2. – Kültür Bakanlığı 1998 Malî Yılı Kesinhesabı

6. – İstanbul Teknik Üniversitesi

b) Trakya Üniversitesi 1998 Malî Yılı Kesinhesabı

b) Anadolu Üniversitesi 1998 Malî Yılı Kesinhesabı

b) Akdeniz Üniversitesi 1998 Malî Yılı Kesinhesabı

b) Cumhuriyet Üniversitesi 1998 Malî Yılı Kesinhesabı

b) 19 Mayıs Üniversitesi 1998 Malî Yılı Kesinhesabı

a) Atatürk Üniversitesi 2000 Malî Yılı Bütçesi

b) Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü 1998 Malî Yılı Kesinhesabı

b) Süleyman Demirel Üniversitesi 1998 Malî Yılı Kesinhesabı

a) Zonguldak Karaelmas Üniversitesi 2000 Malî Yılı Bütçesi

a) Afyon Kocatepe Üniversitesi 2000 Malî Yılı Bütçesi

a) Çanakkale 18 Mart Üniversitesi 2000 Malî Yılı Bütçesi

47. – Dumlupınar Üniversitesi

a) Osman Gazi Üniversitesi 2000 Malî Yılı Bütçesi

TBMM Genel Kurulu saat 11.00’de açılarak üç oturum yaptı.

Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü,

25 Aralık 1999 Cumartesi günü saat 11.00’de toplanmak üzere, birleşime 24.00’te son verildi.

Şadan Şimşek Levent Mıstıkoğlu

3. – Erzurum Milletvekili Mücahit Himoğlu’nun; Kültür Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapıplması Hakkında Kanun Teklifi (2/408) (Millî Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor ve Anayasa ve Plan ve Bütçe komisyonlarına) (Başkanlığa geliş tarihi: 14.12.1999)

5. – Erzurum Milletvekili Mücahit Himoğlu’nun; Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi (2/410) (Plan ve Bütçe Komisyonuna) (Başkanlığa geliş tarihi: 14.12.1999)

10. – İzmir Milletvekili Işılay Saygın’ın; İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi (2/415) (Anayasa Komisyonuna) (Başkanlığa geliş tarihi: 16.12.1999)

2. – Türkiye Radyo-Televizyon Gelirleri Kanununa Bazı Maddeler Eklenmesi Hakkında Kanun Tasarısı ve Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu (1/589) (S. Sayısı: 306) (Dağıtma tarihi: 25.12.1999) (GÜNDEME)

1. – Nevşehir Milletvekili Mehmet Elkatmış ve 21 Arkadaşının, Mafya-Siyaset-Para ilişkileri konusundaki iddiaların araştırılması amacıyla Anayasanın 98 inci, İçtüzüğün 104 ve 105 inci maddeleri uyarınca bir Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergesi (10/110) (Başkanlığa geliş tarihi : 22.12.1999)

Şöyle ki, bugün, 25 Aralık 1999, Gaziantep İlimizin kurtuluş günüdür. Ulusal Kurtuluş Savaşında her birimin, her ilin, her ilçenin ayrı bir önemi vardır. Bunu hepimiz biliyoruz. Birinci Dünya Savaşında, Anadolu emperyalist güçler tarafından işgal edilmişti. Gaziantep İlimiz de Fransız emperyalistleri tarafından işgal edildi ve o işgal, Gazianteplilerin hiçbir yerden yardım almaksızın kendi olanaklarıyla sürdürdükleri mücadele sonunda, 25 Aralık 1921'de kurtuluşa erişti.

Gaziantepli, bu savaşta, 6 000'in üzerinde şehit vermiştir; Fransızların toplarına, tüfeklerine ve uçaklarına karşın, canıyla, dişiyle, inancıyla mücadele etmiştir. O mücadele sırasında, Gaziantep'e, 80 000'e yakın mermi atılmış ve 8 000 ev harabeye dönmüştür; ama, Antepli yılmamıştır. Antepli, Şahin Beylerin, Şehit Kâmillerin ve Karayılanların öncülüğünde Gaziantep savunmasını başarıya ulaştırmıştır.

Sayın milletvekilleri, Gaziantep savunmasında kahramanlıkları dillere destan olan ve bugün hâlâ anılan Şahin Bey ismi, âdeta Gaziantep ismiyle eşanlamlı hale gelmiştir. Şahin Bey, Kilis - Gaziantep yolunda, 28 Mart 1920'de şehit olmuştur. Yemen'de savaşan Şahin Beyin amacı, Kilis'ten Gaziantep'e nakliyat yapan Fransız Ordusunu durdurmaktır ve yöredeki köylülerden örgütlediği milislerle birlikte, birkaç ay, bunu ertelemeyi başarmıştır; ama, 28 Mart 1920'de "düşman, cesedimi çiğnemeden Gaziantep'e giremez" naralarıyla direnişini noktalamıştır ve sözünde durmuştur; Gaziantep'e, düşman, ancak Şahin Beyin cesedini çiğnemek suretiyle girmiştir.

Elbette ki, Gaziantep'te, Şehit Kâmil'in de ayrı bir yeri vardır. Gaziantep'te Şehit Kâmil, İnönü Caddesinde Türk kadınına, anasına uzanan, anasının iffetine uzanan Fransız askerine karşı taşla saldırı cesaretini gösterebilen bir çocuktur. Aynı anlayışı, Kahramanmaraş'ta, Uzunoluk semtinde, hamamdan çıkan kadınlarımıza uzanan Fransız eline karşı silahını doğrultup, Fransızları öldüren Sütçü İmam'da da görüyoruz. Anadolu'nun her yerinde aynı anlayış vardır.

M. TURHAN İMAMOĞLU (Kocaeli) – Sayın Başkan, çok kısa bir sözüm var. 25 Aralık, bildiğiniz gibi, İsmet İnönü'nün de ölüm yıldönümü. Kendisi, Atatürk'ün silah arkadaşı, ikinci Cumhurbaşkanımız, modern Türkiyemizin şekillenmesinde çok önemli rolü olan bir insan. Ben de Genel Kurulda kendisini rahmetle ve saygıyla anıyorum. (DSP sıralarından alkışlar)

Bir Meclis araştırması önergesi vardır; okutuyorum:

1. – Nevşehir Milletvekili Mehmet Elkatmış ve 21 arkadaşının, mafya-siyaset-para ilişkileri konusundaki iddiaların araştırılması amacıyla Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergesi (10/110)

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

8- Fahrettin Kukaracı (Erzurum)

17- Rıza Ulucak (Ankara)

3 Kasım 1996 yılında meydana gelen Susurluk kazasından sonra, mafya ve çok yönlü karanlık ilişkileri Türkiye'nin gündeminde baş sıraya oturdu. Zaman zaman, başka olaylar tarafından gölgelenen ve güncelliğini kaybetmiş görünen mafya konusu, son aylarda bazı suç faillerinin yakalanması ve Türkiye'ye iadesi gibi işlemlerle yeniden alevlendi. Bu faillerin bazılarının soruşturmasının büyük bir gizlilik perdesi arkasında yürütülmesi, sorgulanmadan cezaevine gönderilmesi zihinlerde tereddüt oluştururken, işlenen suçlar cezasız mı kalacak endişesini doğurdu.

Adalet Bakanı ve İçişleri Bakanının birbiriyle çelişen beyanlarda bulunmaları, hangisinin doğruyu söylediğinin anlaşılamaması, esrar perdesini daha da kalınlaştırmaktadır. Adalet Bakanı, Türkiye'nin iade talebiyle bağlı olduğunu belirtirken, İçişleri Bakanı, polisin sorgulama hakkından söz ediyor. Devleti yıpratacak ölçüye varan bu tartışma sürerken, iade edilen bir mafya liderinin, Fransa'dan getirildiği gece İstanbul Organize Suçlar Şubesinde yedi saat sorgulandığını açıklaması, zihinleri daha da karıştırıyor.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Körfez Savaşı sonrasında alınan Irak ile ilgili Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararlarının hedeflerine ve ruhuna uygun olarak ve Irak'ın toprak bütünlüğünün muhafaza edilmesine özen göstererek, Amerika Birleşik Devletleri ve İngiltere hava unsurlarının katılımıyla, Türkiye tarafından belirlenen ilke ve kurallara bağlı olarak ve Türkiye Büyük Millet Meclisinin 25 Aralık 1996 tarihli ve 477 sayılı Kararıyla Hükümete verdiği yetki çerçevesinde yürürlüğe konulan ve sadece keşif ve gerektiğinde önleme uçuşlarıyla sınırlı bir hava harekâtı olan Kuzeyden Keşif Harekâtının görev süresinin 31 Aralık 1999 tarihinden itibaren altı ay süre ile uzatılmasına; 477 sayılı Kararda belirtilen hususlarda bütün kararları almaya Bakanlar Kurulunun yetkili kılınması için Anayasanın 92 nci maddesine göre izin verilmesini arz ederim.

Kuzeyden Keşif Harekâtının öncesini, sanıyorum, arkadaşlarımız biliyorlar. 1990 yılının sonundan 1991 yılının ortalarına kadar cereyan eden ve Irak'ın Kuveyt'i işgaliyle sıcak savaşa dönüşmüş bulunan, arkasından da Birleşmiş Milletlerin, Amerika Birleşik Devletlerinin öncülüğü altında Güvenlik Konseyi kararıyla oluşturulan Körfez Harekâtı sonucunda, Irak'ın Başkanı Saddam'ın, yer yer kendisine karşı olan hareketler, isyanlar ve gruplaşmaları sindirmek, yok etmek üzere başlattığı hareketten sonra gündeme gelmiştir. O zaman, muhalefet ve Saddam rejimine karşı olan grupların hareketlerini bastırmak için yola çıkan Saddam rejimi... Netice itibariyle, Birleşmiş Milletler gücünün etkili olabilmesi için bir hareket meydana geldi. O zaman, Irak'ın resmî kuvvetleri, kendisine karşı olan güçleri hudutlarımıza doğru sürmeye başladılar ve Irak rejiminden kurtulmak isteyen büyük kalabalıklar, 500 000 kişiyi bulan bir göç hareketi neticesinde sınırlarımıza yığıldı ve sınır güvenliğimize, ekonomik ve sosyal birtakım rahatsızlıklarımıza sebep olan günler yaşadık.

İşte, bu 500 000 insana karşı insanî haklar, gıda ihtiyaçları, çeşitli barınma ihtiyaçları ve onlara ulaştırılacak yardımın güvenlik içerisinde yapılabilmesi için Türkiye'nin inisiyatifiyle ve Amerika Birleşik Devletlerinin de bu konuyu benimsemesi sonucunda, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi bir karar aldı ve bizim halkımızda ve literatürümüzde "Çekiç Güç" adını verdiğimiz güç oluşturuldu. Evvela, 13 devletin 21 000 askeri, 30 devletin yardımlarını bu bölgeye ulaştırdı ve sınır boylarımıza yerleşmiş bulunan bu insanlara yardımlar ulaştırıldı. Bu yardım sonucunda, evet, Kuzey Irak'ta bir güvenlik bölgesi oluşturuldu ve Saddam rejiminin kuvvetleri oraya intikal ettirilemedi.

Bu Çekiç Güç'te, o zaman, 6 devlet bir araya geldi -biz de dahildik- 5 000 kişilik bir güç oluşturuldu. Burada da maksat, sınır güvenliğini sağlamaktır; ekonomik ve sosyal bize karşı olan olumsuzlukları gidermektir, Saddam'ın Kuzey Irak'a müdahalesini karadan ve havadan önlemektir.

Özetle bilgi sunmak istediğim bu konulardan sonra, 1996'nın sonuna gelindi. 1996'nın sonlarına doğru, zamanın Refah Partisi, o zaman "Kuzey Irak'ta PKK terör örgütüne uygun bir zemin hazırlıyor bu Çekiç Güç olayı" dedi ve İçtüzük mahiyetinde kabul edilmek suretiyle, Anayasa Mahkemesine iptali dava edildi ve Anayasa Mahkemesi, o zaman, Meclisin aldığı bu kararı iptal etti. O zaman, gündemde, Refahyol hükümeti vardı ve bu işin devam etmesi de gerekiyordu; bazı değişiklikler, gözden geçirmelerle, ismi, Kuzeyden Keşif Harekâtına çevrilmek suretiyle, hemen, 1 Ocak 1997'de bugünkü durum hâsıl oldu. Ondan bu yana, her altı ayda bir, huzurlarınıza, bu uzatılma talebi gelmektedir. Şimdi de, 31 Aralık itibariyle altı aylık süre dolmakta ve uzatılması gündemimize gelmiş bulunmaktadır.

Sayın Başkan, değerli milletvekili arkadaşlarım; bizim, burada, aradıklarımız var mı; biz, ülke olarak, egemenliğimiz ve kendi inisiyatifimiz bakımından konunun içinde ne ölçüde varız; bunları açıklamamız lazım geldiğini düşünüyorum. Kuzeyden Keşif Harekâtı çerçevesinde uçuşlar, tarafımızdan belirlenen ilke ve kurallar esas alınarak gerçekleştirilmektedir. Bu çerçevede, Kuzeyden Keşif Harekâtı Kurallar ve İlkeler Belgesi, bizim de katıldığımız bir anlaşmayla meydana getirilmiş bulunmaktadır. İkinci olarak, böyle kurallar ve ilkelerle yapılan Kuzeyden Keşif Harekâtında, güneyin, yani, Saddam rejiminin önleme ve mâni olma hareketleri karşısında, biz, Birleşik Barış Gücü olarak, görev kuruluşu olarak, ne yapabilirizin hesabı yapılmış, düşünülmüş; buna da, Angajman Kuralları dediğimiz bir anlaşma geliştirilmiştir. Angajman Kurallarıyla da, Irak tarafından yapılacak bir harekete karşı, bu Birleşik Görev Kuvvetinin nasıl tepki göstereceği kurallara bağlanmıştır. Ne yaparsa, bizim, orada, Kuzeyden Keşif Harekâtında görev yapan pilotlarımız nasıl mukabele edeceklerdir; işte, bu, Angajman Kuralları içerisinde belirlenmiştir; keyfîlik yoktur. Bu iki kural içerisinde, buradaki, Kuzey Irak'taki güvenlik bölgesi oluşturulmuş bulunmaktadır. Bununla, ayrıca, o bölgedeki PKK ile, terörle mücadele bakımından uygun bir ortam hazırlandığını da hepimiz biliyoruz.

Harekâta katılan ülkeler, PKK'nın eli kanlı bir terör örgütü olduğunda da bizimle aynı görüşü paylaşmaktadır. Bugünkü, Kuzeyden Keşif Harekâtı, Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri ve İngiltere üçlüsü tarafından yapılmaktadır. Bütün hava unsurları İncirlik'te toplanmıştır. Daha evvel, Silopi'de bulunan kara unsurları kaldırılmıştır. 3 ile 8 arasında değişen helikopter birliği de Diyarbakır'da vardır. İşte, bu birlikte görev yaptığımız ülkelerden Amerika Birleşik Devletleri, 30 terör örgütü arasında PKK'yı da, bu vesileyle, önemli olarak zikretmiş bulunmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri, terörist başı Öcalan'ın, hepinizin bildiği şekilde, önce Suriye'den, sonra Rusya ve İtalya'dan iadesi konusundaki taleplerimizi açıkça desteklemiş; yakalanıp Türkiye'ye getirilmesi, yargı huzuruna çıkarılması süreceni çok olumlu bir şekilde takip etmiş, desteklemiştir.

Irak'ın, ilgili Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararlarına tamamıyla uymasını sağlayacak şekilde bir hareket içinde olmasını temenni ettiğimizi de tekrarlamak istiyorum. Bu, kardeş Irak halkının da normal hayat şartlarına dönmesini arzu ettiğimizi ifade etmektedir. Orada da -Irak'ta da- barış, sükun ve istikrar hâsıl olduğu takdirde, bundan, en çok Türk ve Irak halkları yarar sağlayacaklardır diye düşünüyoruz.

MHP GRUBU ADINA MEHMET KAYA (Kahramanmaraş) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Çekiç Güç, Kuzeyden Keşif Harekâtı hakkında Milliyetçi Hareket Partisi Grubu adına konuşmamı yapmak üzere huzurlarınızda bulunuyorum; hepinizi, Partim ve şahsım adına saygılarımla selamlıyorum.

1991 yılında yaşanan Körfez Savaşı, Ortadoğu'da güvenliği iyice sarsmıştır. Bu savaş, Ortadoğu devletlerinin birbirine olan güvenini sarsarken, ekonomik güçlerinin de savaşa harcanmasına sebep olmuştur, bölge ülkelerinin de mağdur duruma düşmesini sağlamıştır. Ortadoğu'da bu savaşları bahane bilen bazı ülkeler, bölgeye, belirli aralıklarla, devamlı kendi çıkarları doğrultusunda müdahale etme imkânlarını böylece yakalamış durumda gözükmektedirler. Bazı ülkeler, Ortadoğu'ya müdahalelerinde, ikili ilişkiler arasındaki anlaşmazlıkları çözmek, Ortadoğu'da etkisi olan ülkelerin etkisini azaltmak, en azından sınırlamak ve Ortadoğu petrollerinin kontrolünü ellerinde tutmak gibi amaçları da gözetmişlerdir.

Değerli milletvekilleri, bugün gündemimizde olan Çekiç Güç, Kuzeyden Keşif Harekâtı, işte, bu Körfez Savaşı sonucu oluşturulmuş bir kuruluştur. Çekiç Güç, Birleşmiş Milletler adına görev yapan siyasî ve askerî bir güçtür. Türkiye tarafından istenerek, ısrarlar üzerine Türkiye'de konuşlandırılmış ve 36 ncı enlemin kuzeyine, Zaho'nun 40 kilometre kuzeyindeki yere yerleştirilmiştir. Çekiç Güç'ün amacı, Ortadoğu'da yaşanacak olası bir saldırıya karşı bölge insanlarına güvence sağlamak için, Huzur Operasyonu II'nin uygulama birliği olan küçük; fakat, etkili hava ve kara kuvvetleriyle bölgeyi kontrol etmektir.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, 688 sayılı Kararında, Irak'ın kitlesel göçe yol açan baskısının uluslararası barış ve güvenliği tehdit ettiğine karar vermiş ve kararın 6 ncı maddesinde de tüm üye ve tüm insanî örgütlere Birleşmiş Milletler Genel Sekreterinin yapacağı insanî yardım çabalarına katkıda bulunmaları çağrısında bulunmuştu. Türkiye de bu çağrıya uymuş ve insan hakları ihlalini engelleyecek uluslararası gücü topraklarına davet etmişti. Bu yabancı askerlerin Türkiye'de konuşlanması, bu açıdan hukuka da uygundu; fakat, Çekiç Güç'ün, Körfeze Türkiye üzerinden yaptığı bazı askerî müdahaleler tartışmalıydı. Bunun yanında, Türkiye'nin de içinde olduğu bu çokuluslu gücün Türk topraklarını kullanarak Irak'ta bir güvenli bölge kurması da, uluslararası hukuka aykırı gibiydi. Burada, bir grup Batılı devlet, Güvenlik Konseyinin de göz yummasıyla, kendi istedikleri gibi kuvvet kullanma yoluna gitmiş ve yaptıkları müdahaleyi de Konseyin 688 sayılı Kararına bağlamışlardı. Oysa, Güvenlik Konseyinin 688 sayılı Kararı, yalnızca insanî yardım yapılmasından söz etmekteydi.

Değerli milletvekilleri, Çekiç Güç'ün bugünkü ismi ise, Kuzeyden Keşif Harekâtıdır. Bu düzenleme, ilgili Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararlarının hedeflerine ve ruhuna uygun olarak ve Irak'ın toprak bütünlüğünün muhafaza edilmesine özen göstererek, bazı ülkelerin hava unsurlarının katılımıyla, sadece keşif ve gerektiğinde önleme uçuşlarıyla sınırlı bir hava harekâtıdır. Kuzeyden Keşif Harekâtı çerçevesindeki uçuşlar, tarafımızdan belirlenen ilke ve kurallara bağlı olarak gerçekleştirilmektedir. Bu çerçevede "Kuzeyden Keşif Harekâtı kurallar ve ilkeler belgesi" adını verdiğimiz ve harekâta ilişkin teknik düzenlemeleri içeren bir amir belge yürürlüğe konulmuştur.

Harekâtın ülkemiz açısından önde gelen yararı, ülkemizin sosyal ve ekonomik düzenini ve sınır güvenliğini tehdit eden yeni bir göç hareketini önlemekte olmasıdır; harekât bölgesindeki mevcut koşullarda, henüz bu tehdidin ortadan kalktığını gösteren bir emare de bulunmamaktadır. Özellikle 1997 yılı eylül, ekim aylarından başlayarak, 1998 Şubatına kadar süren ve Irak ile Birleşmiş Milletler arasında, kitle imha silahlarının bertaraf edilmesi konusunda yaşanan krizler ve bunun sonucunda, iki ülkenin Irak'a karşı gerçekleştirdikleri "Çöl Tilkisi" adlı askerî harekât ile daha sonra, son aylar zarfında, Bağdat yönetiminin kuzey uçuşa yasak bölge kavramını tanımadığını göstermeye yönelik uygulamaları, bölgedeki şartların ne derece hassas ve değişken olduğunu; keza, her an istikrarsızlık unsurlarının yeniden gündeme gelebileceğini açıkça göstermiş; hükümetimizi gerekli tedbirleri almaya da zorlamıştır.

Değerli milletvekilleri, Kuzeyden Uçuş Harekâtı, ülkemize, Irak konusunda ve bölgede olumlu, yapıcı ve etkin bir rol oynama imkânı vermektedir. Keza, harekât, ülkemiz açısından önemli bazı konularda da yararlı olmuştur. Uzun yıllar kapalı kalan Kerkük-Yumurtalık petrol boru hattı, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 986 sayılı kararı çerçevesinde yeniden faaliyete geçmiştir. Bu suretle, boru hattının çürüyerek zarar görmesi önlenmiş, 1997-1998 yıllarında petrol nakli ücreti olarak, sırasıyla 224 milyon ve 210 milyon dolar gelir sağlanmış, kısıtlı ölçekler dahilinde de olsa, Irak için yaratılan petrol ihraç imkânıyla, Türkiye'nin, Irak'a gıda ve ihtiyaç maddesi ihracatı imkânı artmıştır.

Kuzeyden Keşif Harekâtı, Türkiye'yi zor durumda bırakan bir göç dalgası dolayısıyla başladı; ancak, sonuçta, ne yazık ki, bölgeyi korumak, bölgeye huzur getirmek yerine, bölgeye huzursuzluk getiren bir durumla da karşılaştık. Özellikle, Kuzey Irak'ta otorite boşluğu oluştu ve bundan, o günden bugüne kadar da -terör açısından- ülkemiz büyük zararlar gördü.

Değerli milletvekilleri, Irak'ın toprak bütünlüğünün muhafazası konusuna, Türkiye Cumhuriyeti olarak, büyük önem vermekteyiz. Irak'ın toprak bütünlüğüne önem verdiğimizi, saygılı olduğumuzu söylüyoruz ve Irak'ın toprak bütünlüğünün korunmasının, başta Türkiye olmak üzere, bütün dünyanın çıkarına olduğuna da inanıyoruz. Türkiye Cumhuriyetinin bu konudaki politikası açıktır. Birincisi, Irak'ın toprak bütünlüğünün korunması; İkincisi, Türkiye Cumhuriyetinin bölgede güvenliğinin sağlanmış olması; üçüncüsü ise, Kuzey Irak'taki Türkmenlerin haklarının korunmasıdır.

Değerli milletvekilleri, Kuzey Irak'ta belirsizlik halen devam etmektedir. Bu bakımdan, bu belirsizlik Türkiye'yi rahatsız etmektedir. Irak ve Kuzey Irak'taki bu belirsizlikler devam etmekte ve Irak'taki Türkmenlerin durumlarında da bir düzelme ve bir iyileşme görülmemektedir. Bu yüzden, bölgeyle olan hassasiyetimiz devam etmektedir.

Biz, Türkiye Cumhuriyeti olarak, Irak'ın toprak bütünlüğüne saygı göstermekteyiz; fakat, bazı ülkeler, Irak'ın toprak bütünlüğünü kendi çıkarları doğrultusunda tartışma konusu yapmaktadırlar. Türkiye, Irak'ın toprak bütünlüğünün tartışmasız sağlanmasını, Irak'ta demokratik bir ortamın oluşmasını, oluşacak demokratik ortam içerisinde Irak Türkmenlerinin gereken yerlerini almasını istemektedir. Milliyetçi Hareket Partisi olarak, yukarıdaki durumların oluşması için biraz daha zaman gerektiğini düşünmekteyiz. Bu nedenlerle, Milliyetçi Hareket Partisi olarak -Çekiç Güç- Kuzeyden Keşif Harekâtının, görev süresinin bir süre daha uzatılmasının bölge için uygun olacağına inanmaktayız.

Bu duygu ve düşüncelerimle konuşmama son verirken, aziz Türk Milletini ve onun Yüce Meclisini saygılarımla selamlıyorum. (Alkışlar)

Kuzeyden Keşif Harekâtı, bildiğiniz gibi, 1991 yılındaki Birleşmiş Milletler kararından sonra "Çekiç Güç" olarak faaliyet gösteren Çokuluslu Güç'ün, daha sonra 31 Aralık 1996 tarihinde Kuzeyden Keşif Harekâtı adı altında; her ne kadar işlevleri ve yapıları aynı değilse de, bir anlamda, Kuzey Irak'taki denetimleri sürdürmek maksadıyla yapılan anlaşmaların, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin aldığı kararın neticesinde devam eden bir süreçtir.

Harekâtın esas olarak amacı, bildiğiniz gibi, Körfez Savaşı sonrasında, arkadaşlarımızın ve Sayın Bakanın da ifade ettiği gibi, bir göç hareketi olmuştu; bu göç hareketinden, bölge ülkelerinden en fazla Türkiye ekonomik olarak sıkıntı çekmiş ve gelen mültecilerin yerleştirilmesinde ve onların iaşelerinin sağlanmasında büyük sıkıntılar çekmişti. Bunun önlenmesi amacıyla da, o günkü adıyla Çekiç Güç kurulmuş ve belli bir süre devam etmişti; fakat, Çekiç Güç'le ilgili, Demokratik Sol Parti de, diğer bazı partilerimiz de çeşitli eleştiriler yapmaktaydı. Bu eleştirilerin haklı olan kısmı olabilirdi; ama, ondan sonra gelen Kuzeyden Keşif Harekâtı adı altında bu bölgede denetim yapan harekâtın ise, Çekiç Güç'le çok fazla alakası yok; eleştirilecek de çok fazla bir tarafı olmadığını ifade etmek istiyorum.

Kuzeyden Keşif Harekâtında, Türkiye'nin denetim yetkisi çok fazladır; tamamıyla Türkiye'nin kontrolünde gerçekleşen bir harekâttır; bunu ifade etmek istiyorum. Türkiye'nin belirlediği ilke ve kuralları içeren Kuzeyden Keşif Harekâtı, kurallar ve ilkeler belgesi çerçevesinde kuzeyden keşif harekâtı görevini yapmaktadır.

Çekiç Güç'ün, Türkiye'de- bildiğiniz gibi- ve özellikle Zaho'da, birtakım kara unsurları da vardı. Çekiç Güç'ün ortadan kalkmasıyla, bu kara unsurlarının tamamının görevleri sona erdi. Kuzeyden Keşif Harekâtı, bugün, sadece, hava kuvveti olarak görev yapmaktadır. Bunların büyüklüklerini de hatırlatmakta fayda görüyorum; Türkiye'de, bu harekât bünyesinde, Amerika Birleşik Devletleri, azamî 1 320 personel ve 32 muharip uçağı bulundurmakta, İngiltere ise, 210 personel ve 8 muharip uçağı bulundurabilmektedir. Harekâtın eşkomutanı Türktür. Kuzeyden Keşif Harekâtı çerçevesinde tüm uçuşlar, ilgili makamlarımızın izin ve kontrolü altında cereyan etmektedir. Harekâtın günlük işleyişi, her bir uçuş veya her bir uçuşuna bir Türk temsilci de katılmaktadır. Gerekli görebileceğimiz noktada da, Birleşik Görev Gücü Türkiye'den ayrılacaktır; yine, bizlerin kararıyla Türkiye'den ayrılacaktır.

Bu harekâtın görevi nedir? Bu harekâtın görevi, Kuzey Irak'ta, yeni bir göçe neden olabilecek çeşitli hareketlerin gözlenebilmesi ve bu amaçla keşif uçuşlarının yapılmasıdır. Zaman zaman bu keşif harekâtına katılan uçaklar bombalama faaliyetlerinde de bulunmaktadır bildiğiniz gibi. Bu da, zaman zaman, yine, basında ve bazı partiler tarafından da eleştirilmektedir; fakat, bu bombalama eylemlerinin ne olduğunu da söylemek istiyorum. Yine, basına da intikal ettiği, sizlerin de bildiği gibi, keşif uçuşu yapan uçaklar, yerdeki Irak uçaksavarları veya uçaklara ateş edecek diğer silahlara karşı "kilitlenme" tabir edilen işlemi yapmaktadırlar; yani, yerdeki bir silah, uçaklara doğru atışa hazır hale geldiğinden, uçaklar, bugünkü sistemleriyle bunları algılamakta ve buna karşı tedbir almakta. Tabiî ki, sizi vuracak, size karşı hedefi doğrultulmuş bir silahı imha etmek de, Keşif Güç'ün görevini yapabilmesi için gereklidir. Yoksa, hiçbir şey yokken Irak mevzilerinin bombalanması diye bir şey söz konusu değildir; bu, yanlış anlamanın neticesidir.

Teröristbaşının yakalanıp terör örgütü PKK'nın dağılma sürecine girmiş olması, Güneydoğu Anadolu Bölgemizde ve Kuzey Irak'ta istikrarın ve güvenliğin artmasına da olanak sağlamaktadır. Hükümetin bu konuda sergilediği kararlı tutumun, Irak'a yönelik Birleşmiş Milletler ambargosunun kaldırılması konusunda da gösterileceğine inanmaktayız. Bu ambargonun üzerimizdeki olumsuz etkisi, petrol karşılığında gıda programı çerçevesinde elde ettiğimiz çok sınırlı bir avantajla, biraz olsun hafifletilmiştir; ama, elde edilen sonuç, çok tabiî ki, yeterli değildir. Bildiğiniz gibi, Türkiye, Körfez Savaşından en çok etkilenen ülkedir, en çok zarar çeken ülkedir.

Bu bölgede süregelen harekâtların, zaman içerisinde, Kuzey Irak'ta artan güvenlik ve istikrarla orantılı olarak hızını kaybetmesi ve yakın bir tarihte, kitle imha silahlarının denetlenmesinin Irak tarafından engellenmesi nedeniyle var olan gerginlik, Birleşmiş Milletlerin Irak'a karşı uyguladığı yaptırımların gelecekte de süreceğine işaret etmektedir. Bu doğrultuda, Kuzey Irak'ta görmeyi arzuladığımız barış ve istikrarın, yakın gelecekte de tam manasıyla sağlanamayacağına inandığımızdan, mevcut koşulların bir miktar daha devam etmesinde hükümetimiz fayda mülahaza etmiştir.

Demokratik Sol Parti Grubu olarak, hükümetimizin bu tezkeresine, Kuzeyden Keşif Harekâtının görev süresinin altı ay daha uzatılmasıyla ilgili hükümet tezkeresine olumlu oy vereceğimizi belirtir; saygılar sunarım. (DSP ve MHP sıralarından alkışlar)

Öbür taraftan, Sovyetlerin dağılmasının hemen akabinde, kardeş Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki Dağlık Karabağ sorunu, Azerbaycan'ın topraklarının dörtte 1'inin işgal altında kalması sonucunu doğurmuş ve problem hâlâ çözümsüz bir vaziyette beklemekte. Gürcistan'da, iç sorunlar, Osetya ve Abhazya gibi bölgelerde devam etmekte. Kuzey Kafkasya'da 1994'te başlayan Çeçenistan sorunu, maalesef, son aylarda tekrar alevlenerek bir insanlık dramına dönüşmüş bulunmakta ve Rus katliamları, bütün dünyanın gözleri önünde devam etmekte.

Ortadoğu’daki İsrail–Arap savaşları, yaklaşık yarım yüzyıldır bölgeyi istikrarsızlığa süreklemiş ve son yıllarda bir barış sürecine doğru gitmekte. Ufukta adil ve kabul edilebilir bir barış, halen net olarak görülmemekte.

1950’li yıllarda başlayan, 1960’lı yıllarda soykırıma dönüşen Kıbrıs’taki Rum–Yunan saldırganlığı, Türkiye’nin anlaşmalardan doğan haklarını kullanarak yaptığı müdahaleyle durdurulmuş; ama, halen bir anlaşmayla sonuçlandırılamamış durumda.

1800’lü yılların sonlarında Ortadoğu’da petrolün varlığının anlaşılması, Batılı ülkelerin, özellikle İngiltere, Almanya ve Fransa’nın bölge üzerinde daha fazla müdahaleci olmaları sonucunu doğurmuş, Birinci Cihan Harbinden mağlup olarak çıkan Osmanlı İmparatorluğu, bölge üzerindeki hükümranlığını kaybetmiş ve bölge, İngiltere ve Fransa’nın işgaline uğramıştır. Müstevlilerin Osmanlıdan kalan son parça olan Anadolu üzerindeki emellerine karşı, bayraklaşan bir mücadeleyle İstiklal Harbi yapılmış ve Türkiye Cumhuriyeti, şehitlerinin ve gazilerinin canı ve kanıyla sınırlarını çizerek, Osmanlı mülkü üzerinde bağımsızlığını kuran tek ülke olmuştur.

Birinci Cihan Harbi sonrası, âdeta petrolün topografik dağılımına göre, bölgede pek çok devlet kurulmuştur. Bu devletlerin, yarı sömürge durumdan bağımsızlıklarını kazanmaları, İkinci Cihan Harbine kadar sürmüştür. Ortadoğu'da oluşan bu yeni durumda, petrolün etkisi -ki, dünya petrolünün yaklaşık yüzde 70'ini karşılamaktadır bölge- ve bu bölgede İsrail'in 1949'da fiilî durum olarak ortaya çıkmasıyla birlikte istikrar iyice kaybolmuş, barış ve sükûn bölgeye bir türlü gelememiştir. Bölgedeki istikrarsızlıkta çıkarları olan ülkeler, sürekli, bu istikrarsızlığı körüklemiş ve bundan yarar sağlamışlardır.

Sayın milletvekilleri, Ortadoğu, tarih boyunca, dünyanın en önemli bölgesi olma vasfını korumuştur; üç kıtanın kavşak noktasıdır, medeniyetlere beşiklik yapmıştır, semavî dinlerin doğduğu yerdir, 20 nci Yüzyılda, dünya enerjisinin yüzde 70'ine yakınının çıkarıldığı, pazara dağıldığı yerdir; 21 inci Yüzyılda da, aynı konumunu artırarak koruyacağı görülmektedir. Böyle önemli bir bölge, daima, büyük güçlerin mücadele alanı olmuştur. Maalesef, bölge ülkelerinde, bu mücadeleyi bölgeye çeken yönetimler ve yöneticiler bulundukça, bölgeye barış ve istikrarın gelmesi güçleşecek ve gecikecektir. İstikrarsızlıkta çıkarları olanlar, istikrarı bozma hususunda gayretlerini sürdüreceklerdir. Oysa, Türkiye için, bölgede istikrar ve barıştan başka çıkar yol yoktur. Bunun böyle olduğu daha cumhuriyetin kuruluşunda fark edilmiş "yurtta sulh, cihanda sulh" ilkesi temel düstur haline gelmiştir.

Sayın milletvekilleri, barış ve istikrarı sağlamak, savaş çıkarmaktan zordur. Cihanda sulha ulaşabilmeniz için, bölgenizde sulhu sağlamanız lazım. Bu ise, ancak, içeride iç barışın temin edilmiş olmasına, ekonomisi, sanayisi ve savunmasıyla, kısacası, her şeyiyle güçlü bir ülke olmaya ve bu güçlü ülkenin, bölgedeki insanların ve ülkelerin haklarını adil bir şekilde savunan aktif bir dışpolitika takip etmesine bağlıdır.

Bu coğrafyada yaprak kımıldasa, Türkiye bunu izlemek ve ne anlama geldiğini belirlemek ve gerektiğinde olayları etkilemek zorundadır. Aksi takdirde, Türkiye, dün Körfez Savaşında, bugün Bosna ve Kosova'da, Çeçenistan'da olduğu gibi, en hafifinden, insanî sorunları, mülteci sorunlarını kapısında bulur ve bu sorunlarla yüz yüze kalır, ekonomik sonuçlarına katlanmak zorunda kalır. Nitekim, Körfez Savaşında böyle olmuştur. Kaldı ki, Türkiye'de yaşayan insanların, bu coğrafyada, akrabaları, dindaşları, soydaşları vardır. Aynı zamanda, bu coğrafya, Türkiye'nin dış güvenlik çemberini oluşturur. Bu bölgede, Türkiyesiz barış, Türkiyesiz istikrar sağlanamaz. Türkiye'ye rağmen de herhangi bir şey yapılamamalı ve yapılamaz.

Değerli arkadaşlar, dışpolitika bir millî meseledir. Bu konular üzerinde içpolitika yapılmaması gerekir. Topyekûn millet iradesi, Türkiye'nin millî menfaatlarının takipçisi olmak zorundadır. Bu nedenle, 1990 yılının ağustos ayında başlayan Körfez krizi konusunda, Türkiye'nin, bu genel güvenlik stratejilerine uygun bir tutum sergilemesi gerekmektedir. Türkiye, Körfez Savaşında Birleşmiş Milletler kararına uygun hareket etmiştir. Ancak, Birleşmiş Milletler kararlarına rağmen, bölgede istikrarı bozucu birtakım süreçler yaşanmıştır. Irak yönetimi, 1990 Ağustosunda Kuveyt'i işgal etmeden önce de, Kuzey Irak'ta, kendi insanına karşı soykırım sayılabilecek çapta katliamlar uygulamıştır, kimyasal silah kullanmıştır. Halepçe katliamı, bunun en çarpıcı örneğidir. Halepçe'den önce de sonra da, bölgede yaşayan Türkmen'ler üzerinde de çok ağır baskılar uygulamış, tehcir ve yıldırma politikaları gütmüştür. Ne yazık ki, o dönemlerde, gerek Türkiye ve gerekse Batılı güçler tarafından, Irak yönetimi, ciddî bir sorgulamaya tabi tutulmamıştır. Eğer Irak yönetimi, İran-Irak Savaşı süresince Batılı güçler tarafından ciddî silahlandırma desteği görmeseydi, belki Körfez Savaşı da yaşanmayacaktı. Irak'ın kullandığı ve ürettiği, bugün etkisiz hale getirmek için Birleşmiş Milletlerin gayret gösterdiği silahların patenti ve imalat adresi Batılı ülkelerdir.

Birleşmiş Milletlerin, 5 Nisan 1991 tarihli 688 sayılı kararına dayanarak, ABD, 10 Nisan 1991'de, 36 ncı paralelin kuzeyini yasak bölge ilan etti, 11 Nisan 1991'de de Türkiye Dışişlerine başvurarak, insanî yardım amacıyla askerî personel ve malzeme getirme izni istedi. Sadece insanî yardım amacıyla, 17 Ocak 1991 tarihli 126 sayılı Türkiye Büyük Millet Meclisi kararına dayanılarak, 30 günlük izin verildi; mayıs ve haziranda iki defa uzatıldı; Huzur Harekâtı böylece başlamış oldu.

Sayın milletvekilleri, bu dönemde, gerek Parlamentoda gerek kamuoyunda Provide Comfort, yani, yaygın adıyla, halk arasındaki söylemiyle Çekiç Güç, tartışmalara neden olmuştur. Parlamentoda, uzatma görüşmeleri sırasında ağır suçlamalar yapılmıştır. Hatta, seçim kampanyalarında dahi önemli gündem maddesi olarak yer almış, kamuoyuna mal olmuştur. Ancak, aynı dönemde giderek azan PKK terör eylemleriyle de Çekiç Güç'ün kamuoyu tarafından alakaları kurulmuştur. Tabiî, bu kadar tartışma boşuna değildir. Birleşmiş Milletler politikalarına ters olarak Irak'ın toprak bütünlüğünü ortadan kaldırmaya yönelik çalışmaların yapıldığı iddiaları, Kuzey Irak'ta NGO'lar -hükümetdışı kuruluşlar, sivil toplum örgütleri diye adlandırılan kuruluşlar- tarafından da desteklenen bir oldubittiye doğru gidiş gözlenmekteydi. Birleşmiş Milletler kararları Irak'ın toprak bütünlüğüne vurgu yapmasına rağmen, Kuzey Irak'ta önceleri insanî amaçlarla başlayan Çekiç Güç'ün, zaman içerisinde amacını aşarak, Irak'ın toprak bütünlüğü ve bölge istikrarını rahatsız edecek davranışlar sergilediği iddiaları yaygın bir şekilde gündemde tutulmuştur.

54 üncü hükümet, Çekiç Güç'e son veren ve bu organizasyonu, sadece Birleşmiş Milletler kararlarını takip edecek Kuzeyden Keşif Harekâtı şekline çeviren kararları Meclise sunmuş, 477 sayılı kararla bu yeni dönem başlamıştır.

Sayın milletvekilleri, Çekiç Güç'ün kaldırılmasıyla, 1991-1996 yılları arasında kamuoyunda sıkça konuşulan bu konu, Türkiye'nin gündeminden düşmüştür. O gün, 25 Aralık 1996'da "değişen bir şey olmuyor" diyenler, zaman içerisinde çok şeyin değiştiğini gördüler. Artık, halkın dilinde Çekiç Güç diye bir konu yok; kimse, böyle bir gücün, teröristlere yardım ettiğini iddia etmiyor.

Sözün burasında, Keşif Harekâtının, Çekiç Güç'ten farklı olan tarafını anlamak için, neleri içerdiğini de hatırlamakta yarar var. Kuzeyden Keşif Harekâtı, Türkiye, Amerika ve İngiltereden oluşan bir güç; 36 ncı paralelin kuzeyini, özellikle, uçuşa kapalı bölgeyi, hükümet tezkeresinde de -bugünkü görüştüğümüz konuyu sevk eden hükümet tezkeresinde de- belirtildiği gibi, Türkiye tarafından belirlenen ilke ve kurallara bağlı olarak ve Türkiye Büyük Millet Meclisinin 25 Aralık 1996 tarihli ve 477 sayılı kararıyla hükümete verdiği yetki çerçevesinde yürürlüğe konulan ve sadece keşif ve gerektiğinde önleme uçuşlarıyla sınırlı bir hava harekâtıdır. Bu vesileyle, Çekiç Güç sıkıntısını, bir şekilde, ülke gündeminden düşüren 54 üncü hükümeti, şükranla yâd ediyorum.

Değerli milletvekilleri, Kuzeyden Keşif Harekâtının, şartlara uygun olarak faaliyetini sürdürüp sürdürmediği hususunda da birtakım endişeler var. Yaklaşık birbuçuk yıl önce körfez saldırısına bu gücün katılması, bu konudaki endişeleri de gündeme getirmiştir. Hükümetin bu konuyu iyi takip etmesi ve Türkiye'nin menfaatlarını çok iyi kollaması ve bu konuda da Meclise, gerektiğinde bilgi vermesi gerekir.

Bölgedeki istikrarsızlığı besleyen ve bölgenin geleceğini belirsiz kılan bu durumun kısa zamanda giderilmesi, Irak'ta yaşayan tüm insanların zarar gördüğü, ülkemizin de zararına olan bu huzursuzluğun, ülke ve bölge menfaatlarına uygun, Irak'ta yaşayanların da menfaatlarına uygun bir biçimde çözülmesi hususunda Türkiye üzerine düşeni yapmalıdır.

Askerî ve teknik detayları bir kenara bırakırsak, bu harekât, Irak'ın toprak bütünlüğüne ve egemenliğine saygılı olunması noktasından hareket etmekte ve bütün faaliyetlerinde, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararının uygulanmasını ve özellikle meşru müdafaa konsepti içerisinde kalma zorunluluğunu korumaktadır.

26 Aralık 1995 tarihinde alınan bu yetki, muhtelif zaman dilimleri içerisinde Yüce Meclis tarafından uzatılmış ve bu yetkiyi doğuran zaruret ortadan kalkmadığı için, genelde, bu yetkinin verilmesiyle ilgili olarak yapılan tartışmalarda, özellikle Kuzey Irak'ın geleceğe dönük yapılanmasında Türkiye'nin politikalarının neler olması konusunda değerli gruplar geleceğe dönük temenniler ve görüşler bildirmişlerdir.

Hepinizin bildiği gibi, Kuzey Irak, özellikle, imparatorluk mülküdür ve Türkiye Cumhuriyeti Hükümetinin çok yakınında ve Türkiye Cumhuriyetinin güvenliğini, ulusal bütünlüğünü, misakımillî hukukunu çok önemli ölçüde etkileyen bir bölgedir. 36 ncı paralelin kuzeyinde oluşturulan güvenlik şeridi, bölgedeki unsurlara geniş hareket etme imkânı sağlamış ve bu meyanda, Türkiye'nin güvenliğini tehdit eden ve bugüne kadar çok ciddî kayıplara sebep olan terör örgütüne de geniş bir hareket imkânı sağlamıştır. Türkiye, imparatorluk mirasçısı olarak tarihsel, sosyolojik ve kültürel bağlarla bölgeyle çok yakından ilgili olmak zorundadır. Kuzey Irak, sadece, Türkiye için, sınırlarının bir bölümünde komşu bir bölge olmaktan öte, Türkiye'nin geleceğinde, mutlaka ve mutlaka, şekillendirilmesi için çaba göstereceği bir alan olmak zorundadır. Bu konularda Türkiye'nin, diğer ülkelerin ön aldığı politikalara uyum gösterme gibi bir zaaf içerisinde olma zorunluluğu yoktur ve bu tarihî açıdan da vebal olur.

Bölgeye yönelik politikalar, bölgedeki statükoda Irak'ın egemenliğini tekrar tesis edici tarzda geliştirmek doğrultusunda olabilir; ama, bu politik mücadelede, sadece birtakım politik unsurların, birtakım siyasî unsurların takipçisi olmamak durumundayız. Türkiye, Irak'ın toprak bütünlüğünü muhafaza politikasını sürdürmek istiyor ise, bundan sonra takip eden ve sadece kendini korumaya çalışan bir negatif politikayı terk ederek, bölgede şekillendirici bir politik yaklaşımı mutlaka belirlemelidir.

Türkiye'nin halihazırdaki yaklaşımı, Kuzey Irak belasının bir an önce defedileceği, Irak'ta birliğin korunacağı ve Saddam Hüseyin'in Zaho'ya geri döneceği varsayımına dayanmaktadır. Bu yaklaşım, mutlaka terk edilmelidir. Bağdat, Kuzey Irak'ta egemenliğini tekrar fiilen tesis etse de, etmese de, Türkiye, daha uzun süre Kuzey Irak politikalarının içerisinde olacaktır. Kuzey Irak politikaları, bu anlayışla, geliştirilmelidir.

Türkiye, bölgeyi, sadece geçici bir süre için askerî arka bahçesi olarak değil, Irak'ın bölgede egemenliğini kurmasından sonraki dönemde de sosyokültürel etki alanı olarak algılamalıdır. Musul ve Kerkük de dahil olmak üzere, bölgenin her yerinde izlenebilecek televizyon ve radyo sistemleri kurmalı, haber akışı üzerinde etkili hale gelmelidir. Esasen, bu sınıra yerleştirilecek güçlü aktarıcılarla bu etki, kolaylıkla sağlanabilir ve sağlanmaktadır. Türkiye'den gidecek sanatçıların bölgede konser düzenlemelerinden, bölgenin yerel televizyon program aktarımlarına kadar her yolun denenmesinde fayda vardır.

Geçenlerde, bir günlük televizyon programlarında en çok izlenen televizyonlara ve programlarına baktığımız zaman, bunun Türkiye'deki yayınlardan kaynaklandığını görmek imkânımız vardır.

Esasen, bütün bunlar, bölge insanının talebi olmak durumundadır. Türkiye'deki popüler sanatçılar, Kuzey Irak'ta ciddî bir popüleriteye erişmişlerdir. Cizre başta olmak üzere, Şırnak ve bölgedeki diğer sınır yerleşim merkezleri, Batı Berlin, soğuk savaş döneminde demirperde gerisine yönelik olarak hangi işlevi görmüşse, Kuzey Irak'a yönelik olarak aynı işlevi görmek zorundadır.

Türkiye'nin bölge ekonomisi üzerinde büyük etkisi mevcuttur; ancak, bu etki, Türkiye'nin bilinçli politikasının ürünü olmaktan çok, Türk ekonomisinin gücü ile Kuzey Irak ekonomisinin güçsüzlüğünden kaynaklanmaktadır. Oysa, Kuzey Irak'a yönelik ekonomik politikaların stratejik bir boyutu olma zorunluluğu vardır. Bölge ekonomisi, tam anlamıyla Türkiye'ye entegre olmalıdır. Türkiye, bölgede, barış ve güvenliğin yerleşmesini destekleyecek işadamları gruplarını desteklemeli, istikrarsızlıktan yana olanlara karşı ambargo uygulamalıdır.

Tükiye, şimdiye değin, Kuzey Irak'ta, Kürdistan Demokratik Partisi ve bir ölçüde, Kürdistan Yurtseverler Birliği kanalıyla politik yaşama müdahale etmiştir. Oysa, Kuzey Irak'ta, irili ufaklı birçok siyasal unsur mevcuttur. Türkiye, bu unsurlardan bir veya birkaçıyla temas içerisinde olmalı ve bölgede barışın sağlanmasına katkıda bulunacak bu oluşumlara, siyasî, askerî ve maddî destek vermelidir. Bu politika, Türkiye'yi, Kürdistan Demokratik Partisi veya Kürdistan Yurtseverler Birliğine mahkûm olmaktan kurtaracaktır. Bu örgütlere verilecek kısıtlı vize satma hakkı, bu örgütler için ciddî para kaynağı olacaktır.

Yeniden yapılanma içerisinde söz sahibi olabilmek için, bu konuda, mutlaka, politikalarda ön alma zorunluluğu vardır. Türkmenlerin fiziksel varlığı dahi tehdit altında kaldığı takdirde, Türkiye'nin Kuzey Irak politikasında ciddî zaaflar doğabilir. Türkmenlerin Irak'tan göç ederek, Türkmen varlığının Türkiye ve Avrupa, Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ekseninde eriyerek kaybolmalarına izin verilmemelidir. Kerkük, Musul ve diğer bölgelerden kaçanların, elbirliğiyle, yerleşik hale gelmeleri için gereken altyapı oluşturulmalıdır. Bölgede uzun yıllar içerisinde gelişmiş olan Türkmen-Kürt geriliminin azalmasına Türkiye yardımcı olmalıdır.

Türkiye, 1995'te ciddî bir şekilde gündeme getirdiği güvenlik şeridini resmen kuramamıştır; ancak, bu konuda gelişmeler olmuştur. Güvenlik şeridi daha etkin hale gelmeli ve Kürdistan Demokratik Partisinin PKK ile daha etkin bir mücadele vermesine yardımcı olunmalıdır. PKK ile savaş, sadece Kürdistan Demokratik Partisi bölgesi kırsalıyla kısıtlı kalmamalı, Kürdistan Yurtseverler Birliği bölgesine ve kentsel alanlara da taşınmalıdır. Kuzey Irak, PKK için güven alanı olmaktan tamamen çıkarılmalıdır.

Sayın Başkan, değerli üyeler; Kuzey Irak'ta durum, hiçbir zaman 1991 yılı öncesindeki gibi olmayacaktır. Onun için, Türkiye, bu bölgede, gerek tarihsel sorumluluğunun gereklerini gerekse bundan sonra Türkiye Cumhuriyetine 21 inci Yüzyılda biçilen misyonun, görevin ve Türk Halkının, bundan sonra, bölgede millet olarak en önemli toplum olma özelliğinin gereklerini yerine getirirek, gerekli politikaları geliştirmeli ve öncü olarak bu politikaları uygulama yoluna sokmalıdır. Onun için, bu Harekâta, ANAP Grubu olarak destek verdiğimizi ifade ediyor, Yüce Meclisi saygıyla selamlıyorum. (Alkışlar)

BAŞKAN – Yani, Sayın Güven, şimdi bunu söylüyorsunuz; ama, burada da imzalı belgeniz olması gerekir.

TURHAN GÜVEN (İçel) – Biz, önceden, bir hafta önceden verdik hepsini; önünüze gelecek.

TURHAN GÜVEN (İçel) – Evet..

TURHAN GÜVEN (İçel) – Oldu efendim, oldu. Tamam, ben geldim; o zaman. söz verin.

TURHAN GÜVEN (İçel) –Grup Başkanvekilinin burada olmasını şart koşuyorsunuz. Ben geldim, o zaman, söz verin efendim. 

TURHAN GÜVEN (İçel) –Siz efendim. "Grup Başkanvekili yok, yazı yok konuşturmam" diyorsunuz; olur mu böyle şey!..

Sayın Millî Savunma Bakanımız ve diğer konuşmacılar, bu konuda gerekli açıklamayı yaptılar. Daha doğrusu, Körfez Savaşından sonra 36 ncı paralelin kuzeyinde oluşan fiilî durumu, Çokuluslu Çekiç Güç'ün görev yaptığını, daha sonra, 1996'dan itibaren de Amerika Birleşik Devletleri ve İngiltere'nin hava unsurlarının katılımıyla sadece keşif ve önleme uçuşlarıyla sınırlı bir hava harekâtının, keşif harekâtının burada görev yapması hususunu Sayın Bakan açıkladılar. Zaten, özellikle 1991 ve 1995 yılları arasındaki Çekiç Güç burada, bu Mecliste, Türkiye Büyük Millet Meclisinde çok tartışıldı. Oradaki otorite boşluğunun doldurulması yönündeki Çekiç Gücün Türkiye'nin yararına olup olmadığı konusu çok tartışıldı. Otorite boşluğunun oluştuğu bu sorunlu bölgede PKK'nın üslenmesinden dolayı, biz Türk Milleti olarak çok büyük sıkıntılar çektik. PKK, Kuzey Irak'taki boşluk sebebiyle burayı bir üs olarak değerlendirdi ve Türkiye de bundan zarar gördü. Bunu gören 54 üncü hükümet, giriştiği temaslar sonucunda -bana göre, son derece başarılı çalışmalar yapılmıştır- oradaki otorite boşluğunu kaldırıcı bazı girişimlere, bazı teşebbüslere başlamıştı. Özellikle, 1996 yılında, sadece, Çekiç Güç'ün kaldırılmasıyla kalınmamış, oradaki aşiret liderlerinden, söz sahibi olan aşiret liderlerinden Barzanî ve Talabanî, Türkmenlerle birlikte Ankara'ya davet edilerek, Ankara süreci başlatılmıştır. Bu, Türkiye'nin geleceği açısından son derece önemli bir gelişmeydi. Ankara sürecinde, Türkiye'nin başkanlığında -tabiî ki Amerika Birleşik Devletleri de vardı- Barzanî ve Talabanî Ankara'daydılar; yani, o bölgenin geleceği, 1996'da, Ankara'da çizilmeye başlanmıştı ve oradaki, varlığı bir türlü kabullenilmeyen Türkmenler de, üçüncü bir unsur olarak bölgede devredeydi.

Bu gelişmeler sonucunda, Keşif Harekâtının gelişmesi sonucunda, Kerkük-Yumurtalık Boru Hattı açılmış, sınır ticareti tekrar başlatılmış, bölge ekonomik olarak canlanmaya başlamıştı; ama, sonradan -hükümet değişikliklerinden sonra, bana göre- Kuzey Irak biraz ihmal edilmiştir. Bu ihmalin sonucu; yani, Ankara sürecinin devam ettirilmemesi sonucu, oradakiler kendi kaderleriyle baş başa bırakılmış, bunun üzerine de Amerika Birleşik Devletleri, tabiî ki boşluğu doldurmaya karar vermiştir ve 1998'de Washington'da, Barzanî ve Talabanî ile anlaşmaya gidilmiştir. Bu anlaşmada Türkiye yoktu, Türkiye'nin hükümet yetkilileri de yoktu o zaman. Bir unsur daha yoktu -burada Barzanî ve Talabanî vardı- Türkmenler de yoktu. Böyle bir gelişme oldu, bunu özellikle hatırlatmak istiyorum.

Bakınız, Ankara Süreci bitirilip, Washington süreci başladıktan sonra, anlaşma yapıldı denildi; ama, bugün bakıyoruz ki, oradaki otorite boşluğu yine devam ediyor. Bugün, bakıyoruz ki, Kuzey Irak'taki otorite boşluğu, 1996 öncesine tekrar geldi; yani, Amerika'nın bir araya getirdiği unsurlar da, pek barışık bir şekilde devam etmediler. Gazetelerden okuyorsunuz, Mesut Barzani'nin oğlu, başbakan olarak bir hükümet kuruyor. Bu hükümetin içerisinde Talabani yok, Türkmenler de yok sayılır, var olduğu ifade ediliyor; ama, Barzani'ye yakın bazı kişiler var. Şimdi, buradan da görüyoruz ki, bu hususa Talabani razı değil, bu hususa Türkmenler tabiî ki razı değil; yani, otorite boşluğu devam ediyor.

Değerli arkadaşlarım, Kuzey Irak, bizim açımızdan son derece önemli bir bölgedir. Misakımillî sınırlarımızın hangi şartlar altında çizildiğini gayet iyi biliyorsunuz. Kuzey Irak ve Ortadoğu, bizim nüfuz alanımızdır. Bosna, Kosova ne kadar nüfuz alanımızsa, Kuzey Irak ve Ortadoğu bizim nüfuz alanımızdır; çünkü, Türkiye, eskiden bir dünya devletiydi, bundan sonra da, Türkiye, bir dünya devleti olacaktır. Dünya devleti olan bir ülke, elbette, dünya politikası izleyecek, büyük politika izleyecektir; ama, biz, Kuzey Irak'ı kendi haline bırakmışızdır.

Ben, Sayın Millî Savunma Bakanımızın, bu konudaki hassasiyetini bilerek diyorum ki, Ankara sürecine, yani 1996'daki Ankara sürecine geri dönmenin formüllerini arayalım; Washington'lu çözüm önerileri, daha doğrusu Washington'da dikte ettirilmeye çalışılan çözüm önerileri çare değildir. Çare olamadığı da iki yıldan beri görülmüştür. O zaman, Türkiye, tekrar, bu inisiyatifi ele almalıdır. Ele almadığımız takdirde, orada, otorite boşluğu devam edecektir ve Türkiye Cumhuriyeti, dün olduğu gibi, bundan sonra da zarar görmeye devam edecektir. Bu konu, son derece hassastır.

Değerli arkadaşlarım, bölgede, biliyorsunuz, Irak ile beraber bizi ilgilendiren bir konu daha var; Suriye. Suriye'de son günlerde birşeyler oluyor, Suriye ile İsrail arasında görüşmeler oluyor. Bunu, özellikle, dikkatle izlememiz gerektiğine inanıyorum. Hükümetimizin -inşallah- dikkatle bunu takip ettiğine inanıyorum. Takip etmesi de gerekiyor; çünkü, İsrail-Suriye barışının Türkiye'ye etkileri vardır, dünya barışına katkısı vardır; ama, acaba, bu barış görüşmeleri sürecinde İsrail'in Türkiye ile ilgili pazarlıkları, Türkiye ile ilgili çekinceleri, Türkiye ile ilgili masaya getirdikleri hususlar var mıdır? Örneğin, bazı gazetelerden izliyoruz, okuyoruz; Golan Tepeleri ile Hatay'ın mukayese edilmesi diye bir şeyin söz konusu olduğu söyleniyor; yani, Golan Tepeleri ve Hatay'ın aynı statüde değerlendirildiği, Suriye tarafından değerlendirileceği ve İsrail ile olan barış görüşmelerinde, bunun da masaya getirileceği söyleniyor. Hep söylenir, söylenir, inanmayız; sonra da karşımıza gelir. Onun için, ben, şimdi bunu hatırlatmakta fayda görüyorum. Hatay'ın konumu bellidir, Hatay'ın Türklüğü bellidir, Hatay'da verilen mücadele bellidir; Hatay, asla, bir Golan Tepesi değildir; bunu, burada hatırlatmak istiyorum. (Alkışlar)

Değerli arkadaşlarım, tabiî, bunları takip etmek bir diplomasi olayı; diplomasi, son derece önemli. Türkiye, bir dünya devleti olarak, bir büyük devlet olarak, diplomasiye son derece önem vermeli. Kuzey Irak'taki Çekiç Güç dendiği zaman, aklıma, bu Çeçenistan hareketi geliyor, Çeçenistan olayları geliyor. Kuzey Irak'ta, Çekiç Güç vasıtasıyla, bazı şeyleri durdurabiliyoruz; Kosova'da, Birleşmiş Milletler vasıtasıyla bazı şeyleri durdurabiliyoruz; Bosna'da NATO marifetiyle Sırp zulmünü durdurabiliyoruz. Diplomasi, son derece önemli hale geldi; bazı ülkeler savaşta kazansa da, günümüzde, masada kaybetmeye mahkûm hale geliyor. Onun için, Türkiye diplomasisinin çok önemli olduğuna inanıyorum ve Çeçenistan konusunda, Sayın Başbakanın Çeçenistan ziyaretindeki zamanlamayı da, Türk diplomasisi açısından talihsizlik olarak görüyorum. Oraya gidildi, Çeçenler ile PKK teröristlerini bir tutan bazı demeçler verildi ve maalesef, "Çeçenistan, Rusya'nın bir iç işidir" denildi. Türkiye bunu dememeli, Türkiye'nin diyeceği şudur- diplomasiye bu açıdan temas ediyorum- evet, çokuluslu güçler vasıtasıyla, nasıl, Bosna'da Boşnakları kurtardıysa, Kosovalıları kurtardıysa, Kuzey Irak'taki Kürtleri kurtardıysa, Çeçenistanlıları da çokuluslu güçle kurtarmanın yollarını aramalıdır. Yoksa, "bu, Rusya'nın bir iç işidir" demek, hiçbir zaman çare değildir. Bunu, özellikle, bu Kuzeyden Keşif Harekâtı vasıtasıyla, benzerlik kurduğum için söylemek istiyorum. Yoksa, Türkiye "oraya boşuna gitmedim" demek için bir anlaşma imzalayıp, dönmekle büyük devlet olmaz.

Değerli arkadaşlarım, Kuzey Irak'taki olaylar bundan sonra daha iyi izlenecek, bundan eminim, ben, bunları hatırlatmak istedim. Hükümetimiz, özellikle bu konuda hassas olmalı. Millî Savunma Bakanımızın hassasiyetini biliyorum; ama, tekrar ediyorum: Kuzey Irak'ta kısa vadede, orta vadede ve uzun vadede politika yapalım.

BAŞKAN – Teşekkür ederiz Sayın Çelik.

Elbette, Osmanlının parçalanmasından sonra, İngiliz ince siyaseti, o günkü hâkim İngiliz siyaseti, Ortadoğu'da belirli çıbanbaşı bölgeleri bırakmıştır; işte Kıbrıs, bunlardan biri de Kuzey Irak; niye, ileriye dönük ötelemesinin sebebi, daha sonraki düzenlemelerde ihtiyaç duyacağı içindir; ama, bu krizlerin bize bir faydası var; genç Türkiye Cumhuriyeti diplomasisinin performansını artırmış ve adeta eğitmiştir.

Bu gerçekleri yerine koyduktan sonra, bugün, sanki, Ortadoğu'da her şey dondurulmuş gibi bir anlayışla, çok rutin bir çalışma yapıyoruz gibi bir yaklaşımı, ben, burada kınamak istiyorum. Şurada, Dışişleri diplomatlarımızı ve bakanımızı da görmek isterim. Sayın Çevik de işaret ettiler, bugün, İsrail ile Suriye arasındaki barış görüşmeleri, Ortadoğu'nun geçmiş tarihi ve süreciyle çok alakalıdır, âdeta ana çekirdeğini oluşturmaktadır.

Şimdi, biz, acaba onbeş yılda bu sesi susturamaz mıydık ve stratejik konsept ve güvenlik belgeleri oluşturanlar, Türkiye'nin etnik fotoğrafındaki kaşımalara biraz yoğunlaşsalardı, bu kaşımalarda Irak'a ve İran'a değil, Suriye'ye rol verileceğini, anaaktörün Suriye olacağını görmeliydi; çünkü, İran ve Irak, bu kaşımada alet olamazdı, kendi problemlerini de kaşımış olurlardı.

İşte bu manada, 80'li yılların başına kadar... Aslında, Suriye'deki iktidar oluşumları 47'lerde Fransa'nın çekilmesinden sonra, demografik ve etnik dağılımın aleyhine olmasına rağmen, Hafız Esat yönetiminin oluşturulmasında, Türkiye, fotoğrafı iyi okuyamadı, geleceği iyi okuyamadı. Bizim diplomasimiz bu okumayı becerebilseydi, İhvanı Müslüminin aktifliğinde, Türkiye bu hareketi bir kart olarak elinde tutmalıydı; ama, biz, 1982 Hama olayları dahil, Türkiye'ye geçiş yapan İhvanı Müslimin üyelerini, kendi ellerimizle Hafız Esat'a teslim ettik. Cevap; cevap, Suriye tarafından onbeş senelik PKK desteğidir. İşte bunlar, bizim diplomatik hatalarımızdır.

1- Kuzey Irak'taki oluşum

Şimdi, soruyorum Dışişleri yetkililerimize: Yarın... Kuzey Irak'ta, o karanlık anafordan profiller ortaya çıkmaya başladı; yani, istikrardı, bilmem ne... Ne olacak orada; otonomi mi olacak? Şimdi, ben, buradan ikaz ediyorum: Oranın etnik karakterinin özelliklerinden dolayı bir istikrara kavuşamayacağına inanıyorum ve orada, 36 ncı paralelin kuzeyinde, bu tarihten sonra, grupları birbiriyle vuruşturarak asıl kaşıyan bizahiti Saddam olmaya başlayacaktır. Amerikan teknolojisi, kilitlenen silah sistemlerini vurabilir; ama, henüz, beşinci kol faaliyetlerini vuracak bir algılama sistemi yok.

Bu arada, PKK'nın büyütüldüğünü görüyoruz. Güneydoğu'da tek örgüt haline getirildi -bunu, biz biliyoruz- değişik örgütler tasfiye edildi ve PKK büyütüldü. Niye; Kuzey Irak'ta üslendirildi ve Türkiye, PKK belası sebebiyle istemeye istemeye Körfez Savaşına girmek zorunda, üslerini açmak zorunda bırakıldı. İşte, PKK'yı büyütenlerin, kolektif şirket statüsünden giderek anonim şirket statüsüne getirenlerin İran falan değil, Batı olduğunu çok iyi biliyoruz. Yunanistan, Güney Kıbrıs, Ermenistan, Rusya, Avrupa; hepsi, bu şirketin, PKK'nın birer ortağı oldular.

İşte bu manada, Refahyol döneminde, elbette, petrol boru hattı açıldı. Demek ki, diri tavırlar konulunca sonuç alınıyor. Türkiye bunu yaşadı. İşte en son, Apo'nun Suriye'den çıkarılması. Arka planına değinmiyorum, hiç önemli değil; ama, yarın, Suriye'nin finansmanı konusunda ve Kuzey Irak'ın finansmanı konusunda, hâkim güç Amerika ve Batı, Yumurtalık-Kerkük petrol boru hattı yerine, Kuzey Irak'tan, Kerkük'ten, Suriye'nin Lazkiye Limanına bir petrol boru hattı döşeyerek, Suriye'nin finansmanını, desteklenmesini gündeme getirdiği zaman biz ne yapacağız? O zaman, Kuzey Irak'taki kaosu, Yumurtalık'ı çalıştırmak pahasına da olsa desteklemek zorunda mı kalacağız? İşte, Türkiye'nin önündeki ikilemleri bunlardır. Onun için, sanki Ortadoğu'da her şey sütlimanmış gibi bu görüşmeleri rutin bir görüşme gibi algılamak, Türkiye'nin, karşısına çıkacak diplomatik satrançta hazırlıksız yakalanma gibi bir sıkıntıyı ve handikapı da önümüze koyacaktır diye düşünüyorum.

İşte, bu manada, değerli arkadaşlar, İsrail - Suriye ilişkilerinin ve orada oluşturulmak istenilen barışın, Türkiye'yi ilgilendiren ya da Türkiye'yi sıkıntıya sokacak sonuçlarının neler olacağı konusunda, Dışişleri Bakanlığının, Türk diplomasisinin, hariciyenin ve bütün birikimimizin buraya yoğunlaşmasında zaruret görüyorum; çünkü, biz, 100 milyar doları, maalesef, oraya gömen bir ülkeyiz. Bu manada, işte, Türkiye'nin verdiği bütün tavizlerin, IMF'e verdiği tavizlerin, ekonomi politikalarındaki güdümlemelere boyun eğmesinin, o PKK terörüyle ve o terörle ne kadar alakalı olduğunu biliyoruz.

O manada baktığımız zaman, uluslararası diplomasi camiasında "Çeçenistan, Rusya'nın iç meselesidir" denildiğinde, yarın, Saddam, kalkıp da "Çeçenistan'ı iç mesele kabul ediyorsunuz da, benim kuzeyimde olanları niye iç mesele kabul etmiyorsunuz" diye bir diplomasi atağına geçerse, bunun cevaplarını hazırlamak zorunda kalanlardan biri de biz olacağız diyorum.

1991 Şubat ayının başında, Türkiye'nin sınırlarına –ki, şubat ayının başı da, karakışın bütün şiddetiyle sürdüğü bir tarihti– Hakkâri-İran sınırından başlayan ve Silopi'ye kadar Irak sınırını kapsayan Şemdinli-Çukurca-Uludere ilçeleri ve köylerine 500 000 mülteci dayanmış durumdaydı. Bu insanlar, Saddam'dan can korkusuyla kaçan insanlardı ve bölgenin özelliği itibariyle, çoğu da –gerek Türkmenler gerekse Kürtler– bizim insanımız, akrabalık bağlarımız olan insanlardı. O zamanki hükümet, bunların, sadece, çok dar bir sınır teşkil eden Şemdinli-Çukurca-Uludere mıntıkasındaki köylere ve ilçe merkezlerine yerleştirilmesine müsaade etti. Gerçekten, Türkiye'de, o gün, Türk milletinin verdiği yardımı, insan sevgisini ve dünya devletlerine örnek olan çabalarını da vurgulamak istiyorum. İlk günden itibaren, önce ilden ve yakın illerden başlamak üzere, günden güne –belki, biz, bu yıl, yaşadığımız depremde bile o özveriyi gösteremedik– Tekirdağ'dan, Edirne'den, TIR'larla, kamyonlarla, hem çadır hem ilaç hem yiyecek geldi.

Bu yardımlar, Birleşmiş Milletler kanalıyla belli bir süre devam etti; ama, gerçekten, şubat sonunda, mart ayından itibaren, bu 500 000 insanın ihtiyaçlarını karşılayan yalnız Türkiye Cumhuriyeti halkı oldu, milleti oldu ve bununla da gurur duyduk. Yabancı devletler, gerçekten, o tarihte –yaşayan bir insan olarak vurgulamak istiyorum- PTT Genel Müdürlüğü -o zaman Telekom falan yok- uydu cihazlarını seyyar olarak bölgeye yerleştirmiş; bütün dünya televizyonları -bizde de o zaman sadece TRT vardı- orada bulunuyordu. Bu kamplarda en ufak bir anormallik görüldüğü takdirde, dünya basınına, televizyonlar "Türkiye Cumhuriyeti, mültecilere şu şekilde yanlış bir muamele yapmıştır" diye yansıtırlardı. Maalesef, bizim TRT, o tarihlerde -şikâyetçi olduk, Sayın Cumhurbaşkanına da arz ettik- sadece, bir bakan gelirse onun peşine takılırdı; iyi olan şeyleri dahi yayınlamaktan aciz durumdaydı.

Nihayet, bir olayı da arz etmek istiyorum. Ekmek dağıtımından, çadır dağıtımından, insanların düzene sokulmasından bıkılmış durumdaydı. Siz ekmek veriyorsunuz; öyle bir psikoloji içinde ki bu mülteciler, kış ortasında... Çünkü, çok ölü vermiş; günde, belki binlerce çocuk, kadın, yaşlı gömülüyor. Artık, greyderler mezar açıyor, o şekilde, toplu olarak gömülüyorlardı. Ramazan Bayramında namazı -bütün samimiyetimle arz ediyorum- Çukurca Camiinde 18 cenazeyle beraber kıldık; çünkü, o gece ölenler oraya getirildi, cenazeler sabahleyin yıkanıp defnedilecekti. Böyle bir şart altında yaşarken, bir gün, mültecilerin öyle bir taş atışı başladı ki, kamp kaymakamıyla birlikte üç beş arkadaş kaçmaya başladık. Bizim askerler, haliyle, havaya ateş ettiler; bir iki mülteci yaralandı. Bütün dünya basınına, televizyonlar "Türk askeri, mültecileri taradı" diye geçti. Rahmetli Turgut Özal Cumhurbaşkanı ve gerçekten, bundan çok büyük üzüntü duyduğunu, bölge valisine, komutanlara ve nihayet valimize iletmiş. Sonunda, bizi aradığını söylediler. Kendilerine arz ettiğimde "bizim TRT ne yapıyor" dedi. Dedim ki: "Vallahi, bekliyor; birisi gelirse, bir bakan veya zatıâliniz, onun peşine takılacak; başka bir şey yaptığı yok." Türkiye, bütün bu özverisine rağmen şanssızlıklar yaşadı.

Şimdi, Çekiç Güç'e doğru gidecek olayı anlatmak istiyorum. Zaman geçiyor; bunlara, sabit, kalıcı ve bizim ilçeleri, köyleri de kurtarıcı bir çare aranıyor. Bizim, iç tarafa almamız mümkün değil. Şemdinli, Çukurca ve Uludere İlçeleriyle köylerinde konuşlandırmamız mümkün değil; çünkü, arazi olarak dar bir alanı kapsıyor; 500 000 insanı yerleştirmek mümkün değil. Gerçekten -ki, bunun canlı tanığı da, o zamanki İçişleri Bakanı Sayın Abdülkadir Aksu Bey'di ve şu anda yok; sık sık orada bulunuyordu- yaptığımız toplantılarda bunun bir çaresinin, Irak'ta, bunların göç ettiği köylere güvenlik götürmek olduğu düşünüldü. Güvenliği sağladıktan sonra, Irak'a geri geçirelim ve Irak toprakları içerisinde -Birleşmiş Milletler veya Türkiye Cumhuriyeti de katılsın buna- koruması sağlansın ve yardımı, biz, buradan oraya götürelim ki, kendi köylümüzü kurtaralım, ülkemizi kurtaralım diye. Bu fikir, rahmetli Turgut Özal'a iletildi, zamanın Başbakanı Sayın Yıldırım Akbulut'a iletildi ve nihayet, bu görüş, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyince de kabul edildi ve Çekiç Güç kurulduktan sonra, bu mülteciler, Kuzey Irak'a götürüldü. Bir yerde, Türkiye, hem yardımını devam ettirdi hem de o kadar sıkıntılı bir hayattan kendi vatandaşını kurtarmış oldu.

İşte, 1996'dan bu yana ismi değişti- belki, etkinliği de değişik şekle girmiş olabilir- ama, sayın hükümetimizin getirdiği bu öneri, bana göre, Kuzey Irak'taki durum devam ettiği müddetçe, hele Saddam'ın zihniyeti Irak'ta hâkim olduğu müddetçe, uzatmamızda fayda olduğunu arz etmek istiyorum.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Körfez Savaşı sonrasında alınan Irak ile ilgili Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararlarının hedeflerine ve ruhuna uygun olarak ve Irak'ın toprak bütünlüğünün muhafaza edilmesine özen göstererek, Amerika Birleşik Devletleri ve İngiltere hava unsurlarının katılımıyla, Türkiye tarafından belirlenen ilke ve kurallara bağlı olarak ve Türkiye Büyük Millet Meclisinin 25 Aralık 1996 tarihli ve 477 sayılı Kararıyla Hükümete verdiği yetki çerçevesinde yürürlüğe konulan ve sadece keşif ve gerektiğinde önleme uçuşlarıyla sınırlı bir hava harekâtı olan Kuzeyden Keşif Harekâtının görev süresinin 31 Aralık 1999 tarihinden itibaren altı ay süre ile uzatılmasına; 477 sayılı Kararda belirtilen hususlarda bütün kararları almaya Bakanlar Kurulunun yetkili kılınması için Anayasanın 92 nci maddesine göre izin verilmesini arz ederim.

İSMAİL KAHRAMAN (İstanbul) – Sayın Başkan, bildiğiniz gibi, Danışma Kurulunun kararı var. Biz, müzakerelerin sıhhatli yürüyebilmesi için, o zaman arasında yürütülmesinde fayda mülahaza ediyoruz; yalnız, sadece Ahat Andican Bey içinse -Grup için değil- ona "evet" diyebiliriz.

Sayın milletvekilleri, 1.12.1999 tarihli 27 nci Birleşimde, bütçe görüşmelerinde soruların, gerekçesiz olarak, yerinden sorulması ve her tur için soru-cevap işleminin 20 dakikayla sınırlandırılması kararlaştırılmıştır. Buna göre, turda yer alan bütçelerle ilgili soru sormak isteyen milletvekilleri, tur üzerindeki görüşmelerin başlamasından itibaren sorularını sorabilirler. Sorularını sorabilmeleri için, şifrelerini yazıp, parmak izlerini tanıttıktan sonra, ekrandaki söz isteme butonuna basmaları gerekmektedir. Mikrofonlarındaki kırmızı ışıklar yanıp sönmeye başlayan milletvekillerimizin söz talepleri kabul edilmiş olacaktır. Tur üzerindeki görüşmeler bittikten sonra, soru sahipleri, ekrandaki sıraya göre sorularını yerinden soracaklardır. Soru sorma işlemi 10 dakika içerisinde tamamlanacaktır. Cevap işlemi için de 10 dakikalık süre verilecektir. Cevap işlemi 10 dakikadan önce bitirildiği takdirde, geri kalan süre için sıradaki soru sahiplerine söz verilecektir.

Onbirinci turda, grupları ve şahısları adına söz alan üyeleri okuyorum: Anavatan Partisi Grubu adına, Ahat Andican, Agâh Oktay Güner; MHP Grubu adına, İrfan Keleş, Melek Denli Karaca, Halil Oral, Bekir Ongun, Hüseyin Kalkan; Demokratik Sol Parti Grubu adına, Süleyman Yağız, Güler Aslan, Hasan Erçelebi; Doğru Yol Partisi Grubu adına, Hüseyin Çelik, Mehmet Sağlam; Fazilet Partisi Grubu adına, Akif Gülle, Sait Açba; şahısları adına, Ahmet Kabil ve Hüseyin Çelik.

BAŞKAN – 15'er dakika...

Bu yüzyıl başında, Atatürk ve arkadaşları tarafından kurulan genç Türkiye Cumhuriyetinin temel sorunlarından biri, eğitimdi ve 20 nci yüzyılı bitirmeye neredeyse birkaç günün kaldığı şu dönemde de, yetmişaltı yıllık Türkiye Cumhuriyeti deneyimimizden sonra, yine, en önemli sorunlarımızdan biri, eğitim olarak karşımızda duruyor. Kuşkusuz, o dönemdeki temel sorun, kitlesel bir çabayla, 10 milyonu aşkın nüfusa sahip Türk Milletini okuryazar kılabilmekti; ama, bugün, yeni yüzyıla girerken temel sorunumuz, 65 milyonluk nüfusumuzu yüksek düzeyde evrensel okuryazar hale getirmek; bilgi ve teknoloji çağı olacağı kesin olan önümüzdeki yüzyılda, bu milenyuma uygun, rekabetçi Türk toplumunu yaratabilmektir.

Artık, eğitim, yalnızca bilgiyi aktarma olmaktan çıkmıştır. Bilginin nereden bulunabileceğini ve nasıl uygulanabileceğini öğretmeye dönüşmüştür. Tabiî, bu nedenle de, doğal olarak, öğretmenler arasında, öğretmenlik formasyonunda da ciddî bir değişime ihtiyaç vardır. Artık, standart bilgiyi aktaran öğretmen yerine, rehberlik yapan, karşılıklı bilimsel etkileşime uygun yapıda bir öğretmen anlayışı gündeme gelmektedir.

Formel eğitimi, okulöncesi eğitimden başlatarak lisansüstü eğitime kadar birçok kategorilere ayırmamız mümkündür ve genel olarak istatistikler açısından değerlendirdiğimizde, ne yazık ki, bu alanlarda, bu kategorilerde benzeşik temel sorunların devam ettiğini görüyoruz. Bu sorunları, her kategori için, 15 dakika içinde ayrı ayrı analiz etme imkânına sahip değiliz; ama, bazılarına değinmemiz gerekiyor diye düşünüyorum. Bu beş alanda da öğrenim gören kitlelerle ilgili yeterli kapasite artırımını sağlayamadığımızı düşünüyoruz. Zaten, istatistikler de bunu gösteriyor .

Tabiî, bu ideali yakalamak, yalnızca hedef koymakla olmuyor; toplumun bir dönüşüm sürecinden geçmesi lazım. Okullaşma oranı tarım toplumlarında daha düşük, sanayileşen toplumlarda ise giderek yükseliyor ve 21 inci Yüzyılın toplumu olacağını buradan defalarca ifade ettiğimiz bilgi toplumlarında ise, artık, bu, tavana vuruyor; neredeyse, yüzde 100'lere yaklaşması bekleniyor. Bugün, önümüze koyacağımız hedef, ilköğretim düzeyinde yüzde 100'leri yakalamaktır. Yükseköğretim düzeyinde de- birçok oranlar vermemiz mümkün- çağdaş düzeyleri, yüzde 35, yüzde 40'ları yakalamak zorundayız.

Bu hedeflerin, sadece rakamsal düzeyde yakalanmış olmaları da başarılı olduğumuzu göstermeyecek kuşkusuz; çünkü, burada, ilköğretimden başlayarak nitelikli öğrenci, nitelikli eğitim önplana çıkmak durumunda ve bugüne kadar olan, anlatıma dayalı eğitim sisteminin yerine, ilköğretimde, senaryolu eğitimin ortaya konulması, öğrencinin de katıldığı etkileşimli bir eğitimin ortaya konulması lazım. Liselerde ve üniversitelerde de, geleceğin rekabetçi toplumuna uygun bir yapıya sahip öğrenci yetiştirme sistematiğini benimsememiz ve uygulamamız gerekiyor.

Bu amaçların gerçekleştirilebilmesi bakımından da, tabiî, yalnızca öğrencilere değil, devlete ve özellikle siyasetçilere de büyük görevler düşüyor ve bu tip bir eğitimi başarabilmek için, uygun altyapıyı da, ancak, siyasî mekanizmalar ve devlet sistematiği gerçekleştirebilir, hazırlayabilir diye düşünüyorum. En önemli sorun olan, sistemin ihtiyaç duyduğu finansal gereksinimleri de, ancak, siyasetçiler ve devlet mekanizması bu eğitime sağlamak durumundadır ve imkânına sahiptir.

Merkezî yönetim olarak da, yerel yönetimlerle, her okul bölgesindeki vatandaşlarımın -biraz önce söylediğim gibi- katılımlarını sağlayacak nitelikte bir eğitim altyapısı ve ona uygun finansal ve teknolojik altyapıyı gerçekleştirmemiz lazım ve tabiî- burada, bir şeyin altını çizmek istiyorum, bir özlemdir bu- okullarımızı -ilköğretim okullarımızdan da bahsediyorum- standart bir okul, sadece eğitim döneminde açık olan bir yapı halinden çıkarıp, bölgesinde bir eğitim ve kültür yapısı haline dönüştürecek bir yapılanmayı gerçekleştirmemiz lazım.

Hepinizin bildiği gibi, öğretmenler, cumhuriyetin ilk yıllarında, gerçekten, bölgesel bir önder, stratejik bir kamuoyu önderi olarak görev yapmışlardı ve statüleri de çok yüksekti; ama, 76 yıllık cumhuriyet deneyimimizde, maalesef, sayısal olarak, öğretmenlerin sayılarını artırmada başarı sağladığımızı düşünebiliriz -henüz, yüzbinleri aşan ihtiyacımız veya açığımız var- ama, öğretmen yetiştirme stratejilerinde çok tutarlı olduğumuzu söyleyemeyiz.

Ben, hemen aklıma gelenleri şöyle bir sıralamıştım, sizinle paylaşmak isterim: Bakın, bugüne kadar, köy öğretmen okulları, köy enstitüleri, iki-üç yıllık eğitim enstitüleri, yüksek öğretmen okulları, eğitmen kursları, vekil öğretmenlik, yedek subay öğretmenlik, mektupla ya da hızlandırılmış kurslarla öğretmenlik, yüksekokul veya fakülte mezunu öğretmenler gibi, neredeyse on onbir alan veya yöntemle öğretmen yetiştirmeyi amaçlamışız ve bunlar, çeşitli, farklı yöntemler tabiî. Bugün, hâlâ, yüzbini aşkın öğretmen açığımız var ve öğretmen yetiştirme noktasında stratejik bir planlamaya hâlâ da sahip olduğumuzu söylemek, çok iyimser bir yaklaşım olur diye düşünüyorum.

İstihdamın uygun olmamasının ötesinde, nitelikli öğretim kadrosu elde edemedik, dengeli bir dağıtımı da- elimizdekiler açısından- sağlayamıyoruz ve hâlâ, merkezî yönetimle, tayin, terfi gibi, bölgesel yönetimler aracılığıyla yapabileceğimiz işleri bile merkezden yürütmeye çalışıyoruz ve tabiî, bütün bunlardan daha da önemlisi, öğretmenlerimize, ancak ekonomik koşullarının iyileştirilmesiyle sağlayabilecekleri sosyal statüyü de veremedik. Bugün, öğretmenler için, maalesef, iki iş yapma istisna olmaktan çıkmış, bir genel geçer kural haline dönüşmüştür ve yine, öğretmenlerimiz, bu yaşam şartları içerisinde, büyük şehirlerde görev istememe noktasına gelmişlerdir.

Dolayısıyla, bu noktada, bunu aşabilecek öğretim kadrolarının ekonomik statüleriyle birlikte niteliklerini de iyileştirecek uygulamaları ve önlemleri, siyasetçiler olarak bizler ve merkezî yönetim olarak da Bakanlık, hızla, belli bir stratejik planlama içerisinde ele almalı ve bunu uygulama fazına geçirmelidir.

Başka bir konu da, meslek alanında yetiştirilmemiş öğretmenlerin, çeşitli şekillerde, bu meslek formasyonuyla yetiştirilmemiş, bir zorunluluk gereği, başka alanda yetiştiği halde öğretmen olmuş insanlar açısından değerlendirdiğinizde veya branş öğretmenleri açısından değerlendirdiğinizde, bir sorun daha var; bu insanların çoğu, imkân bulur bulmaz, meslekten ayrılmak gibi bir alternatifi gündemde tutmaktadırlar ve yapılan bir araştırmaya göre yüzde 75 civarındaki görüş budur.

Bu anlamda, siyasetçilere de düşen görev -biraz önce söylediğim gibi- eğer, eğitimli ve gelecek yüzyılın bilgi toplumuna uygun bir toplumsal yapı oluşturmak istiyorsak, bunun, ancak, bu niteliğe uygun eğitimci ve öğretmenlerin yetiştirilmesinden geçeceğinin bilinci içerisinde, uygun teknolojik ve finansal altyapıyı, ülke kaynaklarını rasyonel kullanarak bu sahaya, eğitim sahasına ve özellikle öğretmen yetiştirme sahasına da aktarmamız gerekiyor. Millî Eğitim Bakanlığının, koordinasyonu sağlayıcı bir kuruluş halinde merkeziyetçi yapısından uzaklaştırılarak, bölgesel nitelikte eğitim kurulları oluşturularak, bölge halkının, velilerin, öğrencilerin ve bölgedeki gönüllü kuruluşların katılımıyla, bölgenin gereklerine göre şekillenen öğretim kurumları oluşturmak suretiyle, gelecek yüzyıla uygun bir eğitim sistematiğine geçmesi lazım.

Böyle bir yapılanmaya geçildiği zaman da şöyle bir şans ortaya çıkacaktır: Öğretmenler açısından gerçekten bir rekabet ortaya çıkacak, belki sözleşmeli bir sistem ortaya çıkacak ve orada başarılı olan öğretmenin devam ettiği bir sistem ortaya çıkacak. Merkezden tayin edildiği için ve "nasıl olsa, her halükârda göreve devam ediyorum" diyerek, bu konuyu, bir anlamda niteliğini, kendisini yenilemeyi geri planda bırakan öğretmenler de, bir anlamda, yavaş yavaş ortadan kalkmış olacaktır diye düşünüyorum.

İşte, bu söylediklerimiz, biraz, tabiî, çerçevesi değiştirilerek, yükseköğretim kurumlarına da aynen uygulanabilir. Onun kapısında biriken milyonlarca gencimizi düşünürseniz, yine, yetersiz öğretim elemanları boyutunu düşünürseniz, bugün, yirmibeş yıllık meslek yaşantısına rağmen 350-400 milyon alan profesörü düşünürseniz ya da 250 milyon lira alan doçenti düşünürseniz ve bu noktada ne kadar nitelikli bir eğitim yapılabileceğini de değerlendirmemiz mümkündür. Bunların çözümü için de, YÖK sistematiğinde yeniden yapılanmaya gitmemiz gerekmektedir diye düşünüyorum.

Daha önce, burada, yine bu kürsüde belirtmiştim, pramidal YÖK sistematiği yerine, yatay bir üniversiter YÖK sistematiği ve üniversiter sistem oluşturmak zorundayız. Üniversitelerin, çerçeve bir yasayla, kendi imkânlarına, kendi koşullarına ve kendi özelliklerine göre rahat hareket edebilecekleri bir imkânın, yasal çerçevenin kendilerine kazandırılmasını sağlamak zorundayız ve bu üniversitelerin kuruluşlarında da, yine, uzmanlaşmış üniversiteler oluşturmak zorundayız. İlle bir üniversite kurulması için, fen- edebiyat fakültesi başta olmak üzere üç fakülte kurulur anlayışından uzaklaşmamız lazım. Gerekiyorsa, tek fakülteyle dahi üniversite kurulabilmeli, uzmanlaştırılmış bir üniversite olabilmeli. Vakıfların kurdukları üniversitelerde özellikle, bunun önünü açabilirsek, daha hızlı hareket edebilen, daha kolay uygulama yapabilen ve şartlara göre değişken ve şartlara göre rekabetçi üniversitelerin ortaya çıkmasını sağlayabiliriz. Aksi takdirde, devlet üniversitelerinde, gördüğümüz, bir süre sonra statikleşme ve durağanlaşma anlayışı, bundan sonraki üniversitelerimizde de devam edecektir diye düşünüyorum.

ANAP GRUBU ADINA AGÂH OKTAY GÜNER (Balıkesir) – Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; Anavatan Partisi Grubu ve şahsım adına Muhterem Heyetinizi saygıyla selamlıyorum.

Değerli arkadaşlarım, çok iyi bildiğiniz gibi, kültür, bir yaşama üslubudur. Yaşama üslubunun en önemli unsuru da dildir. Dil şuuruna sahip ve dili millî kimliğin temeli sayan Fransa gibi ülkelerde, kültür bakanları başbakandan sonra gelir, bizde, ne yazık ki, Bakanlar Kurulu listesinde sondan bir öncedir. Avusturya'da, başbakana bağlı bir devlet sekreteryası kültür işleriyle sorumludur; Belçika'da, Fransızca konuşulan bölümde ikinci sıradadır, Almanca konuşulan bölümde dördüncü sıradadır; Avrupa Birliği devletlerinin hepsinde de en geç -on veya onbirinci- sırada kültür bakanlarını görüyoruz. Bizim ülkemizde Kültür Bakanlığını kuranlardan Allah razı olsun diyorum; ama, ne yazık ki, "1975'ten 1999 yılına kadar, Kültür Bakanlığı bütçe içinde hangi payı alıyor" sorusuna cevap aradığımız zaman, 1975'te binde 50, 1985'te binde 60, 1995'te binde 40, 1996'da binde 33; 1998'de binde 31; 1999'da binde 30 olduğunu görüyoruz; yani, Kültür Bakanlığı bütçesine yüzde 1 payı çok görmüşüz.

Aziz arkadaşlarım, Türkiye'yi yöneten ve Türkiye'nin yönetimine talip olan bütün kadrolar, şu gerçeği görmek zorundadırlar: Türkiye'nin yaşamakta olduğu sosyal buhran, kültür meselelerine büyük ağırlık vermemizi elzem kılıyor. Biz, dilin, anadilin, anadil öğretiminin, tarihin, tarih şuurunun ve mimarînin, musikinin, millet hayatındaki yerini layık olduğu ölçüde görüp değerlendirmedikçe ve bununla ilgili tedbirleri almadıkça, millet olma iddiamız, daima, yara almaya müsait halde kalacaktır.

Değerli arkadaşlarım, Avrupa'da, bir Almanya'yı ele aldığınız zaman, soğuk bir günde, yoksul bir adamı paltosuyla örten Aziz Martin'in, Almanya'da dinî ve millî bir sembol haline geldiğini, ve her sene kasım ayının ilk haftasında, okullardaki bütün çocukların başlarında öğretmenleri, yan şeritlerde anneleri, babalarıyla, ellerinde fenerlerle, Martin ilahileri söyleyerek, kapı kapı dolaşıp şeker ve çikolata topladıklarını görüyorsunuz. Paskalya bayramları, kırmızı yumurtanın okul bahçelerine saklandığı, çocukların ilahîlerle, manilerle, şiirlerle bu yumurtaları aradığı bir meşher haline dönüyor. Noelde yapılan hazırlıklar ise, gayretler ise tek kelimeyle muhteşem. Din ve milliyet bugün Almanya'da öyle yoğrulmuştur ki, kiliseye gitmeyen, inanmayan, ate olan insanlar bile bu törenlere katılır ve bu, millî kimliğin, dinle nasıl güçlendiğinin müstesna bir örneğini sergiler.

Değerli arkadaşlarım, Waterloo'da Avrupa'nın kaderini tayin eden bir savaş oldu. Waterloo Meydan Muharebesinde Napolyon'un kuvvetleri, İngiliz müttefik kuvvetlere mağlup oldu. Waterloo'ya bugün giderseniz, Belçika'dadır, muhteşem bir çadır müzede orta yuvarlak platforma çıkarsınız, renkle, ışıkla o muharebeyi bütün heybetiyle, bütün dehşetiyle size bir saat yaşatırlar. Burası sadece bir müze değildir; aynı zamanda, hatıra eşyalarıyla bir satış meşheridir. Neden bizim Malazgirt'te, neden bizim Çanakkale'de, neden bizim Sakarya Meydan Muharebesinin cereyan ettiği o mübarek topraklarda böyle müzelerimiz olmasın?! Bu müzeleri kurduğumuz zaman, vatan çocukları hem millî tarihlerini canlı bir biçimde yaşayacaklar ve hem de yabancılara tarihimizin güzelliklerini diri ve canlı bir biçimde anlatma imkânına kavuşacağız.

Huzurunuza getirdiğim ikinci proje, takdirlerinize sunduğum teklif Orhon Anıtlarıyla ilglidir. 14 asır öncesinden bugüne, millî kimliğimizi lif lif tahlil eden, bugün dahi, o bilge kişilerin taşa çiviyle kazıdıkları sosyal yaralarımızı ve millî güzelliklerimizi dipdiri bize anlatan bu anıtlar, artık, 14 asırdır, yağmura, kara, soğuğa, sıcağa dayanamaz hale geldi; bunları, cam bir muhafaza altına almaya mecburuz. Yolu Berlin'e düşenler, orada, Almanların, bizden çalıp götürdükleri Devler Tapınağını ve bir Anadolu Köy Evini bütünüyle yeniden kurduklarını ve en az bu mekân kadar bir cam binanın içinde muhafazaya aldıklarını görürler. Artık, Orhon Anıtlarının, çadırda yaşayan göçebe Türkün değil, yerleşik medeniyete sahip Türkün eseri olduğunu, etrafındaki koruganları açarak, arkeolojik kazıları tamamlayarak, bütün dünya irfanına açmalıyız.

Çanakkale Savaşları, Türk Milletine Yarbay Mustafa Kemal'i hediye etti; ama, Çanakkale, bir muhteşem kadronun eseridir. Çanakkale'de yer alan ordu komutanlarını, üç gün top ateşine rağmen, tabyaların yıkılmayan topçu paşalarını, oradaki o muhteşem kadroyu, Çanakkale'de bir mekânda, büstleriyle millî hafızaya açmanın zamanı gelmiştir.

Türk dünyasına gönderilecek elçiler, kültür ve eğitim ataşeleri, sadece diplomatik misyonla başarılı olamazlar; bunların, Türk edebiyatını, Türk dilini, Türk tarihini, Türk coğrafyasını çok iyi bilmeleri elzemdir. Fransızların ve İtalyanların başarıyla uyguladığı, yazarlardan, ilim adamlarından dünyanın büyük kültür merkezlerine, hele hele bağımsızlığını kazanmış Türk Devletlerine, elçiler ve ataşeler tayin etmenin zamanı gelmiştir.

Değerli arkadaşlarım, Osmanlı Devletimizin 700 üncü Kuruluş Yıldönümü vesilesiyle yapılan gayretleri şükranla karşılıyorum ve bu gayret sahiplerinden Kültür Bakanlığı ilgililerine de tebriklerimi sunuyorum. Kültür Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğünün kalıcı eser bırakma gayreti, özellikle şükrana ve tebrike layıktır. Türk musikisi koro sanatçılarını, tiyatro ve operamızın değerli sanatçılarını Türkiye Büyük Millet Meclisi kürsüsünde şükranla selamlarken, bütün üyelerin hissiyatına tercüman olduğuma inanıyorum.

Aziz arkadaşlarım, ancak, daha yapılacak çok iş var. Osmanlı sefirlerinin, dönüşlerinde devlete sundukları sefaret dönemleriyle ilgili belgeler büyük ağırlık taşıyor. Bunların muhtevası, bizim kültür hayatımızla, sosyal hayatımızla yakından ilgili. Çok iyi bildiğiniz gibi, Yirmisekiz Mehmet Çelebi'nin Paris Sefaret Takriri, Osmanlı Devletinde matbaanın kurulmasına; Ebu Bekir Ratip Efendinin Viyana Sefaret Takriri de, Osmanlı Devlet ve askerî teşkilatının Sultan III üncü Selim zamanında yeniden düzenlenmesine yol açmıştır. Avusturyalı tarihçi Hammer'e göre, Osmanlı Devletinin kuruluşundan 1774 Küçük Kaynarca Barışına kadar 36 değişik devlete 205 sefaret heyeti gönderilmiştir. Bu sefirlerin hepsi devlete raporlarını vermişlerdir; ama, ne yazık ki, şu anda, arşivlerimizde 42 tanesi tespit edilebilmiştir. Sayın Kültür Bakanımızın bu konuda hamiyet göstererek, üniversiteyle işbirliği yaparak, Osmanlı kültür mirasının sağlıklı bir biçimde tespitine imkân verecek bu belgeleri bugünkü alfabemize çevirerek, tıpkı basımını yaptırması yanında, bugünkü dile çevirmesi de fevkalade faydalı olacaktır.

Bu acı gerçeğin ışığında dil konusuna tekrar döneceğim ve dilin tabiî gelişmesinin bırakılarak, zorla, kanunla, emirle binlerce kelimenin ölüme terk edilmesinin düşünce dünyamızı nasıl fukaralaştırdığını yüksek takdirlerinize sunacağım. O sebeple, Kültür Bakanlığı, yayın desteklemelerinde, dili zenginleştiren, dilin zenginliğine önem veren, millete mal olmuş kelimeleri mezarlığa terk etmeyen yazarlara ağırlık verirse, bu çok büyük bir himmet olacaktır.

Aziz arkadaşlarım, Türkiye Cumhuriyetinin başkenti Ankara, ne yazık ki, bir millî kültür merkezinden mahrumdur. Bu merkezin çatısı altında bir Türk musikisi konservatuvarı kurulmalıdır. Dünya başkentleri içerisinde kendi milletinin konservatuvarına sahip olmayan tek başkent, ne yazık ki, Ankara'dır. Cumhuriyeti kuranların himmetiyle meydana getirilmiş tiyatro ve opera binalarının dışında da, kültür adına sergileyebileceğimiz, ciddî, abidevî binaları, ne yazık ki, yapamadık. Halbuki, Ankara, 6 000 kişinin, 7 000 kişinin aynı anda tiyatro seyredebileceği, konser dinleyebileceği kapalı salonlara layıktır ve bu büyük bir ihtiyaçtır.

Kendi kültürümüzü, kalkınmamızın itici gücü haline getirmek mecburiyetindeyiz. Bugün, Türkiye’de, yılda 2 milyona yakın insan, kırdan, köyden, şehirlerin etrafındaki gecekondu kemerlerine taşınıyor. Biz, bu kemerleri sadece planlamanın, sosyal planlama bölümünde yer alan rakamlarıyla değerlendirirsek, çok kifayetsiz kalırız. Bu büyük göçün meydana getirdiği kültür şokunu, toprağından ve kültür muhitinden kopmuş insanların, şehir kültürüne adapte olma gayretlerini, kaç sosyoloğumuz inceledi, kaç devlet adamımız sosyologlara sordu ve çare getirdi. İşte, buhran burada yatmaktadır.

Dikkat buyurunuz, Türkiye’de insanlar konuşmayı değil, hemen kavgayı tercih ediyorlar. Halbuki, insanlar, güçlüklerini, sıkıntılarını konuşmayla çözmelidirler; ama, kültür buhranı ve bunun üzerine yığılan ekonomik buhran, hayat pahalılığı, insanımızı, konuşmak ve düşünmek yerine, öfkeyle önünde ne varsa, onu yıkmaya sevk ediyor. Kaybedecek zamanımız yoktur, kaybedecek insanımız yoktur, kaybedecek güzelliğimiz yoktur. Hepimiz, hep birlikte, bu muhteşem kültür mirasını, ecdadın bize bıraktığı ve maalesef her gün biri eriyen tarihî eserleri kurtarmayı, nükleer santral yapmaktan daha aziz ve önemli bilmek zorundayız. Nükleer santrala karşı değilim; icabında mum ışığında oturursunuz, ama Alâeddin Camii gittiği zaman, Allah vermesin Selimiye yıkıldığı zaman, bu vatanın tapusunu kaybedersiniz. Erzurum’daki tarihî eserler perişandır, Balıkesir'dekiler perişandır, Konya'dakiler perişandır; İstanbul'da binlerce mezar, sökülüp Avrupa pazarlarında taş olarak satılmaktadır; Kültür Bakanlığına devredilmiş olan türbelerin hiçbirisi onarılamamıştır. O zaman, Kültür Bakanlığına, daha cömert, daha anlayışlı bütçelerin yakın olmasını dileyelim.

Bilimadamlarının üstünde birleştiği tanıma göre kültür, bir milletin hayat tarzıdır; hayatı algılama, yorumlama ve ona göre yaşama biçimidir; bir milleti, başka milletlerden ayıran temel değerlerin bütünüdür. Bu temel değerlere, o milletin millî değerleri denilmektedir. Bu değerleri, altı noktada toplayabiliriz: Dil, örf ve âdetler, din, sanat, dünya görüşü ve tarih. İşte, bu altı değeri bir olan topluma "millet" deniliyor. Demek ki, bir toplumun millet olabilmesi için, o toplumun, ortak bir dilinin, kendine özgü örf ve âdetlerinin, ortak bir iman ve inancının, kendine has millî bir sanat anlayışının, içinde yaşadığı kültürün ortaya koyduğu bir hayat felsefesinin ve müşterek bir tarihinin olması gerekir. Bunlar, bizi başka milletlerden ayıran temel unsurlardır. Müslüman Türk insanı, diğer milletlerden bu özellikleriyle ayrılır. Diğer taraftan, bu millî değerler, bizi birbirimize bağlayan sosyal akrabalık bağlarımızdır. Bu temel değerler, bizi birbirimize kaynaştırır, bir ve beraber yapar; yani, bu temel değerler, bir milletin asgarî müşterekleridir. Biz, bu değerlerle birbirimizin kardeşi olduğumuzu anlar, onlarla millî şuura ulaşırız. Aralarında şuur birliği olmayan milletlerin geleceğinden söz etmek mümkün değildir. Onun içindir ki, Ulu Önder Atatürk "Türk çocukları ecdadını tanıdıkça daha büyük işler yapmak azim ve kararında olacaklardır" buyurmaktadır.

Değerli milletvekilleri, şimdi, açıkyüreklilikle kendimize şu soruları sormalıyız: Acaba, biz, kültürümüze gereken önemi verdik mi, bu alanda yeterli çalışmaları yapabildik mi? Bu sorulara olumlu cevap vermek -üzülerek ifade etmek isterim ki- mümkün görünmemektedir. Eğer, biz, millî kültürümüzü yaşatma konusunda, aklın ve ilmin ışığında gerekli çalışmaları yapmış olsaydık, Türk Dili kendi öz vatanında garip kalır mıydı, ikinci sınıf dil muamelesi görür müydü?! Geleceğin nesillerini yetiştirmek üzere kurduğumuz Yükseköğretim Kurulunun başında "Türkçe ilim dili olamaz" diyen insanlar görev alabilir miydi?! (MHP sıralarından alkışlar)

Dilsiz millet olmaz. Dil, bir milletin düşünce sistemidir; kâinatı kendisine göre seslendirmesidir; kafa yapısının formülleridir; bizi birbirimize bağlayan ilk bağdır. O, ağzımızda, annemizin ak sütüdür. Biz, onunla düşünür, onunla sevgimizi ifade eder, onunla Türk olmanın şuuruna varırız; onunla destanlarımızı yazmış, onunla ağlamış, onunla gülmüşüz. Ne hazindir ki, kimimiz dilimizi yozlaştırmak, kimimiz de onu horlayarak başka milletlerin dilini öne çıkarmak gayreti içinde olmuşuz. Dünyanın hangi ülkesinde anadilden başka dille üniversite eğitimi yapılmaktadır?! Bu, ne biçim Atatürk'ü anlamaktır?! Atatürk ilke ve inkılaplarının özü Türk milliyetçiliği değil midir?! Atatürk'ü doğru anlayabilseydik, çoktan, çağdaş medeniyet seviyesinin üstüne çıkmış olurduk.

Değerli milletvekilleri, din, toplumda, barış, kardeşlik, sevgi ve dostluk duygularının güçlenmesinin teminatıdır; o milletin iman ve inanç sistemidir. Mensubu olmaktan onur duyduğumuz İslam Dini, daima, ilmi teşvik etmiştir. Milliyetçi Hareket Partisi, Türk Milletinin, göğsünü gere gere "ben Müslümanım" diyebileceği, Türklüğünden ve dininden kaynaklanan vecibeleri rahatça yerine getirebileceği bir Türkiye istemektedir.

Bir milletin coğrafyasını asıl vatan yapan, o topraklar üzerindeki sanat eserlerimizdir. Hangi türden olursa olsun, bu eserler korunmadan, onlara sahip çıkmadan, vatandan bahsedilemez. Evrensel kültür, sadece bir aşıdır; hiçbir şekilde millî kültürün yerine geçemez, ondan önce gelemez. Türkiye'nin kültür coğrafyası, onun manevî vatanıdır. Vaktiyle, eserler bıraktığımız her toprağı kaybetmiş olsak bile, o yerler, bizden bir iz ve hatıra taşır. Bu düşüncenin hiç akıldan çıkarılmaması gerekir.

Öncelikle, Türkiye'deki tarihî eserlerimizin koruma altına alınması ve daima eski fonksiyonunu hissettirecek canlılıkta tutulması gerekir. Türk Milleti, Anadolu'ya geldiği günden beri, bir taraftan şehit kanlarıyla Anadolu topraklarını yoğurmuş, diğer taraftan da, Müslüman Türk kültürünü nakış nakış bu topraklara işlemiştir; mimarîden musikiye, edebiyattan güzel sanatlara, her alanda ölümsüz eserler meydana getirmiştir. Sanat eserlerimiz, şehitlerimiz gibi, bu vatanda Müslüman Türklüğün mührüdür. Coğrafya, şehit kanlarıyla, sanat eserleriyle vatan olmuştur. Dünyada hiçbir toprağa, Türk Milletinin Türkiye'de ödediği bedeli, hiçbir millet ödememiştir.

Bakınız, hepimiz Çanakkale'yi çok severiz; niçin; bir vatan parçası olduğu için, 253 000 şehit yattığı için; ama, Çanakkale, Mehmet Akif'in mısralarında bir başka güzelleşmiş, bir başka vatan olmuştur. Sakaryayı çok severiz; asırlar boyu Karadenize çoşkuyla akar; ama, Necip Fazıl'ın dilinde şahlanan Türk ruhunun sembolü olmuştur. Selimiyesiz Edirne'yi, Süleymaniyesiz İstanbul'u düşünebilir misiniz? Bir açık hava müzesi gibi Ahlat'taki Türk mezarları, Türklerin Anadolu'ya buradan girdiğinin, ilk defa buraları yurt tuttuğunun göstergesi değil midir?

Buyurun Sayın Karaca. (MHP sıralarından alkışlar)

Yüce milletimizin, Asya bozkırlarından başlayıp çağlar içerisinden süzülüp gelen ve üç kıtada izlerini gördüğümüz 4 000 yıllık bir kültür birikimi vardır. Bu kültür birikimi İslam kültürüyle birleşerek sentez oluşturmuş ve kimliğini bulmuştur; ancak, dili, dini, âdet ve ananeleri, örfleri ayrı, tarihî farklılıkları olan milletler de evrensel medeniyetin unsurları çerçevesinde karşılıklı hoşgörüyle, millî kültürlerinden kopmadan, siyasî, ekonomik, sosyal ve teknolojik işbirliği yapabilirler ve yapmalıdırlar da.

Burada, Profesör Osman Turan'ın kitabındaki bir cümleyi hatırlamamak mümkün değildir. Rahmetli hocamız şöyle yazmış: "Batılılaşmak uğruna ne gördüysek, ne bulduysak almışız; ancak, bir hata yapmışız. Aldıklarımızı Türklük ve İslamın potasından geçirip, Batının ilim ve teknolojisinden istifade edip, potanın üzerinde kalan müzahrefatı atamamışız ve neticede, millî benliğimizin esasını teşkil eden kültürümüzün yozlaşmasına sebep olmuşuz."

Millî Eğitim Temel Kanununun 10 uncu maddesinde, Türk dilinin millî birlik ve bütünlüğün temel unsurlarından biri olduğu yer almıştır. Ancak, bugün, öztürkçe diye ortaya atılan iddiaların geleneklerimizi nasıl mahvettiğini, onlarca TV kanalının yayın yaptığı ülkemizde dilimizin nasıl katledildiğini, yine Batı hayranlığı uğruna caddelerimizin, işyerlerimizin nasıl yabancı kelimelerin istilasına uğradığını dehşetle görmekteyiz. Dilimiz tahrip edilirken, bir taraftan da ahlakî değerlerimizin de yok edilmeye çalışıldığını, Türklüğün özünde olan ve daha sonra da İslamla bezenmiş olan ahlak ve namus anlayışımızın, bazı kesimlerde, yerini, günübirlik geçici zevk ve eğlencelere bıraktığını da üzüntüyle takip etmekteyiz.

Günlük basınımızda da bir yandan meşru olmayan hayat biçimini özendirici ve teşvik edici, diğer yandan "haftalık parasız ilave" adı altında evlerimizin harimine sokulan, Türk toplumunun ahlak anlayışına ters düşen, genç neslimizi kültür bunalımına ve ahlakî dejenerasyona sürükleyebilecek yayınlar; müzikte, sanatın her dalında, toplumsal hayatın her karesinde sürekli yozlaşma...

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Kültür Bakanlığının kuruluş amacı millî, manevî, tarihî ve kültürel değerleri araştırmak, geliştirmek, değerlendirmek, yaymak ve dolayısıyla, millî bütünlüğün sağlanmasına yardımcı olmaktır. Kültür Bakanlığının çalışması, bu amaçlar doğrultusundadır ki, Bakanlığımızın bu ölçüde çalışabileceği siyasî irade teessüs etmiştir. İnşallah, 57 nci hükümetimizin hizmet kervanına dahil olan Kültür Bakanlığımızın, millî kültürümüzü yozlaşmadan koruyacak her türlü tedbiri alacağına inanıyor ve bekliyoruz.

Netice olarak, kültür birliğimizi ve millî değerlerimizi kaybetmeden, Avrupa Türk topluluğu olabilmeli, diri, yapıcı, birleştirici unsurlarıyla, Türk kimliğimizin kazanımlarıyla birlikte, Avrupa Birliği içerisinde şahsiyetli olarak yerimizi almalıyız. Türklükten vazgeçmeden Müslüman Avrupalı, Türklükten vazgeçmeden demokrat ve hoşgörülü olarak, tarihî ve vicdanî sorumluluğumuzu yerine getirmeliyiz.

Ayrıca, Çorum Kültür Müdürlüğünün ihtiyaçlarını anlatacaktım; ama, yazılı olarak Sayın Bakanımıza takdim edeceğim. Ancak, netice olarak şunu söylemek istiyorum: İlimizde, 418 kişilik modern tiyatro binası yapılmıştır. Sanayileşen ilimizin kültürel açıdan kalkınmasına büyük katkıda bulunacağına inandığımız yerleşik tiyatronun, Çorum'a gelmesi kaçınılmaz olmuştur. İşte, bu modern binamızda Anadolu insanımızın töresine, ahlak yapısına, millî mefküresine, inançlarına ters düşmeyecek sanat ağırlıklı yerli ve yabancı eserlerin oynatılmasını dileyerek, Çorum'un tamamını özetleyemediğim kültür sorunlarını -Sayın Bakanıma sonra takdim edeceğim- bakanımıza arz ediyor, en yakın zamanda telafisini rica ediyoruz.

Sözlerime son verirken, Kültür bütçesinin hayırlı olmasını diliyor, saygılarımı arz ediyorum. (MHP sıralarından alkışlar)

MHP GRUBU ADINA İBRAHİM HALİL ORAL (Bitlis) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Millî Eğitim Bakanlığı bütçesi üzerinde Milliyetçi Hareket Partisi Grubu adına görüşlerimizi dile getirmek üzere söz almış bulunuyorum. Bu vesileyle, milletimizin ve bütün inananların ramazan ayını ve yaklaşan Ramazan Bayramını tebrik eder, hepinizi, Grubum ve şahsım adına saygıyla selamlarım.

Eğitim, ülkelerin ve milletlerin ekonomik, sosyal, kültürel ve politik alanda yaşanan hızlı gelişme ve değişmelerinden azamî faydayı sağlamak ve millî bünyede meydana gelebilecek olumsuzlukları en aza indirebilmek için kullanabilecekleri en önemli araçlardan biridir.

Onun için, millet olarak, taklit etmeyen, bağımsız düşünebilen, yorum yapan, üreten, geleceğe ümitle bakan ve yeni çağlar açabilecek bir gençliğe ihtiyacımız vardır. Türk millî eğitim sistemi, millî, manevî ve ahlakî değerlerle donatılmış, vatan ve millet kavramını iyi özümsemiş, evrensel boyutta insan sevgisine açık, din kültürünü almış, dinin istismarına karşı duyarlı, başka din ve kültürden insanlarla birlikte yaşayabilecek kadar hoşgörülü Türk gençliğini, eğitim sistemi içinde hazırlamalıdır.

Türk millî eğitimi, ihtirasları ve ideolojik saplantıları meslekî yeteneklerinden fazla olan, siyasî konjonktüre göre tutum değiştiren birkısım bürokrat kesiminden hızla uzaklaştırılmalıdır. Eğitim ve öğretimde, iktidarlara, bakanlara, hatta bürokratlara göre anlayışından süratle kurtularak, siyaset ve partilerüstü, kalıcı ve istikrarlı bir millî eğitim modeli oluşturulmalıdır.

Değerli milletvekilleri; eğitim sistemimizde rehberlik ve yönlendirmeye ağırlık verilmelidir. Bir gerçeği kabul etmeliyiz ki, 15 yaşından sonra, hiçbir meslek disiplininin eğitimini sağlayamayız. Yabancı dil eğitimi, bale, şan ve tiyatro eğitimi gibi, imam, hatiplik ve bin yıllık geleneğimiz olan hafızlık eğitimini sağlamak da oldukça güç ve zordur.

Türk Milleti, eğitim ve kültürde hiçbir medenî milletten geride kalmayacak kadar büyük ve yüce bir millettir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Anayasamızın sağladığı, 24 üncü maddesinde vücut bulan din ve vicdan hürriyeti çerçevesinde, doğru din eğitim ve öğretimini verecek tek kurumun okullarımız olduğu unutulmamalıdır. Bu hak, siyasî geleceklerini irtica, laiklik, din ve devlet kavramları ile milletimizin manevî değerlerinin omzuna basarak siyaset yapanların, siyasî malzemelerininin ellerinden alınmasına vesile olacaktır.

Bütün şehitlerimizi, burada, minnetle yad ediyorum. (MHP sıralarından alkışlar)

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; hepinizin bildiği gibi, üniversite önlerinde yığılmalar, yıllardır Türkiye'nin önemli gündem maddelerinden biri olmuştur. Bütün yapılan çalışmalara rağmen çözüm bulunamamıştır ve üniversite önündeki yığılmalar gün geçtikçe artmaktadır; ancak, gençler mi üniversite önlerinde yığılmaktadır, yoksa, sistem mi gençleri üniversite önünde yığmaktadır konusu, tartışılması gereken esas konudur. Temel eğitim politikası değişikliğine rağmen, ortaöğretim kurumlarının yapısı değiştirilememiştir. Böylece, sistem, yükseköğrenim yapmak istemeyenleri de üniversite önlerine yığmaktadır. Sistem, öğrenciye, üniversiteye girecek yeterlilikte olduğunu gösteren diplomayı vermiştir. Bu sebeple, öğrencinin bu hakkı kullanması engellenemez.

1999 yılından itibaren uygulamaya geçirilen üniversiteye girişte uygulanan sınav sisteminin, ne adalet, ne de fırsat eşitliği açısından savunulur tarafı bulunmamaktadır. Meslek liselerinin puanları hesaplanırken getirilen sistem tam bir faciadır. Meslek liselerinin ağırlıklı ortaöğretim başarı puanı, mühendislikleri tercih etmeleri halinde 0,5 katsayı yerine 0,2 katsayıyla çarpılmaktadır. Bu durumda, meslek lisesi mezunları genel lise mezunlarına göre 30 ile 70 puanlık bir dezavantajlı duruma düşmektedir. Esasen, meslek liselerindeki başarılı öğrencilerin önüne engel konulmamalıdır. YÖK, meslek okulu mezunlarının akademik eğitim yapamayacakları görüşündedir. Ayrıca, YÖK'ün, söz konusu düzenlemeyi yaparken, süresi 3 yıl ve 4 yıl olan meslek okullarını aynı kategoriye alması, ayrı bir skandaldır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; aynı zamanda, üniversitelerimizde öğrencilerimizin eğitim ve öğretimini verecek olan öğretim görevlilerinin de yükselmek için tabi tutuldukları KPDS sınavları ise, ayrı bir sorundur. Bu sınavda, meslekî konularda dil sınavı yapılmamakta, özellikle, İngiliz ve Amerikan kültürü üzerinde sorular sorulmaktadır. Meslekî yönden kendisini en iyi şekilde yetiştirmiş bir bilim adamı, KPDS sınavında yeterli puanı alamadığı için harcanmakta ve Anadolu insanının önü kesilmektedir. Aslında, buna bile gerek olmamalıdır. Yapılacak bilimsel çalışmalarda her türlü kolaylık mevcuttur.

BEKİR ONGUN (Devamla) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; son günlerde üniversitelerimiz, hiç istemediğimiz, 1980 öncesi anarşi ortamına sürüklenmek istenmektedir. Biz, bu filmleri çok gördük. Üniversitelerimizi bu olaylara sürüklemek isteyen yöneticilerimizi çok iyi tanımalıyız, bunları -şurada üzerine basarak söylüyorum- bellemeliyiz.

MHP GRUBU ADINA HÜSEYİN KALKAN (Balıkesir) – Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; üniversitelerimizin 2000 yılı bütçeleri hakkında, Milliyetçi Hareket Partisinin görüşlerini açıklamak üzere huzurunuzda bulunuyorum; Yüce Heyeti en derin saygılarımla selamlıyorum.

Türkiye'nin 2000 yılına hazırlıklı girebilmesi, dünyadaki sosyal ve bilimsel gelişmelere katılımıyla mümkün olabilecektir. Bu ise, toplumun tüm kurum ve kuruluşlarının dünyadaki değişim ve gelişmelere ayak uydurmasıyla gerçekleşebilir. Bu değişim ve gelişmelerin lokomatif gücü üniversitelerdir; ancak, Türkiyemizde üniversitelerimizin mevcut durumu göz önüne alındığında, gerek mevzuat gerekse üniversitelerimizin eşgüdümünden sorumlu kurumun başındaki kadronun zihniyeti, değişime lokomatif olma değil, tam tersine, ağır, hantal vagonlar durumundadır. Bu nedenle, üniversitelerimiz konusunda, önce köklü zihniyet, sonra da mevzuat değişimine gitmemiz gerekir. Bu zihniyet ve mevzuatla, üniversitelerimizin bütçelerini ne kadar desteklersek destekleyelim, olumlu neticeler almamız mümkün değildir. Zihniyetimizin temelinde ilim olmalıdır. İlmî olmayan hiçbir davranışı, hiçbir anlayışı kabul etmek mümkün değildir. Her şeyden önce, Anayasamızda, temel özgürlüklerden sayılan okuma hakkı üzerine hiçbir dayatmayı kabul etmemiz mümkün değildir. Bu dayatma, ilmî değildir, ahlakî değildir, insanî değildir. (MHP sıralarından alkışlar)

YÖK, zaman zaman çıkardığı, 2547 sayılı Yasaya aykırı yönetmeliklerle, Türkiye Büyük Millet Meclisinin yetkilerini de gaspetmekte ve kanunsuz davranışlar sergilemektedir. YÖK, yetki gasplarıyla rektörlükleri baskı altında tutmaktadır. Üniversitelerarası eşgüdümü sağlamakla yükümlü YÖK, bugünkü yapısı, kanun ve yönetmelik tanımaz tavrıyla, üniversitelerimizin önünü tıkayan kurum haline gelmiştir. YÖK Başkanı, bir rektörü çağırıp "istifa et" diyebiliyor. Hukuk devletinde böyle bir şey yok arkadaşlar. (MHP, FP ve DYP sıralarından alkışlar)

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

HÜSEYİN KALKAN (Devamla) – Onun için, bir daha kişileri konuşmamak için, sistemi konuşmak için, Türkiye'de bir değişiklik yapılması lazım. Bu değişiklik de şöyle olacaktır: Maalasef, YÖK'ün başındaki kişinin icraatlarından dolayı, bu Meclis, YÖK hakkında araştırma komisyonu kurulmasına oybirliğiyle karar vermiştir. Sayın Cumhurbaşkanımız, maalesef, bu Meclisi kale almamış ve milleti kale almamıştır. Bizim niyetimiz üzüm yemektir, bağcı dövmek değildir. Şu anda yapılacak şey, Sayın YÖK Başkanı istifa etmelidir ve Cumhurbaşkanını da rahatlatmalıdır. (Alkışlar)

Evet, onun için, ben falanca partiye oy verdim diyerek, hem de koalisyon ortağı bir partiye yeşil ışık yakmaya hakkı yoktur. Kamu kurumunun başındadır. Herhalde, YÖK Başkanını da, tezelden görevden alacak bir makam olmalıdır ve bunu görevden almalıdır; suç işlemiştir.

HÜSEYİN KALKAN (Devamla) – Evet, yapılan tahribat daha çok. Üniversitelerimiz, Türkiye'nin 2000'li yıllara girişinde lokomotif olacak. Pırıl pırıl, aydın ilim adamlarının önü, hangi zihniyetle ki, gafletten olduğunu söylemek istiyorum; aksi halde, diğer kelimeyi kullanmak istemiyorum şu Yüce Meclisin çatısı altında.

Buyurun Sayın Yağız.

Değerli milletvekilleri, önceki dönemde olduğu gibi, bu dönemde de Kültür Bakanlığımızın bütçesi üzerinde konuşmak bana nasip oldu. Geçen dönemdeki konuşmamda Kültür Bakanlığımızın çeşitli faaliyetlerinin yanı sıra, Alevî- Bektaşi kültürüne verdiği öneme de değinmiştim ve bu vesileyle, Alevîlere yönelik iftiralara son verilmesi çağrısında bulunmuştum; ancak, konuşmam bazı milletvekilleri tarafından tepkiyle karşılandı, bu arada bölücülük yapmakla dahi suçlandım. Oysa, Sünnî kökenli bir Alevî dostu olarak amacım kesinlikle bölücülük yapmak değildi; tam tersine, Alevî- Sünnî kardeşliğine katkıda bulunmak, Alevî- Sünnî kardeşliğinin daha da pekişmesini sağlamak idi.

Sünnî isem, Alevî isem ne çıkar.

Marifet suyundan kabım dolmazsa,

Değerli milletvekilleri, Kültür Bakanlığının, Plan ve Bütçe Komisyonundaki görüşmelerini Meclisteki kritik oylamalar nedeniyle izleme olanağım olmadı; ancak, görüşmelerin tutanaklarını okuyabildim, onunla yetinmek zorunda kaldım. Tutanaklara baktığımda, hemen her parti sözcüsünün eleştiri ve taleplerinin yanı sıra, Kültür Bakanlığımızdan övgüyle söz ettiğine tanık oldum. Bu konuda birkaç örnek vermek istiyorum:

Örneğin, Fazilet Partili Sayın Zeki Ünal aynen şöyle demiş: "Her şeyden evvel, Sayın Bakana teşekkür etmek istiyorum. Her ne kadar, vermiş olduğu dokümanları inceleme fırsatımız olmasa da, geçen dönemde de, aynı şekilde, temel bazı eserlerin basılarak buraya getirildiğini ve onları incelediğimiz zaman da, gerçekten, kültür köklerimizle ilgili çok ciddî, muhtevalı eserler olduğunu gördüğümüzü, bundan dolayı da, Sayın Bakanı tebrik ettiğimizi, ben, burada belirtmek istiyorum" .

Yine Fazilet Partili Sayın Cevat Ayhan da, konuşmasında, Kültür Bakanımıza teşekkür etmiş. Sayın Ayhan'ın sözleri şöyle: "Sayın Bakanın yaptığı hizmetlere teşekkür ederiz, güzel eserlerini alıyoruz, gerek Osmanlı Devletinin kuruluşunun 700 üncü yıldönümü münasebetiyle gerekse diğer vesilelerle güzel eserler bastırıyorlar. Yeni nesillere bu eserlerin aktarılması, medeniyetimizin tanıtılması bakımından mühimdir".

Bizim Gruptan Sayın Gaffar Yakın da, benim çok hassas olduğum cemevi konusuna değinmiş, Sayın Yakın şunları söylemiş: "Alevî insanlarımız cemevleri yaptırıyorlar ve yaptırmak istiyorlar. Bu gelişme, sanki, caminin karşısında bir cemevi tarzında bir olgu yaratıyor. Bu, şu anda olmasa bile, beş-on yıllık süreç içerisinde, kültürel birliğimize ve sosyal yapımıza zarar verebilir. Bunun, Kültür Bakanlığı içerisinde, kültür merkezleri tarzında, Kültür Bakanlığı bütçesinden bu insanlarımızın bu ihtiyacının kazandırılması, demokrat olmanın, laik Türkiye Cumhuriyetinin görevi olduğuna inanıyorum."

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; cemevi olgusu, Sayın Yakın'ın da ifade ettiği gibi, Alevî kardeşlerimiz açısından çok önemlidir ve en vazgeçilmez bir taleptir; ancak, bazı çevreler, cemevi talepleri karşısında, konuyu, cami-cemevi zıtlaşmasına götürmek istiyorlar. Bazı radikal gruplar da, cenazelerini cemevlerine götürerek, Alevî kardeşlerimizi, terörün içindeymiş gibi göstermeye çalışıyorlar. Oysa, şunu çok iyi biliyorum ki, Alevî kardeşlerimizin kesinlikle böyle bir niyeti yoktur. Alevîler, sadece ve sadece, en doğal gereksinmeleri olan bir talebi dile getirmektedirler. Terör gruplarının cemevlerine gelmesinden ise, son derece rahatsızlık duyuyorlar ve bu tür girişimleri, güçleri yettiği ölçüde önlemeye çalışıyorlar.

Değerli milletvekilleri, ben bu konuyu çok işleyen bir yazarım. Türkiye'nin, cemevi konusuna kesin bir çözüm bulması gerekiyor ve konuyu, hiçbir zaman, cami-cemevi çekişmesi zıtlaşmasına götürmemek gerekir. Konuyu bu noktaya çekmek isteyenler, kesinlikle provokatörlerdir. Bu itibarla ben, yazılarımda "caminin karşısına cemevi" demek yerine "caminin yanına cemevi" ifadesini kullanmayı tercih ediyorum. Bu vesileyle, Türkiye Büyük Millet Meclisinin kürsüsünden, Alevî, Sünnî herkese, bu ifadeyi kullanmaları çağrısında bulunuyorum. Göreceğiz ki, bir tek sözcük bile, çok şeyin değişmesine olanak sağlayacaktır.

Tabiî, bu konu, kültürel açıdan Kültür Bakanlığımızı ilgilendirirken, inanç açısından da Diyanet İşleri Başkanlığımızı ilgilendirmektedir. Demokratik Sol Parti olarak biz, Alevîlerin de, Diyanet İşleri Başkanlığında temsil edilmesi görüşünü savunuyoruz; ancak, bu konuda, önce Alevî vakıf ve derneklerinin kendi aralarında, sonra da siyasî parti grupları arasında mutabakat sağlanması gerekiyor; çünkü, bildiğim kadarıyla bazı Alevî derneklerinin temsilcileri, yöneticileri, Alevîlerin de Diyanette temsil edilmesi görüşüne katılmıyorlar; dahası, Diyanetin cemaatlere bırakılmasını istiyorlar; fakat, biz, irtica riskinin, belli ölçelerde de olsa, sürmesi nedeniyle, Diyanetin devlet kurumu olarak devam etmesinden yanayız; yoksa, bizim de nihaî hedefimiz, Diyanetin -yani, din hizmetlerinin- bütünüyle cemaatlere bırakılmasıdır; ancak, bu noktaya varabilmemiz için, irticaın bir risk olmaktan çıkarılması, bir başka deyişle, dinsel devlet yönetimi talebinin gündemden düşürülmesi gerekir.

Değerli milletvekilleri, Demokratik Sol Partinin uhdesinde bulunan Kültür Bakanlığı, faaliyetlerinde, son derece barışçı ve uzlaşmacı hareket etmektedir; kültürel değerlerimiz arasında herhangi bir fark gözetmemektedir; bir yandan halk kültürlerinin yaygınlaşmasına katkıda bulunurken, öte yandan klasik ve çağdaş kültürlerin gelişmesine de büyük katkı yapmaktadır. Kültür Bakanlığımız, eski ve yeni kültürlerimizin tanıtımı konusuna da büyük önem vermektedir. Kültür Bakanlığımızın bugüne dek çıkardığı yayınlar ve faaliyetleri bunun kanıtlarıyla doludur.

Kültür Bakanlığımızın önemli hizmetleri arasında yer alan bir konuya daha değinmek istiyorum; o da web sitesidir. Kültür Bakanlığımızın dört dilde hazırlanan web sitesi, tam 10 000 sayfadan oluşmaktadır. Siteye girildiğinde, hem kültürel hem de turistik bir gezi yapma olanağı bulabilirsiniz. Web sitesi, kültürümüzün dünyaya açılan penceresidir...

Sitede tüm kültürel değerlerimize yer verilmekte; hatta, bunların görüntülü ve sesli örnekleri de bulunmaktadır. Örneğin, sitenin "Halk Ozanları" bölümüne girdiğinizde, burada bir türküyü de dinleme olanağı bulabilirsiniz. Yine, örneğin, tangodan söz edilen bölümde, tangonun görüntüsü de ekrana gelmektedir. Web sitesini, bugüne dek 200 000 kişi ziyaret etmiştir. Bu vesileyle, Kültür Bakanlığı bürokratlarını da kutlamak istiyorum.

Değerli milletvekilleri, Kültür Bakanlığımızın kuşkusuz çok değerli çalışmaları var; ama, süremin dolması nedeniyle ayrıntılara giremeyeceğim; ancak, bir iki ifadede daha bulunmak istiyorum.

Kültür Bakanlığımız, kültürel faaliyetlerinde herhangi bir ayırımcılık yapmamaktadır; kültürel birikimlerimizi, kültürel zenginlik olarak görmektedir. Sayın Bakanımızın Plan ve Bütçe Komisyonunda yaptığı konuşma da, bu konuda çok somut bir kanıt olarak görülebilir. Ben şahsen, Sayın Bakanımızı kutluyorum; zira, Bakanlığı sırasında altını çizdiği uzlaşmacı ilkeler doğrultusunda hareket etmektedir. Plan ve Bütçe Komisyonundaki görüşmeler sırasında, muhalefete mensup milletvekillerinin dahi Sayın Bakanın çalışmalarını takdir etmeleri, bunun bir kanıtıdır.

Sözlerime geçmeden önce, üst üste yaşamış olduğumuz deprem felaketinin ulusal bir acıya dönüşmesi neticesinde yitirmiş olduğumuz binlerce yurttaşımızı, aramızdan ayırmış olduğu yüzlerce öğretmen ve öğrencimizi minnet ve rahmetle anıyor; tüm yakınlarına başsağlığı diliyorum. Bu acıların son olması dileğiyle, yaklaşmakta olan 2000 yılınızı ve ramazan bayramınızı yürekten kutluyorum.

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; hükümetimiz, eğitime ve gençliğe yatırımı, ülkemizin geleceğine yapılan en önemli yatırım olarak görmekte ve eğitim kurumlarında ideolojik kutuplaşma ve çatışmalara fırsat vermemektedir. Millî eğitim politikasına egemen olan çağdaş ve demokratik çizginin, önemli atılımlar gerçekleştirdiğini sevinçle gözlemlemekteyiz ve bu çizgi, daha ileriye götürüldüğü sürece, eğitimin tüm sorunlarının aşılacağına olan inancımız artar ve geleceğe umutla bakabiliriz.

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; öğretmenlik mesleğinin, insanoğlunun var olduğu günden beri ilk oluşan mesleklerden birisi olduğu gerçeğiyle, yirmibeş yılını bu mesleğe adamış ve emekli olmuş bir öğretmen olarak, bunun onurunu yaşamaktayım. Bu meslek, toplumun, en gözde, en fazla değer verdiği bir ihtisas mesleğidir. Eğitim sürecini hızlandırmak ve eğitimin niteliğini yükselterek, vatandaşların alışkanlıklarını ve anlayışlarını, kültür ve ekonomi arasında sürekli bir ilişki kurarak değiştirmek ve nitelikli insangücü oluşturmak lazımdır. Nitelikli insangücü, nitelikli eğitimin sonucudur. Nitelikli eğitim ise, öğretmenin niteliğiyle ilgilidir. Yeni nesillerin, verimli, yapıcı, yaratıcı niteliklere sahip birer meslek adamı, ülkesine karşı görev ve sorumluluklarının bilincine varmış vatandaşlar olarak yetiştirilmelerinden öğretmenler sorumludur.

Atatürk ilke ve devrimlerine bağlı bir gençlik yetiştirmek, Yükseköğretim Yasasınca, üniversitelere verilmiş bir görevdir. Üniversiteler, Atatürk ilke ve devrimlerine, laik cumhuriyete olan bağlılığın gerçek aydınlanma olduğunu ve bilimin, her zaman aydınlığa yürüyüşle gerçekleşeceği bilinciyle, çağdaş bir Türkiye'nin yaratılması için, her zaman, görevini titizlikle yerine getirmektedir. Bu üniversitelerde görev yapan öğretim görevlilerinin ekonomik durumlarının, Yüksek Öğretim Kurulu tarafından düzeltilmesi, atamaların doğru ve yerinde yapılması beyin göçünü önleyecek, öğretim görevlilerinin tüm birikimlerini ülke yararına kullanmasını sağlayacaktır. Ülkemizin uluslararası rekabet gücünün artırılması için gerekli unsurlardan biri yetişmiş insangücü, diğeri ise yeni bilgiler üretmektir. Hiçbir teşvik unsuru içermeyen mevcut bürokratik yapı sayesinde, üniversitelerimizin bu konularda atılım yapmaları imkânsız hale gelmiştir. Yükseköğretim sistemimizin sorunlarını belirleyerek çözüm üretme arayışında olmak hepimizin görevidir.

1773 yılında kurulan Mühendishane-i Bahri-i Hümayun ile başlayan Türk yükseköğretimi, 1923-1924 öğretim yılından 1998-1999 eğitim yılına kadar geçen cumhuriyet döneminde, üniversite sayısını 1'den 72'ye, öğrenci sayısını 2 914'ten 1 471 768'e, öğretim elemanı sayısını 307'den 61 677'ye yükseltmiştir. Türkiye, bu süre zarfında, öğrenci sayısını 505, öğretim elemanı sayısını ise 200 kat artırmış ve yükseköğretim, İstanbul'dan Anadolu'nun en ücra köşesine kadar yayılmıştır. 19'u vakıf üniversitesi olmak üzere, ülkemizde halen, 70'i faal, 72 üniversite bulunmaktadır.

Cumhuriyetin ilanının hemen ardından başlatılan eğitim seferberliğiyle, yükseköğretim kurumlarının Anadolu'ya yayılmasının ilk adımları atılmış ve 1925 yılında Ankara'da Hukuk Mektebi, 1926'da Gazi Eğitim Enstitüsü, 1930'da ise Ziraat Enstitüsü kurulmuştur. Atatürk'ün büyük önem verdiği Darülfünun 1933'de lağvedilerek, yerine, İstanbul Üniversitesi kurulmuştur. Bu reform, çağdaş üniversitenin ülkemizdeki gerçek başlangıcıdır. 1955-1957 yılları arasında kurulan Ege Üniversitesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi ve Atatürk Üniversitesiyle, yükseköğretimin Anadolu'ya yayılması hız kazanmıştır. 1973-1981 yılları arasında üniversiteler tam anlamıyla Anadolu'ya yayılmıştır. Özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesinde eğitime daha fazla önem vermeliyiz; öğretmen açığını kapatmalı, üniversitelerimizin sayısını çoğaltmalıyız. Böylece, hem terörü önler hem de gelişmeyi sağlarız.

Avrupa Birliği yolunda emin adımlarla ilerleyen Türkiye'nin, eğitimini de Avrupa standartlarına ulaştırması, kaçınılmaz bir gerekliliktir. Bu anlamda, 55 inci hükümet zamanında atılan çağdaş bir adım olan kesintisiz 8 yıllık zorunlu eğitime, bugün, halkımız tarafından benimsenerek sahip çıkılması, olumlu ve sevindirici bir olaydır. Buradan cesaretle, en yakın zamanda, okulöncesi eğitimi ve ortaöğretimi de içine alacak şekilde, zorunlu eğitimin 12 yıla çıkarılması, Türkiye'yi, çağdaş dünyaya daha da yakınlaştıracaktır.

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; 4306 sayılı Yasanın yarattığı ekonomik kaynaktan yaklaşık 45 trilyon lira ayırarak, temel eğitime devam eden 10 milyon öğrencimize, sağlıklı büyümeleri, zekâlarının gelişmesi için ve aynı zamanda hayvancılık sektörü ile köylümüzü de desteklemek amacıyla, her öğrencimize, günde bir yumurta yedirip bir bardak süt içirmeliyiz. Bu projenin, bir an önce, Millî Eğitim Bakanlığınca uygulamaya konulmasını diliyoruz. Ayrıca, bir düşünce ve zekâ sporu olan satrancın, okullarımıza ders olarak konulmasını da istiyoruz.

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; hepimizin yetişmesinde büyük emeği olan öğretmenlerimizin, yeni bir yüzyılın, yeni bir bin yılın başında, Avrupalı meslektaşları gibi, sendikalı ve sözleşmeli olmaları yasalaşmalıdır. Böylece, bir taraftan öğretmenlerimize meslekî örgütlenme olanağı sağlanırken, öte yandan Millî Eğitim Bakanlığı, sadece öğretmen tayin eden bir yapıdan da kurtarılmış olacaktır.

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; deprem bölgesine yapılacak kalıcı konutlar bittiğinde, şu anda yapılan prefabrike konutlardan sökülüp takılabilenleri, Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğüne vererek, yükseköğrenim gençliğimizin yurt sorununu önemli ölçüde çözebiliriz. Öte yandan, sabit prefabrike konutlar da, ortaöğretim, yükseköğretim öğrencileri ve araştırma görevlilerimiz için, yabancı dil öğretilen dil köyleri haline dönüştürülebilir. Böylece, yörenin deprem bölgesi olmaktan çıkarılıp, bir kültür merkezi olmasını ve ekonomik canlılığını da sağlayabiliriz, ekonomik kaynaklarımızı da rasyonel kullanmış oluruz.

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; üniversite kapıları önünde bekleyen yaklaşık 1,5 milyon gencimizin geleceğini, sadece yılda bir kez yapılan üniversite seçme sınavlarının sonuçlarına bırakamayız. Devlet Planlama Teşkilatının ülkemiz ihtiyaçlarını göz önünde tutarak yapacağı insangücü planlamasıyla bu gençlerimizi uygun alanlarda eğiterek, ülkenin ekonomik kalkınmasına katıp, artı değer yaratmalarını sağlamalıyız. Teknik liseler ile endüstri meslek liseleri mezunlarının üniversite seçme sınavlarında önüne konulan engelleri kaldırarak, bu gençlerimizi meslekî teknik yükseköğretime özendirmeliyiz; onlar da alanlarında mühendis olabilmelidirler.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; üniversitelerimizin en önemli sorunu öğretim elemanı sorunudur. Öğretim elemanlarının temelini, çekirdeğini oluşturan araştırma görevlilerinin seçimi, atanması, yetiştirilmesi ve öğretim üyeliğine yükseltilmesi, yasal olarak ve uygulama olarak karma- karışıktır. Henüz bilimsel basamakların başında bulunan gençler, neredeyse canından bezdirilerek üniversiteden ve bilimden soğutulmaktadır. Üniversitelerdeki araştırma görevlisi gençlere sahip çıkmamız, sorunlarını çözmemiz, üniversitelerimize yapacağımız en büyük ve en yararlı hizmet olacaktır.

Yurt dışına gönderilen master veya doktora öğrencisinin devletimize maliyeti, aylık 2 250 dolardır. Bu gençleri, yurt dışına master, doktora öğrencisi olarak göndermek yerine, master ve doktoralarını yurt içinde yaptırarak, doktora sonrası, bilgi, görgü artırmak amacıyla bir yıllığına yurt dışına göndermek daha yararlı olacaktır.

Henüz binalarını, araç ve gereçlerini tamamlayamamış olan üniversitelerimiz başta olmak üzere, tüm üniversitelerimiz ekonomik sıkıntı içindedir. Bazı üniversitelerimizde uygulanan torba bütçe uygulaması, ayırım yapılmadan tüm üniversitelerimizde uygulanmalıdır. Üniversitelerimizde ekonomik özerkliği sağlayamazsak, yönetsel ve bilimsel özerklikten söz edemeyiz.

Doğru Yol Partisi Grubu adına, Van Milletvekili Sayın Hüseyin Çelik; buyurun.

Bilim ve teknolojinin baş döndürücü bir hızla geliştiği dünyamızda, ne yazık ki, insan da gittikçe âdeta makineleşmekte, renksiz, şiirsiz, ruhsuz bir âlemde yaşamaya itilmektedir. Hal böyle olunca, Kültür Bakanlığının faaliyet alanı içine giren sanatsal faaliyetlerin desteklenmesi ve koordine edilmesi, kütüphanecilik, müzecilik, yayın faaliyeti, ülkedeki doğal ve kültürel varlıkların korunması, millî ve manevî değerlerin yaşatılması ve nesilden nesile aktarılması çok daha fazla önem kazanmaktadır.

Milletlerin hayatında, belli kesitler ve değişen şartlara bağlı olarak yeni dönemler olabilir; ama, tarihte devamlılık esastır. İnsanların ömrü gibi, devletlerin de ömrü vardır; ancak, kültürel zenginliğe sahip milletler, farklı siyasal organizasyonlar altında da olsa yaşamaya devam ederler.

Yerleşik medeniyete geçtikten sonra, Türklerin Anadolu'da Selçuklularla başlayan serüveni Osmanlılarla devam etmiş ve nihayet 1923'te kurulan cumhuriyetimizle farklı bir safhaya girmiştir; fakat, söz konusu mazi, hatasıyla sevabıyla bizimdir, bize aittir.

Kurulan her yeni sistem, kendisini kökleştirmek için eskiyle hesaplaşır. Köklü inkılaplar geçirmiş bütün milletlerin hayatında bu tür geçiş dönemleri vardır. Türkiye Cumhuriyeti kurulunca da, geçmişle ciddî bir hesaplaşma içine girilmiş ve geçmişe reddiyeci yaklaşımlarla yaklaşılmıştır; ancak, sular durulmaya başladıktan sonra, cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, tutulması gereken akılcı yolun nasıl olması gerektiğini bizzat göstermiş ve gelinen nokta itibariyle çok ciddî bir özeleştiri yapmıştır.

Ünlü gazetici ve edebiyatçı Ruşen Eşref Ünaydın'ın kendisiyle yaptığı bir görüşmede Atatürk, Alman düşünür Ludwig Büchner'in bir yazısından bahisle -bundan sonra okuyacağım ifadeler Atatürk'e aittir- "Manevî boşlukları doldurulmamış, beslenmemiş milletlerin, hangi maddî düzeyde olursa olsun, bir gün çökeceğini anlatıyor, ispatlıyordu. Bunu ben kolay anlayabilirdim; askerdim, bir ordunun morali bozulmuşsa, hangi maddî gücü bulunursa bulunsun savaşı kazanamazdı. Ludwig Büchner, milletlerin de böyle olduğunu ispatlıyordu." Atatürk, Ruşen Eşref'e hitaben devam ediyor: "Her neyse, bugün şu kitabı okuyordum. Yazar, bir yerinde 'Tarihten, zaferlerden, büyük adamlardan yoksun milletler, maddî imkânları geniş olsa da, ciddî bir sallantıya dayanamazlar, çöküp giderler' diyor. Birdenbire düşündüm; laikiz dedik, rejimimizi tehlikeye düşürmemek için saltanat devrini kötüledik, kazanılmış büyük zaferleri bile birkaç satırla geçiştirmeye başladık. Latin harflerini aldık, yeni kuşakları binlerce yıllık geçmişinin hazinesinden yoksun bıraktık." Atatürk devam ediyor "Biliyorsun, bunları yapmak zorundaydık biz! Batı'nın bir parçası olmak gerekti. Ama, ya açılan manevî çukurlar? Bunlar, yaptıklarımızı giderek tehlikeye düşürür! Bugünün meselesi değil elbet bunlar. Ama, biz yüz sene sonrasını bugünden düşünmek zorundayız. Türk soyu ve ulusuyla kıvanacağımız varlıklarımızı tarihin tozlu raflarından indirip ortaya koymalıyız. Nasıl bir soydan geliyoruz? Neler yapmışız? Uygarlığımızın dünya uygarlığına katkısı nedir? Misakımillî sınırları içinde kalan topraklarımızın geçirdiği tarih dönemleri nelerdir? Yer altındaki ve yer üstündeki hazinelerimizin envanteri nedir? Yetiştirdiğimiz büyük adamların hayatları, gerçek düşünceleri nelerdir? Bütün bunları arayıp ortaya koyacak bir müesseseye ihtiyacımız var. Böylece, milletimizin manevî temelleri sağlamlaşır, morali yükselir, büyük hamlelere girişir. Tarihimize ve dilimize önem vermek zorundayız."

Değerli milletvekilleri, dünyanın hiçbir kültür ve medeniyeti saf değildir. Bütün kültür ve medeniyetler birbirlerinden etkilenmişlerdir. Yeryüzünde katışıksız dil, mimarî, musikî, plastik sanat yoktur. Avrupa kültürlerini incelediğimiz zaman, Hıristiyanlığın özellikle Katolisizmin, bu kültürlerin neredeyse her zerresine sindiğini görürüz. Bizde de durum budur. Bundan dolayı, boşuna aşağılık kompleksine kapılmaya gerek yoktur. Türkler İslam dinini kabul ettikten sonra, başta Kur'an-ı Kerim'in Arapça nazil olmasından dolayı Müslaman Araplarla, Arapçayla çok ciddî bir temas dönemi başlamıştır. Aynı şekilde Farsça ve Fars kültürü de çok ciddî şekilde Arapçanın ve Arap kültürünün tesir sahasına girmiştir.

Sayın milletvekilleri, Fransız filozofu Alain der ki:"Aslanın vücudu, yediği diğer hayvanların vücudundan meydana gelir; ama, aslan, her zaman kendisidir." İşte, meselenin püf noktası budur. Aslan, öğle yemeğinde bir geyik yediği zaman, boynuzları çıkmıyor; akşama da bir tavşan yediğinde, kulakları uzamıyor. (DYP sıralarından alkışlar) Yaratıcı, ona, yediği her şeyi aslana dönüştürme mekanizması vermiştir; milletler de böyledir; mühim olan, aslî varlığı ve karakteri korumadır.

Özellikle, siyaset ve hukuk literatürümüzde Arapça kelime ve terimler ciddî bir yer işgal eder. Devletimizin adını oluşturan üç kelimenin ikisi Arapçadır. Türkiye Cumhuriyeti Devleti terkibinde, cumhuriyet ve devlet Arapçadır, Türkiye'nin "iya"sı ise Latin kökenlidir. Hükümet Arapça, hak, hukuk Arapça, meclis Arapça, millet Arapça, vekil Arapça, dolayısıyla milletvekili de Arapçadır. Meclisimizi teşkil eden milletvekillerimizin yüzde 97'sinin adı ya Arapça veya Farsçadır; ama, Ali, Ahmet, Hüseyin, Hüsamettin, Vecdi, Saffet, İsmail ve bu gibi isimler Arapçadır; Bülent, Nevzat, Şadan, Dengir gibi isimler Farsçadır; İstemihan, Emrehan, Mihrali gibi isimler Arapça, Farsça karışımı isimlerdir diye bir sıkıntımız var mı?! İstesek de, kendimizi bin yıllık tarihin kültür birikiminden soyutlayamayız, buna gerek de yok. Bizim İbrahimimiz Avrupa' da Abraham'dır, Yusufumuz (Joseph) Jozef'tir, Ademimiz (Adam) Edım'dır, Bünyaminimiz Benjamin'dir. Bunlar, kutsal kitaplardan alınmış ve dinî kültürden gelme isimlerdir; Avrupalıların da bundan dolayı bir sıkıntısı yoktur. Türkçede kullandığımız balık isimlerinin birkaçı istisna edilirse, hemen hemen hepsi Rumcadır. Gemicilikle ilgili terimlerin büyük bir çoğunluğu Rumcadır. Bunlar, kültürel temas sonucu kazandığımız zenginliklerdir.

Değerli arkadaşlar, yine, son zamanlarda, sözümona, cumhuriyetçilik adına, Atatürkçülük adına Osmanlıya saldırma gayretleri görülmektedir; reddi- miras lafları sıkça kullanılmaktadır. Bu tavır, Kültür Bakanlığımızın Anadolu medeniyetleriyle ilgili olarak hazırlattığı bazı tablolarda da sezilmektedir. Antik dönemlere vurgu yapılırken, İslamî dönem, âdeta büyük çapta gözardı edilmiştir. Günümüzde, Osmanlıya reddimiras yaptığını söyleyenlerin tavrı, babasını reddeden; ancak, malına mülküne sahip çıkan evladın tavrına benzemektedir. Osmanlının vârisi olmadığını iddia eden bir kişinin, başta İstanbul olmak üzere, bu ülke toprakları üzerinde oturma hakkı yoktur; çünkü, unutulmasın ki, İstanbul, Osmanlı öncesinde Konstantinopolis, Ankara ise Angora idi. Bugün, üzerinde yaşadığımız vatan toprakları, evvelemirde, Selçuklular ve Osmanlılar tarafından fethedilmiştir. Polis teşkilatımızın, Sayıştayın, Yargıtayın, Danıştayın, Ziraat Bankasının, Parlamentomuzun tarihçesinden söz ederken, 100 küsur yıl, yerine göre 1,5 asırlık bir dönemden bahsediyoruz. İstanbul Üniversitesinin giriş kapısı üzerinde kuruluş 1453 diye yazar. Bu yıl, Mülkiyeliler, Mülkiyenin 140 ıncı kuruluş yıldönümünü kutladılar. Biz, kendimizi ne kadar soyutlarsak soyutlayalım, biz, Osmanlının maddî ve manevî vârisiyiz. Vâris olmak, aynı olmak, aynîleşmek anlamına gelmez. Tanpınar'ın dediği gibi, değişerek gelişmek, gelişerek devam etmek esastır ve esas olmalıdır.

Günümüzde Osmanlı düşmanlığı yapanların yanıbaşında, bir de maziperest diyebileceğimiz kesimler vardır. Geçmişte takılıp kalmış, bir türlü bugüne gelemeyen, modern dünyanın değerlerini paylaşamayan tipler. Körükörüne geçmişle övünmenin hiçbir anlamı yoktur. Bugün, güç unsurlarını başkalarına kaptırmış, özne değil, nesne konumunda olanların geçmişteki güçlü dedeleriyle övünmeleri, olsa olsa züğürt tesellisi olabilir. Kel olan bir kızın ninesinin sırma saçlarıyla övünmesi çok anlamlı değildir. Biz, atalarımızın övdüğümüz veya övündüğümüz vasıflarına layık olabiliyorsak, ancak o zaman tavrımız anlamlı olur. Yeni nesillere güven vermek, nasıl bir geçmişten geldiklerini onlara öğretmek için, Osmanlı da dahil, geçmişimizdeki güzellikleri elbette önplana çıkaracağız ve bunlarla övüneceğiz; ama, kuru kuruya övünme, tekrar edelim ki, sadece züğürt tesellisidir. Osmanlıları özel bir çabayla karalamak ne kadar yanlışsa, onlara âdeta kudsiyet izafe etmek de o derece yanlıştır. Doğruya doğru eğriye eğri demek zorundayız. Değerlendirmedeki kıstasımız bugünün yükselen değerleri değil, o günün şartları ve dünyası olmalıdır.

Victoria dönemi ki, İngiltere'nin altın çağı, Osmanlı'nın da çökmeye başladığı dönemdir. Bu dönemde, Osmanlı Devletini bir başından diğer başına dolaşan ve derinlemesine inceleyen İngiliz diplomat David Urquhart, bu ülkeyi, yani Osmanlı Devletini, ruh ve fazilet planında yaşanan bir dünya olarak tanımlıyordu. The Spirit Of The East, yani Doğu'nun Ruhu isimli kitabında, birçok yönüyle Müslüman-Türk olan Şark'ı, Garp'a örnek olarak takdim ediyordu. Batı, rönesans ve reform hareketleriyle bilimsel üstünlüğü ele geçirip maddeten güçlü hale gelince, Doğu'nun maddî ezikliği zamanla manevî bozulmaya da yol açtı. Bundan dolayıdır ki, Osmanlı'nın yıkılış sebeplerinin de iyi tahlil edilip, günümüz için dersler çıkarılması gereklidir.

Doğru Yol Partisi, liberal muhafazakâr bir parti olarak eski, eski olduğu için değil, kötü ise atılması gerektiğini; yeni, yeni olduğu için değil, iyi ise alınması gerektiğini savunur. Başta da belirttiğimiz gibi, çağdaşlık adına, hele hele Atatürkçülük ve cumhuriyet adına geçmişi karalayanlarla da geçmişe takılıp kalanlarla da hemfikir değiliz. İnsan, diğer canlılardan farklı olarak üç zaman boyutunu birlikte yaşar. Geçmişe hatıraları ve tecrübeleriyle bağlı olduğu gibi, şimdiki zamanı yaşar ve gelecekle ilgili de tasavvurları, planları, endişeleri, hesapları ve emelleri vardır. Osmanlı bizim geçmişimiz, cumhuriyet bugünümüz, inşallah, tam demokratik, kalkınmış, hür ve medenî dünyayla entegre olmuş müreffeh Türkiye Cumhuriyeti ise geleceğimiz olacaktır.

Millî Eğitim Bakanlığımıza 3,5 katrilyona yakın ödenek ayrılmış. Bunun yedide 1'e yakını -500 trilyona yakını- yatırımlara gidiyor. Buna rağmen okullarımızın, özellikle yardımcı hizmetlerinin görülmesinde, ışıklandırmasında, ısınmasında ilave ödeneğe ihtiyacımız olduğunu söylüyor Sayın Bakan. Buna katılmamak mümkün değildir. Aslî eğitim görevi kadar, eğitimi kolaylaştırıcı hizmetlerin de, mutlaka zamanında yapılması önem arz eder.

Millî eğitim sistemimizi, okulöncesi, ilköğretim, ortaöğretim, yükseköğretim ve yaygın eğitim olarak gruplandırmak geleneksel olmuştur. Şimdi, bu sıra içerisinde gidersek, okul öncesi eğitim, maalesef, ülkemizde, daha çok, çalışan anne ve babaların çocuklarını bıraktıkları bir müessese gibi anlaşılmış, daha yeni yeni eğitim sisteminin bir aşaması olarak kabul edilmeye başlamıştır. Bu anlayışın daha da ciddîyetle üzerinde durulmasında büyük yarar vardır. Okulöncesi eğitim, Türkiye'de, mutlaka zorunlu eğitimin bir parçası haline getirilmelidir.

İlköğretim konusunda son yılların en büyük tartışması, ilköğretimin 8 yıla çıkarılmasıyla ilgili konu olmuştur. Biz, Doğru Yol Partisi olarak ilköğretimin, daha doğrusu zorunlu eğitimin 12 yıla çakarılmasından da yanayız; ancak, ilköğretimin 8 yıla çıkarılmasında Zorunlu Eğitim Yasasına konan maddelerle birçok ülkede yapılanın aksine "yönlendirmesiz, kesintisiz" tabiriyle bir 8 yıllık eğitim uygulaması başlamıştır. Bu "kesintisiz" sözcüğünün literatürde bulunmadığını, Türkiye'de icat edildiğini çoğu kez söyledim, bir kere daha Yüce Mecliste dile getirmek zorundayım. Yarın zorunlu eğitimi 12 yıla çıkardığımızda da, kesintisiz zorunlu eğitim haline gelirse, dünyada ne kadar gülünç duruma düşeceğimizi burada kabul etmek bile istemiyorum.

Şimdi, bir bakınız, Sayın Cumhurbaşkanının ağzından 30 kişilik sınıflar bugün 58 kişidir. O zaman 2000 yılını telaffuz ediyordunuz; işte, 2000 yılına beş gün kaldı, zaman böyle çabucak gelir gider. Siz, şimdi, bu 30 kişilik sınıfları nasıl ortaya koyacaksınız veya koydunuz, göreceğiz. Hâlâ ortalama sınıf mevcudu 48'dir Türkiye'de. Her okula bir bilgisayar, Sayın Bakanın bütçe konuşmasında, her ilçede seçilecek iki okula bir bilgisayara indirilmiştir; ama, 2000 yılına da beş gün kalmıştır.

Şimdi, gelelim ortaöğretime; ortaöğretimde bütün beş yıllık planlara bakınız, bütün medenî ülkelerde olduğu gibi, ortaöğretimdeki öğrenci miktarının üçte 2'sinin mesleki teknik eğitime kaydırılması amacı vardır, hedefi vardır. Türkiyemizde de bu böyle. Millî Eğitim Bakanlığı, haklı olarak olayı vurgulamak için, millî eğitim şûrası düzenliyor. 16 ncı Millî Eğitim Şûrasının konusu, meslekî teknik eğitim; ama, Yüksek Öğretim Kurulu, giriş sisteminde yaptığı değişikliklerle, meslekî teknik ortaöğretime, öyle önemli bir balyoz indiriyor ki, bugün, iyi talebelerin, son iki yıldır, artık, meslekî teknik ortaöğretime müracatları bıçak gibi kesiliyor.

Yükseköğretim konusuna ayrıca geleceğim için, şimdilik yaygın eğitimle ilgili bir iki kelime söylemek istiyorum. Yaygın eğitim olayı, artık, dünyada "öğrenen toplum, öğrenen birey" adı altında ve giderek ikinci şans okulları, nonformal eğitim vesaire gibi, bütün dünyanın, toplumda bir şey bilenlerin bilmeyenlere öğrettiği ve bilmeyenlerin de mutlaka bir şey bilmek üzere efor sarf ettikleri bir kavram haline gelmiştir. Hayat boyu eğitimin, bir ölçüde, toplum ve insan için değeri giderek daha fazla anlaşılmaktadır.

Gelelim yükseköğretim kurumlarına: Bildiğiniz gibi YÖK, çok çeşitli bakımlardan eleştiriye uğramıştır; ama, Türkiye'de yeni üniversitelerin açılmasında, yükseköğretimin koordinasyonunda, Anadolu'ya öğretim üyesi gönderilmesinde, uluslararası düzeyde Türk devletlerinden onbeşbine yakın öğrencinin gelerek Türkiye'de eğitim görmesinde, Manas ve Kırgızistan'da uluslararası üniversite açılmasında büyük katkıları olmuştur. Eleştirilerin en başında Türk yükseköğreniminin yönetilmesi bakımından, YÖK'ün, özellikle son birkaç yıldır uyguladığı yönetim anlayışı gelmektedir. Bu yönetim anlayışı içerisinde, bakarsanız, büyük ölçüde, Yüksek Öğretim Kurulu kurulduğu günden son yıllara kadar birçok değişikliğe uğrayan Yükseköğretim Kanununda, bütün bu değişikliklerin temel hedefi, giderek, üniversitelere daha fazla inisiyatif vermek; belirli olağanüstü şartların gerektirdiği bir kanun olarak, 1981'de çıkan bu kanunda, giderek, üniversitelerimizi daha rahatlatıcı, onlara daha rahat bir bilim atmosferi sağlayıcı yönde değişiklikler görürsünüz. Ama, 1995'ten itibaren bu eğilimin tersine döndüğünü; giderek, tekrar merkezîleştiğini, yükseköğretimle ilgili kararların- hatta Yükseköğretim Kanununu zorlayarak- daha fazla merkezden alınmaya başladığını görürsünüz.

Bunlar arasında, özellikle üzerinde durmak istediğim iki nokta var. Bunlardan birisi, yükseköğretimin temelini teşkil eden araştırmalarla ilgili; diğeri ise, yine yükseköğretimin en önemli şartlarından birisi olan yeterli düzeyde öğretim üyesi yetiştirilmesiyle ilgili. Türkiye'deki araştırma ve geliştirmelerle ilgili kurulan millî bilimsel komisyonlar, bir anda, üniversitelerden gelen üyelerle kurulup, giderek, bilimsel dergilerin çıkarılmasıyla araştırma geliştirme faaliyetinin teşviki amaçlanırken, maalesef, 1996'da çıkarılan bir yönetmelikle, bu, değiştirilmiş ve bunların tamamının YÖK Başkanı tarafından atanması gibi bir usule getirilmiştir.

Arkasından, yine, akademik konularda en yüksek organ olan Üniversitelerarası Kurulun bu yetkisi, bir ölçüde kurulan ve 15'er kişilik iki kuruldan 12'şer üyesinin bizzat YÖK Başkanı tarafından atanan insanlara, kurullara "danışman kurullar" adı altında verilmiştir. Daha da kötüsü, yeni yükseköğretim yönetim anlayışı içerisinde, televizyonda ağlayan rektörler, istifaya zorlanan rektörler var. Daha da görülmemiş olanı -dünyada bir örnek olduğunu hatırlamıyorum, bilmiyorum, bilenler varsa lütfen hatırlatsınlar- disiplin yönetmeliğiyle akademik personelin akademik unvanlarının alınması uygulamasıdır. Ne sıkıyönetim rejimlerinde ne askerî rejimlerde ne de bu ülkenin olağanüstü hiçbir döneminde, hiçbir akademisyenin, hiçbir sebep ve bahaneyle akademik unvanı alınmamıştır. Öyle bir disiplin yönetmeliği hazırlıyorsunuz ki, disiplin suçundan dolayı bir profesörün unvanını gasp ediyorsunuz. Halbuki, ülkemizde, mahkeme kararıyla bile akademisyenin akademik unvanı alınmaz, ta ki, akademik unvanını alışında bir sahtekârlık ortaya çıkmış ise; ancak, onu da, o zaman, o unvanı veren makamlar alabilirler.

Dolayısıyla, bu tip uygulamalar, özellikle, üniversiteye giriş sisteminde yapılan değişiklikten sonra, YÖK'ün sergilediği yönetim anlayışı... Dünyanın en iyi sistemini getirmiş olabilirsiniz. Diyorsunuz ki, ben bu sistemi bu sene uygulayacağım. Bu ne demektir; bu, lise ikinci sınıftan sonra alan uygulamasına geçildiği için, kendi alanını iki sene evvel seçmiş ve bambaşka bir sistemle üniversiteye girecekmiş gibi kendisini hazırlamış olan gençlerin, bir anda, kendisini başka bir imtihanla karşı karşıya bulması demektir. Bu, 1,5 milyon insanın kazanılmış hakkını, müktesep hakkını gasp etmektir.

İlave olarak, sınav soruları çalındı bahanesiyle, bu sınavlar bir kere de ertelenmiştir. "Bahanesiyle" diyorum; çünkü, eğer, görevinizi layıkıyla yaparsanız, sınav sorularının çalınması mümkün değildir. Her yerde söyledim, tekrar söylüyorum: Sınavların, emniyet ve asayiş güçlerinin dışında, ilave olarak görevlendirilmiş olan akademisyen rehberleri vardır, akademisyen bekçileri vardır âdeta; bunlar, gözlerini sınav soruları dağıtılıncaya kadar sınav evrakından ayırmazlar, ayıramazlar. Bunlar hakkında hiçbir şey söylenmeden, sınav evrakı çalındı denildi, aradan sekiz ay geçti, hâlâ, kimin çaldığı, ne olduğu da belli değil. Sekiz sene geçse de belli olmayacaktır; çünkü, fiilen buna imkân yoktur.

Şimdi, sınavlar ertelenmiştir, bu gençler üzerinde, kazanılmış hakları yenilen bu gençler üzerinde psikolojik baskılar daha derinleşmiştir. İşin kötüsü, bu yeni sistemin en büyük avantajı olan sınav sonuçlarını öğrendikten sonra ona göre tercih yapma durumunda olan gençlerimize, bir haftacık süre verme esirgenmiştir. Sayın YÖK Başkanına toplantı sırasında soruyorlar: Bir hafta süre vermeniz mümkün olamaz mı? "Hayır, gündemimizde böyle bir şey yok" diyor.

Değerli milletvekilleri, Üniversiteler Kanunu, üniversitelerin, ekimin ilk haftasında açılacağını emreder. Bunun anlamı şudur: 1 Ekimde de açabilirsiniz, 8 Ekimde de açabilirsiniz, hiçbir kanunî sakınca yoktur. İşte, bütün üniversiteler, 1 Ekim yerine, 8 Ekimden sonra açılacak deseydiniz, o bir haftacığı bu gençlerden esirgemezdiniz, onlar da, hem ortaöğretim başarı puanlarını net bilerek hem de sınavdan aldıkları puanları net bilerek, bütün hayatlarını etkileyecek olan seçimlerini doğru yaparlardı; ama, 1,5 milyon gencin, bir o kadar ailenin sorunlarına bu kadar duyarsız kalabilme, Meclisin, siyasî partilerin bütün ricalarına rağmen duyarsız kalabilme -ve Türkiye'nin en büyük gazetesinin sürmanşetini hatırlıyorum "bu nasıl inattır" diye- bir kamu kuruluşuna, gerçekten yakışmayacak durumdur; hele, bilim ve teknolojiyi, yükseköğrenimi koordine etmekten sorumlu bir kamu kuruluşuna. (DYP, MHP ve FP sıralarından alkışlar)

Değerli milletvekilleri, ne yapılması gerekir; şimdi, bunlar üzerinde durmak istiyorum: Her şeyden evvel, Yüksek Öğretim Kurulundaki bu yönetim anlayışından, yalnız yönetim anlayışından değil, yapıdan kaynaklanan bazı sorunlar da vardır. Türkiye'de 29 üniversite varken, 24 tam zamanlı üyeden oluşan bir Yüksek Öğretim Kurulu vardı. Sonra, bu 24 kişinin 9 kişisi tam zamanlı hale getirilip diğerleri yarı zamanlı bir kurul haline dönüştürüldü. Prof. İhsan Doğramacı, 1991 yılında, bu 9 kişilik tam zamanlı ekibin yetmediğini, genişleyen üniversite sistemini yönetemediğini fark etmiş, 15 kişilik tam zamanlı yeni bir yüksek öğretim kurulu için kanun gücünde kararname çıkarmıştı; ama, kararnamenin Resmî Gazetede yayımlanması tartışmaları ve hükümet değişikliğiyle, o, kalmıştı. Şimdi yapılması gereken, mutlaka, 74'e ulaşan üniversiteler karşısında, bir ölçüde, bu yapıyı götüremeyen Yüksek Öğretim Kurulu yapısının, süratle, 9 kişilik tam zamanlıdan asgarî 12 kişilik tam zamanlıya dönüştürülmesidir.

Üçüncüsü, yükseköğretimde, özellikle üniversite açılmasına ve kampusların tamamlanmasına paralel olarak öğretim üyesi yetiştirilmeye giderek daha fazla ağırlık verilmelidir. Bugün, aşağı yukarı 48 civarında öğrencimize meslek okullarında, 35-40 civarında öğrencimize de lisans okullarında bir öğretim üyesi düşmektedir. Halbuki, dünya, bunun aşağı yukarı yarısıyla götürüyor. Yükseköğretimde bir taraftan genişleme yaparken, diğer taraftan öğretim üyesi yetiştirmeye devam etmeliyiz.

Bizim, yükseköğretimi, mutlaka donanımlı vatandaşlar yetiştirecek bir düzeye getirmedikçe, Avrupa Topluluğu içerisinde yerimizi almamız mümkün değildir. Büyük Atatürk'ün İzmir İktisat Kongresi sonunda "dünyanın her tarafında mesleğini layıkıyla icra edecek şekilde Türk çocukları yetiştirilmelidir" dediği gibi, biz, bu Avrupa rekabeti, dünya rekabeti karşısında, dünyanın her yerinde mesleğini yapacak şekilde gençler yetiştirecek gibi yükseköğretimimizi yeniden tanzim etmeliyiz, yeniden düzenlemeliyiz.

İSMAİL KAHRAMAN (İstanbul) – Efendim, konuşmacımız, bu tatkibatın böyle işlediğini bilerek, bir başka yere gittiği için yoklar. Müsaade ederseniz, bu tatbikatı sürdürüyoruz.

BAŞKAN – Aslında çalışma süremizin sonu değil, ama bu usul haline getirildi; bu doğru değil. Eğer, Genel Kurul çalışma düzenini bu esasa uyduracaksa, bu konuda da karar alınması gerekir diye düşünüyorum; ama, her şeye rağmen, bazı ihtiyaçların dikkate alınması vesilesiyle, saat 17.30’da toplanmak üzere -grup başkanvekili arkadaşlarımız bilsin- birleşime ara veriyorum.

BAŞKAN – Komisyon ve Hükümet yerinde.

İSMAİL KAHRAMAN (İstanbul) – Evet efendim.

Değerli milletvekilleri, eğitim ve kültür, her fert için olduğu gibi, her toplum için de, elbette, büyük önem arz ediyor; fakat, inancım odur ki, bizim için çok daha büyük bir anlam ifade ediyor. Eğitim tarihi ve kültür hayatı bakımından hiçbir komplekse girmeden, geçmişiyle gurur duyabilecek birileri aranıyorsa, o, elbette, biziz. Zira, geriye dönüp bir baktığımızda, sonuna geldiğimiz, geride bırakmaya hazırlandığımız bin yılda, bizim, ayrıcalıklı bir yerimiz var. Hem bu bin yıllık tarihin yapılmasında, yazılmasında, şekillenmesinde hem de başka kültürlerin ve uygarlıkların harekete geçirilmesinde İslam-Türk medeniyetinin geliştirdiği söylemlerin, yetiştirdiği düşünürlerin belirleyici bir rol oynadığı cümle âlemin malumudur. Bir yandan, doğudan, kültür, sanat, düşünce, siyaset ve iktisat tarihine dev bir miras, bir pratik bıraktık, öte yandan da, bizim ortaya koyduğumuz performans, özellikle Batı Avrupa'nın yaşadığı dönüşümleri harekete geçirdi. Bir büyük düşünür Nietzsche "Eğer İslam düşünürlerini tanımasaydık aydınlanma düşüncesi diye bir şeyi geliştiremeyecektik" diyor.

Geçmiş bin yıllık siyasî, ekonomik, kültürel, estetik haritasının çizilmesinde, şekillendirilmesinde, başlangıçta doğrudan, zamanla da dolaylı olarak en belirleyici rollerden birine sahip olmamıza rağmen bugün geldiğimiz nokta, sanki bu gerçeği gereği gibi kavrayamadığımızı ortaya koyuyor ve de gösteriyor. Geçmiş bin yılda ortaya koyduğumuz başarılı, derinlikli ve her zaman yeniden icat edilebilecek, çağdaşlaştırılabilecek birikim, deneyim, pratik ve performans, Avrupa Birliğinin kapısında bulunduğumuz bugünlerde, bize, geleceğe daha bir dikkatle ve heyecanla yürümemizin gerektiğini gösteriyor. İşte bu noktada, Kültür Bakanlığımız ve Millî Eğitim Bakanlığımızın da önemi öne çıkıyor.

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; bir ülke için kültür politikalarının üç ayağı vardır. Bunlardan birincisi, bir milletin tarih boyunca biriktirerek günümüze taşıdığı kültürel miras ve bu kültürel birikimi oluşturan millî kimlik. İkincisi, geleceğe dönük bir kültür politikası ve bu politika doğrultusunda uygulanmaya konulmak üzere hazırlanmış planlar ve programlar. Üçüncüsü ise, bu politikayı uygulamak üzere kullanılacak bütçe; yani, ekonomik kaynaklar. Maalesef, bugün için, her iki bakanlığımızda da gereği gibi bir millî politikanın üretildiğini ve yürütülebildiğini söylemekten mahrumuz.

İşte, ekranlarımız; işte, sinemamız; işte, yayın dünyamız, gazetelerimiz. Dünya çapında ses getirebilecek kaç eser üretebildik? Kültür ve sanat dünyamızı yabancı isim ve yapımlar yağmalıyor. Batı'nın klasikleri için bile değil, ne oldukları bilinmeyen pazar malları için reklam ve propaganda kartellerinin kopardıkları yaygaralarla, maalesef, eriyip gidiyoruz. Bizden olan, bizim olan değerlerimize gereği gibi baktığımız, anladığımız yok; ama, bir Millî Eğitim Bakanlığımız bir de Kültür Bakanlığımız var.

Hepimizin şapkamızı önümüze alıp düşünmemiz gerekiyor. Bu duruma içleri yanarak şahit olanlarımız dahil hiç kimse "efendim, ne yapalım, bir kültür emperyalizminin etkisindeyiz" deyip, bu hadiseyi duymazlıktan gelemez. Bu acıklı halimize her şeye rağmen direnen bir halk kitlemiz var; o da, zayıf ve cılız bir ses halinde ve de çaresiz bir durumda.

Değerli milletvekilleri, bu ülkede Yunus Emre'yi, Dadaloğlu'nu, Pir Sultan Abdal'ı, Karacaoğlan'ı ortadan kaldırmaya çalışan, yozlaşmış, sınırlı bir elit tabaka idi. Aynı anlayış Nef'ilerin, Itrilerin, Hafız Postların, Şeyh Galiplerin, Sinanların geleneğini de, maalesef, yedi bitirdi. Bunun sonunda, kimlikten ve kişilikten kaçış paniğe dönüştü. Üzülerek belirtelim ki, şimdilerde ödüller, övgüler, madalyalar bu kaçışın cazgırlarına ve en hızlılarına verilir hale geldi. Avrupa Birliğine girmeye hazırlandığımız şu günlerde, Avrupa'nın kendi kültürünü, moral değerlerini nasıl koruduğunu bir düşünmemiz gerekmiyor mu? Kimliği olmayan, başkasının arkasına takılıp giden taklitçiye kim değer verir? Bırakın değer vermeyi, kim saygı duyar?

Tarihin bize miras olarak bıraktığı müzelerimizin ve kütüphanelerimizin içler acısı durumları meydanda. Bırakınız sayılarını artırmayı, mevcutları korumaktan dahi aciziz. Paha biçilmez kıymetli eserlerimiz birer birer çalınıyor, maalesef elden çıkıyor. Gençliğimiz kültürden yoksun bir ortamda, yoz bir hayata doğru koşuyor. Gençliğimiz gereği gibi okumuyor, düşünmüyor ve de üretmiyor. İstatistikler, bize, bu acı gerçeği hep haykırıyor. Okumayan, düşünmeyen, konuşmayan, tartışmayan bir halk mı hedefliyoruz ki, düşünenleri, üretenleri, konuşanları hapislerde süründürüyoruz; yoksa, bu mudur kültür politikamız?

Değerli milletvekilleri, Osmanlı'nın 700 üncü Kuruluş Yıldönümü geldi ve geçiyor; Bakanlığımız, maalesef, dişe dokunur fazla bir şey yapamadı. Şu anda, lütfen hafızalarınızı yoklayınız, 700 üncü Yıl etkinlikleriyle ilgili, şimdilerde, her birimiz neyi hatırlıyoruz? Pekâla, bir on yıl sonra, bu yıldönümünden neleri hatırlayacağız? Çocuklarımız, torunlarımız, elli yıl, yüz yıl sonrasında neyi hatırlayacaklar; hangi faaliyet, onları, bugünle, hatta yediyüz yıl öncesiyle buluşturacak ve kaynaştıracak? Bu sene içerisinde, hiç olmazsa, Osmanlı'yı anlatan bir film yapamaz mıydık; 75 inci yılla beraber 700 üncü Yıl anısına bir üniversitesi kuramaz mıydık; ciddî bir Osmanlı ansiklopedisi çıkaramaz mıydık; bu da olmazsa, yenilenmiş bir Türk ansiklopedisi düşünemez miydik?! Bugün için, Afrika'nın küçük ülkelerinin bile birer millî ansiklopedilerinin var olduğu düşünülürse, bu durum, hepimizi rahatsız etmiyor mu?

Değerli milletvekilleri, bugün için, güzel Türkçemiz, Türk ekonomisinden daha da zavallı bir durumdadır. Bugün, başta İngilizce olmak üzere, yabancı dillerin karşısında can cekiştiren bir Türkçe'yle karşı karşıyayız. Türkçemizi bu istiladan kurtarmak için, Kültür ve Millî Eğitim Bakanlıklarımızın neler yaptıklarını öğrenmek istiyoruz. Milyonlarca dolar karşılığı banka kurtaranların, dilimiz ve kültürümüzü korumak için ne kadar imkân ayırabildiklerini de buradan tekrar duymak istiyoruz.

Özellikle, Kültür Bakanlığımızın bazı prestij eserlerinin dışında, belirli, planlı ve de programlı yayınlarını görmekten de, maalesef, aciziz. Kültür Bakanlığının eserlerinin fiyatları oldukça yüksek, özellikle Millî Eğitim Bakanlığı yayınlarıyla mukayese ettiğimiz zaman. Baskısı, özensiz ve düzensiz. Bakanlık, yayımladığı eserleri gereği gibi dağıtımdan da aciz. 62 milyonluk bir ülkenin Kültür Bakanlığı, bize gelen bilgilere göre, her eserden 3 000 -5 000 adet basıyor, bunu da satamıyor. Yayınları, bırakınız özel kitabevlerinde, Millî Eğitim yayınevlerinde bile bulabilmek pek mümkün olmuyor.

Bu arada, döner sermaye işletmesi gelirlerinin, amacı dışında, yönetmeliğe aykırı olarak kullanıldığı duyumları da bize kadar ulaşıyor. Tarihî ve kültürel varlıklarımızın korunmasında kullanılması zorunlu olan bu paraların, maalesef, birtakım yeni binaların yapımlarında kullanıldığı belirtiliyor. Böyle bir yanlış uygulamanın olup olmadığını da Sayın Bakanımızdan öğrenmek istiyoruz.

Diğer taraftan, Kültür Bakanlığı, zaman zaman belirlenmiş kriterlerle, bazı dernek ve vakıflarla işbirliğine giderek ortak çalışmalar yürütüyor. Bunlardan bir tanesi, Bakanlık ve Mimarlar Odası tarafından hazırlanan, basılan afişlerin, daha sonra, Atatürk Dil ve Tarih Kurumunca incelenmesi neticesinde, ulusal birliği zedeleyici ve ilmî eksikliği olduğu belirtilerek, dağıtımının durdurulmasıdır. Burada, devletimizin uğradığı maddî kaybın yanında, Kültür Bakanlığının içine düştüğü trajikomik durum da, elbette, düşündürücüdür. Aynı şeylerin tekrar edilmemesini arzu ediyoruz. Benzeri bir durum daha önce de yaşanmış, basılan bir kitap, arkasından toplanılmıştı.

Son olarak, Sayın Kültür Bakanımızın, bu seneki Mevlânâ'yı anma törenlerine katılmamasını, çok büyük, ciddî bir eksiklik olarak telakki ediyorum. Şu ana kadar, bütün Mevlânâ ihtifallerinden Şebi Arûs'da, kültür bakanlarımız, dünya çapındaki bu organizasyonda yer alırlardı; ama, maalesef, Sayın Kültür Bakanımız bu seneki toplantıya katılmadı. Bu konuda bir milletvekili olarak üzüntülerimi belirtiyor, hepinize saygılar sunuyorum; sağ olunuz. (FP ve MHP sıralarından alkışlar)

Hızla değişen dünyamızda, değişimin öncülüğünü, bilgi üreten toplumlar yapmaktadır; bilgiyi üretmenin yolu da, düzenli ve sağlıklı bir eğitim ve öğretimden geçmektedir. Toplumun hayat kalitesini, bilgi ve eğitilmiş insanlar belirlemektedir. Bugün, sorunlarımızı aşmaya yetecek bilgi ve tecrübeden yoksun oluşumuzun temelinde, yetersiz eğitim ve öğretim gelmektedir. Toplumu geleceğe hazırlayacak çözümler, esas itibariyle, eğitim ve öğretim alanında elde edilecek başarılardan geçmektedir. Eğitim ve öğretimde belirli hedeflere ulaşamayan toplumların, hem bugününü hem de geleceğini kurtarması imkânı yoktur.

Dünyada en dinamik sistemler, yenileşmeye açık olan sistemlerdir. Eğitim, toplumsal dinamizmin miğferi olduğuna göre, eğitim sisteminde yapılacak her değişikliğin eğitim sistemiyle bütünleşmesi ve başarıya ulaşması açısından toplumsal desteğinin olması zorunluluğu vardır. Siyasal otoritenin, toplumsal talepleri bilim potasında eritmek suretiyle, toplumsal uzlaşma çerçevesinde, eğitim sisteminde değişikliklere ve reformlara başvurması gerekmektedir. Bu süreç, açık demokratik rejimlerin karar sürecidir, gelişmiş ülkelerin dinamizminde böyle bir süreç yatmaktadır.

Çağdaş ve demokratik ülkelerde eğitim, rejimin devamlılığını sağlayan bir araç değildir. Eğitime, rejimin devamlılığını sağlayan bir araç olarak bakan, bilimi dışlayan, ideolojik kaygıyla yaklaşan ülkeler "kapalı rejim" dediğimiz antidemokratik rejime sahip olan ülkeler olup, bunlar, her alanda başarısız kalmışlardır ve çağdaş dünyanın hep gerisinde kalmışlardır.

Bu yasa, halkın talepleriyle çıkarılmış bir yasa değildir. Türkiye'de, yıllardır halka tahakküm eden antidemokratik güçler, Meclis iradesi üzerine koydukları ipotekle, halka rağmen, baskıcı ve bilimi dışlayan metotlarla, eğitim konusunu, 54 üncü hükümet döneminde Millî Güvenlik Kuruluna getirmişler. Anayasal kurum olmasına rağmen, hiçbir demokratik ülkede benzeri olmayan Millî Güvenlik Kurulunu, medyanın da sunî gündemleri eşliğinde ve despotik bir tavırla, birkısım insanların eğitim hakkının elinden alınması için paravan olarak kullanmışlardır. "Millî Güvenlik Kurulu kararları kayıtsız şartsız uygulanmalıdır, asla taviz verilmemelidir. Sekiz yıllık kesintisiz eğitim çağdaşlığın gereğidir, rejim tehlikededir, laiklik tehlikededir, laik-antilaik çatışması kapıdadır" sürmanşetlerinin sergilendiği bir ortamda, Meclis içindeki bazı siyasî partiler de, yine çeşitli işçi ve işveren konfederasyonlarının patronları ve ünlü brifinglerle bazı yargı mensupları ve Çankaya'nın iştirakiyle bir demokrasi korosu oluşturulmuş ve bu koro, medya gücüyle sesini giderek yükseltmiş; büyük sermayenin desteğiyle milletvekili pazarları kurularak yeni bir hükümet dizayn edilmiş ve sekiz yıllık kesintisiz eğitim reformu, işte bu şartlar içinde gerçekleşmiştir.

Yine, 54 üncü ve 55 inci hükümet, hiçbir zaman için demokrasi de vaat etmedi; çünkü, halka rağmen kurulmuştu; kısacası, antidemokratik cephenin hükümetleriydiler. Perde arkasındaki güçler, hükümetin kuruluşunu, imam-hatip, Kur'an kursu ve İslamî sermaye eksenine yerleştirmişlerdir. Meclis iradesini by-pass etmişlerdir. İşte, böyle bir ortamda, imam-hatip okulları kapanmış, Kur'an kursları kapanmış, çıraklık eğitimine darbe vurulmuş ve anadolu liseleri kapatılarak, sözde bir reforma imza atılmıştır.

Tek tip insan modeline endeksli üçüncü dünya modeli olan bir eğitim sistemiyle, Türkiye'nin çağı yakalaması mümkün değildir. Eğitimdeki temel hedef, özgür düşünceli, kendi başına karar verebilen, kendi toplumunun ve evrensel anlayışın ufuklarından haberdar olan, donanımlı ve yetenekli kişiler yetiştirmek olmalıdır. Türkiye, tek tip eğitim anlayışı yerine, bireye öncelik veren, özgür insanı yetiştirmeyi hedefleyen ve öğrenci, öğretmen, veli ve eğitimde beklentisi olan diğer toplumsal kesimleri de hesaba katan, renkli, çoğulcu ve katılımcı bir anlayışa geçmek zorundadır. Kısacası, kapsamlı, çağdaş bir eğitim reformuna ihtiyacımız vardır.

Zorunlu eğitimde öğrencilere tercih ve yönlendirme imkânı verilmeli, kademeli olmalı ve temeleğitimin süresi kısaltılmalıdır. Bugün, gelişmiş ülkelerde ilkokulu kısa tutma eğilimi hızla yayılmaktadır. İlkokul, sadece oyun ortamında çocuğu sosyalleştirme ve anadilini iyi öğretme dönemidir. Çocuğun psikososyal evrelerinden hareketle, eğitimi planlamak ve okul çatısını bilimsel gerçekler üzerine bina etmemiz gerekmektedir. Genel eğitimde çocuğu uzun süre tutmanın, çocuğu donduracağı, gelişmesini önleyeceği, bugün, hemen hemen, bütün gelişmiş ülkeler tarafından kabul edilen bir olgudur.

Bedensel, zihinsel ve ruhsal özellikleri nedeniyle normal eğitim sisteminden yararlanamayan çocuklarımız için, özellikli eğitim imkânlarının yaygınlaştırılmasına ihtiyaç vardır. Bu alanda hizmet veren özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarının faaliyetlerinin de desteklenmesine ihtiyaç vardır.

Din eğitimi, bir eğitim konusu olmanın ötesinde, bir demokrasi ve insan hakları konusudur. Din ve vicdan hürriyetinin en geniş alanını kapsayan bireyin dinini öğrenme ve öğretme hakkı, ülkemizde, özgürlükçü, demokratik bir ülkede olması gereken sınırlar içinde değildir; hatta, din eğitimi konusunda elde edilen demokratik kazanımlardan geriye bile gidilmiştir. Din eğitimi konusunda zihniyet bulanıklığının, çağdışılığın ve totaliter anlayışın gerçek anlamda yansımış olduğu bir tabloyu, Sayın Başsavcının parti kapatma iddiasındaki ifadelerinde görmemiz mümkündür. Başsavcının "din eğitiminin, laik ve demokratik düşünebilen vatandaş yetiştirilmesinin önünde en önemli engel olduğunu, her demokratik devletin, bazen anayasa ve yasalarla hüküm koymak suretiyle, bazen de yüksek mahkeme içtihatlarıyla din eğitimini denetim altında bulundurduğunu, milyonlarca çocuğun dinî eğitim görerek düşünce yapısının ve eğitime göre şekillenmesine rıza gösteren bir devletin laik devlet olamayacağını" ifade ederek demokrasiden bahsetmesi, bu ülkedeki zihniyet bulanıklığının en tipik örneğidir.

Üniversitelere gelince: Üniversite, insana, üniversiter düşünce metodolojisinin öğretildiği kurumlardır. Üniversiter düşünce, dogmalardan, önyargılardan soyutlanarak doğruya, gerçeğe, hakka ulaşmaya matuf düşünmeyi ifade etmektedir. Üniversiteler, insana, belli bir düşünce modelinin, belli bir hayat felsefesinin kabullendirildiği kurumlar değildir. Üniversiteler, belli bir dünya görüşünün, bulundukları ülke devletinin benimsediği resmî ideolojinin insanlara kabullendirilmesi amacı güdemezler; doğruya, gerçeğe ve hakka ulaşma uğruna, insana, her şeyi sorgulayabilme, tartışabilme imkânının sunulduğu kurumlardır. Şüphesiz, bu tanımlamalar, demokratik bir devletin demokratik bir üniversitesi için geçerli tanımlamalardır; ama, Türkiye'nin üniversiteleri, 12 Eylül ürünü olan ve antidemokratik yetkilerle donatılmış bulunan YÖK elinde, maalesef, totaliter bir anlayışla yönetilmektedir. Belli hayat ve kıyafet tarzının dayatılması, dayatmalara boyun eğmeyenlerin eğitim haklarının gasbedilmesi, YÖK'ün birincil görevi olmuştur. Temel hak ve hürriyetlerin gasbedilmesinde, 55 inci ve 56 ncı hükümetler, maalesef, YÖK ile birlikte aynı yarış içinde olmuşlardır. YÖK, şu anda, otonom bir yapıya sahiptir; hükümetlerden de bağımsızdır. Davul hükümetlerin üzerindedir; ama, maalesef, tokmak YÖK'ün elindedir. Antidemokratik tüm icraatlar hükümetlere fatura edilmektedir ve hükümetler de, acziyetin doruğunda yaşamaktadır. YÖK'ün, kalkınma planlarında olduğu gibi, aslî fonksiyonuna çekilmesi gerekmektedir; yani, koordinasyonu sağlamaktan sorumlu bir organ haline getirilmesine ihtiyaç vardır.

YÖK Başkanının da, Anayasaya göre sorumsuz olan Cumhurbaşkanınca atanması, hem Anayasanın özüne hem hukuk devleti anlayışına hem de çağdaş, demokratik ülkelerin uygulamalarına ters düşmektedir. Bu nedenle, YÖK Başkanı ve üyelerinin, Parlamentoya karşı sorumlu olacak şekilde, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından seçilmesine ihtiyaç vardır. Yine, aynı şekilde, üniversite rektörlerinin de, demokratik bir tarzda, tek dereceli seçimle, üniversite öğretim üyeleri tarafından ve dekanların da, ilgili fakülte öğretim üyeleri tarafından seçilmesi noktasında gerekli düzenlemelere acilen ihtiyaç vardır.

Devlet üniversiteleri ile vakıf üniversiteleri arasındaki dengesizliklerin giderilmesi konusunda acil tedbirlerin alınması gerekmektedir. Yine, ülkedeki devlet üniversitelerinin, uluslararası üniversitelerle yarışabilmesi için gerekli tedbirlerin alınmasına ihtiyaç vardır.

Bugün, gerek ortaöğretimde gerekse yükseköğretimde en önemli problemlerden biri, eğitim görevini yerine getiren üniversite öğretim üyelerinin ve öğretmenlerin almış oldukları ücretlerdir. Bu ücretler, maalesef, Türkiye'de ağırlaşmış olan ekonomik şartlar çerçevesinde oldukça gülünçtür. Bugün için öğretmenlerin ücretine baktığımızda, maalesef, Türkiye'de araştırma sonuçlarında ortaya konan yoksulluk sınırında, bir bakıma, 4 kişilik bir ailenin sadece mutfak masrafı olan 180 milyon liralık bir rakam olduğunu düşünecek olursak, öğretmenlerimize verilen ücret, onların yaşam şartları karşısında ne kadar zor durumda bulunduklarının en önemli göstergesidir. Dolayısıyla, eğitim sektöründeki tüm ücretler konusunda ciddî iyileşmelere ihtiyaç vardır.

Bugün, hepimizin bildiği gibi, Türkiye'nin bütçesi tamamıyla faize endekslenmiştir; ama, bir de, bunun üzerine uygulanan yanlış ekonomik ve malî politikalar sonucunda, Türkiye'nin malî problemleri ağırlaşmış ve gerçekten, Türkiye'deki hükümetler görevini yapamaz hale gelmiştir.

Ülkemizde, öğretmen dağılımı homojen değildir. Büyük şehirlerde ve şehir merkezlerinde öğretmen yığılmasına rağmen, kırsal bölgelerimizde öğretmen eksikliği devam etmektedir. Çankaya Lisesinde ihtiyacın 2 katı öğretmen varken, Anadolu'daki liselerin birçoğunda, ders saati esasına göre, ihtiyacın üçte 1'i öğretmen vardır. Bu nedenledir ki, lise son sınıf öğrencilerinin üniversiteye girme ortalaması Türkiye'de yüzde 20 iken, Rize'de ve Anadolu'nun birçok ilinde yüzde 5 seviyesindedir.

12 nci maddenin mahiyeti, her ne suretle olursa olsun, üniversitelerden ilişkileri kesilen öğrencilere sınav hakkı verilmesidir; yani, bir af değil bir hak verilmesidir. Kimse bilmeden sınıf geçmeyecek, sınavda başarılı olan ya sınıf geçecek veya devam hakkı sağlayacaktır; ama, anlayamadığım husus, bu madde metni gayet net olmasına rağmen, İstanbul Üniversitesinin Sayın Rektörü, siyasî ve maksatlı, yanlış bir yorumla, sanki, Türkiye Büyük Millet Meclisi bu tasarıyı geçirmekle Anayasayı, kanunları, Atatürk ilke ve inkılaplarını, laik cumhuriyeti ihlal etmiş gibi milletvekillerini kınama cüretini göstermiştir! (ANAP, MHP, FP ve DYP sıralarından alkışlar) Anlamsız ve talihsiz bildiriyi hazırlayıp senatoda onaylatmış, daha sonra, Marmara Bölgesindeki bazı rektörlere de imza attırmak suretiyle, Türkiye Büyük Millet Meclisi Anayasa ve Millî Eğitim Komisyonları üyelerine fakslamış ve ayrıca kamuoyuna duyurmuştur. İşte, bildiri...

Bildiri metninde, âdeta, komisyonların ve milletvekillerinin yetkilerini kendine göre belirlemiş, tanzim etmiş ve ilave görevler vermiştir. Ayrıca, Türkiye Büyük Millet Meclisinin çıkardığı kanunların Anayasaya uygunluğunun denetim yetkisini de kendisine almıştır. Bu duyuruları burada okuyup, zamanınızı almayacağım; ancak, kurumların yetkileri nedir, Türkiye Büyük Millet Meclisinin kurumlarla konumu nedir, bu konuda, bu kürsüden, duyuruya imza koyan sayın rektörlere seslenmek istiyorum:

Demokratik hukuk devletinde, bütün kurumların görev ve yetkileri anayasa ve kanunlarla belirlenmiştir. Her kurum kendi alanında verilen görevleri yapmakla yükümlüdür. Anayasamızın 6 ncı maddesinde "hiçbir kimse veya kuruluş, kaynağını Anayasadan almayan bir yetkiyi kullanamaz" denildiği halde, bu sorumsuz duyuruların hangi yetkiyle kaleme alındığını anlamak mümkün değildir. (MHP ve FP sıralarından alkışlar)

Af metninde laikliğe aykırı hiçbir ifade yoktur. Esasen, bu metni ferdileştirmek, Anayasamızın eşitlik ilkesine aykırı olacağı gibi, birkaç sayın rektörün dışında kamu vicdanını da rahatsız edecektir. Sayın Rektör, metindeki "her ne suretle olursa olsun uzaklaştırılanlar" ifadesinden rahatsız olmuştur. Kanaatimce, bu da yönetmeliklerin farklı uygulanması alışkanlığından kaynaklanmaktadır.

Ders yılı başında yönetmeliklerin adil uygulanmasıyla, kız öğrencilerin başörtüsüyle, erkek öğrencilerin kulağında küpe, uzun saçına toka takarak, top sakal veya tel sakalla derse girmeleri yasaklanmıştı. Bu uygulama iki gün sonra keyfî olarak değiştirilip, Türk geleneklerine, Türk kültürüne aykırı, erkek öğrencilerin tel sakalla, top sakalla, küpeyle derse girmeleri serbest bırakılmış; ancak, başörtüsü simge olarak kullanılıyor gerekçesiyle yasak devam ettirilmiştir. Bu mudur yönetmeliğin uygulaması?! İşte, bu, çifte standart; işte, bu, keyfiliktir. (ANAP, MHP, FP ve DYP sıralarından alkışlar)

Başörtüsü simge oluyor da, tel sakal, tek kulağa küpe simge olmaz mı?! Bana göre bunlar da simgedir. (ANAP, MHP, FP ve DYP sıralarından alkışlar) Başörtüsü istismar ediliyorsa, istismarcıları tespit etmek, onlarla mücadele etmek yerine, inancı gereği başörtüsü takanların hepsini irticacı ilan etmek, başörtülü olan yüzde 80 Türk kadınına saygısızlıktır. (ANAP, MHP, FP ve DYP sıralarından alkışlar) Bunun adına “pire için yorgan yakma” denir. Buna, kimsenin hakkı yoktur. Avrupa Birliğine girme sürecinde, artık, ülke gündeminden bu tür tartışmaların çıkarılması lazım.

Büyük Atatürk "Türkiye Cumhuriyetinin temeli kültürdür ve millî kültürümüzü muasır medeniyet seviyesinin üzerine çıkaracağız" ifadeleriyle, milletimizin üstün başarılara, sağlam temeller üzerine oturmuş, dinamik ve etkili bir kültür anlayışıyla ulaşabileceğini belirtmiş bulunmaktadır. Bu tespitler, Büyük Atatürk'ün, geniş ufuklu, tarihsel ve stratejik değerlendirmelerinin bir ürünü ve sonucudur.

Ortaasya'dan dalga dalga gelen göçlerle Anadolu'yu yurt tutup, Avrupa'nın içlerine kadar uzanan ve üç kıtada büyük bir devlet kuran Türk Milletinin, ulusal varlığını, binlerce yıldır, bütün zorlukları aşarak devam ettirebilmesinin sebebi, bu gerçeğe dayanmaktadır. Bu gerçek, Büyük Atatürk'ün ifade ettiği kültür temelidir ve köklere bağlı kalarak, köklerden kopmadan, fakat, dogmaların tuzağına düşmeden, çağın gereklerine uygun, dinamik bir kültür politikasıyla, Türkiye Cumhuriyetinin, daima ileriyi hedefleyen bir kültür anlayışını benimsemesini ve uygulamasını öngörmektedir.

Diğer taraftan, Türk Ulusu, bin yıldan beri de, Anadolu'daki, geçmiş tüm uygarlıkların mirasçısı ve koruyucusudur.

Kuşkusuz ki, bir toplumun kendini en iyi şekilde tanıması sağlam bir eğitimle mümkündür. Eğitimin içeriğinde tarih, sanat ve kültür birikimini ve bilincini sağlamak, ulusal değerlerin pekişmesi ve güçlü bir şekilde gelecek kuşaklara aktarılması için de önemlidir. İnsanların ve toplumun kendilerini daha iyi tanıması, ancak böyle mümkün olabilir.

Kültür Bakanlığı olarak, çok uzun bir tarihsel sürecin yarattığı kültür değerlerimizi, ulusal barışın, iç huzurun ve kardeşliğin bir ortak paydası olarak değerlendiriyoruz; çünkü, tarihten gelen hoşgörü ve dayanışma duygularımız, ülkemizdeki farklı özellikleri barıştıran ve bağdaştıran niteliklere sahiptir. Bu denklemde, farklı olana hoşgörüyle bakmak nasıl gerekliyse, farklı olanın kendi farklılığını bir üstünlük ve baskı aracı olarak kullanmaması da o ölçüde zorunludur. Havrayı, kiliseyi ve camiyi aynı mekânda yan yana bulundurabilen bir ulusun, bugün, teferruat olarak görülmesi gereken bazı konular üzerinde uzlaşamaz bir görüntü vermesi, doğru değildir. Bu, özelliklerimizi yeterince tanımadığımızı göstermektedir. Oysaki, Anadolu'nun ve Türk Ulusunun manevî mimarlarının başında yer alan Hacı Bektaş Veli, Mevlânâ ve Yunus Emre, asırlarca öteden hepimize "önce kendinizi tanıyın" diye seslenmektedir.

Kültür birikimleri, toplumsal ve bireysel yaratıcılığın da temelini teşkil etmektedir. Sanatta, toplumsal faaliyetlerde ve yaşamda yaratıcılık, ulusal zenginliği belirleyen en önemli unsurlardır. Alt kültür gruplarındaki farklılıklar, bu nedenle, kültürel zenginliğe de katkıda bulunmaktadır. Ancak, bütün bu farklılıkların, daha üstün bir birikim olan ulusal kültürün zenginleşmesine katkı sağlaması, alt kültürlerin çatışmasına fırsat vermeyen, bu alt kültürleri bir siyaset ve rant aracı olarak görmeyen, hoşgörülü ve uzlaşmacı ulusal politikaların uygulanmasıyla mümkündür. Kültürel alanda, kem söz, kılıçtan daha derin yaralar açabilir. Dolayısıyla, proje üreten, tartışmaların odak noktasına halkın refahını taşıyan gelişmiş bir demokrasinin yaratılması, din, inanç, ırk, mezhep, cinsiyet gibi kültürel değerleri sömüren bir yüzeysel ve ilkel demokrasi sınıflamasından kurtulmanın en önemli ve emin yolu olarak görülmelidir.

Bu noktada, Amasaya Milletvekili Sayın Akif Gülle'nin konuşmalarına bir başka örnek olması açısından -benzerliği açısından demiyorum- bir ara, köşe yazarlığı yapan bir eski kültür bakanının, Sayın Fikir Sağlar'ın, 17 Ağustos 1999 tarihli Milliyet Gazetesindeki yazısını şu cümleyle bitirdiğini ifade ediyorum; benim Hacı Bektaş törenlerine katılmamam nedeniyle, şu cümleyle yazısını bitiriyor: "İki yıldır katılmayarak bu inanca sıcak bakmadığını açıkça belirten Kültür Bakanı varken ve ülke, “dün, dündür” anlayışıyla yönetilirken, tabiî ki, unutulur." Şimdi, aynı çerçevede Sayın Akif Gülle de, benim Mevlânâ törenlerine katılmamamı, Sayın Fikri Sağlar'ın, sanki, bu katılmamayla, bizim, Alevî-Bektaşî kültürüne karşı olmamız gibi, Mevlânâ'ya da karşı olduğumuz şeklinde bir iddiayı veya o şekilde bir anlatımı dile getirdiler.

AKİF GÜLLE (Amasya) – Bir eksiklik olarak ifade ettim.

KÜLTÜR BAKANI M. İSTEMİHAN TALAY (Devamla) – Oysaki, devlet yaşamında, istediğiniz zamanda bazı programlara katılamama gibi bir durum doğmaktadır. Özellikle, bir Sayın Devlet Bakanımızın orada bulunduğunu dikkate alırsak; ayrıca, bizim, her türlü maddî ve manevî desteği o törenler için verdiğimizi ifade edersek ve bu arada, Devlet Tasavvuf Müziği Topluluğumuzun, Sayın Ahmet Özhan Başkanlığında, bu törenlerde Kültür Bakanlığı kurumu olarak gerekli görevleri üstlendiğini belirtirsek ve bir adım daha ileri giderek, Mevlânâ Celâleddin Rûmî'nin Divanı Kebir'i, bu kitaptan, Türkçeden İngilizceye olarak, 5 tanesi benim zamanımda çevrildi -bu, Amerika'da satılıyor- 4 tanesi de çıkmak üzere. Bizim "kim olursan, ne olursan gel" diyen Mevlânâ'ya gitmememizin altında başka bir amaç aramak mümkün değildir. (Alkışlar)

Çağdaş yönetim anlayış ve tekniğinde, kültür, yaratıcılığın olduğu kadar, kalkınmanın da bir aracı olarak değerlendirilmektedir. Kişilerin ve toplumların uzun birikimlerinin bir ürünü olan kültür, kalkınma olgusunun dengesini, sürekliliğini ve başarısını yaratan en önemli faktördür. Ekonomik refah, kuşkusuz ki, demokratik rejimin güçlenmesine, derinlik kazanmasına da katkılar sağlar. Bütün kurumlarıyla beraber sağlıklı işleyen bir demokrasi, toplumsal barışın da güvencesidir. Dolayısıyla, sanata, eğitime ve kültürel gelişmeye yönelik olarak yapılacak bütün yatırımlar, kendisini, en kısa zamanda ve çok büyük katmadeğerlerle, topluma, huzur, barış, uzlaşma, sağlam bir demokrasi rejimi, kalkınma ve toplumsal yaratıcılık olarak geri yansıtır.

Marmara ve Düzce’deki deprem felaketleri ulusça büyük acılar yaşamamıza yol açmıştır. Bu nedenle, birçok etkinliğimizi erteledik ve sınırlandırdık. Böyle çok önemli bir depremde, oradaki kurumlarımızda görevli arkadaşlarımızın, o depremin büyük acılarını yaşarken; sabah gidip, akşam, yani hiç uğramadan görev yapan bazı müşavirlerin, orada, o arkadaşlarımıza destek olacak şekilde görevlendirilmelerini, herhalde, onlara yönelik özel bir durum olarak değil, bir görevin gereği olarak, deprem felaketinin bir sonucu olarak yorumlamak da mümkündür diye düşünüyorum.

Halk Kültürlerini Araştırma Genel Müdürlüğümüzün düzenlediği; Yörüklerde yerleşik kültür ve yörük şehirleri, Hacı Bayram Veli sempozyumu, ozanlık geleneği içinde Aşık Veysel’in yeri ve Türk kültürüne katkıları, uluslararası geleneksel tiyatro festivali gibi etkinlikler, ülkemizin kültür birikimlerine, bunların korunmasına ve yaşatılmasına bakanlığımızca verilen önemi ortaya koymaktadır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Türk Dili Konuşan Ülkeler Kültür ve Sanat Teşkilatı TÜRKSOY'la ortak çalışmalarımız devam etmektedir. 30 Kasım-1 Aralık 1999 tarihlerinde, Türk Dili konuşan ülkeler kültür bakanları Ankara'da toplanmıştır ve ilişkilerimizin ve bağlarımızın güçlenmesi bakımından çok önemli bir vesile teşkil etmiştir. Bu yıl Bursa'da, Türk Dili konuşan ülkelerden gelen ressamlar buluşması ve İstanbul'da karikatürcülerin buluşması bu şekilde gerçekleştirilmiş, sergilerle bu ilişkiler çok güçlü bir hale getirilmiştir.

Bu arada, web sitemizin açıldığını ve 4 dilde 10 000 sayfaya ulaştığını; bunun, aynı zamanda, Türk kültürünü ve Türkiye'yi tanıtan bir proje olduğunu da burada bilgilerinize sunmak istiyorum.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 2,5 yıla yaklaşan görev süremde, Kültür Bakanlığında, toplumun geneline eşit hizmet götürmeye gayret eden, kültürümüzü ve millî değerlerimizi korumak için çaba sarfeden ve bu doğrultuda bakanlık imkânlarını en verimli şekilde kullanmaya çalışan, geçmişiyle barışık, gelecekten umutlu, laik, demokratik cumhuriyetin ve Atatürkçü düşüncenin temel ilkelerine uygun, çağdaş kültür politikalarını kararlılıkla uygulayan bir çizgi takip edilmiştir; 2000 yılında da aynı kararlılık devam edecektir.

Sözlerimi tamamlarken, Ulusal Kurtuluş Savaşımızın gazi kenti Gaziantep'in düşman işgalinden kurtuluşunu yürekten kutluyorum. Ayrıca, Şahin Bey Anıtının yapılmasına her türlü desteği vereceğimizi burada ifade ediyorum. Ayrıca, istiklalimizin şairi büyük edebiyat ve kültür adamı Mehmet Akif Ersoy'u, ölümünün 63 üncü yıldönümünde saygıyla anıyorum ve 27 Aralık 1999 tarihinde Kültür Bakanlığı Millî Kütüphane salonunda saat 15.00'te bir anma toplantısı düzenlediğimizi burada sizlerin bilgilerinize sunuyor, hepinizi saygıyla selamlıyorum. (Alkışlar)

MİLLÎ EĞİTİM BAKANI METİN BOSTANCIOĞLU (Sinop) – Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; bugün, Yüce Meclisimiz, çok güzel bir tablo daha sergilemektedir. Fikir birliğiyle, Türk millî eğitiminin geldiği yerden daha iyiye götürülebilmesi için, çok güzel fikirler, öneriler söylenmektedir. Katkılarından dolayı, bütün milletvekillerine, bütün gruplara teşekkür ediyorum.

Kendi millî değerlerini kavramış ve davranış haline getirmiş, kendisiyle barışık, toplum değerlerini benimsemiş, toplumla barışık, çağdaş uygarlık değerlerini kavramış, dünyayla barışık insan ve yurttaşlar yetiştirmek, hedefimizdir. Öğrenmeyi bilen, sorumluluk riski alabilen, karar verme yeteneği gelişmiş, geçmişini ve gününü doğru yorumlayan ve geleceğini buna göre planlamasını bilen, grup çalışmasına önem veren, insanlarla sağlıklı iletişim kurabilen, sevgi, saygı ve hoşgörü anlayışına sahip, teknolojiyi, sadece alan ve kullanan değil, üretebilen ve satabilen niteliklere sahip bireyler yetiştirmek hedefimizdir. Bu hedeflere ulaşabilmek için, Bakanlığımız, 21 inci Yüzyılın eşiğinde, eğitimin her kademesinde çağdaş bir yapıya ulaşabilmek ve okullaşma oranını, Avrupa Birliği ve OECD ülkeleri başta olmak üzere gelişmiş ülkelerin ölçütleri düzeyine çıkarmak için, çalışmalarımıza hız verilmiştir.

Sizlere bir kitap dağıttık; konuşma metnimi de sunuşumu da yazılı olarak sundum. O nedenle, izin verirseniz, birtakım bilgi eksikliğinden ya da biz o bilgileri ulaştıramadığımızdan, birtakım milletvekili arkadaşlarımın burada dile getirdikleri konularda görüşlerimi açıklamak istiyorum.

Sayın milletvekilleri, bu, Millî Eğitim Bakanlığının uzun zamandır üzerinde çalıştığı bir modeli size açıklama fırsatını vermiştir. Bugüne kadar, okullarımız, müdürlerimiz tarafından yönetilmekteydi. Şimdi, demokratik bir yönetim kurulu oluşturmuş bulunuyoruz. Bu yönetim kurulu, okul müdürü veya bir müdür yardımcısı, öğretmenler arasından seçilmiş iki öğretmen, veliler arasından seçilmiş iki veli, öğrenciler arasından seçilmiş iki öğrenci, varsa okulun derneği ve vakfının temsilcileri, bölgenin seçilmiş kişileri, muhtarı, gerekirse, belediye başkanını temsilen bir kişi ve sivil toplum örgütlerinin temsilcilerinden oluşan bir yönetim kuruludur. Böyle bir yönetim kurulu, okulla çevreyi birleştirecektir. Böyle bir yönetim kurulu, demokratik yapısıyla birçok problemi okulda çözecektir.

Bu yönetim kurulunun dışında, bir de eğitim bölgeleri oluşturmuş bulunuyoruz. Eğitim bölgelerimiz, çok sayıda okulun bulunduğu bir bölgeyi veya bir ilçeyi kapsamaktadır; örneğin, Sinop. Sinop'ta, bizim, bir okullar caddemiz vardır; başlangıçta bir ilköğretim okulu, sağda ilköğretim okulu, karşısında endüstri meslek lisesi, Atatürk lisesi, anadolu lisesi, öğretmen lisesi, ticaret lisesi, endüstri meslek lisesi; bir ucundan bir ucuna okul; işte, bu, bir eğitim bölgesidir. Bunlar bir arada olmayabilirler; o ilçe, bir eğitim bölgesidir.

Biraz önce sözünü ettiğim demokratik yapılı okulların yönetim kurullarından seçilecek bir müdür, seçilmiş iki veli, öğrenciler arasından seçilmiş iki öğrenci, yine, muhtarlar arasından veya belediyeyi temsilen seçilmiş kişiler, dernekler, vakıfların temsil edileceği bir kurul. İşte bu kurulların işleyişi, halkımızı, eğitimin içine sokacaktır. Bu nedenle, okullarımız ve eğitim bölgelerimiz, sadece okul olmanın dışında, bir de kültür merkezi haline gelecektir. Bu uygulamayı başlattık; basın yayın organlarında çıktı; genelgesini de yayınladık.

Toplam kalite yönetimi anlayışı çerçevesinde, bugüne kadar, merkez ve taşra örgütünden 274 yönetici, 892 okul müdürü, 12 yaygın eğitim enstitüsü yöneticisi ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinden 13 yönetici olmak üzere, 1191 yönetici, Eğitimde Toplam Kalite Yönetimi Seminerine katılmıştır. Toplam kalite yönetimi konusunda Türkiye'de "ulusal kalite hareketi" adıyla bilinen KalDer (Kalite Derneği) tarafından başlatılan kampanyaya biz de bakanlık olarak katıldık ve bu konudaki iyi niyet bildirgesi protokolünü de Kal-Der'le birlikte imzaladık. Bu konuda, daha geniş bilgi, sizlere dağıtmış olduğum Millî Eğitim Bakanlığı "2000 Yılında Millî Eğitim" adlı kitabımızın 109 ve 111 inci sayfalarında vardır.

Sayın milletvekilleri, bildiğiniz gibi, bu proje Dünya Bankasıyla birlikte, Dünya Bankası kredisiyle yürüttüğümüz bir projedir. Bu nedenle birtakım gecikmelere neden olmuştur; ancak, temel eğitim kapsamında birinci fazda 80 il ve her ilçede en az 2 ilköğretim okuluna bilglisayar sınıfı kurulması için sınıflarda gerekli düzenlemeler yapılmıştır. Sözleşmeler imzalanmış ve 120 günlük süreler verilmiştir. Bunun 30 günü geçti; inanıyorum ki, mart ayı içerisinde bu bilgisayarları dağıtmış olacağız en az 2 okula; ancak, bu yetmemektedir. 2 451 ilköğretim okuluna 2 837 bilgisayar dağıtılması yetmemektedir. Bu ay içerisinde, 2 451'den sonraki, 3 000 ilköğretim okuluna daha bilgisayar sınıfı kurulması için okullar belirlenmiş, temel eğitim programı sonunda 15 000 bilgisayar kurulacak hale gelmiştir. Yani, o projenin, Dünya Bankasıyla birlikte yürüttüğümüz projenin ikinci fazı başlamıştır.

Sayın Sait Açba’nın "4306 sayılı Yasa halkın talebini yansıtmıyor, hukukî değildir, zorlamıdır" sözünü bir haksızlık olarak görüyorum. 4306 sayılı Yasa Türk Milletinin Yüce Meclisinden geçmiş bir yasadır. Buna karşı olanlar, Anayasaya aykırı olduğunu söyleyenler Anayasa Mahkemesine başvurmuş, Anayasa Mahkemesi de bu talebi reddetmiştir. Artık, bir daha 4306 sayılı Yasanın, sekiz yıllık kesintisiz zorunlu eğitimin diretme olduğunu, dayatma olduğunu söylemek bir haksızlıktır, bir insafsızlıktır. (DSP sıralarından alkışlar)

Sayın milletvekilleri, 23 Nisan 1997 tarihli Hürriyet Gazetesinden bir kupürü yanımda getirdim; bakın, ne diyor: "Çiller'in dün, Başbakanlıkta Millî Eğitim Bakanı Mehmet Sağlam ve Bakanlık bürokratlarıyla toplantıdan sonra yaptığı açıklamada, formülü, sekiz yıllık temel eğitim, aralıksız ve kesintisiz olacaktır. Sekiz yıl, herkes okuyacaktır. Sekiz yılın üstüne bir ihzarî, hazırlık sınıfı olacak, ondan sonra liseler veya meslek okulları olacak. Meslek okulları daha önem kazanacak. Meslek okullarından mezun olanlar, mezun olduklarında hem iş bulabilme imkânına sahip olacaklardır."

Bugün, bir gazetenin bilim ve teknik ekinde "Türk Millî Eğitimi ve gençlik Avrupa Birliğine çoktan girdi" başlığı var. Bu başlık doğrudur, bu haber doğrudur; çünkü, bendeniz, 11 Ocak 1999 tarihinde Bakan olduktan sonra, Avrupa Birliğinden 3 toplantıya davet edildim. Bunlardan biri, Kore-Seul'de 26 Nisan ve devamı günlerindeydi. Meslekî ve teknik eğitimi konuştuk. Haziran 1999'da, Macaristan'da, Budapeşte'de Avrupa Birliği eğitim bakanları toplantısı.

Yine, bu ayın içerisinde, 2-3 Aralık 1999 tarihlerinde, Strasbourg'da, Avrupa Birliği, Güney Avrupa ülkeleri eğitim bakanları toplantısına çağrıldık. Bu toplantıda da Türkiye'yi temsil ettik. Bu toplantının konusu da, meslekî ve teknik eğitimdi. Bu toplantıda üç oturum yapıldı. Oturumun birinde, eğitim konusunda ülkeler ne yapıyorlar, bunu anlattılar. Biz, sekiz yıllık eğitim sistemimizde -artık kesintili, kesintisiz demek istemiyorum- okullaşmayı anlattık. Ne kadar okul yaptığımızı, ne kadar derslik yaptığımızı, fizikî yapılanmayı yeterli görmediğimizi, teknolojiyle donatmaya başladığımızı, öğretmen yetiştirmede, asla ve asla, eğitim fakülteleri veya fakültelerin öğretmen yetiştiren bölümlerinin dışında öyle gelişigüzel öğretmen alımı yapmadığımızı, yapmayacağımızı, kararlı olduğumuzu anlattık.

Sokrates Projesi. Bu, temel eğitim projesidir.

MİLLÎ EĞİTİM BAKANI METİN BOSTANCIOĞLU (Devamla) – En son katıldığım toplantıda, Güneydoğu Avrupa eğitim bakanları toplantısında, Türkiye, Yunanistan, Bulgaristan, Makedonya, Bosna - Hersek, Slovenya, Romanya, Macaristan vardı. Gördük ki, eğitim bakımından, biz, bu ülkelerin hepsinden ilerideyiz ve bu, bize telaffuz edildi; telaffuz edildiği tarih, 2 - 3 Aralık 1999'dur.

MEHMET SAĞLAM (Kahramanmaraş) – Efendim, sekiz yıllık zorunlu eğitimle ilgili...

Sayın Bakanımız, bir gazete kupüründen, Sayın Çiller'in, benimle birlikte "sekiz yıllık kesintisiz eğitim sürecektir" dediğini okudular. Şimdi, gazete kupürü ne yazıyor, o, gazetecinin kendi takdiridir; ama, gerek 53 üncü hükümetin gerek 54 üncü hükümetin programını tetkik buyururlarsa Sayın Bakan, her iki programda da Doğru Yol Partisi iktidar ortağıdır ve Millî Eğitim Bakanlığı Doğru Yol Partisinin uhdesindedir. Sekiz yıllık kesintisiz eğitimin uygulanmasında yönlendirmenin esas olduğu, orada açıkça yazılıdır; bütün beyanatlarımız da bu yoldadır. Bunun bu şekilde düzeltilmesinde yarar var. Daha sonra yaptığımız bütün açıklamalarda da, yönlendirmenin gerekli olduğunu her seferinde söylemişizdir.

Değerli milletvekilleri, bakınız, Birleşmiş Milletler her yıl bir rapor yayınlar; bunun adı “Human Development Report”tur; yani, İnsan Gelişimi Raporudur. Burada, ülkelerin eğitimde yakalaşmış oldukları seviye, sağlık, insan hakları, hatta, o ülkede kullanılan kâğıt miktarı vesaire gibi kıstaslar esas alınır. Geçen yıl, Türkiye, 174 ülke arasında 69 uncu sıradaydı; fakat, üzülerek belirteyim ki, 1999 yılında, Türkiye, tam 17 basamak birden düşerek 86 ncı sıraya düşmüştür. Paraguay, Fiji, Gürcistan, Romanya ve Bulgaristan, bu anlamda gösterdikleri çabalardan dolayı bizim önümüzdedirler; en azından, bu bir yıllık süre itibariyle. Dolayısıyla, değerli milletvekilleri, başta da söylediğim gibi, meseleyi olduğu gibi ortaya koyarsak, problemi daha iyi teşhis etmiş olur ve çözümü için de çok daha kalıcı, akılcı şeyler yapmış oluruz diye düşünüyorum.

Bizim genç bir nüfusumuz var. 65 milyonluk Türkiye'nin 35 milyonu, 30 yaşın altındaki nüfustur ve öğretim çağında olan, öğretim altında olan 15 milyon gencimiz vardır. Londra Üniversitesinde, Avrupa Birliğiyle ilgili bir konferansa katılmıştım. Orada, Yahudi asıllı bir İngiliz profesör kalkıp "zinhar, Türkiye'yi Avrupa Birliğine almayın; çünkü, eğer, Türkiye'yi Avrupa Birliğine alırsanız, Avrupa'yı çekirge afeti istila eder" dedi. Bu çekirge afetinden kastı şuydu: 35 milyonluk genç nüfus... "Eğer, kapıları açarsanız, bunlar, âdeta, Avrupa'yı istila eder" demişti. Genç nüfusumuz bizim için çok büyük bir değerdir, çok büyük bir potansiyeldir. Bu genç nüfusun bir de sağlıklı olduğunu, bir de eğitimli olduğunu düşünün; Türkiye'nin önünde duracak güç olmaz bu durumda.

Değerli milletvekilleri, bilgiyi disketlere depolamanız mümkündür. Compact diskler var; bir kütüphane dolusu bilgiyi bir compact diske yükleyebilirsiniz; ancak, eğitim verildiği zaman, o bilgilerin insanda bir yaşama biçimine dönüşmesi lazım, o bilgilerin özümsenmesi lazım. Eskilerin tabiriyle, ilmiyle amel edilen nesillerin oluşturulması, yetiştirilmesi için, Millî Eğitim Bakanlığımızın millî öğretim bakanlığından kurtarılması lazım. Millî Eğitim Bakanlığı, ismi gibi, gerçekten eğitim yaptıran bakanlık olmalıdır.

Bir uçak yolculuğu esnasında, ben, Türkiye'deki insan hakları ihlallerinden söz edince, Sayın Millî Eğitim Bakanımız dediler ki: "Biz, okullara, çok yakında, insan hakları dersi koyacağız." Ben de espri yaptım, dedim ki: "Sayın Bakanım, zaten Türkiye'de bunca ahlaksızlığın sebebi, okullarda ahlak dersinin olmamasıdır." Yıllardan beri okullarda ahlak dersi vardır. Bugün, bankaların içini boşaltanlar, o köşe dönenler, binbir türlü ahlaksızlığı bu toplumun önünde pervasızca sergileyen insanlar, ahlak dersi almadıkları için bunu yapmıyorlar ki... Derim ki, gelin, eğitimi, gerçekten, gençlerimize bilgiyi özümseten, onlarda bilgiyi bir yaşama biçimi haline getiren bir düzeye getirelim.

Taşra üniversitelerimize önem verilmesi gerekiyor. Taşra üniversitelerine binalar yapılıyor, gerçekten masraflar yapılıyor, yatırım bütçesinden ciddî masraflar yapılıyor; ama, öğretim üyesi açısından ciddî sıkıntılarımız mevcuttur. Sayın Millî Eğitim Bakanımız, Sayın YÖK Başkanımız buradayken, onlara da, bunu, özellikle söylemek istiyorum. Gerçekten, bugün, taşra üniversitelerinde "gelişme güçlüğü ödeneği" adı altında üniversite öğretim üyelerine bir ödenek ödenmektedir. Bu ödenek, 15 Ocak itibariyle sona ermektedir. Bunun, mutlaka yükseltilmesi ve ivedilikle Bakanlar Kurulunun gündemine getirilmesi gerekmektedir.

Ayrıca, olağanüstü hal bölgesindeki öğretmenler Türk Hava Yollarıyla seyahat ederken yüzde 50 indirimli uçak biletinden yararlanıyorlar; ama, maalesef, üniversite öğretim üyeleri bu haktan yoksundur. Onlara da bu hakkın getirilmesi mutlaka gereklidir.

Millî Eğitim Bakanlığındaki bir uygulamadan söz edeceğim. Bildiğiniz gibi, teftiş mekanizması, müfettişlik mekanizması, pedagojik bir rehberlik mekanizmasıdır aslında. Teftiş, tabiî ki, orada aksayan, eksik, aksak tarafların tespiti için de gereklidir; ancak, üzülerek söyleyeyim ki, eski bir teftiş kurulu başkanımızın ifadesiyle, ülkemizde, özellikle Millî Eğitim Bakanlığında teftiş mekanizması, bir jurnal mekanizmasına çevrilmiştir. Bunun, özellikle göz önünde bulundurulması ve teftiş mekanizmasının, gerçekten teftiş mekanizması haline döndürülmesi gerekmektedir.

Kültür Bakanımıza buradan seslenmek istiyorum. Bakın, biz, çok fazla kitap okuyan bir ülke değiliz; çok az kitap okuyan bir ülkeyiz. Bu görsel iletişim araçları, televizyonlar, âdeta bizim nesillerimizi esir aldılar. Değerli milletvekilleri, bakın, yapılan bir araştırmaya göre, Türkiye'de bir Türk vatandaşının günde ortalama televizyon seyretme oranı 7 saat 20 dakikadır. 60 yıllık vasatî bir ömürde 20 yılımız uykuda geçiyor. Bu durumda, 20 yıl da televizyonun başında geçiyor. Eğer bugün televizyonlarımız gerçekten çok ciddî, okul gibi eğitim yapan televizyonlar olsaydı, belki bunun yine mahzuru olmazdı. Ciddî, kaliteli yayın yapan televizyonlarımız vardır, bunları tenzih ediyorum; ancak, birçok televizyon kanalımızın, magazin kültürünün esas alındığı, tavernacı bir zihniyetle yayın yaptığını biliyoruz. Dolayısıyla, bunların toplumumuza çok daha faydalı olmadığı kanaatindeyim. Yazılı kültürden mahrum olan, kitaptan mahrum olan, kitap okumayan bir toplumun iflah olması mümkün değildir.

Evet, her tarafta okullarımız vardır, çocuklarımız okula gitmektedir; ama, bu okulların standardı nedir, bu okulların kalitesi nedir; gerçekten, Avrupa Birliği ülkeleriyle yarışacak, onlarla at başı gidecek düzeyde bir eğitim yaptırabiliyor muyuz? Dünyada en az yabancı dil öğrenen, en az yabancı dil bilen ülkeler arasındayız. Doğu Avrupa ülkelerindeki insanların büyük bir çoğunluğu, bu konuda bizden çok çok daha ileridedir, Ortadoğu ülkeleri bizden çok daha ileridedir. Suudi Arabistan'a, İran'a gidiyorsunuz; sokaktaki vatandaş, meramını anlatacak kadar İngilizce, Fransızca vesaire biliyor. Bu konuda, biz, ciddî bir sıkıntı içerisindeyiz.

Üniversitelerimizdeki KPDS uygulaması... Değerli milletvekilleri, bakın, bendeniz, KPDS sınavlarına birkaç kere giren ve yüksek puanlar alan bir kardeşiniz olarak bu konuda bir sıkıntım yok; ancak, üniversite öğretim üyelerinin önüne KPDS sınavları bir bariyer olarak, bir engel olarak getiriliyor. Bir üniversite öğretim üyesinin yabancı dil bilmesi elbette gereklidir; ancak, KPDS uygulaması, gerçekten, İngilizlerin bile geçmekte zorluk çekebilecekleri bir uygulamadır. Dolayısıyla, bu KPDS meselesindeki aksaklıkların giderilmesi gerektiğini düşünüyorum. Bunu da huzurlarınızda belirtiyorum.

Şimdi, sorular bölümüne geçiyoruz.

Burada, Sayın Kültür Bakanımızdan, bir hususta, özel bir isteğimiz olacak. Biliyoruz katkı sağlayacak; ama, bu katkının miktarının 50 milyara kadar ulaşmasını özellikle istirham ediyoruz; çünkü, gerek Gaziantep Valiliğimiz gerekse Şahinbey Kaymakamlığımız, bu konuda, epeyce mesafe aldı. O arada, Türkiye Büyük Millet Meclisi Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu Başkanlığı da 15 milyarlık bir katkı sağladı kendi ölçeğinde.

BAŞKAN – Diğer arkadaşları da biraz düşünelim Sayın Üstünbaş.

Niğde Millî Eğitim Müdürü, geçici görevlendirme, yolluk ve harcırah almaya devam edecek midir ve Niğde'de öğretmen kıyım ve tayinleri devam edecek midir?

Niğde Üniversitesinde, üniversitenin başında bulunan Ramazan Taşdurmaz, siyasî bir partiden aday olmuştur. Bu zat, Niğde'nin bütün haklarını gasp etmiştir. Bütün bir Niğde halkını karşısına almış ve aynı zamanda da, ailesine üniversitenin bütün ihalelerini peşkeş çekmiş ya da kendilerine temin etmiştir. Dolayısıyla, Niğde Üniversitesi soyulmaktadır. Mahallî basın, kendisine "hırsız" damgasını vurarak_ Uzun zaman almasına rağmen, mahkemeye verecek cesareti gösterememiştir; aksine, yapmış olduğu her yolsuzlukta, kendisinin Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in yakın arkadaşının damadı olduğunu söyleyerek bu yolsuzluklarını yüzsüzce devam ettirmektedir. YÖK Başkanı Sayın Gürüz'e soruyorum:Acaba, bu şahsı tanıyor musunuz, yoksa, o da sizin şirketinizin yönetim kurulu üyesi mi?

BEKİR ONGUN (Aydın) – Sayın Başkan, aracılığınızla, Kültür Bakanımıza ve Millî Eğitim Bakanımıza şu sorularımı sormak istiyorum:

BAŞKAN – Teşekkür ederiz Sayın Ongun.

Malatya'da, şu anda, sınıf öğretmeni ve branş öğretmeni olarak 200'e yakın öğretmen ihtiyacı vardır. Bu durum Vali ve İl Millî Eğitim Müdürü tarafından Bakanlığa bildirilmesine rağmen, hâlâ bir tedbir alınmamıştır. Malatya'yı ziyaretimizde, bir köyümüzden altıncı sınıf öğrencisi, başta matematik olmak üzere, anabranş öğretmenlerinin olmadığını, gelecek yaşantısında eğitim yetersizliğinin yaratacağı olumsuzlukların vebalini kimin üstleneceğini bizlere yöneltmiştir. Aynı soruyu, Sayın Bakanıma da, ben, buradan yöneltmek istiyorum.

3. Her yıl düzenlenen Hacı Bektaş Veli'yi anma törenleri sırasında, Türkiye'nin ve dünyanın her yerinden insanlar gelmekte, Hacıbektaş İlçemiz, bu insan seline hizmette yetersiz kalmakta, insanlar perişan olmaktadır. Törenlerin, büyük hünkâr Hacı Bektaş Veli'nin büyüklüğüne yakışır şekilde düzenlenmesi için bir projeniz var mıdır; yoksa, bir proje hazırlamak gerekmez mi?

Sayın Kültür Bakanım, Bakanlığınız bürokratları, sivil toplum teşkilatları ve alt komisyonumuz son iki aydır çok verimli bir çalışma yaparak telif hakları yasasındaki değişiklikleri, ülke menfaatlarına ve dünya standartlarına uygun hale getirmiştir. Bilhassa bu konuda bürokratlarınıza teşekkürlerimi bir borç biliyorum.

3. Vatanımızın bütünlüğüne, devletimizin üniter yapısına düşmanca saldıran, devlet güvenlik mahkemeleri tarafından toplanan 9 CD'ye telif hakkı ödenmiş midir?

Bu arkadaşlarımız, isterlerse bakanlarımıza yazılı olarak başvurabilirler.

Şimdi, kamu personeli dil sınavı, (KPDS) dediğimiz sınavlar devlet lisan sınavıdır. Bu sınav sonucunda yabancı dil tazminatı alabilmek için sınava giren kamu görevlilerinin, 100 üzerinden 70 puan almaları gerekir. Başka bir deyişle, KPDS'den 70'den aşağı not alanların yabancı dil bilmediği, Türkiye Cumhuriyetinin kabul ettiği bir husustur. Doçentlik için kabul edilen alt sınır da 70'tir; doktoraya giriş için ise, hiçbir yabancı dil engeli yoktur. Doktora yeterlik sınavını başarmış sayılmak için aranan şartlardan biri de, KPDS'den 60 puan almaktır. Devletin yabancı dil bilmediğini kabul ettiği bir kişinin ise, doktora ve doçentlik gibi akademik unvanları almasını, istemesini haklı bulmuyorum. Bir kamu kuruluşunda 70 puanın altında alan kişiye "siz yabancı dil bilmiyorsunuz" diyeceğiz; ama, akademik unvan peşinde olan bir kişiye "sen yabancı dil biliyorsun" demenin eşitlik kurallarına da aykırı olduğuna inanıyorum. Kaldı ki, akademik çalışma yabancı dili gerektirir.

Söz ücretten açılmışken Sayın Bozkurt Yaşar Öztürk'ün sorusuna cevap vereyim. Öğretmen personel yasasına, ayrı bir yasaya, Devlet Personel Yasasının dışında ne kadar gerek olup olmadığı konusunda düşünmemiz gerekiyor. Aksi halde, öğretmen personel yasası, doktor personel yasası, mühendis personel yasası gibi yasalar olacaktır. O nedenle, kaldı ki, bizim, Millî Eğitim Bakanlığı olarak böyle bir hazırlığımız var; bunu sunabilirim.

Sayın milletvekilim, Niğde'de partizan tayinler olduğunu söylüyorsunuz. Somut olaylar ve konular verirseniz, biliniz ki, gereğini yaparım. Niğde Üniversitesinde belirtilen olay soruşturma konusudur. Belki herkes her şeyi söyler; ancak, hiç kimse, Millî Eğitim Bakanlığında yargı kararları uygulanmıyor diyemez; hiç kimse, yargı kararı uygulandıktan sonra hiçbir haklı sebep olmadan alınıyor diyemez.

477 451 öğretmen var. İl müdürlerinden 38 dava söz konusu; göreve iade 14, bu davalar nedeniyle görevden alınan 8. Müdür yardımcılarından dava sayısı 121 -bunlar devam eden davalar, dönemimde açılmış davalar değil- iade 74, davası haksız bulunarak görevden alınan 56. Şube müdürü; dava sayısı 116, iade 76, görevden alınan 54. İlçe müdürü; dava sayısı 296, iade 117, görevden alınan 116. Şube müdürü; dava sayısı 265, iade 137, görevden alınan 99.

KÜLTÜR BAKANI M. İSTEMİHAN TALAY (İçel) – Sayın Üstünbaş'ın Kayseri Kültür Sarayıyla ilgili sorusunu şöyle yanıtlamak istiyorum: Belli bir aşamaya gelmiştir. Önemli bir ihtiyaçtır. Şu andaki rakamlara göre, bitmesi için 1,5 trilyon lira daha paraya ihtiyaç vardır. Önümüzdeki yıllarda daha hızlandırarak bir çalışma programını gündeme getireceğimizi burada belirtiyorum; ama, bitiş tarihi konusunda bir şey söylemem şu anda mümkün değil.

Sayın Mükerrem Levent'i eğer kırdıysam özür diliyorum; çünkü, ödenek imkânı olmadığı için böyle bir sonuç doğduğuna inanıyorum. Başka taleplerinde, imkânlarımız ölçüsünde yardımcı olduğumuzu kendileri biliyorlar; ama, bu uyarılarını memnuniyetle karşılayarak, 2000 yılı için, müzenin iyileştirilmesi açısından, bazı ödenekleri oraya aktarma konusunda gayret içinde olacağız.

Sayın Taşkın'ın, Nevşehir Özel İdaresine ören yeri gelirlerinin verilmesiyle ilgili isteğini şöyle yanıtlamak istiyorum: Birçok ilde ören yerleri gelirleri, özel idareler tarafından amaçları dışında kullanılmıştır, köy yollarının yapımında veya köye hizmet açısından. Elbette, onlar da gerekli hizmetlerdir, yatırımlardır; ama, bizim zaten Bakanlık olarak sıkıntımız, Kültür Bakanlığı bütçesinin çok sınırlı olması ve kaynaklarımızın darlığı nedeniyle üzerimize düşen görevleri yapma noktasında zorlanmamızdan kaynaklanıyor. Dolayısıyla, bunun Nevşehir özel idaresine verilmesi söz konusu değildir. Buradan elde edilen kaynaklar, genel anlamda, kültür hizmetleri için, restorasyon hizmetleri için kullanılmaktadır; Nevşehir'de de bu tip yatırımlara öncelik verilmektedir.

Sayın Öztürk'ün telif haklarıyla ilgili sorduğu sorulara detaylı bir biçimde yazılı olarak yanıt vereceğim; ama, bu konuda, hakikaten, Bakanlığımız -özellikle, değerli komisyon üyelerimizin ve Sayın Başkanın da çok önemli destekleri ve çalışmalarıyla- bu yasayı, en çağdaş bir biçimde hazırlama konumundadır ve yakında, Türkiye Büyük Millet Meclisine intikal edecektir.

BEKİR SOBACI (Tokat) – Karar yetersayısının aranılmasını istiyoruz.

BEKİR SOBACI (Tokat) – Pusulalar dahil mi?

A – C E T V E L İ

Kodu A ç ı k l a m a L i r a

BAŞKAN– Kabul edenler... Etmeyenler...

BAŞKAN– Kabul edenler... Etmeyenler...

A – C E T V E L İ

Dış Proje Kredilerinden Ertesi

A – C E T V E L İ

Kodu A ç ı k l a m a L i r a

BAŞKAN– Kabul edenler... Etmeyenler...

115 Okuliçi Beden Eğitimi, Spor ve İzcilik 2 726 000 000 000

Kabul edilmiştir.

Sayın milletvekilleri, saat 20.00'de toplanmak üzere, birleşime 15 dakika ara veriyorum.

b) Galatasaray Üniversitesi 1998 Malî Yılı Kesinhesabı

A – C E T V E L İ

Kodu A ç ı k l a m a L i r a

111 Yüksek Öğretim Kurulu 3 969 200 000 000

999 Dış Proje Kredileri 10 000 000 000

Türü A ç ı k l a m a L i r a

2 Vergi Dışı Normal Gelirler 5 980 000 000

— Genel Ödenek Toplamı : 2 780 278 002 000

Kodu A ç ı k l a m a L i r a

BAŞKAN — Kabul edenler... Etmeyenler...

Türü A ç ı k l a m a L i r a

BAŞKAN — Kabul edenler... Etmeyenler...

Ankara Üniversitesi 2000 malî yılı bütçesinin bölümleri kabul edilmiştir.

— İptal Edilen Ödenek : 254 749 835 000

B – C E T V E L İ

A – C E T V E L İ

Kodu A ç ı k l a m a L i r a

111 Eğitim ve Öğretim Hizmetleri 15 263 500 000 000

BAŞKAN — Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Türü A ç ı k l a m a L i r a

BAŞKAN– Kabul edenler... Etmeyenler...

— Genel Ödenek Toplamı : 16 408 924 009 000

Dış Proje Kredilerinden Ertesi

Kodu A ç ı k l a m a L i r a

999 Dış Proje Giderleri 10 001 000 000

Türü A ç ı k l a m a L i r a

Katkısı 59 290 002 000 000

Hacettepe Üniversitesi 2000 malî yılı bütçesinin bölümleri kabul edilmiştir.

BAŞKAN — Hacettepe Üniversitesi 1998 malî yılı kesinhesabının bölümlerine geçilmesini oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

(A) cetvelinin genel toplamını okutuyorum:

Kanunlar Ger.Ertesi Yıla

(B) cetvelinin genel toplamını okutuyorum :

Hacettepe Üniversitesi 1998 malî yılı kesinhesabının bölümleri kabul edilmiştir.

A – C E T V E L İ

Kodu A ç ı k l a m a L i r a

Türü A ç ı k l a m a L i r a

BAŞKAN — Kabul edenler... Etmeyenler...

Yıla Devreden : 1 098 288 000

A – C E T V E L İ

Kodu A ç ı k l a m a L i r a

BAŞKAN — Kabul edenler... Etmeyenler...

BAŞKAN — Kabul edenler... Etmeyenler...

Türü A ç ı k l a m a L i r a

BAŞKAN — Kabul edenler... Etmeyenler...

BAŞKAN — Kabul edenler... Etmeyenler...

BAŞKAN– İstanbul Üniversitesi 1998 malî yılı kesinhesabının bölümlerine geçilmesini oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Karar yetersayısı maalesef yoktur efendim

b) Galatasaray Üniversitesi 1998 Malî Yılı Kesinhesabı

— Genel Ödenek Toplamı : 39 531 889 621 000

A – C E T V E L İ

Kodu A ç ı k l a m a L i r a

Kabul edilmiştir.

Türü A ç ı k l a m a L i r a

3 Özel Gelirler, Hazine Yardımı ve Devlet

BAŞKAN — İstanbul Teknik Üniversitesi 1998 malî yılı kesinhesabının bölümlerine geçilmesini oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

— İptal Edilen Ödenek : 363 485 855 000

A – C E T V E L İ

Kodu A ç ı k l a m a L i r a

BAŞKAN — Kabul edenler... Etmeyenler...

Türü A ç ı k l a m a L i r a

Kabul edilmiştir.

— Genel Ödenek Toplamı : 7 940 369 424 000

B – C E T V E L İ

BEKİR SOBACI (Tokat) – Fazlasıyla var efendim. (DSP sıralarından gürültüler)

BAŞKAN – Efendim, olmaz; 20 isim tespit etmeden olur mu?..

Sayın Mehmet Ali Şahin, Sayın Yakup Budak, Sayın Bülent Arınç, Sayın Bekir Sobacı, Sayın Suat Pamukçu, Sayın Mehmet Batuk, Sayın Ahmet Nurettin Aydın, Sayın Rıza Ulucak, Sayın Mehmet Ergün Dağcıoğlu, Sayın Ahmet Derin, Sayın Sait Açba, Sayın Musa Demirci, Sayın Nurettin Aktaş, Sayın Süleyman Metin Kalkan, Sayın Osman Aslan, Sayın Mahmut Göksu, Sayın Mehmet Bekâroğlu, Sayın Eyyüp Sanay, Sayın Özkan Öksüz, Sayın Alaattin Sever Aydın.

b) Galatasaray Üniversitesi 1998 Malî Yılı Kesinhesabı

A – C E T V E L İ

Kodu A ç ı k l a m a L i r a

BAŞKAN — Kabul edenler... Etmeyenler...

BAŞKAN — Kabul edenler... Kabul etmeyenler...

Türü A ç ı k l a m a L i r a

BAŞKAN — Kabul edenler... Etmeyenler...

BAŞKAN– Kabul edenler... Kabul etmeyenler...

BAŞKAN– Marmara Üniversitesi 1998 malî yılı kesinhesabının bölümlerine geçilmesini oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Marmara Üniversitesi 1998 Malî Yılı Kesinhesabı

— Yılı tahsilatı : 14 660 871 180 000

A – C E T V E L İ

Kodu A ç ı k l a m a L i r a

Türü A ç ı k l a m a L i r a

2 Vergi Dışı Normal Gelirler 107 188 000 000

Mimar Sinan Üniversitesi 2000 malî yılı bütçesinin bölümlerine geçilmesini oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

A – C E T V E L İ

Kodu A ç ı k l a m a L i r a

BAŞKAN — Kabul edenler... Etmeyenler...

Türü A ç ı k l a m a L i r a

BAŞKAN — Kabul edenler... Etmeyenler...

BAŞKAN– Kabul edenler... Etmeyenler...

Kanunlar Ger.Ertesi Yıla

— Yılı tahsilatı : 3 630 388 377 000

A – C E T V E L İ

Kodu A ç ı k l a m a L i r a

999 Dış Proje Kredileri 100 000 000 000

Türü A ç ı k l a m a L i r a

Katkısı 42 202 800 000 000

BAŞKAN — Ege Üniversitesi 1998 malî yılı kesinhesabının bölümlerine geçilmesini oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Ege Üniversitesi 1998 Malî Yılı Kesinhesabı

— Yılı tahsilatı : 20 317 416 536 000

A – C E T V E L İ

Kodu A ç ı k l a m a L i r a

Türü A ç ı k l a m a L i r a

Katkısı 33 657 102 000 000

BAŞKAN — Dokuz Eylül Üniversitesi 1998 malî yılı kesinhesabının bölümlerine geçilmesini oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Dokuz Eylül Üniversitesi 1998 Malî Yılı Kesinhesabı

Dokuz Eylül Üniversitesi 1998 malî yılı kesinhesabının bölümleri kabul edilmiştir.

A – C E T V E L İ

Kodu A ç ı k l a m a L i r a

111 Eğitim ve Öğretim Hizmetleri 9 087 850 000 000

Türü A ç ı k l a m a L i r a

BAŞKAN — Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

A – C E T V E L İ

Kodu A ç ı k l a m a L i r a

Kabul edilmiştir.

B – C E T V E L İ

Türü A ç ı k l a m a L i r a

Kabul edilmiştir.

— İptal Edilen Ödenek : 284 403 867 000

A – C E T V E L İ

Kodu A ç ı k l a m a L i r a

Kabul edilmiştir.

Türü A ç ı k l a m a L i r a

2 Vergi Dışı Normal Gelirler 223 315 000 000

BAŞKAN — Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

— Genel Ödenek Toplamı : 15 755 388 714 000

Dış Proje Kredilerinden Ertesi

A – C E T V E L İ

Kodu A ç ı k l a m a L i r a

999 Dış Proje Kredileri 1 000 000

Türü A ç ı k l a m a L i r a

Katkısı 26 682 516 000 000

BAŞKAN — Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

BAŞKAN — Selçuk Üniversitesi 1998 malî yılı kesinhesabının bölümlerine geçilmesini oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Selçuk Üniversitesi 1998 Malî Yılı Kesinhesabı

Kanunlar Ger.Ertesi Yıla

A – C E T V E L İ

Kodu A ç ı k l a m a L i r a

Türü A ç ı k l a m a L i r a

Katkısı 17 714 592 000 000

BAŞKAN — Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

BAŞKAN — Akdeniz Üniversitesi 1998 malî yılı kesinhesabının bölümlerine geçilmesini oylarınıza sunuyorum : Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Akdeniz Üniversitesi 1998 Malî Yılı Kesinhesabı

Kanunlar Ger.Ertesi Yıla

A – C E T V E L İ

Kodu A ç ı k l a m a L i r a

BAŞKAN– Kabul edenler... Etmeyenler...

Türü A ç ı k l a m a L i r a

Katkısı 19 504 151 000 000

BAŞKAN – Erciyes Üniversitesi 1998 malî yılı kesinhesabının bölümlerine geçilmesini oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Erciyes Üniversitesi 1998 Malî Yılı Kesinhesabı

Kanunlar Ger.Ertesi Yıla

(B) cetvelinin genel toplamını okutuyorum:

A – C E T V E L İ

Kodu A ç ı k l a m a L i r a

111 Eğitim ve Öğretim Hizmetleri 8 018 350 000 000

Türü A ç ı k l a m a L i r a

BAŞKAN — Kabul edenler... Etmeyenler...

(B) cetvelinin genel toplamını okutuyorum:

A – C E T V E L İ

Kodu A ç ı k l a m a L i r a

111 Eğitim ve Öğretim Hizmetleri 15 535 180 000 000

Türü A ç ı k l a m a L i r a

BAŞKAN — Kabul edenler... Etmeyenler...

Çukurova Üniversitesi 1998 malî yılı kesinhesabının bölümleri kabul edilmiştir.

A – C E T V E L İ

Kodu A ç ı k l a m a L i r a

Türü A ç ı k l a m a L i r a

Kabul edilmiştir.

Kabul edilmiştir.

B – C E T V E L İ

19 Mayıs Üniversitesi 1998 malî yılı kesinhesabının bölümleri kabul edilmiştir.