz kalacaktır.

Biz, bunu söylerken, diyoruz ki, biz, bu hükümetin programına tarım sigortası ve prim sistemini koydurttuk. Biz, bu prim sisteminden vazgeçemeyiz. Şimdi, yeni bir sistemde, Fakir Fukara Fonu gibi, eğer, çiftçilere, güçsüz çiftçilere -şahsına- para verilecekse, iki sene sonra bundan dönülecektir. Biz, üretimi artırmak için ürüne prim vermeliyiz ve ürünü, Tarım Bakanlığının bünyesinde, Tarım Bakanlığının teşkilatlanarak... Bugün, Orman Bakanlığı dahi hayvan veriyor. Ben, böyle bir şeyi görmedim... Or-Köy kanalıyla Orman Bakanlığı da hayvan veriyor. Kadrosunda bir tek veterineri yoktur, o da bu işi yapıyor...

Benim anlatmak istediğim, Orman Bakanlığının, şunun bunun değil, bu işlerin, Tarım Bakanlığınca tek elden yürütülmesidir. Bunu yürütemediğimiz için, zaten, bugün, Hazine paradan sorumlu... İşte, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Tarım Bakanlığı, Ziraat Bankası, Hazineden sorumlu Devlet Bakanlığı... O bürokratlar birbirleriyle anlaşamaz. Onun için, Türk tarımı olarak -bizim sosyete milenyum yılı diyor ya- biz, çiftçiler olarak, milenyum yılında diyoruz ki, gelin, biz, bu topraktan kırk senedir vazgeçmiyoruz; biz, bu işi sevdiğimiz için yapıyoruz; yoksa, bu işin, şu günden itibaren kârı kalmamıştır. (ANAP, FP ve DYP sıralarından alkışlar)

Şimdi, buraya geldik, hayvancılık konusunda Sayın Bakanıma söylüyorum: Menşe şahadetnamesi diye, Bakanlığımızın, hayvan yürümesini, hayvanın gezmesini kontrol eden bir yetkisi var. Bunlara, Maliyenin yanına, trafikçinin yanına, şunun yanına, bunun yanına, resmi olarak, bir veteriner koyarak... Bu hayvanlar, sınırdan geçerken, gümrüklerden geçerken, hangi ilden geçiyorsa, o köyün muhtarının, ilinin belgesi lazımdır. Bu, kaçakçılığa karşı da yasal bir yaptırımdır. Bakanlık, bunu inceler de, onların yanına bir de veteriner koyarsa, bu hayvan işinde biraz mesafe alırız.

Zamanım az olduğu için şunu söylemek istiyorum: Artık, Türkiye'de, tarımın da bir hedefi olmalıdır. Eğer, tarım, bu hedeflere ulaşamazsa, inanın ki, 30 milyon insan, Türkiye'de mülteci durumuna düşecektir. Siz, nasıl, Irak'tan gelen insanlara baktıysanız, depremzedelere bakıyorsak, bu Türk çiftçisi de size mülteci olur; köyünü, kentini terk eder. İnanın buna, ben, altı aydır, Iğdır'dan tut, Nevşehir'e kadar, İzmir'e kadar tek tek konuştum bu insanlarla. Yani, bu insanların fazla bir şey istediği yok. Bu insanların traktörü satılmasın, işte, tarlasını eksin, diksin, üstünden geçinsin. Bu, bir sosyal devlet anlayışıdır. Bu sosyal devlet anlayışını, bu Büyük Millet Meclisinde... Tabiî, Türk çiftçisi bir de şunu öğrenecektir: Bugün, Türk çiftçisi, pazara gittiği zaman, dana seçerken inanın ki, aldanmıyor, kuyruğuna bakıyor, dişine bakıyor; onda, çünkü, 2 kilo et, 2 kilo süt marjı var. Ne zaman, kendi insanını da seçecek, o zaman, kendisi demokrasiyi de kullanacak, hakkını da alacak.

Oysa, Türkiye gibi gelişmekte olan bazı ülkelerde, Dünya Bankası verilerine göre, durum şöyledir: Tayland'da 1980'de yüzde 22 olan sanayiin payı, 1987'de yüzde 29'ları bulmuştur. Malezya'da, aynı sürede, yüzde 21'den yüzde 34'e çıkmıştır. Endonezya'da yüzde 13'ten yüzde 25'e çıkmıştır. Mısır bu sürede, sanayi payını yüzde 12'den yüzde 25'lere çıkarmıştır.

Devletin finansal kriz sonucu ve yüksek enflasyon karşısında, korunmak için, daha vahim bir manzara ortaya çıktı. Eldeki birikimini devlete borç vererek, onun cazip reel faizinden faydalanmak hastalığı, toplumun tüm para sahibi kesimlerine, bu arada sanayicilerine de hâkim oldu. İstanbul Sanayi Odasının araştırmasının da ortaya koyduğu gibi, birçok sanayi kuruluşu, şirket, fonlarını repo, bono gibi araçlara yatırıp, yeni yatırımlar yerine, oradan gelen faiz gelirleriyle sanayi zararını telafi etme yöntemlerine başvurmuştur.

Sanayi ve Ticaret Bakanlığının hizmet alanı oldukça geniştir. Toplumun hemen tüm kesimlerine hizmet vermektedir; sanayici, esnaf, sanatkâr, tüccar, çiftçi ve tüketicilerle yakından ilgilidir. Kooperatif, şirket, odalar ve borsalara çok yönlü hizmetler sunmaktadır. Buna karşılık, bakanlığa bütçeden ayrılan pay oldukça yetersizdir. 62 trilyon lira gibi yetersiz bir bütçeyle, bu Bakanlık ne sanayii gelişterebilir ne de ticareti yönlendirebilir. Üzülerek belirteyim ki, Sanayi ve Ticaret Bakanlığına ayrılan bu bütçe, 2000 yılında, Türkiye'nin 1 günde faize ödediği rakamla eşdeğerdir. Bu, vahim bir tablodur. Bakanlığın 2000 yılı yatırım programı için talep ettiği meblağın sadece dörtte biri verilmiştir; yani, yaklaşık 128 trilyon lira talebe karşılık verilen ödenek 37 trilyon lira civarındadır.

Sanayi ve Ticaret Bakanlığımızın, bu ödenekle ciddî bir yatırım programı uygulaması mümkün değildir. Bu bütçeyle, dünya piyasalarına entegre olma ve Avrupa Birliğine uyum çerçevesinde, dışa açık, rekabet gücü yüksek ve ihracata dönük bir sanayileşme anlayışını harekete geçirmek mümkün olamaz. Dünyayla yarışacak dinamiklere sahip olmayan ülkelerin sanayi ve teknolojide ilerleme kaydetmesi düşünülemez.

KOBİ'lerin desteklenmesinde kullanılan en önemli araçlardan birisi de organize sanayi bölgeleri ve küçük sanayi sitesi projeleridir. Sanayi ve Ticaret Bakanlığımızca yürütülen bu çalışmalar kapsamında, 1999 yılı yatırım programında, 208 adet organize sanayi bölgesi ve 222 adet küçük sanayi sitesi projesi yer almaktadır. Temennimiz, bu projelerin aksamadan sürdürülebilmesidir.

Sanayi Bakanlığımızın, özellikle, deprem bölgesinde, halen yapımı devam eden ve mevcut organize sanayi bölgeleri ile küçük sanayi sitelerinden hasar görenlerin zararlarının telafisi için çalışmalar yürütmesinden; ayrıca, Sanayi Bakanlığımızın, organize sanayi bölgeleri ile küçük sanayi sitelerinin zamanında ödeyemedikleri kredi borçlarıyla ilgili temerrüt faizi uygulamasını 30 Haziran 2000 tarihine kadar ertelemiş olmasından dolayı memnuniyet duyuyorum, ayrıca da teşekkür ediyorum.

Örneğin, Şanlıurfa Evren Küçük Sanayi Sitesi inşaatı 1985 yılında başlamıştır. 2000 yılına geldiğimiz halde, inşaatı yüzde 75'ler seviyesindedir. 2000 yılında eskalasyon katsayısını 1 634 olarak kabul edersek, 1985 yılında 1 000 000 lira, bugünkü değerle 1 634 000 000 lira olmuştur; yani, onbeş yıl içerisinde 1 634 kat artmış demektir. Bu da esnafımızı ve sanatkârımızı ortaklığa bin pişman hale getirmiştir.

KOBİ'ler, ülke ekonomisinde, sayı ve satmadeğer açısından önemli yer tutmaktadır. Buna karşın, teşvik ve kredilerden hak ettikleri payı alamamaktadırlar. Yapılan araştırmalara göre, ülkemizde, üretimin yüzde 48'ini, toplam katmadeğerin yüzde 37'sini KOBİ'ler sağlamaktadır. Yatırım içerisindeki payları ise, yüzde 26,5'tir. Bütün bunlara karşılık, KOBİ'lerin krediden aldıkları paylar ise, maalesef, yüzde 5'ler seviyesindedir.

Değerli milletvekilleri, KOBİ'lere verilen kredilerin bölgeler arasında dağılımında da çok adil davranıldığı söylenemez. Örneğin, Marmara Bölgesinde yüzde 29, İç Anadolu Bölgesinde yüzde 20, Ege Bölgesinde yüzde 12, Karadeniz Bölgesinde yüzde 11, Akdeniz Bölgesinde yüzde 9, Doğu Anadolu Bölgesinde yüzde 9 ve GAP'ın bulunduğu Güneydoğu Anadolu Bölgesinde ise yüzde 6'dır. Devlet erkânı, hep Doğu ve Güneydoğu Anadolu'nun teşvikinden bahsedip durur; ama, görüyoruz ki, verilen teşviklerde, bu bölgeler hep sonuncu olmuştur. Bu da, kredilerin ve teşviklerin bölgeler arası dağılımında adil davranılmadığının bir kanıtıdır.

Sanayimizin gelişmesinde ucuz kredinin önemli rol oynadığı muhakkaktır. Bu konuda, esnaf ve sanatkârlara öncelik verilmesi kanaatindeyim.

Değerli milletvekilleri, ülke ekonomisinde önemli bir yeri olan tarım satış kooperatifleri birliklerine, üzülerek belirteyim ki, yıllardan beri gerekli ilgi gösterilmemiştir. Bu birlikler, hantal durumdan bir an evvel kurtarılmalıdır. İdarî ve malî yapılarında yeniden yapılandırılmaya gidilmelidir. Sanayi Bakanlığımızın bu yönde bir çalışma içerisinde olduğunu biliyoruz. Bu çalışmalarda, mutlaka ortakların fikirlerinden faydalanılmasında yarar görüyoruz.

Değerli milletvekilleri, ülkemiz sanayiinde büyük yeri olan pamuk üreticileri de zor bir yıl yaşamaktadır. Pamuk üreticilerine bugün ödenen fiyatlar şöyledir: Ege'de 230 000, Çukurova'da 205 000, GAP Bölgesinde 215 000, Antalya Bölgesinde 230 000 lira seviyesindedir. Bu fiyatlar, geçen yılın fiyatlarıyla hemen hemen aynıdır; bu, pamuk üreticisini oldukça zor duruma sokmuştur. Bu taban fiyatlar, bugün Türk pamuğunun rekabet ettiği Yunanistan'ın, pamuk üreticisine verdiği prim tutarı seviyesindedir.

Pamuk üreticisini zor durumdan, arazilerini ve traktörlerini tefecilerin elinden kurtarmak istiyorsak, pamuk destekleme fiyatlarında yeni bir düzenlemeye gitmek durumundayız. En az 20 cent civarında pamuk destekleme primi ödenmesi gerekmektedir.

Değerli milletvekilleri, bizlerin milletvekilleri olarak bu renkli tablolarla, övünç dolu hesaplarla halkın karşısına çıkmamız çok acıdır. Çünkü, artık esnaf, tüccar, sanayici, toplum örgütlerinde ve hatta kahvehanelerde bile bu hesaplar yapılmaktadır. Yani ülke çok ciddî bir şekilde iç ve dış borç ve bu borçların faizi altında ezilmektedir. Bu eziklik içindir ki, çiftçisinin primini, işçi ve memurunun geçim endekslerini, büyük ve küçük sanayicisinin ihtiyaçlarını karşılayamayacak durumdadır.

Bu Meclis, iktidarı ve muhalefetiyle, bu durumun, elbette farkındadır. Gidenden hesap sorulmaz; ama, gelecekten hesap sormaya çalışmalıyız. Şimdi, tam zamanıdır, iktidar ve muhalefet, birbirini gereksiz suçlayarak bir yere varamayacağını bilmelidir. Fikir ve görüşlere saygılı olup, inatlaşmayı bir tarafa bırakıp 21 inci Yüzyılda faiz ödeyen bir toplum değil, yatırım yapan, işsizine iş bulan, ülkesinin gururla refah seviyesini yükselten bir toplum olarak ülkemizi geleceğe teslim etmeliyiz.

Beni dinleme lütfunda bulunduğunuz için Yüce Heyetinize ve Başkanlığıma saygılarımı sunarım.

OSMAN ASLAN (Diyarbakır) – Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığı bütçeleriyle ilgili görüşlerimi ifade etmek üzere şahsım adına söz almış bulunuyorum; görüşlerimi ifade etmeden önce, Yüce Heyetinizi ve televizyonları başında bizleri izlemekte olan aziz vatandaşlarımızı saygıyla selamlıyorum.

Esasen, bu bütçe üzerinde konuşmaya ve tartışmaya değer bir husus bulunmamakla beraber, İçtüzük ve ilgili mevzuat gereği, bir prosedürü yerine getiriyoruz; çünkü, önümüze getirilen bütçe, tamamen IMF kaynaklı bir iflas bütçesidir. Gerek genel bütçeye ve gerekse bakanlıklar ve bağlı birimlerin bütçelerine baktığımızda, ayrılan payların yüzde 60-70'i personel giderlerine, yüzde 20-30 kadarı transfer harcamalarına; yani, borç ve faizlere, geri kalan ortalama yüzde 10'luk bölümü de yatırımlara gitmektedir. Bu cüzi miktarı da, yıl içerisinde enflasyon alıp götürmektedir. Dolayısıyla sıfır yatırımlı bu bütçenin, üzerinde durulmaya değer bir tarafı da yoktur.

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; bilindiği gibi, nüfusumuzun yaklaşık yüzde 40'ı tarımla uğraşmaktadır ve tarım sektörümüz, sübvansiyonlarla desteklenmektedir. Hükümetin IMF'yle yaptığı son anlaşmaya göre, tarımsal sübvansiyonlar kademeli olarak kaldırılacak ve gelir ödeme sistemine geçilecektir. Örneğin, serbest dünya piyasasında buğday fiyatı 100 dolar, Türkiye piyasasında 130 dolar olarak gerçekleşmişse, hükümet, iki fiyat arasındaki fark olan 30 doları çiftçiye ödeyecek ve kaderiyle başbaşa bırakacaktır. Hiçbir altyapısı hazırlanmadan böyle bir sisteme geçilmesi, Türk çiftçisinin topyekûn imhası demektir.

Diğer bir husus ise, bilindiği üzere, GAP, entegre bir bölgesel kalkınma projesi olarak tasarlanmıştı. Bu proje, genelde Türkiye'nin, özelde bölgenin umudu haline gelmişti; bölgenin makûs talihini yenmede ve geri kalmışlık kısır döngüsünden kurtulmada bir umut ışığıydı. Oysa, GAP'ın enerji ağırlıklı bir projeye dönüştüğünü, projenin, bölge halkının daha çok faydalanacağı kısım olan sulama boyutunun ise ihmal edildiğini müşahede etmekteyiz.

Bununla birlikte, doğu ve güneydoğu bölgeleri illeri, cumhuriyet rejiminin bütün planlı dönemlerinde ve sonrasında, kalkınmada birinci derecede öncelikli yöreler kapsamında yer almış; ama, bundan, bir türlü nasibini alamamıştır. Bununla birlikte, çeşitli hükümetler döneminde ek kalkınma tedbirleri gündeme getirilmiş, kaynağı belli olmayan vaatler verilmiştir. Nihayetinde, Refahyol hükümetinden sonra ülke yönetimini elinde bulunduran politikacılar, sayıları 8 veya 10'u bulan ekonomik kalkınma paketlerini bölge halkına sunmuşlardır; ancak, verilen paketlerin tamamı boş çıkmıştır. Âdeta, muzip, şaka paketine dönüşen bu paketlerden usanan bölge halkı giderek ümitsizliğe sürüklenmiş, ülke yöneticilerine daha çok güvensizlik duymaya başlamışlardır. Bu güvensizliğin ve tepkinin sonucu olarak, bölgenin yerel yönetimlerini ezici bir çoğunlukla HADEP kazanmıştır. Yıllarca uygulanagelen ve günümüzde de henüz somut anlamda bir çözüm üretilemeyen sorunlar yumağı, çığ felaketine dönüşme noktasına ulaşmıştır.

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; liberalizmin yeni bir versiyonu olan yeni dünya düzeninde, devletlerin üç temel ana görevi vardır: Bunlar yönetim, adalet ve savunmadır. Bu görevler dışında kalan bütün faaliyet alanları özel sektöre devredilmelidir. Bu anlayışın bir sonucu olarak 1980'li yıllarda ivme kazanan özelleştirme operasyonları, bütün dünyada bir çırpıda bitirildiği halde, Türkiye yirmi yıldır bu konuyla boğuşmaktadır. Değişen dünya şartlarına uyum sağlamada hep geri kalmaktayız ve hazırlıksız yakalanmaktayız.

OSMAN ASLAN (Devamla) – Sıranız gelince, gelir konuşursunuz.

Sayın milletvekilleri, özellikle iktidarı oluşturan grupların milletvekilleri, muhalefet sözcülerine tahammül göstersinler. Dökebilirler...

Değerli milletvekilleri, toplumsal gelişmenin ve serbest piyasa ekonomisinin, belli şartlar altında ve belirli özelliklerle dünyanın ileri ülkeleri arasında mücadeleleri sürerken, nüfusun daha hızlı arttığı, büyük göç dalgalanmalarına muhatap olan kırsal alanlar ile kentler arasındaki yaşam kalitesi farkını azaltmaya, kırsal istihdamı geliştirmeye, tarımsal üretimi bir ekonomik tercih olarak benimsetmeye, toplumun gıda talebini karşılamaya, tarımsal sanayiin ihtiyaç duyduğu miktar ve vasıflarda tarımsal hammaddeyi üretmeye, sürekli katmadeğer elde edebilen ürünlerle parasal kaynaklar yaratmaya ve gelecek yüzyılda dünyanın en stratejik maddesi olacak gıdayı üretmeye yönelik sorumluluklarıyla, tarım sektörünün önemi hepimizce çok iyi bilinmektedir. Tarım sektörünün bu önemine karşın, kendine özgü, bilinen ve belirli üretim faktörleri dışındaki hususların da etkisiyle, fiyat stabilitesini ortadan kaldırmak da çiftçi gelirlerinde istikrarı yok etmektedir.

Pek çok konuşmacımızın dile getirdiği gibi, Medenî Kanunun mirasla ilgili hükümleri için değişiklik önerilerimizde de belirttiğimiz hususlar ve biraz sonra değineceğim tarımsal reform paketi içerisinde, kamuoyunun "toprak yasası" diye bildiği arazi kullanımı ve toprak koruma kanununun çerçevesinin bir an önce çıkarılması ve Tarım Reformu Genel Müdürlüğü ile Devlet Bakanlığına bağlı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün toprak ve sulamayla ilgili hizmetlerinin birleştirilerek yeni bir genel müdürlük oluşturularak, bugün, toprak, gübre, su konusundaki kargaşanın bir an önce giderilmesi gerekmektedir.

Beş yıllık kalkınma planı çalışmalarında pek de değişikliğe uğramadan tekrarlanan yeterli gıda seviyesini sağlama ve tüketiciye makul fiyatlardan gıda temin edilmesi, üretim ve verimi artırırken, üretimin menfî hava şartlarından daha az etkilenmesinin sağlanması, tarımda çalışanlara yeterli ve düzenli bir gelir temini, tarım ürünleri ihraç imkânlarının geliştirilmesi, kırsal alanların kalkınma ve kendine yeterlilik oranlarının yükseltilmesi gibi temel amaçlara, bir seri yetkili kurumla, genellikle karmaşık bir sistem içerisinde -ki, araç, gereç, insan, kaynak, para ve zaman israfıyla- yıllarca ulaşılmaya çalışılmıştır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 2000 yılına girerken hedef nedir? 2000 yılına girerken, Türk tarımına hizmet eden kuruluş olarak hedefimiz şudur: Birincisi, çiftçilere istikrarlı gelir sağlayarak refah düzeylerinin yükseltilmesidir. İkincisi, Avrupa Birliği ve diğer rakip ülkelerle rekabet imkânlarının yükseltilmesidir. Tarım sektörünün millî gelire katkısının artırılması, tarımsal üretimde kalite, çeşitlilik, devamlılık ve standarda dayalı üretimin gerçekleştirilmesi, tarım ürünleri dışticaretinin artırılması, stratejik ürünlerde üretim arzının garanti altına alınması, gıda güvenliği ve emniyetinin sağlanması, doğal kaynakların korunması ve sürdürülebilirlik esasları çerçevesinde yaşanılabilir bir çevrenin oluşturulması ve ekolojik dengenin gelecek nesillere sağlıklı olarak aktarılması, bilgi ve teknolojinin üretilip yaygınlaşabildiği bir ortamın sağlanması Bakanlığın temel hedefleri arasındadır. Bu hedeflere ulaşırken de, öncelikle verimlilik, sürdürülebilirlik, katılımcılık, örgütlülük ve saydamlık ilkeleri geçerli kılınarak, tarım sektöründe yapının, çok sayıdaki küçük işletmelerden entansif faaliyetlere doğru yönlendirilmesi esas alınacaktır. Temel budur.

Grupları ve şahısları adına söz alan çok değerli milletvekillerimizin üzerinde durduğu konulara baktığımızda görüyoruz ki, genelde, problemde ve çözüm yollarında çoğunlukla birleşiyoruz. O halde, yıllarca konuşulan bu problemlerin çözümü için, cesaretle uygulamaya başlanılmasıdır. Bugün tarımın dibe vuran bir görüntü sergilediği, konuşmacılar tarafından dile getirilmiştir. Tarım sektörünün bu hale, bugüne gelişinde 57 nci cumhuriyet hükümetinin ne derece katkısının olduğunu, ben, sizin takdirlerinize arz ediyorum.

Biz, görevde bulunduğumuz yedi ay içerisinde hangi icraatları yaptık? Bu tenkit edilen konularda başardığımız noktalar nelerdir? Hangi projelere başladık; onları sırf maddeler halinde belirtmek istiyorum.

Öncelikle ele aldığımız ilk konu, tüm konuşmacıların da belirttiği gibi, tarımda yeniden yapılanma programını ve yıllarca konuşulan, gazetelerde köşe yazarlarına konu olan "tarım reformu" diye yazılan çizilen, ama, bir tarım reformu projesi hazırlanmamış olan bu projeyi hazırladık ve geçen hafta da Bakanlar Kurulumuzun bilgisine arz ettik.

Yine, bu proje içerisinde, tarımda yeniden yapılanma programı içerisinde, özellikle tarımsal destekleme ve yönlendirme kurulunun oluşturulmasına hız veriyoruz. Geçen hafta çıkan bir kararnameyle, tarımda destekleme ve yönlendirmenin, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Müsteşarının başkanlığındaki, ilgili bakanlıklardan ve kuruluşlardan müsteşar veya genel müdür düzeyindeki kişilerin katılacakları bir kurulla yönlendirilmesine karar verilmiştir; ki, bu, tarımdaki pek çok dağınıklığın ve desteklemelerdeki hepimizin tenkit ettiği hataların önüne geçebilecek bir kuruldur.

Tarım topraklarının korunması ve tarımsal arazilerin parçalanmasının önlenmesi hususunda -bu, yıllarca kanayan bir yaradır- müsaade ederseniz, şunu sormak istiyorum: Niçin 2000 yılına geldiğimiz bugünlerde bu yasa hazırlanmamış ve Yüce Meclise getirilmemiştir? Biz, bunu da, bu yasayı da hazırladık ve yine, bu, tarım çerçeve kanunu içerisinde, Yüce Meclise en kısa zamanda arz edilecektir.

Ürün planlaması, ürün desen çalışmaları, göreve geldiğimiz ilk günde ele aldığımız konulardan biridir. Özellikle bazı konuşmacıların da belirttiği gibi, bugün, patates tarlada kalıyor, soğan tarlada kalıyor; bazı ürünlerde stoka üretim var, bazı ürünlerde ise, maalesef, net ithalatçı durumundayız; mısırda olduğu gibi, yağlı tohumlu ürünlerde olduğu gibi. Birkaç kez bu kürsüde söyledim, bugünkü hayvan varlığı üzerinden dahi gitsek, 15 milyon ton kaliteli kaba yem açığı var. İşte, bunu da, biz... Özellikle ürünlerin fiyatlarının bir yıl önceden açıklanabilmesi ve ürünlerde, buğdayı esas alarak bir parite uygulanması konusundaki projemiz, Bakanlar Kurulunda birkaç kere tartışılmıştır; Tarım ve Köyişleri Bakanlığının hazırladığı bu proje konusunda herhalde bir uzlaşmaya varılacaktır.

Özellikle tarım ve sanayii entegre etme çalışmalarımıza hız veriyoruz. Sayın Musa Demirci'nin de, haklı olarak, altını çizerek belirttiği gibi, özel sektörü tarımsal alana yatırım yapacak cazibe merkezleri oluşturmaya çalışıyoruz. Yine, Tarım Bakanlığına bağlı olan üretme istasyonlarını, TİGEM devlet üretme çiftliğine bağlı olan 38 tane çiftliği, özel sektörle beraber, ortak veya diğer yapılacak protokollerle birlikte çalıştırabilme; devletin kendi imkânları, bilgi birikimi ile özel sektörün dinamizmini ve finansını birleştirerek çalıştırma konusundaki kararımız da, YPK kararı da çıkmıştır.

Özelikle, şimdiye kadar tarıma bazı destekler verilmiş; ancak, tarıma verilen desteklerin köylüye etkin bir şekilde ulaşamadığı konusunda hemfikiriz. Bu nedenle, biz, yeni destekleme sistemlerinin, Amerika Birleşik Devletlerinde uygulanan, özellikle, Avrupa Birliğinde uygulanan destekleme sistemlerinin kendi bünyemize uyumunu sağlamaya çalışıyoruz. Bugün, Avrupa Birliğinin 1998 bütçesi -yine, Sayın Demirci'nin belirttiği gibi- 81 milyar ECU'dür. 81 milyar ECU'lük bütçenin 45 milyarı tarım desteklerine ayrılmaktadır; yani, bütçenin yüzde 55'i tarım desteklerine ayrılmaktadır. Avrupa Birliğinin ilk kurulduğu yıllarda ise, bu destekleme oranı yüzde 80-85 civarındaydı. Türkiye'de bazı kesim zannediyor ki, Avrupa Birliğinde tarım desteklenmiyor.

TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANI HÜSNÜ YUSUF GÖKALP (Devamla) – Avrupa Birliğinde en fazla desteklenen tarımdır ve özellikle kuruluş yıllarında verdikleri yüzde 80 desteği, ancak, içinde bulunduğumuz yıllarda -tarımlarını geliştirdikten sonra- yüzde 55 seviyesine indirdiler. Avrupa Birliğine adaylığımızın kabul olunduğu bugünlerde, biz, 57 nci cumhuriyet hükümeti ve o hükümet içerisinde de özellikle üreticinin, köylünün sorunlarıyla birinci derecede sorumlu olan bakan olarak, katî suretle, teslimiyetçi yaklaşımla yaklaşmayacağımızı herkesin bilmesi için, özellikle burada arz ediyorum. Avrupa Birliğindeki kurallar neyse, Avrupa Birliğinde hangi sistemi uyguluyorlarsa, biz, o sistemi, ancak, kendimize uyacak noktalarda uygulamaya çalışacağız.

Şimdi, bakıyorum, bu desteklerden Hazine memnun değil, Maliye memnun değil, çiftçi hiç memnun değil; ama, bu destekler verilmiş. Nereye gitmiş; çiftçinin eline ulaşamamış, Sayın Bulut'un ve diğer konuşmacıların da belirttiği gibi, belirli menfaat gruplarının eline ulaşmış. Bu nedenle, bizim, özellikle, doğrudan gelir desteğine ve prim diye isimlendirdiğimiz -ancak, lütfen, bundan sonra, bunu, prim diye isimlendirmeyelim; telafi edici ödemelerle diye isimlendirmemiz daha doğrudur- telafi edici ödemelerle yeni bir destekleme sistemine gitmemiz gerekli.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANI HÜSNÜ YUSUF GÖKALP (Devamla) – Tek bir değerlendirmeyi söylüyorum. 1995 yılında Toprak Mahsulleri Ofisinin aldığı buğday 40 000 ton, mısır 74 000 ton; 1995 yılında alınan toplam hububat miktarı 246 239 ton ve o zaman, Toprak Mahsulleri Ofisinin elinde 17 trilyon da fazla para var. Zamanın genel müdürüne köylüler yalvarıp "bizim buğdayımızı al" dedikleri zaman, zamanın iktidarı ve genel müdürü "Hayır efendim, 17 trilyonu repoya yatırırsam, bu kadar faiz elde ederim ve buradan da bana bu kadar para girer" deniliyor.

21 inci Yüzyıla girerken, insanlık, sanayi devriminden sonra, âdeta yeni bir devrim sürecini yaşamaktadır. Teknolojinin sürükleyici güç, anahtar kelimenin küreselleşme ve bütün ülkelerin ortak ekonomik standartlar ve ticarî kurallara uymak zorunda olduğu bir evreye girmiş bulunuyoruz. Bilgi ve tasarımın, elektronik ticaretin, bilgi işçiliğinin, liderlik ve vizyonun önde olduğu bir üretim sistemi kurulmaktadır. Bu unsurlar üzerinde gelişen küreselleşme, beraber yaşamı, ortak paylaşım ve karşılıklı etkileşimi beraberinde getirmektedir. Bilgi teknolojisi ve bilgisayar sistemlerinin yaygınlaşması, hiyerarşinin giderek zayıflaması, örgüt yapılarını değişmeye zorlamaktadır. Mikroelektronik ve iletişim teknolojilerindeki gelişmelerin hızlandırdığı küreselleşmede, rekabet, artık, ulusal ekonomileri ve dünya ekonomilerini yapısal bir değişikliğe zorlamaktadır.

Diğer taraftan, 10-11 Aralık günlerinde Helsinki'de gerçekleştirilen Avrupa Birliği Zirvesinde Türkiye'nin tam üyeliğe adaylar arasına dahil edilmesi kararlaştırılmıştır. Bu gelişmeler ışığında, Türkiye, sanayi politikalarını, sanayi yapılanmasını ve altyapısını yeniden değerlendirmek durumundadır. Bir taraftan tarım ürünleri destek politikalarıyla sosyal dengeleri korumak; diğer taraftan küreselleşme ve Avrupa Birliğine tam üyelik sürecinde politikaları izlemek ve yapısal değişim projelerini de hayata geçirmek zorundayız.

İkinci önemli husus ise, rekabet ortamına uygun, vizyon sahibi, yenilikçi ve lider özellikli insanlara sahip olmaktır. Daha ilkokuldan rekabet ortamında yetişen 5 000 civarında genç, her yıl iş hayatına katılmaktadır. Bu gençlerin dinamosu olacağı bir ekonomi, bizim geleceğe umutla bakmamızın en önemli sebeplerinden biridir. Burada, devletin görevi, gelişen şartlara uygun politikalar takip etmek, müteşebbisinin önünü açmak ve insanının dinamizmini üretken sahalara yönlendirmektir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; rekabet ortamına uyum sağlama ve sanayiin rekabet gücünü artırıcı çalışmalar kapsamında, teknoparkların hukukî altyapı çalışmaları devam etmektedir. Kalkınma planı hedefleri doğrultusunda ar-ge faaliyetlerini artırmak, bölgesel kalkınmaya katkıda bulunmak, yeni ürünler, yeni teknolojiler geliştirilmesini teşvik etmek ve girişimcilik ruhunu harekete geçirmek amacıyla hazırlanan teknoloji geliştirme bölgeleri kanun tasarısı -yani, teknoparklar- önümüzdeki hafta Başbakanlığa sunulacaktır.

Ayrıca, Sanayi Araştırma Genel Müdürlüğünce, 25 ilin sanayi yatırım potansiyel araştırması bitmiş, 30 ilin sanayi yatırım potansiyeli çalışmalarının hazırlığı da yürütülmektedir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; üzerinde hassasiyetle durduğum diğer bir konu ise, sanayimizin değişik kesimleri arasında olumlu, yapıcı ve verimli bir iklimin tesisidir. Bu çerçevede, ana sanayi yan sanayi işbirliği ve entegrasyonunu gerçekleştirmeye yönelik yan sanayii kanun tasarısı taslağı tamamlanmıştır. Sanayicilerimizle diyalog ilkesi çerçevesinde, 300'den fazla kuruluşumuzdan görüş alarak hazırlanan taslağın değerlendirilmesiyle ilgili olarak kuruluşlarımızın görüşüne yeniden başvurulacaktır.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Sanayi Komisyonunda bulunan ve 2000 yılının başında kanunlaşması beklenen Organize Sanayi Bölgeleri Yasa Tasarısıyla da sanayileşme süreci hızlandırılacaktır. Yasayla, sanayicilerimiz, en az bürokratik işlemle organize bölgeleri kuracaklardır. Bölge tanımı, sanayi, yatırım, ticaret ve teknopark bölgeleri olarak genişletilmekte, yer seçimi aşamasında ÇED raporu da dahil her türlü mevzuat tamamlanmaktadır.

Sanayicimize altyapı hazırlama çalışmalarında, sanayi potansiyeli yüksek illerde bir an önce faaliyete geçecek olan ve katmadeğer üretecek projelere ağırlık verilmektedir. 1999 yılında 1 599 hektar büyüklüğünde 5 adet organize sanayi bölgesi ve 1 973 işyerilik 10 adet küçük sanayi sitesi bitirilmiştir. 2000 yılı yatırım programına baktığımızda, 203 adet OSB projesi ve 212 adet küçük sanayi sitesi projesi yer almakta olup, bunlar için toplam 36 trilyon 850 milyar Türk Lirası ödenek ayrılmıştır. Organize sanayi bölgelerinden 28 tanesi ihtisas organize sanayi bölgesidir. 2000 yılında toplam 1 428 hektarlık 10 adet OSB projesi ile 2 944 işyerilik küçük sanayi sitesinin tamamlanması da hedeflenmiştir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 1999-2000 döneminde Tarım Satış Kooperatifleri Birlikleri, 23 Aralık tarihi itibariyle toplam 380 trilyon liralık alım yaparak, üreticilere 125 trilyon Türk Lirası ödeme yapmışlardır. Bu ödemeler, Destekleme Fiyat İstikrar Fonu kaynaklarından sağlanan krediler ve bunların Bakanlığa aktarılmasıyla gerçekleştirilmiştir. Ödemelerde deprem bölgesine öncelik verilmiş olup, deprem bölgesinde ödeme seviyesi diğer bölgelerin yaklaşık 2 katı seviyesindedir.

Ayrıca, pamuk, ayçiçeği ve soya üreticilerinin prim beklentilerine cevap vermek maksadıyla belirlenen 170 trilyon liralık kaynağın nasıl dağıtılacağı ve oranlarının ne seviyede olacağıyla ilgili çalışmalar da son aşamaya gelmiş bulunmaktadır. Bu konuyla ilgili olarak takip edilen ekonomik politikalar, dünya fiyatları, üretici maliyetleri, bu yıl belirlenen alım fiyatları ve söz konusu ürünlerin ithal maliyetleri birlikte değerlendirilerek, en uygun bir çözüm bulunacaktır.

1999-2000 kampanyası döneminde, 3 433 000 dekar alanda, 5 586 köy ve 353 935 çiftçiye pancar ektirilmiş olup, 13 200 000 ton pancar üretileceği tahmin edilmektedir. Bugüne kadar 13 160 000 ton pancar fiilen tesellüm edilmiş olup, 9 639 000 ton pancar da işlenerek, karşılığında 1 300 000 ton şeker üretilmiştir. Şeker üretim kampanyaları halen devam etmekte olup, kampanya bitiminde toplam 1 600 000 ton şeker üretilmesi beklenmektedir.

Şeker üretiminde politikamız, içtüketimin yerli üretimle karşılanması şeklinde belirlenmiştir. Şeker üretiminde istikrarın sağlanması, pancar üretiminin ancak kontrol altına alınmasıyla mümkün olacaktır. Pancarda uygulanan fiyat ve destek politikalarının, üretimin istikrarı için yetersiz kalması, fiyat dışında bazı mekanizmaların da uygulamaya konulmasını gerekli kılmıştır. Ancak, Türkiye Şeker Fabrikaları, 1999-2000 kampanyasına, yaklaşık 1 milyon ton şeker stokuyla girmiştir.

Türkiye'de şeker rejimini düzenleyen yasaların kısmen uygulanamaz hale gelmesi, özel sektörün etkinliğini ve faaliyetlerini sınırlayıcı hükümleri sebebiyle, günün ihtiyaçlarına cevap verememektedir. Bunun yanı sıra, Avrupa tek pazarına entegrasyon süreci, GATT Anlaşmasına taraf oluşumuz da, sektörde bazı düzenlemeleri öngörmektedir. Bu sebeple, Avrupa Birliği şeker rejimine uyumlu, rekabete açık, özel kesimi teşvik edici, katılımcı, devlet müdahale ve desteğinden arındırılmış bir sektörel yapı oluşturulmak üzere, yeni yasal düzenlemelere ihtiyaç bulunmaktadır. Bu ihtiyaca da cevap vermek üzere, şeker kanun tasarısı üzerindeki çalışmalarımız son aşamaya gelmiş, yakın zamanda da Yüce Meclisimize sevk edilecektir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu, yeniden yapılanma çalışmaları çerçevesinde, kuruluş amacı olan Türk Silahlı Kuvvetlerinin silah, mühimmat, roket ve diğer harp araç ve gereçlerini üretmek ilkesi doğrultusunda hareket etmektedir. Dünya konjonktürü, gelişen Türk özel sektörü ve pazar ekonomisinin etkinliği gibi faktörler dikkate alınarak, iyileştirme ve modernizasyon çalışmalarına devam edilmektedir. Bu aşamada, millî harp sanayiimizin geliştirilmesi anlamında hızlı hareket etmek gerekmekte ve kurumun ihtiyacı olan finansman kaynağının temini meselesi önem kazanmaktadır.

Uluslararası ticaretin büyük önem kazandığı, sınaî haklarla ilgili işlemlerin tüm ülkelerde eşit biçimde korunmasının zorunlu hale geldiği günümüzde, Türk Patent Enstitüsü, gelişmeleri yakından takip etmekte olup, gerekli çalışmaları yapmaktadır. Taraf olduğumuz uluslararası anlaşmalar, Avrupa'yla gümrük birliği süreci ve akreditasyon konularında sınaî ve fikrî mülkiyet hakları büyük hassasiyet arz etmekte ve Türk Patent Enstitüsünün faaliyetleri giderek daha önemli hale gelmektedir.

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Bakanım.

Buyurun Sayın Yıldırım,

MEHMET SADRİ YILDIRIM (Eskişehir) – Sayın Başkan, saygıdeğer milletvekilleri; Tarım ve Köyişleri Bakanlığının bütçesi üzerinde, şahsım adına, aleyhte söz almış bulunuyorum; bu vesileyle, Yüce Heyetinizi ve yüce milleti saygıyla selamlıyorum.

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, kalkınma plan ve programları doğrultusunda köylerin kalkınmasını, tarım ve hayvancılığın ve su ürünlerinin geliştirilmesini sağlamak, doğal afetlerden zarar gören çiftçilere yardım yapmak, üretimin işlenmesi, korunması, pazarlanması ve değerlendirilmesini sağlamak ve ülkenin tarımsal, sosyal ve ekonomik kamu hizmetlerini yapmak ve yürütmek için kurulmuştur. Görüyorsunuz, Bakanlığın kuruluş amacı ve görevleri çok geniştir; ülkemiz ve çiftçimiz için önemi büyüktür. Ancak, buna rağmen, 55, 56 ve 57 nci hükümetler, tarım, köy ve çiftçi için belirtilen görevlerinin hiçbirini yapmamış, âdeta, tarımı, köyleri, çiftçiyi, hayvancılığı ortadan kaldırmak ve yok etmek için elinden gelen gayreti göstermiş ve halen de göstermektedir; yani, hükümet, tarım kesimine üvey evlat muamelesi yapmaktadır. Öyleyse, bu hükümet, ülke nüfusunun yüzde 40'ının tarım kesimi olduğunu ve bu kesimin, istihdamda yüzde 43, gayri safî millî hâsılada yüzde 14, ihracatta yüzde 11 paya sahip bulunduğunu, yılda ortalama yüzde 1,5 artan nüfusun gıda maddeleri talebini karşıladığını, ülkenin ekonomik gelişmesine katkıda bulunduğunu ve önemini bilmemekte veya nazara almamaktadır.

Hal böyle iken, Tarım ve Köyişleri Bakanlığına ayrılan bütçe, yıllar itibariyle azalmaktadır; 1991 yılında yüzde 2 iken, 1995 yılında yüzde 0,99, 1999 yılında yüzde 0,58 ve 2000 yılında ise yüzde 0,50 düşmüştür. Bütçe, yatırımdan uzak, faiz ve borç ödeme bütçesidir. Böylece, bütçede tarıma ayrılan paranın az olması, Türk köylüsünün, Türk tarımının üretiminin az olması demektir. Üretim az olunca, ülke ekonomisi, tarım ve çiftçi zarar görür; neticede, millet zarar görür.

Değerli milletvekilleri, ülkemiz bir tarım ülkesidir; ancak, yıllar geçtikçe, günler geçtikçe üretim düşmekte, tarım çökmekte, çiftçi ve hayvancı ve tüm tarımla uğraşanlar perişan olmaktadır. Yani, Türkiye’de tarım iflas etmiştir. Ülkemiz, daha 12-13 yıl evveline kadar gıda üretiminde kendi kendine yeterli olan 8-10 ülkeden biri, hatta ihracat yapan ülke iken, bugün, ithal eden bir ülke haline nasıl geldi? Acaba bunun sebebi nedir? Tarım potansiyeli yüksek, yeterli kaynakları olan, eğitilmiş genç ve dinamik bir nüfusa sahip, güçlü ve büyük bir devlete sahip olan ülkemizde, tarımın gerilemesinin, çiftçinin perişan olmasının sebebi, yöneticiler ve hükümetlerdir; çünkü, devletin istikrarlı bir tarım politikası yoktur. Böylece tarım hükümetlerin eline ve vicdanına bırakılmıştır.

Değerli milletvekilleri, gelin hep birlikte, 57 nci hükümetin, kurulduğu günden bugüne kadar tarıma, milletimize ve ülkemize yaptığı hizmetlere bakalım. 57 nci hükümet, 55 ve 56 ncı hükümetlerin pancar çiftçisine uyguladığı kotayı daha da fazlalaştırmış, son günlerdeki kararıyla yüzde 50 daha daraltmıştır. Ayrıca, kanunlara aykırı olarak, ceza sistemi getirilmiştir. Böylece, pancar çiftçisine pancar ekme denilmiştir. Pancar çiftçisine söküm avansı halen verilmemiştir ve perişandır. Böylece hükümet, pancar çiftçisini mağdur etmiş ve öldürmüştür.

Depremden hasar gören ve halen çalışmayan Adapazarı Şeker Fabrikasının hasarının ne kadar olduğunu ve ne zaman çalışacağını kimse bilmiyor. Burada çalışan işçilerin, bu bölgenin pancar çiftçisinin hali ne olacak? Fabrikanın durumu ne olacak? Onarımı ve çalışması için hiçbir teşebbüs yok. Bu zararları kim ödeyecek?

Yine, IMF'nin emriyle memur sayısını azaltacaksınız. Öyleyse, 13 milyon harç alarak imtihana giren, kazanan veya kazanamayan bu insanlara, gençlere ne diyeceksiniz, çıkardığınız mülakatı nasıl izah edeceksiniz?

Değerli milletvekilleri, ülkemizde tarım zor durumdadır. Türkiye'nin bir tarım ülkesi olduğu, nüfusunun yarısının tarımdan geçindiği düşünülerek, hükümet, tarımda olsun IMF'nin emirlerine uymayarak, tarıma destek vermelidir. Şayet tarım çiftçisini gözden çıkarırsanız, ülkemizdeki işsizler ordusuna yeni bir işsizler ordusu daha ekleyeceğinizi hesap ederek, bu ülkeye yaptığınız kötülüğü biliyor musunuz?! Bu vebalin altından nasıl kalkacaksınız ve sorumluluktan nasıl kurtulacaksınız?! 2000 yılına girerken, deprem bölgesindeki insanların hali perişan. Gelin, bu insanları perişanlıktan kurtarın. Hep banka kurtarmayın; bankayla birlikte, gelin, bu yüce milleti de kurtarın, tarımı da kurtarın; ancak, bu bütçeyle, bu niyetle, tarımı ve çiftçiyi kurtaramazsınız. Bu milleti, çiftçiyi, ancak Doğru Yol Partisi iktidarı kurtaracaktır. (DSP ve MHP sıralarından gürültüler)

MEHMET SADRİ YILDIRIM (Devamla) – Sayın milletvekilleri, hükümet, IMF'nin emirlerini uygulamaya devam ederek, bu büyük ülkeye, bu vatansever millete, elleriyle toprağı eleyen, vefakâr ve cefakâr, çilekeş Türk çiftçisine yazık ettiniz, Türk çiftçisini iflasa götürdünüz, traktörlerini sattırdınız. Gelin, bu milleti, bir tek domatese hasret etmeyin, temel gıdası ekmeğe hasret etmeyin, ete ve sebzeye hasret etmeyin ve tarıma, hayvancılığa desteğinizi sürdürün; sürdürün ki, bizi, dışarıya muhtaç etmeyin. Millet, Doğru Yol Partisi iktidarını aramaktadır. (DSP ve MHP sıralarından "Bravo" sesleri [!])

MEHMET SADRİ YILDIRIM (Devamla) – Biz sizleri dinliyoruz beyler, siz de bizi dinleyeceksiniz.

SAFFET ARIKAN BEDÜK (Ankara) – Sayın Başkan, Türkiye Büyük Millet Meclisi, yüce bir kurumdur. Birbirimize karşı gücenebiliriz, kırılabiliriz; ama, kelimelerimize dikkat etmek gerektiğini özellikle belirtmek istiyorum. Bir değerli arkadaşımın, bir diğer değerli arkadaşıma "ahlaksız" kelimesini kullanması, doğru bir hareket değil. Tutanaklara geçiyor; bu tutanaklar arşive girecek. Dolayısıyla, gelecekte, kim, ne söyledi ortaya çıkacaktır. O sebeple, o arkadaşımın "ahlaksız" tabirinin tutanaklardan çıkarılmasını, hassaten, Türkiye Büyük Millet Meclisi adına rica ediyorum.

MUSTAFA ÖRS (Burdur) — Bravo kabadayı!..

Şimdi sorulara geçiyoruz efendim.

Sayın Bakanım, bilindiği gibi, global krizin etkilediği tekstil sektörü sorunlarla karşı karşıyadır. Pamuk başta olmak üzere birçok üründe fiyatlar düşmektedir. Bu durum ülkemizi de olumsuz yönde etkilemektedir. Özellikle küçük çiftçimiz, ürünlerini, gelir düzeyinde istikrar sağlayacak ölçülerde değerlendirememektedir. Son yıllarda yüzde 60 civarında seyreden enflasyona karşılık ürün fiyatlarında yüzde 20'ler seviyesinde artış ancak gerçekleşmiştir. Bazı ürünler, bir önceki yıla ait fiyatlardan işlem görmektedir. Dolayısıyla, hükümetin bu konuda bazı önlemler alması doğru olacaktır. Nitekim, kütlü pamuk, yağlık ayçiçeği ve soya ürünleri için bu yıl üreticilere prim ödeneceği öğrenilmişti. Bu adımı olumlu karşılamakla beraber, bu üç ürüne verilecek prim tutarlarının henüz belirlenmediği ve ödeme tarihinin de belli olmadığı anlaşılnmaktadır.

Pamuk üreticisi, pamuğunu bir yıl önceki fiyattan elden çıkarmıştır. Birliklerin açıkladığı fiyatlar, piyasa fiyatlarıdır; ancak, üreticinin maliyetlerinin altındadır. Bu sebeple, üreticilere bir an önce prim ödenmesi gerekmektedir. 10 sent düşünülen primin 15 sente çıkarılma imkânı yok mudur?

Sayın Bakanım, size bir sorum daha var: Ülkemizde 73 ilde 433 000 çiftçi pancar üretimiyle uğraşmaktadır. Türkiye Şeker Fabrikalarına ait ziraat bölge şeflikleri kapsamında 3,5 milyon dekar arazide pancar ekimi yapılmaktadır. Özel fabrikaların bulunduğu bölgelerdeki 800 000 dekarlık ekim alanı da dikkate alındığında, ülkemizde 4,3 milyon dekar arazide şekerpancarı üretildiği anlaşılacaktır. Şeker üretim miktarı, Türkşeker ve özel fabrikalar toplamı olarak 17 milyon tona yaklaşmaktadır. Bütün bu faaliyetlerin odak noktasında 3 milyon şekerpancarı üreticisi ve aile fertleri bulunmaktadır. Bu insanlar, ürettikleri şekerpancarı bedelleriyle geçimlerini sağlamaktadır. Şekerpancarında kota uygulaması sebebiyle pancar üreticileri büyük mağduriyet çekmektedir. Bakanlık olarak bu konuda herhangi bir düzenleme çalışması var mıdır?

Sayın Mükerrem Levent, buyurun efendim.

Sayın Tarım Bakanım, patates konusunda aldığınız önlemler dışında, Sayın Başbakana ilettiğimiz dosya ve imzalarla ilgili bir talimat geldi mi?

Tarımda geleceğe dönük projeleriniz nelerdir?

Sayın Ali Rahmi Beyreli, buyurun efendim.

3 - LPG dolum istasyonlarında satılan gaza vergi düşünüldüğü bir ortamda, araçlarda mutfak tipi LPG kullanımı, kaçak dönüşüm ve dolumlar, doğal olarak yaygınlaşacaktır. Bu durumda, mevcut denetim sistemini bozarak bunları teşvik etmiş olmuyor musunuz?

4 - Trafik güvenliği açısından çok önemli olan bu denetimin fiilen kaldırılması neticesinde, olacak can ve mal kayıplarının vicdanî sorumluluğu kime ait olacaktır?

Son sorumu soruyorum: Tarım ürünlerini sanayie yönlendirmek için, ciddî bir çalışma başlatıldı mı? Yoksa, mevcut düzendeki gibi kaynakların boşa israfı devam edecek mi? Örneğin; Niğde'de sanayi bitkisi olan patatesi sanayie dönüştüremediğimiz için, bugün sorun yaşanmaktadır. Patatesi çuvaldan, vişneyi sepetten, elmayı sandıktan nasıl çıkaracaksınız?

Tasarruflarımızın sanayi yatırımlarına yönlendirilmesini sağlamak, ekonomik ve insangücü imkânlarımızı uygun yatırım alanlarına yöneltmek, gerçekleştirilecek yatırım konularını belirlemek üzere, Bakanlığınızca, illerinizin sanayi potansiyeline uygun yatırım alanlarının araştırılmaların yapıldığını biliyoruz. Bu araştırmaların, özellikle, Anadolu'da gelişmekte olan illerimiz için çok büyük önemi vardır. Yatırımcılarımızın doğru bilgilendirilmesi, yatırım yapacağı sektörün durumu, ne ölçüde teşvik edildiği, ülkemizde ve yörede üreteceği ürünün arz ve talep durumunun gelişmiş ve teknik yöntemlerle ortaya konulması ve bu bilgilerin sürekli güncelleştirilerek müteşebbislerimize ulaştırılmasını oldukça önemsiyorum. Bu husus, büyük fedakârlıklarla oluşturulan organize sanayi bölgelerimize doğru ve ülkemizin kalkınmasında en çok fayda sağlayacak yatırımların yapılmasında çok yararlı olacaktır. Yanlış kararların telafisi çok zordur ve büyük kayıplara sebep olmaktadır. Bu nedenle, müteşebbis ve yatırımcılarımıza, doğru, güncel bilgiler verilerek ve ileri teknikler kullanılarak hazırlanacak olan çalışmalar sağlanacak ve böylelikle, ülkemiz ve kendisi için en doğru yatırım konusunu seçmesi sağlanacaktır. Bakanlığımızın bu konudaki çalışmalarını çok önemli buluyoruz. Bu konuda yapılan çalışmaların durumu hakkında bilgi vermenizi ve özellikle yeni form hazırlanması araştırmalarının hangi illerimize ait olduğu konusunda açıklamalar yapmanızı bekliyorum?

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Kaya.

Tarım ve Kövyişleri Bakanımız, bütçe sunuş konuşmasında Et ve Süt Konseyinin kurulduğundan, bir şematik yapılanmadan bahsediyor; ama, 18 Nisan seçimlerinden önce, sözleşmeli çiftçi, uygulayıcı kuruluş anlayışıyla bir hayvancılık projesi tebliği -teşvik ve destek tebliği- yayımlanmıştı. Henüz bir yıla yaklaşacak bir hükümet dönemi geçmesine rağmen, nasıl bir hayvancılık projesi ve politikası uygulayacaklarını açıklamadılar. Acaba, önümüzdeki günlerde böyle bir açıklama yapmayı düşünüyorlar mı?

Sayın Bakanım, önceki yıllarda pamuğa sadece iki defa prim verilmiştir. Birincisi, 1994 mahallî idareler genel seçimi öncesi, 1993 yılı ürününe; ikincisi, 18 Nisan 1999 milletvekilliği ve mahallî idareler genel seçimleri öncesi, 1998 yılı ürününedir. Ancak, 57 nci cumhuriyet hükümetimizin, hemen seçim sonrası, 1999 yılı pamuk ürününe prim verme isteği, pamukçular tarafından fark edilen bir uygulamadır.

BAŞKAN – Ben teşekkür ediyorum.

Sayın Bakanım, Aksaray Organize Sanayi için verdiğiniz desteğe teşekkür ediyorum. Aksaray İlimizin yıllık pancar rekoltesi, kota ve buna benzer olumsuzluklara rağmen, 2 milyon tonu aşmıştır. Çok fazla köylümüz umudunu pancara bağlamıştır; ürettiği pancarın da bedelini yeterince alamamaktadır. Üretilen pancarın fabrikalara taşınması, maliyeti oldukça artırmaktadır. Bu nedenle, acilen, şeker fabrikasına ihtiyaç duymaktayız.

BAŞKAN – Ben de teşekkür ederim efendim.

Sayın Süleyman Coşkuner.

Türkiye'de, sadece Bilecik İli Pazaryeri İlçesi ve köylerinde yetiştirilen şerbetçiotu bitkisi, bira üretiminin en önemli maddesidir. İhtiyacın sadece yüzde 50'si olan ve ülkemiz insanının emek vererek yetiştirdiği şerbetçiotu bitkisi, bira sanayicilerimiz tarafından satın alınmamakta, yurt dışından ithal edilmektedir. Bu durum, geçimini şerbetçiotu üretimiyle sağlayan çiftçi aileleri ve bölge halkını büyük sıkıntı içerisine itmiştir.

Şerbetçiotu çiftçisinin bu zor durumdan kurtulabilmesi için, şerbetçiotu ithalatının yeniden gözden geçirilerek, bu ürünün ithalinin önmüsaadeye tabi mallar listesine alınması veya mevzuat gereğince, ithalatı önmüsaadeye tabi mallar listesine alınamıyorsa, ek gümrük vergileri konularak, içpiyasa satış fiyatı ile dışpiyasa satış fiyatı arasında bir denge kurulması temin edilemez mi?

Sayın Mustafa Gül, buyurun.

Suluova İlçesi, bugün, 40 000 nüfusa sahiptir. İlçe halkının tamamının geçimi doğrudan veya dolaylı olarak, bu fabrikaya bağlıdır. 1 000 kadar çalışanı, aylardır ücret alamamıştır. Bu fabrikanın, bölgede, faaliyetine devam etmesi şarttır. 30 000 üretici aile, pancar ekerek geçimi sağlamaktadır. Bu insanlar, halen, ürettikleri pancarın bedelini alamamışlardır. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, eylül ayında bir kararname taslağı göndererek, konuya bir çözüm arayışına girmiştir; ancak, bugüne kadar sorunun çözümlenemediğini görmekteyiz.

Birinci sorum: Üreticilerin, ürün bedellerinin ödenmesi için, ne gibi önlemler alınacaktır?

Bir sorum olacak; sorum, daha çok bir istirhamdır Sayın Bakanım. Geçen gün, bütçenin tümü üzerinde yaptığım konuşmada da ifade etmiştim; takdir buyurursunuz ki, eylül ayından önce, sınır ticareti çerçevesinde çok miktarda büyük ve küçükbaş hayvan sınır içindeki köy ve ilçelere gelmişti. Gerçekten, emirleriniz doğrultusunda, 13 Eylülden itibaren birdenbire bu ticaret kesildiğinden, bu hayvanlar, beslenme imkânları da olmadığı halde, bu insanların elinde bekletiliyor. Karakışın bütün şiddetiyle sürdüğü bugünlerde, müsaade ederseniz, kontrolden geçmiş, emirleriniz doğrultusunda yasal işlemleri yapılmış, kulaklarına küpeler takılmış bu hayvanlar, satılabilecekleri mezbaha veya et ve balık Kurumlarının olduğu yerlere intikal ettirilirlerse, millî servet yok olmaktan, vatandaş da mağdur olmaktan kurtulur. Özellikle, bölge halkının sesi olarak, Sayın Bakanım sizden bunu istirham ediyoruz.

Sayın Nesrin Ünal, Sayın Ali Serdengeçti, Sayın Hasan Gülay'ın -yanlış anlamadıysam- pamuk primleriyle ilgili sorularına cevap vermeye gayret edeceğim. Dünyayı etkileyen ve başta tekstil sektöründe talep daralmasına yol açan ekonomik krize bağlı olarak, dünya pamuk fiyatları da süratle düşme eğilimi göstermiştir. Özellikle, 1996 yılı haziran ayından bu yana, pamuk fiyatlarında yüzde 50 oranında bir düşme görüyoruz. 1999 ürün döneminde, yukarıda sözü edilen ürünler, dünya fiyatlarının oldukça düşük seviyede gerçekleşmesi sonucunda, üretici kesimin prim yoluyla desteklenmesini zorunlu hale getirmiştir. Nitekim, Bakanlığımız da, daha ürün fiyatlarıyla ilgili çalışmalar sırasında, hükümetimizin kurulduğu ilk günlerde bu hususu ortaya koymuş ve prim uygulaması için bir uzlaşma sağlanmasına yardımcı olmuştur. Bizim, Bakanlık olarak konuyla ilgili görüşümüz ve çalışmalarımız şu şekildedir. 2000 yılı bütçesine konulan 170 trilyon Türk Lirası tutarındaki kaynağın eködenekle artırılması imkânının bulunması durumunda, kütlü pamuk üreticilerine ödenecek prim tutarının, hiç değilse 15 sent/kilograma yükseltilmesini, hatta bu imkâna bağlı olarak da yine diğer ürünlerde, ayçiçeği ve soyada da daha fazla tutarda ödeme yapılmasını gerekli görmekteyiz.

Yine Sayın Nesrin Ünal, Sayın Mükerrem Levent, Sayın Mükremin Taşkın ve Sayın Süleyman Coşkuner'in pancar kotasıyla ilgili sorularına cevap veriyorum. 1998 yılında ilk kez pancar üretiminde kota uygulaması başlatılmıştır ve bu uygulama 1999 yılında da devam etmiştir. Kota uygulamasına göre, üreticilerle yapılan sözleşmelerde ekim alanı yerine, teslim edilecek pancar miktarı esas alınmaktadır. Uygulama doğrultusunda 1998 yılında 13 milyon 500 bin ton olarak belirlenen kota, 1999 yılında yüzde 16 artırılarak 15 milyon 700 bin tona çıkarılmıştır. Devreden stoklar ve 1999 - 2000 kampanyası üretimi dikkate alınarak, 2000 yılı pancar üretim kotası bir önceki münavebe yılı olan 1997'ye göre yüzde 12,8 azaltılmış ve 12,5 milyon ton öngörülmüştür. Ancak, bu öngörüye rağmen, bu kota uygulaması 2000 yılı ve müteakip yıllar için yeniden gözden geçirilecek ve sistem, aksaklıkları düzeltilmek suretiyle tekrar düzenlenecektir.

Sayın Başkanım, Sayın Ali Rahmi Beyreli'nin, LPG dönüşüm hizmetlerinin Makina Mühendisleri Odasından geri alınmasıyla ilgili sorusuna cevap veriyorum. Bu yetki teftiş raporları sonunda kamu hizmetinin bedelsiz yapılması uyarısı nedeniyle geri alınmış ton öngörülmüştür. Ancak, bu öngörüye rağmen, bu kota uygulaması 2000 yılı ve müteakip yıllar için yeniden gözden geçirilecek ve sistem, aksaklıkları düzeltilmek suretiyle tekrar düzenlenecektir.

Sayın Yalçınkaya'nın, sanayi potansiyelleri ve yatırım alanlarına yönelik sorusunu cevaplandırırsak; beş büyük ilimiz, Ankara, İstanbul, İzmir, Bursa, Kocaeli dışında kalan illerin araştırmaları tamamlanmış ve gerekli yerlere gönderilmiştir. 23 ilimizin sanayi potansiyeli ve yatırım alanları araştırmaları, oluşturulan yeni formata göre yeniden yapılarak ilgili yerlere gönderilmiştir. Bu iller, Iğdır, Ardahan, Bartın, Yalova, Yozgat, Hatay, Kars, Kilis, Bayburt, Van, Aksaray, Kırıkkale, Şırnak, Batman, Kastamonu, Osmaniye, Muş, Kırşehir, Antalya, Rize, Kırklareli, Nevşehir ve Gümüşhane'dir. Bu kapsamda, Karabük, Karaman ve Tunceli İlleri de çalışılmış olup, raporları henüz basım aşamasına getirilmemiştir. Sinop, Mardin ve Afyon İllerinin araştırmalarına da başlanmış olup, iki ay içerisinde tamamlanacağı beklenilmektedir. 2000 yılında, yaklaşık on ilimizin sanayi potansiyel ve yatırım alanları araştırmaları güncelleştirilecektir.

Sayın Mustafa Gül'ün, Amasya Şeker Fabrikasıyla ilgili bir sorusuna da cevap verirsek; Amasya yöresinde, yaklaşık 30 000 üreticiyle şekerpancarı yetiştirme sözleşmesi imzalayan Amasya Şeker Fabrikasının malî imkânlarının ürün bedellerini ödemeye yetmemesi sebebiyle, üreticiler, ürettikleri pancarın bedelini alamama gibi bir durumla karşı karşıya kalmışlardır. Bakanlığımız, konuyla ilgili bilgilerin edinilmesiyle birlikte, üreticilerin mağdur olmamaları için gerekli çalışmaları başlatmış ve bunun sonucunda, sayın milletvekilimizin konuşmasında da belirttiği gibi, 23 Eylül tarihinde bir kararname taslağı hazırlayarak Başbakanlığa sunmuştur. Bakanlığımızca hazırlanan yeni kararname taslağının imzalarının tamamlandığı ve Sayın Cumhurbaşkanımızın onayında olduğunu biliyoruz. Birkaç gün içerisinde yürürlüğe girmesi beklenen kararname taslağıyla, üreticilerin pancar bedeli alacakları Türkiye Şeker Fabrikaları Anonim Şirketi tarafından doğrudan kendilerine ödenecek; Amasya Şeker Fabrikasının faaliyetine devamı hususunda da önemli bir fırsat yaratılmış olacaktır.

Özellikle diğer bir soruda da değineceğim gibi, ülkemize, sınır ticareti kapsamında 52 çeşit tarımsal ürün giriyordu; bal, fındık, fıstık, elma, elma konsantresinden tutunuz diğer pek çok ürün... Sınır ticareti, sınır illerinin ihtiyaçları için yapılması gerekli olan bir ticarettir; ancak, sınır ticareti bu kapsamını, boyutunu aşmıştı. Aldığımız kararlarla, bundan sonra, Türkiye'de yetiştirilemeyen, zencefil, karanfil, kimyon gibi ürünler sınırdan girecektir; fazlaca ürettiğimiz, ihtiyacımızı karşıladığımız hatta ihraç ettiğimiz ürünlerin sınırdan girmesi mümkün olmayacaktır. Sınırdan giren bu ürünler, aynı zamanda pekçok mikroorganizmayı, hastalığı da içeriye taşıyorlardı.

Patates üreticisinin ne kadar perişan olduğunu biliyorum. Bugün, patatesin maliyeti 30 bin liranın da üzerindedir; ancak, tarlada 15-20 bin liraya satılmaktadır. Bunlar, yıllarca uygulanan yanlış ve günübirlik politikaların sonucudur. İşte, biz, göreve geldiğimizden itibaren ürün planlaması, ürün yönlendirilmesi konularındaki çalışmalarımız bu sıkıntıların önlenmesi içindir. Aynı zamanda, üreticilerin örgütlenmesi, üretici birliklerinin kurulması şart olmuştur. 2000 yılına girilen Türkiye'de ise bu birlikler halen kurulamamıştır. Tasarı şu anda tarafımızdan hazırlanmış ve Bakanlar Kuruluna arz edilmek üzeredir. Köylünün örgütlenmesi, köylünün hakkını savunabilir bir duruma gelmesi şarttır ve ne kadar ekileceği, nerede ekileceği, tohum ıslahından üretim sırasındaki tüm girdilerin planlanmasına kadar ve pazarlama kanallarının bulunmasına kadar üretici birliklerin burada görev alması, hükümetlerin de üretici birlikleri üzerinden üreticilere her türlü desteği götürmesi şarttır.

Patatesin tonuna 20 dolar ihracat sübvansiyonu verilmiştir. Bunun verilmesinde de biraz geç kalınmıştır. Bütçe imkânları çerçevesinde ancak bu kadarı verilebilmiştir; ama, ton başına 20 dolar ihracat teşviği de patates üreticisinin problemini halletmemiştir. Patatesin tüketimini artırmak için toplu tüketim yerlerinde, özellikle askerî birliklerde patates tüketimini artırma konusunda yazışmalarımız devam etmektedir. Patatesin besin değerini, protein ve diğer besin içeriklerini de halkımıza anlatma mecburiyetimiz var. Bu konuda bir reklam filmi kampanyası çalışmasına da başladık. Bunu da, kaynak bulabildiğimiz takdirde gerçekleştireceğiz.

Sayın Milletvekilimiz, yine, tarımda elektrik borçlarının ertelenmesi, Tarım Kredi Kooperatiflerine olan borçların ertelenmesi, Ziraat Bankasına olan kredi borçlarının ertelenmesi konusundaki düşüncelerimizi sormaktadır. Elektrik borçlarının ertelenmesi konusundaki çalışmalar Bakanlar Kurulu gündemine getirilmiş, bu hususta bir kararname istihsaline gidilmek üzeredir. Tarım Kredi Kooperatiflerine olan 1998-1999 yıllarına ait borçları, genelde, biz, hükümetimiz döneminde erteliyoruz; ancak, 1995, 1996, 1997 yıllarından gelen ve zamanında popülist uygulamalar nedeniyle alınmayan, anaparası 100 milyon civarında olup da, bugün, faiziyle 1 milyarı aşan borçlar vardır ki, bu ertelemeler, bugün, çiftçimize iyilik değil; hatta, biraz da, onların sıkıntıya girmelerine neden olmuştur; ama, biz, özellikle son yıllardaki borçları erteleme konusunda gayret sarf ediyoruz.

Tarım Kredi Kooperatifleri özerk bir kuruluştur, bir yönetim kurulu tarafından idare edilir. Ne yazık ki, Tarım Kredi Kooperatiflerinin Merkez Birliğinin, Tarım ve Köyişleri Bakanlığıyla olan irtibatı geçmiş bir dönemde çıkarılan hatalı bir yönetmelikle tamamen kesilmiştir.

Avrupa Birliğiyle entegrasyon çalışmalarımız sorulmaktadır. Avrupa Birliğiyle entegrasyon çalışmalarına, göreve geldiğimiz günden itibaren başlamış durumdayız; sırf, Helsinki'de adaylığımız kabul edildikten sonra başlamadık. Özellikle, bu çerçevede, tarım hizmetlerinin düzenlenmesi hakkında kanun, arazi kullanımı ve toprak korumayla ilgili kanun, tarımsal üretici birlikleri kanunu, tarım ürünleri sigortası kanunu tasarılarının hazırlık çalışmalarımız var.

Diğer kanunların, burada, müsaade ederseniz, detayına girmek istemiyorum; ama, hâlâ, yeni bitki çeşitlerine ait ıslahçı haklarının korunması hakkındaki kanunun -yıllarca çıkmayan bu kanunun- 2000 yılı sonunda çıkma mecburiyeti vardır. Bunların hepsi, Avrupa Birliğiyle entegrasyonla ilgilidir. Avrupa Birliğine adaylığımız kabul edilmemiş olsa dahi, bizim, halen, Türkiye'de, yeni bitki çeşitlerine ait ıslahçı haklarının korunması hakkındaki bir kanuna sahip olmamamızdan dolayı, Türkiye, bugün, yabancı ülkelerin ıslah ettikleri tohumların cirit attığı bir uygulama alanına dönmüştür. Bu kanunun çıkmaması, bırakınız Avrupa Birliğine entegrasyonumuzun oluşmamasını, bizim, tohumculukta tamamen dışa bağımlı kalmamıza neden olacaktır. Yine, hayvan sağlığı ve hayvan ırk ıslahıyla ilgili yeni kanunların çıkarılması da, Avrupa Birliğiyle entegrasyonda ele aldığımız kanunlardır.

Bir diğer soru da, özellikle, il müdürlüklerinde çok fazla eleman olduğu; ama, bu elemanların, yeteri derecede köylüye, çiftçiye yardımcı olabildiği veya olamadığı konusundadır. Evet, bazı il müdürlüklerimizde aşırı eleman vardır, bazı il müdürlüklerimizde ise, yeteri derecede eleman yoktur. Onun için, Bakanlıkta, kendi içimizde bir norm kadro çıkarıyoruz. İç Anadolu'daki, Batı Anadolu'daki illerde fazla olan veteriner ve ziraat mühendislerini, göreve geldiğimiz gün, veteriner ve ziraat mühendisi olmayan illere tayin ediyoruz. Bu konuda da, ben, Yüce Meclisin ve milletvekili olan arkadaşlarımızın, tabii ki, her zaman, anlayışıyla karşılaşıyorum.

60'tan fazla üretme istasyonunu, bu 60 üretme istasyonunu, bütçeyi takdimimde de arz ettiğim gibi, özel sektörle ortak kullanıma açıyoruz; Niğde'deki Patates Araştırma Enstitüsü de bunlardan birisidir.

Sayın Sobacı'nın sorularına gelince; et ve süt konseyi kurulması çalışmaları tamamlanmıştır, yasası çıkmak üzeredir. Özellikle, dışarıdan kaçak olarak hayvan girişini engellemeye çalıştığımız, kaçak giren et ve diğer hayvansal ürünlere karşı tedbir aldığımız gibi, bu konuda ilgili bakanlardan bir komisyon oluşturulmuş ve bu komisyona bağlı olarak da, bürokratlardan ve ilgililerden oluşan özel bir komisyon kurulmuştur ve çalışmalarına devam etmektedir.

Hayvancılığın geliştirilmesi konusunda beş yıllık bir proje hazırlanmış ve bu beş yıllık proje Bakanlar Kuruluna arz edilmiştir. 2000 yılında, bu proje kapsamında, 90 trilyonluk bir paraya ihtiyaç vardır, şu anda, buraya 20 trilyon ayrılmıştır. Ben, Yüce Meclisten, bu proje için 70 trilyon daha fazla bütçenin ayrılmasını talep ediyorum. Eğer 90 trilyonluk bir teşvik hayvancılığa verilirse, sırf 2000 yılında genel bütçeye olan katkısı 204 trilyon olacaktır. Bu kapsamda, biz, özellikle yerli besiciyi, damızlık hayvan yetiştiricisini, yem bitkileri yetiştiricisini, sunî tohumlamayı teşvik ediyoruz. Sizin bahsettiğiniz projeyi yürürlükten kaldırma mecburiyetinde kaldık; çünkü, o projenin Hazineden karşılanması gereken miktarı 90 trilyondu, 10 trilyon ayrılmıştı. 90 trilyonluk bir projeyi 10 trilyonla yürütme imkânı yoktu; bu nedenle, bu projeyi kaldırdık. O projenin özünde, genelde yabancı hayvan yetiştiricisinin teşvik edilmesi vardı. Bizim Bakanlık olarak inancımız şudur ki, Türk hayvancılığının kalkınması, ithal hayvanla veya ithal edilen ülkelerdeki hayvancılığın teşvikiyle değil, yerli üreticinin teşvikiyle olacaktır.

BAŞKAN – Sayın Bakanım, süreyi biraz aştık; diğerlerini yazılı olarak verseniz...

TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANI HÜSNÜ YUSUF GÖKALP (Devamla) – Sayın Hasan Gülay'ın sorusundaki Manisa'daki 37 kooperatife yeterli destek yapılacak mı yapılmayacak meselesine gelince; Hazineden bize ne kadar para verirlerse, sonuna kadar desteğe devam edeceğiz. Bu konuda da, Hazineye projelerimiz takdim edilmiştir. Evet, Türk hayvancılığı dibe vurmuştur. Türk insanı, artık, yabancı ülkelerden giren, sığır eti mi, kanguru eti mi, sağlıklı mı, sağlıksız mı tartışmalarının yapıldığı et ve süt ürünleri tüketmeye layık değildir. Bu nedenle, dibe vuran bu hayvancılığın kalkındırılması için, bahsettiğiniz kooperatiflerin desteklenmesine canı gönülden inanıyorum ve Türk hayvancılığını kurtaracak projeler de, bu projelerdir. Bu, tabiî, Hazineden ve Maliyeden verilecek imkânlara bağlıdır.

Sayın Akif Serin Beyin sorusuna cevap veriyorum: Bugün, Bakanlıkta çalışan ve öğrenci olan 2 300 teknisyen mevcuttur. Bu 2 300 teknisyen, hayvan sağlık memuruna ihtiyacımız olduğu için, Bakanlık tarafından burs verilerek, dört sene, beş sene, hayvan sağlık memuru olmaları için veya ziraat teknisyeni olmaları için eğitilmişlerdir. Bugün, bizim, Tarım Bakanlığı olarak, çeşitli bakanlıklarda ve özel şirketlerde olduğu gibi, özellikle ara teknik elemana ihtiyacımız çok fazladır. Bu teknisyenler, göreve başladıktan sonra, tekrar sınavlara girerek, bazı fakülteleri kazanıyorlar. Ben, birkaç tanesine örnek vereyim: Bir kısmı Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi Türk Dili Bölümünü, bir kısmı Orta Doğu Teknik Üniversitesi tarih bölümünü, bir kısmı ziraat fakültesini, bir kısmı ise veteriner fakültesini, kazanıyorlar.

Şırnak’ta on tane teknisyen var, hayvan sağlık teknisyeni ve ziraat teknisyeni; bunların hepsi bir okulu kazanmışlar, başka bir okula okumaya gittikleri zaman, maaşlarını alıyorlar, sigortaları yatıyor, emekli kesenekleri yatıyor, okulda 5, 6, 7 sene okuyorlar. Bu, 5, 6 sene zarfında, bakanlık olarak, devlet olarak bunlardan katî suretle istifade edemiyoruz. 2 300 kişi bu şekilde gidiyor; aynı zamanda oradaki kadroyu da işgal ettikleri için, yerlerine yenilerini de atayamıyoruz. Bu nedenle, bakanlık hizmetlerinde aksamalar had safhasındadır; aynı zamanda, bir eşitsizlik de olmaktadır. Biz, bu arkadaşlarımıza şunu söyledik -bu, yıllarca uygulanmıştır- dedik ki “Sizi, biz, ara teknik eleman olarak yetiştirdik; ya bakanlıkta hizmetinize devam edin veya biz bir noktada sizin bu hakkınızı dondurmuş olalım, gidin tahsilinize devam edin, bitirdikten sonra, yine dönün, bakanlığa alalım.” Yaptığımız uygulama budur, bunlar da 2 300 kişidir ve bu uygulamayı, bu 2 300 kişinin, en azından 2 200'ü takdirle karşılamıştır. Uygulamamız budur; isteyen tahsiline devam edecek, çalışmak isteyen de çalışacak.

TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANI HÜSNÜ YUSUF GÖKALP (Devamla) – ...Et ve süt ithalatı yoktur.

BEKİR SOBACI (Tokat) – Sayın Başkanım, müsaade ederseniz, Sayın Bakanımın açıklamaları üzerine, bir temenni mahiyetinde açıklamada bulunmak istiyorum.

A – C E T V E L İ

101 Genel Yönetim ve Destek Hizmetleri 209 328 200 000 000

- İptal Edilen Ödenek : 2 977 579 834 000

BAŞKAN– (A) cetvelini kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

A – C E T V E L İ

101 Genel Yönetim ve Destek Hizmetleri 747 600 000 000

A – C E T V E L İ

101 Genel Yönetim ve Destek Hizmetleri 3 025 825 000 000

113 Merkez Dışı Hizmetleri 5 609 350 000 000

- Ödenek Dışı Harcama : 9 748 511 000

Sanayi ve Ticaret Bakanlığı1998 malî yılı kesinhesabının bölümleri kabul edilmiştir.

Sayın milletvekilleri, böylece, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile bu Bakanlığa bağlı Tarım Reformu Genel Müdürlüğü ve Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 2000 malî yılı bütçeleri ile 1998 malî yılı kesinhesapları kabul edilmiştir; hayırlı olmasını temenni ediyorum.

Grupları adına; Demokratik Sol Parti Grubu adına Uşak Milletvekili Sayın Yaşar Ünal, İzmir Milletvekili Sayın Suat Çağlayan; Doğru Yol Partisi Grubu adına, Isparta Milletvekili Ramazan Gül, Gaziantep Milletvekili Sayın İbrahim Konukoğlu; Fazilet Partisi Grubu adına, İstanbul Milletvekili Sayın İrfan Gündüz, Adana Milletvekili Sayın Ali Gören; Anavatan Partisi Grubu adına, İstanbul Milletvekili Sayın Emre Kocaoğlu, Trabzon Milletvekili Sayın Ali Kemal Başaran; Milliyetçi Hareket Partisi Grubu adına, Ankara Milletvekili Sayın Ali Işıklar, Yozgat Milletvekili Sayın Mesut Türker, Karaman Milletvekili Hasan Çalış, Bolu Milletvekili Sayın Ersoy Özcan.

DSP GRUBU ADINA MEHMET YAŞAR ÜNAL (Uşak) – Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 2000 yılı malî bütçesi üzerinde Demokratik Sol Parti Grubu adına söz aldım; sizleri, saygıyla selamlıyorum.

Çalışma hayatının düzenlenmesi ve sosyal güvenlikle ilgili kurumların daha iyi hizmet verebilmesi için ilgili Bakanlığımızı daha çok çalışmalar bekliyor. Bunu söylerken şunu hatırlatmak istiyorum ki, sosyal güvenlikle ilgili reform yasasının hazırlanması ve Mecliste kabul edilmesiyle ilgili olarak gösterilen başarılı çalışmalardan dolayı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yetkililerini ve Meclisimizi tebrik ediyorum. Bu yasanın ikinci aşaması olan ve sırada bulunan diğer yasaları hazırlarken de, kendilerine başarılar diliyorum. Çıkarılacak bu yeni yasaların uygulanma aşamasında, süratle, uygulama yönetmelikleri çıkarılması ve hedefleri gerçekleştirmek için de Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına daha fazla ödenek ayrılması gerektiğini vurgulamalıyız. Bakanlığımızın daha iyi hizmet verebilmek için ihtiyaç duyacağı yasal düzenlemelere de, Meclisimizin öncelik vereceğini düşünüyorum.

2000 yılına girerken, aday olduğumuz Avrupa Birliğine uyum sağlayacak değişiklikleri gecikmeden yapmalıyız. Özellikle, Avrupa Birliği ülkelerinde sosyal güvenlik kurumlarına bütçeden ayrılan pay oranlarına ulaşmak zorundayız. OECD ülkelerinde kişi başına düşen yıllık ortalama sağlık harcaması 1998'de, 1900 dolar civarındaydı; bizde ise, bu, 100 doların biraz üstündedir. Ülke kaynaklarının elverdiği oranda bu miktar artırılmalıdır.

Şu anda, ülkemizde sağlık sigortası güvencesi kapsamında olmayanların da, bu sorunlarını bir şekilde devlet çözmektedir. Bilindiği gibi, yeşil kart uygulaması bunlardan biridir; fakat, bu konuda vatandaşın çektiği birçok zorluklar da vardır. Yeşil kart almak isteyenlerin, Maliyede bir kayıtlarının olmaması, üzerlerinde herhangi bir gayrimenkul, arsa, tarla, bağ, bahçe gibi şeylerin olmaması öngörülmektedir. Bunu sağlayamayanların ise, gerçekten zor duruma düştüklerini biliyoruz.

Çalışma hayatında birçok sorunlarımız vardır. Başta, devlet memuru statüsünde çalışanlara sendika kurma hakkının verilmesi daha fazla geciktirilemez. 20 nci Dönem Parlamentoda bununla ilgili yasa tasarısı üzerinde, bu Meclisimiz, dört hafta süreyle çalışmıştı; fakat, bunu tamamlayamamıştı. Bu tasarının iyileştirilerek, tekrar, Meclis gündemine alınması ve öncelikle tamamlanması gerekmektedir. Bunun hazırlık aşamasında, çalışanların kurmuş oldukları sendikaların yöneticilerinin, üniversitelerin ve diğer toplum kesimlerinin de görüşlerinin alınmasında yarar vardır.

Bu arada "eşit işe eşit ücret" prensibi hemen herkes tarafından benimsendiği halde, bugüne kadar gerçekleştirilememiştir. Bütün devlet kurumlarında çalışanlar, eşit sosyal güvenlik ve emeklilik haklarından yararlanmalıdırlar. Aynı veya eşit düzeydeki eğitim kurumlarından mezun devlet memurlarının bazılarında kademe ve derece ilerlemesi devam etmekte, bazılarında ise, bu derece ilerlemesi bir yerde durmakta, sonuç olarak, bazı kamu görevlileri mağdur olmaktadırlar. Bunlar, emeklilikleri yaklaşınca, unvanlı bir başka kadroya ya da başka bakanlığa atanabilmek için çırpınmaktadırlar. Bunu da şimdi yakalayamıyorlar. Eskiden, bir aylık bir süre için bu kadrolar veriliyordu ve onlar da istifa ediyorlardı. Oysa, şu anda, bu süre de altı aya çıkarılmış olduğu için, memurlarımızın bir kısmı gerçekten mağdur durumdadır. Eğer, bu düzeltilirse, diğer bazı memurlar gibi, onlar da, yükselmeye devam edecekler ve branş ya da bakanlık değiştirmelerine gerek kalmayacaktır.

Sosyal güvenlik kurumlarımızın 1990'lı yıllardan itibaren açık verdiği ve bu açıkların giderek büyüdüğünü ve sosyal güvenlik kurumlarını batma noktasına getirdiğini biliyoruz. 1998 yılı sonu itibariyle, Emekli Sandığının 610 trilyon, Sosyal Sigortalar Kurumunun 597 trilyon, Bağ-Kurun da 435 trilyon açık verdiğini gördük. Aldığımız bilgilere göre, bu üç kurumun, 1999 yılı sonunda 2,7 katrilyon açık verecekleri tahmin edilmektedir.

Bu açıkların başlıca nedenleri de şunlardı: Geçmişte SSK fonlarının devletçe ucuz kaynak olarak kullanılmış olması, sigortasız işçi çalıştırılması, SSK ve Bağ-Kurda prim tahsilatının düşük oranda gerçekleşmesi, prim karşılığı olmayan sosyal yardım zammı uygulaması, SSK'da prime esas kazanç sınırının düşük kalması ve erken emeklilik, ayrıca, prim borcunu yatırmayanlara af getirilmesi ve bu beklentinin yarattığı tahsilat azalmaları ile yatırılması gereken primlerin işveren tarafından kaynak olarak kullanılması. Evet, sosyal güvenlik kurumlarının açık vermesindeki başlıca sebepler bunlardı. Geçen dönem çıkan yasayla, bunların bir kısmına çözüm getirilmeye çalışılmıştır.

Sosyal Sigortalar Kurumu, hizmet verdiği yaklaşık 32 milyon yurttaşımızla, sosyal güvenlik kurumlarının başında gelmektedir. Çıkarılan reform yasasıyla, sigortasız işçi çalıştırılmasını önlemek amacıyla yeni düzenlemeler getirilmiş ve kayıtdışı işçi çalıştırma ve prim kayıpları çok büyük ölçüde giderilmiştir.

Bir de, özürlüler konusu var. İşyerlerinde özürlü ve eski hükümlü çalıştırılması oranının daha önce yükseltilmiş bulunması da isabetli olmuştur. Bu dönemdeyse, vasıfsız özürlülere meslekî bilgi ve beceri kazandırılarak işe yerleştirmek ya da onların bağımsız çalışarak hayatlarını kazanmalarını sağlamak amacıyla Bakanlığımızın yaptığı çalışmaları takdir ediyorum. 1999 Ocak-Eylül arasında 18 meslek kursunun düzenlenmiş olması, bu örneklerden önemli biridir. Sayın Bakanın da, hazırlık çalışmalarının devam ettiğini söylediği diğer kanun tasarıları arasında bulunan genel sağlık sigortası kanun tasarısını da ivedilikle bekliyoruz.

Bilindiği gibi, SSK, aynı zamanda, sağlık hizmeti de vermektedir. Kuruma bağlı 181 dispanser, 122 hastane ve 227 sağlık istasyonuyla bu görev yapılmaya çalışılmaktadır. Bu kurumlara çok fazla hasta başvurmakta olup -sadece 1999 yılı sonundaki rakamlar var bende- polikliniklere başvuranların sayısı 45 milyonun üzerindedir. Fizikî yetersizliğin giderilmesi amacıyla yatırımlara gidilmesi ve bu kurumun personel ihtiyacının acilen giderilmesi gerekmektedir. Muayene ve laboratuvar kuyruklarında sıra bekleyen hastaların çektiği sıkıntılara da çözümler aranılmalıdır. Bu hizmetler verilirken, Bakanlığın 22 000 eksik sağlık personeliyle hizmet verdiğini düşünürsek, devlet memurluğu sınavını kazananların bu kadrolara doğrudan, mülakatsız atanmaları için de fazla beklememeliyiz. Zira, dört beş yıldan bu yana, Sağlık Meslek Liselerini bitirip de, işsiz bekleyen sağlık elemanlarımıza daha fazla ıstırap çektirmeyelim; bunlar, sık sık bizi arayarak, sorunlarına çözüm bulunmasını istemektedir.

Sağlık personeli, başta hemşire, sağlık memuru, teknisyen ve hekimler olmak üzere, güç koşullar altında, gece gündüz, tatil, bayram, yılbaşı demeden yirmidört saat görev yapmaktadır; hastaneler, hiç tatile girmez. Bunlar, görevlerini yaparken birçok meslek hastalığı ve bulaşıcı hastalığa yakalanma riskiyle de karşı karşıyadırlar; bu riskten uzak kalamazlar. Ayrıca, gördükleri eğitim de, ağır ve en uzun süreli eğitimdir. Yaptıkları iş ise önemli, direkt insan yaşamıyla ilgilidir. Buna benzer haklı nedenlerle, hekimlerden başlamak üzere, sağlık personelinin ekonomik durumlarının iyileştirilmesi; bunun yanında, mutlak hak ettikleri saygınlığın da onlara verilmesi gereklidir. Çalışma süreleri için de yıpranma verilmelidir. Bu yıpranma 1 yıl için 3 ay olarak emekliliklerinde hesap edilmelidir. Doktorların, yıpranma alan diğer meslek gruplarından buna daha fazla hak kazandıklarını kimse inkâr edemez. Ücretlerin artırılması ve yıpranma verilmesi konusunda Sağlık Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığımızın ortak çalışmalara başlamalarını diliyorum.

Bağ-Kurda ise, toplam sigortalı sayısı 3 050 684'tür, emekli aylığı alanların sayısıyı da 1 172 000 olmakla birlikte, Bağ-Kur, yaklaşık 14 milyon vatandaşa hizmet vermektedir. Kasım 1998'de tarımda kendi nam ve hesabına çalışan çiftçilerimize sağlık sigortası hakkını getiren yasa çıkarılmıştı; bu, tarımda çalışanlara getirilen çok önemli bir hak olarak şükranla karşılanmıştır. Bu yasa da, bilindiği gibi, Demokratik Sol Parti Grup önerisi olarak Meclis Genel Kuruluna getirildi ve diğer bütün partilerin milletvekillerinin de desteğiyle oybirliğiyle çıkarılmıştı. Eylül 1999'dan itibaren de, çiftçilerimiz, sağlık karnelerine kavuşmuş bulunuyorlar.

Ülkemizde, bütçeden sağlığa ayrılan pay üzerinde sürekli tartışmalar olur. Sağlık sistemimizin birçok eksiği olduğunu biliyoruz; ancak, sanıldığının aksine, parasal kaynak eksikliği, bu eksikliklerin en başında gelmemektedir. Asıl eksiklik, var olan kaynakların etkin kullanılmamasıdır. Bunun temel nedeni, oturmamış sağlık politikaları, kaynakları etkin kullanması gerekenlerin deneyim, birikim ve uygulama eksiklikleriyle, politikanın manevralarına açık, geleceğine güvensiz bürokratların varlığıdır.

Sayın milletvekilleri, koruyucu sağlık hizmetleri, insanımızı her tür olumsuzluktan korumak ve hastalanmayı engellemek için verilen bir hizmettir, kolaydır, ucuzdur; ancak, her bütçe döneminde, sağlığa birinci basamak sağlık hizmetleri açısından değil, hastane hizmetleri penceresinden bakılıyor olması üzüntü vericidir.

Sayın milletvekilleri, 1960'larda yürürlüğe giren, Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Hakkında Kanunun, diğer adıyla 224 sayılı Kanunun, değişen ülke koşullarına göre yeniden düzenlenmesi gerekir. Sağlık ocakları, ilk kurulduğu 1963 yılından bugüne kadar, ülke sağlığının temel direği olmuştur. Ülkemizin her köşesinde büyük başarıyla verilen sağlık ocağı hizmetleri, büyük kentlerde, gerek nüfus artışı gerek halkın beklentisi gerekse fizik yapıları nedeniyle yetersiz durumdadır. Bu nedenle, sağlık ocaklarının, büyük kentlerde yeni bir anlayışla ve fakat, 224 sayılı Yasanın ruhuna saygılı olarak yeniden düzenlenmesi şarttır.

Sayın milletvekilleri, ilçelere hastane yaptırmak için sayın milletvekillerinin gösterdiği yarış, bazen, ülke kaynaklarının savurganlığına yol açabilmektedir. Bir bakıyorsunuz, 15-20 kilometre aralıklı, az nüfuslu iki ilçeye, iki ayrı politikacı tarafından, 50 yataklı hastaneler yapılmış. Sağlık kadrosu tamamlansa bile -ki, hiçbir zaman tamamlandığı görülmemiştir- çok az sayıda hastası olan bu ilçe hastaneleri, çoğunlukla, politik tatminden öte işe yaramamaktadırlar. Sağlık, politikacıların güç gösterdiği alan olmaktan mutlaka çıkarılmalıdır. Çok iyi işleyen 112 Acil Yardım sistemi istemek varken, yani içinde her türlü ilk yardımın yapıldığı, doktorlu hemşireli acil ambulans sistemi istemek varken, işlemeyen ve işletilemeyecek hastaneler yaptırmaya çalışmak, doğru değildir. Zira, trilyonlar harcanmaktadır, personel açığı karşılanamamaktadır; yazık olmaktadır. (DSP, MHP ve ANAP sıralarından alkışlar)

Hastane yapımındaki olumsuzluklardan bahsederken, sağlık projesi koordinatörlüğünün yüzde 7 faizle aldığı Dünya Bankası kredisiyle yaptırmış olduğu hastanelerden bahsetmek istiyorum; yer seçimi uygun olmayan 5 hastaneden birisini de örnek olarak vermek istiyorum.

Hastane yapımındaki uygunsuzlukları, başka boyutlarıyla, sağlık projesinin yönetim hizmetlerinde, sağlık ocaklarının yapımlarında ve eğitim işlevlerinin yerine getirilmesinde de görmek mümkündür. Sayın Bakanın bu konularda göstermiş olduğu duyarlılığı biliyoruz ve konunun, mutlaka derinleştirilmesini istiyoruz. Zaten, bu konuda, bir Meclis araştırması önergemiz sıraya alınmıştır; Meclis gündemine gelecektir.

Hastanelerin verimli kullanılmasını sağlamak ve sağlık hizmeti verebilmek için düşünülen vardiya sistemi de, her zaman yaşanan planlama eksikliğinin bir örneğidir. Hastanelerin sürekli çalıştırılması düşüncesi, prensip olarak doğrudur, buna katılıyoruz; ancak, olayı popülizmden kurtarıp, verimli bir duruma getirmek için, halkın gereksinimleri yanı sıra, hastanenin verebileceği işlev ve hastane çalışanlarının özlük haklarının nasıl karşılanacağının çok iyi belirlenmesi gerekirdi. Bu yönde eksiklikler vardır. Umarız, bütün bu eksiklikler, gerçekçi bir yaklaşımla tamamlanır ve ayakları yere değen bir sistem getirilir hastanelere.

Sağlık Bakanlığına bağlı, katma bütçeli, Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü, yaptığı hizmet gereği elde ettiği büyük gelirle önemli bir girdi sağlamaktadır. Bu gelirin harcanması için bazı zorlama yolların bulunduğunu görmekteyiz. Bu bağlamda, örneğin, yüzer poliklinik teknesi, 10 adet deniz acil yardım sağlık motor botu... Bunları satın almak ve helikopter ambulans satın alarak işletmek hiç de kolaylıkla yapılacak işler değildir. Elbette ki satın alabilirsiniz; ama işletemezsiniz, yapılan yatırımlara yazık olur, hele ambulansların bile büyük sıkıntılarla işletilebildiği bir sistemde daha büyük zorluklarınız var demektir.

Değerli milletvekilleri, ülkemizde sağlık güvencesi olmayan yurttaşlarımızın bu güvence kapsamına alınması, artık, hükümetlerden de öte, bir devlet politikası haline gelmiştir. Son on yıldır, genel sağlık sigortası yaklaşımıyla ve her bakan tarafından adı biraz değiştirilerek, kamuoyuna, sağlık reformları yapılacağı söylenir ve söylenegelmektedir. Bu amaçla hazırlanan genel sağlık sigortası taslağı, önce sağlık finansman kurumu kanunu adıyla, sonra kişisel sağlık sigortası adıyla ve en son olarak da sağlık sandığı kurumu kanunu adıyla kamuoyu önüne çıkarılmıştır. Sağlık sandığı kurumu kanunu tasarısı, tasarı olarak, sağlık Bakanlığı tarafından kamuoyuna açıklanan ve gerçeklerden uzak olarak hazırlanmış bir tasarıdır. Zira, ülkemizin yaklaşık yüzde 40'ına, hatta gizli olarak belki yüzde 50'sine sağlık hizmeti veren Sosyal Sigortalar Kurumu, bu kanun tasarısında tümüyle gözardı edilmiştir. Sadece SSK değil, diğer sağlık kuruluşları da gözardı edilmiştir, yok sayılmıştır.

Avrupa Birliğine adaylık sürecinin başladığı bu dönemde, sağlık alanında, işin gereğini yerine getirmek zorundayız. Gelişmiş ülkeler ölçeğinde, sivil toplum kuruluşlarının kamu yönetiminde ulaştığı aşamaya, artık daha fazla seyirci kalamayız. Bu bağlamda, meslek örgütlerini söz ve yetki sahibi bir konuma getirmeliyiz. Bunu sağlayacak yasal düzenlemelerin bir an önce yaşama geçirilmesi gerekmektedir.

Her bakan değişikliğinde, Sağlık Bakanlığının gerek merkez ve gerekse il örgütlerinde, yönetici olarak çalışanlar arasında büyük huzursuzluk yaşanır. Hastane başhekimleri, bakanın bağlı olduğu parti örgütünün özel ilgi alanına girer. Çok sevimli yerlerdir başhekimlikler. Bu kez de böyle oldu. Büyük bir görevden alma, yer değiştirme operasyonu yapıldı ve yapılmaktadır. Bu görevden almalar veya atamalar, ya birinci elden Sayın Bakan tarafından yapılmakta ya da ikinci elden, Sayın Bakanın izniyle, ama, Sayın Bakana hoşgörünme işgüzârlığı içindeki sağlık müdürleri ve başhekimler tarafından yürütülmektedir. Dileriz, bu uygulamalar, kamu sağlığında büyük sorunlar yaratmadan sona erer.

Örneğin, keşke, tarafsız olarak yapılmakta olan klinik şef ve şef yardımcılığı sınavı, Sayın Bakan tarafından Tababet Uzmanlık Yönetmeliğinde yapılan değişiklikle kaldırılmasaydı ve keşke, Sayın Bakan, kendi uygun gördükleri kişileri sınavsız olarak, şef ve şef yardımcısı olarak atamasaydı ve de keşke, bu yasadışılık olmasaydı da, Danıştay bu uygulamayı iptal etmek zorunda kalmasaydı. (DSP, ANAP, FP ve DYP sıralarından alkışlar) Ancak "hele ben yapayım, nasıl olsa, şef, şef yardımcılıklarının yarıdan fazlasını, Danıştay karar alıncaya kadar doldururum" felsefesinin doğru olup olmadığını, bize, Danıştayın önümüzdeki günlerde vereceği ayrıntılı karar gösterecektir.

Gevher Nesibe Sağlık Eğitim Enstitüsünün açılması da bir başka örnektir. Keşke, Anayasaya girmiş yükseköğretim kurumu hükümlerine karşın, yasalar ve yönetmeliklerle ters düşmesine karşın, hem Yükseköğretim Kurulu ve hem de Millî Eğitim Bakanlığının olumsuz görüşlerine karşın, Gevher Nesibe Sağlık Eğitim Enstitüsü yeniden açılmasaydı... (DYP sıralarından alkışlar) Üstüne üstlük, bir de, alınan öğrencilerin, merkezî sınav sistemi dışında, özel bir sınav yapılarak bu usulsüz açılmış okullara alınmış olması da, ileride yargı kararlarının uygulanmasında işlerin arapsaçına dönebileceğinin korkusu içerisindeyiz.

MUSTAFA GÜL (Elazığ) – Yanlış konuşuyorsunuz!

B. SUAT ÇAĞLAYAN (Devamla) – Bu kuralsızlıklar ve yasalara uymayan uygulamalar, sağlıkla ilgili tüm kişi ve kuruluşlarca kuşkuyla izlenmiş ve gerekli uyarılar yapılmıştır, yapılmaktadır; ama, etkili olunamadı; ama, olamadı! Şimdiye kadar "ben yaptım, oldu" felsefesi geçerli oldu Sağlık Bakanlığında; üzgünüz! Hiç olmazsa, bundan sonra, bu olumsuzlukları düzeltmek için Sayın Bakanın gayret göstereceği umudunu sürdürmek istiyoruz.

Değerli milletvekilleri, ülkemiz, her konuda olduğu gibi, sağlık alanında da hızlı bir yol almaktadır. Demokratik Sol Parti Grubu olarak, çok sayıda eksiklikler ve yetersizlikler taşımasına karşın, Sağlık Bakanlığı bütçesinin ülkemiz yararına olacağına inanıyoruz. Bu sınırlı bütçeye karşın, sağlık hizmetini en iyisiyle vermeye çalışan, en uzak köydeki ebeden, pratisyen doktordan ve diğer sağlık çalışanlarından en yüksek düzeydeki yöneticisine kadar tüm Sağlık Bakanlığı çalışanlarına bir kez daha şükranlarımızı sunuyor ve DSP Grubu olarak başarılar diliyoruz. (DSP, ANAP ve DYP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Sayın Çağlayan'a teşekkür ediyorum.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 2000 malî yılı bütçesinin gerçek anlamda bir bütçe olmadığını, bu bütçenin âdeta bir borç yönetimi bütçesi olduğunu, Plan ve Bütçe Komisyonunda yapmış olduğum konuşmalarımda belirtmiş idim. Sözlerime başlarken, bu gerçeği, siz sayın milletvekillerine, bir kez daha sunmayı görev olarak addediyorum. Nitekim, bu tablodan, Sayın Maliye Bakanımız da şikâyet etmektedir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; bu hükümetin en büyük özelliği, bakanlarımızın, hizmet üretmek yerine, şikâyette bulunmayı tercih etmeleridir. Bir bakıyorsunuz, bir sayın bakan kalkıyor, kendi bakanlığının kapatılmasını istiyor; bir başka bakan da, kendi bakanlığına bağlı kuruluşları yerden yere vuruyor; ama, önlem almaya gelince, ses seda yok. Neden; çünkü, bu hükümet, iş üretmek yerine şov yapmayı tercih ediyor. Oysa, hükümet olmak, icraat yapmak demektir; iktidarın şikâyette bulunmaya hakkı yoktur. İktidar mevkiinde bulunanlar, sorunları çözmek için iktidara talip olurlar. Bu gerçeği, iktidar koltuğunda oturan bazı sayın bakanların da çok iyi bilmesi gerekir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, sosyal yaşamın, çalışma yaşamının gelişmesi ve kuramsallaşmasıyla birlikte önem kazanmış bir bakanlıktır. Bu Bakanlığın en önemli fonksiyonu, koordinasyon bakanlık konumunda olmasıdır. İşçi ve işveren örgütlerine eşit uzaklıkta olması, onların sorunlarına dengeli yaklaşması, en önemli ilkesi olması gerekir. Çıkaracağı yasaların hazırlık aşamasında bu kuruluşların görüşlerini alması, bu açıdan önem arz etmektedir; ama, Bakanlık, sosyal güvenlik yasasını çıkarırken bu kuruluşların görüşlerini âdeta dikkate almamıştır, işçi örgütlerinin yoğun tepkisini görmezlikten gelmiştir. Bu nedenledir ki, çıkarılan Sosyal Güvenlik Yasası, hâlâ, kamuoyunda tartışılmaktadır. Öyle anlaşılıyor ki, daha da tartışılacaktır. Bakanlık, bu konudaki eksikliğini bildiği için, Sayın Bakan, Türk-İş Genel Kuruluna katılamamıştır, daha doğrusu, katılmaya cesaret edememiştir. Sayın Başbakan da katılamamıştır.

Sayın milletvekilleri, düşünebiliyor musunuz, bir Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı, Türkiye'nin en büyük işçi örgütünün Genel Kuruluna katılmaya cesaret edememektedir. Neden; çünkü, Sayın Bakan, bu Genel Kurulda hesabını veremeyeceği işler nedeniyle mahcup olmak istememiştir. Şayet, Sayın Bakan, bu Genel Kurula hangi gerekçeyle katılamadığını bu kürsüden açıklarsa, çok memnun oluruz; ama, Sayın Bakan, bir başka gerçeği de unutmasın ki, yarın, seçimlerde, iççilerin önüne hangi yüzle çıkacaktır... Bugün hesabını vermekten kaçındığı pek çok şeyin hesabını o zaman sorarlar.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Sayın Bakanın bir diğer özelliği de, kendisini, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı olarak görmesi yerine, âdeta SSK bakanı olarak görmesidir. Sayın Bakan, Sosyal Sigortalar Kurumu adına demeç veremez; çünkü, 4792 sayılı Yasaya göre, kurumu temsil yetkisi Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Müdürüne aittir. Sayın Bakanın SSK'yı temsil yetkisi yoktur. Sayın Bakan bu gerçeği bilmiyorsa, açar, yasaya bakar, hukukçulardan sorar; daha da merak ediyorsa, Anayasa Mahkemesinin kararlarına bakar; bu gerçeği oralarda görebilir. Bu gerçeği acı da olsa, Sayın Bakana hatırlatmayı bir görev olarak biliyorum; çünkü, Bakanın, başında bulunduğu Bakanlığın pek çok sorunu varken, bu sorunları görmezlikten gelip tüm çalışmalarını SSK üzerine, yoğunlaştırması doğru değildir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; çalışma yaşamının diğer önemli iki konusu, iş güvenliği ve iş kazalarıyla ilgilidir. Bu konu, Bakanlıkta, her yıl, bir defa olarak kutlamanın dışında pek gündeme gelmemektedir. Çünkü, sayın bakanların ilgisini çekmemektedir. Neden çekmemektedir; çünkü, bu dairede adam tayini yoktur, ihale yoktur, adam kayırma yoktur. O halde, işçinin, iş kazası geçirmesini önleyecek tedbirlerle niçin uğraşacaksınız?.. Bu gibi konular, anlaşılıyor ki, Sayın Bakanımızın ilgi alanı dışında.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; hepinizin malumu olduğu üzere, Sosyal Sigortalar Kurumu, devlet bütçesinden sonra en büyük bütçeye sahip olan bir kurumdur. Kurum, yaklaşık 32 milyon yurttaşımıza sağlık ve sigorta hizmeti vermektedir. Kurum, Sağlık Bakanlığının belirlediği kriterlere göre 21 000 eksik kadroyla çalışmaktadır. Sayın Bakanın getirdiği ve Yüce Parlamentonun da kabul ettiği bir yasayla, 18 000 yeni kadro Sosyal Sigortalar Kurumuna verildi. Bu konuyla ilgili olarak acaba neler yapıldı? Sosyal Sigortalar Kurumunun norm kadroları belirlendi mi? Yine, aynı yasaya göre çıkarılması gereken yönetmelikler var; bu yönetmelikler, bugüne kadar niçin yayımlanmadı? Öyle anlaşılıyor ki, Sayın Bakan, asıl üzerinde durması gereken konular üzerinde durmamaktadır; ama, Sayın Bakan, başka yönetmelikleri hızla yürürlüğe koymaktadır. Mesela, sigorta yüzsüzleri artık açıklanmayacak. Yani, işçinin primlerini cebe atan kötü niyetli kişiler artık kamuoyuna açıklanmayacak. Sayın Bakan, niçin böyle bir değişikliği yapma ihtiyacını duymuştur? Acaba, dürüstüm diye ortada gezip usulsüzlük yapanları SSK primlerini ödemeye zorlayacak kamuoyu baskısından, niçin, Sayın Bakan, bunları kurtarıyor? Sayın Bakan, bunların cevabını vermek zorundadır.

RAMAZAN GÜL (Devamla) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Sosyal Sigortalar Kurumunda, eleştirmeye kalktığımızda, çok şey bulabiliriz; ama, önemli olan eleştiri değil, sorunlara çözüm getirmektir. Bakanların ve bakanlıkların varlık nedeni de budur. Kuşkusuz, bu, demek değildir ki, sayın bakanlar eleştiri yapmayacaklardır... Elbette yapacaklardır; ama, siyaset adamlarının, kamu kurumlarını eleştirirken dikkatli bir üslup kullanmaları gerekir. Önüne ilk konan belgeyi görüp, araştırmadan, soruşturmadan demeç vermemeli, şov yapmamalı. Aksi halde, Sayın Bakanın da çark ettiği gibi, söylediklerini düzeltmek ya da geri almak zorunda kalır; bu da, politikacıya olan güveni sarsar. Şimdi, Sayın Bakan, Sosyal Sigortalar Kurumu konusunda ne söylerse söylesin, artık, kamuoyu, Sayın Bakanın, sorunları çözmek için değil, siyasal malzeme olarak kurumu kullandığını bilmekte ve öyle kabul etmektedir.

Sayın milletvekilleri, bakınız, Sayın Bakan, İstanbul SSK Sağlık İşleri Müdürlüğünü ziyaret esnasında iki faturayı basın mensuplarına göstererek, "işte, SSK'yı böyle öpüyorlar" diyerek, SSK'da katrilyonluk yolsuzluk olduğunu dile getirmiştir. Eski bir denetim elemanı olarak, bu söylemin ciddî haksızlıklar içerdiğini ve kurumu rencide ettiğini ve Sayın Bakanın da bu tür söylemlerden kaçınması gerektiğini belirtmek isterim. Çünkü, olay, Sayın Bakanın kamuoyuna yansıttığı gibi değildir; tam bir mizansendir. Bakınız, nasıl:

Sayın Bakan, sosyal güvenlik sisteminin yeniden yapılandırılması çerçevesinde Emekli Sandığının da kendisine bağlanmasını istiyor. Sayın Bakan, kendinize bağlı kuruluşlara sabah adam atayıp, akşam aldınız; hatta, bazı basın organları da sizin bu yaptığınızın lehine yorumlar yaptı, haberler verdi; oysa, bu, devlet ciddiyetiyle bağdaşır bir olay değildir. Bırakınız, bari Emekli Sandığı istikrarlı yönetimini sürdürsün; siz, SSK ve Bağ-Kur'la uğraşın, yeter de artar bile.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; yolsuzlukların üzerine gitmek, hepimizin görevidir; ama, bunu yaparken, kararlı, sağduyulu olmak zorundayız; konuyu iyi araştırıp, sonuç alındıktan sonra kamuoyuna açıklamalıyız; aksi takdirde, kurumları yıpratır ve politikacı olarak da saygınlığımıza gölge düşürürüz. Biz, bunu yapan her politikacıya destek verir ve sağlıklı delillere dayanılarak yolsuzluğu ortaya çıkaran politikacıyı da alkışlarız.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; biz, yolsuzlukların üzerine giden ve ortaya çıkaranları alkışlarız; ama, katrilyonluk yolsuzluk var deyip de, asıl yolsuzlukların üstünü örtenleri de kamuoyuna teşhir ederiz. Bunu yapmak da bizim görevimizdir. Sayın Bakan da bu konumdadır. Sayın Bakanın niyeti asla ve asla yolsuzlukları ortaya çıkarmak değildir; çünkü, Sayın Bakanın böyle bir niyeti de yoktur. Yolsuzlukları ortaya çıkaracağım deyip kapı kapı dolaşacağına, önce, ortaya çıkarılmış ve müfettiş raporuna bağlanmış yolsuzlukları kamuoyuna açıklasın. Sayın Bakanın böyle bir niyeti yoktur; çünkü, bu konuda da samimî değildir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; bu konuda samimî olmadığını ve müfettiş raporuna bağlanmış yolsuzlukların nasıl sümenaltı edildiğini Yüce Heyetinize arz edeceğim. Böylece, kişilerin gerçek yüzlerini görmüş olacaksınız; çünkü, biz, yolsuzlukların üzerine gidiyor gibi yapıp, milyarlarca liralık yolsuzluğu saptamış müfettiş raporlarını savcılığa göndermeyen bir bakanı samimî bulmuyoruz; açıkçası, ikili oynayan kişi olarak görüyoruz!

BAŞKAN – Sayın Gül, size ayrılan 15 dakikalık süre bitti efendim; isterseniz, devam edebilirsiniz tabiî...

SSK müfettişleri on ayrı iddiayı soruşturacaklardı, sadece bir iddiayı soruşturabildiler. Sayın Bakan, bu soruşturmaları hangi gerekçeyle ve kimleri koruma amacıyla durdurmuştur; bunu sormak istiyorum.

Bakın, 21 inci Yüzyılın kapısındayız; ama, bizler, henüz, sağlık problemlerimizi halletmemiş, halen, ülke nüfusunun yarısına yakın oranını sağlık güvencesi kapsamına alamamış bir ülkeyiz; yani, her üç insandan birisi, hiçbir sosyal güvencesi olmayan kesim. Böyle bir ülkede, elbette, sağlık problemi büyük sıkıntı arz eder.

Hastalar, hekim ve sağlık kuruluşlarından şikâyetçidir; haklıdırlar. Şifa bulmak için kapılarını çaldıkları sağlık kuruluşlarında, uzun kuyruklar bekleyerek hekim karşısına çıkmaktadırlar. Hekimler günde 100 - 150 hasta bakmak zorunda kaldıkları için, hastaya yeterli süre ayırıp teşhis koymakta zorlanmakta, en ufak bir tahlil ve tetkik için hasta yine sağlık kuruluşları kapısında günlerce beklemektedir. Buna rağmen, hastalar, beklediği, umduğu yeterli ilgi ve şefkati bulamamaktadır.

Hekimler ve sağlık personeli haklıdır; çünkü, henüz birçok özlük haklarına kavuşamamışlar, Sağlık Bakanlığının dengesiz personel dağıtımı yüzünden bazı yerlerde yığılmalar, bazı yerlerde sıkıntılar yaşanmaktadır. Hastane başhekimleri ve diğer yöneticileri, kurumun kendi sıkıntıları yetmediği gibi, bir de siyasî baskıya maruz bırakılmakta ve gelecek korkusu içerisinde aslî görevlerini yapmakta zorluk çekmektedirler.

Sağlık kuruluşları haklıdır, yetersiz ve tam yetiştirilmemiş personel yanında, gerekli sağlık cihazlarıyla donatılmamanın, altyapı yetersizliğinin sıkıntısını yaşamaktadırlar. Sağlık hizmetleri, günümüzde gerçekten çok pahalı bir sektördür; ancak, genel bütçe içerisinde, Sağlık Bakanlığına ayrılan payın oranı da 21 inci Yüzyıla giren, Avrupa Birliğine aday, bilgi çağının büyük Türkiye düşleri için çok komik bir orandır. Bu oran, aslında ülkemizdeki sağlık sektörüne ve vatandaşın sağlığına verilen önemle de direkt orantılıdır. Rakamlar gerçeklerden kaçmamıza engel olur. Bakınız, genel bütçedeki Sağlık Bakanlığının payı, 1999 yılı bütçesinin de altına düşürülmüş ve yüzde 2,26’ya çekilmiştir. Oysa, 1999 yılındaki pay, yüzde 2,8 idi. Bu oran, vatandaşımızın sağlık hizmetlerinden yeterli oranda yararlanmasına engel teşkil etmektedir. Ancak, bu oran -tekrar söylüyorum- yoksul ülkelerin ayırdığı bütçenin bile çok altındadır. Bakınız, bazı Avrupa ülkelerindeki oranlar dikkat çekicidir. Bu oran Yunanistan'da yüzde 7, Avusturya'da yüzde 14, Almanya'da yüzde 17, İspanya'da yüzde 6, Portekiz'de yüzde 9 gibidir. Diğer taraftan, Türkiye, kendi gelir grubuna yakın ülkeler arasında da, vatandaşının sağlıkla ilgili konularına bütçesinden en az payı ayıran 2 ülkeden birisidir. Aynı gruba giren 14 ülkeden Meksika'daki oran yüzde 3, Türkiye'de yüzde 2,26; diğer 12 ülkede ise yüzde 5 ile 21 arasındadır; OECD ülkelerinde gayri safî millî hâsıla içerisindeki oranı ortalama yüzde 7,2; Türkiye'de yüzde 4 civarındadır.

Sayın milletvekilleri, Türkiye, 2000 yılında, bu oranla ne vatandaşa sağlık hizmetlerini verebilir ne de ülkenin sağlık problemlerini ortadan kaldırabilir. Bu, komik denecek rakamlarla, temsil ettiğimiz milletimizin sağlık sorunlarını nasıl çözeceğiz? Hastaların, yaşadıkları yerlerde tedavi edilmelerini nasıl sağlayacağız? En ufak bir tetkik için hastayı Ankara'ya göndermek zorunda kalan hekimlerin, gönderdiği hastaları, kendi illeri ile Ankara arasında daha ne kadar mekik dokutacağız?

Ülkemizde her 10 000 kişiye 25,7 yatak düşmektedir. Bu rakam, dünya ortalaması olan yüzde 36'nın altındadır. Ülkemiz geneline bakıldığında da önemli dengesizliğin olduğunu görmek mümkündür. Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde 10 000 kişiye 10'un altında yatak düşerken, batı bölgelerimizde bu oran 25'in üzerindedir. Ne yazıktır ki, Sağlık Bakanlığının illere göre personel dağılımı da, tıpkı yataklarda olduğu gibi, dengesiz ve adaletsizdir. Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerine, ne hekimler ne de sağlık personelleri gitmek istemektedir. Bakın, Ankara'da görev yapan bir pratisyen hekime düşen nüfus 655, İzmir'de 890 iken, bu oran, doğudaki şehirlerde 4 000'in üzerindedir.

Sayın milletvekilleri, bir ülkedeki insan sağlığının en önemli göstergelerinden biri, çocuk ölüm oranı ve bebek ölüm oranıdır. Avrupa ülkeleri içinde çocuk ve bebekleri en çok ölen ülke, maalesef, Türkiye'dir. Türkiye'de çocuk ölüm hızı binde 47'dir; yani, 5 yaşına kadar olan 1 000 çocuğumuzdan 47'si ölmektedir; aynı hız, Avrupa ülkelerinde binde 5 ile 10 arasındadır. Komşu ülkelerde -Irak dışında- çocuk ölüm hızı bizden daha düşüktür. Yine, bebek ölüm hızı, Türkiye'de binde 38,3'tür. Dünyadaki 189 ülke arasında çocuk ölüm hızı olarak, Türkiye, maalesef, 118 inci sıradadır.

Bazı sağlık kuruluşlarında, personel ve oda olmasına rağmen, doktor olmadığı için poliklinik yapılamamaktadır.

Sağlık Bakanlığının aslî görevlerinden biri olan koruyucu sağlık hizmetleri de yetersizdir; buna ayrılan kaynak yetersizdir. Özellikle, aşıyla önlenebilen sık görülen ve tedavisi masraflı olan hastalıklarda, aşıyla korunma sağlanmalıdır. Bu konuda, yeni doğan bebeklere uygulanan Hepatit-B aşısı çok önemlidir ve devam ettirilmelidir. Yapılan mücadele sonunda, Türkiye'de, sıtma giderek azalmaktadır; bu savaş aksatılmadan devam ettirilmelidir. Son yıllarda artan dirençli tüberküloz hastaları için etkili ilaçlar Bakanlık tarafından temin edilerek, hastaların tedavisi sürdürülmelidir. Özellikle, diyabet hastalığıyla ilgili merkezler artırılmalı, kanser hastalıklarını erken teşhis eden merkezler artırılmalı, bunlar için gayret sarf edilmelidir.

Bakanlığın gayreti ve özel kuruluşların da devreye girmesiyle sayıları artan diyaliz merkezleri, elbette önemlidir; ama, kronik böbrek hastaları için asıl çözüm, organ naklidir. Organ nakli, kanser ve kalp hastalıkları için, Türkiye'nin çeşitli bölgelerinde bölge hastaneleri kurulmalı, bu hastaneler, yeterli uzman kadro ve cihazlarla donatılmalıdır. Böylece, bu gibi hastaların İstanbul, Ankara ve İzmir gibi illere taşınması önlenecektir.

Sayın milletvekilleri, ülkemizde sağlık sorunları artık kangrenleşmiş olup, masaya yatırılması zamanı gelmiştir. 1980'li yıllardan beri sağlık reformu yasa tasarısı hep gündemde olmasına, genel sağlık sigortasından söz edilmesine rağmen, bir türlü gerçekleştirilememiştir. Avrupa Birliğine girme durumunda olan ülkemizde, bu sorunu çözmek zorundayız. Yüce Meclis, bu reformları yapmak zorundadır. Bunun için, Türk Halkı, tamamen, sosyal sağlık güvencesi kapsamına alınmalıdır. Koruyucu sağlık hizmetlerine ağırlık verilmelidir. Hizmeti satan alanla, hizmeti sunan ayrılmalıdır. Sağlık hizmetlerinde çalışan personelin dengeli dağılımı sağlanmalıdır. Sağlık hizmetleri, kaliteli ve ulaşılabilir olmalıdır.

Ülkemizde yaşayan insanlarımızın üçte 2'si, Emekli Sandığı, Bağ-Kur, kamu personeli ve özel sigorta, SSK gibi değişik sağlık güvencesine sahiptir; geriye kalan 21,5 milyon insanımızın ise hiçbir sağlık güvencesi yoktur; bu grubun bir kısmını, gelir düzeyi düşük olan vatandaşlarımız oluşturmaktadır. Sosyal sağlık güvencesi olmayan bu 21,5 milyon vatandaşımız sigortalanmalı ve sağlık sigorta kartına kavuşturulmalıdır. Bunlardan, gücü olanlardan prim alınmalı, gücü olmayanların primi devlet tarafından karşılanmalıdır. Böylece, herkes, sağlık güvencesi ve sağlık kartına sahip olacaktır; yani, verilen hizmetin sübvanse edilmesi yerine, gücü olmayanlar finanse edilmelidir.

Herkesin, sağlık sigortasına, sağlık güvencesine kavuşmasından sonra, isteyen, istediği kuruluşta tedavi olmalı, hekimini ve tedavi olmak istediği yeri kendi seçmelidir. Böylece, sağlık kuruluşları arasında rekabet artacak, kalite yükselecek ve hizmet ucuzlayacaktır.

Kamu hastanelerinin, rekabet ortamında daha iyi hizmet verebilmesinin yolu, özerkleştirilerek sağlık işletmesine dönüştürülmesidir.

İBRAHİM KONUKOĞLU (Devamla) – Böylece, bu hastaneler maliyet hesaplarını daha iyi yapacaklar, alacakları personeli kendileri sözleşmeyle alacak ve aralarında rekabet ettikleri için çok daha iyi hizmet verebileceklerdir. Böylelikle, Sağlık Bakanlığı, ülke genelinde koruyucu sağlık hizmetlerine daha fazla kaynak ayıracak, sağlık hizmetlerinin sunumunda kurallar koyacak, sağlıkla ilgili politikaları belirleyecek, bunları izleyen ve değerlendiren bir konuma gelmiş olacaktır.

Sağlık Bakanlığı, hastaneleri sübvanse etmek için ödediği paradan daha azıyla yoksul vatandaşın sağlık sigorta primini karşılayacaktır.

Katılımın, demokrasinin olduğu bu 21 inci Asırda, sivil toplum örgütlerinin önemi her geçen gün artmaktadır. Özellikle sağlık konusunda, Türk tabiplerini temsil eden Türk Tabipler Birliği, yine Diş Hekimleri Birliği ve sağlık sendikalarının da görüşü alınmalıdır. Bu konuda, Sağlık Bakanımızdan rica ediyorum, Türk Tabipler Birliğinin hazırladığı bu bülteni okusunlar.

Tanzimat döneminde bu uygulamalar yardımlaşma ve avarî sandıkları içerisinde organize edilerek yaygınlaştırılmıştır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Türk sosyal güvenlik sistemi, ellibeş yıllık genç bir tarihî geçmişe sahip olmasına rağmen, yüz yıllık sistemlerin karşılaştığı problemleri yaşamış, erkence yaşlanmış, çabukça çürümüş ve krize girmiştir. Türk sosyal güvenlik sisteminin krize girmesinin esas nedeni, gelişmekte olan bir ülkenin kaynak yetersizliğine bağlı problemlerden değil, sistemin sosyal güvenlik prensiplerine aykırı olarak çalıştırılması ve rayından çıkarılmasından kaynaklanmıştır. Bu bakımdan, Türk sosyal güvenlik sisteminde kurtarıcı bir reform yapılması, sistemi yeniden canlı bir şekilde hayata geçirmek anlamına gelecektir.

Sosyal sigorta kapsamı içinde bulunan nüfus, 1998 yılında nüfusumuzun yüzde 88,3'üne, sağlık hizmetleri sosyal güvenlik kapsamında olan nüfus oranı ise yüzde 78,6'ya ulaşmıştır. İstihdamın yaklaşık yarısı aktif sigortalı olarak sosyal sigorta programları içinde bulunmaktadır. Ülkemizde aktif sigortalılar ile pasif sigortalılar arasındaki denge, olumsuz yönde gelişmesini sürdürmekte ve sosyal güvenlik sistemine prim ödeyen aktif sigortalı sayısı 1997 yılında yüzde 4,7 oranında artarken, pasif sigortalı sayısı yüzde 6,7'ye yükselmiştir. İsteğe bağlı sigortalılar hariç tutulduğunda, Sosyal Sigortalar Kurumunda pasif sigortalı başına düşen sigortalı sayısı 1,98'dir.

Günümüzdeki sosyal güvenlik reformlarının amacı, daha hızlı büyüme için sürekli ve güvenilir bir kaynak sağlaması yanında, günümüz toplumunda emeklilere ve çalışanlara, kaliteli bir hayat standardı hazırlaması ve sunması olmalıdır. Deyim yerinde ise, yapılacak reform, üretim ile istihdamı, koruma ile büyümeyi birleştirerek, korkusuz bir topluma doğru giderken, çağdaş çelişkilere sağlıklı çözümler üreten bir sistem oluşturmalıdır. Bu çerçevede, Türkiye'nin hiçbir konuda kaybetme lüksünün olmadığına, kimsenin de Türkiye'ye kaybettirme hakkının bulunmadığına inanıyoruz.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; bugün sosyal güvenlik sisteminde en çok sıkıntıda olan kesim sigortalıdır. Yasal çerçevede, sigortalı ve hak sahibi, eşi, çocukları, ana ve babasının kısa ve uzun vadeli sigorta kolları açısından sosyal güvencesi güya sağlanmıştır; ancak, uygulamada, sigortalılar ile hak sahibi aile bireylerinin reel bir sosyal güvenceden yoksun olduğu hepimizce bilinen bir husustur.

Diğer sosyal kesim olan işveren bakımından da sosyal güvenlik sistemi, yıkım derecesine varan malî bir yük getirmektedir. Ülkemizde sosyal güvenlik pahalı bir sistem haline gelmiş veya getirilmiştir. Birçok art niyetli işverenin, yasaların boşluklarından da yararlanarak, kayıtdışı ekonomiye yönelmekte olduğu bilinmektedir. Bugün haksız rekabete neden olacak şekilde büyüme gösteren kayıtdışı ekonomide, resmî kayıtlardan anlaşıldığına göre, 4,5 milyon sigortasız işçi çalıştığının altı çizilmektedir.

Sosyal kesimler içinde en mağdur olan kitle emeklilerdir. Bugünkü hayat şartları ve geçim standartlarına göre, bir emekli ailesi 100-150 milyon lira gibi yoksulluk sınırında bir emekli aylığıyla geçimini sağlamanın mücadelesini vermekte ve âdeta süründürülmektedir. Emeklilerimiz mağdurdur, geçim sıkıntısı çekmektedir; dört duvar arasına sıkışıp kalan feryatları, yetkililer tarafından, maalesef, duyulmamaktadır. Toplumun bütün katmanları tarafından bilinen ve yaşanan bu dramatik hayat mücadelesine karşı, hükümetin ve bakanlığın sessiz kalmasının hiçbir haklı gerekçesi olamayacağı kanaatindeyim.

Bu kadar sorunlu sosyal güvenlik sisteminden şikâyetçi olan diğer bir taraf da devlettir. Başlangıçtan bu yana, sosyal sigorta fonlarını en ucuz finans kaynağı ve sürekli bir gelir olarak gören, yükümlülüğünü gözardı ederek yeterince değerlendirmeyen devlet, bugün, büyük bir malî sorunla karşı karşıya kalmıştır. Emekli Sandığı Fonlarını turizm alanına aktararak atıl otelleri finanse eden, Sosyal Sigortalar Kurumu Fonlarını ucuz faizler ve uzun vadelerle konut sektörüne aktaran devlet, bu yanlış fon değerlendirme yöntemlerinin faturasını ağır bir bedelle kendisi ödemekte ya da çalışanlara ödetmektedir.

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; sosyal güvenlik konusunda dile getirdiğimiz bu sorunlara karşı, hükümetin tek savunması, 4447 sayılı Kanundur. 4447 sayılı Kanun, değiştirdiği yedi ayrı kanun ve getirdiği sosyal sigorta sistemiyle, kamuoyunun ve sosyal bünyenin desteğinden yoksun olduğu için âdeta ölü doğmuştur. Bu kanun, sosyal niteliği olmayan sosyal güvenlik uzmanları tarafından sigortacılık tekniğiyle değil de, Hazine bürokratları tarafından hazırlanmış, sosyal güvenliğe şaşı yaklaşan bir kanundur. Bu kanun, bütün sosyal hakları geriye götürmüş, hakları kısıtlamış, hatta, uygulanamaz bir konuma getirmiştir.

Türkiye'nin sosyal güvenlik açısından içerisinde bulunduğu durum bu iken, herkesi kucaklayacak ve toplumun bütün ihtiyaçlarına cevap verebilecek bir sosyal modeli tartışmayı beklerken, acılı ve sancılı bir depremin yüreğimizi dağladığı günlerde, yangından mal kaçırırcasına, alelacele çıkarılan bu kanunla, toplumsal uzlaşmaya zemin hazırlayacak büyük bir fırsat, yersiz bir inat uğruna heba edilmiştir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; anamuhalefet partisi olarak, deprem acısı içerisinde içimiz kanaya kanaya, bu 4447 sayılı Kanunla ilgili yanlışlıkları, sabahlara kadar, sizlere, dilimiz döndüğünce anlatmaya çalıştık, önergeler verdik; biz, anlatamadık, siz, dinlemediniz. Cottarelli tarafından kotarılan IMF damgalı kanunu ısrarla savundunuz, yasalaştırdınız; şimdi, konu, Anayasa Mahkemesinde. Deprem nedeniyle yarıda kalan toplumsal tepkinin, yeniden organize olarak yasanın iptali konusunda etkin bir kamuoyu oluşturacağına, bu kanunun Anayasa Mahkemesince iptal edilerek, hukukun üstünlüğü ilkesinin er ya da geç ortaya çıkacağına inanıyoruz.

Elbette, deprem felaketine maruz kalan insanlarımızın yaralarını milletçe sarmak boynumuzun borcudur. Ancak, bu deprem, yalnız, doğal felaket boyutuyla ve kaybettiklerimizle değil, enkaz altında kalan sistem boyutuyla ve ekonomik boyutuyla da asla unutulmayacaktır. Bizi canevimizden vuran depremlerin sebebi, eğer, fay kırılması ise, toplumsal yapımızı ve sosyal hayatımızı artçı şoklara ve derin sarsıntılara sevk eden sebep de pay kırılmasıdır. Anayasamızın öngördüğü sosyal devlet ve sosyal adalet prensiplerine aykırı olan, bütçelerdeki ve ekonomideki gelir dağılımı ve bölüşümüdür. Toplumda pay kırılmasına ve paylaşımda dengesizliğe sebep olan bu gelir dağılımının acı sonucu, faiz uygulamalarında açıkça gözükmektedir.

Ankara Ticaret Odasının araştırmalarına göre, devlet, ayda 2 katrilyon 903 trilyon, günde 96 trilyon 766 milyar, saatte 4 trilyon 31 milyar, dakikada 67 milyar Türk Lirası faiz ödemektedir. Şu anda görüşmekte olduğumuz Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bütçesi, hükümetin ödemekte olduğu saatbaşı faiz hesaplarına göre, 7 saatlik bir faize eşdeğerdir. Hükümet nezdinde çalışma hayatının ve sosyal güvenliğin değeri, bankalara ödenen 7 saatlik faiz miktarı kadar mıdır?! Böylesine yetersiz bir bütçeyle, iş hayatının dağ gibi büyüyen ihtiyaçlarını nasıl karşılayacaksınız?!

Nüfusumuzun gelir seviyesi en düşük olan yüzde 20'lik kısmı, toplam gelirin yüzde 4,7'sini alırken, gelir seviyesi en yüksek olan yüzde 20'lik bölümü ise, toplam gelirin yüzde 57'sini almaktadır. İşte, toplum olarak bizim sosyal güvenliğimizi tehdit eden, iç barışımızı bozan, bu paylaşım ve bölüşüm bozukluğundan kaynaklanan pay kırılmasıdır. Sosyal güvenlik sistemimiz düzenlenirken, meselenin bu yönüne dikkat edilmeli, asgarî ücret tespit edilirken, herkese insanca yaşayabileceği aylık bir miktar belirlenmelidir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; elli yıllık bir geçmişe sahip olmasına rağmen, malî dengesi bozulmuş, sosyal güvence kavramlarından uzaklaşmış bir sosyal güvenlik sistemine sahip olmamız son derece üzücüdür. Bu bir felaket senaryosudur. Faiz dışı bütçe giderlerinin, yani, kamu hizmetlerinin reel olarak daha aşağıya çekilmesi, toplumsal bir krize yuvarlanmak anlamına gelir. Aslında, biz, bu krizi değişik alanlarda her gün yaşamaktayız.

Bugün Türk ekonomisinde plan, bütçe ve program bağı tamamen kopmuştur. Son yıllarda hazırlanan bütçeler, yatırımı, üretimi, çalışanları ve toplumun geniş kesimlerini gözardı etmekte ve spekülatif yatırımları özendirmektedir.

İçi boşaltılan bankalara aktarılan milyarlarca dolar ile hem IMF'den gelecek kredi hem deprem vergisinden hem de 2000 yılı bütçesinde özelleştirmeden beklenen gelir, bu bankacılara, şimdiden, peşin peşin ödenmiştir. Son bankalar operasyonuyla kurtarılan 5 bankayla birlikte, İnterbank ve Bankekspres'in buharlaştırdığı -içini boşalttığı- paralar -bilinen kadarıyla, toplam mevduatın yüzde 7'si- en az 6-7 milyar dolardır. Türkiye'nin 2000 yılı bütçesinde yatırıma ayırdığı paranın 3 milyar dolar olduğu, 1 milyon insanımızı yurdundan yuvasından eden deprem zararlarının 3 katına ulaştığı dikkate alınırsa, götürülen ve iç edilen miktarın büyüklüğü kendiliğinden anlaşılır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; bütün bu olumsuzluklara rağmen, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 2000 yılı bütçesinin ülkemiz ve milletimiz için hayırlı olmasını; çalışanlarımızın, işçi ve memurlarımızın hayrına vesile olmasını diliyor, Yüce Heyetinizi saygılarımla selamlıyorum. (FP sıralarından alkışlar)

Aslında, görünürde en şanslı olan bu grup, istediği zaman, istediği hastaneye, istediği sıklıkla gidebilme şansına sahip olmakla beraber, gittiği hastanelerde, henüz ülkemizde yerleşmemiş olan randevu sisteminin işlemeyişi, gece, saat 03.00'lerde giderek sıra almak zorunda kalışları, uzun muayene kuyrukları, tahlil kuyrukları, film randevuları ve buna benzer olumsuzluklar; tekrar kontrola gittiklerinde ise, aynı ilgiyi ve aynı doktoru bulamayış, devamlı değişim ve istikrarsızlık, bu kesimi, oldukça rahatsız etmektedir.

Değerli milletvekilleri, Sosyal Sigortalar Kurumu -aynı zamanda bütçesi de tartışılıyor- hastanelerinin durumu ise, ayrıca, içler acısıdır. Bunların durumunu, gerçekleri ortaya koyarak ve açık olarak, bu kutsal çatı altında tartışmak zorundayız. Bir kere, ülkemizin belli bir grup insanının, sadece, Sosyal Sigortalar Kurumu hastanelerine gitmek zorunda bırakılışı, içinde bulunduğumuz çağda, Avrupa Birliğine girme heyecanını yaşadığımız bugünlerde, gerçekten antidemokratik ve insan haklarına aykırı özellikler taşıyan bir durumdur. Bunu özellikle vurgulamak istiyorum.

Onun dışında, sevk sorunları, sıra alma, muayene olma zorlukları, yatak yokluğu, tahlil, film, randevu sıkıntıları sigorta hastanelerinde de devam etmekte, ilaç almanın zorluğu yanında -bunu üzülerek söylüyorum- firmalar tarafından sigorta hastanelerine verilen ilaçların kalite sorunu, öteden beri devamlı gündemi işgal etmekte ve bir türlü düzelme bilmeyerek devam etmektedir.

Değerli milletvekilleri, sosyal güvenlik açısından üçüncü grubu teşkil eden Bağ-Kurlu vatandaşlarımızın durumu da, ayrıca sorunlar yumağıdır. Bağ-Kurlu vatandaşlarımız, bu ülkeye eşit oranda vergi ödedikleri halde, askere herkesle birlikte eşit olarak gittikleri halde, bu ülkenin kalkınması için terlerini akıtarak canla başla uğraştıkları halde, ikinci sınıf vatandaş muamelesi görerek üniversite hastanelerinin kapılarından yüz geri edilmektedir. Bunu, halen uygulanmakta olan bu yöntemi, bu kutsal çatı altında, milletimizin gözü önünde ciddî şekilde protesto ediyorum. (FP sıralarından alkışlar) Bu kesim vergi öderken, askere giderken hiçbir ayırım yapılmazken, sağlık hizmetlerinin verilmesinde, Bağ-Kur ödeme yapmıyor veya yapamıyor diye devletin kabahatini vatandaşlara çektirmenin hiçbir anlamının olmadığını vurguluyorum. Aynı zamanda, bu kesim, yukarıda bahsettiğim sigorta ve diğer hastanelerde karşılaşılan işlem zorluklarının yanında, gitmek zorunda kaldıkları hastanelere ödedikleri paraları, maalesef, Bağ-Kurdan yeterince alamamakta, ödedikleri paralar büyük kesintilere maruz kalmaktadır.

Değerli milletvekilleri, dördüncü sosyal güvenlik grubunu teşkil eden yeşil kart rezaleti, dünyanın hiçbir yerinde görülmeyen ve ülkemize de yakışmayan, bu çağa sığmayan bir uygulamadır. İsabetsiz, tutarsız ve tamamen oryantal mantıkla işlemesi devam ettirilen bu hususun, en kısa zamanda sona erdirilmesini hükümetten bekliyorum. Bu vatandaşlarımıza, ülkemizin önemli bir kesimini teşkil eden bu vatandaşlarımıza, maalesef, bugüne kadar olan tüm hükümetler, görevini yapamamanın açıkgözlülüğünü, aynı zamanda bu kesime yeşil kart vererek, minnet altında tutmuşlar; devletlüler, sanki ulufe veriyormuş gibi bu insanları baskı altında tutmuş ve politik oyunlarla yeşil kart verirken ortaya çıkan büyük sıkıntıları milletin gözünden kaçıramamışlardır. Aynı zamanda, yeşil kart alan bu kesim, maalesef, sadece devlet hastanelerine gidebilmekte, üniversitelerin önünden bile geçememektedir.

Değerli milletvekilleri, beşinci grubu teşkil eden ve maalesef bugün hiçbir sosyal güvencesi olmayan vatandaşlarımızın durumu ise, yürek kanatmaktadır. Bu kesimin ailesinden birisi -anne, baba, çocuk veya hanımı- hasta olduğunda yapacağı tek şey, öküzünü veya tarlasını satmaktır. Hayatında görmediği kadar milyonlarca parayı cebine koyup, büyük ümitlerle, büyük hastanalere hastasını tedavi ettirmeye giderken, taşıdığı ümit ve heyecanı, hastanenin kapısından girer girmez, delik kaptan süt akar gibi parasının sağıldığını, elinden parasının alınmasına rağmen, halen hastasının problemlerinin çözülmediğini; ancak, bu arada kıymetli paracıklarının da gittiğini gören bu zavallı kesim, ömründe hiç doyurmadığı karnının acıkması üzerine, hastane önlerindeki kanepelerde kuru ekmek yiyerek, simit yiyerek karnını doyurma ve sıkıntılarını birbiri üstüne yığma kadersizliğini taşımaktadır.

21 inci Yüzyıla girerken -milenyum denilen- belli atılımlar iddiasında bulunulan bu ülkede, dünyanın gözü önünde bu yüzkarası tablolar devam etmektedir; bir tane dahi olsa bu ülkeye ayıp olarak yetecek bu tablo, binlerce olmaktadır. Hastanelerde çalıştığım dönemde... Hastanelerin önündeki kanepelerde, bu çökük gözlü, kuru yüzlü, yanmış tenli insanları her zaman görürsünüz ve onları gördükçe, yediğiniz ekmek boğazınızdan geçmez. (FP, DSP ve ANAP sıralarından alkışlar)

Değerli milletvekilleri, altıncı grubu ise, maalesef, ülkemizde, çokbaşlılığın ve karmaşanın bir sembolü olan Millî Savunma Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı, Demiryolları, Ziraat Bankası, PTT vesaire gibi kendi başlarına sağlık sistemi kurmuş müeseseler oluşturmakta ve bunların israfı, savurganlığı ve birinin verdiği sağlık kalitesini diğerinin tutturamaması gibi karmaşa devam etmektedir.

2- Bebek ölüm oranları, gelişmiş ülkelerin bebek ölüm oranlarına göre, en az 6 kat daha fazladır.

BAŞKAN – Sayın Gören, toparlar mısınız. İlave süreniz de bitmek üzere; haber veriyorum.

Değerli milletvekilleri, bu kara tabloların içinden çıkmak mümkün değil mi; elbette mümkün ve hem de çok kolaylıkla. Sağlık eski Bakanım Doğan Beyin zamanında, müşavir olarak çalıştığım dönemde, ondan daha önce ve ondan sonra da hazırlanmış müteaddit sağlık sigortası kanun tasarıları bir türlü bu Meclise gelmemektedir. Değerli milletvekilleri, bu tasarılar bu Meclise gelmeden, bunlar tartışılıp yürürlüğe konulmadan bu konunun içinden çıkmak mümkün değildir.

3- Genel sağlık sigortası, tüm vatandaşları ihata edecek, içerisine alacak şekilde hazırlanmalı, sağlık sigortası primini ödeyemeyen vatandaşlarımızın primini devlet ödemelidir; ancak, yeşil kart rezaletinde olduğu gibi, primini devletin ödediği vatandaşlar, ikinci, üçüncü sınıf uygulamaya tabi tutulmadan -buranın altını çiziyorum- tüm vatandaşlar eşit sağlık ve tedavi imkânlarına kavuşturulmalıdır.

BAŞKAN – Sayın Gören, teşekkür ediyorsunuz, yoksa kapatıyorum.

Değerli milletvekilleri, sağlık hizmetlerinin, koruyucu sağlık hizmetleri kısmının yerel yönetimlere aktarılması; tedavi edici hizmetlerin ise, aile hekimliği ve hastane hizmetlerinin mutlaka özelleştirilmesi gerekmektedir. Özellikle sağlık personelinin ödenti ve ücretlerinin, en az bugünkü ücretin iki misline çıkarılması gerekmektedir.

BAŞKAN – Komisyon ve Hükümet yerinde.

Sekizinci Cumhurbaşkanımız ve Anavatan Partisinin kurucu Genel Başkanı merhum Turgut Özal, 21 inci Asrın, Türk yüzyılı olacağını öngörmüştü ve bu büyük müjdeyi gerçekleştirecek altyapı temellerini atmıştı. Şimdi, merhum Özal'ın bu öngörüsünü gerçekleştirmek görevi de bizlere düşüyor. Bu millî hedefe ulaşmaya, yani altı gün sonra gireceğimiz 21 inci Asrı, Türk yüzyılı yapmaya mecburuz. Atalarımız, nasıl Türk Bayrağını bir cihan devletinin şerefiyle dünyada hâkim kıldılarsa, aynı gururu evlatlarımıza tattırmak da bizim boynumuzun borcudur. Ne mutlu 21 inci Dönem Meclise ki, bu büyük hedefe giden yolları aşmak bizlere düşmüştür.

Bu zorlu hedefe çalışma hayatında da ulaşmak, önümüzdeki tarihî görevin ayrılmaz bir parçasıdır. Çünkü, yeterli istihdam yaratılıp işsizlik belası son bulmadıkça, ücretler reel olarak yükseltilmedikçe, emekli maaşları artmadıkça, sendikal hak ve özgürlükler geliştirilip hayata geçirilmedikçe, yani sosyal adalet ve sosyal barış sağlanmadıkça, Türkiye diğer sorunlarını halledemez.

21 inci Asrı, Türk yüzyılı yapmanın kaçınılmaz bir önşartı sosyal adaleti ve sosyal barışı sağlamak, yani çalışma sorunlarını adalet içerisinde halletmektir. Sosyal adaletin siyasî temeli olan sosyal devlet, Anayasamızın 2 nci maddesine göre, devletin aslî ilkelerindendir. 65 inci maddede de, devletin bu görevi, malî kaynaklarının yeterliliği ölçüsünde yerine getireceği yazılıdır. İşte, işin sırrı buradadır; yani, sosyal devlet, öncelikle bir finansman sorunudur. Anayasada ve yasalardaki sosyal devlet, yazı itibariyle ne kadar mükemmel olursa olsun, finansmanı yoksa, sadece kitapta kalmaya mahkûmdur. Finanse edemediğimiz bir sosyal devleti, istediğimiz kadar anayasaya yazalım, hatta çerçeveletip evlerimize asalım; bunun hayata geçme şansı olmaz.

Sosyal devletin finansmanında iki muhtemel kaynaktan biri olan kamu kaynaklarının -devlet kaynaklarının- buna takati olmadığı, bütün dünyada artık anlaşılmıştır. Hayat, devlet kaynaklarıyla sosyal devlet kurmanın teorik bir hayal olduğunu kanıtlamıştır. Ekonomik devletçilik, sağdaki ve soldaki bazı teorisyenlerin hayal ettiği gibi, sosyal adaletin dostu değil, düşmanıdır. Ekonomik devletçilikle, gerçek bir sosyal devlete değil, sadece bir asosyal bir devlete ve kaosa gidilir. Ekonomik devletçiliğin en yoğunlaşmış hali olan Sovyetler Birliğinde, rejimin, önce sendikaları ve işçileri, peşinden de demokrasiyi ezdiği, bütün acılarıyla hâlâ hafızamızdadır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; çalışma hayatının hedefi olan sosyal barışı ararken, önemle dikkate almamız gereken ilke, yukarıda arz ettiğim husustur; yani, devletçi ekonominin teorik hayallerinden değil, piyasa ekonomisinin dünyada kanıtlanmış başarılarından medet ummaktır. Bu noktada, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına büyük görev düşüyor. Çünkü, sosyal adalet temelinde sosyal barış iklimini kurmak, öncelikle Çalışma Bakanlığının işidir.

Çalışma Bakanlığının görevleri arasında, çalışma hayatını düzenleyen, işçi-işveren ilişkilerinde çalışma barışının sağlanmasını kolaylaştıran ve koruyan tedbirleri almak önemli bir yer tutar. Ülkemizde çalışanların örgütlenme düzeyi geliştirilememiştir. Sosyal adaletin sağlanmasında temel araçlardan biri olan toplupazarlık sistemi yaygınlaştırılamamıştır. Çalışanların önemli bir bölümü, kayıtdışı sektörde her türlü korunma imkânından yoksun durumdadır. Şimdi gün, işçilerde ve memur dediğimiz çalışanlarda sendikalaşmayı kolaylaştırmanın, yani örgütlenme önündeki engelleri kaldırmanın günüdür.

Sendikal güvencesizlik nedeniyle, ülkemizde sendikalaşma oranı yüzde 10'un altına düşmüştür. Böyle düşük bir sendikalaşma oranı, şimdi kapısını açtığımız Avrupa açısından ciddî bir handikaptır. Avrupa, sosyal tedbirleriyle, örgütlenme özgürlüğüyle ve sendikal gelişmişliğiyle birlikte ele alınırsa, gerçek Avrupa'dır. Bu bağlamda, Çalışma Bakanlığında, Avrupa'nın sosyal normlarıyla uyum sağlamak için şimdiden başlatılan çalışmaları takdirle karşılıyoruz.

Değerli milletvekilleri, birkaç ay önce, uzun tartışmalardan sonra bu Meclisten bir Sosyal Güvenlik Yasası geçirdik. O zamanlar çok eleştirildi; ama, hiç kimse, bu yasanın yerine nasıl bir başka düzenleme konulabileceğini söyleyemedi; çünkü, eleştirenler de dahil, herkes, ikili konuşmalarda, bu yasanın faydalı ve zarurî olduğunu ikrar ediyordu. İşte şimdi, bu zarurî yasanın faydalarını görmemizin zamanı gelmiştir.

SSK'nın başına değerli ve deneyimli bir genel müdür getirilmiştir. Artık, SSK hastanelerindeki çile ve işkence bitmeli, işçiler doğru dürüst tedavi görmelidirler. Artık, SSK hastaneleri, merkezden komutalı arkaik düzenden çıkarılmalı, hastasıyla, çalışanıyla, sendikasıyla, işvereniyle birlikte yönetilen verimli bir kurum haline getirilmelidir. Artık, SSK, bilgisayarlı bir düzene geçmelidir. Artık, emekli aylığı, bir senede değil, bir günde bağlanmalıdır. Artık, emekli maaşı, şimdiki komik durumundan kurtarılmalı, yaşlı insanlarımıza nefes aldıracak bir düzeye çıkarılmalıdır.

İşsizlik sigortası gibi olağanüstü bir yeni görev üstlenmiş bulunan İş ve İşçi Bulma Kurumu, yeni gelen değerli genel müdürün de gayretleriyle, eski hantal ve verimsiz yapısından kurtarılıp, verimli ve faydalı bir hale getirilmeli; iş bulma konusu, devlet tekelinden kurtarılıp, özel sektöre de açılmalıdır. Bütün bu dediklerimizin ve daha başka sorunların Sayın Çalışma Bakanı tarafından gündeme alındığını memnuniyetle öğreniyoruz.

Geçtiğimiz aylarda, Sayın Bakan, çok zor bir yasada Meclisin büyük desteğine mazhar oldu; Sayın Bakanın halis kalbine ve samimî heyecanına haklı olarak güvendik, Sosyal Güvenlik Yasasını çıkardık. O zaman, Sayın Okuyan bizlere söz vermişti, kısa zamanda SSK'yı adam edeceğini söylemişti; şimdi bunu bekliyoruz. Görüyoruz ki, Sayın Bakan, bize verdiği sözün bilincinde olarak, SSK'daki kansere kesin teşhis koymuştur ve radikal tedaviye başlamak üzeredir. Teftiş ettiği birimlerde yeni yolsuzluklar ortaya çıkardığını ve bunlarla mücadeleye fiilen başladığını gazetelerde okuyoruz. Sayın Bakanın bu yolda başarılı şekilde devam etmesini diliyoruz.

Bu arada, bir üzüntümüz var; Sosyal Güvenlik Yasasını çıkarırken, Yüce Meclisin iradesiyle 18 000 yeni kadro ihdas edildi ve SSK'nın adam edilmesi için SSK'nın emrine tahsis edildi. Aradan üç üçbuçuk ay geçmesine rağmen, SSK'nın hasretle beklediği bu yeni tıbbî kadroları, doktoru, hemşireyi, ebeyi, bakıcıyı, maalesef, henüz hayata geçirilmemiş olarak görüyoruz. Sayın Bakan, acaba, Yüce Meclisin iradesinden üstün hangi engele takılmıştır bu kadrolar? Türkiye'nin her yerindeki hastanelerde, doktor ihtiyacı vardır, hemşire ihtiyacı vardır, memur ihtiyacı vardır... Yüce Meclisin tahsis ettiği kadroların, bir an önce hayata geçirilmesi için ne yapmamız lazım? Bu konuda Sayın Bakanın bilgi lütfedeceğini düşünüyorum.

Sayın milletvekilleri, konuşmamın sonunda, Türk siyasetini, sendikal hakların geliştirilmesi konusunda daha aktif olmaya davet ediyorum. Biz Türkler, dünya tarihine ilk toplusözleşme ilhamını armağan etmiş ataların torunlarıyız. Unutmayalım ki, dünyanın ilk toplusözleşme benzeri olan belge, 1760 yılında Kütahya'da çini işçileri ve işverenleri arasında imzalanmış olan meşhur Kütahya Belgesidir. Daha sendika kelimesi bile yokken yapmış bunu atalarımız. Şimdi, dünyanın ilk toplusözleşmesi olan Kütahya Belgesini yaratanların torunları olarak bize düşen, tarihî genetiğimizdeki bu harika uzlaşma ve barış geleneğini, günümüzün çok daha uygun şartları içiresinde geliştirerek günlük hayatımıza taşımaktır. Bizim sosyoekonomik seviyemizdeki benzeri ülkelerde demokrasi işlemiyorsa, sosyal barış yoksa, bunun bir sebebi de, o ülkelerin, Türk sendikaları gibi sağ duyulu, basiretli ve sorumlu sendikal hareketlerden mahrum oluşudur. Ülkemizde demokrasinin varlığı, basiretli siyasetçiler kadar, basiretli sendikacılar sayesindedir. Bizim hür sendika hareketimiz, demokrasinin güvencesi olacak derecede gelişmiş ve olgunlaşmıştır. Dünya sosyal siyaset literatürü, Türk sendikacılığını öven metinlerle doludur.

Ancak, böyle şükran borçlu olduğumuz Türk sendikalarına, hak ettiği ilgiyi ve himayeyi henüz gösterebilmiş değiliz. Türk sendikalarının bugün en önemli ihtiyacı, işçilerin ve memurların daha rahat örgütlenmesini sağlayacak sendikal ve yasal güvencelerdir. Şimdiye kadarki uygulamasıyla, popülizmin aldatıcı rehavetine kapılmadan ülke ve millet çıkarlarının gereğini yapan ve ilkeli tavırlardan taviz vermeyen 57 nci hükümetimizin ve Çalışma Bakanımızın, bundan sonra da aynı yolda devam edeceklerini biliyoruz. Bu çerçevede, sendikal güvence sorununun da hallini bekliyoruz. Sayın Bakanın ve hükümetimizin çalışma hayatının taraflarıyla diyaloğa önem verdiklerini de gördüğümüz için, bu diyaloğun en gelişmiş hali olan Ekonomik ve Sosyal Konseye de şimdiye kadar olduğundan daha fazla önem verilmesini ve demokratik işlevi için eksikliklerin tamamlanmasını bekliyoruz.

Değerli milletvekilleri, eski bir Latin atasözü "barış istiyorsanız, adalet ekiniz" der; aynı şekilde "sosyal barış istiyorsanız, sosyal adalet ekiniz" de diyebiliriz. Sosyal adaletin tek yolu, sosyal piyasa ekonomisi içinde hür ve bağımsız bir sendika hareketinin varlığıdır. Çok şükür, ülkemizde bu da vardır, bunun kıymetini bilen demokrat bir Meclis de vardır. 57 nci hükümetin, çalışma hayatının tarafları olan işçi ve işveren sendikalarıyla işbirliğini sürdürürek, sosyal adaleti güçlendirerek, sosyal barışı ve huzuru devam ettireceğini biliyoruz. Bu doğrultuda, hükümetimize, Çalışma Bakanımıza, Çalışma Bakanlığındaki değerli bürokratlarımıza başarılar diliyoruz.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının bütçesi, çalışanlara, işverenlere ve Türkiye'ye hayırlı uğurlu olsun.

Şimdi söz sırası, Trabzon Milletvekili Sayın Ali Kemal Başaran'da.

ANAP GRUBU ADINA ALİ KEMAL BAŞARAN (Trabzon) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Anavatan Partisi Grubu adına Sağlık Bakanlığı bütçesi üzerinde söz almış bulunuyorum; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Büyük Atatürk’ün Türkiye Büyük Millet Meclisinden çıkardığı üçüncü yasa, Sağlık Yasasıdır. Türkiye’nin iki ezeli sorunundan biri sağlıktır; ama, üzülerek ifade etmek gerekir ki, bizim sağlığa verdiğimiz değer, Sağlık Bakanlığının bütçesiyle mütenasiptir. Maalesef, bütün gelmiş geçmiş hükümetler döneminde genel bütçeden sağlığa ayırdığımız pay, yüzde 3 ile 5 arasında değişmektedir. Zannediyorum, bu bütçede genel bütçeden sağlığa ayrılan pay, cumhuriyet tarihin en az payıdır, genel bütçenin yüzde 2,26’sıdır. Bu bütçeyle, sağlık hizmetlerini vermek, Sağlık Bakanlığından hizmet beklemek, gerçekten, güzel bir davranış olmaz gibi düşünüyorum. Bu bütçeyle, sağlıktaki hastalıkları düzeltmek mümkün olmaz gibi düşünüyorum.

Esasta, yapısına baktığımız zaman, Sağlık Bakanlığı, personeliyle, yaptırımlarıyla, çok dağınık bir bakanlıktır ve -bunu, kimseyi suçlamak için de söylemiyorum- gelmiş geçmiş bütün bakanlarımızın, temelde -elbette ki bütçeden kaynaklanıyor ama- sorunlarını çözmede hep zorlandıkları bir bakanlık gibi görüyorum.

Tabiî, arkadaşlar söylediler, konuştular; hepsi doğrudur. Efendim, 215 000 personel var ve bu 215 000 personelin bütçeden maaşlarına ayrılan pay, bütçenin 78,4'üdür; yatırımlara ayrılan pay, bütçenin 7,2'sidir. Yine çok üzücüdür; Türkiye'de 1997'de kişi başına düşen sağlık harcaması 50 dolar, 1998'de 120 dolar; oysa, gelişmiş ülkelerde bu rakam 1 200 dolardır. Biz, bu rakamlarla ve bu hantal yapıyla, Sağlık Bakanımızın önüne yemeği koyuyoruz, elini kolunu bağlıyoruz, çatal kaşık yok, buyur ye diyoruz; nasıl yenilecek?!.

Gerçekten çok zor bir bakanlıktır. Bu Bakanlıkta bakanların yapabildiği şey -bugüne kadar gördüğümüz- rutin işlerle uğraşabilmektir, rutin işlerin üstesinden gelebilmektir; ama, elbette ki, bu rutin işleri yaparken, bu güçlüklere rağmen birçok güzellikleri yapabilmek de mümkündür. Umuyoruz ki, Sayın Bakanımız, icraat yeri olan bakanlıkta, geçmişi tenkit etme yerine, geçmişi yermek yerine bu rutin işleri iyi yapıp iyi hizmet veren bakanlarımızdan olsun diye diliyoruz.

Türkiye nüfusunun yüzde 65'i, genel sağlık sigortasından yararlanmaktadır; yani, yüzde 65'imiz, sağlık sigortasından yararlanıyor, Emekli Sandığı, Bağ-Kur ve SSK gibi kurumlardan sağlık hizmeti alıyor, geriye kalan yüzde 35'i ne yapıyor, belli değil; bunun içinde, 8 milyon civarında yeşil kartlımız var. Ben tenkit etmek istemiyorum; ama, yeşil kartın bu Meclise nasıl geldiğini geçmişte yaşadık; şovlarla geldi "insanlarımız, sosyal yardımlaşma vakıflarının, kaymakamların kapılarında ezilmeyecek" denildi; ama, bugün insanlarımızın, hem kaymakamların hem hastanelerin kapılarında perişanlık içinde olduğunu görüyoruz. Bunu tenkit için söylemiyorum; ama, şu gerçeği de vurgulamak istiyorum: Bizler, şovlarla değil, gerçeklerle siyaset yapmalıyız. Şovlarla yapılan siyasetlerin kısa sürede ne hale geldiğini görüyoruz; onun, bizleri zaman içerisinde ne kadar yaraladığını görüyoruz. Oysa, gerçeklerle yapılan siyasetler, inanıyorum ki, bizi, bizleri, çok daha saygın hale getirir, bu Yüce Meclise çok daha onur getirir gibi düşünüyorum.

Değerli milletvekilleri, Sağlık Bakanlığının yaptırımlarına baktığımız zaman; Sağlık Bakanlığı, hizmeti, 11 800 civarında sağlık evi, 5 608 sağlık ocağı, 735 hastane ve bir o kadar, ana-çocuk sağlığı ve verem savaş dispanserleriyle vermektedir. Oralardaki hizmetlerin çok iyi yapıldığını söyleyemeyiz. Oralardaki hizmetler, hele hele, sağlık personelinin dağılımı çok kötüdür. Arkadaşlar ifade ettiler; ne dersek diyelim, sağlık personelinin, daha doğrusu hekimlerin yüzde 50-60'ı, üç beş büyük şehirde toplanmış, geri kalan kısım da Türkiye'nin diğer bölgelerine dağılmıştır.

Ne dersek diyelim, şehir merkezlerindeki hastanelerde pratisyen hekim sayısı 8-10'dur; tanedir; ama, şehir merkezine 20 kilometre uzaklıkta bir sağlık ocağında hekim bulamazsınız. Kaldı ki, o yörelerdeki sağlık, ocaklarının, sağlık ocağı vasfı da yoktur. Sağlık ocağında, hemşire yoktur, hekim yoktur, sağlık hizmetlisi yoktur; olsa olsa tek bir kişi vardır; o da, bir yoluyla enjeksiyon yapmasını öğrenir; o, bulunduğu yörenin enjeksiyon yapan insanı olur ve o tarzda hizmet veren olur. Türkiye'de, bu tarzda sağlık ocağı sayısı çoktur.

Bir başka şey daha; üzülerek ifade etmek gerekir ki, siyasî gücümüzü kullanarak “orada var, burada da sağlık ocağı olsun" gibi... İşte, biraz evvel bir arkadaşım söyledi; 15 kilometre mesafede 50 yataklı hastaneler yapılmış; bir milletvekili bir yerde olsun diye diretmiş, öbür tarafta belki bir bürokrat diretmiş veya bir başka milletvekili diretmiş. Üzülerek ifade edelim ki, 15 kilometre mesafede 50 yataklı hastanelerin çalışabilmesi için, mütehassıs hekimin olması şarttır. Mütehassıs hekimsiz hastane olmaz; ama, inanınız, mütehassıs hekimin olmadığı yerde, sırf pratisyen hekimlerin çalıştığı, pratisyen hekimlerin hizmet verdiği hastaneleri biliyoruz, yaşıyoruz. Bu, hiç güzel bir şey değildir. Keşke, helikopter ambülans sistemini getirebilmiş olsaydık da, bu büyük israftan bu ülkeyi kurtarabilmiş olsaydık.

Biraz evvel anlattığım sağlık ocağı konusunda, 2-3 tane sağlık ocağının vereceği hizmeti, 10 tane sağlık ocağına verdiriyoruz; yani, 3 sağlık ocağının yapacağı işi, 10 tane sağlık ocağına yaptırıyoruz. Bu, çok büyük israftır. Oralara insan istihdam ediyoruz, oraların giderleri oluyor, oraların yakıt masrafı oluyor, sabit giderleri oluyor; büyük bir israf oluyor. Bu israfa Sayın Bakanımızın dikkatini çekmeliyiz ki, Türkiye'yi bu israftan kurtaralım.

Değerli milletvekilleri, ben şöyle düşünüyorum: Bütün bu sıkıntılara rağmen, genel sağlık sigortası ve kişisel sağlık sigortasını çıkarabiliriz. Özel sektör, sağlıkta teşvik edilmelidir. Örneğin, bazı özel branşların -mesela, kardiyovasküler sistem- kardiyoloji merkezleri, kardiyovasküler cerrahi merkezlerinin kurulacağı hastaneler için, özel sektör, belirli yerlerde teşvik edilebilir.

Bu teşvik, onkoloji için de böyledir. Efendim, kardiyovasküler cerrahi dedik, kardiyoloji dedik... Reanimasyon gibi merkezler, bazı yerlerde geliştirilebilir, bazı yerlerde kurulabilir ve bunlar, merkezdeki yığılmayı önleyen yerler olurlar. Biz, Ankara'da, hep yaşıyoruz, bize gelen insanlardan da biliyoruz; Türkiye'de 3 merkez, bütün Türkiye'den gelen hastaların birikimiyle -bu 3 merkezdeki üniversite hastaneleri olsun, devlet hastaneleri olsun- çok büyük yük altında çalışmaktadırlar. Bu yükü kaldırmanın yolu, biraz evvel söylediğim gibi, devletin veya özel sektörün teşvikiyle, Türkiye'nin geneline bazı şeylerin yaygınlaştırılmasıdır.

Değerli milletvekilleri, aile hekimliği konusunda şahsen düşündüğüm şey -pratik bir çözümle- birbuçuk yıl gibi bir zaman eğitim vererek, pratisyen hekimlere aile hekimliği nosyonu kazandırıp, onları, aile hekimliği statüsüyle çalıştırmak mümkün olabilir; bu şartlarla o mümkündür; çünkü, Türkiye'de, eğitim sistemimiz çok bozuktur.

Ben, üzülerek bir şey arz etmek istiyorum, geçmişte de bunu ifade etmiştim; Dokuz Eylül Üniversitesinden mezun olan bir doktor -ismi Sibel Semerci- diyor ki: "Bugünkü düzeyimle mezun olacağımı bilseydim, vicdanî açıdan daha rahat bir meslek seçerdim." Arkasından, rektör konuşuyor "bu doktorun söylediğinin altını kırmızı kalemle çiziyorum" diyor. Yani, birçok tıp fakültemizde, üzelerek ifade etmek gerekir ki, yetişen hekimlerimiz belirli bir eğitim düzeyinde değildir. Bunları daha iyi yetiştirebilmenin yolu, söylediğim gibi, pratik bir eğitimden geçirip, onlara, bilmiyorum nasıl olur, ama, bir aile hekimliği, yardımcı aile hekimliği nosyonu mu olur, bir nosyon verilir ve daha güzel hizmet verir hale getirilir.

Hastane acilleri konusunda 55 inci hükümetin -o dönemin- Sayın Bakanını kutlamak isteriz, çok güzel bir davranışı olmuştur. Hatta, o dönemin eseri olan 112 -acil kurtarma- servislerinin hayata geçirilmesi konusunda da kendisini kutlamak isteriz.

Sağlık ocaklarının yeniden yapılanması konusundaki adımları fevkalade güzel adımlardı. Ben, Sayın Bakanımızdan da bunu istiyorum. Bir arkadaşımız daha burada ifade ettiler; laboratuvarıyla, röntgeniyle iyi donanımlı- bunu her yerde yapamayız belki, ama belirli merkezlerde bunu başlatabiliriz- modern sağlık ocaklarını geliştirmek Türkiye için bir kazanç olur diye düşünüyorum.

"Bu tayin nedir" diye sorulur "yönetmeliğe aykırıdır, olmaz" denilir; bir bakarsınız ki o tayin olmuş. Nasıl olmuş? İşte, biri devreye girmiş, olmuş. Bunlar olmamalıdır Sayın Bakanım. Yönetmelikleri getirip, onlara tam uyan olmalıyız. Emsal göstermemeliyiz. Vatandaşa bir şeyi yapmayıp da öbürüne yaptığınız zaman, öbürü hemen geliyor "ona yaptın da bana niye yapmıyorsun" diyor. Bu emsali yapmadığınız zaman vatandaşımız fevkalade saygılıdır, fevkalade itaatkârdır; ama, bu emsal olduğu zaman da vatandaşımız isyankârdır.

Sayın Bakanım, üç ayrı valinin ısrarla "bunun tayini sakıncalıdır" demesine rağmen, bir ilimize sağlık müdürü tayin ettiniz. Bu doğru mudur? Bunu öğrenmek istiyorum.

Ben, çok özür dileyerek söylemek istiyorum: Siyasî yaşamımda hiçbir şekilde yoktur, dağın başındaki bir sağlık ocağında çalışan doktoru, oradan alın da merkezde çalıştırın diye hiçbir arkadaşımdan, böyle bir talebim olmamıştır. Sadece, acaba şu olabilir mi gibi yaklaşım içerisinde olurum; ama, olmadığı zaman da, ona saygılı olurum. Böyle davranışların bizleri hiçbir şekilde bir yerlere taşıyamayacağına da inanıyorum.

MHP GRUBU ADINA ALİ IŞIKLAR (Ankara) – Sayın Başkan, saygıdeğer milletvekilleri; Çalışma Bakanlığı bütçesi üzerinde, Milliyetçi Hareket Partisi Grubu adına söz almış bulunmaktayım; konuşmama başlarken, Yüce Heyetinizi, Yüce Milletimizi, kamu çalışanlarını, işçileri, emeklileri ve dul ve yetimlerini saygıyla selamlıyorum.

Sayın milletvekilleri, hepimizin malumu olduğu üzere, eğitiminden sağlığına, tarımından ormanına, ekonomisinden teknolojisine, iç güvenliğinden dış güvenliğine, işçi meselesinden işveren meselesine, velhasıl, ülkenin tüm meselelerinin fikri ve icrasını yapan, devletin olmazsa olmazını teşkil eden kamu çalışanlarıdır. Bu kesim, yıllardan beri hükümetlerin gazabına uğramış, gerek ekonomik yönden gerekse yasal yönden bitirilmiş ve tüketilmiştir. Bunun neticesi olarak, iyi dediğimiz hiçbir şey yoktur; çünkü, ülkeyi iyi konuma getireceklerde mecal kalmamıştır. Yıllardan beri yanlış teşhis konup yanlış tedavi yapılmıştır. Siyasilerimiz ile hükümetlerimiz, sıktıştıklarında, bu kesimin ilminden, fikrinden ve icraatından istifade etmişler; yanlış yapıp, beceriksizlik yaptıkları zaman da, konuşmayan, konuşturulmayan bu kesim, siyasiler ve hükümetler tarafından günah keçisi haline getirilmiştir.

Sayın milletvekilleri, bugün kamu çalışanlarının çalışmasını düzenleyen 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa baktığımızda, tabiri caizse, bu kanun, yamalı bohça haline gelmiştir. 1970 yılında çıkmış olan yasa, 239 maddeden oluşmasına rağmen, 300 civarında değişiklik yapılmış, birçoğu da birkaç defa değiştirilmiştir. Cezalarla dolu, dayatmacı, özendirmeden uzak, çalışma şevkini kıran, siyasî kimlikli kişileri koruyan bu kanun, memuru hükümetlerin kapukulu haline getirerek devlet memurluğundan çıkararak hükümetler memuru haline getirilmiştir. Bu haliyle, anayasaya aykırı bir yasa haline gelmiştir.

Sayın milletvekilleri, buna birkaç misal vermek gerekirse, kamuda çalışan insanlar arasında, kurumiçi ve kurumlararası adaletsizlikler oluşturulmuş, memur, işçi, sözleşmeli, sözleşmesiz, baremiçi, baremdışı, kadro karşılıklı sözleşmeli, kadrosuz sözleşmeli, genel hizmetler; sınıfı, sağlık hizmetleri sınıfı, teknik hizmetler sınıfı gibi farklı statüler uygulanması sebebiyle, aynı yerde çalışan ve aynı işi yapan insanlar arasında çalışma barışı bozulmuş, kamu çalışanları birbiriyle konuşmaz ve birbiriyle kavgalı hale getirilmiştir. Adamını bulan daha iyi bir kuruma veya statüye geçmeye çalışmakta, bunun sonucu, bazı kurumlarda çalışan sayısı azalırken, bazı kurumlarda fazlalıklar oluşarak, yanlış istihdama sebep olunmuştur.

Misal olarak; Cumuhurbaşkanlığı, Meclis, Başbakanlık ve bağlı kuruluşlar, SPK, bankalar, Rekabet Kurulu ve Maliye Bakanlığı gibi kuruluşlarda sekreter, odacı gibi unvandakiler, diğer kurumlardaki daire başkanlarından fazla ücret almaktadır. Yönetim kurulu üyeleri ve bazı genel müdürler, milletvekilinden fazla ücret almaktadır. İşçiler ile memurlar arasında uçurumlar oluşmuş, işçi memurun 3-5 katı maaş alır olmuştur. Şoför işçi, sekreter işçi, amiri olan bölge müdürü ve daire başkanından fazla ücret alır hale gelmiştir.

Devletin çalışma düzenine çomak sokulan bu anlayış kaldırılmalı, eşit işe eşit ücret prensibine uygun olarak, farklı statüler kaldırılarak, "kamu çalışanları" adı altında birleştirilmelidir. Böylece, kurumlararası ve kesimlerarası ayrıcalığın ortadan kalkmasıyla, çalışma barışı sağlanmış, istihdam yanlışından da kurtulunmuş olacaktır.

Sayın milletvekilleri, 657 sayılı Yasada "her yıla bir kademe, her üç yıla bir derece verilir" denilmektedir. Ayrıca, hangi okul mezunlarının hangi derecelere kadar yükseleceği belirtilmiştir. Bu Kanuna rağmen, kamu çalışanları, 7'nin 9'u, 5'in 9'u, 2'nin 6'sı ve 1'in 4'ü şeklinde yükseltilerek, daha üst derecelerin ekgöstergesi, yan ödemesi ve derecesi gibi avantajlardan istifade edememekte; bu sebeple, maaş artışları iyi olmayan bu kesim, üst kadro ve derecelerden yararlanmadığı için, ikinci defa sosyal ve ekonomik olarak darbe yemekte. Çünkü, Başbakanlık Personel Başkanlığı ve Maliye Bakanlığı, keyfî olarak, kanuna rağmen kadro vermemekte, memurların mağduriyetine sebep olmakta. Bu kurumların yetkisi alınarak, Kanunun özü olan her yıla bir kademe, her üç yıla bir derece vermek suretiyle, 500 bin civarında çalışanın mağduriyeti giderilmelidir.

Sayın milletvekilleri, bir diğer konu da, amirlerin sicil ve ceza vermeleriyle ilgili yaptırımlarıdır ki, bunlar, tamamen sübjektif olup, ideolojik, politik ve keyfî uygulamalar yapılmakta; sevdiği sevmediği, partili gördüğü görmediği, yanlış emir ve icraatlarına uymayan memurlara az puan verilerek kademe ve derece almaları engellenirken, idareci olmaları maksatlı olarak engellenmekte, hatta, memuriyet hayatı sona erdirilebilmektedir. 20 yıl olumlu sicil almış biri, saydığım sebeplerle idareci olamayacağı gibi, memuriyetine de son verilebilmektedir.

Sayın milletvekilleri, diğer bir konu ise, bir maaş bordrosunda otuz kalem yer almaktadır. Maaş bordrolarında yer kalmamış; anlamını yitirmiş kalemlerle doludur. Şöyle ki, çocuk yardımı 690 000, aile yardımı 9 milyon 660 bin, konut yardımı 230 000 ilâ 690 000 arası, doğum yardımının 1 milyon 35 bin olduğu, devleti temsilen görev yapan kamu çalışanlarına da 3 milyon ilâ 5 milyon 250 bin lira yolluk verildiği göz önüne alındığında, bunların hükmünün kalmadığı görülmektedir.

Saygıdeğer milletvekilleri, kamu çalışanları ücret bakımından da, yıllardan beri ekonomik soykırımla karşı karşıya bırakılmıştır. Milleti, devleti adına ölümü pahasına çalışmakta, kimsenin gezemediği bölgelerde görev yapan yüzlerce öğretmen, yüzlerce doktor, mühendis, amir, memur, polis memuru, subayı ölmüş, binlerce yaralı vererek devletin, milletin bütünlüğünü sağlamış, siyasîlerimizin olumsuzluklarına rağmen, yarınlarımızdan ümit kesilmemesine sebep olmuşlardır. Devletimizin olmazsa olmazı olan bu kesime, yıllardan beri her kesime istedikleri verildikten sonra kalan kadar verilmiştir.

Bunun sonucu olarak, tarım emeklisi 19 milyon, Bağ-Kur emeklisi 45 milyon, işçi emeklisi 70 milyon, memur emeklisi 100 milyon alırken, kamu çalışanlarının yüzde 60'ının aylık ortalamasının 140 milyon, tümünün ortalamasının 180 milyon olduğu, asgarî geçim indirim standardının 350 milyon civarında, mutfak masrafının 150 milyon, ev kirasının, hükümetimizin depremzedeler için belirlediği 100 milyon olduğu gözönüne alındığında, üniversite mezununa 120 milyon veriyorsak, bu, ekonomik bir soykırım değil de nedir? Bu kış şartlarında bu insanlar bu parayla ne yer, ne içer, nasıl ısınır, nasıl giyinir, hangi parayla çocuğunu okutur, hangi parayla kirasını öder?

"Verdim, oldu" mantığıyla yaklaşmak, en azıyla insafsızlık ve bindiği dalı kesmektir. Yıllardan beri iş çevreleri, kredi, tahvil ve bonolarla beslenirken, korunurken, bugün işçilerimize, önümüzdeki yıl birinci 6 ay için yüzde 40, ikinci 6 ay için yüzde 17 artı enflasyon önerilirken, memura yüzde 15 artı yüzde 10 vermek hangi mantıkla izah edilebilir?

Kendi malı olan; yani, onlar için tahsis edilen, kamp, kreş, lokal, misafirhane, lojman gibi -yaklaşık bütçemiz kadar maliyeti olan- taşınmazlar satılmalı, bir fon oluşturularak, hükümetçe verilmeyen kısmı bu fondan karşılanmalı; asla bütçeyle bağ kurulmamalı; denetim ve uygulamada kamu sendikaları da olmalı.

Sayın milletvekilleri, kamu çalışanlarının bütçedeki ücret artış oranı tekrar gözden geçirilerek, yeniden düzenlenmeli.

ALİ IŞIKLAR (Devamla) – Dolayısıyla, bu haklardan dolayı, bu hükümet zamanında -hepinizin malumu olduğu üzere -yeni bir kanun tasarısı Meclise sunulmuş, Sosyal İşler Komisyonunda görüşüldükten sonra, Plan ve Bütçe Komisyonuna gelmiştir. Hükümet protokolünde yer almış olmasına, öncelikle yasalar içerisinde yer almasına rağmen, Çalışma Bakanımızın arzulu davranmaması, Bakanlığın kendi hazırladığı bir taslak olmasına rağmen görüşülmemektedir. Şeker, un, yağ var; ama, helva olmuyor. Bu yasa tasarısı Anayasanın beş yıllık emri, uluslararası sözleşmelerin taahhüdü, hükümet protokolünün gereği, kamuoyunun arzusu, kamu çalışanlarının beklentisi, para istemiyor, Meclisteki tüm partilerin arzusu ve isteği. O zaman, hâlâ niçin bekliyoruz? (DYP sıralarından alkışlar) Yasa tasarısının, bir an önce Plan ve Bütçe Komisyonunda görüşülerek, Genel Kurula getirilip çıkarılması, yukarıda saydığım sebeplerden dolayı, kaçınılmaz hale gelmiştir.

Anayasamızda yerini bulan sosyal devlet olma ilkesine uygun sağlık hizmetini verebilmek için, bugüne kadar gelmiş geçmiş bütün sağlık bakanlarımız, güzel çalışmalar yapmıştır. Ancak, bütün bu çalışmalar, doktor ve diğer sağlık personelini yeterli seviyeye getirememiştir; bu personelin ülke genelinde rasyonel bir şekilde, dengeli bir şekilde dağılımını sağlayamamıştır; bu personelin yetiştirilmesinde ve meslekiçi eğitiminde beklenen standardı yakalayamamıştır. Ayrıca, sağlık kurumlarının çok değişik ellerde toplanmasından kaynaklanan problemleri giderememiştir. Nitekim, Sayın Çalışma Bakanımızın kurumlardan dolayı sıkıntıları basına da yansıyor, görüyoruz.

Yine bu iyi gayretler, bu iyi çalışmalar, hastanelerimizdeki kuyrukları bitirememiştir. Sağlık ocaklarımızdaki, sağlık evlerimizdeki, hastanelerimizdeki hizmet kalitesizliğini giderememiştir. İşte, halkımızın tamamını kucaklayan bir sosyal güvenlik şemsiyesi oluşturulamamıştır. Hekim-hasta, hasta-hastane arasındaki parasal ilişkiler çözülememiştir.

Sayın Sağlık Bakanımız göreve geldiği günden beri gerçekten gece gündüz demeden çalışıyor. Deprem nedeniyle çalışmalarını hep beraber izledik, vardiya sistemiyle ilgili çalışmalarını izliyoruz, enfeksiyon hastalıklarının kontrolüyle ilgili projelerini izliyoruz. Bunun haricinde, sağlıkla ilgili pahalı tıbbî aletlerin, cihazlar ile hizmet satın alınmasıyla ilgili projelerini izliyoruz. Kadro teminiyle ilgili projelerini takdirle izliyoruz. Daha pek çok çalışmalar yapıyor, sağlık sandığı kanun tasarısıyla ilgili çalışmalarını izliyoruz, takdir ediyoruz; hepinizin huzurunda bu tür çalışmalarından dolayı kendisini kutlamayı bir borç biliyorum.

Nitekim, önümüze gelen bütçede sağlığa ayrılan payın, bu dönem epeyce kısıldığını görünce, işinin ne kadar zor olduğunu görüyoruz; ama ülkenin problemlerini, ekonomik darboğazını da görmezlikten gelemeyiz. Fakat buna rağmen, bu ekibin gerçekten en iyiyi yakalayacağına güveniyoruz.

Değerli arkadaşlarım, bütün bu çalışmalar yapılsa yetecek mi; yetmez. O zaman, yapılacak işlem nedir? Yapılacak işlem şudur arkadaşlar: Ülkemizin bütün insanlarını kucaklayan sosyal güvenlik şemsiyesini oluşturmalıyız. Sosyal güvenlikle ilgili bütün kurumları Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde toplamalıyız. Tedavi edici ve koruyucu sağlık hizmetleriyle ilgili bütün kurumları Sağlık Bakanlığı bünyesinde toplamalıyız. Sağlık personelinin meslek içi eğitim ve yetiştirilmesiyle ilgili kurumları tek elde toplayarak, standardı yükseltmeliyiz. Kısacası, sağlık hizmetini alanı da, sağlık hizmetini yapanı da, sağlık hizmetini sunan devleti de memnun edecek, zevkle hizmet verdiğine inandıracak sağlık reformunu gerçekleştirmemiz lazım.

HASAN ÇALIŞ (Devamla) – Sözlerimi bağlarken şunu söylemek istiyorum; Sayın Bakanlarım, şöyle, kendinizden geriye doğru bakınız, şurada bekleyen arkadaşlarımıza da sorunuz, pek çok bakanın ismini kimse hatırlayamaz. Eğer, bu sağlık reformuyla ilgili meseleyi, senin benim meselem olmaktan çıkarır, Türk Milletinin meselesi olarak görürsek, bunu, 57 nci cumhuriyet hükümetimizle ve bu Parlamentoyla çözersek, sizlerin ismini, bu kabinenin ismini, bu Meclisin ismini, milletin hafızasından silinmeyecek şekilde yerleştirmiş oluruz; en yüksek makamda da sizler bulunursunuz. Bu konuda, her türlü gayreti göstereceğinizden ümitvarız.

Şimdi, bu konuda söylenebilecek çok şey var; ama, başımızın, zaman gibi bir de belası var. Bu nedenle, sözlerimi kesiyorum.

Söz sırası, Bolu Milletvekili Sayın Ersoy Özcan'da.

Birbuçuk asırlık bir geçmişe sahip olan Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü, bugünkü statüsüne yetmişiki yıl önce kavuşmuş, ülkemiz sağlığına olduğu kadar, dünya sağlığına da hizmet veren bir kuruluştur. AIDS ve Ebola gibi birtakım bulaşıcı virütük hastalıkların denetimini yapmakta ve diğer bulaşıcı hastalıklarda da karantina hizmetini vermektedir. Trafiği yoğun olan bütün liman ve karasularımızda acil sağlık hizmetleri verilmesi, ayrıca, deniz kirliliğini tespit ve önlem çalışmalarının yapılması, ülkemize giriş noktalarından başlayarak, turistik yörelerimize verilecek sağlık hizmetleri de, Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü bünyesinde yapılmaktadır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 17 Ağustos ve 12 Kasım tarihlerinde ülkemizde meydana gelen iki büyük deprem felaketi, hepimizin bildiği gibi, büyük miktarda can ve mal kaybına sebep olmuş, yüce milletimizde sosyal ve ekonomik alanda derin yaralar açmıştır. Sağlık Bakanlığı çalışanları, başta Sayın Bakanları olmak üzere, deprem bölgesinde ilk saatlerden itibaren yerlerini aldıklarına, deprem felaketinde yaralananlara ilk müdahaleleri yaptıktan sonra, hızla uygun hastanelere naklettiklerine, bunun yanında, mükemmel bir şekilde yürütülen koruyucu sağlık hizmetleriyle bölgede yaşayan 10 milyonun üzerindeki insanın bulaşıcı hastalıklara yakalanma riskini en aza indiren olağanüstü çalışmalar yaptıklarına, bizzat şahit oldum ve onlarla birlikte yaşadım.

Depremde olağanüstü çalışma gösteren, başta acil yardım ve kurtarma hizmetlerinde görev yapan sağlık personeline, diğer tüm sağlık çalışanlarına, gönüllü kuruluşlar ile her türlü maddî, manevî desteği esirgemeyen ülkelere ve bölgeden hiç ayrılmayan, bizzat olay mahallinde, müdahaleleriyle personele ve halka moral ve şevk veren Sağlık Bakanımıza, huzurlarınızda teşekkür etmeyi bir borç biliyorum.

ERSOY ÖZCAN (Devamla) – Günümüzde gelişen modern hastane yönetim anlayışı çerçevesinde ekonomik ve etkin yatak kullanma ve fizikî alanların daha verimli değerlendirilmesi, acil servis ve polikliniklerdeki yığılmaların önlenmesi, kronik ve yaşlı hastalara daha uygun ortamda hizmet sunulması; bu amaçla başlatılan, şu anda da bazı hastanelerimizde başarıyla devam eden vardiya sisteminin süratle bütün yurtta uygulamaya geçmesi.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; yeni bir bin yıla girerken, ülke insanımıza, yüksek kaliteli, kişisel özelliklerden etkilenmeyen verimli bir sağlık hizmetinin sunulması, artık, kaçınılmaz bir hedef olmuştur. Hasta-hekim ve hasta-sağlık kuruluşları arasındaki para ilişkisini ortadan kaldıracak, ülke sınırları içerisinde sağlık güvencesi olmayan vatandaş bırakmayacak, isteyenin istediği hastaneye gidebildiği ve istediği hekime başvurabildiği, sağlık hizmetini verenler arasında kaliteli bir hizmet yarışının olduğu, prim esasına dayalı sistemde primini ödemeyenlere devletin ödediği, emeklilik ve sağlık sigorta işlemlerinin birbirinden ayrıldığı, ülkemizde yaşayan tüm insanları kapsayacak bir sağlık güvencesi ve sigortalama sistemini, milletimiz, yıllardır beklemiştir.

Sayın milletvekilleri, en fazla eksüreyi 4 dakika olarak Fazilet Partisine verdim; size de 4 dakikadan fazla vermem, lütfen.

Günümüz dünyasında siyasî, ekonomik ve sosyal konularda hızlı bir değişim ve dönüşüm yaşanmaktadır. Gelişmiş ülkelerde başlayan bu değişim rüzgârı, iletişim ve bilgi teknolojilerindeki yeni gelişmelere bağlı olarak, bilginin akıllara durgunluk verecek derecede artması sebebiyle bütün dünyaya yayılmaktadır. Bilgi ve teknolojideki insanlık adına bu umut verici gelişmeler, sağlık konusunda da beklenilen ve özlenen olumlu sonuçlarını vermiştir. Özellikle, gelişmiş ülkelerde 21 inci Yüzyıl, herkesin daha sağlıklı bir hayata kavuşabileceği parlak bir gelecek vaat etmektedir. Bu yüzyılda gerçekleşebilecek olan yalnızca uzun bir hayat değil, hayatın kalitesinin de yükselmesidir. Kalitesi yükselen hayatta özürlüler ve hastalıklar da azalacaktır.

Değerli milletvekilleri, milletler mücadelesinde bilgi toplumu olabilmek için gerekli hazırlıkların yapılabildiği dünyada, değişim ve dönüşüm rüzgârına uyum sağlanabildiği ölçüde, medenî dünyada yer alabileceğimiz gözardı edilmemelidir. Bu sebeple, kişisel olarak ve toplum olarak mevcut inanç ve kültürümüzün temel prensiplerinden sapmamak kaydıyla, dünyadaki değişim ve dönüşümlere uyum sağlayabilecek bir anlayış içinde değişikliğe gidilmesi gerekmektedir; çünkü, geçmiş yüzyılda endüstri toplumunun oluşumunu yeterince kavrayamadığımız için, sürekli kavram kargaşası tartışması içerisinde tüm enerjimizi boşa harcadık. Sonuçta, millet olarak, çok ağır bedeller ödemek zorunda kaldık.

Bu nedenle, medenî dünyadaki tüm bu iyi gelişmeleri algılamadan, iyi yorumlamadan hiçbir sorunumuzu çözemeyiz. Özellikle sağlık hizmetleri konusundaki çıkmazlarımızı hiç çözemeyiz. Çünkü, yıllardır bu hayatî konuyu sürekli olarak hasta, hastane, doktor ilişkisi içerisinde hapsedip çözmeye çalıştık. Bu dar çerçeve içerisinde değerlendirip çözümler üretilmeye çalışılan sağlık sistememizde bugün geldiğimiz nokta, maalesef, 21 inci Yüzyıl gerçeğine uygun değildir.

Sistemin yetersiz ve dünya gerçeklerinden uzak olması sonucunda, bugün ülkemizde ne sağlık hizmeti alanların ne bu hizmeti verenlerin ne de bu hizmeti finanse edenlerin memnun olmadığı bir sağlık sistemi ortaya çıkmıştır. Butün bu sistemin olumsuzluklarının faturası da, genelde, bu hizmetin motor gücü olan hekimlerimize çıkarılmıştır. Halbuki, değişik boyutlardaki tüm olumsuzluklara karşın, ülkemizde fedakârca hizmet veren Türk hekimleri, bilgi ve beceri konusunda dünya standartlarını çoktan yakalamış durumdadırlar. Öyle ki, yurt dışında çalışan hekimlerimiz, bulundukları ülkelerde aranan, tercih edilen hekimlerin isimlerinin en başında yer almışlardır. Demek ki, sorun, insanımızdan değil, sistemin kendisinden kaynaklanmaktadır.

Ayrıca, ülkemizi ilgilendiren olağanüstü her durumda görev alanına ilk olarak yetişen çoğunlukla hekimlerimiz ve sağlık çalışanlarımız olmuştur. Milletçe yaralarını sarmaya çalıştığımız ve hepimizi yasa boğan Marmara Bölgesinde meydana gelen deprem felaketinde hekimlerimiz ve sağlık personelimiz, yüzlerinin akıyla sorumluluklarını yerlerine getirmişlerdir. Ancak, dünyanın değişik ülkelerinden deprem bölgesine gelen bazı sağlık personeli veya 2 kişilik, 3 kişilik kurtarma ekipleri birkısım medya tarafından âdeta kahramanlaştırılırken, maalesef, deprem bölgesinde yiğitçe görev yapan insanlarımız, özellikle Sağlık Bakanlığımız, hekimlerimiz ve sağlık çalışanlarımız, bırakınız teşekkürü neredeyse afet bölgesindeki tüm olumsuzlukların hedef tahtası haline getirilmişlerdir.

HACI FİLİZ (Kırıkkale) – Devam... Devam...

Değerli milletvekillerim, özellikle son yıllarda tüm dünya ülkelerinde iki konu önplana çıkmıştır: Biri eğitim, diğeri sağlık konusudur. Görünen odur ki, 21 inci Yüzyılda bu iki hayatî konunun olabildiğince iyileştirilmesi, tüm insanların ortak amacı olacaktır. Çünkü, insanların mutlu, huzurlu ve sağlıklı olabilmesi için temel şart, sağlık ve eğitimdir.

SAFFET ARIKAN BEDÜK (Ankara) – Sayın Başkan, devam etsin, biz dinleriz.

MESUT TÜRKER (Devamla) – Değerli milletvekillerim, Milliyetçi Hareket Partisi, ülkenin kalkınmasının, sosyal yönden, beden ve ruh sağlığına sahip fertleriyle başarılacağına inanmaktadır.

Sağlıklı yaşamak en temel insan haklarından biridir. İdare sistemi ne olursa olsun, tüm devletler bu gerçekten hareketle, vatandaşlarına yeterli sağlık hizmeti sunabilmek için imkânları çerçevesinde tedbirler almaktadırlar. Hükümetimizin, mevcut şartlar içerisinde Sağlık Bakanlığımıza ayırmış olduğu bütçenin yetersiz olduğu konusunda hemfikiriz; ancak, Bakanlığımızın, imkânlar ölçüsünde, mevcut insan gücümüz ve sağlık altyapımızla, Türk insanını mağdur etmeden, yöneticileriyle birlikte daha geniş kapsamlı ve daha kaliteli sağlık hizmeti üreteceği konusunda hiçbir endişemiz yoktur.

MESUT TÜRKER (Devamla) – Değerli milletvekilleri, Türk Milleti, tarih boyunca varlığını ve bağımsızlığını koruyarak, bulunduğu bölgede hep lider olmuştur. Yüce milletimizin gelecekte sağlığını, varlığını koruyabilmesi ve milletler topluluğunda layık olduğu yeri alabilmesi için, günümüz dünyasında yaşanan değişikliklere ayak uydurup, yenilikleri takip ederek geleceğe kendisini hazırlaması gerekmektedir. Hedefimizi bilip, geleceğimizi planlarsak, dünyadaki değişim rüzgârından gereğince faydalanabileceğimiz gibi, gerçekleşmesi için çalıştığımız hedefe mutlaka ulaşırız.

SAFFET ARIKAN BEDÜK (Ankara) – Sayın Başkan, Milliyetçi Hareket Partisinin değerli sözcülerini zevkle izledik. Özellikle Sayın Ali Işıklar'ın, Türk kamu çalışanlarıyla ilgili ekonomik, sosyal meselelerin düzenlenmesi ve sendika kanununun bir an evvel çıkarılması hususunda ileri sürdüğü görüşleri, biz, Doğru Yol Partisi olarak çeşitli platformlarda da ifade ettik. Ümit ediyoruz ki, iktidar partisine mensup olmaları sebebiyle, hükümette, bu konuları bir an evvel gerçekleştirecek ve kamu çalışanlarının ekonomik haklarının, maaş ve ücretlerinin artırımını ve sendika kanununun bir an evvel gerçekleştirilmesini temin edecekler.

MEHMET METANET ÇULHAOĞLU (Adana) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Sağlık Bakanlığı 2000 malî yılı bütçesi görüşmesi nedeniyle, şahsım adına söz almış bulunmaktayım; Yüce Heyetinizi, sağlık camiasını ve konuya ilgi duyarak bütçe görüşmelerini izleyen yüce milletimizin değerli fertlerini saygıyla selamlıyorum.

Değerli arkadaşlar, bunları şu şekilde sıralayabiliriz: Sağlık hizmeti, ülke nüfusunun tamamını kapsamalıdır. Sunumda eşitlik olmalıdır. İnsanların ihtiyaçları oranında, düzenli ve sürekli olmalıdır. Hizmeti veren ve bu hizmeti finanse eden kurumlar birbirinden ayrılmalı, sağlık hizmetleri finansmanında devlet kontrolü ve garantörlüğü olmalıdır. Sağlık hizmeti sunumunda hizmet ve kalitede rekabet ortamı sağlanmalıdır. Sağlık hizmeti alanların temsilcileri yönetimde söz sahibi olmalıdır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Türkiye'de, devlet, yıllardan beri, sağlık alanına yatırım yapmaktadır; fakat, genel bütçeden sağlık için ayrılan pay yetersiz kalmakta, her geçen gün de, bu oran, azalarak devam etmektedir. 1960 yılında genel bütçeden sağlığa ayrılan pay yüzde 5,27 iken -çok fazla geriye gitmeye gerek yok- 1999 yılı bütçesinde sağlığa ayrılan pay genel bütçe içinde yüzde 2,28'e, 2000 malî yılı genel bütçesi içinde de, bu oran, yüzde 2,26'ya gerilemiştir.

Bu bütçeyle, kangren haline gelmiş sorunların hangisini halledeceğiz; gece gündüz mefhumu olmadan, ailesinden, sağlığından fedakârlık ederek, hizmet vermekte olan sağlık personeline ait olanları mı; tedavi edici sağlık hizmetlerindeki sorunları mı; koruyucu sağlık hizmetlerindeki sorunları mı; sağlık eğitimindeki sorunları mı; yoksa, sağlık yönetimi mevzuatına ait olanları mı; hangisini, ne kadar sürede? Bu bütçeyle, bu sorunların üstesinden gelinmesi zaman alacak gibi görünüyor.

Bugün, Sağlık Bakanlığına bağlı hastaneler, sağlık ocakları ve sağlık evlerinden, inşaatları bitmiş, ekipmanları tamamlanmış; fakat, doktor, hemşire, sağlık memuru ve hizmetli yokluğundan hizmete giremeyenlerin sayısı hiç de küçümsenmeyecek orandadır. Bunun için, Sağlık Bakanlığının Maliye Bakanlığından talep etmiş olduğu kadroların en kısa sürede verilmesi zarureti vardır. Zira, sosyal devlet anlayışı, insanların sahip bulundukları sağlıklarını kaybetmemeleri için gereken tedbirleri almamızı gerektirir. Bunu, muhalefeti ve iktidarıyla birlikte başarmalıyız.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; bugün, sağlık personeli moralsiz ve motivasyonsuzdur. Bütçenin yaklaşık yüzde 79'u personel giderlerine ayrılmasına rağmen sağlık personelinin ücretleri yıldan yıla reel olarak gerilemektedir. Çalışanların ücretleri tekrar gözden geçirilmeli, döner sermaye oranları, hizmetli, sağlık memuru, laboratuvar teknisyeni, ebe, hemşire, diyetisyen, biyolog, diş hekimi, pratisyen hekim gibi sağlık personelinin maaşlarının yüzde 100'ü oranında pay alabilecek şekilde yeniden düzenlenmelidir. Sağlık ocaklarında döner sermaye kurulmalı, illerde, sağlık sisteminin orkestra şefi olan il sağlık müdürleri ücret yönünden tatmin edilmeli ve emrindeki döner sermayeli kuruluşlardan pay alabilecek şekilde yeniden düzenlemeler yapılmalıdır.

Kış aylarında nüfusu 10 000-15 000 olan tatil yörelerinin, yaz aylarında nüfusu 100 000'leri bulmaktadır. Yöredeki sağlık tesisleri 10 000 nüfusa göre planlandığında yaz aylarında yetersiz, 100 000 nüfusa göre planlandığında da kış aylarında atıl kalacaktır. Bunu önlemek için, bu ihtiyaca cevap verecek mobil sağlık sistemi de ülkemizde kurulmalıdır.

Hızır acil servisler çok iyi işlemekte; örneğin; Adana'da beş ayrı merkezde konuşlanan ekipler, 4 dakikada hastaya ulaşabilmektedir. Ellerindeki ambulans adedi az, modeli düşük olmasa, bu süreyi kısaltmak mümkündür. Bütün bu eksikliklerin hızla giderilmesi için, Maliye Bakanlığının, bütçe hazırlık safhasında Sağlık Bakanlığının payını artırması gereklidir. Tekraren söylüyorum; personel eksikliğinin giderilmesi için, Sağlık Bakanlığının kadro talebi karşılanmalıdır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; popülist yaklaşımlar sonucu günümüze kadar plan ve programdışı kullanılan kaynaklar israf edilmiş, sağlık evi bile yapılamayacak yere, sağlık ocağı ya da hastane yapılması için harcanmıştır. Buralara da, doktor ve sağlık personeli gönderilememiştir. Oysa, bunun yerine, Hızır Acil Servis bünyesinde hava ambulans sisteminin kurulması, hizmetin, daha hızlı ve kaliteli verilmesi yönünden de daha rantabl olacaktır.

Bugüne kadar defalarca konuşulan; fakat, icraata geçirilemeyen vardiya sistemi uygulamasını başlatan...

BAŞKAN – Teşekkür ederim efendim size.

1997 yılında, ortalama, 2,28 aktif sigortalıya 1 pasif sigortalı düşerken, 1998 yılında bu sayı 2,24'e gerilemiştir. Pasif sigortalı başına düşen aktif sigortalı sayısı Emekli Sandığında 1,77, Bağ-Kur'da 2,63, SSK'da 2,29 olarak gerçekleşmiştir. 1998 yılında prim tahsilatı oranı Bağ-Kur'da yüzde 58,4, Sosyal Sigortalar Kurumunda yüzde 84,5 olarak gerçekleşmiştir. Sosyal güvenlik kurumlarının finansman açıklarını kapatmak amacıyla bütçeden yapılan transferler, artarak devam etmektedir. Bütçeden, bu yıl, sosyal güvenlik kuruluşlarına ayrılan pay, 3,5 katrilyonu bulmuştur. SSK'da, aktuaryel dengeleri olumsuz yönde etkileyen ve prim karşılığı olmayan ödemelerin azaltılması politikası çerçevesinde, sosyal yardım zammı miktarı sabit tutulmaya devam edilmiştir. 1998 yılında, sosyal yardım zammının ortalama emekli aylıkları içindeki payı, SSK'da yüzde 5,7; Bağ-Kur'da yüzde 11 seviyesine gerilemiştir.

Değerli milletvekilleri, bugün, işçisiyle, işvereniyle tüm çalışma hayatını teşkil eden bütün kesimler, bu hükümetten ümitlerini kesmişlerdir. Ülkemizde, işsizlik, görülmemiş boyuta ulaşmıştır. Her türlü istihdam hizmetini yaygın biçimde sunan, işsizlikle mücadele edebilen bir kimliğe kavuşması için, daha önceki hükümetler döneminde hazırlanan işkur yasa tasarısı, bir an önce Meclis Genel Kuruluna getirilmeli ve vakit geçirilmeden bu tasarı yasalaşmalıdır.

32 milyona sağlık hizmeti veren SSK'da "yolsuzluk var" denilerek, devlet ciddiyetiyle bağdaşmayan ve gerçekte, tıp fakültelerine sevk edilen şişirilmiş faturaların yeterince denetlenemeden ortaya çıktığı aşikârdır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Sosyal Güvenlik Yasası görüşmeleri sırasında, biz, bu konuları defalarca gündeme getirdik ve o zaman da şunu söyledik: SSK'nın en önemli sorunu, hasta sevklerinden dolayı, gerek tıp fakültelerinin ve gerekse özel sağlık kuruluşlarının SSK'dan elde ettikleri haksız kazançlardır. Bu sevklerden dolayı gelen faturalar Ankara'da Sağlık İşleri Müdürlüğü, İstanbul ve İzmir Sağlık İşleri Müdürlüklerinde aylarca bekletilmekte, ilgili branştan hekimler, zamanında kontrol için, bulunamamakta ve yeterince denetlenememektedir.

Bugün, SSK, resmen yağmalanmaktadır. Resmen diyorum; çünkü, SSK'nın kanını emenler resmî kurumlardır. Bunların başında tıp fakülteleri gelmektedir. Türkiye'de bugün 30'a yakın tıp fakültesi vardır. Eğer SSK sevkleri olmazsa, bu fakülteler parasızlıktan kapanma durumuna gelirler. İddia ediyorum ve diyorum ki, her yıl bir ildeki SSK hastenelerinden sevk edilen hastalar için o ildeki tıp fakültesine ödenen ücretle o ile yeni bir SSK hastanesi yapılabilir. Örnek mi istiyorsunuz... 1999 yılında Eskişehir SSK Hastanesinden Eskişehir Tıp Fakültesine sevk edilen hastalar için ödenen para, tam 2 trilyon 625 milyardır. İşte, sadece bir yıl içinde ödenen bu parayla Eskişehir'e ikinci bir SSK hastanesi kurulabilir.

Değerli arkadaşlar, şimdi, size soruyorum: Bu Resmî Gazete Ankara'dan Bingöl'e kaç günde gider; evet, en az beş altı günde gideceği muhakkak. Peki, Bingöl'deki, Muş'taki, Şırnak'taki bir muhasebecinin, bir işadamının bundan nasıl haberi olacak ve nasıl bir gün önceden işe alacağı işçi için bildirimde bulunacak?.. Uygulamada mümkün mü bu? Adamcağız başını sokacak bir ev yapıyorsa ve birkaç işçi çalıştırma durumunda ise, önceden bildirimde bulunmasına imkân var mı; tabiî ki yok. Veya şöyle diyelim: Bir işadamı, Türkiye'nin herhangi bir yerinde bir işyeri açtı; açtığı fabrikasında 50 kişi çalıştırıyor ve bu şekilde geç bildirimde bulundu. Şimdi, bu işadamının, geç bildirimde bulunduğu her bir belge için asgarî ücretin iki katı cezaya çarptırıldığını düşünün -çünkü, yasa böyle, her eksik belge için asgarî ücretin iki katı ceza ödemek durumunda- böyle bir işadamının başına geleceği göstereyim size değerli arkadaşlar: 50x186 000 000; bu da 9 300 000 000 lira eder ve bu cezayı da ödemek zorunda bırakılmaktadır.

Değerli arkadaşlar, ben, size hemen cevabını vereyim: Bu yasa çıkalı tam dört ay oldu; bugüne kadar bir tek kişiye maaş bağlanmadı ve şunu da hemen söyleyeyim ki, bu gidişle hiç kimseye maaş bağlanamayacak. Neden; çünkü, o bölgenin, Bakanlar Kurulu tarafından afet bölgesi olarak ilan edilmesi şart. Bu hükümet, onu da yapamamıştır, becerememiştir.

Sayın Bakanımızın engin hoşgörüsüne güvenerek şunu da sormak istiyorum: Acaba, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının kuruluş yasasının neresinde "kardeş aile kampanyası" gibi, bakanlığı hiç ilgilendirmeyen kampanyalar yer almaktadır? Bu kampanyayla ilgil olarak bakanlık ve bağlı kuruluşlar ne kadar harcama yapmıştır?

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

1-17 Haziran 1999 tarihleri arasında Cenevre'de yapılan 87 nci Uluslararası Çalışma Teşkilatı (ILO) Genel Konferansında kabul edilen 182 sayılı "En Kötü Biçimlerdeki Çocuk İşçiliğinin Yasaklanması ve Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Acil Eylem Sözleşmesi" ile aynı adla anılan 190 sayılı Tavsiye Kararıyla ilgili olarak, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı tarafından, bütçe müzakereleri sırasında Türkiye Büyük Millet Meclisine bilgi sunulması hakkındaki ilgi yazı ile ekinin suretleri ilişikte gönderilmiştir.

Özellikle, burada, gerek iktidar partisinden gerekse muhalefet partisinden, çok değerli milletvekili arkadaşlarımızın yapmış oldukları eleştirilere, tenkitlere ve tekliflere, huzurunuzda teşekkür ediyorum. Çünkü, parlamento zemini, bütün meselelerin milletin huzurunda tartışılması lazım gelen bir zemindir ve şuna şükrediyorum ki, bugün, yine, 57 nci cumhuriyet hükümetinin bütün bakanları gibi, alnımız ak, başımız dik olarak huzurunuzdayım.

Bir değerli arkadaşımın, Isparta Milletvekili arkadaşımın soruları var; kendisine çok teşekkür ediyorum; bana, birçok açıklama fırsatı verdikleri için.

Şimdi "Sosyal Sigortalar Kurumu, yüzsüzlerin liste olarak açıklanmasını niye iptal etti" diye, bize yönelttiği bir soru var. Hemen arz edeyim: Sosyal Sigortalar Kurumuyla ilgili bir şey değildir. 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanunun 107 nci maddesinde, 1998 yılında bir başka düzenleme yapılmış, dolayısıyla da, o maddeye dayalı olarak, Sosyal Sigortalar Kurumunun mevzuatında değişiklik yapılmıştır. Ancak, biz, hazırlamış olduğumuz, huzurunuza önümüzdeki ay getireceğimiz yedi kanun tasarısından bir tanesi olan, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleriyle İlgili Kanun Tasarımızın dördüncü kısmında, bu, aynen getirilmiştir; çünkü, biz, inanıyoruz ki, çalıştırdığı işçinin primini yatırmayıp, Boğaz'da, beş yıldızlı otellerde keyif sürüp, işçinin emeğinin hakkını gasp etme noktasında bir sömürü içerisinde bulunanların, kamuoyu tarafından bilinmesinde sayısız fayda vardır. Bunu, kanun olarak, Sosyal Sigortalar Kurumunun kendi kanununda getiriyoruz.

Birçok arkadaşım İş Sağlığı ve Güvenliği Dairesi Başkanlığının genel müdürlük olması konusuna değindi. Kendilerine teşekkür ediyorum...

Şimdi, hemen arz edeyim: Bu, hükümetimizin programında da protokolünde de yer almış olan bir husustur. Bununla ilgili olarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı çalışmayı başlattı. Kamu-Sen, KESK ve Memur-Sen Genel Başkanlarını bizzat Bakanlığa davet ettim; kendileri teşrif ettiler ve kendileriyle uzun bir müzakere yaptık. Daha sonra, orada aldığımız karar gereğince de, bir komisyon oluşturduk; fakat, iki konfederasyonumuz komisyon çalışmalarına katıldı, bir konfederasyonumuz, maalesef, komisyon çalışmalarına katkı vermedi.

Bir soru ve bir tenkit getirildi. İşte "Sayın Bakan, yolsuzluklarla, usulsüzlüklerle uğraşıyor; fakat, Sosyal Sigortalar Kurumu Samsun Hastanesiyle ilgili bir problem var. Burada yapılan araştırmayı durdurdu -ve bir soru daha getirdi- acaba, bu müteahhit ANAP'lı mı, ANAP'a yakın mı" diye ifade ettiler. Hemen ifade edeyim: Bu, 5.9.1991 tarihinde ihalesi yapılmış bir hastanedir; yani, yaklaşık dokuz yıl önce yapılan bir hastane inşaatından bahsediyoruz. Burada 2.9.1998 tarihinde bir soruşturma başlatılmış ve bir yıl tamamlanamamış, her ne hikmetse. Sonra, bir soruşturma raporu yayımlanmış; fakat, buna itirazlar olmuş. SSK müfettişi tarafından inceleme aşamasında, inşaatta görevli elemanlara cevap vermek, belge ibraz etmek için süre tanınmadığı yolunda Bakanlığımıza müracaat edilmiş. Biz de, bunun üzerine, 12.8.1999 tarihinde bir muhakkik heyet tanzim ederek, konu incelettirilmiş, 25.10.1999 tarihli muhakkik raporu ile müfettiş raporu arasında çelişkiler bulunduğundan, konunun yeniden soruşturulması istenmiştir. Bu noktada kurum, Bayındırlık Bakanlığı teknik elemanlarıyla da işbirliği yaparak, yeni bir soruşturma başlatmıştır. Biz, bununla da yetinmedik; çünkü, bu olayın tam, net bir şekilde ortaya çıkarılması için, Başbakanlık Teftiş Kurulu tarafından konunun teftiş edilmesi için Başbakanlığa konuyu intikal ettirdik. Dolayısıyla, bizim, hiçbir iddianın karşısında sessiz kalmamız, seyirci kalmamız düşünülemez; bu, bizim kitabımızda da yazmaz. (ANAP sıralarından alkışlar)

Fazilet Partili değerli bir arkadaşım diyor ki "SSK Genel Müdürünü by-pass ederek, liyakatsız kimseler göreve getirilmektedir." SSK Genel Müdürünü de biz getirdik... Eğer, Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Müdürü liyakatliyse, bunun önemli bir başarısı varsa, onun da payı, demek ki, bize aittir; ama, orada farz edilen, suçlanan genç insanların, dinamik, üretken insanların Sosyal Sigortalar Kurumunda önplanda görev almalarıysa, onları getirdik, getirmeye de devam edeceğiz.

"Kardeş aile kampanyasından size ne" denildi. Kardeş aile kampanyasından size ne diye suçlanacağımızı hiç hatırımıza getirmezdik. Deprem bölgesindeki insanların acılarını paylaşan her hareketin altında, bütün cumhuriyet hükümetinin bakanları gibi, bizim de yer almamız kaçınılmazdır. (ANAP ve MHP sıralarından alkışlar) Onlar, orada acı ve ıstırap içindeler; sevgimizi, yüreğimizi onlara göndermenin kınanacak bir tarafı olduğunu bilmiyorum. Yılbaşında da, değerli arkadaşım arzu ederse gelsin, Bolu'dan başlayarak, Yalova'ya kadar, deprem bölgesinde, yılbaşında, hep birlikte o depremzede kardeşlerimizin yanında, yeni bir yüzyıla girişi gerçekleştirelim.

Şimdi, biz, bunun ikinci aşamasında olan, Sosyal Sigortalar Kurumunun yeniden yapılandırılması, Bağ-Kur'un yeniden yapılandırılması, İş ve İşçi Bulma Kurumunun yeniden yapılandırılması; SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı ve İş ve İşçi Bulma Kurumunun "sosyal güvenlik kurumu" adıyla bir şemsiye altında toplanması; prime muhatap olmayan tüm faaliyetlerin "sosyal hizmet ve yardım kurumu" adıyla örgütlenmesi; bireysel emeklilik fonlarına imkân tanıyan tasarı ile Sağlık Bakanı arkadaşımızla hazırlığını beraber devam ettirdiğimiz, genel sağlık sigortası tasarısını, önümüzdeki günlerde huzurunuza getireceğiz.

Bir arkadaşım "Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı, kafayı, niye sadece SSK'ya taktı, o Bakanın başka işi gücü yok mu" diyor. Evet, eğer, kafayı taktı diye bir iddia varsa; bu, doğrudur; Sosyal Sigortalar Kurumuna kafayı taktık, hükümet olarak taktık, Bağ-Kur'a taktık. Niye; 32 milyon insan, o kurumda, hastanelerde çile çekiyor, yıllardan beri ıstırap çekiyor. Yoksul insanlar, emekçi insanlar, gariban insanlar... Onların problemini çözmek, hükümetimizin ve benim vazgeçilmez bir görevidir, bu görevi yerine getireceğim! (ANAP, DSP ve MHP sıralarından alkışlar)

MUSTAFA BAŞ (İstanbul) – Sayın Bakan konuşsun, biz razıyız. (FP sıralarından "konuşsun" sesleri)

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANI YAŞAR OKUYAN (Devamla) – Şimdi, huzurunuzda söylüyorum, Sosyal Güvenlik Reform Yasası görüşülürken burada ifade etmiştim, İstanbul, Ankara, İzmir, Adana, Eskişehir, Bursa, Kocaeli gibi 7 tane büyük ilimizde, inşallah göreceğiz, önümüzdeki ay sonu itibariyle, o poliklinik kuyruklarını yüzde 50 aşağı indireceğiz. Cumartesi, pazar günleri poliklinik hizmetinin yapılmasında, saat 16.00'dan sonra da ikinci vardiya olarak o hizmetlerin sürdürülmesinde son aşamaya geldik.

18 800 kadroyu, arkadaşlarımız, haklı olarak eleştirdiler; çok teşekkür ediyorum kendilerine; maalesef, bugüne kadar, bu kadrolara atama yapamadık; ama, inşallah, önümüzdeki günler içerisinde, bu kadrolara atama yapacağız ve Sosyal Sigortalar Kurumu hastane ve dispanserlerindeki eksikliklerimizi büyük ölçüde gidermiş olacağız. Bugün, düşünebiliyor musunuz, İstanbul'da bir yatak için, yataklı bir tedavi almak için günlerce, aylarca kuyruğa giriyorsunuz. Okmeydanı Hastanemizde, 250 yatağımız, sağlık personeli olmadığı için, kapısına kilit vurulmuş halde duruyor. Bu, ne acı tablodur!.. Ben, uğraşmayacağım da Sosyal Sigortalar Kurumuyla kim uğraşacak; Merih'ten gelen insanlar mı uğraşacak; hükümet olarak biz uğraşacağız tabiî. (ANAP, DSP ve MHP sıralarından alkışlar)

Orta vadeli projeler itibariyle, tam otomasyona, on-line sistemine geçeceğiz. Herkese bir kart verilecek; sevkleri kaldıracağız, lüzumsuz sağlık karnesi kargaşasını önleyeceğiz. Herkesin cebinde bir kart olacak; o kartla, SSK hastanelerine, dispanserlerine veya protokol yaptığı tüm sağlık ünitelerine gidecek, sadece o kartla gidecek. Eğer, vatandaşımız, sigortalımız, işverenin geçen ay kendi primini ödeyip ödemediğini öğrenmek istiyorsa, yine aynı kartla, belirli yerlere koyacağımız kontrol cihazlarından, kendi sigorta durumunu da tespit etme imkânını elde edecek. O kartta, bütün sağlık meseleleriyle ilgili geçmişi, evveliyatı yazacak; en son hangi hastaneye gitti, hangi doktor muayene etti, ne teşhis koydu, hangi ilaçları aldı, hangi tarihlerde aldı... Dolayısıyla, israfı önleyeceğiz; dolayısıyla, kuyrukları önleyeceğiz; dolayısıyla, insanca, daha sağlıklı şartlarda, o gariban insanlara, emekçi insanlara hizmet verme imkânını getireceğiz.

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANI YAŞAR OKUYAN (Devamla) – Sayın Başkan, ILO'yla ilgili okumamız gereken...

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANI YAŞAR OKUYAN (Devamla) – Efendim, bu, İçtüzük gereği sizlere bilgi arz edeceğim bir metindir.

Uluslararası Çalışma Örgütünün (ILO) 1 - 17 Haziran 1999 tarihleri arasında Cenevre'de yapılan 87 nci Genel Konferansında bir sözleşme ve bir tavsiye kararı kabul edilmiştir. Konferans tarafından kabul edilen 182 sayılı En Kötü Biçimlerdeki Çocuk İşçiliğinin Yasaklanması ve Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Acil Eylem Sözleşmesi ve aynı adla anılan 190 sayılı Tavsiye Kararında, en kötü biçim ve koşullardaki çocuk işçiliği türleri sıralanmakta, bunların yasaklanması ve ortadan kaldırılması için alınacak önlemler belirtilmektedir.

Sözleşmenin genel hükümlerinde ise, 18 yaşın altındaki herkes çocuk olarak mütalaa edilmekte, en kötü biçimlerdeki çocuk işçiliği türleri olarak da, çocukların alınıp satılması ve ticareti, borç karşılığı veya bağımlı olarak çalıştırılması ve çocukların askerî çatışmalarda zorla ya da zorunlu tutularak kullanılmasını da içerecek şekilde, zorla ya da mecburî çalıştırılmaları gibi kölelik veya kölelik benzeri uygulamaların tüm biçimleri; çocukların fuhuş sektöründe, pornografik yayınların üretiminde veya bu tür gösterilerde kullanılması; çocukların, özellikle, ilgili uluslararası anlaşmalarda belirtilen uyuşturucu maddelerin üretimi ve ticareti gibi yasal olmayan faaliyetlerde kullanılması; mahiyeti ve yürütümündeki koşullar itibariyle, çocukların, sağlık, güvenlik veya ahlakî gelişimleri açısından zararlı olan işler şeklinde sıralanmaktadır.

Sözleşmenin onaylanabilirliği konusunda başlatılan çalışmalarımız sürdürülmektedir.

Bilindiği üzere, sağlık, kişinin bedensel, ruhsal ve sosyal yönden tam iyilik halidir. Anayasamızın 56 ncı maddesi, kişinin sağlıklı bir yaşam sürebilmesi amacıyla, koruyucu, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini düzenleme görevini devlete vermektedir. Anayasamızın vermiş olduğu bu görevi, 11 790 sağlıkevi, 5 608 sağlık ocağı ve 735 hastaneyle ülkemizin her köşesinde, etkin ve eşit bir şekilde yerine getirmeye çalışmaktayız.

Halen inşaatları devam eden 1 840 sağlık tesisimiz için, 2000 malî yılında ihtiyaç duyulan ödenek 230 trilyon Türk Lirasıdır. Bu inşaatlardan, fizikî gerçekleşmesi yüzde 70'in üzerinde olan 423 sağlık tesisimizin 2000 yılında bitirilebilmesi için dahi, 600 trilyon Türk Lirasına ihtiyaç vardır. Buna rağmen, devam eden tüm yatırımlarımız için, sadece 33 trilyon Türk Lirası ödenek ayrılmıştır. Yatırımların sağlık hizmetlerindeki önemi çerçevesinde bu durumu dikkatlerinize arz ediyorum.

Bakanlığım, yaşanan depremlerde, kriz merkezini derhal faaliyete geçirmiş, birkaç saat içinde de deprem alanında organize olmuştur. Öncelikle yaralıların hastanelere, kara, hava ve deniz yoluyla taşınması sağlanmıştır. Bölgeye ilk anda süratle ve yeterli sayıda cerrahî branşlar, daha sonra da koruyucu sağlık hizmetleriyle ilgili personel gönderilmiştir. Alınan tedbirlerle, bu bölgelerde yaşayan yaklaşık 10 milyon insanın, bulaşıcı hastalıklara yakalanma riski, personelimin yoğun ve özverili çalışması sonucu önlenmiştir. Bu durum, dünya sağlık otoriteleri tarafından da, sözlü ve yazılı olarak belirtilmiştir.

Bu bölgelerde, afetin ilk anından beri her enkazın başında bir ambulans bulundurarak, büyük bir özveriyle çalışan başta 112 Acil Yardım ve Kurtarma Hizmetlerinde görev yapan personelim olmak üzere, tüm sağlık çalışanlarımıza, gönüllü kişi ve kuruluşlara şahsım, Bakanlığım ve depremzedeler adına, huzurunuzda teşekkür ediyorum.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; çağdaş sağlık hizmetlerinin planlanması ve sunulmasında en önemli husus, koruyucu sağlık hizmetleridir. Koruyucu sağlık hizmetlerinin sunulmasında ise aşılama programları öncelik arz etmektedir. Tüm ülkemizde, bulaşıcı hastalıklara karşı rutin aşılama faaliyetleri yanında, belirli risk bölgelerine yönelik özel aşılama programları da uygulanmaktadır. Ülke olarak ihtiyaç duyulan aşıların büyük bir kısmı halen dışarıdan temin edilmektedir; ancak, aşı ve aşı teknolojisi, hem insan sağlığı ve hem de ülkeler açısından son derece stratejik bir önem taşımaktadır. Bu nedenle, Bakanlığım, 1999 yılında tetanos aşısı üretimi için teknoloji yenilemesini tamamlamıştır. Tetanos aşısının üretimi yanında, 2000 yılında diğer bakteri aşılarının üretimini sağlayacak tesisin yapımı da planlanmıştır.

Acil sağlık hizmetlerinin önemli çalışma alanlarından biri de, trafik kazalarında ihtiyaç duyulan sağlık hizmetleridir. 1998 yılında ülkemizde 440 149 trafik kazası meydana gelmiş, 4 935 vatandaşımız hayatını kaybetmiş, 114 552 kişi de yaralanmıştır. Bu konuda hazırladığımız projeyle, personel eğitimi, hava ve deniz ambulans hizmetleri ve gerekli kurumsallaşmanın sağlanması yanında, yürürlüğe giren Trafik Hizmetleri Döner Sermaye İşletmesi Yönetmeliğiyle gerekli finansman desteği sağlanmış olacaktır.

Kanser hastalığının tespit ve tedavisi için yürütülmekte olan, Kanser Kayıt ve İnsidans Projesi ve Ulusal Kanser Kontrol Programı çerçevesinde, 1998 yılı içerisinde 12 olan Kanser Erken Teşhis Merkezi sayısını, 1999 yılında açtığımız 10 yeni merkez ile 22'ye ulaştırmış bulunmaktayız. 2000 yılında ise, hibe finans yoluyla 5 yeni merkez daha kurmayı planlamaktayız.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; ülkemizde üretilen ve ithal edilen her türlü biyolojik ürünlerin, ilaçların, kozmetiklerin, tıbbî, plastik ve cerrahi malzemelerin ruhsata ve ithalata esas kontrolleri, Bakanlığıma bağlı Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı ve 7 hıfzıssıhha bölge müdürlüğünde yürütülmektedir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; ülkemizde yaklaşık 13 000 kronik böbrek hastası, diyaliz hizmetlerinden yararlanmaktadır. Bakanlığımın yoğun çalışmaları neticesinde, diyaliz merkezi sayımız 142'ye ulaşmıştır. Temel hedefimiz, cihaza bağımlı bu hastaların, uygun vericiler sayesinde organ naklinin yapılmasıyla bu bağımlılıklarını ortadan kaldırmaktır.

Bu konudaki yasal boşluğu gidermek amacıyla, organ ve doku nakli merkezleri yönetmeliği taslağı hazırlanmıştır. Ayrıca, bu konudaki hizmet açığını kapatmak amacıyla, üniversitelerle işbirliğinde, Ankara Numune Hastanesi bünyesinde 30 yataklı bir kemik iliği nakli merkezi kurulmuştur. Bu merkezde, ilk kemik iliği nakli 15 Kasım 1999 tarihinde yapılmış olup, bu sayı 5'e ulaşmıştır. Böylece, ilk defa, Sağlık Bakanlığı bünyesinde kemik iliği nakli gerçekleştirilmiştir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; ülkemizde yaşam süresi yükselmekte olduğundan, kronik hastalıkların önemi de giderek artmaktadır. Kalp ve damar hastalıkları konusunda, dış krediyle desteklenen iki büyük hastane projemiz bulunmaktadır. Bu projelerden biri, 500 yataklı ve tam donanımlı otel klinik hastane olan İstanbul Dr. Siyami Ersek Hastanesi olup, inşaatı Nisan 2000'de tamamlanacaktır. Diğeri ise, Van Yüksek İhtisas Hastanesidir. Bu hastanemizde ilk açık kalp ameliyatı, 29 Kasım 1999 tarihinde başarıyla yapılmış olup, bu sayı, 6'ya ulaşmıştır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Bakanlığıma bağlı katma bütçeli bir kuruluş olan Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü, bulaşıcı ve salgın hastalıkların ülkemize girişini ve ülkemizden diğer ülkelere yayılmasını önlemeye yönelik sağlık hizmetlerini yürütmektedir. Bu hizmetler için, 2000 yılı yatırım bütçesiyle 1 adet yüzer poliklinik teknesi, 10 adet deniz acil yardım sağlık motorbotu, 1 adet helikopter ambulans veya hizmet satın alımı planlanmıştır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 1999 yılı içerisinde Bakanlığım tarafından yapılan çalışmalar ve alınan mesafeler konusunda Yüce Meclisimize kısaca bilgiler vermiş bulunmaktayım. Şimdi de, 2000 yılı bütçe takvimi içerisinde yapmayı planladığımız önemli projelerimiz hakkında bilgiler sunmak istiyorum.

İkincisi, acil sağlık hizmetleri reorganizasyonudur. Acil sağlık hizmetleri, hastalıklar ve acil tıbbî gereksinimlerin yanında, ülkemizde yaşanan kazalar ve afetler nedeniyle özel bir konum ve önem taşımaktadır. Konu, insan gücü, eğitim, donanım, organizasyon ve sektörlerarası işbirliği, iletişim, ulaşım ve tedavi gibi değişik boyutları olan kompleks bir yapıya sahiptir. Bu nedenle, Bakanlığım, ülkemizde ilk defa, bir acil sağlık hizmetleri şûrası düzenleyecektir.

Yedincisi, Hizmetlerin Otomasyona Geçirilmesi Projesi. Bakanlığımız ile 81 il arasında mevcut bilgi sistemleri, network tarzında yeniden düzenlenecektir.

Onuncu projemiz, kan ve kan ürünleri projesi. Bu projeyle, bölgesel kan merkezlerinin kurulması, yeterli kanın temini ve etkin kullanımı, kan ürünlerinin ülkemizde üretimi konularında gerekli organizasyon ve kurumsallaşma gerçekleştirilecektir.

SUAT PAMUKÇU (Bayburt) – Teşekkür ederim Sayın Başkan.

SUAT PAMUKÇU (Devamla) – Değerli arkadaşlarım, biraz önceki konuşmasını dinlediyseniz, bütçeden ayrılan payın yetersiz olduğunu bizzat kendileri söylediler. Burada, 33 trilyon liralık bir ödenek ayrıldığından bahsettiler, bu ödenekle de sağlık hizmetlerinin gereği gibi yürütülmeyeceğini kendileri bizzat söylediler. Dolayısıyla, ortada hayırlı olacak bir bütçe yok. Bu yatırımlar nasıl yapılacak?

Efendim, bugünkü gazetelerde yazıyor; Sosyal Sigortalar Kurumunun 730 trilyon prim alacağı var. Bu primi tahsil edememişsiniz. Sonra da, yüzsüzleri açıklayamadım diye yakınıyorsunuz, 1998 yılında çıkardığınız kanunla bu hale düştüğünüzü itiraf ediyorsunuz. (FP sıralarından alkışlar) O kanunu da siz çıkardınız. Önce yüzsüzleri açıklamamak için kanun çıkarıyorsunuz, sonra gelip şikâyet ediyorsunuz. Sonra, burada şov yapmanın bir alemi yok ki. "Kral çıplak" diyen sizsiniz. Unutmadık.

NİDAİ SEVEN (Ağrı) – "Yapamayacağını" demedi, "sayılar yetersiz" dedi.

BAŞKAN – Sayın Pamukçu, devam edin lütfen.

SUAT PAMUKÇU (Devamla) – Türkiye'de, hem sosyal güvenlik alanında hem sağlık alanında yaşadığımız sorunların bu bütçelerle çözülmesi mümkün değil arkadaşlar. Benim bir teklifim var. Ortada bir yanlışlık var. Böyle bütçe olmaz. Bu bütçeyle hiçbir yere varılmaz. Teklifim şudur: Gerekiyorsa, Sayın Başkanım, bu Meclis kapalı bir oturum yapsın, nerede sıkıntı varsa, nerede tıkanıklık varsa, açıkyüreklilikle, hepimiz meseleyi ortaya koyalım, çözüm yolunu da ortaya koyalım; ülkeyi bu bataklıktan, bu sıkıntıdan kurtaralım. Bizim görevimiz budur; şikâyet etmek değildir.

ABDÜLLATİF ŞENER (Sıvas) – Sayın Başkan, ilgili Bakanlıkların bütçesine başlanır başlanmaz, söz almak için buradaki elektronik aleti kullanmaya çalıştık; "söz talebi reddedildi" diye karşımıza bir yazı çıktı. Sonra, soruşturduk ki, soru için söz isteme talepleri sayısal olarak tamamlanmış, onun için bize söz verilmiyormuş. Yalnız, bu talebimizi, bütçelere başlanır başlanmaz yapmıştık; yeterli söz talebi daha önce nasıl tamamlandı, anlayamadık. Bunu -zahmet olacak, ama- açıklarsanız, Genel Kurul da tatmin olur.

BAŞKAN – Efendim, ben de merak ettim. Siz sormadan evvel bazı arkadaşlarımız da sordu. Bir üye düğmeye bastığı anda, saniye, salise farkıyla, diğer üye de aynı anda basınca bir atlama oluyor. 30 kişiyle de sınırlı olduğu için... Yani, burada, iktidar, muhalefet yok. İktidar partisi milletvekilleri, öncelikle, boşaltır boşaltmaz sayfayı, basmışlar, ilk 20 saniye efendim. Sayın Şener, çok samimî söylüyorum...

ASLAN POLAT (Erzurum) – Sayın Başkan, iktidar partisi mensupları, bakanlarına soru sorulmasından korkuyorlar mı efendim?

Sağlık, gerçekten, bir ülkenin gelişmişliğinin en önemli göstergesidir. 2000 yılı konsolide bütçesinden Sağlık Bakanlığına ayrılan pay, geçen sene yüzde 2,8 iken, bu sene yüzde 2,26'dır. Bu, gerçekten, çok az bir paydır. Sizin, zaman zaman, televizyonlarda yapmış olduğunuz ve milletimizin sağlık meselelerinin çözümlenmesine yönelik hedeflerin ve yine sağlık personelinin ihtiyaçlarını karşılayabilecek midir? Hükümetin ayırmış olduğu bu bütçe yeterli midir? Diğer ileri ülkelerde sağlıkla ilgili ödenek artışı yapılırken, bu artışı doğru buluyor musunuz?

İkinci sorum, yine Sayın Sağlık Bakanımızdan. 51 inci hükümet döneminde, sağlık reformu, genel sağlık sigortası, hastane işletmeye dönüştürülmesi ve aile hekimliği konusuyla ilgili tasarılar ve teklifler, taslaklar hazırlanmıştı. Alt komisyonlara giden bu kanunlar, erken seçim nedeniyle gecikti. Bakan olarak, Türkiye'nin sağlık meselelerinin çözümlenmesi için, daha evvel hazırlıkları yapılmış ve kamuoyuna da açıklanmış olan bu reform paketiyle ilgili düşünceleriniz nedir; bu konu üzerinde çalışmalarınız var mıdır?

Öncelikle, Antalya-Manavgat Hastanesinin açılmasından; insanların da çok memnun olduğu ve hayır duasını aldığımız Antalya Devlet Hastanesindeki vardiyaya geçilmesindeki katkılarınızdan dolayı teşekkür ediyorum.

MEHMET ARSLAN (Ankara) – Sayın Başkanım, delaletinizle Sayın Bakanlarımızdan öğrenmek istiyorum.

Türkiye'de hasta-hastane denildiği zaman, Sağlık Bakanlığı akla gelmektedir. Bakanlığınıza bağlı kuruluş olan Bağ-Kur üyeleri de Sağlık Bakanlığına bağlı devlet hastanelerinde tedavi hizmeti görmekteler. Sağlık konularında uzman olan Sağlık Bakanlığına SSK hastanelerinin devredilmesiyle, sağlık hizmetlerinin tek bakanlık tarafından yürütülmesinin daha sağlıklı hizmet vereceği ve imkâna kavuşacağı konusunda ne düşünüyorsunuz?

54 üncü hükümet döneminde, yani Refahyol Hükümeti döneminde, 50-55 yaş düzenlemesine "mezarda emeklilik" sloganıyla karşı çıkılmıştı. O tarihte mensubu olduğu parti, 20.5.1995 tarihinde bunu bir kitapçık haline getirerek... Sayın Bakana da göstermek istiyorum; 50-55 yaş düzenlemesine "mezarda emeklilik"... İzin verirseniz, Sayın Genel Başkanları da o tarihte böyle bir düzenlemeye "eğer, bu kanun çıkarsa, o bilhassa, çalışma günü olarak, 7 000 küsur günlük düzenleme kesinleşirse, belki bundan sonra, on yıl sonra, yirmi yıl sonra insanların mezar taşlarına şöyle yazılacaktır: 'Eğer, yaşasaydı 15 sene sonra emekli olacaktı.' Onun için bu tasarıya bütün gücümüzle karşı çıkacağız" diyor. Kim söylüyor bunu; Sayın Yılmaz söylüyor ve devam ediyor; diyor ki "bu görev bizim; ancak, işçilerin, emeklilerin ve onların eş ve çocuklarına ve geleceklerine acımasızca bu saldırıyı yapanların sahibi olan bu hükümeti ve onun IMF'den kumandalı şaşkın Başbakanını siz işçilere havale ediyorum; siz, ne yapacağınızı iyi bilirsiniz." O zaman bunu diyor idi.

NEVZAT ERCAN (Sakarya) – Sayın Sağlık Bakanından bir sorum olacak: Biliyorsunuz, Marmara Bölgesinde ve sonrasında da Düzce ve Bolu'da büyük bir felaketi birlikte yaşadık. O tarihlerde, o günlerde insanlar enkaz altındayken ve sokaklarda, caddelerde sağlık hizmetleri verilirken, Sayın Sağlık Bakanımız, yurt içinden ve yurt dışından, bilhassa, yurt dışından uzman ekipler, donanımlı sağlık ekipleri Türkiye'ye yardım için koşarken...

Sadece soru sormak istiyorum, herhangi bir yorum yapmak istemiyorum; çünkü, arkadaşlarımızın hakkını, gerçekten bu şekilde suiistimal etmek kimseye yaraşmaz. (DSP sıralarından alkışlar; DYP sıralarından gürültüler)

NEVZAT ERCAN (Sakarya) – Bak, buna şöyle bir bak...

Sağlık Bakanımıza da çok kısa bir soru sormak istiyorum. Toplumun çok büyük bir kesiminin, risk altında olmayan kesiminin Hepatit- B aşı ihtiyacı olmamasına rağmen niye hem medya hem de birtakım insanlar, insanların ille Hepatit-B aşısı yapmak zorunda olduklarını söylüyorlar, niye bu konuyu şişirerek, abartarak insanları böyle bir aşıya zorluyorlar? Zorlamamaları gerekir diye düşünüyorum.

İhmalden ötürü yıllardır Ağrı'da çekilen doktor sıkıntısından dolayı Sayın Bakanımızın göndermiş olduğu doktorlar için ben kendilerine teşekkür ediyorum; ancak, Taşlıçay, Patnos devlet hastaneleri şu anda ödeneksizlikten dolayı kapalı bulunmaktadır. Yine, 36 sağlık ocağımızdan 20 tanesinin hiç doktoru yok, 7 tanesi kapalı. Şu anda, Ağrı'da, 162 adet ebeye, 46 hemşireye ihtiyaç vardır, 50 doktora da ihtiyaç görülmektedir. Bunları ne zaman gönderecekler?

Türkiye'nin kangreni haline gelen sağlık meslek lisesi mezunları, Türkiye'de 53 000 adettir. Bunlardan, 46 000'inin ataması şu anda yapılmamıştır; 7 000 sağlık memurunun ise ataması yapılmıştır. Halbuki, sağlık memurları mezun olurken, diplomalarında "sağlık memuru" bayan olduğu zaman da "hemşire" olarak yazılı bulunmaktadır. Bunların atamaları ne zaman yapılacaktır; ne zaman kadrolar tahsis edilecektir?

Teşekkür ederim efendim.

BAŞKAN – Sayın Gebeş, buyurun.

Üzerinde çalıştığınızı belirttiğiniz yasa tasarısının çalışmalarına bir konfederasyonun katılmadığını beyan ettiniz. Bu, zaman kaybı değil midir?

Kamu çalışanlarının sendikal hakkı alacağı yasa teklifi, Meclis gündemine ne zaman gelecektir; herhangi bir tarih verebilir misiniz?

Tokat devlet hastanesi yer seçimi konusu hangi aşamadadır?

Çalışma Bakanımıza iki sorum var:

Sayın Bakanlar, bağırıyorlar zaten "20 dakika soru-cevap" diyorlar.

Sayın Ünal'ın, Antalya Doğumeviyle ilgili bir sorusu var. Antalya Doğumevi, vakıftan, mahkeme kararıyla alınmıştır; ancak, Yargıtay onayından sonra yatırım başlayacaktır. Ayrıca, o hastanenin doğumevi dışında bir amaçla kullanılması planlanmaktadır. Antalya'ya, 2000 yılı projesinde, yine bir doğumevi hazırlığımız vardır; onu, rehabilitasyon amaçlı kullanmak istiyoruz.

Sayın Ercan "sokak ve caddelerde yaralılar kurtarılmaya çalışılırken, Sağlık Bakanı, yurt dışından gönderilen, gönderilmek istenilen doktorlar, uzmanlar ve kurtarıcı ekiplerle ilgili, basına yansıyan polemikleri kullandılar" dedi. Evet, depremin ilk günü, deprem bölgesine, beyin cerrahı, genel cerrah, göğüs cerrahı ve ortopedist olmak üzere, 154 uzman hekim gönderilmiştir. Dünyanın her ülkesinden gelen hekimlerin içinde, sadece acil hizmetlerde görevli, kıdemli insanlar vardır, bu özelliği haiz hiçbir uzman yoktur.

Kaldı ki, Dünya Sağlık Örgütünün İtalya'da yapılan toplantısında, biz, depremde uzman hekimlerin ilk 6-8 saatte faydalı olabileceğini ve bu tür yardımın olabilmesi için, uluslararası bir network kurulması gerektiğini söyledik, 51 Avrupa ülkesinin katıldığı Avrupa bölge toplantısında böyle bir kararı aldırdık ve bu kararı, Dünya Sağlık Örgütüne kabul ettirdik. Dolayısıyla, 6-8 saatten sonra bölgeye gönderilen uzman hekim, orada tedavi edecek kimseyi bulamayacaktır.

Nitekim, ilk gün, bütün yaralılarımız, tedavisi yapılması gereken gelişmiş merkezlere gönderilmiştir; ancak, bu anonslarımız sırasında, biz, ihtiyaçlarımızı ifade ettik ve özellikle şunu söyledik: "Ebe, hemşire, doktor göndermeyiniz, ilaç göndermeyiniz; ama, enkaz altındaki yaralıyı kurtaracak uzman kişiler gönderiniz." Israrla bunu belirttik ve o çerçevede insanlar geldi, oldukça da faydalı oldular. Ülkemiz içindeki kurtarma ekipleri de yurt dışından gelen ekipler de gönüllüler de faydalı oldular.

Bundan başka "bu konuda becerisi olmayanlar, yaralıları kurtaracağız diye dozerle inşaatı iterek insanları eziyorlar. Ederle çekmek, vinçle kaldırmak veya orada bir penatrasyon deliği açarak yaralıyı kurtarmak varken, yaralılarımızı öldürecekler. Telaş etmeye gerek yoktur, bu yaralıların eğer yaraları ağır değilse, korunmalı bloklarda kalmışlarsa, onbeş gün sonra dahi sağ çıkarılabilirler. O halde, kurtarma ekibi gönderiniz" dedik. Bu uyarılarımızı, Dünya Sağlık Örgütü ciddiye aldı. Şu anda, depolarımızda, maalesef, kullanılmış ayakkabılar, çamaşırlar var; şu anda, Roma Havaalanında, kullanılmış giysiler var, nakil bekliyorlar.

Sayın Dayanıklı'nın hepatit aşısıyla ilgili sorusu, isabetli bir soru. Ülkemizde hepatit aşısının kimler tarafından kullanılması gerektiği, bilimsel verilerle açıklanmalıdır; bu, risk altındaki gruptur. Risk altındaki grup, cerrahî branşlardır, kan ve kan ürünleriyle uğraşan hemşirelerdir veya vücut direnci düşük olan insanlardır, diyalize giren hastalardır veya 0-6 yaş grubundaki çocuklarımızdır. Şu anda, ülkemizde, 0-6 yaş grubu çocuklarımıza ve risk altındaki gruplara, Sağlık Bakanlığı, rutin, düzenli 3 doz hepatit aşısını yapmaktadır; ama, medyanın, ısrarla hepatit aşısını gündeme getirmesi ve sağlık politikalarını kendisinin belirleyeceği gibi bir izlenime girmesi, bu aşıları ithal eden firmalara rant sağlamak amaçlıdır. Dolayısıyla, sorunuza teşekkür ediyorum. (MHP ve DSP sıralarından alkışlar) Bizim mücadelemizdeki sıkıntı budur, bu çabayı gösteriyoruz. Biz diyoruz ki, Anayasamızın 56 ncı maddesi, sağlıkla ilgili görevleri Sağlık Bakanlığına vermiştir, sağlık politikalarını da Sağlık Bakanlığı tespit edecektir; yoksa, ithalat rejimini elinde bulunduranlar değil. (MHP sıralarından alkışlar)

Sayın Seven, ödeneksizlikten dolayı bazı hastanelerin kapalı olduğunu, ebe, hemşire ve doktorların ne zaman gönderileceğini sormaktadırlar. Yardımcı sağlık personeliyle ilgili yasa tasarımız Başbakanlığımıza gelmiş, Maliye Bakanının imzasındadır; Devlet Personel Daire Başkanlığının olumlu görüşü alınmıştır. 52 000 sağlık personeli talebimiz vardır; ancak, bu arada, size bir rakamı söylemeden geçemeyeceğim; 1.1.1999 tarihi itibariyle, ilk altı ay, 241 uzman hekim, 677 pratisyen hekim ataması yapılabilmiştir. Hükümetimizin, 57 nci hükümetin göreve geldiği tarihten, yani 1.6.1999 tarihinden 13.12.1999 tarihine kadar olan dönemde atanan uzman hekim sayısı, birinci dönemde 241 iken, bizim dönemimizde 677'dir. Bunda, hekimlerin kura usulüyle atanması, kurada çıkan görev yerine gitmeyen hekimlere görev verilmemesi gibi bir prensibi kabul etmiş durumdayız; bugüne kadar da ne bir bakan için ne bir milletvekili için, bu prensibimizi bozmadık. (MHP sıralarından alkışlar)

Sayın Akın'ın "Bağcılar, Güngören, Avcılar bölgesinde bir hastane düşünüyor musunuz" sorusuna vereceğim cevap : Bu bölgede, özellikle Güngören bölgesinde düşündüğümüz 400 yataklı hastane programlanmıştır, bu bölgedeki Büyükçekmece'den Bahçelievler'e kadar her yere hizmet verecektir efendim.

Bakanlığıma bağlı 3 200 civarında ambülans vardır. Ancak, bu ambulansların büyük ekseriyeti beş yaşını aşmış durumdadır. Maalesef, bu yıl için çabamız, ambulans ihalesinde, ülkemizde yaşanan bazı sıkıntıları beraberinde getirmiştir. İkibuçuk aylık uğraşmadan sonra, Devlet Planlama Teşkilatından, bu ambulans ihalesini, yılbaşına onbeş gün kala sağlayabildik. Ancak, 9 firma bu müracaatı yaptığı halde, her firmanın müracaat evrakında eksikler ve muvazaa kokan tavırlar vardı. Dolayısıyla, ihale ikinci üçüncü güne ertelendi, pazarlık usulüne gidildi. Ancak, üzülerek ifade edeyim ki, 14 milyar 600 milyon liraya, pazarlıkla, tam donanımlı ve 5 milyarlık defibrilatörü bulunan ambulansı alabilmişken, Devlet Malzeme Ofisinden 5 milyarlık donanım eksiği olan ambulansları, 15 milyar veya daha fazlasına almak zorunda kaldık. Bu durumu da, Devlet Malzeme Ofisinin, devlet dairelerine ve bakanlıklarımıza pahalı malzemeyi zorla dayatması gibi durumu da huzurunuza arz ediyorum efendim.

A – C E T V E L İ

101 Genel Yönetim ve Destek Hizmetleri 3 332 000 000 000

BAŞKAN– Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmiştir.

101 Genel Yönetim ve Destek Hizmetleri 165 496 300 000 000

900 Hizmet Programlarına Dağıtılamayan Transferler 96 350 001 000 000

Sağlık Bakanlığı 2000 malî yılı bütçesinin bölümleri kabul edilmiştir; hayırlı olmasını temenni ediyorum.

BAŞKAN– Sağlık Bakanlığı 1998 malî yılı kesinhesabının bölümlerine geçilmesini oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Sağlık Bakanlığı 1998 Malî Yılı Kesinhesabı

A – C E T V E L İ

101 Genel Yönetim ve Destek Hizmetleri 465 125 000 000

900 Hizmet Programlarına Dağıtılamayan Transferler 70 000 000 000

1 Vergi Gelirleri 1 403 960 000 000

- Genel Ödenek Toplamı : 4 350 499 000 000

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Kreş ve gündüz çocuk bakımevi, milletvekili lojmanları kampusünde inşa edilen çok katlı blokların birisinin projesinde yer almış, inşası da bu projeye göre yapılmıştır. Bu inşaatların tamamlanması üzerine de kreşin hizmete açılmadan önce, gerekli eğitimlerin verilmesi ve kreşin açılması sırasında hizmetlerinden en iyi şekilde yararlanabilmek amacıyla personel tedariki yapılmıştır.

Çeşitli unvanlarda eleman temini amacıyla, daha önce kurumumuzdan görev talebinde bulunanların yazılı başvurularının değerlendirilmesi ve uygun bulunanların, mülakata davet edilmesi suretiyle seçilmesi için, o dönemin Başkanlık Makamının talimatları ile Balıkesir Milletvekili ve TBMM İdare Amiri İ. Önder Kırlı başkanlığında oluşturulan komisyon, mülakata davet edilen (28) kişiyi 13 Mart 1999 tarihinde mülakata tabi tutmuş ve bunlardan;

Bunlardan 1’i kurumundan muvafakat alamamış, 1’i de görev almaktan feragat etmiş olduğundan 15 personel göreve alınmıştır. Alınan personelin adı soyadı, görevi, statüsü ve göreve başlama tarihlerini gösterir liste ekte gönderilmiştir. (EK-1).

Milletvekili lojmanlarında yapılan kreşin 18 Nisan 1999 tarihinde yapılan genel seçimler nedeniyle TBMMBaşkanlık Divanının oluşmaması üzerine açılması gecikmiştir.

TBMM Başkanlık Divanı kararı doğrultusunda, Kreş ve Gündüz Bakımevi milletvekili lojmanları kampusünde inşa edilen çok katlı blokların birisinde yer almış ve bu proje kapsamında yaptırılmıştır. 11.11.1999 tarih ve 26 sayılı Başkanlık Divanı kararı ile de kreşin açılması uygun görülmüştür.

 1 Banu Gürel Öğretmen 2919 S.K. 12/3 22.4.1999

 2 Banu Esen Öğretmen 2919 S.K. 12/3 12.5.1999

 7 Eda Karacan Psikolog Mevsimlik İşçi 20.4.1999

11 Betül Şaşmaz Çocuk Sağ. ve Eğit. Mevsimlik İşçi 15.4.1999

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Sayı : B.15.O.APK.0.23.300-1855/21869

DSİ Genel Müdürlüğü yatırım programında bulunan Hatay İli Kırıkhan-Hassa Reyhanlı-Kumlu-Altınözü ve Merkez ilçeleri sınırları içerisinde yer alan Amik-Tahtaköprü 1 inci Merhale Projesi kapsamında inşa edilen Tahtaköprü Barajında depolanacak 185 milyon m3 su ile 11 900 hektar arazinin sulanması, 13 000 hektar arazinin ve 3 adet köyün taşkınlardan korunması ile 20 000 hektar arazinin drenajı planlanmış olup, bu güne kadar baraj inşaatı, sulama ve drenaj tesisleri, Kırıkhan İşletme Tesisleri, Harim Kanalı, Asi taşkın kolu işleri tamamlanarak 11 900 hektar arazinin sulanması, 13 000 hektar arazi ile 3 köyün taşkınlardan korunması sağlanmıştır.

Büyük ve Küçük Asi tevsii inşaatı işi muhtevasındaki Büyük Aside 6 434 m’lik kesimde (Q=600 m3/s), Antakya Küçük Asi bağlantısı arası 1/1,5 olan şev 1/2 şeklinde düzenleyip kapasite artırılarak, Amik Gölünün boşalan tahliyelerin daha kısa zamanda tahliye yapması sağlanacak, Küçük Asi kanal kesiti genişletilecektir. Ayrıca Amik-Afrin projesi kapsamında yapılacak Reyhanlı Barajının yapımı da göz önüne alınarak Büyük ve Küçük Asilerin şartları yeniden değerlendirilecektir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

5. 4369 sayılı Kanunda belirtilen ticarî araç esnafının kullandığı fatura ve perakende satış fişinin basımı hangi usul ve esaslar çerçevesinde bastırılacaktır?

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

4. Ticarî Taşıt Tahsis Belgesinin; Bakanlar Kurulunca çıkarılan 10553 sayılı Ticarî Plakaların Verilmesinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Kararın uygulanmasını gösteren 30.7.1986 tarih ve 266184 sayılı Bakanlık talimatı uyarınca tahdit kararı almış bütün il ve ilçelerde ticarî taşıt satın almak isteyen kişilere herhangi bir süre belirtilmeksizin Trafik Komisyonlarınca verilen bir belge olduğu anlaşılmıştır.

Konu : Yazılı soru önergesi (7/913-2739)

1. Antakya Çevre Yolu 17 km. uzunluğunda olup, Karayolları Genel Müdürlüğümüzce Bölünmüş Yol (2X2) üst yapısı asfalt betonu olarak inşa edilecektir.

Bülent Akarcalı

Adnan Oktar’ın fahri başkanı olduğu Bilim Araştırma Vakfı ileilgili olarak 4208 sayılı Kanun kapsamındaki inceleme ve mal varlığı araştırması Bakanlığımızca başlatılmış olup, halen sürdürülmektedir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

1. Bu konuda bir soruşturma açmayı düşünür müsünüz?

Saygılarımla.

Bununla birlikte sanıkların tutuklanmalarından (15) gün sonra İskenderun Cezaevinde bulundukları esnada sanık avukatlarının talebi üzerine, Devlet Hastanesince 6.4.1999 tarihinde yapılan muayeneleri sonucu yine herhangi bir darp ve cebir izinin olmadığı ve cinsel taciz bulgularına rastlanılmadığı şeklinde rapor verildiği,

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

İstanbul 5 No.lu Devlet Güvenlik Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcılığının vermiş olduğu arama kararına istinaden 12.11.1999 tarihinde saat 03.30 sıralarında kamuoyunda “Adnan Hocacılar” olarak bilinen gruba yönelik (Bilim Araştırma Vakfına yönelik olmadığı) yapılan operasyonlar sonucu toplam (89) şahsın yakalanarak gözaltına alındığı, 18.11.1999 tarihinde Devlet Güvenlik Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcılığına sevk edilen şahıslardan (4)’ünün tutuklandığı, 22.11.1999 tarihinde ise 6 No.lu Devlet Güvenlik Mahkemesi tarafından (4) kişi hakkında gıyabi tevkif müzekkeresinin çıkarıldığı,

Hatay İlimizin ekonomi içerisinde tarım sektörü önemli bir paya sahip, elverişli tarım alanı 210 000 hektar olup, nüfusun % 60’ı tarım-hayvancılıkla uğraşmaktadır. Tarihî ve coğrafi konumu itibariyle bölgemiz insanını toprağa bağlılığının desteklenmesi hem ülkemiz hem de bölgemiz açısından önem arz etmektedir.

Hatay İlinde yer alan sulama projelerinden; Amik-Tahtaköprü 1 inci merhale (Kırıkhan-Hassa sulaması) projesinden 11 900 hektar, Samandağ projesinden 2 167 hektar ve Yarseli projesinden de 7 300 hektar olmak üzere toplam 21 367 hektar alan sulamaya açılmıştır. Sulamaların şebeke sistemi kanaletli olup, tamamı sulama birliklerine devredilmiştir. Hatay-Yayladağı Projesinde 719 hektar, Aşağı Ceyhan Aslantaş III. Merhale (Erzin-Dörtyol sulaması) projesinde 14 800 hektar, Hatay-Samandağ Karamanlı Göleti sulaması projesinde 222 hektar ve Hatay-Hassa Demrek Göleti sulaması projesinde 276 hektar olmak üzere toplam 16 017 hektar alanda sulama şebekesi inşaatları devam etmektedir. Bu sulamaların şebekeleri basınçlı borulu sistemdir. DSİ Genel Müdürlüğünün yatırım programında olup, henüz inşaatına başlanmayan Amik-Afrin projesinde 60 000 hektar ve Arsuz-Gönençay projesi ile de 4 468 hektar olmak üzere toplam 64 468 hektar arazi sulanacaktır. Amik-Afrin projesinin kati proje yapımı yatırım programında olup, proje yapımı sırasında yağmurlama ve damlama sistemlerinin mukayesesi yapılacaktır. Orta Ceyhan-Menzelet II inci merhale projesi kapsamında 34 887 hektar alanın sulanmasına hizmet edecek olan Orta Ceyhan-Menzelet projesi revizyonu Amik Ovası sulaması planlama aşamasındadır.

Hatay İlinde devlet imkânlarıyla sulanan araziler genel olarak cazibe ile sulanmakta, mevcut sulamalarda yağmurlama ve damlama sulamasına geçilebilmesi için basınç sağlayacak pompa istasyonlarına ihtiyaç duyulmakta, projelerde sulama şebeke tipi sulama sahasının karakteristiğine göre belirlenmektedir. Ayrıca sulama şebekelerinin basınçlı şebeke şeklinde teşkil edilmeleri, hizmet sahalarının arazi yapısı, mülkiyet dağılımı, topoğrafik yapısı ve sulama suyunun yetersiz oluşuna bağlı olarak planlanmaktadır. Basınçlı şebeke olarak teşkil edilen sulamalarda damla sulaması, yağmurlama sulaması için gerekli şartlar oluşturulmaktadır.

Hatay İlinde su ve toprak kaynaklarının değerlendirilmesi amacıyla geliştirilen projelerden Amik-Tahtaköprü 1 inci Merhale (11 900 hektar), Samandağ (2 167 hektar) ve Yarseli (7 300 hektar) projeleri işletmeye açılmıştır. Hatay-Yayladağı (719 hektar) Aşağı Ceyhan Aslantaş III üncü Merhale (14 800 hektar), Hatay-Samandağ Karamanlı Göleti sulaması (222 hektar) ve Hatay-Hassa Demrek Göleti sulaması (276 hektar) projelerinin inşaatlarına devam edilmektedir. Amik-Afrin (60 000 hektar) ve Arsuz-Gönençay (4 468 hektar) projeleri, DSİ Genel Müdürlüğü yatırım programında yer almakta olup, henüz inşaatlarına başlanılmamıştır. Orta Ceyhan-Menzelet Projesi revizyonu Amik Ovası sulaması (34 887 hektar)planlama aşamasındadır. Dörtyol (826 hektar) ve Büyükkaraçay (3 300 hektar) projelerinin de ön inceleme etütleri tamamlanmıştır.

Orta Ceyhan-Menzelet projesi revizyonu Kahramanmaraş-Sağlık ve Narlı, Gaziantep Islahiye Ovalarının sulanmasını da kapsamakta olup, projenin Amik Ovası sulaması bölümünde Karasu Çayı üzerinde bulunan Tahtaköprü Barajının 11,5 m. yükseltilmesiyle, Karasu Çayı, Gavur Gölü (Sağlık Ovası) havzaları suları ve Klavuzlu Barajından verilecek sularla depolama kapasitesi artırılarak, mevcut durumda Tahtaköprü Barajından sulanan Kırıkhan ve Hassa Ovaları dışında kalan 33 400 hektar alan ve Klavuzlu Barajından gelecek isale kanalından da 1 487 hektar alan olmak üzere toplam 34 887 hektar arazi sulanabilecektir. Ayrıca sulama kanalları üzerinde Güvenç HES (18 MW) ve Güzelce HES (16 MW) tesisleri ile sulama mevsiminde toplam 87,5 milyon kilovattsaat enerji üretilecektir. Projenin membaındaki tesislerden Klavuzlu Barajı ve ana isale kanalı inşaatı devam etmektedir.

3. Bir afet bölgesinde yaşanabilecek olaylar karşısında daha sakin ve yatıştırıcı bir tavır içinde olması gereken bir valinin halka karşı böyle bir tavır sergilemesi halkın nezdinde devletin saygınlığını yitirmesine neden olmaktadır. Böyle gayri hukukî, gayri insanî bir uygulama yapan valinin görevde kalmasına müsaade edecek misiniz?

İl Valisi Nusret Miroğlu’nun Merkez İlçe Kriz Merkezindeki vatandaşların sorunlarını kendi ağızlarından dinlemek üzere orada bulunduğu bu sırada Gülşen Güler’in İl Valisine nakliye ve avans parasını alamadığını belirttiği, alamamasının nedeni sorulduğunda ise adı geçenin tamamen konu dışına çıktığı, halkı tahrik edercesine, kameraların karşısında hem İl Valisi Nusret Miroğlu’nu hem de Devleti töhmet altında bırakan iftira ve yalanlara başvurduğu, adı geçen İl Valisinin elini Gülşen Güler’in ağzına götürerek, işaretle susmasını istediği, bu görüntünün görsel basında yanlış anlaşıldığı ve spekülasyonlara sebep olduğu,

Gülşen Güler’in yardımlardan faydalanamadığını beyan etmesi üzerine Bolu Valisi Nusret Miroğlu’nun orada bulunan emniyet mensuplarına durumun incelenmesi talimatını verdiği, alınan ifadesinde adı geçenin evinin nakli için para istediği, aynı zamanda çadır, katalitik soba ve battaniye gibi yardımlar aldığının anlaşıldığı,

Bolu Valisi Nusret Miroğlu’nun 17 Ağustos depreminden bugüne kadar mağdur olan veya mağdur olduğunu iddia eden binlerce vatandaşımızla hiçbir sınırlama getirmeksizin, isteyen tüm basın ve yayın kuruluşu temsilcilerinin önünde birebir teması olduğu, her birinin dert ve dileklerini karşılıklı olarak dinlediği, çözümü mümkün olanları çözdüğü, çözümü mümkün olmayanları ise müsait bir dille vatandaşa izah ederek ikna ettiği Bolu Valiliğinden alınan 17.12.1999 tarihli yazıdan anlaşılmıştır.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Tarım ve Köyişleri Bakanı

İzmir İlinde ilk hastalık 20.9.1999 tarihinde Torbalı İlçesinde çıkmıştır. Hastalık ihbarından sonra bölgede bulunan Bornova Veteriner Kontrol ve Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünde bulunan uzman veteriner hekimler ile il ve ilçe müdürlüğünde görevli bulunan veteriner hekimler birlikte hastalık mihraklarında gerekli olan incelemeleri yapmış olup, üreticilere hastalık hakkında bilgi verilmiştir. Bugüne kadar, İzmir İli ve ilçelerinde toplam 57 mihrakta mavi dil hastalığı tespit edilmiştir. Tespit edilen mavi dil hastalık mihraklarında gerekli olan idarî ve fennî tedbirler alınmış olup, hastalık günlük olarak takip edilmektedir.

Cevap 2. Mavi dil hastalığı; ihbarı mecburi bir hastalık olup, bu hastalık ile 3285 sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanunu ve bu Kanuna ait Uygulama Yönetmeliği esaslarına göre mücadele edilmektedir. Bu kapsamda hastalık ihbarını alan hükümet veteriner hekimi, en geç 24 saat içerisinde hastalığa müdahale etmektedir. Hükümet veteriner hekimi hastalığı teşhis ettikten sonra Hayvan Sağlığı Zabıtası Komisyonu toplanarak hastalık çıkış kararı alır, ilgili yerlere bildirir ve hastalıkla ilgili bütün idarî ve fennî tedbirleri alır.

Hastalıkla ilgili olarak Bakanlığımızca, hastalık mahallinde karantina ve dezenfeksiyon işlemleri yapılmakta, mavi dil hastalığı bulaşma ihtimali olan hayvanlar aşılanmaktadır. Ancak, gebe hayvanlarda yavru atımlarına sebep olabileceğinden gebe hayvanlar aşılanamamaktadır. Sineklere karşı da ilaçlamalar yapılmaktadır.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Söz konusu Havaalanı projesinin DLH İnşaatı Genel Müdürlüğümüzün 1999 Yılı Yatırım Programında yer alan “Stol Havaalanları İnşaatı” projesi kapsamına alınması DPT Müsteşarlığına teklif edilmiş, fakat kabul edilmemiştir. Ancak, Hatay Valiliğince yaptırılacak ÇED ve Fizibilite etüdlerinden sonra, Bakanlığımız DLH İnşaatı Genel Müdürlüğünün 2000 Yılı Yatırım Programının aynı projesine yeniden teklif edilecektir.

Hatay Stol Havaalanı projesinin ihalesi Valilikçe yapılacak olup, teknik kontrolluk hizmetleri DLH İnşaatı Genel Müdürlüğümüzce yürütülecektir.

Aşağıdaki sorularımın Ulaştırma Bakanı Sayın Enis Öksüz tarafından yazılı olarak cevaplandırılmasını arz ederim.

2. Kırıkkale Posta İşletmesinde çalışan personel arasında ücret farklılığını düzeltecek misiniz? Aynı kurumda aynı işi yapan Türk Telekom’da çalışan personel posta işletmesinde çalışan personelden % 50 ilave ücret almaktadırlar. Bu da huzursuzluğa neden olmaktadır. Bunun düzeltilip düzeltilmeyeceği?

Malümunuz olduğu üzere; Ankara-Kırıkkale arasında halen hergün karşılıklı olarak Çukurova, Doğu ve Güney-Vangölü Ekspresleri ile 4 Eylül Mavi Treni hizmet vermekte ve bu trenlerin seyir süreleri yaklaşık 2 saati bulmaktadır. Karayolu ile ise bu hatta çalışan otobüslerin seyir süresi yaklaşık 1 saattir. Bu da yolcu talebini demiryolu açısından olumsuz etkilemektedir. Ancak, Kırıkkale halkının yoğun talepleri dikkate alınarak, gerekli çalışmalar yapılmış ve talebin rayotobüsü ile karşılanması kararlaştırılmıştır.

Bir trenin çalıştırılabilmesi için zorunluluk arz eden altyapı çalışmaları (kalkış-varış saatleri, seyir süresi, duruş yapılacak istasyonlar vb. bilgileri içeren seyir grafikleri, araç ve personel planlaması ile aracın bakım-onarım üniteleri, araçların park yerleri) tamamlanmıştır. Ankara-Kırıkkale arasında işletilecek rayotobüslerinin Yahşihan, Irmak, Kurbağalı, Elmadağ, Lalabel, Lalahan, Kayaş ve Yenişehir istasyonlarında duruşu olacaktır. Seyir süresi ise 110 dakikadır.

Sayı : A.01.0.GNS.0.10.00.02-7/985-2973/7478

Namık Kemal Atahan

Gülşen Güler’in yardımlardan faydalanamadığını beyan etmesi üzerine Bolu Valisi Nusret Miroğlu’nun orada bulunan emniyet mensuplarına durumun incelenmesi talimatını verdiği, alınan ifadesinde adı geçenin evinin nakli için para istediği, aynı zamanda çadır, katalitik soba ve battaniye gibi yardımlar aldığının anlaşıldığı,

Olayın merkezinde yer alan, bilinçli ve sistemli olarak basında yer almasını sağlayan Gülşen Güler’in açık öğretim lisesi öğrencisi olmasına, daha önce çok küçük bir ticarî firmada sekreter olarak cüzî bir ücretle sekreter olarak çalışmasına rağmen bahse konu olayı Ülkenin gündemine taşıyan basın ve yayın kuruluşunda basın mensubu olarak göreve başladığı, İl Valisinin düzenlediği bir basın toplantısında da Valiye, muhabir sıfatıyla sorular yönelttiği,

Araştırma Planlama ve Koordinasyon

Soru 1. Yalova’daki AKSA (Akrilik ve Kimya Sanayii A.Ş.)’ne ait akrilonitril tanklarında 17 Ağustos depremi sonrası sızıntıların çevreye yarattığı tahribat ne ölçüdedir?

Cevap 1,2. 17 Ağustos 1999 tarihinde Marmara Bölgesinde meydana gelen deprem sırasında AKSA Akrilik Kimya Sanayi A.Ş. tesislerinde hammadde (Akrilonitril) depolanan 8 tanktan 3 tanesinde ortaya çıkan hasar nedeni ile, sıvı haldeki kimyasalın 6 400 tonu tank çevresindeki toplama havuzlarının duvarlarından taşmış ve havuz zeminindeki çatlaklardan sızarak toprağa yayılmıştır. Tesis depolarının denize yakın olması nedeni ile sızıntı denize ve Akrilonitrilin (kolayca buharlaşma özelliği nedeniyle) buharlaşarak havaya karışması da söz konusu olmuştur.

Deprem akabinde, tesisin tanklarında bulunan akrilonitrilin sızıntısının önlenerek, çevre ve insan sağlığının korunması ve kontrol altına alınmasını teminen mevcut durum ile tesiste alınması gereken acil tedbirler tespit edilmiştir. Yapılan tespitler doğrultusunda tesis yetkilileri, Bakanlığımız ilgili birimleri ve Yalova İli kriz merkezi yetkilileri ile UNEP/OCHA uzmanları, BP Amaco Chemicals’dan uzmanlar ve Avustralyalı uzman ekibin yaptığı koordineli çalışmalar sonucunda tesiste meydana gelen sızıntı engellenmiştir.

– Buharlaşarak havaya karışan Akrilonitril miktarı sürekli ölçülerek, kritik dönemde yöre halkının tesis civarını terketmeleri sağlanmıştır.

Sızıntının kontrol altına alınmasından sonra, çabuk bozulma özelliği ile niteliğini kaybeden Akrilonitrilin mevcut sızıntı sonrası toprakta, denizde ve civarda yetiştirilen meyve ve sebzelerdeki etki ve kalıntısı Bakanlığımızca bilim adamlarından oluşturulan bir heyet tarafından çeşitli numuneler alınıp, analizleri yapılarak incelenmiştir. İstanbul Üniversitesi, İzmir Hıfzısıhha, Bakanlığımız ve Almanya’da Brandenburg Üniversitesi laboratuvarlarında yapılan analizler sonucunda toprakta, deniz suyunda, meyve ve sebzelerde Akrilonitril kalıntısına rastlanmamıştır.

Ayrıca, Bakanlığımız yetkilileri, Türkiye Kimya Sanayicileri Derneği yetkilileri, AKSA yetkilileri ve BP Amaco uzmanlarının önerdiği Parametrix INC adlı Amerikan Firması yetkililerinden oluşan bir ekiple, tank sahasında toprak altında bulunduğu tahmin edilen Akrilonitrilin toprak ve yer altı suyundaki yayılımının ve etkisinin belirlenmesi, tespit edilen Akrilonitrili bulunduğu yerden çekerek arıtma tesislerinde biyolojik bozulmaya uğratmak sureti ile potansiyel çevre riskini ortadan kaldırmaya ve kirliliği tespit edilen toprak ve yer altı suyunun iyileştirilmesine yönelik çalışmalar Eylül ayı başında başlatılmıştır.

Bu çalışmalarda; tanklardan sızan Akrilonitrilin yüzeye yakın yer altı su kalitesine etkisinin belirlenmesi ve izlenmesi, yer altı su yönünün saptanması ve yer altı su seviyelerinin ölçümü yapılmıştır. Tank bölgesi ve tank sahasının kuzeyinde bulunan sahil bandı doğrultusunda 6 m. derinlikte geçirgensiz özelliğe haiz kil tabakasının bulunduğu, bu tabakaya kadar toprağın geçirimli olduğu, bölgede yer altı sularını taşıyan aküferlerin ise yaklaşık 10 m. derinlikten başlayarak 40 m. derinliğe kadar ulaştığı tespit edilmiştir. AKSA tarafından tank bölgesinde açılan gözlem kuyularında yapılan sürekli ölçümlerde Akrilonitrilin yüzey sularına sızıntı yapmadığı tespit edilmiştir.

Bir çok sanayi tesisinde de olduğu gibi AKSA tarafından hazırlanan tesise ilişkin “Acil Durum Planları”nda olası kazaların önlenmesi üzerine risklerin en aza indirilmesini teminen alınan önlemlerde, deprem gibi doğal afet olasılığının dikkate alınmadığı tesis yetkililerince de ifade edilmiştir. Bakanlığımızca tesis yetkililerine bu faktörleri de dikkate alarak, risk azaltım tedbirleri üzerine gerekli çalışmayı yapması ve Acil Durum Planlarını bu çerçevede yenilemesi gerektiği bildirilmiştir.

Sayı : B.11.0.APK.0.10.01.21/EA/1746-6932