DÖNEM : 21 CİLT : 21 YASAMA YILI : 2

2. – Emniyet Genel Müdürlüğü 1998 Malî Yılı Kesinhesabı

1. – Petrol İşleri Genel Müdürlüğü 2000 Malî Yılı Bütçesi

2. – Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 1998 Malî Yılı Kesinhesabı

2. – Orman Bakanlığı 1998 Malî Yılı Kesinhesabı

TBMM Genel Kurulu saat 11.00’de toplanarak üç oturum yaptı.

24 Aralık 1999 Cuma günü saat 11.00’de toplanmak üzere, Birleşime 23.58’de son verildi.

Erzincan Gaziantep

1. – Malatya Milletvekili Yaşar Canbay’ın, Malatya İl Merkezinde Fırat ve Beydağı Adında İki İlçe Kurulması ve Mevcut Yeşilyurt ile Battalgazi İlçe Belediyeleri de Dahil Edilmek Suretiyle Malatya Büyükşehir Belediyesi Kurulması Hakkında Kanun Teklifi ve İçtüzüğün 37 nci Maddesine Göre Doğrudan Gündeme Alınma Önergesi (2/328) (S.Sayısı : 299) (Dağıtma Tarihi : 24.12.1999) (GÜNDEME)

3. – Türk Ceza Kanununun ve Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunun Birer Maddesinde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı ve İçişleri Komisyonu Raporu (1/556) (S.Sayısı : 304) (Dağıtma Tarihi : 24.12.1999) (GÜNDEME)

4. – Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanuna Bir Geçici Madde Eklenmesi Hakkında Kanun Tasarısı ve İçişleri Komisyonu Raporu (1/590) (S.Sayısı : 305) (Dağıtma Tarihi : 24.12.1999) (GÜNDEME)

5. – Hatay Milletvekili Namık Kemal Atahan’ın, personel alımı ve atamalarına ilişkin Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanından sözlü soru önergesi (6/368) (Başkanlığa geliş tarihi : 23.12.1999)

Yıldırım Akbulut

BAŞKAN – Komisyon?.. Yerinde

Tur üzerindeki görüşmeler bittikten sonra, soru sahipleri, ekrandaki sıraya göre, sorularını yerinden soracaklardır.

Gruplar adına: Doğru Yol Partisi Grubu adına, İstanbul Milletvekili Sayın Hayri Kozakçıoğlu, Konya Milletvekili Sayın Mehmet Ali Yavuz; Fazilet Partisi Grubu adına, Bursa Milletvekili Sayın Faruk Çelik, Kütahya Milletvekili Sayın Ahmet Derin; Anavatan Partisi Grubu adına, Tekirdağ Milletvekili Sayın Enis Sülün, Aydın Milletvekili Sayın Cengiz Altınkaya; Milliyetçi Hareket Partisi Grubu adına, Tokat Milletvekili Sayın Hüseyin Balak, Denizli Milletvekili Sayın Salih Erbeyin, Isparta Milletvekili Sayın Mustafa Zorlu, Giresun Milletvekili Sayın Mustafa Yaman ve Gümüşhane Milletvekili Sayın Bedri Yaşar; Demokratik Sol Parti Grubu adına, Manisa Milletvekili Sayın Cihan Yazar, Ordu Milletvekili Sayın Hasan Fehmi Konyalı, İstanbul Milletvekili Sayın Ziya Aktaş, Balıkesir Milletvekili Sayın Güven Karahan.

Vatandaşımızın, sokağa çıkmadan, evinde otururken dahi kendisine hitap eden hizmetlerle başlar İçişleri Bakanlığı görevleri. Yani, her yerde can güvenliğinin sağlanması, asayişin, huzurun temini, trafikten tutun da nüfus hizmetlerine kadar, sahil güvenlikten tutun da belediye hizmetlerine, köylere, muhtarlara kadar çok geniş bir hizmet dağılımı; bir de, bunun yanında, esas özelliği, vatandaşla çok fazla ilişkide bulunan bir hizmet özelliği vardır. Vatandaş trafikteyken, sokaktayken, yürürken, maça giderken, toplantıya giderken, yurtdışına giriş çıkış yaparken, doğarken, ölürken daima İçişileri Bakanlığı hizmetleriyle karşı karşıya kalır.

Tabiî, bu kadar hizmetle, bu kadar girift şekilde vatandaş-devlet ilişkisinin artması, zaman zaman tenkitlere, zaman zaman hoş olmayan olaylara da neden olabilir. Burada önemli olan husus, devlet-vatandaş ilişkisinin bu kadar yoğun olduğu bir bakanlığın tüm personelinin çok iyi yetiştirilmesi gereğidir. Bu nedenle, İçişleri Bakanlığı, polisinden, amirinden, müdüründen, valisine, kaymakamına kadar her türlü elemanını, bugünkü çağdaş devlet anlayışına göre, bugünkü insan hakları, bugünkü özgürlükler anlayışına göre yetiştirmeli ve ona göre vatandaşın karşısına, hizmete sunmalıdır; ancak, bu yetiştirme de yetmez. Şimdi, devletimizin, tüm kurumlarıyla birlikte, yeni bir devlet anlayışına hazır olması lazım.

Dünyada gelişen yeni bir devlet anlayışı vardır. Bu devlet anlayışı, devleti daha küçülten, hantallıktan uzaklaştıran ve devleti daha belirli hizmetlere doğru yönlendiren bir devlet anlayışıdır. Bakın, bu konuda, büyük filozof Peter Drucker ne diyor: "Neredeyse ikiyüz yıl süreyle devlet ne yapmalı diye hararetle tartıştık; devlet ne yapabilir diye hemen hiç sormadık. Devletin sınırları ve işlevi giderek daha çok tartışma konusu olacaktır." Yine, aynı şekilde, Wilson, "20 nci Asrın ilk yıllarında özgürlük tarihi, devletin gücünü artırmanın değil, aksine, devletin güç ve yetkilerini sınırlamanın tarihidir" diyor. Bunu, pek çok arkadaşımız, bu kürsülerde dile getirdi; biz de "devlet küçülmeli" diyoruz. Yani, devlet, daha belirli yetkilere doğru dönmeli; yani, devlet ile vatandaş ilişkisi birçok yerde azalmalı.

Büyük Lider, Önder Atatürk bundan yetmiş sene önce "prensip olarak devlet, ferdin yerine kaim olmamalıdır, fertlerin inkişafına mâni olmamalıdır, kesin zaruret olmadıkça piyasalara karışmamalıdır" diyor. İşte, bu, bugünkü, liberal ekonomi dediğimiz, bugünkü, devleti küçültmek dediğimiz olayın, Büyük Devlet Adamı Atatürk tarafından bundan yetmiş yıl önceki tarifidir.

İşte, bizim de, artık, bu olayı gerçekleştirmemiz için, devletimizi yeniden yapılandırmamız lazım. Devleti yeniden yapılandırmak ne demek? Devleti yeniden yapılandırırken, merkezî yönetim ile mahallî idare, yerel yönetimlerin birlikte ele alınmasıdır. Şimdi "yerel yönetimler reformu, reformu" diye hep konuşuyoruz. Evet, bunu kısa zamanda yapmalıyız; ama, platforma ve teraziye yerel yönetimlerle birlikte, mutlaka, merkezî yönetimi de koymalıyız, merkezî yönetimin yetki ve görevlerini de koymalıyız. Merkezî yönetim ile yerel yönetimleri birlikte değerlendirmemiz lazım.

Yıllardan beri söylenir, merkezî idarenin yetkileri devredilsin. Şimdi, merkezî idarenin yetkileri kime devredilsin?.. Eğer, merkezî idarenin yetkilerini, taşradaki merkezî yönetimin oradaki ajanlarına, oradaki şubelerine devredersek, devletçiliği veya merkeziyetçiliği, o zaman, Ankara'dan alıp il merkezlerine taşımış oluruz. Yetkinin tamamının il merkezlerine toplanması, devletin hantallığını kurtarmaz. O halde, merkezî yetkileri taşradaki idare birimlerine, taşradaki mahallî idarelere, belediyelere, özel idarelere devrederken, toplum örgütlerini ve en çok da meslek odalarını kesinlikle unutmamamız lazım.

Size bir örnek vereyim: Kahvehane ruhsatını, İçişleri Bakanlığının polisi, valisi ve kaymakamı verir. Niye kahvecilerin kendi meslek odaları vermez?.. Yetkiyi onlara verelim, ruhsatı onlar versinler. Eğer, ruhsat verme işleminde yanlışlıklar olursa, işte o zaman devlet ortaya çıksın, o zaman kamu görevlisi girsin. Yani, her meslek mensubunun işleri, her şeyden önce, kendi örgütleri, kendi meslekî kuruluşları tarafından yürütülsün.

Merkezî yönetim ve yerel yönetim ne yapsın; merkezî yönetim ve yerel yönetim bunun kriterlerini koysun, Türkiye'nin her tarafında uygulanacak normlarını koysun ve iş, herhangi bir yerde, iyi gitmiyorsa, yanlışlıklar varsa, onu düzeltme konusunda devreye girsin. Bu olduğu takdirde, devlet biraz daha kenara çekilecek ve vatandaşın kendi kendine yönetimi, bir anlamda vatandaşın yönetime katılması daha artmış olacak ve bunun yanında şeffaflık dediğimiz olay daha da gelişmiş olacaktır.

Para kazanan ve devletin elinde bulunan, özelleştirilmeyen bazı kuruluşlar var. Diyelim ki, İstanbul'daki Boğaz Köprüsü... Boğaz Köprüsünü yıllardan beri polis bekler. Niye polis bekler Boğaz Köprüsünü?.. Boğaz Köprüsü para kazanıyor... Öbür taraftan, binlerce lise mezunu var, iş için bekliyor; bir taraftan da şikâyet ediyoruz "polis sayısı yetmiyor" diye. Boğaz Köprüsünü özel güvenlik teşkilatı beklemeli, yüzlerce lise mezunu orada görev almalı ve oradaki polis de, gerçekten, diğer yerlerdeki güvenlik hizmetlerine kaydırılmalı. Orada, sadece bekçilik yapmak polisin görevi değil.

Diyelim ki, bir organizatör, herhangi bir şehirde, çok büyük bir şov hazırlıyor; 20 bin kişiyi kapalı veya açık bir alana topluyor; bunun güvenliğini polis sağlayacak, bunun trafiğini polis sağlayacak, bunun her şeyini polis veya jandarma sağlayacak; niye?! Türkiye'de, özel güvenlik örgütleri resmen kurulmalı, özel polis teşkilatı resmen kurulmalı. Bu tip, tamamen ekonomik amaçla iş yapanlar, bu tür güvenlik hizmetlerini, özel güvenlik teşkilatından, bedeli mukabilinde temin edebilecekleri elemanlarla yapmalı.

Ha, polis ne yapmalı; polis, genel güvenliği sağlamalı, sokaktaki güvenliği sağlamalı, vatandaşın güvenliğini sağlamalı; böylece, daha demokratik bir yöntem ortaya konmalıdır. Bugün, dünyanın pek çok yerinde özel polis teşkilatları var. Bir avuçluk bir şehir devlet olan Singapur'un silahlı özel polisi var ve silahsız özel polisi var. Silahlı özel polisi, İçişleri Bakanlığının denetimi altında bir şirket gibi yönetiliyor ve Singapur Devleti, elçiliklere özel koruma vermiyor; diyor ki "ben sokağı korurum; eğer, özel koruma istiyorsan, sen, gidersin, özel polisten kiralarsın." Yurt dışından herhangi bir amaçla gelen büyük bir ticaret adamını, Singapur polisi korumuyor. Bizim polisimiz, yüzlerce elemanıyla, otel koridorlarında sabahlara kadar koruyor. Allah korusun, ters bir olay olsa "efendim, işte devletin güvenlik önlemi yetersiz" deniliyor. O kişiye karşı Singapur'da ters bir olay olsa, şu söyleniyor: "Adam biraz cimriymiş, 10 yerine 20 güvenlik elemanı kiralayacaktı; demek ki, kendi hesabını bilmiyor, cimri davranıyor, başına da bu iş gelir." Oradaki yorum bu, bizdeki yorum bu. Yani, bizdeki bu uygulama, bir taraftan devleti de tahrip eden bir uygulama.

Bu arada, belirtmek istediğim bir olay var, günün 24 saatinde çalışan polis ve jandarmamız var. Polisin mesaisi günde 12, haftada 72 saat, jandarmanın mesaisinin tahdidi dahi yok. Bu personele, gerekli miktarda fazla mesai vermiyoruz; hem tehlikeli görevlere gönderiyoruz hem de diğer devlet memurları gibi normal bir fazla mesai vermeye çalışıyoruz.

Polis emeklilerinin durumunun düzeltilmesi lazım ve şunu belirtiyorum: Yüksek tahsilli polis memuru 3 üncü derecenin son kademesinden ileriye gidemiyor. Diğer kuruluşlarda yüksek tahsilliler son kademeye kadar geliyor, 1 inci dereceye kadar; ama, polis olduğun zaman 3 üncü kademede kalıyorsun. Bu haksızlık giderilmeli ve bu eşitlik mutlaka sağlanmalıdır.

Türkiye'de, önümüzdeki günlerde en büyük sorun uyuşturucu sorunudur. Bu, gençler arasında çok büyük bir hızla yayılmaktadır. Bütün dünya, bu uyuşturucu sorunuyla çok büyük çapta mücadele ediyor; ama, mücadeleye başlamada geç kalmışlardır; geç kaldıkları için de büyük sıkıntı çekiyorlar. Şu anda bizim toplumumuzu tutan, doğrudan doğruya ailedir, ailenin güçlülüğüdür, aile kavramıdır. Büyük kentlerde aile birliği azaldıkça, ekonomik özgürlükler arttıkça, bu konudaki suç oranları, bu konudaki alışkanlıklar artacaktır. O bakımdan, bu olaya çok büyük önem verilmesi lazım. Bu olay, sadece İçişleri Bakanlığının olayı değil, bu, esasında, tüm bakanlıkların ve tüm kamu kurumlarının olayıdır.

Türkiye'de yıllardan beri görülen bir diğer sorun da, iç istihbarat olayıdır. Türkiye'de iç istihbaratı hangi kuruluşlar yapacaklar; yaptıkları istihbaratı nerelere verecekler; bu, zaman zaman kargaşa yaratmaktadır, zaman zaman sorun yaratmaktadır, zaman zaman da operasyonların gecikmesine neden olmaktadır. Biz, mevzuatımızda demişiz ki, Türkiye'nin iç güvenliğinden İçişleri Bakanlığı sorumludur. O halde, iç istihbaratın mercii de orası olmalı, iç istihbarat da oraya bağlı çalışmalı, iç istihbaratı İçişleri Bakanlığı koordine etmeli ve aldığı istihbaratı en kısa zamanda, mutlaka, gerektiği şekilde operasyona da çevirebilmelidir.

Bu arada, kıyılarımızın ve sahillerimizin güvenliğinden sorumlu Sahil Güvenlik Komutanlığının gerçekten sıkıntıları vardır. Arama-Kurtarma Gemileri Projesinin bir an önce hayata geçirilmesi gerekmektedir. Ayrıca, 6 adet yüksek süratli müdahale botu için de, 2000 yılında, Komutanlığa desteğin devam etmesi ve bunların mutlaka devreye girmesi gerekmektedir.

Önümüzdeki dönemlerde, yine, nüfus sayımları yapacağız. Nüfus sayımları yaklaştığı zaman, yine, hepimiz birden tenkit edeceğiz. Şimdiden, dikkatlerinize sunmak istiyorum; artık, nüfus sayımı evlerimizde kapanarak yapılmamalı. Nüfus sayımı, şimdiden hazırlıklar yapılarak, daha modern bir hale getirilmeli. Nüfus büroları, MERNİS Projesini mutlaka geliştirerek, yeniden devreye sokulması lazım; çünkü, MERNİS Projesi, uzun zamandan beri devam eden ve Türkiye'de pek çok konuyu, özellikle nüfus hizmetlerini belli bir esasa bağlayacak olan bir projedir.

İçişleri Bakanlığının, 24 saat çalışan, bayramda, tatilde, gece gündüz demeden, yangına, depreme, su baskınına, her türlü toplumsal olaya ilk önce koşan polisinin, jandarmasının ve mülkî idare amirlerinin özlük haklarının yeniden düzenlenmesini, bunların fazla çalışmalarının, ya maddî imkân olarak veyahut emeklilikte hak olarak mutlaka değerlendirilmesini özellikle belirtiyor; bugüne kadar bu ülkenin güvenliği konusunda canını vererek mücadele eden bu Bakanlık mensuplarına, gerçekten, teşekkür ediyor; şehitlere rahmet, gazilere en kısa zamanda şifa diliyor; hepinize saygılar sunuyorum. (Alkışlar)

Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığı, enerji ve tabiî kaynaklarla ilgili hedef ve politikalar tespit etmekte, ülkenin güvenliği, refahı ve ekonomik gelişmesi için önemli görevler üstlenmektedir. Hükümetlerin stratejisi de, ülkemizin elektrik enerjisi talebinin orta ve uzun vadede karşılanabilmesi için projeler, planlar üretmek, projelerin zamanında tamamlanmasını sağlamaktır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; DSİ'nin bu büyük su işleri kapsamında yer alan GAP, ülkemizin en büyük projelerindendir. Bu proje, enerji, sulama projelerinin yanında, ekonomik, sosyal, kültürel ve toprak reformuyla bölgesel kalkınma projesidir. Barajları, hidroelektrik santralları, sulama şebekeleriyle bölgeye hayat vermekte ve daha da verecektir.

Büyük su işleri kapsamında, GAP'tan sonra ülkemizin en önemli projelerinden biri de, Konya Ovası Sulama Projeleridir. Konya Ovasını sulama fikri Osmanlı devrinde gündeme gelmiş ve Almanlar, 200 kilometrelik sulama şebekeleri yaparak, Beyşehir Gölünün sularını Konya Ovasına akıtmışlardır. Yapılan baraj, gölet ve yeraltı sulamalarıyla ovanın su ihtiyacının karşılanmaması nedeniyle, Göksu Nehrinden Konya Ovasına su akıtılması düşünülmüştür. Bu amaçla, 17 kilometrelik tünel (Göksu Mavi Tüneli) Konya Ovasına yaklaşık 450 milyon metreküp su akıtacaktır. Bu proje 1994 yılında programa girmiş, 100 000 hektar alanın sulanması hedeflenmiş, dört kez ihaleye çıkmasına rağmen, ihalesi her seferinde iptal edilmiştir. Dördüncü kez ihaleye çıktığında, birbuçuk yıl ihale safhası sürmesine ve firması belli olmasına rağmen, ihale iptal edilmiştir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Yap-İşlet-Devret Kanun Tasarısı görüşülürken, Sayın Bakan, "işleri ihalesiz veriyoruz, ikili görüşmelerle veriyoruz" dedi. Ben, bu becerinizi, özellikle bu projede de gösterin, bu iş bitsin diyorum. 1996 Şubatından beri bu proje ihale safhasındadır. Sayın Bakan projeyi ihale edeceğini defalarca söylemesine rağmen, proje hâlâ ihale edilmeyi bekliyor. Burada, ihmal vardır, burada oyalama vardır. Soruyorum, ne zaman ihale edilecek Sayın Bakan, ne zaman?

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Devlet Su İşleri hizmetleri neticesinde, bugüne kadar, 197 adet baraj, 348 gölet ve yeraltı sulamalarıyla birlikte, toplam sulama alanı olarak 2 611 000 hektar alan, DSİ tarafından sulanmaktadır. Bugün, 101 barajın inşaı devam etmekte ve 50 baraj projesi hazırlanmış, 50'ye yakın da barajın projeleri planlama safhasındadır. 1999 yılında hiçbir barajın ihalesi yapılmamıştır. DSİ'nin 2000 yılı yatırım programına baktığımızda, yatırıma ayrılan ödenek 550 trilyon liradır. Hükümetten talep edilen miktar ise, 3 katrilyon liradır. Bu ödeneklerle, barajlar mı bitecek, sulama projeleri mi bitecek, göletler mi bitecek, sondaj kuyuları mı açılacak? Sonuç; 2000 yılında şantiyeler açılamayacak, binlerce mühendis ve işçi işsiz kalacak. Hükümetin hizmet ve yatırım anlayışı da, işte bu tablodur diyorum.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; yetersiz sulama suyu olan bölgelerde, sondaj kuyuları açılmak suretiyle, yeraltı suyundan yararlanılmaktadır. Ülkemizde, 400 000 hektar alanda, 8 500 kuyuyla, sulama kooperatifleri vasıtasıyla sulama yapılmaktadır. Bu kooperatiflerin gelişmesinde yarar vardır. Ayrıca, kurak bölgelerde, araştırma ve sondaj çalışmalarına hız verilmelidir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Orta Anadolu'nun 13 ilini kapsayan KOP Bölge Kalkınma İdaresi hayata geçmelidir. Orta Anadolu'nun susuz topraklarını sulamak için, Fırat Nehrinden, Kızılırmak aracılığıyla, yapılacak baraj ve tünellerle su akıtılması fikri gerçekleştirilmeli; Orta Anadolu ovalarının sulanması için, etüt çalışmalarına, bir an önce başlanmalıdır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Kıbrıs'a balonla su taşıma işini 1999 yılı bütçe görüşmelerinde dile getirmiştim. Balonla su taşıma işi, büyük törenlerle başlamıştı. Bir veya iki seferden sonra sistem çalışamaz hale gelmiştir. Bu kadar büyük kapasitede su taşıma işi, balonla ilk defa Türkiye'de deneniyor ve başarısızlıkla sonuçlanıyor. Bugüne kadar ise bu işten ses soluk yok. Acaba, bu iş hangi usulle ihale edilmişti; işin fizibilite çalışmaları var mıdır; kaç liraya ihale edildi; ne kadar avans verildi; ne kadar ödeme yapıldı; sistem çalışmazsa, mukavelede işin ne tür teminatı ve yaptırımı vardır, bilmek istiyoruz.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; ülkemizde, suya dayalı santral ve termik santralların yapımı bir yandan devam ederken, bir yandan da, bugün ve ileride doğabilecek enerji açığını kapatmak için, bugüne kadar yapımı gerçekleşmeyen nükleer enerji santrallarının mutlaka kurulması gereklidir. Ülkemizde uluslararası ileri teknolojiyi, sağlıklı çevre ve halkın güvenliğini önplanda tutan santrallar kurulmalı, ihale aşamasında olan Silifke-Akkuyu'daki 1000 megavatlık nükleer enerji santralı ihalesi bir an önce sonuçlanmalıdır. Ülkemizin buna ihtiyacı vardır. Kamuoyunda, bazı çevrelerce, eskimiş teknoloji olarak takdim edilmeye çalışılan nükleer enerjiye ülkemizin ihtiyacı vardır, bir an önce hayata geçirilmelidir diyorum.

Ayrıca, TEDAŞ'ın uyguladığı, Doğru Yol Partisi iktidarı dönemlerinde başlayan yeşil hat, yani, özel kuyulara elektrik verme projeleri, 55, 56 ve 57 nci hükümet dönemlerinde durmuştur. Tarımsal amaçlı, yani, yerüstü suyu bulunmayan yörelerde geliştirilen bu projeler, köylümüze, çiftçimize hayat vermekte, ülke ekonomisine faydalar sağlamakta, motorinin yaklaşık onda 1 fiyatına, ucuz olan elektrik enerjisinden çiftçimiz mutlaka faydalanmalıdır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; BOTAŞ, ülkemizde hızla artan doğalgazın temini ve dağıtımıyla ilgili çalışmalarına devam etmektedir. Ülkemizde doğalgaz talebi her geçen gün artmaktadır; ancak, son aylarda, Enerji Bakanlığı ile DPT arasında bir çelişki yaşanmaktadır, bir çelişki vardır. Enerji Bakanlığına göre, 2000 yılında 21 milyar metreküp, 2010 yılında 55 milyar metreküp, 2020 yılında 81 milyar metreküp gaz ihtiyacının olduğu belirtilmekte, DPT ise, bu rakamların abartılı olduğunu söylemektedir. Burada diyoruz ki, Bakanlık ve kuruluşlar arasında mutlaka uyum olmalıdır.

Son ayların gündeminde yer alan Mavi Akım Projesi, iki yıl önce, 15 Aralık 1997 yılında imzalanmıştı. Bu proje, Rusya toprakları ve Karadeniz geçişini Gasprom, Türkiye bölümünü ise, Gasprom'un yan kuruluşu Stroytaungaz, Öztaş ve Hazinedaroğlu şirketlerinden oluşan konsorsiyuma, Samsun-Ankara doğalgaz hattı inşaatı ihalesiz veriliyor; bu husus İhale Kanununa aykırıdır; bu, yandaş korumadır. Bu şirketlerin sahiplerinin yandaş firmalar olduğunu da ülkemizde bilmeyen yoktur. BOTAŞ Yönetim Kurulu, aldığı bir kararla, OHS konsorsiyumuna 52 milyon dolar avans veriyor. 2 200 metre su derinliğinden geçecek hattın yapılabilirliği tartışılırken, finansman konusu çözülmezken, Rusya tarafı, özellikle Karadeniz geçişi için somut bir adım atmazken, çivi çakılmayan işe avans verilmesi, acaba, içinize siniyor mu? Enerji Bakanlığı, ülke yararına işlere öncülük etmelidir.

18.12.1999 günü Yap-İşlet-Devret Kanunuyla ilgili eleştirilere cevap vermek üzere söz alan Sayın Enerji Bakanı bakın neler diyor: "Enerji ihaleleri, hükümetler arası ikili anlaşmaya istinaden ihalesiz verildi. Şu anda, ben, ihalesiz verilen 24 tane barajı görüşüyorum; pazarlık ediyoruz, ihale falan yapmadık." Sayın Bakan, Karkamış Barajından bahsederek "ihalesiz verdik" diyor; Mavi Akım Projesinin de ihalesiz verildiğini söylüyor. Sayın Bakan, hangi proje olursa olsun ihale şart. 57 nci hükümetin yumuşak karnı Enerji Bakanlığıdır. Bu cesareti nereden alıyorsunuz?! Kapalı kapılar ardında pazarlık yapılamaz. İhaleler, açık, şeffaf ve dürüst yapılır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; kredili ihaleler üzerinde durmak istiyorum. İhale edilecek işin kredisinin Hazine tarafından temin edilip sonra ihale edilmesi gerekirken, belki de Hazinenin kredi limiti dolduğundan, bazı işlere krediyi de müteahhidin bulması şartıyla ihaleye çıkılmaktadır. Yaklaşık 200 milyon dolarlık bir işin kredisini Hazinenin çok daha uygun şartlarda temin etmesi mümkünken, kredinin müteahhit tarafından getirilmesi istenmektedir. Bu işe müracaat eden 30 firma varsa, bu firmaların her biri ayrı ayrı 200 milyon dolar temin edecek ve bu da 6 milyar dolar yapacak. Her ne kadar Hazine, libor+2,25 faizle gelen kredileri kabul etmekteyse de, müteahhitler, ancak libor+15, libor+20 gibi yüksek faizle kredi bulabilmekte; Hazineye libor+2,25 olarak gösterdiği kredinin fark faizini peşin olarak kredi müessesesine vermekte; farkı ise, ister istemez işe yansıtmakta ve teklifini ona göre vermektedir. Hazine, ucuz kredi buldum diye sevinirken, ihaleyi kazanamayan 29 firmanın yaptığı masraflar ise, yine Türkiye'nin kaybı hanesine yazılmaktadır. Bu sebepledir ki, kredili işlerde devletin krediyi bularak ihaleye çıkması, daima devlet lehine kârlı olmaktadır. Bu anlayış tamamen tipik ANAP anlayışıdır. Bu uygulamaların da yabancısı değiliz. ANAP ne zaman iktidar veya iktidar ortağı olsa, hep bu işleri böyle yapıyor. Türkiye'de, artık rutin işler klasik yolla ihale edilmektedir. Havameydanları, otoyollar, barajlar, büyük sulama işleri, klasik sistemin dışına çıkmıştır. Hatta ve hatta, bu tip işler, Türkiye Büyük Millet Meclisinin ve DPT'nin bilgisi dışında cereyan etmektedir...

Ülkemizin en büyük ihalelerine imza atan Bakanlığın bütçesi görüşülüyor. Yeterli ödenek yok, şantiyeler kapalı, işsizler ordusu çığ gibi büyüyor, firmalar batıyor. Bu genel görünüm; ama, öyle firmalar var ki, gece pazarlıklar yapılıyor, uçakları kullanılıyor, törenlere ve Rusya'ya beraberinde gidiliyor, sorumsuzca avanslar veriliyor ve sayenizde, her zaman yaptığınız gibi, mutlu azınlık yaratılmaya çalışılıyor. İşte, uygulamanız budur. Fakir, memur, çiftçi, işçi, esnaf, tüccar umurunuzda değildir. Memur yüzde 15 zamma mahkûm ediliyor ve sokaklarda yürüyor; duyan yok.

DYP Grubu Başkanvekili

KAMER GENÇ (Tunceli) – Sayın Başkan, söz istiyorum. Danışma Kurulu raporu, 19 uncu maddeye göre müzakereye açılır efendim. Siz, zaten, İçtüzüğü rafa kaldırdınız. Danışma Kurulu raporu üzerinde fikrimi söylemek istiyorum.

KAMER GENÇ (Tunceli) – Hayır; mensubum da... Ben, bu konuda, Danışma Kurulu raporu üzerinde konuşabilirim.

BAŞKAN – Beş grup başkanvekili imzalı bir önerge var...

Değerli milletvekilleri, ülkemizin jeopolitik ve jeostratejik konumu, değişen dünya şartları, sanayileşme, bilgi çağı, teknolojik gelişmelerin sosyal hayata pozitif ve negatif yönleriyle yansımaları, İçişleri Bakanlığımızın fonksiyonları itibariyle ne kadar önemli bir bakanlık olduğunu ortaya koymaktadır. Devletin yapılanması açısından baktığımızda, neredeyse, İçişleri Bakanlığı, tüm bakanlıkları içinde barındıran bir bakanlık olarak karşımıza çıkmakta; bundan dolayı, İçişleri Bakanlığımızın performansı, ülkemizin birinci sınıf devletler arasında mı; yoksa, üçüncü dünya ülkeleri arasında mı yer alacağı konusunda belirleyici bir özelliğe sahip olacaktır.

Değerli milletvekilleri, Avrupa Birliğine adım attığımız bugünlerde, devletin en üst kademesinden vatandaşımıza kadar herkesin talebi olan "devletin yeniden yapılandırılması" fikri, gelişen dünyada ülkemiz açısından önemli bir düşünce evrimidir. Bir parti genel başkanımızın "devlet yeniden yapılanmalı, dindarlar incitilmemeli, siyaset daraltılmamalı, devletin kutsallığına son verilmeli, saygın devlet tesis edilmelidir" tespiti, hele, bir eski sayın bakanımızın "vatandaşımız, devletin sopasını değil, şefkatini; baskısını değil, güvenini ve sevgisini; kendisini tehdit görmesini değil, kendisine inanmasını ve fırsat tanınmasını istemektedir" şeklindeki tespiti, vatandaşlarımızın özlemini ne kadar güzel yansıtmaktadır.

Değerli milletvekilleri, problemlerin çözümü, hepimizin bildiği gibi, sadece tespitle olmuyor, icraat gereklidir. Ne acıdır ki, bu tespitleri yapmış olan iktidar mensubu sayın genel başkanın ve yine, iktidar mensubu sayın eski bakanın ve başbakanın 28 Şubat sürecindeki tutumları ve bugünkü ifadeleri bir çelişki arz etmektedir. Devlet adına görev yapan siyasetçiler, icraatlarında yeni bir beyaz sayfa açmak istiyorlarsa, buna, vatandaşından özür dileyerek başlamalıdır. Hatadan dönmek erdemdir, fazilettir. Bu halk, kendisine yapılan zulümlerin doruk noktasına ulaştığı günlerde kendi değerlerini hiçe sayanları ve kendi değerlerine hakaret edenleri unutmamıştır; fakat, bu millet, kadirşinastır, affedicidir. Sayın genel başkanın ve sayın eski bakanın iktidarda olmalarından dolayı, eski yanlış davranışlarını telafi etme imkânları vardır. Bu ifadeleri, baskıcı bir anlayıştan, millî iradeye yöneliş olarak görmek istiyoruz ve "hadi, gelin, söylediklerinizin tatbikatını hep birlikte gerçekleştirelim, sivil anayasayı ve demokratikleşmeyi elbirliğiyle gerçekleştirelim" diyoruz ve Fazilet Partisi olarak, her zaman bu konuda yanınızda olacağımızı ifade ediyorum.

Değerli milletvekilleri, çok zengin bir mozaik yapısına sahip bir ülkede yaşamanın, kökleri sekizyüzyıllık bir geçmişe kadar uzanan bir coğrafyada yaşamanın kendine has şartları olacaktır. Başörtüsü bu toplumun bir gerçeğidir, bunu inkâr etmek kimseye bir yarar sağlamayacaktır. Seçim bölgem olan Bursa'da özel bilgisayar kurslarından birine devam eden, başarılı olmasına rağmen başörtülü olduğu için sertifikasını alamayan bir genç kızın medyaya yansıyan şu feryadına bakınız. Sokakta karşıdan karşıya geçerken polisin beni durdurup "sen başörtülüsün, karşıdan karşıya geçemezsin" demesinden korkuyorum gibi bir ruh hali içerisinde olmasını nasıl karşılayacağız.

Vatandaşın idareye güveni bir memleketin gelişmesinin temelidir. Güven yoksa hiçbir konuda netice alamazsınız.

Bilimsel çalışmalarıyla bilinen Bilim Araştırma Vakfı üyeleri tutuklanır tutuklanmaz, yargılanmadan ve hâkim önüne çıkarılmadan, İçişleri Bakanımızın "Apo'dan daha tehlikelidir" şeklindeki beyanatı, hukuk devleti adına birçok kesimi üzmüştür. Bu vakfın, ülke bütünlüğünü bozucu faaliyetleri varsa, bunları bilmek kamuoyunun hakkıdır; yoksa, bu baskınları nasıl açıklayabiliriz? Delilleri yok ediyorlar diye anlamsız yakınmalar ortaya konulmuştur. Delilleri yok ediyorlarsa, nereden biliniyor? Biliniyorsa, neden delilleri koruyamıyorsunuz? Yine, bu operasyonda 2 000'e yakın polisimiz görevlendirilerek birçok insanımız, daha sonra anlaşılmıştır ki, boş yere evinden barkından alınmış, rencide edilmiş, aile mahremiyeti ihlal edilmiştir.

Benzer hadiseler çoktur. Ülkemizde çete ve mafya bağlantıları olan insanlar itibar kazanmaya başlamış, sadece Hasan isminde birisi diye başlanılan suçlamada bir gazetenin yazarları ve idarecileri terörist muamelesiyle tutuklanmış, basın özgürlüğüne aslı astarı olmayan suçlamalarla darbe vurulmuştur. Neticede, yine, boş yere insanlar evlerinden, işyerlerinden uzaklaştırılmış, rencide edilmişlerdir. Bu meselelerden ibret alınacağına, yetmiyormuş gibi, değerli bir bayan milletvekilimiz, üstelik bir hukuk adamı tarafından, gece baskınıyla ve ne acıdır ki, yine, terörist muamelesiyle, değerli polislerimiz görevlendirilerek, rahatsız edilmiştir. Cumhurbaşkanımızdan, Başbakanımızdan vatandaşlarımıza kadar herkesin infialine sebep olan bu olaylar, bu hukuk adamına verilen kınama cezasıyla son bulmuştur.

Değerli milletvekilleri, deprem bölgesindeki vatandaşlara yardım ulaştırmaya çalışan sivil toplum örgütleri, vakıf ve yardım kuruluşları, tüzüklerinden kaynaklanan yardım faaliyetlerini yürütürlerken baskınlara maruz kalmakta, ellerindeki malzemelere elkonulmakta hatta hiçbir gerekçe gösterilmeden nezaretlere atılmaktadırlar. Devletin yapamayacağını yapan bu vakıf ve sivil örgütlere teşekkür edilmesi gerekirken, hangi mantıkla bu hizmetlerin önüne geçilmektedir.

Değerli milletvekilleri, vatandaşa karşı ortaya konulan bu davranışlar, maalesef, emniyet teşkilatının kıymetli mensuplarına da reva görülmüş "aramızda hainler var" denilerek şerefiyle vatana hizmet eden polislerimiz zan altında bırakılmış ve burada da hukukun bir temel prensibi çiğnenmiştir. İçişleri Bakanlığının hiçbir döneminde teşkilat bünyesine dönük bu kadar dava açılmamış, kaybedilen davalar karşısında ise "Sayın Bakanın takdir yetkisi" denilerek görevden uzaklaştırmalar gerçekleştirilmiş; ancak, 6 ncı İdare Mahkemesi, açılan bir dava sonucunda takdir yetkisinin hukuka uygun kullanılmadığı yönünde karar vermiştir.

İnsan haklarını ihlal eden 40 Avrupa ülkesi içerisinde iki defa kınama cezası alan ve 191 ülkenin arasında insan hak ve özgürlükleri açısından, demokrasi açısından 134 üncü sırada bulunmaktayız. Rejimlerin, sistemlerin uzun süre ayakta durması, adil bir yönetim ve hoşgörü ortamıyla mümkündür. Osmanlının 700 yıllık ömrü ve bugün, ABD'nin yetmişiki milleti bir arada tutması, fikir, düşünce ve inanç özgürlüğü sayesinde mümkün olabilmektedir. Dün, okutulmadığı için tenkit edilen; fakat, bugün, okumak için gittikleri üniversite kapısından geri çevrilen kızlarımızın hak arayışları, el ele eylemleri, rejimi yıkma, irticaî ayaklanma olarak tanımlanmaktadır. Bu anlayışın bilimsel bir tabanı yoktur; bu, güvensizliğin, milleti tanıyamamanın, halkından kopuk olmanın ifadesidir. Her fırsatta, devlet vatandaş kaynaşmasından bahsedenler, Meclise rağmen, millete rağmen, devlet-millet kaynaşmasını hiçe sayanlar, YÖK'ün başına yine aynı şahsı atamakta bir beis görmemişlerdir. Bu Meclisi ve bu milleti hiçe sayanlar, bu anlayışla, üniversitelerimizde huzur, barış ve bilimsel özerkliği nasıl sağlayacaklardır?! Artık, devleti idare edenler, milletin hassasiyetlerini dikkate almak ve millete güvenmek zorundadırlar.

Değerli milletvekilleri, ülkemiz, afetler coğrafyası bakımından çok önemli ve tehlikeli bir yerdedir. Anadolu toprağı, toprak altında kalmış birçok uygarlığa ev sahipliği yapmaktadır. Yıllardır, ülkemiz, depremlerle, sel felaketleriyle, orman yangınlarıyla sarsılmakta; bunların yanında, komşularımızla tüm iyi komşuluk ilişkilerimize rağmen, savaş tehditleri her zaman karşımızda bir tehlike olarak durmaktadır. Ülkemiz, en son, 17 Ağustos Marmara ve 12 Kasım Düzce depremiyle yaklaşık 20 000'e yakın vatandaşımızı kaybederek, tarihinin, hem can kaybı bakımından hem de ekonomik kayıp bakımından en önemli felaketlerinden birini daha yaşamıştır. Fakat, hükümetin ve devletin yetersizliği o kadar çok net bir şekilde ortaya çıkmıştır ki, yine, bir sayın genel başkanın tespitiyle, milletimiz "Allah devlete zeval vermesin" deme noktasından "Allah devlet kapısına düşürmesin" deme noktasına getirilmiştir.

Değerli milletvekilleri, uzun yıllardır, terörle mücadelede güvenlik güçlerimiz önemli mesafeler aldı ve dileriz ki, terörde son noktaya gelindi. Ülkemizin doğu ve güneydoğusunda yirmi yıldır süren olağanüstü şartlar, âdeta, 25-30 yaşlarındaki vatandaşlarımıza, gençlerimize, olağan halin ne olduğunu tanıma imkânını vermemiştir. Bir an önce, bu yörede normal şartlara dönülmelidir.

Terördeki bu başarı, ne yazık ki, trafik terörü konusunda elde edilememiştir. Trafik terörü artarak can almaya devam etmektedir. Son on yılda, 2,5 milyon civarındaki trafik kazasında 80 000 insanımızı kaybettik; 1 milyonun üzerindeki insanımızın da yaralandığını görüyoruz. Bu tablo, hiç kabul edilemeyecek ve çok ciddî tedbirlerin alınmasını gerektiren bir tablodur. Son üç yılda ölüm oranlarına baktığımızda, her üç yılda bir Türkiye, bir Marmara depremi yaşıyor. Trafik kazalarının yüzde 90'ının sürücü kusurlarından kaynaklandığına dikkat çekilmektedir. Buna göre, sürücü belgesi veren kuruluşların denetlenmesi, gerekirse, bu kuruluşların sicillerinin tutulması gerekmektedir.

Türkiye'nin dördüncü büyük kenti ve seçim bölgem olan Bursa, yoğun bir şekilde, Balkan göçmenlerini ve Ahıska Türklerini barındırmaktadır. Bu insanlar, iş ve ev sahibi; fakat, kimlikleriyle ilgili, vatandaşlıklarıyla ilgili çok önemli sorunları var; bunların da çözümü konusunda, hükümetten talepleri var; bu sorunların da bir an önce çözülmesini arz ediyorum.

FARUK ÇELİK (Devamla) – Değerli milletvekilleri, yaşamakta olduğumuz birçok sorunun, devletin hantal yapısından kaynaklandığını bilmeyen kalmamıştır. İdarede otokontrol sisteminin kurulamaması, Ankara'nın kurtarıcı rolü üstlenmesi, denetim noksanlıkları, Ankara'ya havalecilik, ihalecilik, avantacılık ve çetecilik, hepsi aşırı merkeziyetçi yapının ürünleridir. Devletin küçültülmemesi, hizmetin mahalline bırakılmaması, kaynak israfına sebep olmaktadır. Problemlerin çözülememesi, fertleri de müesseseleri de psikolojik yılgınlığa sevk etmektedir. Neticede, ümitsiz fert, umutsuz, mutsuz toplum tablosuyla karşı karşıya kalmaktayız. Nitekim, ülkemizde intiharların artması, boşanma davalarının artması, trafik kazalarındaki korkunç tablo, uyuşturucu kullananların -sayısının artması yanında- yaş ortalamasının düşmesi, hırsızlık, gasp ve cinnet olaylarına baktığımızda, her yıl artarak devam etmektedir. Bu sosyoekonomik ve sosyopsikolojik problemleri polisiye tedbirlerle çözmek mümkün değildir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

FARUK ÇELİK (Devamla) – Mutlaka, yetki devri de gereklidir. Türkiye'nin, kaynaklarını en etkin şekilde kullanacağı bir idarî yapılanmaya hızla dönüşmesi lazım. Örneğin, Köy Hizmetleri 1999 yılında 2 000 kilometrelik köy yolu asfaltlaması yaparken, il özel idareleri 7 856 kilometre yol asfaltlamışlardır; neredeyse 4 katı. Kanımca, çıkması gereken yasa için önemli bir örnek teşkil etmektedir.

BAŞKAN – Komisyon ve Hükümet yerinde.

Bilindiği üzere, bir ülkenin gelişmesinde, kalkınmasında ve sanayileşmesinde enerjinin önemi büyüktür. Bundan dolayı, kişi başına tüketilen enerji miktarı, o ülkenin gelişmişlik seviyesinin en önemli göstergelerinden biridir. Ülkemizde, 1998 yılı itibariyle birincil enerji olarak tüketim 74 milyon TEP, üretim ise 29 milyon ton petrol eşdeğer (TEP), kişi başına tüketimimiz 1 168 kilogram TEP oluyor. 1996 yılı dünya ortalaması 1 680 kilogram olduğuna göre, dünya ortalamasının altındayız; OECD ortalaması dikkate alınacak olursa da, dörte 1'i kadar bir tüketimimiz var. Elektrik enerjisi olarak, 1998'deki 23 350 megavat, kurulu gücümüz 1999 yılı dokuzuncu ay itibariyle 25 817 megavata ulaşmıştır. 1998 yılı itibariyle kişi başına elektrik tüketimimiz 1 797 kilovat/saat. Yine, 1996 yılı yine dünya ortalaması 2 229 kilovat/saat. OECD nazarı dikkate alındığında, elektrik enerjisi tüketiminde OECD ortalamasının dörtte 1'i durumundayız.

1999 yılında üretim 115 milyar kilovat/saat, tüketim 117 milyar kliovat/saat civarında olmuş. Program 121 milyar kilovat/saat idi; gerçekleşme 117 milyar kilovat/satte kalmış. Böylece 1999 yılında 2,3 milyar kilovat/saat ithalat yapmak mecburiyetinde kalmışız; ancak, 298 milyon kilovat/saat de ihracatımız var.

Enerji Bakanlığı, Devlet Planlama Teşkilatıyla, devletin diğer kuruluşlarıyla irtibatlı olarak projeksiyonları hazırlıyor, planları yapıyor, programları yapıyor; buna göre de, çalışmalarını devam ettiriyor. Ancak, enerjiyi temin etmeden belki daha da önemlisi, enerjiyi nerelerden üretmemiz lazım, enerjinin altyapısının ne olması lazım; kendi ülke kaynaklarımız mevcut iken, dışarıya bağımlı bir enerji politikası ne kadar doğrudur; bu konudaki bazı hususlara değinmek istiyorum.

Batı Anadolu'da, 200 santigrat dereceye kadar ulaşan jeotermal kaynaklarımız var. Orta ve doğu bölgemizde 40 santigrat dereceye kadar varan jeotermal kaynaklarımız var. Bunun potansiyelinin 31 500 megavat olduğu ifade ediliyor. Hele bugünün teknolojisiyle, İzlanda'da, bu termal kaynakları 61 kilometre taşıyarak şehir ısıtılabiliyor. Japonya'da, 70 santigrat derecelik jeotermal bir kaynak 12 kilometre taşınabiliyor. Elimizde de, 31 500 megavatlık bir jeotermal kaynağımız var.

Bugünkü durumumuz, bizi daha da dışa bağımlı hale getirecek bir projeksiyonda devam ediyor.

Yılların ihmali, belki, bizi, çok çabuk, hemen üretime geçilebilecek doğalgaz santrallarına itti; ama, en son, Mavi Akım Projesinde gündeme gelen, birçok kuruluşun ifadeleriyle de, kendi termik, hidrolik, jeotermal kaynaklarımız mevcut iken, nükleer teknolojiye dönme imkânımız mevcut iken -10 bin ton uranyum, 380 bin ton toryum yataklarına sahip bir ülkeyiz- kendi özkaynaklarımızla elektrik ve enerjimizi sağlayabileceğimiz halde, nedendir bilinemez, Bakanlık, âdeta, yeni rant oluşturma demeye belki bir zemin olabilecek doğalgazlı santrallara ağırlık vermekte. Bunu anlamak mümkün değildir.

Bugün için, basına da intikal eden, nükleer santralların ihalesinin açılacağı ifade ediliyor; ancak, şu ana kadar böyle bir açıklama yapılmadı. Üçüncü kez süre uzatımı talep edildi ve önümüzde bir haftalık bir müddet kaldı; ama, Bakana bakıyorum, bundan bir ay önce "bu ülkede nükleer santral kurulacak mı kurulmayacak mı, bunun kararı verilmesi lazım" diyordu; ama, ihalesi yapılmış, sonuçlanmak üzere, üçüncü uzatma yapılmış, henüz daha Türkiye veya Bakanlık, nükleer santral yapılsın mı yapılmasın mı, bunun kararını verecek.

Dünya nükleer santraldan vazgeçmiyor. Dünyada mevcut 442 adet nükleer santral var. Sadece Japonya'da, en çok depremin olduğu ülkede, 53 adet nükleer santral var, 2 santralın yapımı da devam ediyor. Şu anda dünyada da 36 nükleer santral yapım aşamasında; ancak, ne var ki, 1950'lerden bu yana, yer tespiti de yapıldı, ihalesi de yapıldı, yüzde 100 kredisi dışarıdan karşılanmak üzere -müteahhit firmalar bunu da garanti etmişler- ne yazık ki, nükleer santral ihalesi bir türlü sonuçlanmadı; elektrik sıkıntısı da, hele onbeş gün önce, had safhadaydı.

Nükleer santrala, mutlaka, çevreciler karşı çıkıyor; ancak, çevreciler, nedense, petrokoka karşı çıkmıyor. Bugün, yüzde 5 ile yüzde 8 arasında kükürt içeren, Amerika'da yakılması yasak -hatta, orada bir ilim adamı "petrokokun içerisinde zehirli atıklar absorbe edilerek dışarı veriliyor" diyor-yani, Amerikalı, toprağına gömemediği zehirli atıkları, petrokok adı altında bir kömürle bizim şehirlerimizin içinde kalmış olan çimento fabrikalarına ve sanayi kuruluşlarına satıyor. Aşağı yukarı, 1998'de, 1 milyon 600 bin ton civarında ülkeye petrokok girmiş.

8,5 milyar ton linyit kömürümüz var, 1 milyar 150 milyon ton taş kömürümüz var, hatta ve hatta, Tunçbilek ve Soma'da ve Seyitömer de dahil edilecek olursa, 30-35 milyon ton üzeri açılmış kömürümüz de var; ama, dışarıdan kömür ithal ediyoruz. Ne yazık ki, ülkemiz, millî bir enerji politikası, millî bir maden politikası uygulanmadığından dolayı, kendi kaynaklarını toprağın altında bırakmış, dışarıdan ithal ediyor. Dünya, termik santrallara doğru, nükleer santrallara doğru giderken, kendi mevcut, aşağı yukarı 72 milyar kilovat/saat hidrolik imkânımız varken, 31 500 megavat jeotermal imkânlarımız varken, biz, enerjimizin, elektrik enerjimizin bile yüzde 30'unu doğalgaza bağımlı hale getiriyoruz.

Bu Bakanlığımız, aslında, yeniden yapılandırılmalı. Enerjiyle ilgilenirken, Bakanlık, madenciliği unutuyor; madenciliğe sahip olamıyor. Yeniden yapılandırılarak, madencinin sahibi, madenin sahibi bulunmalıdır. Bir an önce, madencilikten sorumlu devlet bakanlığının veya bir madencilik bakanlığının kurulması zarureti vardır. Madencilik, 1930'larda, gayri safî millî hâsılaya yüzde 30-35 pay verirken, 1989'da yüzde 2, bugünlerde yüzde 1'lere düşmüştür. Madencilik, kalkınmanın motorudur, en önemli istihdam kaynağıdır, kırsal kesimden göçü azaltacak en büyük etkendir ve ...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

Birçok medeniyetler Anadolu'da kurulmuş, ilk maden ruhsatı Anadolu'da verilmiş, ilk atlın para Anadolu'da basılmış. Bugün, dünya Bankasından üç senede 4 milyar dolar, IMF'den 3 milyar dolar, hatta, bir ara, Lüksemburg'dan 1 milyon dolar borç dilenir hale gelen bir ülkede, 44 çeşit maden 3 trilyon dolarlık bir rezerve sahip. Birçok madende, mesela borda, dünyada birinci sıradayız; dünya bor rezervinin yüzde 60'ı ülkemizdedir. Linyitte onikinci sırada, trona, barit, asbestte, üçüncü, dördüncü sırada, toryumda ikinci, sodada ikinci sıradayız. Sadece bor yatağını değerlendirebilsek, kömür yataklarımızı değerlendirebilsek, gayri safî millî hâsıladaki yüzde 1 payı yüzde 3'lere, 4'lere, 5'lere, hatta 10'lara çıkarabilmek mümkün olabilcektir diye burada ifade etmek istiyorum.

Suudi Arabistan'da petrol ne ise, Türkiye'de bor odur; Türkî cumhuriyetlerde doğalgaz ne ise, Türkiye'de bor odur; ancak, onu da, sadece taş toprak diye ihraç etme konumundayız, ihraç etme noktasına gelmişiz.

Bu açıdan, Enerji Bakanlığı yeniden yapılandırılarak, madenin sahibi bir madencilik bakanlığı veya devlet bakanlıklarından bir tanesinin madencilikten sorumlu devlet bakanlığı haline getirilerek, ülkemizin bu yeraltı kaynaklarının bir an önce değerlendirilebilmesi, zengin bir ülke olabilmenin altyapısını oluşturacak madencilik sektörüne gerekli ehemmiyetin verilmesi gerektiğini burada ifade ediyorum.

Bugünkü anlamda olmasa bile, yerel yönetim benzeri yapılanmalar, tarihte hep olagelmiştir. Bu nedenle, hizmetleri yürütmek için, merkezî idarenin dışında kuruluşlara ihtiyaç vardır. Özerk, tüzelkişiliğe sahip, karar verme yetkisi bulunan ve organları halk tarafından seçilen bu kuruluşlara, biz, bugün "mahallî idareler" diyoruz. Mahallî idareler, kuruluş esasları kanunla belirtilen ve organları yine kanunla gösterilen, seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan kamu tüzelkişileri şeklinde tanımlanmıştır.

Ülkemizde belediyelerin tarihi, yaklaşık 145 yıllık bir geçmişe dayanmaktadır. 1854 yılında İstanbul'da kurulan İstanbul Şehremaneti İdaresinden sonra, birçok kaldırma, yeniden kurma gibi değişiklikler yapılmış ve 1930 yılında çıkarılan 1580 sayılı Kanunla, belediyelerimiz, bugünkü yapısına kavuşmuştur.

1997 yılı nüfus sayımına göre yaklaşık 63 milyon olan Türkiye nüfusunun yüzde 65'i il ve ilçelerde; yani, belediye sınırları içinde yaşamaktadır. Buna belediye büyüklükleri açısından baktığımızda, 2 000-5 000 arası nüfusa sahip belediyelerin 1 742 olan toplam belediye sayısının, 1997 yılında yüzde 49'unu oluşturduğunu; buna karşılık, nüfusu 250 000'den fazla olan belediye sayısının, 1997 yılında 51 olduğunu görmekteyiz. Ancak, büyük belediyeler, toplam belediye nüfusunun yüzde 36,3'ünü barındırmaktadırlar. Burada, nüfusun büyük kentlerde yoğunlaştığını; bu nedenle, önemli problemlere yol açtığını görmekteyiz.

Bütün bu hizmetlerin belediyelerce etkin ve uygun bir şekilde yerine getirilmesinde önemli sıkıntılar söz konusudur. Belediye Kanununun kabul edildiği 1930 yılından sonra bilim ve teknolojide önemli gelişmeler olmuş, ulaşım ve haberleşme hızı, tahminlerin ötesinde artmıştır. Siyasî olarak, demokratik sistem dünyada daha geniş alana yayılırken, demokrasinin kapsamı da önemli ölçüde değişmiş ve özgürlükler genişlemiştir. Bütün bunlara bağlı olarak, hizmetler çeşitlenmiştir. Mahallî idarelerin de buna ayak uydurması gerekmektedir.

Mahallî idarelerimizi geliştirmek ve onlara, Anayasanın da bir gereği olarak, görevleriyle ilgili orantılı gelir sağlamak gerekmektedir. Özellikle, Avrupa Birliğine adaylığımızın kabul edilmesinden sonra, daha sağlıklı kentler oluşturabilmek için çağdaş bir mahallî idare, çağdaş bir belediye kurmalıyız. Ancak, belediyelerin bugün karşı karşıya kaldığı sorunları çözmek, bütün bunların başında gelmektedir.

Değerli milletvekilleri, mahallî idarelerin sorunlarına çözüm bulma konusunda, çeşitli kesimlerde zaman zaman birçok çalışma yapılmış ve görüşler öne sürülmüştür. Bir bütün olarak bakıldığında, bunların hiçbirinin uygulama aşamasına geçemediğini görmekteyiz. Ancak, Anavatan Partisi iktidarları zamanında, konu, temelden alınarak uygun çözümler getirilmeye çalışılmıştır. 1984 yılında büyükşehir belediyeleri kurularak, kontrolden çıkmış ve normal bir belediye sistemiyle yönetilemez hale gelmiş büyük şehirlere yeni bir model öngörülmüştür.

Bu alanda, daha sonraki iktidarlar denetiminde, ne yazık ki, bir gelişme sağlanamamış, aradan geçen 15 yıllık süreden sonra, konu, yine, Anavatan Partisinin ortak olduğu hükümetlerce ele alınmıştır. Daha önce sürdürülen çalışmalar sonuçlandırılarak Mahallî İdareler Reform Tasarısı şeklinde Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulmuş, yazık ki, Genel Kurulda görüşülme aşamasındayken seçim kararının alınması nedeniyle kadük duruma düşmüştür; fakat, çalışmalar devam ettirmiş, 1999 yılında aynı konuda yeni bir tasarı hazırlanarak Bakanlar Kuruluna sevk edilmiştir. Mahallî idarelerle ilgili düzenlemelerin yapılması, 57 nci hükümet programında da yer almaktadır.

Tasarı taslağında, belediyeler, il özel idareleri ve köylerle ilgili düzenlemeler yer almakta; belediyeler ve il özel idareleri bakımından paralel hükümler getirilmektedir. Belediye kurulması için asgarî 5 000 nüfus ve köyler arasında 5 000 metre mesafe şartı aranmakta, imar, su havzaları ve sit alanları yönünden sakınca taşımaması şartları getirilerek, bu konu, bir esasa bağlanmaktadır.

Belediye gelirlerinde de önemli artış sağlanmaktadır. Her ilde toplanan genel bütçe vergi gelirleri tahsilatının yüzde 5'ine ek olarak, ülke genelinde toplanan genel bütçe vergileri toplamından da yüzde 8'inin belediyelere dağıtımı öngörülmekte ve Bakanlar Kuruluna yüzde 50'ye kadar artırma yetkisi verilmektedir.

Tasarıda önemli düzenlemelerden biri de, imar konusudur; il gelişim ve buna uygun olarak büyükşehir gelişim alanı tespit etme zorunluluğu getirilmektedir.

"Milenyum" dediğimiz çağa girdiğimiz günlerde, bilgi toplumu, insan hakları ve hukukun üstünlüğü gibi kavramları, Türkiye'de yerine oturtmalıyız ve artık, yerleştirmek durumunda olmalıyız. Eğer 2000'li yıllarda Avrupa Birliğinde lider adayı ülke olmayı tasarlıyorsak, kamu yönetiminde çok yönlü reformlar yapmak zorundayız.

Nüfus hizmetlerinin, Batı standartlarına uygun, bilgisayar sistemleriyle donatılmış ve halkın isteklerine cevap verecek bir şekle girmesi gerekmektedir.

Nasıl bu noktaya geldiğimiz -çok özet olarak bakarsak- şöyle ortaya çıkmaktadır: 1991 senesinde, Türkiye'nin elektrik üretim kapasitesi, yaklaşık 83 milyar kilovat/saat, tüketimi de 60 milyar kilovat/saat. 1994'e geldiğimiz zaman, 1991 içinde bitirilmiş olan ve 1992 Temmuzunda hizmete alınmış olan Atatürk Barajının kapasitesiyle, üretim kapasitesi 101 gegavat/saat -yani, 101 milyar kilovat/saat- ama, hâlâ daha Türkiye'nin yedek kapasitesi var; çünkü, o sene tüketim 78 milyar kilovat/saat. Yani, 1991'den 1994'e kadar, bitirilmiş olan Atatürk Barajının ilave kapasitesiyle, üretim miktarımız, üretim kapasitemiz 101 milyar kilovat/saate getirilmiş. 1997, üretim kapasitesi yerinde sayıyor; yine 101 milyar kilovat/saat; ancak, tüketim -Türkiye'nin dinamizmini kimse engelleyemiyor; her şeye rağmen, Türkiye'de enerji tüketimi talebi devam ediyor- 104 milyar kilovat/saate çıkıyor; yani, açık veriyor ve o sene ithalat başlıyor; tıpkı, yirmi küsur yıl önceki gibi ve 1977'den bu yana da ithalat devam edip gidiyor.

"Geçen haftalarda, birdenbire etrafın karardığı, fabrikaların durduğu, su arıtma tesislerinin çalışmadığı, otellerin karanlığa gömüldüğü iki tatsız gün yaşadık. Aniden kesilen elektirikler, hiçbir ilan yapılmaksızın, hiçbir program duyurulmaksızın gidince, hukuken ayıplı bir uygulamayla karşılaştık. Hukuken ayıplı hizmet veya uygulama, tüketici haklarını apaçık ihlal eden bir uygulamaydı; dolayısıyla da, insan haklarına aykırı düşen bir durumdu.

Evet, son beş yıldan beri, Türkiye'de bu işin sorumlusu olan kişilerin, bu konuda yeteri kadar ödenek tahsis etmemesinin neticesini, işte böylesine korkunç tablolarla yaşamaktayız. Umarım ki, bu iki günlük elektriksizlik, Türkiye'nin önümüzdeki günlerde ve yıllarda daha büyük felaketlere gitmesine yol açacak olan bu vurdumduymazlığın farkına varılmasına sebep olur ve yine, son beş yıldan beri yeterli ödenek ayrılmamış olan enerji sektörüne, bundan sonraki dönemlerde, tedbir alınarak, yeterli ödenek tahsis edilir.

Evet, bu okuduğum kısım, 18 Haziran 1997'de Türkiye Büyük Millet Meclisinde gündemdışı yapmış olduğum konuşmadan alınmıştır. İşte o yıllarda, yılda 300-400 milyon dolarlık yatırım yapılan enerji sektörü -ki, yapılması gereken 4 milyar dolardır, ister kamu ister özel sektör kaynaklı- neticede, bugün, Türkiye'yi bu darboğaza, bu bıçaksırtı konuma getirmiştir.

Son hükümetin oluşmasında, Anavatan Partisi olarak, ısrarla, Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığını talep etmemizin sebebi de budur; çünkü, bu bakanlık Anavatan Partisi dışında olduğu dönemde de, Türkiye'nin geleceğiyle ilgili, ne orta ne uzun vadede, hiçbir program takip edilmemiştir, hiçbir mevzuat geliştirilmemiştir ve Türkiye, giderek, elektrik işinde, enerji işinde darboğaza doğru gömülmüştür. Şimdi de, bu dönemde de, en faal bakanlığımız, içte ve dışta, çeşitli uluslararası platformlarda, bu meseleyi kökünden çözmek, uzun vadede çözmek için büyük gayretler gösteren Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığımızdır. Bu çalışmalarındaki, bu gayretlerindeki emeklerini tebrik ediyoruz, devamını ve başarılarını temenni ediyoruz.

Esasen, bütün santrallarımızın tam kapasite çalıştırılmaması gerekir. Kimisinin revizyonda, kimisinin tamirde olması gerekirken, yıllardan beri over kapasite çalışan, tam kapasite çalışan tesislerimizin, zaman zaman dinlendirilmeye alınması lazım. O bakımdan, belki, biraz daha fazla ithalat yaparak, o tabloyu da yaratmak daha uygun olur düşüncesindeyiz.

Değerli arkadaşlar, milletvekili arkadaşlarımızın konuşmalarında, zaman zaman, tabiî, dozu kaçmış eleştiriler de var. Bu konunun çözüme kavuşturulması, her türlü mekanizmanın devreye alınması, elbette ki, tek tip mevzuatla mümkün değildir. Şimdi, ben, sabahleyin, Sayın Mehmet Ali Yavuz'u dinledim; mesela "mavi tünel"den bahsettiler. Mavi tünel, Göksu'nun güneye akan suyunu, tersine kuzeye çevirip, Konya Ovasını sulayacak olan fevkalade isabetli bir tarımsal sulama işidir; ama, ne yazık ki, yapılan ihalelerde, yine bazı konuşmacılarımızın ifade ettiği gibi, çok güzel tenzilatlar geldiği zaman -işte, çok düşük tenzilata, çok güzel sıfatlar yakıştırılır- yüzde 40'la, 50'yle, 60'la ihale yapılmış olduğu için vaktiyle, o iş feshedilmiştir, yürümemektedir ve o güzelim su, boşu boşuna, Akdenize dökülmektedir; güzelim ovalar da, kuraklıktan, çatır çatır çatlamaktadır. Öyleyse, ben yine şahit oldum, Sayın Yavuz, Sayın Bakanımıza dedi ki: "Varsa bir formül, bunu ihalesiz yapıverin de, Konya Ovası da sulansın." Efendim, ben, ihalesiz iş yapıldığına kanaat getirmiyorum; ihalesiz iş olamaz. İhale yöntemleri var; bir türlü kabul edilemeyen şeyler var. İsterseniz, bir evraktan bir şey okuyacağım şimdi, bakın, bir zamanki bir kanun teklifi:

Değerli arkadaşlar, bir gün gelip şöyle, bir gün gelip böyle davranamazsınız; tutarlı olmalısınız, tutarlı olmak zorundasınız. Bu ülkede Karma Ekonomik Komite toplantılarıyla, Türkiye ile diğer ülkeler arasında, her türlü iktisadî görüşmeler yapıldı, anlaşmalar yapıldı; ama, ilk defa inşaat ihalesi anlaşmaları yapıldığı dönem, Doğru Yol Partisi ile Cumhuriyet Halk Partisinin iktidarda olduğu dönemdir. İlk defa KEK anlaşmalarıyla inşaat ihalesi bağıtlandığı, devletler arasında bu ihalelerin imzalandığı, icat edildiği dönem, Doğru Yol Partisi ile Cumhuriyet Halk Partisinin iktidarda olduğu dönemdir veya SHP ile başlayıp CHP ile devam ettiği dönemdir. Şimdi kendiniz bunları icat edeceksiniz, uygulayacaksınız, kanunları siz teklif edeceksiniz, buradan çıkaracağız hep birlikte ve ondan sonra siz iktidardan gidip muhalefete düştüğünüzde, bu mekanizmaları Anavatanlılar veya başka partiye mensup birileri kullandığı zaman bu sistemler tu kaka olacak, bu sistemler şaibe yaratıcı olacak!.. Lütfen, dünyanın gerçekleriyle Türkiye'nin gerçeklerini bir arada bulundurun ve bu değerlendirmeleri öyle yapın.

Ülkemizin enerji meselesi, kesinlikle, ne olursa olsun çözülmesi gerekir ve bu konuda da çeşitliliğe, rekabete, demokratlığa uygun her türlü yeni mevzuatın geliştirilmesi ve uygulamaya konulması da bizim görevimizdir.

Son yıllarda, özellikle doğalgazla ilgili tartışmalar büyük boyut kazandı; ona da kısaca bir tarihçe sunmak isterim:

Biz, 1984'te Türkiye'de güvenilir bir yabancı firmaya, doğalgaz tüketim tahminin yapıldığı bir rapor hazırlattık. O rapora göre, 1987'de Türkiye'nin doğalgaz tüketimi 513 milyon metreküp, 1998'de de 10 milyar metreküptür; güvenilir bir firmanın yaptığı tahmindir bu; ama biliyorsunuz, bu rakama, yani 1998'de 10 milyar metreküp tahmin edilen rakama biz çoktan geldik geçtik. Yine o araştırmaya göre, 2005'teki tahminî tüketim 11,4 milyar metreküptür. 2005'e dayanan tahminî tüketim 11,4 milyar metreküp, 1998'de kullanabildiğimiz -olsa daha kullanacağız- 10 milyar mütreküp ve BOTAŞ'ın yaptığı tahminlere göre, 2020 yılında Türkiye'nin ihtiyacı, 82 milyar metreküp doğalgaz tüketimidir.

Bizim, şu ana kadar, Cezayir dahil, Rusya Federasyonu dahil, İran dahil, Türkmen gazı dahil, yapılan, yürütülen projelerin tamamı 61,2 milyar metreküptür. 2020 yılına kadar, demek ki, bizim, aşağı yukarı 21 milyar metreküplük daha bağlantı yapmamız lazım ve yıllar çabuk gelip geçiyor; Türkiye'nin dinamizmi, her olayda, ulaştırma sektöründe, enerji sektöründe, tahmincileri yanıltıyor. Bu, sevindiricidir. Türkiye'nin bu dinamizmi, şunu getirmektedir: Aziz milletimiz, kaliteli hizmeti, yerinde hizmeti, çağdaş hizmeti çok iyi değerlendirmektedir ve tahminlerin ötesinde... O, işte doğalgazın özellikleri... Nedir doğalgaz; çevre dostudur, kirletmez etrafı, kolay kullanılır, işletmesi kolaydır, kurulması kolaydır ve ilk kurulması ucuzdur. Böylesine avantajları olan bir ürünün dinamik Türk toplumunda daha fazla rağbet görmesi de, elbette ki aşikârdır; henüz daha, sanayide ve konutta, istenen dozun çok daha altında kullanılmaktadır. Dolayısıyla, doğalgaz için yapılan bütün girişimleri destekliyoruz ve daha yenilerinin de, inşallah, getirilmesi için gayret gösterilmesini talep ediyoruz.

Bu arada, tabiî, yeni bir proje, yeni bir söz olarak o da herhalde literatürümüze girmeye başlayacak, bir an önce de "yeraltı depolama" işlerine başlanması icap etmektedir. Biraz önce okuduğum paragraftaki gibi, kış aylarında yüksek tüketimin olduğu dönemlerde şebekelerle getirilen gazı Türkiye'nin içindeki depolardan takviye ederek tüketime sunmak açısından Türkiye'nin de yeraltı doğalgaz depolarına mutlaka bir an önce başlaması gerekmektedir.

Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğümüz, çiftçimizin , köylümüzün dostu ve Türk siyasetçilerinin, bence çok önem verdiği bir kuruluşumuz; çünkü, Türkiye'nin büyük çapta nüfusu halen tarımla iştigal etmektedir, fevkalade göznuru olan bir kuruluşumuz; ama, son yıllardaki yatırım düzeyinin düşüklüğü de hepimizi üzmektedir. Onun da geçmişine baktığımız zaman, özellikle, hem taşkın koruma hem sulama hem enerji maksatlı barajlarımızın, kesinlikle, geçmiş dönemde, yani 1988'de, 1989'da olduğu gibi, çiftçi dostu baraj olarak çalıştırılması icap etmektedir.

"Nedir bu çiftçi dostu baraj?" derseniz, çiftçi dostu baraj, deposundaki suyu, sulamaya birinci önceliği verecek şekilde kullanılması, enerji sıkıntısı nedeniyle çiftçimizi sulama sezonunda susuz bırakmayacak şekilde çalıştırılmasıdır. Şu an için o tablodan istifade edebiliyoruz; çünkü, kurak mevsim yaşamıyoruz; ama, kurak mevsimlerde barajlarımızın kesinlikle çiftçi dostu olarak çalıştırılması icap eder. Öyleyse, elektrik enerjisi üretim kapasitemizi, en azından yüzde 25 düzeyinde yedeklememiz gerekmektedir.

Hidrolik potansiyelimizin henüz yarısını dahi değerlendiremediğimizi düşünürsek, yap-işlet-devret ve yap-işlet modeliyle, yabancı sermayeyi de bu işin içine sokmakta geç kaldığımızı da bilerek, bir an evvel, boşa akıp giden sularımızdan ülkemizin ihtiyacı olan enerjiyi elde etmede elimizden gelen çabayı sarf etmek zorundayız.

CENGİZ ALTINKAYA (Devamla) – Ben, Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığımıza, geçen yıllarda olduğu gibi, bu yıl da zor durumdaki belediyelerimize gösterdikleri yeni uygulamasından ötürü, yani onların borçlarının ertelenmesi uygulamasından ötürü, gene tarımsal sulama borcu altında zorlanan çiftçilerimizin bu borçlarının ertelenmesindeki uygulamasından ötürü, belediyelerimiz ve çiftçilerimiz adına şükranlarımı sunuyorum.

3046 sayılı İçişleri Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunla, iç güvenlik kuruluşları; ülkenin ve milletin bölünmez bütünlüğünü, yurdun iç güvenlik ve asayişini, kamu düzenini ve genel ahlakı, Anayasada yazılı hak ve hürriyetleri korumak; sınır, kıyı karasularımızın muhafazası ve emniyetini sağlamak; karayolları trafik düzenini sağlamak ve denetlemek; suç işlenmesini önlemek; suçluları takip etmek ve yakalamak; her türlü kaçakçılığı men ve takip etmekle görevlendirilmiştir.

Polis, nüfus kesafetinin ağırlıklı olduğu şehir merkezlerinde görev yapmakta ve nüfusumuzun yüzde 65'ine hizmet götürdüğü görülmektedir. Buna rağmen, bu kadar kalabalık bir kesime güvenlik hizmetlerini, ülke genelinde 150 000 civarındaki personeliyle götürmektedir. Gelişmiş ülkelerle yapılan mukayesede ise, Avrupa standartlarına göre her 250 kişiye 1 polis düşerken, ülkemizde 418 kişiye 1 polis düşmekte, bu ise, görevi olumsuz yönde etkilemektedir.

Polis, diğer devlet memurları gibi dinî ve resmî bayramlarda da tatil yapmayıp, çalışmaktadır. Ayda 200 saate varan bir fazla mesaisi olmakta, buna mukabil, verilen fazla mesai ücreti ise, kıdem ve rütbelere göre, 30 ilâ 35 milyon lira kadardır. 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda tarif edilen miktara göre fazla mesai ücreti hesap edilirse, aldığı maaşın 2 katından fazla, fazla mesai ücreti tuttuğu görülecektir.

Daha etkin ve verimli bir güvenlik gücü istiyorsak, insan hakları uygulamasına, önce polisimizden başlamamız lazımdır. Bunun için, polisin çalışma saatleri yeniden düzenlenmeli, alınacak personel için kadro verilmelidir; emniyet teşkilatı personel kanununun mutlaka çıkarılması gerekmektedir; emniyet hizmetleri sınıfı ve diğer personelin ücretleri, günün şartlarına göre yeniden düzenlenmeli, ekgöstergeleri artırılmalıdır.

2559 sayılı Polis Vazife ve Selahiyet Kanununun 1 inci maddesinde polis "asayişi, amme, şahıs, tasarruf emniyetini ve mesken masuniyetini korur; halkın ırz, can ve malını muhafaza ve ammenin istirahatini temin eder; yardım isteyenler ile yardıma muhtaç olan çocuk, alil ve acizlere muavenet eder; kanun ve nizamnamelerin kendisine verdiği vazifleri yapar" denilmek suretiyle tarif edilmektedir.

Şimdi soruyorum denilmek suretiyle tarif edilmektedir. Şimdi, soruyorum sizlere: Daima malî imkânsızlıklar içerisinde kıvrandırdığın, fasılasız olarak, gece gündüz çalıştırdığın, morale ve bir tatlı tebessüme muhtaç olan bu insanlardan, kanunda sayılan bu görevlerini yerine getirmelerini istemek safdillik değil mi? Bırak, alile, acize muavenet etmeyi, muavenetine sığınacağı insan arayan bir polis zuhur ettirmeye çalışıyoruz. Yorgunluk ve uykusuzluktan sararmış bir çehre, aile düzeni yok; maddî imkânsızlıklar içerisinde kıvrandır, eline de fevkalade yetkiler ver; sonra da, bu insanlardan, hakkaniyet ve adalet ölçülerine bağlı kalarak çalışmalarını bekle(!) İşte, bu şerefli teşkilatın şerefli mensupları, bunca çileye, olumsuzluğa rağmen, hamiyetlerinin icabı, vakur bir tavırla görevlerini cansiparane sürdürmektedirler. Vatan ve millet sevgisiyle yanan sinelerini hain kurşunlara siper edip, en aziz varlığı olan canlarını, millî ve mukaddes değerlerimiz uğruna feda etmektedirler. Hizmet anlayışları ve bunca olumsuzluğa rağmen gösterdikleri başarı, her türlü takdirin fevkindedir.

Milliyetçi Hareket Partisi Grubu adına ikinci söz, Denizli Milletvekili Sayın Salih Erbeyin'in.

Bu vesileyle, huzur ve güven ortamının tesisi için hayatlarını kaybeden güvenlik mensuplarına Allah'tan rahmet, yaralılara acil şifalar diliyorum.

Malumlarınız olduğu üzere, uzun süredir terör belasıyla mücadele eden güvenlik güçlerimiz önemli başarılar elde etmiş, hele teröristbaşının ele geçirilmesiyle, doğu ve güneydoğuda bozulan sosyal ve ekonomik dengelerin yeniden kurulabilmesi için hükümetimizin gerekli tedbirleri alması, güvenlik güçlerine, tekrar, yoğun bir ihtiyaç duyulmasını önlemek amacıyla, güven ortamının tesisi yönünde göstermiş olduğu gayreti takdirle karşılıyoruz.

Karşılaşılan sorunların çözümü için, hızla gelişen polis teşkilatımızın altmışüç yıllık kanunla idaresinin zor olduğu, söz konusu kanunda yapılan değişikliklerin, günümüzdeki gelişmelere tam olarak cevap vermediği için tekrar gözden geçirilmesi, özellikle enformasyon hukukunda doğan boşlukların, akademik düzeyde, üniversitelerle işbirliğine gidilmek suretiyle doldurulması, böylelikle, bilgisayar ve telekomünikasyon suçları ile organize suçların önlenmesi konusundaki eksiklikler hızla giderilmelidir.

Değerli milletvekilleri, bilgi ve teknolojinin ülke sınırlarını aştığı bu küreselleşme döneminde, ülkemizde de emniyet hizmetlerine özel bir önem verilmesini, hepimiz, hükümetimizden bekliyoruz. Biliyoruz ki, güvenlik hizmetleri en pahalı hizmetlerden biridir. Emniyet teşkilatının devlet bütçesinden aldığı payın, yıllar itibariyle incelendiğinde, yüzde 3'ler civarında olduğunu görmekteyiz. Halbuki, yukarıda saydığımız hizmetleri gerçekleştirebilmek için, bu payın yüzde 6'lar civarına getirilmesi gerekmektedir.

21 inci Yüzyılın eğişinde olduğumuz şu günlerde, Türk polis teşkilatının daha çağdaş bir yapıya kavuşturulabilmesi için, polislerin özlük haklarında bazı düzenlemelerin yapılması gerekmektedir. Gece ve gündüz ayrımı olmadan, modern dünyanın uzun araştırmaları sonucu uygulamaya koyduğu saatlerin çok üstünde bir zaman diliminde çalışan polislerimiz, bazı düşüncelerle diğer meslek mensuplarıyla kıyaslanmaktadır; ancak, bu kıyaslama sadece maaş yönünden yapılmaktadır, polisin harcadığı yoğun mesaiye ise hiç değinilmemektedir.

Bu yıl yapılan seçimlerde, seçim günü sandıkların güvenliği için görev alan polisimiz, 24 saatten fazla görev yapmalarına rağmen, sonraki gün mesailerine devam etmişlerdir; bunun yanında, seçimde sandık başında görev alan diğer memurlar, sonraki gün izinli sayılmışlardır. Bu kadar zor ve meşakkatli bir görevi başarıyla yürüten polisimizin, maddî yönden takviye edilmesi gerekmektedir.

Emniyet teşkilatı personelinin sosyal haklar ve güvenceler konusunda tam bir yeterliliğe kavuştuğunu söylemek zordur. Bugün teşkilattaki 180 bin polise karşılık, lojman sayısı 33 600'dür. Takdir edilir ki, polisimiz ülkemizin çeşitli yörelerinde görev yapmaktadır. İstanbul, Ankara, İzmir, Adana gibi büyük illerimizde görev yapan polislerimiz, bu illerin nüfus çokluğu ve kiraların astronomik rakamlar boyutunda olmasının karşılığında, devletten sadece 200 bin lira gibi komik bir kira yardımı almaktadır. Hele, bir de, polisimizin görev yaptığı yer turistik bölgeyse, polislerimizin vay haline!

Çoğu illerimizde 12 saat görev yapıp, 12 saat istirahat eden polislerimiz, bu da yetmiyormuş gibi, ek olarak, maç görevi, uygulama görevi, öğrenci eylemi, işçi eylemi vesaire olarak uzun süre çalışmaktadır. Fazla mesai yapan polisimizin, sinirleri bozulmakta, ruh yapısı bozulmakta; bu bozulmalar, gerek hizmet ettiği vatandaşa gerekse bakmakla yükümlü olduğu ailesine yansımaktadır. Türk polisi, yine de, her türlü zorluklara rağmen, halkın huzurunu temin edebilmek amacıyla, gecesini gündüzüne katmış ve kutsal görevini layıkıyla sürdürmüş ve sürdürmektedir.

Jandarma Genel Komutanlığı, yurt çapında genel emniyet hizmetini ve asayiş düzenini sağlamak, bunun yanı sıra, devletin bölünmez bütünlüğüne yönelen dış güçler tarafından desteklenen bölücü terör örgütüne karşı, hukuk düzeni içerisinde, tüm gücüyle, ekonomik ve sosyal imkânsızlıklar taşıyan görev yerlerinde kanı canı pahasına görev yapmaktadır. Tabiatıyla, bu görevlerin arzu edilen seviyede başarılabilmesi için, jandarmanın tüm görev ihtiyaçları bütçe imkânları dahilinde karşılanmaya çalışılmaktadır.

Güvenlik ve huzurun sağlanamadığı bir ortamda ekonomik ve sosyal gelişmenin de mümkün olmadığı kanaatindeyim.

Ayrıca, teşkilatla ilgili diğer bir konu da lojman problemidir. Hepimizin bildiği gibi, jandarma personeli, meslek hayatı boyunca çok sık tayin görmekte ve tayin olduğu bölgede uygun bir konut bulamamakta ya da yüksek kira bedeli ödemek zorunda kalmaktadır. Bu nedenle, personelin büyük bir bölümü, ailesini yeni atandığı yere götürememekte, bu da, personelin verimli çalışmasını engellemektedir.

MHP GRUBU ADINA MUSTAFA ZORLU (Isparta) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığı ve Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü bütçesi üzerinde MHP Grubu adına söz almış bulunuyorum; Grubum ve şahsım adına Yüce Meclisi, aziz milletimizi saygı ve sevgiyle selamlıyorum.

Su ve toprak kaynaklarının geliştirilmesi amacıyla yapılan yatırımların belli bir bölümü, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilmektedir. Bilindiği üzere, 1929 yılında Sular İdaresi, 1939 yılında Su Reisliği, 1953 yılında da 6200 sayılı Kanunla kurulan Devlet Su İşleri, tarihî bir geçmişe sahiptir.

Ülkemiz yüzölçümünün yaklaşık üçte 1'ini teşkil eden 28 milyon hektarlık ekilebilir arazînin 26 milyon hektarlık kısmı sulanabilir arazî olup, bunun da, ekonomik olarak sulanabilir kısmı 8,5 milyon hektardır. 1997 yılı başıyla, 4,6 milyon hektar alan sulamaya açılmış olup, bunun 2 058 148 hektarı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünce gerçekleştirilmiştir. 1998 yılında ise, 2 154 918 hektar alan işletmeye açılmıştır. 1999 yılı başı itibariyle işletmeye açılan toplam sulama alanının program değeri ise 2 255 703 hektar alandır.

Sayın Başkan, değerli millevekilleri; Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 2000 yılı bütçesi 1 katrilyon 88 trilyon 83 milyar 250 milyon TL'dir; bunun 736 trilyon 365 milyarı yatırım bütçesi olup, 185 trilyon 625 milyarı da fonlardan karşılanacaktır. Bu bütçeyle, inşa halindeki barajlarımızın, göletlerimizin ve sulama projelerimizin yapılabilmesi için tam 60 yıla ihtiyaç vardır; yani, bugünden itibaren hiçbir yeni projeyi ihale etmesek dahi, bu ödenekle 60 yıla ihtiyaç vardır. Bunun sebebi, açıkyüreklilikle söylemek gerekirse, seçim bölgelerimize oy avcılığı için yapılan yatırımlardır veya bu projeleri planlayan bürokratların inisiyatiflerini ortaya koyamamalarıdır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; bir tarım ülkesi olan Türkiyemizde, çiftçilerimizin dünya standartlarına göre ürün yetiştirebilmesi için, ürünün ihtiyacı olan suyun ölçülerek verilmesi gerekmektedir. Bunun için de, ekonomik olan, iklimin kuru ve sıcaklığına bağlı olarak suda buharlaşma yapan, arazi kaybına neden olan, çiftçinin, arazisine ulaşabilmesi için kilometrelerce yolu dolaşmak zorunda bırakan, bakım gerektiren, çok fazla sayıda yapılan yerüstü sanat yapılarıyla çevreyi bozan ve kirleten, dış etkilerden kolayca zarar gören, bakım eksikleri ve arızaların zamanında yapılmaması nedeniyle bazı durumlarda şebekenin yüzde 50'si kullanılmaz duruma gelen açık sulama sisteminden, yani, beton kaplamalı trapez kanallı sistemden mutlaka vazgeçilmelidir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; sulama sistemlerimizin 1999 yılı birim fiyatları hakkında sizlere bilgi vermek istiyorum. Hektar başına beton kaplamalı trapez kanallı sistem 950 milyon TL, kanaletli sistem 1 milyar 25 milyon TL, alçak basınçlı borulu sistem 1 milyar 200 milyon TL, orta basınçlı sistem 1 milyar 300 milyon TL, yüksek basınçlı sistem 1 milyar 950 milyon TL. Bir örnekle bu konuyu irdeleyelim:

Petrol, uzun yıllardan bu yana, Türkiye'nin maden ithalatında en önemli yeri tutan ve gelecek yıllarda da bu önemini koruması beklenen bir enerji kaynağıdır. Söz konusu bu enerji kaynağının ülkemizdeki azlığı göz önüne alınırsa, vakit kaybedilmeden, ülkemizde yerüstüne çıkarılmamış bulunan bu enerjinin ortaya çıkarılması için gereken altyapı oluşturulmalıdır.

Sayın milletvekilleri, gelişmiş ülkelerdeki nükleer santralların ürettikleri yıllık enerjinin, ülke enerji toplamı içindeki payı şu şekildedir: Amerika Birleşik Devletlerinde 109 adet tesis olup, ülke enerjisinin yüzde 21'ini; Almanya'da 21 adet olup, yüzde 29,7'sini; Fransa'da 57 adet olup, yüzde 77,7'sini; İngiltere'de 35 adet olup, yüzde 20,3'ünü; Japonya'da 48 adet olup, yüzde 30,9'unu; Kanada'da 22 adet olup, yüzde 17,3'ünü; Rusya'da ise 29 adet olup, yüzde 12,5'ini karşılamaktadır.

MUSTAFA YAMAN (Devamla) – Nükleer enerji yüzde yüz güvenli ve çevresel açıdan risksiz bir alternatif değildir; kömür ve benzeri alternatiflerin yanında kötünün en iyisidir. Onun için, bu enerjiyi kullanmayalım demek yerine, radyoaktif atıkların çevre riskini nasıl en aza indirebiliriz gibi konuları araştırmakta veya tartışmakta fayda olacağı düşüncesindeyiz. Aksi halde, 2000 yılı su istiflerini şimdiden kullanan Türkiye'nin ekonomisi küçülürken, aynı zamanda daha da derin karanlığa gömüleceği bir gerçektir.

Stratejik bir geçiş ülkesi olan Türkiye, Ortadoğu, Orta Asya ve Kafkasya bölgesindeki enerji kaynakları açısından büyük enerji pazarı olma yolunda epey mesafeler almıştır. Bu konuda imzalanan Bakû-Ceyhan Hampetrol Boru Hattı Projesi gibi mega projelerin, Kafkas ülkeleriyle birlikte net politikalar üretilerek, enerjinin, ülkemize daha sağlıklı ve güvenli bir şekilde gelişi sağlanmalıdır.

SAFFET ARIKAN BEDÜK (Ankara) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; ulusal ve uluslararası ihale sisteminde, kapalı usul, açık usul ve isim çağırmak suretiyle tespit edilmiş olan, belli şartları olan ihale usulleri vardır. Biz de, TEAŞ veya benzeri birkısım kurumların, özellikle enerji ihtiyacını da dikkate almak suretiyle, bir teklif verdik; doğrudur. Bu teklifimiz, özellikle kapalı teklif, belli istekler arasında kapalı teklif ve pazarlık usullerinden herhangi bir tanesinin tercih edilebileceğini amirdir. Biz, bu teklifi, TEAŞ'ın, ülkenin, özellikle enerji ihtiyacını süratle karşılamasına yönelik olmak üzere, bir tercih yapma imkânını sağlama açısından vermiştik ve o sebeple, bu teklifimizi yapmıştık. Ancak, hemen daha sonraki açıklamalarımızda, bir taraftan Devlet Planlama Teşkilatının görüşleri, bir taraftan yapılabilirlik şartları ve diğer şartların da aranması hususunda diğer fıkralarda açıklamalarımız var. O kısmı dikkate almadan, sadece, TEAŞ istediği gibi hareket eder şeklindeki bir anlayış doğru değildir; bir.

İçişleri Bakanlığı, yurdun içgüvenliğinin ve asayişinin sağlanması, kamu düzeninin korunması, mahallî idarelere yön verici yeni düzenlemelerin yapılması, kaçakçılığın men ve takibi, yurt sathında sivil savunma ile devlet ve toplum hayatımız bakımından önem arz eden görevleri yerine getirmekle yükümlü bir bakanlıktır. Bakanlığımız, Anayasaya, demokratik, laik ve sosyal hukuk devleti anlayışına, Atatürk ilke ve inkılaplarına bağlılık, temel hak ve özgürlüklere saygı ilkelerini esas alarak hizmet yarışını sürdüren bir bakanlığımızdır.

Değerli milletvekilleri, devletimiz, tam onaltı yıldır, terör belasıyla amansız bir mücadele vermektedir. Türkiye Cumhuriyeti hükümeti, kararlı tutumu neticesinde, teröristbaşı Abdullah Öcalan'ı yakalayarak, bağımsız Türk adaletine teslim etmiştir. Güvenlik güçlerimiz, vatanın bölünmez bütünlüğü, hukukun üstünlüğü, insan hak ve özgürlüklerine saygı esasına bağlı kalarak, amansız bir mücadele sergilemiştir. Bu inanç sonucu, terör, biçimi ve teröre sağlanan destek ne olursa olsun, sonuçta devletin sarsılmaz gücü karşısında yok olmaya başlamıştır. Örgüt, büyük sıkıntılar içine girmiş ve dağılmaya başlamıştır. 1 Ocak - 16 Kasım 1999 tarihleri arasında ülke genelinde terör olaylarının istatistiği şöyledir:

Terörle mücadeledeki başarıya ekonomik, sosyal ve eğitim amaçlı çalışmalar sonucunda varılacağına inanıyoruz. Bilhassa yöre halkının yaşam düzeyinin yükselmesi için alınan 193 sayılı Teşvik Tedbirlerinin, eğitimde başlatılan büyük hamlenin en kısa zamanda bizi başarıya götüreceğine olan inancımız tamdır.

Emniyet güçlerimiz, Amerika Birleşik Devletleri, Almanya, İtalya, İngiltere, Romanya, Rusya gibi güçlü ülkelerle işbirliği yaparak, operasyonlarda önemli ölçüde uyuşturucuyu ele geçirmiştir. Narkotik suçlar polis bölge istatistik sonuçlarına göre 1.1.1999 - 11.11.1999 tarihleri arasında 3 466 kilogram toz esrar, 4 kilogram plaka esrar, 2 121 kilogram eroin, 228 kilogram bazmorfin, 197 kilo afyon, 8 kilogram kokain, 23 523 kilogram asitanhidrit, 44 567 adet sentetik ecza, 1 milyon 749 bin 305 adet Koptagon, 11 305 adet Extacy, 34 090 adet Metadon ele geçirilmiştir. Toplam 5 032 sanık adli mercilere sevk edilmiştir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri, mahallî idareler konusunda Demokratik Sol Parti, güçlü, katılımcı, demokratik, özerk, şeffaf bir anlayışla 2000'li yıllara girmek istemektedir. Bilhassa 3 215 yerleşim biriminde ülkemize hizmet veren belediyelerimizin güçlendirilmesi en büyük hedefimizdir. Bu amaçla, genel bütçe gelirlerinden sağlanan belediye hisselerinin artırılması, belediye gelirlerinin artırılması, Motorlu Taşıt Vergisinin belediyelere devredilmesi, Akaryakıt Fonundan yüzde 1 oranında belediyelere pay ayrılması, belediye fonlarının mutlaka kaldırılması, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunuyla belirlenen görevlerin, büyükşehirlerden başlamak üzere, belediyelere devredilmesi; 3194 sayılı İmar Kanununda yeni düzenlemeler getirilmesi; bilhassa, yaşadığımız deprem felaketinden sonra, İmar Kanununda ve inşaat ruhsatlarında kesin ve kalıcı tedbirlerin alınması; tarım arazilerinin imara açılmasının kesinlikle önlenmesi; il gelişim planlarının hazırlanması ve onayının, mutlaka Bayındırlık Bakanlığı tarafından yapılması en büyük hedeflerimizdir. 36 000 yerleşim biriminde, nüfusumuzun büyük bölümüne hizmet veren köylerimiz için, köylere hizmet götürme birliklerinin kurulması ve 3200 sayılı genel bütçe gelirlerinden köylerimize yüzde 1 pay ayrılmasını önermekteyiz.

Demokratik Sol Parti Grubu adına ikinci söz, Ordu Milletvekili Sayın Fehmi Konyalı'nın

İçişleri Bakanlığı bütçesi üzerinde görüşmeye başlarken, yurdun bütünlüğü, ulusun birliği için aziz canlarını feda eden değerli şehitlerimizi rahmetle anıyorum, değerli tüm kamu görevlilerini rahmetle anıyorum, şehit düşen bütün yurttaşlarımızı rahmetle anıyorum ve bu arada, yine -İçişleri Bakanlığının fonksiyonu içine giren- doğal afetten dolayı hayatlarını yitiren vatandaşlarımızı rahmetle anıyorum, sağ kalanlar ile gazilere de esenlikler diliyorum.

İçişleri Bakanlığı, Teşkilat Kanununda, üç grupta ifade ediliyor; birinci grupta, ana hizmet birimleri, denetim danışma birimleri, yardımcı hizmet birimleri vardır. Bunlar, Bakanlığın genel siyasasını, mülkî idare birimlerinin düzenlenmesini, nüfus ve vatandaşlık işlemlerinin tespit ve hareketini ve doğal afetlerde, savaşlarda, kurtarma, tahliye hizmetlerini gören sivil savunma örgütleri, artı, Bakanlığa amir ve memur yetiştiren birimlerden oluşur.

Üçüncü grupta ise, taşra teşkilatı bulunmaktadır. Biraz sonra arz edeceğim gibi, yurdun ve ulusun genel güvenliğini, İçişleri Bakanlığı, bu bağlı kuruluşları vasıtasıyla sağlar.

Jandarma ve Sahil Güvenlik birimlerimiz, bilindiği gibi, askerî eğitim düzeniyle kurulmaları nedeniyle, belli bir askerî statü içerisinde görev ifa ederler; ancak, bütün bütçe görüşmelerinde, siyasî otoritenin görev verdiği polis masaya yatırılır.

Bu iki kuruluşumuz, polis ve jandarma, birbuçuk asrı aşan bir zamandır, büyük özverilerle kırsal kesimde ve kentte hizmet veren güzide kuruluşlardır. Sahil Güvenlikle birlikte bu üç kuruluşumuz, 8 330 kilometrelik sahil, 2 875 kilometrelik sınır içerisinde ve 776 000 kilometrekarelik bir ülke alanında, yaz kış, gece gündüz demeden, büyük bir özveriyle hizmet sunar.

Polisin çok hassas görevleri vardır; ama, daha dün, biz, ilkokul mezunu yurttaşımıza polislik görevi verdik, kültür düzeyi biraz geliştikçe, ortaokul mezununa verdik, bugün ise lise mezunu vatandaşlarımıza polislik görevi veriyoruz, polis üniforması giydiriyoruz ve bu lise mezunu vatandaşlarımızı da, sadece birkaç aylık bir eğitimden sonra görevlendiriyoruz; ama, takdir edersiniz ki, bir sömestre boyunca verilen eğitim, artık 2000 yılına giren Türkiye için yetersiz kalmaktadır. O nedenle, daha önceki görüşmemizde de ifade ettiğimiz gibi, çıtayı yükseltmeli ve polisi, askerî okullara benzer ve paralel eğitim kurumlarında yetiştirmeliyiz. Sayın Bakanıma teşekkür ediyorum; göreve gelir gelmez, polisle ilgili iki yıllık yüksekokul taslağını İçişleri Komisyonuna gönderdiler ve biz onu görüştük.

Taşra teşkilatına gelince; taşra teşkilatında polis müdürlükleri, emniyet müdürlükleri, jandarma alay komutanlıkları, sivil savunma örgütleri, nüfus ve vatandaşlık birimleri var; artı, bütün 34 bakanlığın kuruluşu var ve bunların başında mülkî idare amirleri olan vali ve kaymakamlar var. İşte, İçişleri Bakanlığını diğer bakanlıklardan ayıran en önemli kıstas bence budur; çünkü, İçişleri Bakanlığının, bu teşkilatları vasıtasıyla, bütün bakanlıkların omuzları üzerinde eli vardır. Bu nedenle, diyorum ki, valilerin benzer bir şekilde siyasetten arındırılması bakımından, bir konsey vasıtasıyla, hükümete iki misli adayla inha edilmesi; kaymakam adaylarımızın da, genişletilmiş bir kurul tarafından saptanması; ama, her halükârda da potansiyel vali adaylarımız içinde birinci sınıf mülkî idare amirliğinin ihdası gerektiğini düşünüyorum.

Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığının, Devlet Su İşleri ve Petrol İşleri Genel Müdürlükleri dışındaki bağlı ve ilgili kuruluşları ile ana hizmet birimlerinin bütçeleri üzerindeki görüşlerime madenciliğimizle başlamak istiyorum.

Arkadaşlar, eminim bana katılacaksınız, ülkemizin doğal kaynaklarını ve özellikle madenlerimizi yeterince değerlendirmeden, kalkınmamızı da yeterince sağlayamayız. Ülkemizin madencilik sektörünün gelişmesi ve güçlenmesi için hükümetimizin gerekenleri en kısa zamanda ve hızla yapması gerekir; çünkü, kaybedilmekte olan sadece döviz değil, işçilerimiz ve ailelerinin işidir ve aşıdır.

Sayın milletvekilleri, Türkiye'nin geleceği için diğer boru hatları yanında, özellikle iki boru hattı, Hazar geçişli Türkmenistan-Türkiye doğalgaz boru hattı ve Bakü-Ceyhan hampetrol boru hattı, hem Türkiye hem de tüm dünya için büyük önem taşımaktadır. Türkiye, nasıl "GAP" adlı bir rüya projeyi gerçekleştirme yönünde önemli adımlar atarak, sadece enerji değil, sulama ve taşkın önleme işlevleriyle halkımıza yeni iş ve aş verebilecek bir kaynak yaratabilmişse, kanımca, önümüzdeki bir yeni rüya proje de, bu iki boru hattının oluşturduğu projedir. Bu projeyle, tarihî İpek Yolu, enerji yolu olarak yeniden canlanacak; böylece, Ortaasya ve Kafkaslardaki tarih ve kültür birliğimiz olan kardeş ülkelerin Avrupa'ya ve tüm dünyaya Anadolu üzerinden açılmaları mümkün olacaktır. Bu ise, o ülkelerdeki kardeşlerimiz kadar, bizim insanımıza da iş ve aş yaratacaktır.

Bakü-Ceyhan Hampetrol Boru Hattı Projesinde, 1998 yılında yapılan çalışmalarda öngörülen iki anlaşma -Ülkelerarası Anlaşma ve Geçiş Ülkeler Anlaşması- vardı. Bu anlaşmalara ek olarak, 19 Nisan 1999 tarihli -yani 56 ncı hükümet döneminde- İstanbul Protokolüyle iki anlaşma daha -Anahtar Teslimi Anlaşması ve Garantiler Anlaşmasının- taraflarca tanımlanmıştır.

Hazar geçişiyle ilgili bir uzlaşma anlaşması da AGİT toplantısı sonrası, İstanbul'da, Azerbaycan ve Türkmenistan arasında imzalanmıştır. Bu projenin de hızlandırılması için, Türkiye, elinden geleni yapmalıdır. Zira, bu proje, sadece Türkmenistan'ın değil, Türkiye'nin de yararınadır. Doğalgaz boru hatları konusunda, diğer anlaşmalar da hâlâ geçerli olmakla beraber, önceliğin Hazar geçişli Türkmen doğalgazına verilmesinin, sadece Türkiye-Türkmenistan değil, başta Azerbaycan ve Kazakistan olmak üzere, tüm diğer bölge ülkelerinin ve hür dünyanın yararına olacağına inanıyoruz.

Arkadaşlarım, konu, sadece enerji üretimi değildir; çünkü, 2000'li yıllarla beraber, insanlığın gireceği bilgi çağında teknoloji de büyük önem kazanmakta, şimdiden bilgi ve teknoloji, çoğu kez, beraberce ele alınmaktadır. Bilgi teknolojisi, gen teknolojisi, bioteknoloji, deprem teknolojisi gibi yeni teknolojiler yanında, nükleer teknoloji de önemlidir.

Türkiye Petrolleri, geçmişte yapılan bazı hatalardan ders alınarak, yeni bir şevk ve ruhla, yurtiçi ve yurtdışı arama ve üretme faaliyetlerine devam etmelidir.

Enerji planı, sadece Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığını değil, enerjinin ülkemizdeki tüm sosyal ve ekonomik hayatı etkilemesi nedeniyle, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığını da çok yakından ilgilendirmelidir.

Sayın Altınkaya, az önceki konuşmasında bir başarıdan bahsetti. Başarının ölçütünü bilemiyorum; ancak, Demokratik Sol Partinin Genel Başkanı ve Başbakanımız Sayın Ecevit'in bize en önemli öğüdü, devlet işlerinde ülkemiz çıkarının ve halkımız yararının, tüm diğer çıkar ve yararların önünde ve başında tutulmasıdır. Sayın Ecevit'in Başbakan olduğu bir hükümetteki tüm bakanlarımızın da, aynı ilke doğrultusunda çaba göstereceğini umuyor ve bekliyoruz.

Demokratik Sol Parti Grubu adına son konuşmacı, Balıkesir Milletvekili Sayın Güven Karahan.

Sayın milletvekilleri, su potansiyelimiz 205 milyar metreküp olarak hesaplanmıştır. Kamu kurum ve kuruluşlarının, geliştirdikleri projelerle, bu miktarın, bugün, ancak 39 milyar metreküpünü kullanabilmekteyiz. Kullanılabilir su kaynaklarımızın istenilen düzeyde olmamasının en büyük nedeni, yatırımlar için ayrılan ödeneklerin çok az olmasıdır. Örneğin, sulamayla ilgili, Devlet Su İşleri Yatırım ödeneklerinin tutarı, istenilenin ancak yüzde 10 - 12'si kadardır. Bu kadar az ödenekle, modern tarıma, kısa zamanda ulaşmamız mümkün değildir. Bu durum göz önüne alınarak, ödenekler mutlaka artırılmalıdır.

Değerli milletvekilleri, Devlet Su İşlerinin görevleriyle ilgili önemli sorunlarından birisi ihalelerdir. Hemen hemen her ihaleden sonra, belgeli veya belgesiz bir şekilde, kurum ve bürokratlar suçlanmaktadırlar. Bundan dolayı, ihalelerin açık ve şeffaf bir şekilde yapılmasının sağlanması gerekir. İhalelerde, olabildiğince davetiye usulünden kaçınmak gerekir. İhalelerin, tüm medya kuruluşları ve firma temsilcilerinin bulunduğu bir ortamda yapılması sağlanmalıdır.

Ayrıca, fazla zaman geçirilmeden, müteahhitlik karnelerinin meslekten olmayan kişilere devrinin önüne geçilmesi gerekmektedir.

Petrol İşleri Genel Müdürlüğüyle ilgili görüşlerimizi de kısaca özetlersek: Bu Genel Müdürlüğümüz, hükümetlerce belirlenen petrol politikası, kalkınma planları ve millî güvenlik politikaları doğrultusunda, mevcut yasalar ile 6326 sayılı Petrol Kanunu ve bu kanunu değiştiren kanunlarla, akaryakıt faaliyetlerini düzenleyen 79 sayılı Kanuna dayanarak çıkarılan Bakanlar Kurulu kararları hükümlerini uygulamaktadır. 1954 yılında yürürlüğe giren 6326 sayılı Petrol Kanunu, aramadan tasfiyeye kadar, birçok alanı liberal esaslara göre düzenlemektedir. Petrol Kanunu, ayrıca, petrol faaliyetlerinin serbest piyasa düzeni içinde yürütülmesini kabul etmiştir. Petrol Kanunu kapsamına, petrol ürünleri ve doğalgaz da dahil olmak üzere, tüm dağıtım faaliyetlerinin alınmasını sağlayacak yasal düzenlemeler bir an önce yapılmalıdır.

Son yıllardaki rejim aleyhtarı irticaî faaliyetler sebebiyle, ayrıca kamu görevlilerine de birkısım görevler yükleniyor. İllerde emniyet komisyonları kuruluyor; bu emniyet komisyonlarının başkanlığını bir vali yardımcısının yapacağı, koordinasyon yapılacağı ve herkes hakkında bir takip ve fişlemede bulunulacağı, bunların suç duyurularının takip edileceği ve neticesinin alınacağı bildiriliyor.

Tabiî, Türkiye, Anayasanın 2 nci maddesinde yazılı olduğu gibi, bir hukuk devletidir ve olmalıdır. Hatta, bir aşama daha ötesine geçerek, hukukun üstünlüğüne dayalı bir demokratik devlet olmalıdır. Vaktim yok; belki, Adalet Bakanlığı bütçesi üzerinde de bu konuda konuşacağım; ancak, Başbakanlığın yaptığı bu işlemin hukuk devleti ilkelerine uygun olmadığını, bunun, ancak, totaliter sistemlerde görülebileceğini, böylesine fişleme ve takip işlemlerinin, insan haklarına ve kişilik haklarına aykırı olduğunu düşünüyorum.

Bundan evvelki görüşmelerde de, bazı arkadaşlarım, özellikle irtica adıyla, Türk Ceza Kanununda, hatta Anayasada ve diğer kanunlarda bir suç bulunmadığını belirtti; ancak, devletin dinî temellere dayandırılmasını arzu etmek gibi veya dinin istismarı gibi bazı konuların irtica sayılabileceği söylendi. Halbuki, Ceza Kanunumuzun ana prensibi, suçun, açıkça ve unsurlarıyla tarif edilmesi ve bunun karşılığının ne olacağının, yine muayyen olmasıdır. Dolayısıyla, irtica gibi, tarifi ve unsurları belli olmayan sübjektif suçlamalarla hem vatandaşlar rahatsız ediliyor hem de kamu görevlileri suçlanıyorlar.

Maalesef, bu genelgeler çerçevesinde son yıllarda yapılan bazı kanunsuz işlemlere, sadece özet olarak temas etmek istiyorum.

Değerli arkadaşlarım, kamu görevlileri, her vatandaş, her insan gibi, Anayasanın 10 uncu maddesinde gösterilen eşitlik prensibinden istifade etmektedir ve kamu görevlilerinin ehliyet ve liyakat prensibi içerisinde terfi edebilecekleri veya görevlerinde tenzil edilebilecekleri, elbette biliniyor.

Sayın Bakandan arzım şudur: Bu genelgeler kendisinde de vardır. Uygulama yanlışlıklarla doludur, baskılarla doludur, zulüm ve haksızlıklarla doludur. Anayasanın 137 nci maddesi, her kamu görevlisine, konusu suç olan bir emri yerine getirmemek gibi bir hak vermektedir. Dolayısıyla, bu genelgelerin, bu uygulamalar ışığında değerlendirilmesini ve kendisine güvendiğimiz Sayın Bakandan, bu uygulamaların, haksız ve zulüm içeren bu uygulamaların bu şeklinden bir an evvel vazgeçilmesini arzu ediyor ve teklif ediyorum.

Bundan birkaç ay önce Marmara Üniversitesi önünde yaşanan o feci tablolar, televizyonlarda bile izleyenlerin gözlerini yaşartmıştı. Çocuklar yerlerde, velileri tartaklanıyor; hatta, bu olumsuz uygulamaya son vermek isteyen, tespit yapmak isteyen, tutanak tutmak isteyen avukatlar bile tartaklanıyorlar ve gözaltına alınıyorlar.

Bir defa, Polis Vazife ve Salahiyet Kanununda, Anayasadan kaynaklanan yetkilerinde, polisin, üniversite önlerinde ve okul önlerinde kılık kıyafet yasağı uygulamasını yapmak gibi bir görevinin olmadığına inanıyoruz. Üniversitelerde ve yüksekokullardaki türban veya başörtüsü yasağı denilen şey, 2547 sayılı YÖK Kanunu içerisinde, ek 17 nci maddeye göre, bir eylem kabul edilebilir ve eğer, Danıştay kararlarını baz alıyorlarsa, başı örtülü olarak üniversiteye girmiş olan bir bayan hakkında, sadece disiplin uygulaması yapılabilir. Anayasanın 42 nci maddesindeki öğrenim özgürlüğünün herkes için geçerli olduğunu düşünüyorsak, kapıda kılık kıyafet uygulaması yaparak içeriye öğrenci almamak gibi bir yanlışı, artık, görmek istemiyoruz ve bu yanlışa polisin ve jandarmanın alet edilmesinden de utanç duyuyoruz, üzüntü duyuyoruz. (FP sıralarından akışlar)

Bir üçüncü konu -Bakanımızı takdirle anıyorum- mahallî idareler kanun tasarısı hazırlandı. Bu konuda çok güzel bir uygulama yapıldı; diğer bakanlarımızın da örnek almalarını rica ediyorum. Sayın Bakanımızın davetiyle, her partiden, mahallî idareler konusunda uzman ve deneyimli arkadaşlar bir araya getirildi ve konu üzerindeki görüşleri alındı. Dört saat, beş saat, altı saatlik çok verimli çalışmalar yapıldı ve sonunda -birkaç gün evvel elimize geçtiği için söylüyorum- bir tasarı son haline geldi. Bu çalışmalar, Türkiye'nin beklediği çalışmalardır. Sayın Bakan, bu konuda üzerine düşeni yapmıştır. Ümit ediyorum ki, ocak ayı içerisinde veya daha kısa bir zamanda Bakanlar Kurulundan geçirerek Meclisimize gönderecektir. Mahallî idareler kanun tasarısının, bir an evvel Genel Kurulda görüşülürek kanunlaşması, halkımızın beklediği bir çalışmadır.

Yine, arz etmek istediğim dördüncü bir konu şu : Özellikle, son aylarda iki kurum üzerinde odaklaşan kamuoyunun ilgisinde İçişleri Bakanlığı önemli görev ifa etmiştir. Bunlardan birisi Kızılay, birisi Türk Hava Kurumu gibi, dernek statüsünde çalışan kuruluşlardır. Trilyonluk bütçelere sahiptirler; yönetimleri bugüne kadar halka açılmamıştı; ama, özellikle, son aylarda, birtakım iddialar ortaya atıldı; bunlar, ilgiyle takip edildi ve Türkiye Büyük Millet Meclisimiz de üzerine düşen görevi yaptı; Kızılay hakkında bir araştırma komisyonu kurulmasına karar verdi.

BÜLENT ARINÇ (Devamla) – Kızılay mevzu edilmişken- birkaç gün evvel Sayın Dışişleri Bakanına da soruldu- Çeçenistan için yapılan yardımların Türk Kızılayı tarafından Rus Kızılayına teslim edildiği ve bunların, Çeçenlerin eline ulaşamayacağı endişemiz var. Sayın Bakanımızın kendisini ilgilendirdiği kadarıyla, bu konu üzerinde de hassasiyet göstermesini rica ediyorum.

Bir son konu -diğer konuları, belki sorularımın içerisinde soracağım- görüntülü televizyonlarda, görüntülü basında; yani, görsel basında polisin operasyonlarına dikkat ediyoruz. Polis operasyon yapıyor; ama, polisten daha fazla kameralı basın mensubu var. Bir eve giriliyor, bir bahçeye giriliyor; polisten daha fazla basın mensubu... Bu, özel hayatın gizliliğine de aykırıdır, kişilik haklarına da aykırıdır, polisin de işini zorlaştırmaktadır. Rica ediyorum, bu operasyonlarda, bu, sırtlarındaki kameralarla basın mensuplarının ne işi vardır? Bu operasyonlar önceden haber mi verilmektedir; yoksa, onların da bu operasyona katılmasından bir başka menfaat mı beklenmektedir? İnsanların namus ve haysiyetleri, elbette, en yüksek değerdir; bunların kısıtlamaya uğramasından, hepimiz, vicdan taşıdığımız için, sorumlu olmalıyız.

İçişleri Bakanlığı ve bağlı kuruluşlarının 2000 yılı bütçesi incelendiğinde, görülür ki, ortalama olarak, 1999 yılı bütçesine göre yüzde 60 bir artış göstermektedir. Bu ise, 2000 yılında, 1999 yılından farklı olarak araç, gereç ve tesisat yönünden herhangi bir yatırım olmayacak; hatta, reel olarak bir gerileme olacak demektir. Yani, 2000 yılında, İçişleri Bakanlığı, yeni yatırımlardan ziyade, kanun ve kararnameler, yönetmelikler düzeyinde bir iyileştirme yapacak anlamına gelmektedir.

Sayın Bakanımız, Plan ve Bütçe Komisyonunda, İçişleri Bakanlığını; yurdumuzun içgüvenlik ve asayişinin sağlanması, kamu düzeni ve genel ahlakın korunması, mülkî idare birimlerinin kurulması ve düzenlenmesiyle ilgili çalışmaların yapılması, genel yönetimle verimli çalışan bir taşra yönetim mekanizmasının tesisi, mahallî idarelerin yönlendirilmesi, kaçakçılığın men ve takibi, yurt sathında, sivil savunma, nüfus ve vatandaşlık hizmetlerinin yürütülmesi gibi, devlet ve toplum hayatımız bakımından hayatî önem arz eden görevleri yerine getirmekten sorumlu bir bakanlık olarak takdim etmektedir ve yine bu konuşmada, vali ve kaymakamlara, sadece bayram ve törenlerde değil, her zaman halkın içinde bulunmaları, yurttaşlarımızın sorunlarıyla iç içe yaşamaları ve sorunları çözen, dinamik, sevecen -tekrar ediyorum- sevecen ve üretken bir yapıda olmalarının mesajını iletmektedir.

Yine, bu ifadeler, gazete ve televizyonlarda birtakım kişiler ve vakıflar hakkında, her gün, birtakım iddialar tefrika halinde sergilenip, sonradan suçlu ilan edilerek evlerinden zorla alınmayacak demektir. Öyle ki, bu insanların milletvekillerine müracaatları, milletvekillerinin posta kutularından toplandığı iddia edilmektedir. Apo'dan daha tehlikeli olarak ilan edilen bu vakıf mensupları, bahçelerindeki bekçi köpekleri öldürülüp, kapıları kırılıp, yerlere yatırıldıklarını iddia etmektedirler. 48 ayrı evden 85 kişi toplanmıştır ve neticede birçoğu salıverilmiştir. Şimdiki durumlarını bilemiyoruz; ama, en azından, salıverilenler, bu kadar ağır ithamlardan nasıl temizleneceklerdir; takdirlerinize sunuyorum.

Sayın Mehmet Bedri İncetahtacı ve diğer kazalarda hayatını kaybeden milletvekillerimizin kazalarında, varsa şüpheler, bunlar da giderilmelidir.

Her üç yılda bir trafikte kaybettiğimiz insan sayısı, Marmara depreminde kaybettiğimiz insana tekabül etmektedir. Kazaların sebebi olarak da, alkol ve diğer uyarıcıların alınması önde gelmektedir. Bu bakımdan, "otoyollarda, konaklama yerleri hariç olmak üzere, yapılacak ve açılacak tesislerde alkollü içki satışına izin verilemez" şeklindeki Karayolları Trafik Kanununun 12 nci maddesi "karayollarında, konaklama yerleri de dahil olmak üzere, yapılacak ve açılacak yapı ve tesislerde alkollü içki satışına izin verilemez" olarak, muhakkak değiştirilmelidir. Zira, otoyollarda zaten konaklama tesisi az bulunmaktadır. Karayollarına ilişkin acil düzenlemeler muhakkak yapılmalıdır.

Bursa, Türkiye'nin dördüncü büyük sanayi kentidir ve Balkan muhacirlerinin yoğun olduğu bir bölgedir. Dolayısıyla, bu bölgede muhacirlerle ilgili yoğun problemler vardır. Bu insanlar, ev ve iş edinmişler, ekonomik hayata girmişlerdir; ama kimlik ve vatandaşlıkla ilgili önemli problemleri vardır.

Bakanımızın bütçe sunuş konuşmasında, "Bakanlar Kurulunun almış olduğu kararlarla, ile doğal afetler nedeniyle 1999 yılı içinde gelir kaybına ve altyapı hasarına uğrayan belediyeler ile il özel idarelerinin payları, Bakanlar Kurulunca tespit edilmiş, 1 ilâ 5 kat artırılmıştır" deniliyor. Ancak, Resmî Gazetenin 15 Aralık tarihli sayısında yayımlanan listede, Türkiye genelinde 175 belediye içinde Bursa'nın 10 belediyesine yer verildi. Bunlar, Gürsu, Gemlik, Küçük Kumla, İznik, Elbeyli, Mudanya, Görükle, Orhangazi-Çakırlı, Yeniköy belediyeleridir. Bütçeden aldıkları payların çarpım katsayıları yüzde 1,3 ilâ 1,79 oranında artırıldı. Bursa'da Osmangazi, Yıldırım, Nilüfer, İnegöl, Yenişehir, Kemalpaşa, Karacabey gibi büyük belediyelerin ismi geçmemektedir. Halbuki, Bayındırlık Bakanlığının yayımladığı genelgelerde, Bursa Büyükşehir Belediyesi dahil, bütün belediyelerin imar planları askıya alındı, jeolojik zemin etüdü yaptırma zorunluluğu getirildi. Bu da, Bursa'da, belediyelere, ek bir zemin etüt masrafı getirmektedir. Bu bakımdan, bu, ismi zikredilmeyen belediyelerin de payları artırılmalıdır.

Ayrıca, 2.12.1999 Tarihli Doğal Afetlere Karşı Alınacak Önlemler ve Doğal Afetler Nedeniyle Doğan Zararların Giderilmesi İçin Yapılacak Düzenlemeler Hakkında Yetki Kanununun 1 ve 2 nci Maddelerinde Değişiklik Yapılmasına ve Sürenin Uzatılmasına İlişkin Kanunun 1 inci maddesine "doğal afet bölgelerinde yeni il ve ilçeler kurulması, buralara bağlanacak ilçe, bucak, kasaba ve köylerin tespiti ile yeni büyükşehir belediyeleri kurulması ve buralarda alt kademe belediyelerinin belirlenmesi" ibaresi eklenmiş ve bu yetki, Bakanlar Kuruluna verilmiştir. Yani, Bakanlar Kurulu, doğal afet bölgelerinde yeni il ve ilçeler oluşturabilir.

Kursa kayıt olacak öğrencilerden aşağıdaki belgeler istenir:

Yine, Bursa'da -daha önce gündemdışı bir konuşmada da gündeme getirdiğim gibi- son yıllarda, bilhassa Karacabey ve Kemalpaşa bölgelerinde artan hayvan hırsızlıkları olmaktadır. Bunların cezası, bugünkü ceza hukukuna göre, bir ile beş yıl arasında değişmektedir ve infazı da hesap ederseniz, bu hırsızlığı yapanların dörtbuçuk ay gibi bir zaman zarfında serbest kalmaları söz konusudur. Halbuki, bu hayvan hırsızlıklarının, muhakkak, organize suç ve gasp kapsamına alınıp, cezaları çoğaltılmalıdır.

MEHMET KAYA (Kahramanmaraş) – Sayın Başkanım, yardımlarınızla, Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Sayın Cumhur Ersümer'e aşağıdaki sorularımı sözlü olarak sormak istiyorum.

1- Hepinizin bildiği gibi, Afşin-Elbistan kömür havzasında 1984 yılında faaliyete geçen termik santralda, bacalarda hava kirliliğini önleyici; yani, desülfirizasyon çalışma ve tedbirleri alınmadığından dolayı, termik santraldan çıkan toz ve zehirli atıklar tüm havzayı kirletmekte, bölgede solunum yolları hastalıkları gittikçe artmaktadır. Ayrıca, bacadan, havza atmosferine dağılan zararlı atıklar, havza bitki örtüsünü de olumsuz yönde etkilemiş ve bölgesel bir afet halini almıştır. Bu nedenlerle, onbeş yıldır çalışan bu santralın bacalarına gerekli süzgeçlerin konularak ve desülfirizasyonun ne zaman yapılacağını öğrenmek istiyorum.

3- Afşin-Elbistan kömür havzasında kurulmuş ve kurulacak 4-5 termik satralın soğutma su ihtiyaçlarının, bölgede yapılacak Karakuz Barajından sağlanması gerekmektedir. Böyle de düşünülmüş olduğuna inanıyorum. Bu nedenle, Karakuz Barajının ihalesi hemen yapılacak mıdır? Aksi halde, kurulacak termik santrallara su bulunmasında zorluk çekilecektir. Bölge akarsularından santrallara su temini ise, bölgede akarsu yetersizliğine sebep olacaktır. Bu konularda da tedbirler alınmış mıdır? Bunları öğrenmek istiyorum, bölge halkı adına.

4 – Afşin-Elbistan'da inşaına başlanan (B) santralında kaç kişi çalışacaktır? Bölgede yetişmiş kalifiye elamanlar bu yönde değerlendirilecek midir?

Değerli milletvekilleri, tabiî, soruların çok kısa olması ve öz olması konusunda Yüce Genel Kurulun kararı da var. Onun için, bundan sonra, soru soracak arkadaşlarımın daha kısa sorular sormasını rica ediyorum. Zaten, 20 dikakayla sınırlı bir süre ve bunun 10 dakikası soru, 10 dakikası da cevaba ayrılmış durumda.

NAZİRE KARAKUŞ (İstanbul) – Sayın Başkanım, aracılığınızla Başbakan Yardımcısı ve Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanımız Sayın Cumhur Ersümer'e sormak istiyorum.

Son soru, Sayın Gündoğan'ın; buyurun efendim.

Sayın Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanımızdan şunu öğrenmek istiyorum:

1974 yılında üretime geçen Keban Barajına paralel olan binlerce hektar arazimiz var. Çemişkezek ve Akpazar sulama suyu projeleri yapılıp, ihale kapılarına gelmiştir. Bu projelerin ihalesi yapılabilir mi, ödenek ayrılmış mıdır? Bunu öğrenmek istiyorum.

İÇİŞLERİ BAKANI SADETTİN TANTAN (İstanbul) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; milletvekilimiz Sayın Çalış, karayolları üzerindeki görevliler ile vatandaşlar arasındaki sürtüşmeler konusuna dikkati çekti. Bildiğiniz gibi, polis teşkilatının eğitiminin yükseltilmesiyle ilgili yasa tasarımız Plan ve Bütçe Komisyonundadır. İki yıllık yüksekokula çıktığında, ihtisaslaşmaya giden bir yaklaşım içerisinde eğitim verilecektir. Ayrıca, emniyet teşkilatında, devamlılık içerisinde, hizmetiçi eğitimler devam etmektedir. Ancak, bakıldığında, dikkat edildiğinde, uygulamada, bu hizmetler için görevlendirilen insanların yaklaşımlarının yanında, halkımızın da, bir şekilde gerek okul eğitimi gerekse cemiyet eğitimi açısı içerisinde topyekûn bir eğitim seferberliği başlatılmalı. Bu topyekûn eğitim seferberliğinin, sadece eğitim düzeni içerisinde değil, bunun yanında, ahlakî ve inanç eğitimini de en üst seviyeye çıkaracak bir yaklaşım içerisinde yapılması gerektiğine inanıyorum; çünkü, yapılan görevlerde bu tip yanlışlıklar sadece bu hizmetlerle görevlilerden kaynaklanmıyor, buna sebep olan unsurların da ortaya çıkması gerektiği inancındayım.

ENERJİ VE TABİÎ KAYNAKLAR BAKANI ve BAŞBAKAN YARDIMCISI MUSTAFA CUMHUR ERSÜMER (Çanakkale) – Sayın Başkan, kıymetli arkadaşlar; Kahramanmaraş Milletvekili Sayın Mehmet Kaya'nın sorduğu soruyla başlamak istiyorum. Afşin-Elbistan-B santralı ihale teklifinde baca gazı tesisi bulunmakta ve Afşin-Elbistan-B'ye ÇED raporu verilmesi... Afşin-Elbistan-A Türk standartlarına ve baca gazı tesisi yapma şartı getirilmiştir, yatırım programına da alınmıştır. Baca gazı maliyeti ortalama 80 milyon dolar civarındadır. Afşin-Elbistan -A baca gazı ihale hazırlıkları devam etmektedir. B santralında ortalama 7 500 kişi çalışacaktır.

Karakuz Barajıyla ilgili bir soru var. Karakuz Barajı ve Hidroelektrik Santralı, yap-işlet-devret bazında yaptırılacaktır; revize teklif değerlendirmesi onay aşamasında bulunmaktadır.

Sayın Karakuş'un temiz enerjiyle ilgili sorularına kısaca değinmek istiyorum; çünkü, çok güncel olduğu için bilhassa belirtmek istiyorum. Biz Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığı olarak, temiz enerji kaynaklarının hiçbirini ihmal ediyor değiliz. Öncelikle, yetmişbeş yıl sonra, ilk defa, Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığım döneminde, bir otoprodüktör ve yap-işlet-devret olmak üzere, rüzgâr santrallarına izin verilmiştir. Şu anda, yine, Resmî Gazetede yapılan ilanla 16 rüzgâr santralıyla ilgili yap-işlet-devret şeklinde teklif istenmiştir.

Bunları ifade ettikten sonra, nükleer konusuna geçmeden önce, şunu belirlemek zorundayım: Eğer, siz, bütün hidrolik kaynaklarınızı, yeraltındaki bütün kömür kaynaklarınızı da devreye alsanız, bunlar, size, yılda toplam 245 milyar kilovat/saatlik bir kaynak vermektedir; ama, bizim yaptığımız hesaplara ve bütün kuruluşlarca kabul edilen hesaplara göre, Türkiye'nin enerji ihtiyacı, mesela 2010 yılında 297 milyar kilovat/saat olacaktır. Enerji Bakanlığı olarak, Türkiye'nin, bu aradaki farkı kapatabilmesi için mutlaka bir nükleer santrala ihtiyacı vardır diye düşünüyoruz ve bu kapsamda başlayan ihale süreci halen devam etmektedir.

Nükleer santralların maliyetleri noktasına değinirseniz, şu anda bize verilen teklifleri değerlendirirsek, bakım, işletme ve yatırım maliyetlerini düştükten sonra kilovat/saati 2,15 sente nükleer santraldan enerji elde etmemiz mümkün olacaktır. Tabiî, bu, bir tercihtir; biz, bu konudaki hassasiyeti, bu konudaki karşı çıkmaları da saygıyla karşılıyoruz; ancak, Türkiye'nin ihtiyaçlarını da tabiî ki önplanda tutmak zorundayız diye düşünüyorum.

Yine, burada, bu bütçeyle ilgili değerlendirmeler olsun, yasalarla ilgili değerlendirmeler olsun, her zaman değinilen bir konudur -Sayın Levent'in sorularından birini burada sözlü olarak cevaplandıracağım, yalnız, diğerlerine yazılı olarak cevap verme çabası içinde olacağım- bu da, işte, bildiğiniz gibi, işletme hakkı devredilen santrallarda ülkenin kazancı ne olacaktır noktasında. Bizim yaptığımız hesaplara göre, TEAŞ Genel Müdürlüğüne bağlı üretim birimleri, kuruluş yasası gereği, birer işletme olarak teşkil edilmişlerdir. Ayrı ayrı tüzelkişilikleri bulunmaktadır. Vergi sorumlusu değildirler. 1998 yılında TEAŞ 74,9 milyar kilovat/saat enerji üretmiş, bunun 38,9 milyar kilovat/saati hidrolik, 36 milyar kilovat/saati termik santrallardan elde edilmiştir. Termik santrallarda ortalama ticarî maliyetler, santralların çalışma saatlerine göre 6 ilâ 8 sent/kilovat olup, hidrolik santrallarda 0,10 ilâ 0,50 sent/kilovat/saat maliyetle paçal yapılmaktadır. TEAŞ, ortalama satış fiyatlarını ancak böyle bulmaktadır.

1998 yılı itibariyle, işletme hakkı devredilecek santrallardan Orhaneli'de 8,4 kilovat/saat/sent, Tunçbilek'te 7,34 kilovat/saat/sent, Kangal'da 5,94 sent/kilovat/saat enerji maliyetleri gerçekleşmiştir. Ancak, yine aynı yıl içinde, bu santrallardan elde edilen yüksek maliyetler, hidrolik santrallarda ortalama yapılarak, enerji 3,26 kilovat/sent olarak satılmıştır. Aynı santrallarda, işletme hakları, sırasıyla 2,19 sent, 4,46 sent, 2,60 sent olarak devredilmiştir. Böyle bir devir gerçekleşir ise, Orhaneli'de 5,85 sent/kilovat/saat, Tunçbilek'te 2,88 sent/kilovat/saat ve Kangal'da 3,34 sent/kilovat/saat gerçek kâr elde edilecektir. Bu kâr da, ülkenin kârı olacaktır. Aynı kaynaklarla, daha az maliyetlerle üretilip satılacaktır. Üstelik bu fiyatların içinde, işletme hakkı devir bedelleri de mevcut bulunmaktadır.

BAŞKAN – Komisyon ve Hükümet yerinde.

A – C E T V E L İ

Kodu A ç ı k l a m a L i r a

BAŞKAN– Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

T O P L A M 209 287 500 000 000

BAŞKAN– Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

- Genel Ödenek Toplamı : 94 960 291 663 000

A – C E T V E L İ

Kodu A ç ı k l a m a L i r a

Diğer taraftan, dışkredi kullanılmak suretiyle alınması uygun görülen Parmakizi Bilgisayar Projesine de 1 000 000 000 000 lira ödenek verilmiştir. Bu alımın ihalesi de 1999 yılında yapıldığından ve dışkredi kullanılacağından bu projeye verilen ödenek de harcanmayacaktır.

Bu nedenle, projelerin devamı için sembolik bir ödeneğin aynı fasılda kalmak kaydıyla cevtelde gösterilen şekliyle ödeneklerin tertiplerine göre kabulü arz olunur.

Kodu A ç ı k l a m a L i r a

900 Hizmet Programlarına Dağıtılamayan Transferler 5 003 000 000 000

999 Dış Proje Kredileri 1 653 000 000 000

BAŞKAN– Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

T O P L A M 937 037 000 000 000

Dış Proje Kredilerinden Ertesi

A – C E T V E L İ

Kodu A ç ı k l a m a L i r a

BAŞKAN– Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

T O P L A M 666 504 000 000 000

Jandarma Genel Komutanlığı 2000 malî yılı bütçesinin bölümleri kabul edilmiştir; hayırlı ve uğurlu olmasını temenni ederim.

- Genel Ödenek Toplamı : 264 226 884 506 000

Jandarma Genel Komutanlığı 1998 malî yılı kesinhesabının bölümleri kabul edilmiştir.

Kodu A ç ı k l a m a L i r a

BAŞKAN– Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

T O P L A M 33 252 700 000 000

Dış Proje Kredilerinden Ertesi

A – C E T V E L İ

Kodu A ç ı k l a m a L i r a

111 Maden ve Enerji Kaynaklarının İşletilmesi 11 128 600 000 000

999 Dış Proje Kredileri 626 000 000 000

BAŞKAN– Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

T O P L A M 46 220 500 000 000

BAŞKAN –Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

A – C E T V E L İ

Kodu A ç ı k l a m a L i r a

900 Hizmet Programlarına Dağıtılamayan Transferler 143 765 000 000

BAŞKAN– Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

T O P L A M 1 113 765 000 000

Türü A ç ı k l a m a L i r a

BAŞKAN– Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

T O P L A M 1 113 765 000 000

B – C E T V E L İ

A – C E T V E L İ

Kodu A ç ı k l a m a L i r a

BAŞKAN– Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

114 Yardımcı Tesis Yapımı Hizmetleri 2 700 000 000 000

BAŞKAN– Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

T O P L A M 893 458 250 000 000

Türü A ç ı k l a m a L i r a

3 Özel Gelirler, Hazine Yardımı ve Devlet Katkısı 876 248 250 000 000

BAŞKAN– Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

T O P L A M 893 458 250 000 000

- Genel Ödenek Toplamı : 379 053 077 958 000

Hükümetin söz talebi veya teşekkür konuşması yapmak bir talebi var mı efendim?

ENERJİ VE TABİÎ KAYNAKLAR BAKANI VE BAŞBAKAN YARDIMCISI MUSTAFA CUMHUR ERSÜMER (Çanakkale) – Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; ben de, Sayın Bakan gibi, gerçekten, Meclisin enerji meselesine yaklaşımından dolayı teşekkürlerimi sunuyorum ve bu dar bütçeyle, inşallah, çok önemli işleri, yine hep birlikte yapma imkânı buluruz diye de dua ediyorum.

Ben de, tekrar, Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı bütçelerinin hayırlı ve uğurlu olmasını diliyorum.

BAŞKAN – Komisyon ve Hükümet burada.

10 uncu turda, grupları ve şahısları adına söz alan sayın üyelerin isimlerini okuyorum:

Fazilet Partisi Grubu adına Manisa Milletvekili Sayın Bülent Arınç ve Ankara Milletvekili Sayın Eyyüp Sanay; Anavatan Partisi Grubu adına Denizli Milletvekili Sayın Beyhan Aslan ve Antalya Milletvekili Sayın Cengiz Aydoğan; Milliyetçi Hareket Partisi Grubu adına Nevşehir Milletvekili Sayın İsmail Çevik, Balıkesir Milletvekili Sayın Aydın Gökmen ve Hatay Milletvekili Sayın Mehmet Şandır; Demokratik Sol Parti Grubu adına Hayri Diri, İsmet Vursavaş; Doğru Yol Partisi Grubu adına Ali Naci Tuncer, Necmi Hoşver.

Ormanlarımızın ve ormancılığımızın tükenişine, başta Orman Bakanlığımız olmak üzere, tüm kurum ve kuruluşlar seyirci kalmıştır. Türkiye, yüzölçümünün yüzde 88,6'sı erozyona maruzdur. Topraklarımızın yüzde 56'sı şiddetli veya çok şiddetli erozyona tabi alanlardır. Bu nedenle, her yıl, 500 milyon ton verimli toprak örtüsü denizlere, göllere, barajlara akmakta ve yitip gitmektedir. Bir başka ifadeyle, her yıl, Kıbrıs büyüklüğünde bir arazi parçası erozyonla yok olmaktadır.

1937 yılından bu yana, 1,5 milyon hektar orman alanı, yangınlar sonucu yok olmuştur. Tüm çalışma ve gayretlere rağmen, her yıl, ortalama 14 000 hektar orman alanı, yangınlar nedeniyle kül olmaktadır. Hemen belirteyim ki, bu yangınların yüzde 98'i insan kaynaklı olup, bunun da yüzde 75'i kasıt içermektedir. Ülkemizde, yılda ortalama 6 000 - 8 000 hektar ağaçlandırma yapılırken, sadece yangınlar sebebiyle bu ağaçlandırma çalışmasının 2 katı orman yok olmaktadır. Takdir edersiniz ki, bu daralma, küçümsenemeyecek boyuttadır.

Bunun yanında, odun elde etme, yol açma ve benzeri zaruretlerden kaynaklanan tahribat, yasal kesimler ve üzerinde ısrarla durulması gereken arazi mafyasının arsa elde etme girişimleri de, orman alanlarımızı hızla azaltmakta ve daraltmaktadır. Ayrıca, Orman Kanununda yapılan değişikliklerle de, hem orman talanına yol açılmış hem de talancılar cesaretlendirilmiştir. Faydacı popülist yaklaşımlarla kâr amaçlı orman işletmeciliği, ormanlarımızın vasıf kaybetmesine, korulukların bozuk koruluk ve bataklıklara, bataklıkların bozuk baltalık ve vasıfsız orman alanlarına dönüşmesine neden olmuştur.

6831 sayılı Yasanın 57 nci maddesi değiştirilerek, orman sahalarını artırma, gerçek ve tüzelkişilere ağaçlandırma yaptırma adı altında ormanlık alanların tahsisi sağlanmıştır. Anayasamızın 169 uncu maddesine doğrudan aykırı olan bu düzenlemeyle, 10 yılda, 224 gerçek kişiye 21 220 dekar, 121 köy tüzelkişiliğine 38 700 dekar, 59 diğer tüzelkişilere 21 018 dekar olmak üzere, toplam 404 kişi ve tüzelkişiliğe 80 940 dekar orman alanı tahsis edilmiştir.

Çeşitli sebeplerle kamu kuruluşlarına verilen ormanlık alanlar ise şöyledir: 1 070 adet bedelli 84 250 dekar, 8 280 adet bedelsiz 811 240 dekar olmak üzere, toplam 9 350 adet 895 400 dekar arazi yine ormanlık arazi olmaktan çıkarılmıştır. Ayrıca, 1983-1987 yılları arasında Orman Yasasında yapılan üç adet değişiklikle 27 milyon dekar orman alanı orman sınırları dışına çıkarılmıştır. 1998 yılı sonu itibariyle 62 çeşit yatırım alanı için 29 770 kişi ve kuruluşa Orman Bakanlığınca 9 664 386 216 metrekare orman alanı tahsis edilmiştir. Bu alan, zaten orman fakiri olan ülkemizin verimli orman alanlarının yüzde 10,84'ünü oluşturmaktadır.

Sayın milletvekilleri, orman deyince gözardı edilmemesi gereken birinci unsur, yine insandır. Ormanların yağmalanmasından, yakılmasından, tahrip edilmesinden sorumlu olan insandır. Aynı şekilde, bakılması, korunup gözetilmesi, yeniden yetiştirilip yeşertilmesi görevi de yine insana düşmektedir. Modern dünyada, ormanın geleceği insana bağlı olduğu gibi, insanın geleceği de büyük ölçüde ormana bağlıdır. Kendisine sağlıklı bir gelecek kurabilmesi için, orman, insanoğlunun vazgeçilmez temel ihtiyacıdır.

Sayın milletvekilleri, Orman Bakanlığının 2000 yılı bütçesine baktığımızda, toplam 74 926 976 000 000 TL bir ödenek ayrıldığı görülür. Harcama kalemleri ise, genellikle, personel giderleri, yolluklar, hizmet alımları, tüketim mal ve malzeme alımları, araç, kira, bakım, onarım ve diğer giderler ana kalemlerinden oluşmaktadır. Orman Bakanlığı bütçesinde, yeni orman alanlarının oluşturulması, bakımı, korunması ve daha verimli hale getirilmesi için ayrılan önemli bir meblağ göze çarpmamaktadır. Oysa, Orman Bakanlığının asıl amacı, doğal yapının korunması, yeni orman alanlarının elde edilmesi, kazandırılması, ormanlarımıza nitelik kazandırılması olarak alınmaktadır.

Sayın milletvekilleri, 2000 yılı bütçesine baktığımızda, Orman Köylülerini Kalkındırma Fonu için öngörülen meblağın tamamının, bütçenin transfer hanesine aktarıldığı görülmektedir. Orman ve çevresi köylerimiz, orman fonlarından azamî ölçüde yararlandırılmalıdır. Orman köylüsünün ekonomik durumunun iyileştirmesi, ormancılığımıza katkı sağlayacağı gibi, zaten sosyal devletin de önde gelen görevidir. Orman köylüsünün kalkındırılması için, orman köylülerinin yatırımlardan daha fazla pay alması sağlanmalıdır.

Ayrıca, Orman Bakanlığı, başta kanalizasyon olmak üzere, yol, su, elektrik gibi altyapı hizmetlerinde, orman ve çevresi köylere katkı sağlamalıdır. Orman köylüsünün yaşama seviyesi, çağdaş Batı köylüsünün yaşama standardına ulaştırılarak, şehre göçün önü alınmalıdır. Dolayısıyla, göç alan şehirlerimizin ve belediyelerimizin yükü bir ölçüde hafifleyecek ve gecekondulaşmanın da önü alınmış olacaktır.

Sayın Milletvekilleri, Orman Bakanlığı, Anayasamızın ormanlarımızla ilgili hükümlerine uyarak, Orman Bakanlığının kanun ve mevzuatını orman köylülerine acımasızca uygularken, yasal veya mafya yollarla ormanlarımızı yok eden kişi ve kuruluşlara karşı da aynı hassasiyet ve titizliği göstermelidir; vur abalıya mantığını terk etmelidir; fakat, na acıdır ki, Bakanlık -yukarıda geçtiği gibi- kanun ve mevzuatta sık sık değişiklik yaparak, orman bölgelerinin yasal yollarla kişi veya kuruluşlara tahsisine ses çıkarmamaktadır. Sarıyer Ormanlarının Koç Üniversitesi tarafından işgaline ve daha sonra da bu işgalin yasallaştırılmasına seyirci kalmaktadır. Oysa, Orman Bakanlığı, ormanlarımızın korunması ve geliştirilmesiyle sorumlu ve yetkilidir.

Sivil kuruluşlardan ise çıt çıkmamaktadır. Sadece Orman Mühendisleri Odası, milletvekillerine gönderdikleri bir yazıyla, duruma müdahale edilmesini istemektedir. Kendini erozyonla mücadeleye ayırmış vakıflardan, çevrecilerden hiçbir ses çıkmamaktadır. Tabiatın koyduğu kendi şartlarına uymayan veya ona ihanet edenlerden, tabiatın intikamı acı olur. Tarih, tabiî afetlerden insan ve milletlerin ne kadar çok acı çektiğine şahittir. Ormanlarımızın yok olması, geleceğimizin de yok olmasıdır. Elde imkân ve fırsat varken, ormanlarımızın korunması ve tahrip edilmemesi için milletçe seferber olmak zorundayız; yoksa, iş işten geçtikten sonra "eyvah" demenin bir faydası olmaz.

Adalet Bakanlığımız, bu dönem fevkalade yoğun çalışmalara sahne oldu; hem Türkiye Büyük Millet Meclisine sevk edilen anayasa değişiklikleri ve kanun tasarıları konusunda hem toplumun büyük bir kesimini ilgilendiren af konusunda, yine toplumda dehşetle ve üzüntüyle izlenen cezaevlerindeki olaylar konusunda, Avrupa Birliğine aday ülke olarak ilan edildiğimiz bugünlerde yapılacak uyum yasaları çalışmaları konusunda, Adalet Bakanlığımız hep gündemde kaldı. Bazı konular üzerinde görüşlerimi ifade etmek istiyorum.

Değerli arkadaşlar, öncelikle, af konusundan başlamak istiyorum. Bildiğiniz gibi, Parlamentomuz, ağustos ayı içerisinde, birbirini takiben üç farklı af kanunu üzerinde çalıştı; bunlardan birincisi, bazı suçların affıyla ilgiliydi; ikincisi, basın ve yayın yoluyla işlenen suçlara getirilen ceza ertelemesiydi; üçüncüsü de, memurların disiplin suçlarıyla ilgiliydi. Son ikisi, kanun olarak çıktı, Sayın Cumhurbaşkanı tarafından imzalandı, yürürlüğe girdi ve uygulandı. Birincisi -halk arasındaki maruf tabiriyle, genel af deniliyor- bazı suçların affıyla ilgili kanun, bazı noktalardan Sayın Cumhurbaşkanınca veto edildi ve Meclise geri gönderildi. Şu ana kadar da, Meclisten, bu kanun çıkmış değil. Ağustos ayında geri gönderildiği zaman, Sayın Bakanın ve pek çok parlamenter arkadaşımızın düşüncesi, ekim ayında öncelikle bunu ele almak ve bu kanunu, veto gerekçelerine uygun olarak çıkarmaktı. Üzülerek ifade ediyorum, bu af kanunu, henüz Meclisten çıkmamıştır. Özellikle, iktidar grubu partiler arasında ve belki de Milliyetçi Hareket Partisi ile Demokratik Sol Parti arasında -kamuoyuna öyle yansıdığı için söylüyorum, belki yanlışım vardır- bir iki konuda çıkan ihtilaf, affın buzdolabına bırakılmasına yol açtı ve şu anda da, yıl sonuna kadar çıkacağı konusunda, maalesef bir beklenti yok.

Değerli arkadaşlarım, af konusu, gündeme, 1998 yılında geldi. Demokratik Sol Partililerin dile getirdiği bu konu, en son, bu dönemde, bir af noktasına geldi. Bizim ifademiz şu olmuştu: Af, netameli bir iş; konuşulduktan sonra bir beklenti haline geliyor; bunun, toplumsal barışı kuracak düzeyde, mutlaka çıkarılması lazım; toplumda yeni bir barış döneminin açılması için ve vicdanların tatmin olabilmesi için. İki önşartımız oldu. Birincisi, özellikle, Anayasanın 87 nci maddesi, Türkiye Büyük Millet Meclisine, genel ve özel af çıkarma yetkisi veriyor; ancak, 1982 Anayasasının bir özelliği var: İçerisindeki, 14 üncü madde istisnasını taşıyor; geliniz, affı çıkaracaksak, önce 87 nci maddeyi değiştirelim; Türkiye Büyük Millet Meclisi, kimi affedip affetmeyeceğine, hangi fiilleri affın içerisine koyup hangilerini koymayacağına, özgür iradesiyle karar versin.

İkinci şartımız şuydu: Sadece iktidar grubu partiler değil, 5 siyasî partinin Parlamento içindeki temsilcileri bir araya gelsinler, af konusunda bir uzlaşma sağlansın; çünkü, affı sevinerek bekleyenler kadar, üzülerek göz yaşı dökenler de var. Böyle bir sorumluluğu tek başına ne bir hükümet ne bir parti üstlenemez; hepimiz bu konuda sorumluluk almalıyız demiştim ve bu dönemde Parlamentomuzun büyük bir başarıyla uyguladığı anayasa değişikliklerini örnek göstermiştim. Bildiğiniz gibi, Parlamentomuzun katkısıyla, Anayasada hem DGM ile ilgili 143 üncü madde hem de tahkim ve özelleştirmeyle ilgili maddeler büyük bir çoğunluk tarafından kabul edildi. Af da böyle olabilirdi; ancak, direnildi; fakat, kendileri de bu konuda başarı gösterip, biraz evvelki şartlara uygun bir affı maalesef çıkaramadılar.

Değerli arkadaşlarım, bu konuda iki noktaya temas etmek istiyorum. Toplumda bir beklenti var; cezaevlerindekiler, onların yakınları... Sadece bunlar değil, toplumda belli kesimler de, yeni bir yıla, 2000 yıla başlama aşamasında, cezaevlerinden pek çok kişinin çıkarılmasını ve toplumun, 2000 yılına yeni bir ümitle başlamasını bekliyor. Bakınız, belki de aklımıza gelmeyen bir şey; birkaç gün evvel, bir hâkim arkadaşımızla konuşurken şunu ifade etti: "Hayır, sadece onlar da beklemiyor; biz de, altı aydan beri, mahkemelerde, af kanunu kapsamına gireceğini düşündüğümüz hiçbir dosyaya elimizi sürmüyoruz; ama, Parlamentodan ümidimizi kestiğimiz anda, bunları tekrar elimize alacağız." Anlaşılıyor ki, af, toplumda değişik kesimlerden bekleniyor.

Dolayısıyla, Fazilet Partisi olarak düşüncemiz şudur: Bu af kanunu bir uzlaşmayla çıkarılmalıdır. Hatta, daraltılarak değil, vicdanları tatmin etme noktasında, kamuoyunun kabul edemeyeceği ahlakî fiillerin dışında -bunları kendi aramızda elbette görüşür ve kararlaştırırız- sınırlarını genişleterek bir af kanunu çıkarmalı ve 2000 yılına böyle bir beyaz sayfayla girmeliyiz. Buna aynı zamanda mecburuz da; çünkü, bir adaletsizlik yaptık, bir yanlışlık yaptık. O adaletsizlik ve yanlışlık şudur: Bizim bunda payımız çok az hamd olsun, vicdanımız bu konuda biraz müsterih; çünkü, bakınız, veto edilen af kanunu ile cezaların ertelenmesiyle ilgili çıkarılan kanun kendi içerisinde haksızlıklar taşıyor, kendi içerisinde yanlışlıklar taşıyor, eşitsizlikler taşıyor.

Bizzat Adalet Bakanımıza sorulan ve ondan gelen cevaplardan, size, daha mukni olabilmek için, birkaç örnek vermek istiyorum:

5816 sayılı Kanun, Atatürk'ün hatırasına alenen hakaret... Ben işlemişsem, kapsam dışında kaldım; basın-yayın yoluyla işlemişsem hepsi ertelemenin içerisine girdi. Sınırı oniki yılla kapsamlı olmak üzere, bütün suçlar ve fiiller, basın-yayın yoluyla işlendiği takdirde ceza ertelemesine dahil oldular; ama, bu tarafta, sivil kişilerin bunu tek başlarına işlemeleri, bunu affın kapsamı dışında bıraktı.

Basın-yayın yoluyla işlenen suçlara getirilen ertelemeden -Sayın Bakanımızın verdiği cevaba göre söylüyorum- 108 yıl 9 ay 13 günlük sanıklar ve hükümlüler istifade etmişlerdir. Peki, bu ertelemeden istifade eden kişiler, acaba, Anayasanın 14 üncü maddesinde sayılı fiileri işleyen kimseler olmasın?! Yine, kendilerinin verdiği cevaptan okuyorum: "Basın yayın yoluyla işlenen suçlara getirilen ertelemeden istifade eden sanıkların...” İsimlerini vermeden, sadece kimliklerini ve kişiliklerini söyleyeyim : Pek çoğu, devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğü aleyhine propaganda yapmak, Türkiye İhtilalci Komünistler Birliği terör örgütü adına propaganda yapmak, müteaddit defalar bölücülük propagandası yapmak, inanç farklılığı gözeterek halkı kin ve düşmanlığa tahrik etmek, PKK örgütüne yardım etmek, tamamı Terörle Mücadele Kanunu içerisinde kalmak üzere o kanunun bütün maddelerinden hüküm giymek, örgüt üyesi olmak, örgüte yardım etmek, suça tahrik, tahkir ve tezyif ve diğerleri...

Çıkardığımız bu ertelemeyle, 100 civarında sanık ve hükümlü, 108 yıllık cezalarından kurtulmuşlardır; ama, basın ve yayın yoluyla işlemediği için, pek çok devlet adamı, pek çok siyasetçi, pek çok belediye başkanı cezaevlerindedirler; en son da -Parlamentomuzun bilgisi dahilinde olduğu için söylüyorum- devlete ve millete otuz yıl sadakatle hizmet etmiş, bakanlık yapmış, milletvekilliği yapmış, bürokratlık yapmış Hasan Celal Güzel, Ayaş Cezaevinde çile doldurmaktadır. Yaptığımız haksızlığı tamir etmenin tek yolu, derhal yeni bir af kanunu üzerinde çalışmak ve herkesin vicdanını tatmin edecek bir noktada 2000 yılına huzurla, barışla ve hakikaten hükümetin bir başarıyla ortaya çıkardığı bir barış senediyle girmektir. (FP sıralarından alkışlar) Bu konuda, Sayın Adalet Bakanımızın ve hükümet ortağı bütün partilerin, başta, elbette yöneticilerinin dikkatlerini çekiyorum; Fazilet Partisi olarak, bu konuda çıkarılacak bir af kanununa olumlu katkıda bulunacağımızı ifade ediyorum.

Değerli arkadaşlarım, yine bu konuda Parlamentoda konuşmalar yapıldı; özellikle, düşünce, inanç özgürlüğü, fikir özgürlüğü ve anlatım özgürlüğü önündeki engellerden bahsedildi. Sayın Bakanımız, bundan bir önceki dönemde, insan haklarından sorumlu Devlet Bakanıyken, Adalet Komisyonuna, Türk Ceza Kanununun 17, 158, 159, 312 nci maddelerinin ve Terörle Mücadele Kanununun değiştirilmesi için bir kanun tasarısı getirmişti. Tasarının gerekçesinde de, Avrupa Birliği standartlarına uyum, uluslararası hukuk normlarına ulaşmak gibi bir gayret yazılıydı. Destek olduk, Komisyondan geçirdik, maalesef, Genel Kurulda görüşülemedi; sebeplerini çok iyi biliyorsunuz.

Şimdi, tam zamanıdır. Adaletsizlikleri ortadan kaldırmak, mazlum ve mağdurların gözyaşını dindirmek için, öncelikle bu konuda vazifemiz var. Bir ikincisi de, biz, bunu, milletimiz için yapmalıyız; ama, bir de, dış şart var ki, Avrupa Birliğine aday ülke olarak Türkiye gösteriliyor; ama, kriterlerin içerisinde, özgürlüklerin önündeki kısıtlamaların kaldırılması da var. Herhalde, bu işin de tam zamanıdır ve hükümetimiz, bu konuda, inanıyorum ki, özgürlüklerin önündeki bu kısıtlamaları, bu duvarları en kısa zamanda kaldıracaktır. Fazilet Partisi olarak da, bu ve buna benzer bütün kısıtlamaları kaldırarak, maksimum özgürlük, ama, minimum müdahale anlamına gelebilecek her çalışmaya, en güzel, en olumlu katkıyı yapmaya hazır olduğumuzu ifade ediyorum.

Değerli arkadaşlarım, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinde Türkiye aleyhine açılmış olan davalar da önemli bir sorundur. Bakınız, Abdullah Öcalan'ın idam kararının tasdik edilmesinden sonra iki şey konuşulmaya başlandı; Sayın Başbakanın ifadeleriydi, daha sonra onun üzerinde çok fazla durmadı; ama, gelişmeler, o düşüncenin gerçekleşeceğini gösteriyor: “Bir; biz Hükümet olarak, bunu, dosyayı Meclise hemen sevk etmeyiz, bekletiriz. İkincisi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kararını bekleriz.”

Eğer Anayasanın 90 ıncı maddesi ve 138 inci maddesi ve diğerlerine göre, Türkiye, uluslararası sözleşmelere imza attıktan sonra bireysel başvuru hakkını tanıyıp, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin de yargı yetkisini kabul ettikten sonra, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kararlarına uyma zorunluluğu bir anayasal gerçek ise, bunu, sadece Abdullah Öcalan konusunda bir ayrıcalık olarak dile getirmemelisiniz. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin siyasî partiler hakkında, bireysel başvurular hakkında, bütün konularda vereceği kararları, eğer bunu genel kural olarak uygulayacaksanız, açıkça, mertçe, dürüstçe bunu ifade etmelisiniz. Yoksa, Öcalan için böyle bir ayrıcalık getirilmesini kesinlikle kabul etmiyoruz; bir. Türk yargı sistemi içerisinde, altında imzası bulunduğu bütün anlaşmalar, Türkiye'de, Avrupa Birliğine aday bir ülke olarak önümüzü açacak bir nokta ise, hükümet kararını vermelidir; biz de Anamuhalefet Partisi olarak bu konudaki düşüncelerimizi ifade edelim. Şu bulunduğumuz nokta içerisinde, hükümet, ne dosyayı Meclise geciktirerek gönderebilir ne de Türkiye Büyük Millet Meclisinin görevlerini kısıtlayacak bir anlayışın içine girebilir. Dosya gelir, herkes vicdanî kanaatiyle ellerini kaldırır ve bu kişi hakkında, Türkiye Büyük Millet Meclisi, layık olduğu cezayı ve kararı verir. (FP sıralarından alkışlar)

Bunun dışında, şu veya bu şekilde, sadece kişilere özel uygulamaları, hukukun kendi mantığı içerisinde de kabul edemeyiz. Sayın Bakanın ağustos ayı itibariyle sorulan bir soruya verdiği cevap şudur: “1 552 tane -o gün için; şimdi 2 000'i geçtiğini biliyoruz- Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine başvuru var. 455 adedi kamulaştırma bedellerinin geç ödenmesiyle, 418 adedi köy yakma ve boşaltmayla, 350 adedi işkence ve gözaltı süresiyle, 134 adedi kayıp, faili meçhul ve yaşam hakkıyla, 75 adedi düşünce ve ifade özgürlüğüyle, 94 adedi adil yargılamayla, 62 adedi Yüksek Askerî Şûra kararıyla atılanlarla, 13 adedi parti kapatma, sendika ve diğerleriyle ilgili Türkiye aleyhinde davalar var.” Davalar kaybediliyor; çünkü, bu ülkelerin anayasası hükmünde olan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin maddelerine açıkça aykırı kararlar veriliyor Türkiye'de, idarî işlemler yapılıyor. Türkiye buna müstahak değildir arkadaşlar.

BÜLENT ARINÇ (Devamla) – Dolayısıyla, hakkında 2 000 tane dava açılmış Türkiye Cumhuriyeti Hükümetinin, bu utançtan kurtulması lazım. Bu, bizi rahatsız ediyor. Bu davaların çoğu kaybedilmek üzeredir. Bir eski Adalet Bakanının ifadesiyle "davaların tümümün kaybedilmesi halinde, 3 milyar dolar ile 5 milyar dolar arasında Türk Hükümeti tazminat ödeyecektir."

IMF'den gelecek 3 milyar dolar için bütün sosyal hayatı altüst edilen bir ülkede, bunları tazminat parası olarak ödemek zorunda değiliz. Türkiye, kendi içhukukunu, uluslararası hukukun bir parçası haline getirmeyi kabul etmişse, hiçbir vatandaşını Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine gönderip, adalet bekletecek noktada tutamaz. (FP sıralarından alkışlar) Aksi olursa, Türkiye'de adaleti biz kendi hâkimlerimizden bekliyoruz, adalete de güveniyoruz. Dolayısıyla, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin bu yargılama süreci içerisinde, Türkiye, belki de Avrupa Birliği konusu ile bu konuyu tekrar enine boyuna Meclisinde tartışmak ve bu kuralı, artık bir genel kural haline getirmek mecburiyetindedir.

Değerli arkadaşlarım, vaktim kalmadı; ama, bir cümleyle de şunu ifade edeceğim: Bakınız, Türkiye'de dün bir ekonomik karar alındı -eğer bir kararsa- 5 banka güya kurtarıldı; ama, herkes biliyor ki, Hazineye, asgarî 5 milyar dolarlık bir yük geldi. Bunu millet ödeyecektir, bunu vatandaş ödeyecektir. Akşam evine ekmek götüremeyen insanların sırtına 5 milyar dolar daha eklenmiştir. Bu bankaları yönetenlerin, içini boşaltanların, milletin hakkını hukukunu viski kadehlerinde ve metreslerin koyunlarında harcayanların yakasına adalet yapışmalıdır! (FP sıralarından alkışlar) Millet de yapışacaktır; ama, adalet yapışmalıdır.

Cezaevleri konusu ayrı bir faciadır. Sayın Bakanımızın da, bu konuda, en acil tedbirleri almasını temenni ediyorum; çünkü, sadece sokaktaki insanın değil, cezaevine koyduğumuz insanın da hayatını korumak zorundayız. Cezaevlerindeki bu facia, herkesi, televizyon ekranlarına bakamaz hale getirmiştir. Bu faciadan kurtulacağız ümidini de taşıyor; tekrar saygılar sunuyorum. (FP ve DYP sıralarından alkışlar)

Türk Milletinin tarih sahnesine çıktığı günden bu yana, Türkler, adalete büyük önem vermiş; Müslüman olduktan sonra, Hazreti Ömer gibi adaletin ulularından Türk Milleti esinlenmiş, Fatihlere, Kanunîlere ulaşılmış. Tarihte, Türklere güçlü devletler kurduran ve tarihte saygınlığını artıran en önemli etken, adil olma duygusu ve sorumluluğudur. Adalet duygusu ne zaman zedelenmiş, keyfîlik ve suiistimal ne zaman hâkim olmuşsa, o zaman da Türk devletleri yıkılmıştır.

Edebiyatımızda, adalet üzerine atasözlerinin, vecizelerin bolluğu, milletçe adalete verdiğimiz önemin delilidir. "Adaletin kestiği parmak acımaz" diyerek, adalete karşı teslimiyeti, adaletin yüceliğini ve ulviyetini ifade etmişiz. "Adalet mülkün temelidir" umdesiyle de, yargının devlet ve toplum hayatındaki yerini ve önemini veciz bir şekilde ortaya koymuşuz.

Değerli milletvekilleri, demokratikleşme mücadelesi, ince, uzun bir yoldur. Bugün, bulunduğumuz yerden geriye dönüp baktığımızda, 10 Mart 1954’te Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesini, 28 Ocak 1987’de Avrupa İnsan Hakları Adalet Divanına ferdî başvuru hakkı ve zorunlu yargılama yetkisini kabul etmişiz; Birleşmiş Milletler Avrupa İşkence Sözleşmelerine imza atmışız; Avrupa Sosyal Şartını imzalamışız, Paris Şartını imzalamışız; Türkiye Büyük Millet Meclisinde, İnsan Haklarını İnceleme Komisyonunu kurmuşuz; sürgün cezasını, karanlık oda, hücre ve demire vurma cezasını kaldırmışız; düşünce, din ve vicdan hürriyetini uluslararası normlarla taçlandırma yolunda, yıllarca tabu kabul edilen, değişmez addedilen Tük Ceza Kanununun 141, 142 ve 163 üncü maddelerini kaldırmışız. Bütün bu tasarrrufların altında, Anavatan Partisi iktidarının imzası ve mührü vardır. Demokrasi ve insan hakları mücadelesinde dışa açılma ve dünyayla bütünleşme yolunda önemli adımlar atan rahmetli Cumhurbaşkanımız Turgut Özal'ı rahmetle anıyorum.

21 inci dönem Parlamentomuz da, insan hakları alanında büyük işler başarmıştır. Öncelikle, Anayasamızın 143 üncü maddesini değiştirip, devlet güvenlik mahkemelerindeki askerî hâkim yerine sivil hâkimi ikame etmiş, tahkimi mevzuatımıza almışız; İşkence ve kötü muamelenin önlenmesi konusunda Türk Ceza Kanununun 243 ve 245 inci maddelerinde yasal değişiklikler yapmış, seksenbeş yıllık Memurin Muhakematı Yasasını değiştirmişiz; temerrüt faizlerini artırmışız. İnsan hakları alanında önemli mesafeleri, 21 inci Dönem Parlamento da katetmiştir. 21 inci Dönem Parlamentoyu, bu hususlardan dolayı kutluyorum.

Değerli milletvekilleri, bugüne kadar kurulan cumhuriyet hükümetlerinin hemen hepsinin programında, adlî reformdan, yargı reformundan bahsedilmiştir. Hükümetlerimizin hep iyi niyetli istekleri olmuştur; ama, adalet ve adliyemizin problemleri hep devam edegelmiştir. Bugün de aynı problemleri tekrar gündeme getiriyoruz. Hukukumuzu, mevzuatımızı bütünüyle Avrupa Birliği standartlarına yükseltmek durumundayız. Basınımızın ve aydınlarımızın, bu konuda çifte standardı bırakmaları lazım. Bazı aydınlarımızca, basın özgürlüğü konusunda dünyanın en ileri ülkesindeki özgürlükleri isteyip, ama, konu, inanç ve ibadet özgürlüğüne gelince, direnmek; ekonomiyi ilgilendiren, örneğin tahkim konu olunca, emperyalizm olarak nitelemek, bizi komik duruma düşürüyor. Ülkenin her kesiminin, her konuda özgürlüğe, daha çok demokrasiye ihtiyacı var. Arabesk anlayıştan kurtulmamız gerekir. Açıkça ifade ediyorum ki, Türkiye, ulusal mevzuatının, insan hakları alanında taraf olduğu uluslararası belgelerle uyumlu hale getirilmesi doğrultusunda, tümüyle taramasını yapmak, tespit edilecek uyumsuzlukların giderilmesi amacıyla anayasal ve yasal değişiklikleri yapmak durumundadır.

Değerli milletvekilleri, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu üyelerinin seçiminde yargı organlarına yetki verilmeli. Kurulun kendi teşkilatını oluşturması, sekreterya ve yeterli personele sahip kılınması, arşivini kendisinin yapması, Adalet Bakanlığı müfettişi olarak bilinen oluşumun, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu emrinde çalışan bir örgüt haline dönüştürülmesi; velhasıl, yargının bağımsızlığını engelleyici hükümlerin gözden geçirilmesi gerekmektedir.

Hazırlık tahkikatının kolluk kuvvetlerine bırakılmaması, yakalamanın ardından, sorgulamanın, güçlü bir savcılık örgütlenmesinin denetimi altında yapılması sağlanmalıdır. Cumhuriyet savcılarımız sorgulamada aktif görev almalıdır. Cumhuriyet savcılarımızın, delillerin takdiri mahkemesine ait olmak kaydıyla, kolluk kuvvetlerinin önüne gelen fezlekeyi, kamu davası açmaya yeterli görüp, iddianameye dönüştürerek kamu davası açmaları, delillerin toplanmasında gayret içerisinde olmamaları sonucudur ki, açılan ceza davalarının yüzde 40'ı beraatle sonuçlanmaktadır. Bu da, açıkça, doğru ve adil yargılama hakkının ihlalidir.

Adalet Komisyonunda görüşülmekte olan Avukatlık Yasasındaki değişikliklere ilişkin tasarı ve teklifler mutlaka bu yasama döneminde yasalaştırılmalıdır. Savunma mesleği mensupları bu yasayı bizden yıllardır bekliyorlar. Bu beklentiye cevap, bu Parlamentonun elindedir.

Cezaevlerimizin koğuş sisteminde oluşu; eğitimsiz ve ikibaşlı cezaevi yönetimlerinin bulunuşu, cezaevlerinin teknolojik donatımdan yoksun oluşu gibi sebeplerle, cezaevlerimiz, maalesef, ideolojik suç örgütlerinin eğitim ocağı, mafyanın hesaplaşma mekânı olmuştur. Memurların mı mahkûmların emrinde, yoksa, mahkûmların mı memurların emrinde olduğunu düşünür olduk. Cezaevlerinin fizikî şartları süratla iyileştirilmelidir. Bakanımızın da zaman zaman ifade ettiği gibi, oda sistemine süratle geçilmeli, koğuş sistemi terk edilmelidir. E ve F tipi cezaevlerinin yapılmasına öncelik verilmelidir.

Bazı illerimizde cezaevlerimiz, şehirlerin en güzel caddelerinin ortasında kalmıştır; çok kıymetli arsaları işgal etmektedir. Cezaevlerinin emniyeti açısından da büyük sakıncalar doğuran bu durumdan derhal kurtulmamız gerekiyor. Kıymetli arsalar satılıp, cezaevleri teknolojik donanımlarla, şehirlerin dışına, emniyetli ve güvenli yerlere çıkarılmalı, E ve F tipi cezaevleri yapılmalıdır. Bu görüşümüzü, İzmir Buca Cezaevi, Ankara Ulucanlar, Kırşehir ve Denizli Cezaevlerinin bugünkü konumları desteklemektedir.

Değerli milletvekilleri, pul parasına muhtaç, ceza keşiflerinde ödenen araç parasına muhtaç adliyelerimizin geçmişte kalması dileklerimle; insan haysiyet ve onurunu ayaklar altına alıp, kendini savcı ve hâkim yerine koyan, adaleti sulandıran sözde medyanın, adalete, tahkikatın gizliliğine saygılı olmaları dileklerimle; haksızlığın, hukuksuzluğun, çağdışı mevzuatın, adliye ve cezaevlerimizin kötü fizikî şartlarının, yargısız infazların, faili meçhul cinayetlerin 20 nci Yüzyılda kalması ve 21 inci Yüzyılda, hukukun üstünlüğünün tartışılmadığı, insan haysiyet ve onurunun korunduğu, can ve mal güvenliğinin problem olmaktan çıktığı; inanç ve ibadetin, kişi dünyasının ayrılmaz bir parçası olduğu; fikir ve düşüncelerinden dolayı insanların cezaevlerine konulmadığı; dinamik ve güçlü bir devletin, buyuruculuktan, jakoben anlayıştan halkın hizmetkârlığına talip olduğu; hak ve hukukun galebe çaldığı; huzurlu ve mutlu bir yüzyıl olması dileklerimle ve Adalet Bakanlığımızın bu bütçesiyle başarılı hizmetlere imza atılması dileklerimle, Yüce Meclisi saygıyla selamlıyorum. (Alkışlar)

Ormanlar, havası, suyu, toprağı, ağaçları, diğer bitkileri, mikroorganizmaları ve çeşitli canlılarıyla, kendine özgü kapalı bir ekosistem oluşturur. Bütün bu canlı ve cansız varlıklar arasında mekân edinmekten beslenmeye, solunumdan karmaşık kimyasal reaksiyonlara kadar, bütün yaşam koşulları için karşılıklı bir etkileşim ve iletişim ağı bulunur. Vejetasyon ve çeşitli hayvan popülasyonları, varlıklarını, bu etkileşimde meydana gelen enerji akımı ve madde döngüsüyle sürdürebilirler.

Ormanlar ekonomik katkılarıyla birlikte, ekolojik süreçler bakımından da büyük değerlere sahiptir. Odun hammaddesinin temininin yanı sıra, iklim rejimini düzenleme, erozyonu önleme, oksijen, karbondioksit, su, toprak dengelerini koruma, rüzgâr, buzul ve kumul hareketlerinin kontrolü, su akışlarının düzenlenmesi, toprak kaymalarının önlenmesi, barajların ekonomik ömürlerinin uzatılması, gürültü şiddetinin azaltılması, hava kirliliğinin önlenmesi, rekreasyon amaçlı alanlar olarak kullanılması ve turizm alanları olarak hizmet verme gibi, çok sayıda tipik işlevsel hizmetleri verirler. Görüldüğü gibi, ormanlar, çok yönlü yararları bakımından hayatî önem taşırlar ve evrensel hazineler olarak geliştirilerek korunmalıdırlar.

57 nci hükümetin Yüce Meclisimizin güvenini kazanmış programında, ormancılıkla ilgili önemli hususlar yer almaktadır. Şöyle ki: "Erozyonla mücadele kararlılıkla sürdürülecektir. Doğa dengesindeki bozulma önlenecektir. Ormancılığımızın desteklenmesi amacıyla, talep eden gerçek ve tüzelkişilere belli konularda bedelsiz arazi tahsis edilerek, özel ormancılık geliştirilecektir. Bir yandan, orman köylüsüne yeni üretim ve kazanç olanakları sağlanırken, diğer yandan da, ormanların yağmalanması yolu kapatılacaktır" denilmektedir.

Ormanların korunmasında temel etken insanların bilinçlendirilmesidir. Bunun için, eğitim yönünde yoğunlaşmalı, doğal kaynakların, sadece sıradan üretim unsurları olmadığı, çok yönlü gereksinimleri karşıladıkları anlatılmalı, TEMA Vakfı benzeri sivil toplum örgütlerinin faaliyetleri desteklenmelidir.

Mahallî halkın, orman köylüsünün meseleye sahip çıkması sağlanmalı, karar verme ve uygulama safhalarında halkın aktif katılımı temin edilmeli, orman köylüsüyle birlikte geliştirilebilecek karma sistemler ortaya çıkarılabilmelidir. Anayasanın amir hükmüne rağmen, son elli yılda, 2 milyon 600 bin hektar orman alanı çeşitli nedenlerle kaybolmuştur. Bunun önüne mutlaka geçilmeli, hangi nedenle ve kime orman alanı tahsis edilirse edilsin, eşdeğerinde ağaçlandırma çalışması yapması da temin edilmelidir.

Son altmış yılda 1,5 milyon hektar alan yanmış, yaklaşık 10 katrilyonluk maddî zarar oluşmuştur, manevî zararın haddi hesabı yoktur tabiî. Ortalama her yıl, 14 bin hektarlık alan orman yangınlarıyla yok olmaktadır. Mücadele için etkin ve bilinçli organizasyon gerekir. Yangın yönetimi anlayışı yerleştirilmeli, mahallî imkânlar iyi değerlendirilmeli, yangınla mücadele giderlerinin dönersermaye işletmesinden çıkarılarak, katma bütçe içerisine alınması, dönersermaye gelirlerinin de yangın alanlarındaki ağaçlandırma ve erozyon kontrolü çalışmasında kullanılması sağlanmalıdır.

Orman köylüsünün önündeki bürokratik işlemler kolaylaştırılmalı, kadastrol çalışma ve uygulamaları hızla tamamlanmalıdır. 2B çalışmalarında karşılaşılan rayiç bedel tespiti, taksitlendirme, faiz konularındaki sıkıntılara süratle çözüm getirilmeli, vatandaş sıkıntıdan kurtarılmalıdır. 200 bin orman davasıyla ilgili yük, halkın ve idarenin üstünden indirilmeli, bundan sonrası için elele çalışılmalıdır. 2B uygulamalarından elde edilen gelirlerin tamamı orman köylüsünün kalkındırılıp, zenginleştirilmesine harcanmalıdır. Orman Bakanlığınca, orman köylüsüne 1998'de 1,8 trilyon, 1999'da da yaklaşık 4 trilyon kredi, Orman Köylülerini Kalkındırma Fonundan verilmiştir. Orman köylüsüne,1998 yılında, işçilik vesair haklar olarak, 92 trilyon gelir sağlanmıştır; 1999 yılında ise, bu rakam, 157,6 trilyon liraya ulaşacaktır.

Köy tüzelkişiliklerine ve orman köylerine tahsisli dikili satış imkânı veren yönetmelik ve genelgeyle orman ürünü pazarlaması ve ticarî faaliyetlerinin bir nevî özelleştirilmesi sağlanmış ve köylünün ormancılık sektöründen aldığı pay artırılmıştır. Yakacak odunun yüzde 80'ine kadarı maliyet bedelinden, sanayi odununun ise, tamamının tahsis fiyatından köylüye verilmesi temin edilerek gelir elde etme imkânları sağlanmıştır. Ayrıca, endüstriyel odun üretimini teşvik için masraflarda yüzde 50 indirim uygulanarak köylüye daha rahat pazarlama ve gelir artırma imkânı verilmiştir. Bu uygulamalar geliştirilerek sürdürülmeli, köylü zenginleştirilmelidir. Böylece, belki, şehirlere göç de önlenebilir.

Ülkenin dörtte üçünde aktif erozyon olduğu göz önüne alındığında bu rakam çok azdır, yılda en az 150 bin hektar ağaçlandırma ve erozyon kontrolü çalışması yapacak şekilde genel bütçeye yatırım ödeneği konulmalıdır.

Orman Bakanlığı, teknik bilgi birikimi, idarî yapılanması, fidan üretim kapasitesi itibariyle, yılda 200 bin hektar alanı yeşillendirecek konumdadır. Türkiye Büyük Millet Meclisi ve cumhuriyet hükümetleri bu potansiyeli mutlaka harekete geçirmelidir. Nitekim, 1988'de 150 bin hektar alanda ağaçlandırma ve erozyon kontrolü çalışması yapılmıştır. Demek ki, imkân sağlanınca, Orman Bakanlığı hedefi yakalayacak performansı göstermektedir.

Şu sıralarda çalışmaları başlatılan Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Plan döneminden başlayarak, cumhuriyetin 100 üncü yılı olan 2023 yılında bitirilmek üzere, Türkiye'nin ağaçlandırma ve erozyon kontrolü sorunu bitirilmelidir. Planlamayı bu hedefe göre yapıp, program ve ödenekleri mutlaka plan hedeflerine uygun olarak verilmelidir. Artık, toprakların göz göre göre denize ve göllere akıp gitmesine ve ülkemizin çölleşmesine daha fazla seyirci kalmamamız gerekir.

Bu çalışmalar artarak devam ettirilmelidir. Ağaçlandırma ve erozyon kontrolü çalışmalarına fon sağlayacak olan 4122 sayılı Millî Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Seferberlik Kanunu 26.7.1995'te yürürlüğe girmiş olmasına rağmen, üzülerek müşahede etmekteyiz ki, çalışmamaktadır. Yasaya göre Ağaçlandırma Fonuna kaynak aktarmak zorunda olan kurumlar, bütçelerine kanunun öngördüğü nispetlerdeki ödeneği koymamaktadırlar. Bunun konulmasının sağlanması ve Orman Bakanlığının da konunun devamlı takipçisi olması sağlanmalıdır.

Hızlı gelişen türlerle yapılacak olan ağaçlandırmalara, odun açığının karşılanması bakımından özel önem verilmelidir. Bu maksatla, özel sektör teşvik edilmelidir. Gönüllü kuruluşlarla ağaçlandırma ve erozyon kontrolu çalışmalarında, özellikle, kamuoyunun aydınlatılmasında işbirliği yapılmalıdır.

Orman Bakanlığının, son yıllarda, çok yönlü faydalanmalara verdiği önemi takdirle karşılıyoruz; ancak, oranlarının daha da artırılmasını diliyoruz. Ormanların işletilmesi esnasında, içerisinde bulunan orman köylerinin kollanmasına özen gösterilmelidir. Or-Köy kaynakları, yasaların istediği şekilde artırılmalıdır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

Çevre korumacılıkta büyük ilerlemeler kaydedilmesine karşın, doğal kaynaklar üzerindeki nüfus ve sanayi baskısı, gün geçtikçe artmaktadır. Ekoloji-ekonomi-teknoloji dengesi, bir türlü sağlıklı kurulamamaktadır. Bunun sonucu, toprak kaybı, çölleşme afeti yaygınlaşmakta, insanlığın ve doğanın koruyucusu ozon tabakası gitgide incelmekte, günde üç canlı türün soyu tüketilmekte, dakikada 50 dönüm, saatte 3 000 dönüm orman alanı yok olmaktadır.

Amerika Birleşik Devletleri'nden antropolog John Bennetti'in ilginç bir gözlemini okumuştum. Diyor ki: "Genelde, insanlar, birbirlerine, doğaya davrandıkları gibi davranıyorlar. Doğaya hoyratça davranan toplumlarda, insanlar arasındaki ilişkiler de hoyratça oluyor." Gelin, hep beraber Sultan Fatih'in "ormanlarımdan dal kesenin başını keserim" keskin kararlılığına yakışır şekilde, Cenab-ı Hakk'ın bizlere verdiği nimetleri, bugünümüzü, geleceğimizi hoyratça harcamayalım, harcatmayalım.

Mülkün temeli saydığımız adaletin sağlanmasını ve dağıtılmasını üstlenmiş olan Bakanlığımızın genel durumuna göz atmak istiyorum. Kuvvetler ayrılığı ilkesini benimsemiş olan Anayasamızın üçüncü bölümünde, yargı düzenlenmiştir. Adalet Bakanlığı, 2992 sayılı teşkilat kanunuyla, bu kapsam içerisinde verilen görevleri ifa etmektedir. Yeni bir yüzyıla girmeye hazırlandığımız bugünlerde, adalet hizmetlerinin çağdaş, süratli ve adil bir şekilde sunulması kaçınılmazdır. Bilgi çağında, adalet hizmetlerinin çağdaş gelişmelerden uzak kalması da düşünülemez.

Adlî yargı, 854 il ve ilçe merkezinde 3 866 mahkemeyle, idarî yargı ise 128 mahkemeyle hizmet vermektedir. Bütçe imkânlarına bağlı olarak 75 merkezde adlî teşkilat kurulamamış, 12 merkezde de adlî teşkilat kurulmuş olmasına rağmen faaliyete geçirilememiştir. 9 408 yasal hâkim ve cumhuriyet savcısı kadrosundan 8 569 adedi dolu olup, 839 hâkim ve savcı kadrosu boştur. Mevcut maddî imkânlar ve hâkim, savcı kadrolarıyla davaların hızlı, etkili ve adil çözüme kavuşturulmasına imkân bulunmamaktadır. Mahkemelerde hızlı kararlar verilememesi yargının yükünü artırmaktadır. 1997 yılında Yargıtaya 404 417 dosya gelmiş, yerel mahkemelerde ceza, hukuk toplam 3 655 284 davaya bakılmış ve savcılıklarda 2 293 547 hazırlık evrakı işlem görmüştür.

Yapılan bir araştırmaya göre azami iş haddiyle hâkim, savcı ve diğer personel yönünden verimli sonuç alınabilmesi için 1998 yılı iş durumu esas alındığında 2 180 yeni mahkemeye 4 068 hâkim ve savcıya ihtiyaç duyulmaktadır. Yine yargının hızlı ve etkin çalışabilmesi, hâkim ve savcı dışında kalan diğer adli personelin nicelik, nitelik açısından yeterliliğine ve ayrıca bu personelin yeterli sayıda istihdam edilmesine bağlıdır.

Değerli milletvekilleri, arz etmeye çalıştığım meselelerle birlikte infaz kurumlarımızda da mutlak ıslahı gereken sıkıntılar yaşanmaktadır. Bayrampaşa Cezaevinde başlayıp, Ulucanlar Cezaevinde devam eden, hiçbir biçimde kabul edilemeyecek olaylar kanayan yaradır, yüzkaramızdır. Her ne şekilde olursa olsun, suç sayılan fiili işlemiş, yasa hükmünü ihlal etmiş ve mahkûm olmuş, devletin, cezanın infazı amacıyla cezaevine koyduğu, ıslah etmeye çalıştığı tutuklu ve hükümlü devlete baş kaldırıyor, görevliyi rehin alıyor, devletle pazarlığa kalkışıyor.

İnfaz sistemimizden ve infaz hizmetlerinden ne iddia ne yargı ne savunma ne tutuklu ve hükümlü ne de kamuoyu olmak üzere, hiçbir kesim memnun değildir. İnfaz kurumlarında, yasaklanmış yayınlar, cep telefonları, çağrı cihazları, silah, uyuşturucu ve patlayıcı maddeler ile daktilolar bile bulunmaktadır. Tutuklu ve hükümlüler, bu şartlar altında, canlarından endişe etmektedirler. Cezaevlerinde can güvenliğinden bahsetmek zordur. Cezaevi çalışanı, infaz koruma memurları, cezaevi müdürleri, anılan şartlar içerisinde nasıl çalışacaktır?!

Bu duruma gelinmesininin nedenlerinden biri, infaz mevzuatımızın maddî hükümler açısından eskimesidir. 647 sayılı Cezaların İnfazı Hakkında Kanunun değiştirilmesi gerekmektedir.

İnfaz hizmetlerinin yürütülmesinden sorumlu Ceza ve Tevkif Evleri Genel Müdürlüğünün merkez ve taşra örgütlenmesi, yönetim ve organizasyon yönüyle modern bir yapıya kavuşturulmalıdır. Toplumu rahatsız eden güvenlik ve asayiş olaylarının en alt düzeye indirilebilmesi, barınma, iaşe, ıslah ve sağlık hizmetlerinin çağdaş standartlara ulaştırılabilmesi için, ceza infaz kurumlarının mimarî proje ve fizik altyapı eksikliklerinin giderilmesi gerekmektedir. Ceza adaletini sağlamak için, öncelikli hedefler tespit edilmeli, yatırımlara önem verilmelidir.

Cumhuriyet savcılarına bağlı adlî zabıta mutlaka kurulmalı, böylece, idarî zabıta yoluyla yürütmenin yargıya müdahalesi görüntüsü önlenmeli, iş, ehline teslim edilmelidir.

Mesleğin kaynağı ilim yuvaları, hukuk fakültelerine ve mensuplarına gerekli imkânlar devletçe sağlanmalıdır. Geleceğin hukukçuları iyi yetiştirilmelidir. Meslekî eğitim geliştirilmelidir. Küçülen dünyada yerimizi alırken, hukukumuzun ve hukukçularımızın iyi yetişmesi ve dünyaya entegrasyonu şarttır.

Ceza etkinliğini çürüten para cezalarının komik durumu Parlamentomuz tarafından düzeltilmiştir. İyi bir gelişme olarak arz etmek istiyorum.

Adalet, ancak, bağımsız yargı ve teminatlı yargıçlarla sağlanabilir. Hâkimlerin bağımsız olduğunun yazılması, yargının bağımsızlığı için yeterli değildir. Bu bağımsızlığı sağlayacak çarelere teminatlara ihtiyaç vardır. Bu teminatlardan en önemlisi, Anayasamızın 159 uncu maddesinde yer alan Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kuruludur. Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunda köklü değişiklikler yapılmalı, adlî yargı ve idarî yargıya mensup hâkim ve savcılar yönünden ayrı ayrı kurumlar oluşturulmalıdır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; büyük düşünür Mevlana'nın "ne bilirsen bil; bildiğin, karşındakinin anladığı kadardır" sözü gereği mevzuatın anlaşılır olması, toplum için, toplumla beraberlik ilkesine dayalı demokrasilerde, kanunları, yalnızca uygulayıcıları değil, topluma da duyurmak ve anlaşılır hale getirmek için çaba sarf etmek de devletin temel görevleri arasında sayılmalıdır. Mevzuatın anlaşılabilir Türkçeye dönüştürülmesi yalnızca günümüz insanları için değil, bizden sonraki nesillere de sunmamız gereken bir eser şeklinde düşünülmelidir. Burada önemli olan bir husus da, kanun yapma tekniğinin, günümüzde daha dağınık ve anlaşılması zor bir hale geldiğinin görülmesidir.

İnsan hak ve özgürlüklerinin kurulması, demokratik parlamenter devlet anlayışının yerleşmesi ve hukukun üstünlüğü ilkesinin zaafa uğratılmaması amacıyla, sağlıklı, güvenilir ve erişimi kolay bilgi sistemleriyle donatılmış yargı düşüncesinin süratle haâkim kılınması gerekmektedir.

Yıllardır özlemi çekilen emsal kararlar, bilgi bankasının tüm yargı teşkilatlarının kullanımına sunulacak hale getirilebilmesi, hâkim, savcı, avukat ve ilgi duyan her vatandaşın, elektronik düzende mevzuat bilgilerine erişmesi, kurumların teknolojiye dayalı çağdaş arşivleme sistemine kavuşması, adalette gecikmeyi ortadan kaldıracak teknolojik yatırımlar için yeterli bütçe kaynaklarının sağlanması, Yüce Atatürk'ün de işaret ettiği gibi, modern Türkiye için çağdaş bilgilerle donatılmış, teknolojiye inanmış kadroların oluşturulması, Yargıtay üyeleri, hâkim, cumhuriyet savcılarının yurt dışına gönderilme sayı ve sürelerinin artırılması, kurum ve kuruluşlar arası işbirliğini temin edecek hukuk ve teknoloji üst komisyonunun hayata geçirilmesi, Türkiye gündeminde adaletin sorunlarını sadece hâkim ve savcıların sosyal haklarıyla, hizmet koşulları üzerinde yoğunlaştırmanın ötesinde, Türk hukuku için gerçek iyileştirme olarak algılanmalıdır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; görülmekte olan dava hakkında, basının, kurumların ve şahısların fikir beyan etmeleri, açıklama ve yorum yapmaları, toplumsal bir hastalığımızdır. Bu hususta, Yüce Parlamento tarafından ele alınacak caydırıcı müeyyidelerle donatılmış yasa düzenlemeleri gerektiği inancındayım. Özellikle basınımızın, mahkeme hükmünden önce yargısız infaz niteliğini taşıyacak beyanlardan kaçınması, basına olan güveni artıracak ve basınımız hak ettiği saygıyı kazanacaktır.

Dünyada olduğu gibi ülkemizde de, ormanlık alanlar, tarımsal ve sınai yayılımın baskısı altındadır. Arazi eğimi fazlalığı, şiddetli ve düzensiz yağışlar, yanlış arazi kullanımı, aşırı ve düzensiz otlatma ve erozyona neden olan diğer etkenler nedeniyle, topraklarımızın yüzde 86'sı hafif, yüzde 56'sı ise şiddetli erozyona maruz kalmaktadır. Akarsularla taşınan toprak ve ana materyal miktarı da, yılda, yaklaşık 500 milyon tonu aşmaktadır.

Değerli milletvekilleri, ülkemiz ormanlarının içinde ve civarında, yaşama şartları bakımından son derece zor, meşakkatli ve elverişsiz ortamda, 9 milyon orman köylüsü yaşamını sürdürmektedir. Bu orman köylümüzün verimsiz olan kendi arazilerinde yapmış oldukları ziraat neticesi aldıkları gelir, yapmış oldukları hayvancılık sonucu almış oldukları gelir ve orman işçiliğinden almış oldukları gelir çok düşüktür.

Orman Bakanlığına kanunlarla verilen görevler arasında, ormanların içinde ve bitişiğinde yaşayan orman köylülerinin ekonomik, sosyal gelişmelerini sağlamak maksadıyla her türlü çalışmayı yapmak, orman köylülerinin kalkındırılmasıyla ilgili her türlü kredi ve yardım kaynaklarını en iyi şekilde kullanarak, devlet ile orman köylülerinin işbirliğini sağlayıcı gerekli tedbirleri almak bulunmaktadır. Öyleyse, Orman Bakanlığı bu görevini en iyi şekilde yapmak, gerekli her türlü tedbiri almak için, bu amacını süratle gerçekleştirmek zorundadır. Orman Bakanlığı, bu görevini, bünyesindeki, kısaca “Or-Köy” adıyla anılan genel müdürlük vasıtasıyla yapmaktadır; ancak, bu genel müdürlüğün taşrada yeterli bilgi ve beceriye sahip yeterli sayıda personeli bulunmadığından dolayıdır ki, bu hizmetlerin layıkıyla yerine getirilemediği kanaatindeyim. Orman köylümüzün hayat standardını yükseltmek için, bütçeden yeterli miktarda pay verilmesi suretiyle ayrılan para, orman köylülerine, küçük el sanatları, arıcılık, hayvancılık, meyvecilik kredisi şeklinde verilmelidir.

Diğer önemli bir konu ise, yasal zemini hazır olan, ancak, kaynak yetersizliğinden dolayı ülke geneline yayılamamış olan özel ağaçlandırma çalışmaları süratle desteklenmeli; böylece, kısa ve orta vadede yapılacak özel ağaçlandırma sonucu, fıstık, çam, ceviz, zeytin, kızılağaç, kızılçam gibi ağaç türleri, orman köylülerine ek gelir olarak girdi sağlanmasına çalışılmalıdır.

6831 sayılı Orman Kanununun 31 ve 32 inci maddeleri “sınırları içinde verimli devlet ormanı bulunan orman köylerinde ikamet eden aile reislerine, yapacakları ev, ahır, samanlık vesaire gibi inşaatlar için gerekli ağaç ihtiyaçları, maliyet bedelinin üçte 1’i üzerinden verilir" diyor; yani, zatî ihtiyaç alabilmesi için, kişinin muhtaç olması gerekiyor. Seçim bölgem olan Balıkesir'de 1 metreküp üçüncü sınıf karaçam tomruğunun maliyeti yaklaşık olarak 50 milyon 160 bin Türk Lirasıdır; ancak, orman köylüsünden alınan bedel 20 milyon Türk Lirasıdır; yani, üçte 1’inden fazladır. Bu durumun en kısa zamanda düzeltilmesinin ve orman köylüsünün bu mağduriyetinin giderilmesinin gerektiğini düşünüyorum.

Değerli milletvekilleri, bir diğer önemli konu ise ağaçlandırmalardır. Başta ifade ettiğimiz verimsiz 10,2 milyon hektar orman alanının verimli hale getirilebilmesi için yapılacak olan temel iş, ağaçlandırma çalışmalarıdır. Ağaçlandırma çalışmaları için de 2000 yılı bütçesinde yeterli ödenek verilmediği kanaatini ifade etmek istiyorum.

Ağaçlandırma çalışmaları, aktarılan ödeneğin yanı sıra, özel kuruluşlar ve sivil toplum örgütlerinin katkısıyla birleşmelidir. Bu çalışmalarıyla halkımızın beğenisini ve desteğini kazanan TEMA, Doğal Hayatı Koruma Vakfı gibi kuruluşların ağaçlandırma ve erozyonla mücadeleye bir millî dava gibi bakmalarını örnek bir davranış olarak görüyorum. Huzurlarınızda, bu kuruluşları ve son yıllarda orman yangınlarındaki başarılarından dolayı Orman Bakanlığını kutluyorum.

Orman Kanununun 34 üncü maddesi işlevini yitirmiştir. Bu maddede değişiklikler yapılarak orman köyü kalkındırma kooperatifleri için istenen tesis şartı kaldırılmalı "maliyet bedeliyle satılır" hükmü de "satış ortalamalarında satılır" şeklinde değiştirilmelidir.

Diğer taraftan, 9 milyon orman köylüsüne hizmet veren personel; yani, memur, özellikle Orman Genel Müdürlüğünün direkt olarak orman işletmeciliği hizmetleri götüren personeline döner sermayeden pay verilerek düşük kalmış olan maaşları yükseltilmelidir. Zaten, zor şartlar altında çalışan, kaçakçıya karşı mücadele edip şehit veren, 1 Haziran-31 Ekim tarihleri arasında, her yıl, savaş oluyormuş gibi alarmda olup izin dahi kullanmayan ve orman yangınlarıyla mücadele eden ormancıların onlarca şehit verdiği unutulmamalıdır.

Ormanlarımızda üretilen ve gerçekten, ciddî olarak değerlendirildiğinde, planlı üretimler yapmak kaydıyla, 100 milyon doları aşacak olan orman tali ürünlerinin üretimlerine ciddîyet kazandırılmalıdır. Millî park sahalarından civardaki orman köylülerinin daha fazla faydalanması için planlamaları bir an önce yapılmalı; özellikle seçim bölgem olan Balıkesir İlinin Edremit İlçesinde mevcut Kazdağı Millî Parkındaki bazı orman alanlarının planlı olarak orman işletmeciliğine açılarak, orman köylüsünün kalkındırılması temin edilmelidir.

Değerli milletvekilleri, ormancılığın gelişmesi için eğitim çalışmalarına ağırlık verilmeli; okullarımızın ilköğretimden başlayarak orman ve çevre dersleri iç içe olduğu için bir program dahilinde verilmeli; doğa sevgisi ve çevrenin önemi küçük yaşta aşılanmalıdır. Köylümüze de eğitim çalışmaları yapılmasının faydalı olacağı kanaatindeyim.

MHP GRUBU ADINA MEHMET ŞANDIR (Hatay) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Orman Bakanlığı ve Orman Genel Müdürlüğünün 2000 Malî Yılı Bütçe Kanun Tasarısı üzerinde Milliyetçi Hareket Partisi Grubunun görüşlerini arz etmek üzere söz almış bulunuyorum; Yüce Heyetinizi, cefakâr orman köylümüzü ve Orman Bakanlığının değerli çalışanlarını saygıyla selamlıyorum. Ayrıca, ormancılığımıza hizmet etmiş ve ahrete intikal etmiş tüm meslek büyüklerimize ve ormancılık faaliyetleri esnasında görev şehidi olmuş şehitlerimize Yüce Allah'tan rahmetler diliyorum.

Değerli Başkan, değerli milletvekilleri; zamanın yetmeyeceği endişesiyle, diğer konuşmacıların da önemle üzerinde durdukları bir hususu, ben de, konuşmamın önceliği olarak arz etmek istiyorum. Biliyorsunuz, ormanlarımızda, orman içinde ve orman kenarında yaklaşık 17 000 yerleşim yerinde 7 milyon insanımız yaşamaktadır. Bu sayı, benden önceki konuşmacı arkadaşın ifade ettiği gibi 9 milyon değil, bugün 7 milyondur; çünkü, son beş yıl içerisinde, ormanlarımızdan yaklaşık 2 milyon insan şehirlere göç etmiştir. Orman içerisinde yaşayan insanlarımız, geçim zorluklarından dolayı, yüzde 25 oranında, köylerini, yurtlarını terk ederek, şehirlere göç etmişlerdir. Bu insanlarımız, toplumun en düşük gelirli olan insanlarıdır ve çok zor hayat şartları altında hayatlarını idame ettirmeye çalışmaktadırlar; yegâne gelirleri, ormancılık faaliyetleridir, orman idaresinin verdiği işçiliklerdir. Dolayısıyla, Sayın Bakanlığımızdan, bu insanlarımız adına, Meclimizin huzurunda istirham ediyorum ki, ormancılık faaliyetlerinin, makro ekonomik dengeler, enflasyonla mücadele gibi birtakım haklı sebeplerle kısılması ve böylelikle bu insanlarımızın göçe zorlanması önlenmelidir.

Bir acı husus da şudur: Bu insanlarımız, dişleriyle, tırnaklarıyla, çoluk çocuklarıyla, yaz kış demeden dağda taşta yapmış oldukları ormancılık çalışmaları karşılığında, bugün, devletimizden yaklaşık 75 trilyon lira alacakları bulunmaktadır. Bu rakam, onlar için çok büyük bir paradır. Ben, yine, Sayın Bakanlığımızdan istirham ediyorum; bu para acilen verilmelidir. Mübarek ramazan, önü gelen bayram, bu insanlarımız işletmelerin önünde Ankara'dan gelecek parayı beklemektedirler.

Bu iki hususu, konuşmamın başında öncelikle arz etmek gereğini duyuyorum; diğer arkadaşlarım da arz ettiler. Umarım ki, Meclisimiz de, Orman Bakanlığının taleplerine yardımcı olur, bu insanlarımızın kendi köylerinde kalkınmaları sağlanmış olur; çünkü, ormanın üzerinde yoğun bir baskı oluşturan bu büyük nüfusun kalkınması, geçinmesi, yalnız ormandan ve Orman Bakanlığından beklenmemelidir. Bunların kalkındırılmasına, diğer bakanlıklarımız ve devletimizin bütün kurumları katılmalıdır.

Tabiî, ormancılıkla ilgili sorunları, ben, bir orman mühendisi olarak, üç beş dakika gibi kısa zamanda izah edebilmek imkânına sahip değilim; ama, bilesiniz ki, ormanlar, ormancılık faaliyetleri, ülkemizin tüm meseleleri kadar önemlidir ve benden önceki konuşmacı arkadaşın ifade ettiği gibi, yılda 500 milyon ton toprağımız ayağımızın altından kayıp denizlere akmaktadır. Bu, yüzde 88,6 oranında vatan yüzölçümünde erozyon, ülke topraklarının çölleşmesine ve verimsizleşmesine sebep olmaktadır.

Ormancılığı geleceğin en önemli sorunu olarak, tüm milletvekilleri, tüm partiler olarak algılamalıyız ve ona göre tedbirler almalıyız. Bu konuda, Sayın Bakanlığımıza, Milliyetçi Hareket Partisi Grubu olarak her türlü katkıda bulunacağımızı ifade ediyor, çalışmalarında başarılar diliyor, bütçemizin ülkemize ve ormancılığımıza hayırlı olmasını diliyor; cümlenize saygılar sunuyorum. (MHP, DSP ve ANAP sılarından alkışlar)

DSP GRUBU ADINA HAYRİ DİRİ (İzmir) – Sayın Başkan, saygıdeğer milletvekilleri; Adalet Bakanlığının 2000 yılı bütçesi üzerinde Demokratik Sol Parti Grubunun görüşlerini sunmak üzere söz almış bulunuyorum. Sözlerime başlarken, Yüce Meclisi ve izleyenleri saygıyla selamlıyorum.

Demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyeti, bilindiği üzere, Anayasasında "kuvvetler ayrılığı" ilkesini kabul etmiştir. Yürütmenin bir parçası olan Adalet Bakanlığının görevlerinden önde gelen biri ise, kanunlarda kurulması öngörülen mahkemeleri açmak, teşkilatlandırmak, ceza infaz ve ıslah kurumları, icra ve iflas daireleri gibi her derece ve türdeki adelet kurumlarını planlamak, kurmak ve idarî görevleri yönünden gözetim ve denetimini yapmak, bunları geliştirmek; yani, yargı organına, devletin temeli olan adaleti sağlayabilmesi için, yasalara uygun sağlıklı çalışma ortamı yaratmaktır. Diğer önde gelen görevlerinden biri ise, gerek kendi Bakanlığıyla doğrudan ilgili gerekse diğer bakanlıklarca hazırlanan kanun ve kanun hükmündeki kararname taslaklarının, hukuk sistemimize ve kanun yapma tekniğine uygunluğunu incelemektir.

Değerli milletvekileri, tüm bakanlıklarımızın görev alanları, yaptıkları işler, tabiî ki, devletimiz ve ulusumuz için çok gerekli ve önemlidir; ama, şu anda bütçesini görüştüğümüz bakanlık, Adalet Bakanlığıdır. "Adalet, devletin temelidir" diyoruz. Adliye sarayları diyemeyeceğim; ama, adliye binası girişlerine, mahkeme salonlarına "Adalet mülkün temelidir" diye büyük büyük yazıyoruz; ama, ne yazık ki, yıllardan beri bu Bakanlığa yeterli ödenek sağlayamadığımız bir yana, her geçen yıl, genel bütçe içerisindeki payını düşürüyoruz. Takdir edersiniz ki, 2000 yılı bütçesini bu özeleştiriden ayrı tutmak zorundayız; çünkü, Türk ekonomisini darboğazdan kurtarmak ve sağlıklı, kalıcı bir yapıya oturtmak için, cesur ve özverili adımlar atan 57 nci hükümet, üst üste gelen ve ulusumuzu yasa boğan doğal afet nedeniyle, elindeki kaynakların önemli bir bölümünü bu bölgedeki yurttaşlarımızın yarasını sarmaya yöneltmiştir. O nedenle, Sayın Bakanın, 1999 bütçe görüşmeleri sırasında, gönlünden geçen, 2000 yılı için yüzde 2-2,5 oranını, umuyorum ve diliyorum ki, gelecek yıl ve sonraki yıllarda gönül rahatlığıyla daha da artarak bulabileceğiz ve yıllardan beri üst üste gelen sorunların çözülmesine hep birlikte yardımcı olacağız. Bildiğiniz gibi, Bakanlığın bütçesi 360 trilyon civarında öngörülüyor. Maliye Bakanlığından yedek ödenekler tertibinde de 5 trilyon 50 milyar lira ayrılmıştır. Belki, bu miktar, bir miktar daha artırılabilir.

Adalet hizmetlerindeki gecikmeler, uyuşmazlıkların yargı yoluyla çözümünden umulan yararı azaltmakta, bu durumdan umutsuzluğa düşen kimi vatandaşları, yasa dışı yollardan hak arayışlarına itmektedir. Aslında, yıllardan bu yana, bu Mecliste, adalet hizmetlerindeki gecikmelerin nedenleri tek tek sayılmış ve hepimizce de bilindiği halde, bu konuda, ne yazık ki, köklü çözümler getirilememiştir. Biraz önceki bir sayın konuşmacı rakamları verdiği için ayrıca rakam vermeyeceğim; bugün için mevcut kadro açığı ve olması gereken, mahkemelerden gelecek olan kadro açığıyla birlikte, 1/3 oranında hâkim, savcı, zabıt kâtibi ve diğer personel açığı bulunmaktadır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; bu kadar ağır işyükünün içinde görevlerini elden geldiğince en iyi şekilde yerine getirmeye çalışan yargı görevlilerinin çalışma koşullarını ve gelir durumlarını iyileştirecek özlük hakları çalışmalarını ilk fırsatta yapmayı Demokratik Sol Parti olarak bir borç görmekteyiz. Böylece, ihtimal dahi vermek istemediğimiz "hâkim, vicdanı ile cüzdanı arasında sıkışmıştır" gibi sözlerden kaynaklanan ve hâkim ve savcılarımızı yürekten yaraladığına inandığımız, öngörüye dayanan söylentiler de sona erecektir.

Burada, bir hususa daha değinmek istiyorum. Adalet meslek yüksekokulları, büyük bir başarıyla, yıllardan bu yana nitelikli personel adayları yetiştirmektedir. Bu kadar personel açığı varken, Demokratik Sol Parti, adalet meslek yüksekokullarının sayılarının süratle artırılmasını, belki, bu okulların da kendi içlerinde branşlaşmasını sağlayarak ve de bu gençlere iş teminatı vererek, Bakanlığın ihtiyaç duyduğu personeli daha nitelikli edinmesini bir çözüm olarak görmektedir. Böylece, iş verimi artacağı, hatalar azalacağı gibi, meslek içi eğitimlerde de, daha kısa sürede, daha iyi sonuçlar alınabilecektir. Hatta, aynı okullarda, temel dersler haricinde verilebilecek ek derslerle -birazdan değineceğim- cezaevleri konusunda ihtiyaç duyulan niteklikli infaz memuru sorunu dahi çözülebilir.

Yine, artık, kurulması zorunlu bulunan ve Demokratik Sol Partinin savunduğu, idarî kolluktan tamamen ayrı, doğrudan cumhuriyet başsavcılığına bağlı adlî kolluk kuvveti için, adalet meslek yüksekokulları iyi bir kaynak olabilecektir. Demokratik Sol Parti, bu konuda, Bakanlığın, ilgili bakanlıklarla, YÖK ve üniversitelerle gerekli çalışamaları bir an önce yapmasında büyük fayda görmektedir. Bu yönde yapılacak çalışmalar sonucu, bu okullar, 2000-2001 öğretim yılına dahi yetişebilir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; ilk derece mahkemelerince verilen kararların temyiz merciinin doğrudan Yargıtay olması, Yargıtayı gereğinden fazla işe boğmakta; Yargıtay, her yıl yüz binlerce yerel mahkeme kararını temyizen inceleme uğruna, asıl görevi olan, yasalarda uygulama birliğini saptamakta, içtihat mahkemesi olmakta zorlanmaktadır. Bu nedenle, istinaf mahkemelerinin, yani ilk derece mahkemeleri ile Yargıtay arasında görev yapacak üst mahkemelerin hayata geçirilmesi zorunludur; ancak -daha önce değindiğim gibi- öncelikle, ilk derece mahkemelerindeki hâkim ve savcı açığının asgariden giderilmesiyle birlikte, istinaf mahkemelerinin çalışmaya başlamasının amaca daha uygun olacağı kanaatindeyiz.

Yıllardan bu yana gelen ihmalkârlık sonucunda, birçok yerdeki ve bilhassa büyük şehirlerdeki adliye binaları, bırakın sağlıklı görev yapmayı, bilakis insan sağlığını bozan ortamlar haline gelmiştir. O ortama ayda yılda bir işi düşen vatandaşın dahi, o gün, beden ve ruh sağlığı bozulmaktadır. Zaten, işin doğası gereği stres içinde olan, günün büyük bir bölümünü orada geçiren hâkim, savcı, personel ne yapacak; ya da, bayram arifesindeki pazar yerleri gibi olan koridorlardaki ten ve ter kokusu içinde oradan oraya koşuşturan avukatlar!

Konumla ilgili araştırma yaparken, 1992 yılı bütçesinin Genel Kurul tutanaklarını edindim. 1992 yılı Adalet Bakanlığı bütçesinde konuşan bir sayın milletvekili, konuşmasında, yapımı daha önce başlayan İzmir, Bursa adalet binalarının o yıl içinde, yani 1992 yılı içinde bitirilmesini istiyor; Adana'ya da modern bir adliye binası istiyor. Sayın Bakanımızın Bütçe Komisyonundaki konuşmalarında İzmir, Bursa ve Adana adliye binalarının yapımının devam etmekte olduğunu öğreniyoruz. Yıl 1992, yıl 2000!..

Yargı mensupları arasında huzursuzluk yaratan, bazı zaman iş barışını dahi bozacak boyutlara varan bir sorun var. Sorun aslında küçük, çözümü de kolay; ama, bu küçük sorun bazen hâkimlerle savcılar, savcılarla başsavcılar arasında tatsızlık yaratıyor. Bakanlıktan gönderilen ödeneğin sarfı tamamen başsavcının inisiyatifine bırakılmış. Bazı yerlerde başsavcının odasında yok yok, hâkimin odasında ise perde dahi yok.

Sayın Bakanım, basit bir düzenlemeyle, bu ödeneğin sarfını adaletli bir şekle getireceğinizden kuşkumuz yok. Ayrıca, bu ödeneklerin saptanması sırasında adliyelerin ihtiyacı olan kırtasiye masraflarının da gerçekçi olarak tespit edilmesi halinde, zabıt kâtibini, yazı işleri müdürünü, hatta ve hatta, bazı zaman, hâkimini, savcısını, utana sıkıla, onurlarını ve gururlarını hiçe sayarak, iş sahiplerinden bir top kâğıt isteme derdinden kurtarmış olursunuz.

Bu sorunlardan birisi de, ne yazık ki, cezaevleridir. “Ne yazık ki” diyorum; çünkü, cezaevleri, aslında, amacına uygun olarak, ıslahevi; suç işlemiş, hüküm giymiş yurttaşlarımızın topluma yeniden kazandırılacakları birer eğitim ve öğrenim kurumları olması ve böylece, hem hükümlülerin hem de toplumun ve dolayısıyla, ülkenin kazançlı çıkmasını sağlayacak yerler olması gerekirken, bugünkü haliyle tam tersi konuma düşmüştür. Cezaevine giren bazı kişiler ıslah olacakları yerde, mevcut şartlar nedeniyle, kötü ünlerine yenilerini ekleyerek tahliye olmaktadır. Bazıları ise, cezaevindeki yaşantısıyla ününe ün katmaktadır. Hatta, bugün bir arkadaşımızın söylediği gibi, cezaevinde reklamını yapmaktadır. Cezaevinde olan bitenden birçok hükümlü ve tutuklunun da rahatsız olduğu, olaylardan dolayı kendilerinin birçok haklarına da zarar gelebileceği endişesi içinde oldukları kuşkusuzdur ve bilgimiz dahilindedir.

Demokratik Sol Parti, cezaevlerinin ve dolayısıyla, hükümlü, tutuklu ve cezaevi çalışanlarının bir an evvel bu olumsuzluklardan kurtulması için Sayın Bakanımızın yapacağı her türlü çalışmanın yanında olacaktır.

Bugün, birçok yeni mezun hukukçu, çaresizlikten, avukatlık mesleğini seçmekte; fakat, maddî imkânsızlıklardan dolayı büro açamamakta, büro açsa bile, belirli bir süre sonra büronun masraflarını karşılayamadığından kapatmak zorunda kalmaktadır. Yalnızca mesleğe yeni girenler değil, yıllarca emek verdikten sonra, ekonomik sorunlar nedeniyle bürolarına kilit vuranlar vardır. Birçok avukat, Sosyal Sigortalar Kurumuna olan Topluluk Sigortası Primini ödeyememektedir. Bu primler yüksek olduğu halde, emeklilik haricinde, Sosyal Sigortalar Kurumunun verdiği hiçbir hizmetten de yararlanamamaktadır. Yani, iddia ve yargı makamlarındaki maddî güçlükler kadar, hatta, daha fazlası, savunma makamı mensuplarında da vardır. Bu nedenle, bir an önce, avukatların da hak ettikleri itibara kavuşturulması gerekir.

Ayrıca, yeni yapılacak yasal düzenlemeyle, hâkim ve savcı kadrolarındaki boşlukların tamamlanması için, mesleğe yıllarını vermiş tecrübeli avukatların, geçmişteki gibi, bu mesleklere geçmeleri sağlanmalıdır. Belirli şartları haiz avukatların hâkimlik ve savcılığa geçişlerinde iki yıllık staj şartı da olmadığından, süre ve maddiyat açısından da büyük tasarruf sağlanmış olacaktır.

Gün geçmemektedir ki, masum bir eylemden dolayı bir veya birkaç çocuğun adliye koridorlarındaki, mahkemelerdeki fotoğrafları, görüntüleri basında yer almasın... Bundan da kamuoyu vicdanı büyük rahatsızlık duymaktadır.

Öğretmen isteyen öğrenci çocukların cezalandırılması için mahkemeye çıkarılması, Ceza Kanunundaki çarpıklığın son örneğidir. Hâkim ve savcı, yasayı uygulamak zorundadır. O halde, görev, yasa koyucu olarak bize düşmektedir. Bir an evvel, Türk Ceza Kanununun, baştan sona gözden geçirilerek, çağdaş bir yasa haline dönüştürülmesi gerekir. Eğer, bunun, uzun zaman alacağı düşüncesi oluşursa, derhal, en azından son olaydaki gibi, masumane talepleri yüzünden yıllarca mahkemelere gelip giden, bu nedenle ruh sağlığı bozulan, hatta ve hatta ceza alan çocukları bu durumlarından kurtarmak için gerekli yasal değişiklikleri yapmak üzere, Demokratik Sol Parti olarak, Bakanlığımızı, hükümetimizi ve sizleri göreve davet ediyoruz.

Yine, usul yasalarımızda yapılacak değişiklikler sırasında, bilirkişilik müessesesinin gerçek işlevine oturtulması gerektiğine inanıyoruz. Bazı mahkemelerde, miras payının hesaplanması için dahi dosyanın bilirkişiye verilmesi, sınır ihtilafına da, kanalizasyon sorununa da, araba kazasına da aynı bilirkişinin gitmesi, bu müessesenin ne derece çarpıtıldığının ve birçok yerde, gayri resmî kadrolu mahkeme bilirkişilerinin oluşturulduğunun açık kanıtıdır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; yıllardan bu yana, Adalet Bakanlığının bütçelerinin Genel Kurulda müzakeresi sırasında, üç aşağı beş yukarı hep bu konular konuşulmuş; iktidarı da muhalefeti de aynı konuları söylemişler ve çözmeye söz vermişler; ancak, bir sonraki sene hiçbir şey çözülmediği için, yine aynı şeyler konuşulmuş, yine aynı mutabakat ve temenniler... Ama, bugün, ben inanıyorum ki, Demokratik Sol Partinin deneyimli, dürüst lideri Sayın Bülent Ecevit başkanlığında kurulan 57 nci cumhuriyet hükümetinin gayretleri, siz, 21 inci Dönem milletvekillerinin desteğiyle, 2000 yılında, en azından maddiyata dayanmayan birçok sorunu çözeceğiz ve önümüzdeki yıl, kendimize, hükümetimize başkaca hedefler vererek, Türkiye Cumhuriyeti Devletinin çağdaş toplumlar arasında bir an evvel yer almasını hep birlikte sağlayacağız.

Değerli arkadaşlar, 1960'lı yılların başında, Cumhuriyet Gazetesinde "Vatan Elden Gidiyor" başlıklı yazısına "vatan toprakları çöl olurken, kum deryalarına dönüşürken..." diye başlayan Cevat Fehmi Başkut, "yeşil ormanlarla kaplı Anadolu'ya layık olamadık, bari, sahralarla örtülü memleket bizi hazırlıksız yakalamasın" diye devam etmiş. Aslında, çok öncelerden yakalamışız da, farkında değilmişiz!

Değerli arkadaşlar, ormancılık, doğal ve sunî olarak yetiştirilen orman kaynaklarını bir teknik sistem bütünlüğü içerisinde ele alarak, ülke ormanlarını korumak, genişletmek, geliştirmek, toplumumuza ve gelecek kuşaklara orman kaynaklarının ekonomik ve fonksiyonel değerleri olarak sunulabilecek mal ve hizmetleri devamlılık ilkesi doğrultusunda en iyi biçimde sunmak şeklinde özetlenebilen iş ve işlemleri gerçekleştiren bir sektördür. Bunlar, odun ve odun dışı orman ürünlerinin üretimi, işsizliğe karşı işlendirme ve gayri safî millî gelire katkısı, gelişmiş ve gelişmemiş bölgelerimiz arası gelişme farklılıklarının azaltılmasına katkısı, ileri bağlantılarının yüksek olması nedeniyle, başta orman ürünleri sanayi sektörü olmak üzere, diğer sektörlere sağladığı girdilerle birçok sanayii beslemekte olması ve bu sebeple de, katmadeğer yaratılmasında, istihdam artışı sağlamada büyük rol oynaması gibi, parayla ölçülebilen katkısıyla; bitki, toprak ve su kaynakları arasındaki doğal dengenin muhafazası, su akışının düzenlenmesi, toprak erozyonunun, özellikle önlenmesi, barajların ekonomik ömürlerinin uzatılması, halkın ormanlık alanlardan dinlenme amacıyla yararlanması, iç ve dış turizme katkısı, hava ve çevre kirliliğinin önlenmesinde en büyük etken olması gibi ve daha nice sayamayacağımız konularda, parayla ölçülemeyen katkıları nedeniyle, ormancılık sektörü stratejik bir sektördür.

Ormancılık sektörünün gayri safî millî gelire katkısı hesaplanırken, Orman Genel Müdürlüğünün bilanço hesaplarına yansıyan birincil ve ikincil orman ürünlerinin parasal değerleri temel alınmaktadır. Halbuki, millî gelire katkı hesaplanırken, parasal değerlerinin dışında, demin saymakla bitiremediğimiz miktar bunun dışındadır, hesaba biraz zor gireriz bu konuda. Yani, ekonomik bir rakamla şu demek mümkün değildir, insan hayatını, toprağını, suyunu doğrudan ilgilendiren özel bir yapıya sahiptir.

Yurdumuz, topoğrafik yapısı sonucu, arazi eğiminin fazlalığı, şiddetli ve düzensiz yağışlar, yanlış arazi kullanımı, aşırı ve düzensiz otlatma ile erozyona neden olan birçok etkenler sonucu, topraklarımızın yüzde 86'sında hafiften çok şiddetliye kadar, yüzde 56'sında ise şiddetli erzoyona maruz kalmaktadır.

Sayın milletvekilleri, toprak erozyonu ve ormanlarımızın yetersizliğinden kaynaklanan sel, heyelan, çığ ve hava kirlenmesi sonucu toplum yaşamı olumsuz etkilenmektedir. Toprak erozyonunu, sel ve taşkınlarını, çığ felaketlerini önleyen en önemli etken, ormanlardır. Bu felaketler, sonuçta, aşağı havzalarda, yani, yerleşim alanlarında bulunan merkezleri, sanayi tesislerini ve ekili tarım arazilerini olumsuz etkilediğinden, bu felaketleri, ancak, eğimi ve yağışı yüksek yukarı havzalarda ağaçlandırma ve erozyon kontrolü çalışmalarıyla önlemek mümkün olabilecektir. Arkadaşımızın verdiği rakama tekrar değineceğim. Dünyada, toprak erozyonuyla, yılda 20 milyar tonun üzerinde toprak taşınmaktadır. Ülkemizde de ne yazık ki, her yıl 500 milyon tonun üzerinde verimli toprağımız, denizlere, göllere ve barajlara taşınmaktadır. 1 santimetre kalınlığında verimli toprak tabakasının oluşması için en az yüz yıla gerek duyulmaktadır, yüz yılda oluşabilmektedir. Anadolu'dan taşınan toprak miktarı, dünya kara parçalarından erozyonla taşınan miktarın kırkta 1'i kadardır. Bu, çok yüksek bir rakamdır.

Sayın milletvekilleri, cumhuriyet döneminde başlatılan çalışmalarla, 1998 yılı sonu itibariyle, 2 340 000 hektar alanda ağaçlandırma ve 365 834 hektar alanda erozyon kontrolü olmak üzere, toplam 2 710 000 hektar alan ağaçlandırılmış ve erozyon kontrolü tedbirleri alınmıştır. Bunlara ilave olarak, 81 146 hektar alanda mera ıslahı, 525 274 hektar alanda ise enerji ormanı, yani, baltalık ormanı çalışmaları yapılmıştır.

Ülkemiz odun hammaddesi açığının kapatılması, toprak erozyonunun önlenmesi, su ve toprak dengesinin korunması için, 2 000 240 hektar potansiyel endüstriyel ağaçlandırma sahasının 2030 yılına kadar ağaçlandırılması zorunludur. Yani, biraz önce bahsettiğim miktar. Bunun için, yılda, ortalama 75 000 hektar ağaçlandırma yapılması gerekir; ancak, son beş yılın ortalamasına bakıldığında, yılda 45 000 hektar ağaçlandırma ve erozyon kontrolü çalışması yapılabildiği görülmektedir. Teknik güç olmasına rağmen, parasal imkânsızlık nedeniyle, bu, maalesef 75 000 hektara çıkarılamamaktadır. Örneğin, 1988 yılında 143 000 hektar ağaçlandırma ve erozyon kontrolü yapılmıştır; ödenek verilmiştir, teşkilatın gücü vardır, teknik ve fidan gücü vardır, bu, aksamadan gerçekleştirilmiştir. Finansman sağlanamadığı 1992 yılında 28 000 hektar ağaçlandırma yapılabilmiştir. Finansman sağlandığında, Orman Bakanlığının ağaçlandırma ve erozyon çalışmalarının üstesinden geleceğini, özellikle, Sayın Bakanımın bakanlığında -onu vurgulamak istiyorum- bunun için gerekli teknik bilgi birikimi olan kadronun, her zaman, hazır olduğunu burada belirtmek isterim.

Orman köylüsünün sorunlarına ciddî eğilip, onların, yaşam seviyelerinin yükseltilmesiyle, millî gelirden alacakları payı artırmalıyız. Burada önemle vurgulamak isterim, devletine ve bayrağına bağlı bu insanlarımızın kalkındırılmasını, sadece, Orman Bakanlığının sorunu olarak görmemeli, en kısa zamanda, diğer kamu kurumlarının da yapacağı çok hizmetin var olduğunu unutmamalıyız; yasal düzenlemelerle, bu koordineyle, görevin, hizmetin paylaşılıp, artırılmasını sağlamalıyız.

Değerli arkadaşlar, orman yangınlarıyla mücadele çalışmaları için, 1999 yılında, Orman Genel Müdürlüğü döner sermaye bütçesinden 31,5 trilyon lira harcama yapılmıştır. Bunun, ormanlardan üretilen orman emvallerinin kesilip satılarak yangın harcamalarına ödenmesi demek olduğunu, üzülerek hatırlatmak isterim. Önümüzdeki bu sorunu en kısa zamanda çözerek, eskiden olduğu gibi, tekrar katma bütçeden, millî savunma gibi, bu masrafların karşılanmasının sağlanması acilen bir ihtiyaçtır.

İSMET VURSAVUŞ (Devamla) – Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; konunun önemine binaen, ne kadar konuşsak az. Hepinizin sabrından dolayı teşekkür ediyor, ülkemizin önemli ve hayatî bir sorunu olan ormancılık sorununun, toplam 74 trilyon 925 milyar TL'lik 2000 malî yılı katma bütçesiyle üstesinden gelinemeyeceğini, yine, kör döğüşü yapacağımızı, bu bütçenin mutlaka yüksek rakamlarla verilmesi gerektiğini Yüce Heyetinize arz eder, beni sabırla dinlediğiniz için, saygılar sunarım.

DYP GRUBU ADINA ALİ NACİ TUNCER (Trabzon) – Sayın Başkan, saygıdeğer milletvekilleri; görüşülmekte olan Adalet Bakanlığı 2000 malî yılı bütçe kanunu tasarısıyla ilgili olarak Grubum adına söz almış bulunuyorum; sözlerime başlamadan önce sizleri saygıyla selamlıyorum. Saygıdeğer yargı mensubu hâkim, savcı arkadaşlarımı da hürmetle selamlıyorum.

Adalet Bakanlığının görevleri 2992 sayılı Yasanın 2 nci maddesinde tadat edilmiştir. Ana başlıklarla görevlerini şöyle sayabiliriz: Kanunlarda kurulması öngörülen mahkeme, ceza ve infaz kurumları ve icra iflas dairelerini kurmak, idarî yönden denetlemelerini yapmak; Avukatlık ve Noterlik Kanunlarının verdiği görevleri yapmak, en önemlisi de Bakanlıklarca hazırlanan kanun ve kanun hükmünde kararname taslaklarının Başbakanlığa gönderilmesinden önce Türk hukuk sistemine ve kanun yapma tekniğine uygunluğunu incelemektir.

Saygıdeğer milletvekilleri, bakanlığın bu görevi üzerinde biraz durmak istiyorum. Son zamanlarda Yüce Meclisimize gelen kanun tasarılarını incelediğimizde, hiçbir tetkike tabi tutulmadan, kanun tekniğine ve Türk hukuk sistemine uymayan birçok durumları tespit ediyoruz. Başlık içeriğe uymuyor, aynı kanunda birbirine ters düşen hükümler görülmekte. Bundan da anlaşılmaktadır ki, hükümetimiz birçok yasa hükümlerini ihlal ederken, bu hükmü de ihlal etmekte, Adalet Bakanlığı dışında hazırlanan kanun tasarılarını bakanlığın tetkikine sunmamaktadır.

Sayın Bakana sormak istiyorum. Yaz boz tahtasına dönen vergi yasaları ile gece baskını içerisinde çıkarılan, halk dilinde "deprem vergisi" denilen ve depremle ilgisi bulunmayan ekvergi yasalarından hiç haberleri oldu mu; bu kanun hükmüne dayanarak, bakanlıklar bir inceleme yaptı mı; benim tespitlerime göre, hayır; ama, çıkan bu yasalar, tetkik edilmeden geldiği için, kanun tekniğine uymadığı için, tatbikatta, maalesef, büyük sıkıntılara sebebiyet vermektedir.

Mahkemelerin, adil, süratli ve etkin karar vermesi, usul kaidelerinin dışında, yeterli miktarda bilgili hâkim ve savcı ve yardımcı personelin varlığıyla mümkündür. Halen, Bakanlığın 9 408 hâkim ve savcı norm kadrosu mevcuttur. Bunlardan 839'u boştur. Birçok hukuk fakültesinin mezun verdiği ve işsizliğin had safhada olduğu bir dönemde, neden, hâkimlik ve savcılık mesleği cazip halde değil de boş kalıyor?!

Hâkim ve savcı sınıfı çok büyük bir maddî sıkıntı içinde olduğu gibi, manevî bir tatmini de söz konusu değildir. Fakülteyi bitirdikten sonra, iki yıl stajını yapan -erkekse, askerliğini de yaptıktan sonra- kurayla, Türkiye'nin en ücra köşesine görev yapmak üzere atanan hâkim ve savcıların, bugün, ellerine, net olarak 274 565 000 lira geçmektedir. Sayın milletvekilleri, yanlış duymadınız, yargı dağıtmak üzere gönderdiğimiz hâkim ve savcılar 275 milyona yakın bir para almaktadır. Türkiye ücret sıralamasında, bu ücret 478 inci sıraya gelmektedir. RTÜK, Rekabet Kurulu, SPK, TRT gibi kurumlarda çalışanlar bu sıraya tabi tutulmamışlardır. Sıralamaya bunlar da alındığı takdirde, göreve yeni başlayan bir hâkimimiz, 600 veya 700 üncü sıraya gelmektedir. Peki, mesleğe başlayanlar bu ücreti alıyor da, mesleğin zirvesine gelenler ne alıyor; bugün, yüksek yargı mensubu üye arkadaşlarımız 549 394 000 lira ücret almaktadır. Yine, yukarıdaki kurumları hariç tuttuğumuz takdirde, Türkiye ücret skalasında 82 nci sırada bulunmaktadırlar.

Günümüzde enflasyonun yüzde 70'lere dayanıp, her gün zam furyası içerisinde yalpalanıp durduğumuz bir sırada, hâkim ve savcılarımızın, bu ücretle hayatlarını idame ettirip, gönül huzuruyla görev yapmaları mümkün mü?! Hâkim ve savcılar, maddî sıkıntılarının dışında, ağır bir yük altında ezilmektedir. Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun tespit ettiği, her mahkemenin azamî çıkaracağı iş nazarı itibara alındığında, yukarıda belirttiğim mahkemelere ilaveten, bugün Türkiye'de 2 180 mahkeme daha kurulması ve 4 068 hâkim ve cumhuriyet savcısının görev yapması gerekmektedir. Başka bir ifadeyle, bu yükü, halen görev yapan hâkim ve savcılar, aşırı bir tempoda çalışmakla ve gündüz mesaisi yetmediğinde, gece yargı dairelerinde veya evlerine dosya götürüp okumak veya yazmak suretiyle gidermeye çalışmaktadırlar.

Saygıdeğer milletvekilleri, Anadolu'yu gezdiğinizde, hükümet konaklarında gece ışığı yanan bir oda görüyorsanız, hiç tereddüt etmeden, orasının adliyenin yeri olduğunu tespit edebilirsiniz. Ya bir hâkim karar yazmakta ya bir zabıt kâtibi ara kararlarını yerine getirmekte ya da bir yazı işleri müdürü günlük işlerini yapmaktadır.

Birkaç gün önce Türkiye Büyük Millet Meclisinin gündemine gelen ve halen kanunlar kısmında 2 nci sırada yerini alan, hâkimlere kısmî bir iyileştirme yasa teklifi, halk diliyle "kıyak emeklilik" maddeleriyle birleştirilerek gündeme getirilmiştir.

Saygıdeğer milletvekilleri, sevgili meslektaşlarım; bu kanun teklifine muhalif olduğumu basına bildirdim ve belki okumuşsunuzdur; içinden bana kızan meslektaşlarım olmuştur. Neden bu kanun teklifine muhalif olduğumu ve ret oyu vereceğimi ifade ettim: Hâkim ve savcılarda kısmî iyileştirmeyi getiren bu yasa teklifi, hâkimleri ikiye bölmektedir. Birinci sınıfa ayrılan hâkimler ve Anadolu'nun çeşitli yörelerinde görev yapan birinci sınıfa ayrılmamış olan hâkimler. Bu, hâkimlik mesleğini böldüğü ve yargılamayı zaafa uğratacağından, ben, buna karşıydım. İkincisi, Anayasanın 140 ıncı maddesinde, hâkimlerin aylıklarının ve özlük haklarının, hâkimlik teminatı ve yargı bağımsızlığı esasına dayanarak, kanunla yapılacağına dair hüküm vardır.

Burada ne getiriliyordu: Azamî 30 000 gösterge; bu göstergeden kimin ne pay alacağını Bakanlar Kurulu tespit edecek. Saygıdeğer milletvekilleri, bu, Anayasa hükmüyle bağdaşır mı?

Ayrıca, bu kanun teklifinin içerisinde, emekli parlamenterlerimizin emekliliğini düzenleyen hükümler mevcuttur. Anayasa Mahkemesi, 8 defa bu hükmü iptal etmiştir. Mahkeme kararlarını tenkit edebiliriz, irdeleyebiliriz; ama, bu kararları yerine getirememe gibi bir hakkımız yoktur. Mahkeme kararları, eski tabiriyle, mutlaka ve mutlaka lüzumu bilicra olan kararlardır. Halkoyunda benimsendiği gibi, bir kıyak emeklilik getirilmiyordu. Halka da anlatamadık. Yetim, dul ve emekliye ayrılmış eski parlamenterlerin halen almakta oldukları haklar kendilerine iade ediliyordu; ama, usulü bu değildi. Anayasal altyapısını yapacaksın, normal gündeme getireceksin, halkına bunu anlata anlata, hakkı olana hakkını vereceksin. Bu usuller yapılmadığı için, şayet gündeme gelirse, ben, ret oyu kullanacağım.

2461 sayılı Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Kanununun 4 üncü maddesinde, hâkim ve savcıların, mesleğe kabul, atama, nakil, geçici yetki verme, her türlü yükselme ve birinci sınıfa ayırma, kadro dağıtımı, meslekten çıkarma cezası verme, görevden uzaklaştırma, netice itibariyle bütün özlük hakları bu kurula verilmiş. Bu kurulun teşekkül tarzı nasıl? Başkanı, siyasî olan Adalet Bakanı ve oy hakkına sahip. Tabiî üyesi Adalet Bakanlığı Müsteşarı. Yargıtay üyeleri arasından seçilmiş 3 asil üye, 3 yedek üye; Danıştaydan seçilmiş 2 asil ve 2 yedek üye... Daha önemlisi, 2991 sayılı Yasanın 15 inci maddesi gereğince, Adalet Bakanlığına bağlı Teftiş Kurulundaki müfettişler, Bakan emri ve onayıyla hâkim ve savcıları denetler, fezleke hazırlar ve hal kâğıtlarını düzenler. Hâkim ve savcıların tüm terfileri, yer değiştirmelerinde müfettişlerin düzenledikleri bu evraklar, birinci derecede rol oynar. Bir siyasî otoritenin emrinde olan müfettişlerin düzenledikleri bu evraklarla, Anayasanın 9 uncu maddesinde öngörülen yargı bağımsızlığı ve 140 ıncı maddesindeki mahkeme bağımsızlığı ile hâkim teminatının ne derece bağdaştığını takdirlerinize arz ediyorum.

Sayın milletvekilleri, adlî olaylarda resmî bilirkişilik görevi yapmak üzere, Adalet Bakanlığına bağlı Adlî Tıp Kurumu kurulmuş ve merkezi İstanbul'dadır; 7 grup başkanlığı, 26 şubesi bulunmaktadır. Adli Tıp Kurumu Yönetmeliğine göre, her ağız ceza merkezinde bir şube müdürlüğü kurulması gerektiğinden, daha 100'ün üzerinde şube müdürlüğü kurulması gerekmektedir. Bu şube müdürlüklerinin kurulmaması, yargıyı menfi olarak etkilemektedir. 1980'li yıllarda, Adlî Tıp Kurumu, en süper dönemini yaşamıştır. Kurum, o dönemlerde Avrupa düzeyine çıkmış ve Avrupa'nın, adlî tıp dalında saygın kurumları arasına girmiştir. Bu Kurumun, bu düzeye yükselmesinde hizmetleri geçen ve halen evinde rahatsızlığı nedeniyle yatan hocamız Prof. Dr. Şemsi Gök'ü minnet ve şükranla anıyor, kendisine acil şifalara diliyorum. Ne yazık ki, Bakanlığın ilgisizliği, yeterli ödeneklerin temin edilememesi, bu Kurumu da geriletmiştir; Kurum, her gün gelişen teknolojinin gerisinde kalmıştır. Adlî Tıp Kurumu personelinin fedakâr çalışmaları dahi, Bakanlığın ilgisizliğini giderememiştir. Bu Kurum da, mutlaka, çağdaş düzeye çıkarılmalıdır.

Her gün cezaevinde açlık grevi, infaz koruma memurlarını rehin alıp yangın çıkarmak olağan hale gelmiştir. Her türlü delici, patlayıcı silahların rahatlıkla girebildiği ceza infaz kurumlarına, silahsız, eli kolu bağlı, Kunuri'de, Çanakkale'de, Hakkâri'de, Hakkâri dağlarında şehit olma pahasına esir düşmemiş şanlı Türk ordusunun mensubu jandarma subay, assubay ve erleri, mahkûmların ellerine bırakılmış ve saatlerce pazarlıktan sonra kurtarılabilmiş, birçok yaralı vermiştir. Şanlı Türk Ordusunun mensuplarını bu hale düşürmeye kimin hakkı var?! Bunun hesabını kim verecektir?! "Adalet mülkün temelidir" sloganları, her yargı merkezinin duruşma salonlarının duvarlarını süslemektedir. Artık, bu söylevin, duvar süslemesinin ötesine geçip, gerçek anlamına ve söyleniş amacına uygun bir hale getirilmesinin zamanı geldi ve çoktan geçmektedir.

Saygıdeğer milletvekilleri, Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununda, Adalet Bakanının cumhuriyet savcılarına emir verip dava açma hakkı olduğunu biliyorum; ama, Bakanlar Kurulunun, bir yargının işlevine karışıp, sorgulama hakkını vereceğine dair, ne Anayasada ne kanunlarda bir hüküm bilmiyorum. (DYP sıralarından alkışlar) Ama, bundan bir iki ay önce yine bir olayla karşı karşıyaydık. Sayın Merve Hanımın bir olayında, devlet güvenlik mahkemesi savcılığı hakkında tahkikat açmış ve usule pek uygun olmayan bir şekilde, zabıta evinden alamadı diye, kendisi evine gitmiştir. Savcının o hareketini tasvip edip etmemek ayrı bir olay; başka bir yönüne değinmek istiyorum. Bu olay gazetelere manşet olunca, Sayın Başbakanımız "ben emir verdim, bu tahkikat durdu" dedi ve bugüne kadar da, Merve'nin bir daha ifadeye çağrıldığını duymadım. Sayın DSP sözcüsü, Sayın Başbakanımızın "yargıyı güçlendirelim" diye bir beyanatı oldu; bütün yüreğimle destekliyorum; ama, bu şekilde değil, Anayasa hükümlerine ve kanuna uymak suretiyle.

Saygıdeğer milletvekilleri, 360 trilyon civarındaki bir bütçeyle bütün bu hususların yerine getirilmesine imkân yoktur. Ciddî tedbirlere ihtiyacımız vardır. Bu demektir ki, yıllar önce olduğu gibi, bundan sonra da, hep, yargının problemlerini dile getirmekle kalacağız; ama, hiçbir tedavisini bulamayacağız. İnşallah, başka zaman, yargının dertlerine daha uzun süre dokunuruz.

Buyurun. (DYP sıralarından alkışlar)

DYP GRUBU ADINA NECMİ HOŞVER (Bolu) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri, Orman Bakanlığı ve Orman Genel Müdürlüğünün 2000 yılı bütçesi üzerinde, Doğru Yol Partisinin görüşlerini bildirmek üzere söz aldım; bu vesileyle hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Orman Bakanlığının görevlerine bakacak olursak, ormanların korunması, imar, ıslah ve bakımını sağlamak; ormanların kadastrosunu yapmak, erozyonu önleyici tedbirler almak; ağaçlandırma yapmak; özel ağaçlandırmaları teşvik etmek; devlet ormanları içinde ve kıyısında oturan köylülerin sosyal ve ekonomik gelişmelerini sağlamak maksadıyla her türlü çalışmaları yapmak; millî parklar, tabiat parkları, tabiat anıtları, tabiatı koruma alanları, orman içi mesire yerleri ile av ve yaban hayatı sahalarının ayrılmasını, korunmasını, geliştirilmesini ve idaresini sağlamak gibi, ülkemizin çok önemli çevre sorunlarını içeren konularla görevli bir bakanlıktır.

Yine, bakanlık verilerinde 18 000'den fazla orman köyünde 8 milyonun üzerinde vatandaşımız yaşamaktadır. Millî gelirden en az payı alan grup, yine bu orman köylüsüdür. Ormanla iç içe yaşayan bu insanların geçim seviyesi yükseltilmediği müddetçe, ormanları korumak mümkün değildir. Koruma ve geliştirme, yasakçı zihniyetle mümkün değildir; orman köylüsünün tamamına yakını muhtelif orman suçlarından cezalandırılmış olmalarına rağmen, ormanların tahribi önlenememiştir; yani, yasaklarla değil, orman köylüsünün ormanlara, ormancının da orman köylüsüne sevgiyle yaklaşmasının yolları aranmalıdır. Bakanlık, asıl bu konu üzerinde araştırmalar yapıp, orman köylüsüyle hasım değil, nasıl hısım olunacağını bulmalıdır.

Bence, koruma ve faydalanma birlikte düşünüldüğü zaman, orman köylüsü, mıntıkasındaki ormanlarını gayet güzel koruyacaktır; köy koruları buna çok güzel örnektir. Ayrıca, meşe ormanlarından, hem kendi ihtiyaçlarını karşılıyorlar hem de pazar satışı aldıkları için, oralarda usulsüz kesim, açma ve yerleşme gibi orman varlığını azaltıcı bir çalışma olmuyor; ama, koru ormanları için aynı şeyi söylemek mümkün değildir; çünkü, orada, devletin yasakçı tavrı daha ağır bastığından, tahribatlar da oluyor. Devlet, yasakçı tutumundan vazgeçerek, faydalanma ve korumayı iç içe düşünmek durumundadır.

Ormanların korunmasıyla esas görevli olan orman muhafaza memurları, emsallerinin aldığı özlük haklarına kavuşturulmalı, silahları modern silahlarla değiştirilmelidir. Kaçakçının belinde, elinde en modern silahlar varken, bizim ormancıların belindeki demode olmuş silahlarla bunlara karşı koymaları mümkün değildir. Araçları telsizle donatılmalıdır; ani haberleşme meselesini sağlayabilmelidirler. Orman içindeki orman köylüsü, mutlaka telefona kavuşturulmalıdır; yani, orman içindeki köyler, telefon santralına mutlaka kavuşturulmalı, haberleşme kolaylığı sağlanmalıdır. Hatta, bu telefonların abonman ücreti, Orman Bakanlığı tarafından ödenmelidir.

Kadastro çalışmaları tek elden yürütülmeli. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün elemanları ayrı, orman kadastro elemanları ayrı çalıştığından, bu kadastro çalışmalarından farklı neticeler çıktığı için ihtilaflar ortaya çıkmakta ve vatandaş, tapu kadastro çalışmalarına göre aldığı tapuyu, yarın orman kadastro memurları, görevlileri geldiği zaman bir bakıyor tapunun yarısını bölüyor ve büyük ihtilaflara sebep oluyor. Her ikisi beraber, hem orman kadastro elemanları hem de tapu kadastro elemanları beraber bu işi yürütürse, ihtilaflar ortadan kalkacak ve vatandaşlarımız da mağdur olmayacak.

Orman vasfını kaybettiği gerekçesiyle 450 000 hektar ormanlık sahanın, orman sınırları dışına çıkarıldığı ifade edilmektedir. Orman vasfı nasıl kaybolur?Ormana yerleşme, tarla açma gibi nedenlerle özelliği değiştirilen bu yerler, 1981 yılından önce, 2 nci maddeyle orman dışına çıkarılan yerlerdir. Anayasamızın 169 ve 170 inci maddelerinde ormanların daraltılamayacağı açıkça belirtilmiş olmakla beraber, Orman Kanunundaki çeşitli mülahazalarla yapılan değişiklikler ormanlarımız açısından hiç de iyi sonuç vermemiştir.

Orman vasfını kaybettiği nedeniyle orman sınırları dışına çıkarılan yerlerin yüzde 80'inin büyük yerleşim yerleri ve çevresinde olduğunu görüyoruz. Sultanbeyli en çarpıcı örneklerinden biridir. Orman dışına çıkarılan bu yerler şehir ve kasaba çevresindeyse satamıyorsunuz, bari kiraya verin. Buradan elde edeceğiniz geliri orman köylüsüne aktarmak durumundasınız. Sadece Sultanbeyli'de 2/B ile orman dışına çıkarılmış olan sahaların satışı yapılsa, 500 trilyon gibi büyük bir rakam orman köylüsüne ve ormanların geliştirilmesine aktarılacaktır. Türkiye'de orman vasfını kaybettiği nedeniyle orman sınırları dışına çıkarılan yerleşim yerleri ve çevresindeki bu yerler satışa çıkarılsa, 15-20 katrilyon civarında bir gelir elde edilebileceğini düşünmekteyim. Bu da, hemen hemen bütçe açığına yakın. Eğer bu işlemler yapılabilirse, devlet faize ödeyeceği paranın bir kısmını ağaçlandırma ve erozyon kontrol çalışmalarına, bir kısmını da orman köylüsüne kredi olarak verirse, orman köylüsünün sosyal, ekonomik durumu çok yüksek noktalara çıkar, köylerden göç önlenmiş olur. Bu paraları vatandaşlar seve seve ödemeye razıdır; çünkü, bu yerlerin tapularına kavuşmak onlar için çok önemlidir. Ancak, bu işlemi yapamadığınız için, arazi kapanın elinde kaldığı gibi, ormancılığa da, orman köylüsüne de hiçbir faydası olmamaktadır.

Türk Milletinin geleneğinde olan yaylacılıkta kullandığı orman sahasındaki yayla evleri ihtilafı, mutlaka köylümüzün lehinde sonuçlandırılmalıdır. Buralarda, insanların, su, elektrik, banyo, tuvalet gibi zarurî ihtiyaçlarını karşılayacak ve çevreyle uyumlu olacak bir yapılaşmaya müsaade edilmelidir. İnsanlar, asırlardır atalarının kaldığı, zarurî ihtiyaçlara bile cevap vermeyen yerlerde kalmaya mecbur edilmemelidir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; toprak erozyonu, ülkemizin çok önemli bir sorunudur. Çölleşmenin getirdiği felaketi bilmeyenimiz yoktur. Tedbirler yetersiz kalırsa, felakete de davetiye çıkarmış oluruz. Erozyona karşı tek tedbir, ağaçlandırma ve erozyon kontrol çalışmaları yapmaktır. 1996 yılında 4122 sayılı Millî Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Seferberlik Kanunu çıkarıldı. Bu kanunla, bütün kamu kurum ve kuruluşlarına yükümlülük getirildi. Bakanlığın, bunun organizesinde pek başarılı olduğunu söyleyemeyiz. Kanunlar uygulandığı müddetçe önemi ve etkisi belli olur. Zira, hiç şüphesiz, her konuda şaşmaz ölçülere sahip olan Ulu Önder Atatürk'ün söylediği gibi "her şey kanun yapmaktan ibaret değildir; bilakis, her şey, o kanunları tatbik etmek ve ettirmekten ibarettir; tatbik eden, icra eden, karar verenden daima kuvvetlidir." Bu kanuna göre, yılda 300 000 hektar ağaçlandırma yapılması gerekirken, 1998-1999 yıllarında 70 000 hektar civarında ağaçlandırmanın yapılması, hiç de hoş bir tablo değildir. Zaten 11 milyon hektar bozuk orman sahası ile 7 milyon hektar tarıma elverişsiz sahanın ağaçlandırılacağı göz önüne alınırsa, hedefin, 300 000 hektarın da üzerine çıkmasında zaruret görülmektedir.

Erozyon ve sellerin, deprem gibi büyük felaketlere sebep olduğunu, geçtiğimiz günlerde Venezuela'da sellerin getirdiği çamurlara 40 000'den fazla insanın gömüldüğünü üzülerek izledik. Ha deprem, ha erozyon; Allah bu felaketleri insanlığa göstermesin; ancak, tedbirleri almak suretiyle erozyonu çok rahat önlemek mümkün. Tokat Projesi, bunun en güzel örneklerinden biridir. Bakanlık, bu konuda, tecrübeli elemanlara sahiptir. Yeter ki bu elemanlar görevlendirilsin ve motive edilsin.

Yeni nesillere iyi bir ülke bırakmamız için, mutlaka ağaçlandırma ve erozyon çalışmaları ile orman köylüsünün ekonomik yönden kalkınmasını sağlamak zarureti vardır. Orman Bakanlığı, gelecek nesilleri ilgilendiren uzun vadeli politikalar üretmek ve uygulamak zorundadır. Günü kurtarmak bu Bakanlığın işi değildir.

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Hoşver.

SAFFET ARIKAN BEDÜK (Ankara) – Sayın Başkanım, bugünkü görüşmelerde, daha evvel de karşılaştığımız bir iki emsalde olduğu gibi... Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün 61 inci maddesinde ve dördüncü fıkrasında, Genel Kuruldaki görüşmelerde söz sırasının ve görüşme usulünün nasıl olacağı tadat edilmiştir. Buna göre, İçtüzüğün 61 inci maddesinin dördüncü fıkrasında "Hükümete, esas komisyona ve siyasî parti gruplarına, söz almada öncelik tanınır. İlk öncelik esas komisyona, ikinci öncelik Hükümete, üçüncü öncelik siyasî parti gruplarına aittir" denilir.

Bir süreden beri, bu Genel Kurulda sayın bakanlarımızın kendi bütçeleriyle ilgili bilgi vermemelerini, doğrusunu isterseniz, yadırgadım. Uzun yıllar Meclis çalışmalarını takip etmiş olan bir arkadaşınız olarak biliyorum ki, bakanlar, yılı içerisindeki bütçelerden kendilerine tahsis edilen ödenekleri hangi amaç ve maksatlarla ve hangi esaslar dahilinde sarf edeceklerini, hangi faaliyetleri yapmış ve gelecekte ne yapacaklarını, hem Türkiye Büyük Millet Meclisinin değerli üyelerine hem de Yüce Milletimizin bilgisine sunmak üzere konuşma yaparlardı. Görülüyor ki, bundan vazgeçtiler. Bu uygulama, doğru bir uygulama değildir. Bu uygulamayı, Başkanlık Divanının özellikle dikkatlerine sunmak istiyorum. Nezakete uymaması sebebiyle, Başkanlık Divanımız, hükümetle konuşmak suretiyle, geçmişte olduğu gibi, teamülerini yaşadığımız üzere, Meclis Genel Kurulunda, önce, bakanların, faaliyetlerini mutlaka ifade etmeleri, şu Yüce Meclisin üyelerini bilgilendirmeleri... Sadece kendi aramızda konuşmakla yetinmememiz gerçekten şart ve gerekli. Bunun, demokrasinin bir gereği olduğunu da, bilhassa, huzurlarınıza getirmek istedim.

Teşekkür ediyorum.

SAFFET ARIKAN BEDÜK (Ankara) – Sayın Başkanım, bu izahatınıza çok teşekkür ediyorum. Yalnız, siz, İçtüzüğümüzü çok iyi takip eden bir kişisiniz; gerçekten, onu çok iyi takip ediyorsunuz. Bakın, şurada diyor ki: "İlk öncelik esas komisyona, ikinci öncelik Hükümete, üçüncü öncelik siyasî parti gruplarına aittir." Zannediyorum, hükümet, yani, bakanlarımızın söz talepleri, bir, soruya verecekleri cevap için, birde, Genel Kurulda, özellikle bütçenin kabulünden sonra, teşekkür babında konuşmak için oluyor. Bu, yanlış bir uygulama efendim; İçtüzüğümüze aykırı. Dikkatlerinize sunuyorum. Gerçekten, bu uygulamayı dikkate almak lazım.

Malumlarınız, devletin üç büyük erki vardır; yasama, yürütme, yargı. Bu üç büyük erkin ne biri diğerinin altındadır ne üzerindedir. Karşılıklı ve dengeli bağımlılık ilkesi doğrultusunda, eşitlik ilkesi doğrultusunda, bu erkler, bu güçler görevlerini ifa ederler. Parlamenter rejimlerde, bu üç büyük erk arasında hassas dengeyi koruyamazsanız, ortaya, ciddî rejim bunalımı da getirecek, ciddî sorunlar çıkar.

Tabiî, şimdi, yargının güçlenmesi için, hukuk çevrelerince gayet iyi bilinen bazı temel çalışmaların yapılması zorunluluğu vardır. İşte, bunlardan ilki, gerçekten yeterli, yetişmiş, lisans eğitimi ve hatta, günümüz koşullarında, lisansüstü eğitimi almış yargı organları mensupları, yani hâkim ve savcılar. Bunun yanında, yetişmiş adalet personeli dediğimiz, hâkim ve savcı dışında bu görevi ifa eden sınıflar.

Yine, çok ifade edilen; ancak, bu konuda, bugüne kadar hiçbir hükümetin adım atmadığı bir husus, adlî kolluktur. Adlî kolluk, suç işlenir işlenmez, sıcağı sıcağına konuya müdahil olduğunda, deliller yok olmadan delillere ulaşarak, suçluyu yargı önüne çıkarır, suçsuz insanları ise aklar. Adalete duyulan güven artınca, devlete duyulan güven artar. Adalet duygusuna yönelen şüpheler, devlete yönelen şüpheler haline dönüşür.

Çağdaş hukukta, suçludan, sanıktan delile değil, delilden sanığa yönelme anlayışı hâkimdir. Biz, bu çağdaş hukuk anlayışından bir hayli uzaktayız; delilden suçluya değil, suçludan, sanıktan delile ulaşıyoruz. Özellikle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinde, son dönemde, ciddî ölçüde eleştiriye maruz kaldığımız Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 2 nci maddesindeki yaşam hakkına müdahaleye ilişkin hakkımızda açılmış 43 dava var, işkenceye ilişkin hakkımızda açılmış 144 dava var ve ifade özgürlüğüne yönelik hakkımızda açılmış 129 dava var; bizim kılımız kıpırdamıyor. Fransa, bir işkence davasında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinde mahkûm olduğunda, ülke çalkalandı; bizde kimsenin kılı kıpırdamıyor.

Değerli üyeler, yıllardır ifade edilen bir anlayışı yinelemek istiyorum. Yargı birliği diyoruz. Gelmiş geçmiş bütün hükümetler bu konuda çok söz ediyor; ancak, ciddî tek bir adım atılmıyor. Yargı birliği, aslî yargı anlamına gelir çağdaş hukuk anlayışında. Biz, bunu hedef gösteriyoruz; ancak, istisnaî yargının görev alanını sürekli genişletiyoruz. Üstelik, genel yargı organlarının görev alanına girmek, bu yargı organlarının görev alanını daraltmak, bazen de ortadan kaldırmak suretiyle, genel yargının görev alanına giriyoruz.

Şimdi, hükümetler değişiyor; değişmeyen bir anlayış var. Aslında, Adalet Bakanlığının aslî görevi, yargı organlarının adalet dağıtma görevlerini yerine getirmede yardımcı hizmetleri sunmaktır. Oysa, bizde, zorunlu hizmetler, zorunlu giderler, personel giderleri, bina giderleri, kırtasiye giderleri derken, sanki, yargı hizmetinin kolaylaştırılması konusunda Adalet Bakanlığı bir hizmet sunmuyor; ülkemizin büyük bir sorunu olan işsizlik sorununa bir çözüm makamı haline gelen, bir istihdam kapasitesi oluşturulmuş makam haline dönüşmüş vaziyette. Tabiî, bu anlayışların en kısa sürede terk edilmesi lazım.

Geçtiğimiz günlerde, AB'ye aday ülke statüsü tanındı; ancak, önümüze birtakım listeler konuldu. Yüz küsur bin sayfayla ifade edilen, AB müktesebatı denilen birtakım normlar var, hukuk normaları var, düzenlemeler var. Bu düzenlemeler, inşallah, en kısa zamanda Yüce Meclisin gündemine getirilir; gerçek anlamda çağdaş bir hukuk anlayışı, hem Yüce Meclisimize hem büyük Türk Devletinin rejimine hâkim olur. Gönlümüz bunu arzu etmektedir.

İlki, merhum Uğur Mumcu dosyasıyla ilgili. Takriben iki ay kadar önce, Sayın Bakanımızın da hazır bulunduğu bir Adalet Komisyonu toplantısında, ben, kendilerine, bir hususu ifade etmiştim, medyadan öğrendiğim ve bazı resmî organlar tarafından da teyit edilen bir bilgiyi aktarmıştım; merhum Uğur Mumcu dosyasının emniyette tek bir masada bekletilmekte olduğunu, irtica masasında bekletilmekte olduğunu, bunun üzerine gidilmesini ve ciddiyetle ilgilenilmesini ifade etmiştim; ancak, aradan geçen bu süre zarfında, henüz bu soruma bir cevap alamadım. Birincisi bu.

Birkaç değişik kişiden doğru olmamasını temenni ettiğim bir duyum aldım, ciddî buldum. Konu şudur: Merhum Ahmet Taner Kışlalı Bey, menfur bir cinayete kurban gitti. Akabinde, bu suçla ilgili, hakkında şüpheler bulunan bazı zanlılar -medyaya yansıdığı kadarıyla ifade ediyorum- gözlem altına alındı. En son, bir iki gün önce yapılan bir açıklamada, bu suçlama nedeniyle hiç kimsenin gözlem altında tutulmadığı ifade edildi.

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın toprak.

Ben, öncelikle, bu konuda sayın hükümetin hassasiyet göstermesini, konuyu ciddiyetle takip etmesini; eğer bu doğru ise, bir zamanaşımına daha maruz kalmadan, iade dosyasının hazırlanarak bu kişiler hakkında ciddî soruşturmanın, araştırmanın yapılması ve Yüce Meclisin üzerine yönelen kuşkuların, hiç değilse, bir nebze olsun azaltılması konusunda, sayın hükümetin hassasiyetini istirham ediyor, hepinize saygılar sunuyorum. (FP ve DYP sıralarından alkışlar)

Değerli milletvekilleri, bir hususu bilgilerinize sunmak istiyorum. Zannediyorum, değerli arkadaşlarım soru sormak için cihazlarıyla söz talebinde bulunuyorlar ve söz alamıyorlar; çünkü, cihazlar, sistem, sadece 30 arkadaşımızın söz talebine cevap verecek şekilde oluşturulmuş. Giremeyen arkadaşlarım, soru sorma taleplerini yazılı olarak gönderirlerse, burada dikkate alacağım.

ADALET BAKANI HİKMET SAMİ TÜRK (Trabzon) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 2000 malî yılı bütçesi Adalet Bakanlığı bölümü üzerinde gerek grupları adına, gerek şahsı adına söz alan milletvekillerine teşekkür ediyorum. Konuşmalarda dile getirilen yapıcı eleştiri, değerlendirme ve temenniler, bizim 2000 malî yılı bütçesi Adalet Bakanlığı bölümünü uygulamamızda ışık tutacaktır. O bakımdan, bütün hatiplere içten teşekkürlerimi sunuyorum.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; bir devletteki hukuk düzeninin çağdaş olarak nitelendirilebilmesi, adalet hizmetlerinin hızlı ve etkin bir biçimde yerine getirilmesine bağlıdır. Yeni bir yüzyıla, aynı zamanda, yeni bir binyıla girerken, Anayasamızda demokratikleşme sürecinde gerekli değişiklikleri yapmak ve yasalarımızı, Türkiye'ye layık bir biçimde yeniden düzenlemek durumundayız.

Demokratikleşme sürecinin ayrılmaz bir parçası, düşünce özgürlüğünün genişletilmesidir. Bu amaçla, şimdiye kadar yasalarımızda çeşitli değişiklikler yapılmıştır; ancak, bunları yeterli görmüyoruz. Bu yöndeki çalışmalar devam edecektir. Bu arada, Adalet Bakanlığı, bu çalışmalara katkıda bulunmak için, kendi üzerine düşeni yapacaktır. Adalet Bakanlığı yoğun bir çalışma içindedir. Aynı zamanda Avrupa Birliğine üyelik için gerekli olan Birlik müktesebatının hukukumuza kazandırılması yolunda da, Adalet Bakanlığı, kendisine düşeni yerine getirecektir.

Şunu ifade etmek isterim ki, yüzaltmış yıldan beri Avrupadan kanunlar iktisap etmiş ve 1920'li yıllarda, laik temeller üzerinde bir hukuk devrimi gerçekleştirmiş olan, esas itibariyle, kıta Avrupası sistemine sahip Türkiye'nin, Avrupa Birliği müktesabatını benimsemesinde ve uygulamasında bir güçlük çıkmayacaktır; ama, bu konuda gerekli çalışmaları da yürütmek durumundayız. Adalet Bakanlığı olarak biz, üzerimize düşen bütün görevleri dikkatle, özenle yerine getireceğiz.

Önümüzde, yine, Meclis gündeminde bulunan, Bakanlar Kurulunca sevk edilen ve ilgili komisyonlarca kabul edilen, Genel Kurul gündemine gelen veya halen komisyonlarda görüşülmekte olan çeşitli kanun tasarıları vardır. Bunlar arasında, değerli milletvekillerinin üzerinde durdukları Af Kanunu, Avukatlık Kanunu gibi yasalar da bulunmaktadır.

Bu arada, Adalet Bakanlığı, bütün temel kanunların 21 inci Yüzyıla girerken yeni bir anlayışla gözden geçirilmesini sağlamak üzere çeşitli komisyonlar oluşturmuştur. Bunların başında, Bakanlar Kurulunda, Türkiye Büyük Millet Meclisine sevki kararlaştırılan Türk Medenî Kanunu, geçen dönem Meclise sunulan ve şimdi yeniden gözden geçirilecek olan Türk Ceza Kanunu, Ceza Muhakemeleri ve Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunları, İcra ve İflas Kanunu da bulunmaktadır.

Öte yandan, yine, daha önce konuşan değerli sözcülerin belirttikleri adlî kolluk, kamu denetçisiyle ilgili kanun tasarıları da hazırlanmaktadır. Bundan başka, milletlerarası tahkim, Türkiye Hakem Odaları Kanunu, yine, Bakanlıkça üzerinde çalışılan kanun tasarıları arasındadır. Bu arada, hâkim ve savcılarımızın kamu kurumu niletiğinde meslekî bir kuruluş çatısı altında toplanmasını sağlayacak Türkiye Hâkim ve Savcılar Birliği Kanun Tasarısı üzerindeki çalışmalar da son aşamaya gelmiş durumdadır.

Bir değerli sözcünün işaret ettiği konuya açıklık getirmek istiyorum: Son bir hafta içerisinde, basında, Fransa'dan Türkiye'ye iade edilen Alaattin Çakıcı'yla ilgili olarak çeşitli haberler yer almaktadır. Bunların önemli bir bölümü, yanlış ve yanıltıcı haberler niteliğindedir; ama, her durumda, konu, kamuoyunun yoğun ilgisini çekmiştir. O bakımdan, dün, Bakanlar Kurulunda, Adalet Bakanı olarak, bu konudaki gelişmeleri, iade sürecini ve iadeden sonraki gelişmeleri anlattım. Bakanlar Kurulunda, bu konuda herhangi bir görüşme olmamıştır, Bakanlar Kurulunca bu konuda herhangi bir karar alınmamıştır, böyle bir şey söz konusu değildir; ancak, bu olayla ilgili olarak, dün, İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcılığı, aralarında Türkbank ihalesi olayının da bulunduğu, cürüm işlemek için teşekkül oluşturmak, resmî ihaleye fesat karıştırmak konusundaki hazırlık soruşturmasının genişletilmesine karar vermiştir. Bu genişletme çerçevesinde, konunun her yönüyle uzmanlarca aydınlatılabilmesi için, Emniyet Genel Müdürlüğü, Malî Suçlar Araştırma Kurulu Başkanlığı, İstanbul Emniyet Müdürlüğü ve Başbakanlık Teftiş Kurulu elemanlarından oluşan bir çalışma grubu oluşturulması kararlaştırılmıştır. Bu, tamamıyla, İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemesinin kararıdır. Ben, olayla ilgili gelişmelerde bunu da ifade etmiştim; ancak, konunun kamuoyunu yoğun biçimde ilgilendirmesi nedeniyle, hükümet sözcüsü, Bakanlar Kurulu toplantısından sonra, İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemesi Başsavcılığının almış olduğu bu kararı da açıklamıştır. Konu, bundan ibarettir; yoksa, Bakanlar Kurulunun bu konuda herhangi bir karar vermesi asla söz konusu değildir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; adlî yargı hizmetleri, 854 il ve ilçe merkezinde toplam 3 866 mahkeme, idarî yargı hizmetleri ise, toplam 128 mahkeme tarafından yürütülmektedir. Kadro sıkıntısı ve bütçe olanaklarının kısıtlı olması nedeniyle, 12 merkezde adlî teşkilat kurulmuş olmasına rağmen faaliyete geçirilememiş; 75 merkezde ise, adlî teşkilat kurulamamıştır.

Bu arada, yargının hızı ve etkin çalışmasında temel taşlarından biri olan diğer adlî personelin de yeterli sayıda istihdam edilmesi zorunludur. Öncelikli olarak, boş bulunan 3 359 adet kadronun derhal doldurulması ve yeni 10 248 adliye yazı işleri müdürü ve zabıt kâtibi atanması şarttır. Bu eksikliklerin giderilmesi amacıyla hazırlanan ve halen Başbakanlıkta bulunan Kadro Kanunu Tasarısının Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulduktan sonra bir an önce yasalaşması, adlî hizmetlerin daha hızlı ve rasyonel yürütülmesi bakımından büyük yarar sağlayacaktır.

Bakanlığımız, son yıllarda, bir yandan hâkim ve savcılarımızın, öbür yandan yargı ve infaz personelinin meslek içi eğitimlerine önem vermektedir; ancak, meslekî eğitimden yararlanan personel sayısındaki artış, henüz yeterli düzeye ulaşmamıştır; çünkü, bir yıl içinde eğitimden geçirilen personel sayısı, uluslararası standartlara göre, toplam personel sayısının yüzde 20'si oranında olmalıdır. Eğitim programları, bu orana ulaşmaya olanak sağlayacak biçimde düzenlenmektedir.

Çağdaş bir hukuk düzeni içinde, güçlü bir adalet uygulamasının temel koşullarından biri de, infaz hizmetlerinin etkili olmasıdır. Türk infaz sisteminin gün geçtikçe ağırlaşan ciddî sorunlarla karşı karşıya bulunduğu, inkâr edilemez bir gerçektir. Mevcut olumsuzluklar, ceza ve tutukevlerinin fizikî yapıları ile güvenlik sistemlerinin güçlendirilmesi, bu amaçla yüksek güvenlikli yeni ceza ve tutukevlerinin yapılması, infaz mevzuatının yenilenmesi, ceza infaz kurumlarının yönetiminde yeni bir yapılanmaya gidilmesi ve yeterli malî kaynak sağlanmasıyla giderilebilir.

İnfaz mevzuatının yenilenmesi ve yeniden yapılanma konularındaki yasa tasarılarıyla ilgili hazırlık çalışmaları devam etmektedir. Yeterli malî kaynak sağlanması ise, yıllardan beri biriken sorunların çözümünde “olmazsa olmaz” bir koşul niteliğinde olup, Yüce Meclisin takdirindedir.

ADALET BAKANI HİKMET SAMİ TÜRK (Devamla) – Adliye binalarından sadece 105 adedi, Bakanlığımızca yaptırılan bağımsız binalardır. Geriye kalanların bir bölümü, hükümet konaklarının bir katında veya bir blokunda bulunmaktadır, bir bölümü kiralanmıştır. Adliye binalarının, süratle, adalet hizmetlerine uygun biçimde tamamlanması ve tefriş edilmesi, bu arada, adlî hizmetlerde bilgisayar ortamına geçilmesi, acil zorunluluktur.

Maalesef, Adalet Bakanlığı bütçesinde, bu malî yıl için beklediğimiz payı da alamadık. Ben, bundan önce, 2000 yılı için hedef olarak, genel bütçeden yüzde 2-2,5 dolayında bir payı umut ettiğimizi ifade etmiştim; bu, gerçekleşmemiştir. Bununla birlikte, Bakanlığımıza ayrılan ödenekler akılcı bir biçimde kullanılarak, öncelikli gereksinmelerin giderilmesine ve adalet hizmetlerinin, olanaklar ölçüsünde, en iyi biçimde yürütülmesine çalışılacaktır. Ancak, adalet hizmetlerinin çağdaş ölçülere uygun biçimde gerçekleştirilmesi, genel bütçeden Adalet Bakanlığına daha büyük bir pay ayrılmasına bağlı kalacaktır.

Cumhuriyet döneminde yapılan çalışmalar da azımsanmamak gerekir. Cumhuriyetin kuruluşundan beri, 1998 yılı sonu itibariyle, 2 344 000 hektar alanda ağaçlandırma ve 365 834 hektar alanda erozyon kontrol çalışması olmak üzere, toplam 2 710 000 hektar alan ağaçlandırılmış bulunmaktadır. Ayrıca, 81 146 hektar alanda mera ıslahı, 525 274 hektar alanda ise enerji ormanı kurma çalışması yapılmıştır. Bu çalışmalar, cumhuriyet döneminin bu kazanımları, hiç küçümsenemez.

Sayın Eyyüp Sanay, konuşması sırasında bazı sorular sordu; “Sarıyer Ormanlarında -sanırım bu son tartışılan Mavra Moloz Ormanını kastetti- işgal var mıdır; işlem yapılmış mıdır; cezaî işlemler gerçekleştirilmiş midir” yönünde sorular sordu. Bir tahsise istinaden bu ormanlarda üniversite kurulması çalışması yapılmıştır, 1992 yılında Bakanlar Kurulunca yapılan bir tahsisle başlayan çalışmalar. Daha sonra, çeşitli uyuşmazlıklar ortaya çıkmıştır. Halen, kesin hüküm ortaya çıkmamıştır. Dolayısıyla, bir kaçak kesim söz konusu değildir. O bakımdan, bir takibat yapılmamıştır; yani, bir tahsise dayalı olarak işlemler gerçekleştirilmiştir. Bu uyuşmazlıklar da sürüyor; fakat, geçtiğimiz dönem yaşadığımız deneyimler onu gösteriyor ki, üniversitelerde bir fakülte kuruyorsunuz, daha sonra yeni fakülteler kuruluyor, yayılıyor, orman alanları bakımından, üniversitelere tahsis yapmak çok doğru görünmüyor.

Sayın Aydın Gökmen, personel yetersizliği dolayısıyla Or-Köyün çalışmamasından yakındı. Or-Köy, şu anda çok iyi çalışıyor, personel yetersizliğine rağmen çalışıyor. Kaynaklar istediğimiz ölçüde değil; ama, yasanın öngördüğü, bütçenin binde 1'lik payı aktarıldığı takdirde, orman köyleri çok ciddî bir kalkınma içerisine girecektir; fakat, ülkemizin içerisinde bulunduğu darboğazlar, bu hükmün, bütçe yasasında o yıl içerisinde uygulanmayacak hükümler arasında yer almasına neden olmaktadır. O kısıtlama kalkarsa, orman köylümüz fevkalade rahatlayacaktır; çünkü, o zaman, bütçe ödeneğine ek olarak, yıllık 47 trilyon lirayı daha bu fona aktarma olanağı doğacaktır.

Orman Kanununun 34 üncü maddesiyle ilgili çalışmalarımız son aşamaya gelmiştir. Bu konuda, zaten, Amasya Milletvekilimiz Sayın Gönül Saray'ın verdiği bir yasa teklifi var; bunun üzerine bazı önergeler de vererek, 34 üncü maddeyi en kısa zamanda değiştireceğimizi umuyorum. Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Başkanımız da, bu teklifi, ocak ayında gündeme alacağını bana belirtti.

Sayın Mehmet Şandır, orman köylüsüne olan 75 trilyon liralık borcu ödeyip ödemeyeceğimizi sordu. Bu borç, kesim, üretim borcu olarak 75 trilyon lira değil, 5 küsur trilyon lira üreticilere, 4,5 trilyon lira da işçilere bir borç vardır. Tabiî, devletin borçlu kalması ayıp, o yüzden bunu mutlaka ödememiz gerekiyor. Ne yapıp edip, bu borçları ödeyeceğiz; gerekirse, verimsiz çalışan, gereksiz olan işletmeleri kapatacağız; Orman Genel Müdürlüğümüzün malî durumunu düzelteceğiz.

ORMAN BAKANI NAMİ ÇAĞAN (Devamla) – Biz, kendileriyle temas ediyoruz; ancak, malî darboğazı, inşallah, hükümetimizin aldığı etkili tedbirlerle, en kısa zamanda, değerli muhalefetimizin de desteğiyle aşacağız. Millî Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Seferberlik Yasasını daha etkili uygulama olanağını bulacağımızı umuyorum.

Şahsı adına, Şanlıurfa Milletvekili Yahya Akman; buyurun efendim. (FP sıralarından alkışlar)

Değerli milletvekilleri, öncelikle, bütün kamu görevlilerinin olduğu gibi, yargı mensuplarının da ciddî anlamda maddî sorunları vardır. İfa ettikleri görevler itibariyle çok hassas ve önemli bir konumda bulunan hâkim ve savcıların bu durumları, bir yüksek yargı mensubunun ifadesiyle, onların vicdanlarıyla cüzdanları arasında sıkışmalarına neden olmuştur. İyi bir geçim standardına sahip olmayan bir hâkimin, sağlıklı düşünüp, isabetli karar vermesini bekleyemezsiniz. Bu nedenle de, hâkim ve savcılarımızın, maddî değeri ve önemi büyük davalar karşısında, çoğu zaman madden ve manen ezildiğini görüyoruz. Maalesef, 2000 yılı bütçesinde de yargı sınıfına iyileştirme yapılmamıştır.

Yargı mensuplarının özlük hakları iyi olmadığı gibi, adalet dağıtmaya çalıştıkları binaların durumu da kötüdür. Çoğu zaman binaların girişlerinde "Adalet Sarayı" yazılmasına rağmen, içeriye girildiğinde, maalesef saraydan başka her şeye benzediğini görüyoruz. Halk adına karar vermeye yetki verdiğimiz insanların adalet dağıttığı mekânlar, modern bir ülkeye hiç yakışmayan görüntüler arz etmektedir. Ödenek yetersizliği nedeniyle kalemlerdeki dosyaların, bilgisayar çağında kullanılan daktiloların görüntüsü ve gürültüsü hiç de hoş manzaralar sergilemiyor. Bugün, adliye arşivlerinde, meslektaşlarım, bir dosyayı bulabilmek için saatlerce, hatta bazen günlerce beklemektedirler.

Değerli milletvekilleri, hükümetimizin Sayın Başbakanının değerli eşlerinin gündeme getirmiş olduğu ve bir türlü çıkarılamayan af yasasına değinmeden geçemeyeceğim. Gerek mahkûm ve yakınlarını gerekse mağdur ve yakınlarını olumlu ve olumsuz yönde beklenti içerisine sokan af gibi nazik bir konunun çözümsüz bırakılması, devlet ciddiyetsizliğinin bir örneği olmuştur. Ortaklar arasında bitmeyen pazarlık, halk tabanında ve cezaevlerinde gerginliğe neden olmuştur. Nitekim, son zamanlarda cezaevlerinde meydana gelen ve ölümle sonuçlanan olayların bir nedeni de af meselesi olmuştur. Cezaevleri ve Türkiye'deki değişken infaz hukuku, zaten acilen çözülmesi gereken bir sorun iken, bir de af beklentisinin mahkûmlar üzerinde meydana getirdiği gerginlik, olayı içerisinden çıkılmaz bir hale sokmuştur.

Değerli milletvekilleri "hâkim bey, sözlerime, bu dava dosyasına saygılarımı sunarak başlıyorum; çünkü, bu dosya benden yaşlıdır. Bu davayı, ben doğmadan önce rahmetli babam açmıştır. Ben şimdi büyüdüm, avukat oldum. Bu davaya, akrabalarımız ve kendi adıma, vekil sıfatıyla giriyorum" sözleri, çok değerli büyüğümüz ve Meclisimizin ikinci en yaşlı üyesi Sayın Süleyman Arif Emre Beye aittir. Hukuk tarihimizin literatüründe, bu sözler, geç işleyen adaletin, adalet değil, adaletsizlik meydana getirdiğini çok güzel ifade ediyor. Geciken adaletle ilgili olarak, muhakkak surette, acil ve ciddî tedbirler alınmalıdır. Bunlara ilişkin, hukuk çevrelerinin çok somut ve ciddî örnekleri vardır; ancak, buna ilaveten, olması gereken bir şey daha vardır; o da, bunu, gerçekten çözmek isteyen bir siyasî irade.

Yıllarca yerel mahkemelerde beklemek zorunda olan dosyalar, maalesef bir o kadar da temyiz aşamasında beklemektedir. Bunu önlemenin yolu, yıllardır sözü edilen, fakat bir türlü gerçekleştirilemeyen istinaf mahkemelerinin kurulmasıdır. Geciken adaletin yerine, bugün, maalesef, ihkakı hak müessesesi; tahsil edilemeyen alacakların tahsil yeri olarak da, çete ve mafyalar ikame olmuştur. Bir yandan organize suçlarla mücadele etmek için yasalar çıkarılıyor, bir yandan da fiilen bu örgütlerin kurulmasına zemin hazırlanıyor; yani, bataklığı kurutmak yerine, sivrisineklerle uğraşılıyor.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; yapılması gereken en önemli işlerden birisi de, adaletin, siyasî ve konjonktürel etkilerden kurtarılmasıdır. Üzülerek belirtmek gerekir ki, son yıllarda, yerleşmiş hukuk ilkelerine ve objektif hukuk anlayışına ters bazı mahkeme kararlarına rastlanmaktadır; yerleşmiş içtihat ve teamüllere rağmen, kişilere ve olaylara göre kararlar verilmektedir; bazı kanun maddelerinin, yeni ihdas edilmiş gibi ve yeni fonksiyonlar yüklenerek işler duruma geldiklerini görüyoruz; hukukta, hâkime tanınan takdir yetkisinin, yer yer yeni kanun ihdası şeklinde tecelli ettiğini görüyoruz ve daha ileriye giderek, konjonktüre değil, hukuka uyan bazı yargıçların, siyasî irade tarafından âdeta cezalandırıldıklarını görüyoruz. Üzülerek belirtmek gerekir ki, tüm bu olup bitenler sonuçta yargı camiasını zedelediği gibi, insanların adalete ve hukuka olan inancını kaybetmesine sebep olmaktadır. Bu sakıncaları bertaraf etmek için, yetki ve sorumluluk makamındaki herkesin, hukukun üstünlüğü prensibini içtenlikle savunması ve hayatiyet kazandırması için gayret sarf etmesi gerekmektedir. Her katmandaki insan adalet önüne çıktığı zaman kendisine nasıl muamele ediliyorsa, devletin en tepesindeki insana da aynı şekilde muamele edileceği inancı verilmelidir. Eğer ülkenin her ferdinde bu inanç hâkim olmuşsa, o ülkede hukukun üstünlüğü yerleşmiş demektir; ancak, tersi olduğu zaman, vatandaş ile devlet arasında ipleri koparmışsınız demektir. O insan, hukukun üstünlüğüne inanmayacağı gibi, devlete de güvenmeyecektir.

Değerli milletvekilleri, hukukun üstünlüğüne, uygulayıcı hukukçuların riayet etmesi gerektiği kadar, devleti idare eden hükümetin ve Meclisin de uyması gerekmektedir. Üzülerek belirtmeliyim ki, son günlerde bazı holdinglere ve şahıslara yönelik yasa çıkarma gayretleri, hükümetimizin, hukukun üstünlüğü, evrenselliği ve objektifliği prensiplerinden hayli uzaklaştığını göstermektedir. Devletin tepesindeki bu gayretler, ister istemez, vatandaşın hukuka olan saygı ve inancını zedelemektedir. Anayasa ve Avrupa Birliğine uyum yasası diye getirilen birkısım tasarıların, bir anda, falan holdinge uyum yasasına dönüştüğünü üzülerek görüyoruz. Avrupa Birliğine girme ve evrensel hukukla bütünleşme sürecinde olduğumuz bu dönemde, bu ve benzeri yanlışlıkların, ülkemizi uluslararası platformlarda da zor durumda bırakacağını düşünüyorum.

Değerli milletvekilleri, hukukun üstünlüğü prensibinden bahsederken, hukuk birliği, tabiî hâkim ilkesi ve bağımsız yargı ilkelerinin de kurumsallaşması için gayret sarf edilmesi gerekir. Bu anlamda, istisnaî yargılama olarak kabul edilen yargı yollarının mümkün olduğu kadar azaltılması gerekir. Bu bağlamda, askerî üyesini çıkardığımız devlet güvenlik mahkemelerinin tümden kaldırılması, askerî yargının yetki alanının sadece askerlerle ve askerî işlerle sınırlandırılması gerekir. Esasında, Avrupa Birliği sürecinde yapmamız gereken de budur; ancak, maalesef, mevcut hükümetlerimiz, bu konuda, bir adım ileri atarken iki adım geri atmayı tercih etmektedir. Bunun en çarpıcı örneğini, 21 inci Yasama Dönemindeki iki yasama faaliyetinde görüyoruz. Bir yandan devlet güvenlik mahkemelerindeki askerî üye çıkarılırken, bir yandan halen Meclis gündeminde olan bir tasarıyla, Askerî Ceza Kanunundaki değişiklikle, askeriyede görevli sivil memurlar "asker kişi" tanımına dahil edilmekte ve askerî ceza ve disiplin yargısına tabi kılınmak istenmektedir. Bu çelişkiler yaşanırken, Batılı dostlarımıza, demokratikleşme ve hukuk reformu alanında yaptıklarımızın anlamını açıklamakta zorlanacağız.

Anayasadan başlamak üzere, hukuk mevzuatımız incelendiğinde görülecek en çarpıcı konulardan birisi, istisnalardır. Maalesef, bütün mevzuatımızda, bir cümleyle ana kurallar ifade edilirken, genellikle "ancak" diye başlayan istisnaların ana kurallardan çok daha geniş bir yer tuttuğunu görüyoruz. Bu istisnalar o kadar çoğalmıştır ki, artık, hukukumuz, bir istisnalar hukuku haline gelmiştir. İstisnalar hukuku, gerek yazılı mevzuatta gerekse uygulamada asıl hukukun çok önünde ve daha kapsamlıdır.

Şimdi, sorulara geçiyoruz.

TAMER KANBER (Balıkesir) – Sayın Başkanım, izninizle, yorum yapmadan, Orman Bakanımız Sayın Nami Çağan'a birkaç sorum olacak. Teşekkür ediyorum.

Ülkemizin geniş bölgeleri yangın tehlikesiyle karşı karşıyadır. Yangınla mücadele eden işçilerimizin her an ölüm tehlikesiyle iç içe olduğunu kabul ediyor musunuz; kabul ediyorsanız, bence, kolluk kuvvetlerimizden, polisten, askerden hiç farkı olmayan yangın mücadele işçilerimiz ve tüm Orman Bakanlığı işçilerimizin maaşları, milenyuma çok az kala ormanların kesilip satılmasından elde edilecek gelirle mi ödenecek? Bu işçilerimizin döner sermayeye bağımlılıktan kurtarılarak devlet işçisi haline getirilmeleri ve konsolide bütçeden aylık almalarının ve mevsimlik muvakkat işçilerinizin çalışma sürelerinin 12 aya çıkarılmasıyla ilgili Bakanlığınızın çalışmaları var mıdır; varsa, hangi aşamadadır?

TAMER KANBER (Balıkesir) – Son sorum: Orman Genel Müdürlüğü bünyesinde 258 orman işletme müdürlüğü bulunmaktadır. Bunların aralarında Nevşehir, Kırşehir, Kırıkkale ve Aksaray orman işletmelerinin de bulunduğu yaklaşık 100 tanesi, orman ürünlerinin olmadığı, yani ağaç gölgesinin bile bulunmadığı, tamamıyla tüketici durumda olan ve siyasî amaçlarla oluşturulmuş birimlerdir.

AHMET SÜNNETÇİOĞLU (Bursa) – Sayın Başkanım, aracılığınızla, Sayın Orman Bakanımızdan aşağıdaki sorularımın cevaplandırılmasını arz ediyorum.

1. Erken üretim primleri, 2000 yılında Bursa-İnegöl'de yüzde kaç olacaktır? Bölgelere göre değiştiği için isim vererek soruyorum.

BAŞKAN – Sayın Al, buyurun efendim.

BAŞKAN – Siz sorunuzu sorun efendim.

ZEKİ EKER (Muş) – Birinci sorum: Sayın Bakanım, Muş-Malazgirt'te çalışmakta olan 60 işçinin iki sene önce işine son verilmiş bulunmakta. İki seneden beri bunları bir türlü çalıştıramadık. Defalarca müracaatta bulundum, bunların mutlaka çalışması gerektiğini söyledim. Muş-Malazgirt ve bütün Muş çevresine fidanlar orada üretilmekteydi. Bunlar iki seneden beri çalışmamakta ve fidanlık şu anda kapalı durumdadır. Bu yılı bitmiş olarak kabul ediyorum. 2000 yılında bu fidanlığı açmayı düşünüyor musunuz? Bu konuda yardımlarınızı bekliyorum.

Üçüncü sorum: Muş İlini, doğuda pilot il seçip, orman köylerine 1-2 tane mandıra kurup, hayvancılık alanında geliştirmeyi düşünüyor musunuz? Or-Köy'le ilgili olduğu için Sayın Orman Bakanıma soruyorum.

SAFFET ARIKAN BEDÜK (Ankara) – Türkiye Büyük Millet Meclisindeki bu soru ve cevap kısmı, aslında, muhalefetin ulaşamadığı bir kısım bilgilerin, bürokrasiden veya bakanlardan alınması içindir. Buna karşılık da muhalefet...

SAFFET ARIKAN BEDÜK (Ankara) – Ben, muhalefetin tamamen sözünün kesildiğini ve özellikle, bugünkü ortamda "sayım fazla, ben istediğim şekilde hareket ederim" şeklindeki bir anlayışın aracı olmaması için, Başkanlık Divanına hatırlatıyorum.

SAFFET ARIKAN BEDÜK (Ankara) – Efendim hatırlayın; hiçbirimiz soru soramadık.

SAFFET ARIKAN BEDÜK (Ankara) – Doluyor, cihaz almıyor.

İLYAS YILMAZYILDIZ (Balıkesir) – Orman talanına, turizm adı altında veya üniversite adı altında devam edilecek mi, bunu bilmek istiyorum?

Bütçeler üzerindeki görüşmeler başladıktan sonra, sayın milletvekilleri, önlerindeki elektronik cihazlarla, soru sorma taleplerini önümdeki göstergeye iletiyorlar; ben de, önümdeki bu göstergeye göre, hangi milletvekili önde ise, onun butonuna basmak suretiyle söz veriyorum.

BAŞKAN – Yani, muhatabınız ben olamam. Buraya ben girmiyorum; arkadaşlar isimlerini kendileri giriyorlar.

SAFFET ARIKAN BEDÜK (Ankara) – Sayın Başkan, istirham ediyorum...

SAFFET ARIKAN BEDÜK (Ankara) – İstirham ederim... Rica ederim...

SAFFET ARIKAN BEDÜK (Ankara) – İnanın haksızlık etmiyorum...

SAFFET ARIKAN BEDÜK (Ankara) – Sayın Başkan, öğleden sonraki...

Sayın Başkan, biraz evvel, size bir pusula gönderdim hatırlarsanız. Burada, soru sormak için söz istediğim zaman, sizi temin ederim ki, şu ışıklar yanmıyordu ve ona bakarak yaptım; ama, bana soru sorma imkânı verilmedi, sıramın gelmediği ifade edildi. Bütün bunlara rağmen, canınız sağ olsun dedim size; ama, dikkat edin, samimî olarak söylüyorum bunu. O halde, sistemde bir değişiklik var, bir şeyler oluyor, basıyorum yok!

ORMAN BAKANI NAMİ ÇAĞAN (İstanbul) – Sayın Levent'in sorusundan başlamak istiyorum. Niğde'de Or-Köy kredileri bakımından, Niğde İlini değerli kamu görevlisi arkadaşlarımla birlikte ziyaret ettik, orada Or-Köy kredilerinden yararlandıracağımız ve özellikle göç veren dört köyü yerinde ziyaret ettik. Bu köylere 1999 yılında başlamak üzere, 2000 yılında da devam edecek krediler vereceğiz. Or-Köy kaynaklarımız çok sınırlı olduğu için bütün orman köylerimize ulaşamıyoruz bugün için. 2000 yılında daha çok köye ulaşacağız ve ekonomik durumumuzun iyileşmesine koşut olarak daha çok köye, Niğde İlimizde de Or-Köy kredisi sağlayabileceğiz.

Döner sermaye gelirlerindeki düşüşü önlemek üzere, verimsiz çalışan işletmelerin ve politik olarak kurulmuş işletmelerin kapatılması yoluna gideceğiz. Her işletmenin bir puantajı var; bu puantajları dikkate alarak, düşük puanlı olan işletmeleri kapatacağız. Bu yoldan, malî durumu bir ölçüde düzeltmeye çalışacağız.

57 nci hükümet döneminde turizm amaçlı hiçbir tahsis yapılmamıştır. Üniversitelere de, çok değişik taleplere rağmen hiçbir tahsis yapmadık. Bu yetkimizi kullanmıyoruz; çünkü, biraz önce de belirtmeye çalıştığım gibi, üniversiteler tahsis bakımından tehlikeli. Şöyle: Bir fakülte kuruluyor, arkasından yeni fakülteler ekleniyor; yayılma kabiliyeti var. İlkokul için uygun alanlarda tahsis yapıyoruz; ama, üniversite için hiç tahsis yapmadık. Kocaeli İlinde -deprem nedeniyle- Kocaeli Üniversitesine bu istisnayı yaptık ve orman sayılan alan tahsis edildi.

Sayın Zeki Eker, Muş-Malazgirt'te çalışan işçilerin işine son verildiğini söyledi. Evet, fidanlık kapatıldığı için son verildi; çünkü, fidana talep olmamış, verimsiz bir işletme olduğu için kapatılmış;ama biz onu, Dünya Bankasından sağladığımız Or-Köy kredileri sebebiyle kapatıyoruz. Or-Köy kredileri, gerçekten, Muş'a hayat vermiştir, bundan sonra da vermeye devam edecektir. Muş'ta bir mandra -süt ürünleri işleme tesisi- kurulacaktır. Muş halkımızın yüzünü güldüreceğiz inşallah. Ağaçlandırma çalışması da yapabiliriz.

GÜLER ASLAN (İzmir) – Sayın Başkan, aracılığınızla, Adalet Bakanımız Sayın Prof. Dr. Hikmet Sami Türk'e bir soru sormak istiyorum.

Kangren haline gelen İzmir Adliyesi binası ne zaman bitirilecektir? Bu da ikinci sorumdu; ancak, konuşmalarınız arasında 2000 yılında bitirileceğini söylediniz.

Bilindiği gibi, özellikle, Batı Anadolu illerimizde fıstıkçamı ormanlarımız vardır; fıstıkçamı ormanlarımızın mahsulleri orman içerisinde ve orman dolayında yaşayan köylülerimiz tarafından değerlendirilmekte, hasat edilmekte ve pazarlanmaktadır. Dolayısıyla, söz konusu köylüler ile fıstıkçamı ormanları arasında olumlu ve barışçı bir ilişki vardır. Buralarda yaşayan orman köylüleri, ormanlara gözleri gibi bakmakta, kendileri zarar vermedikleri gibi, başkalarıın da zarar vermesine müsaade etmemektedirler. Ancak, son zamanlarda, bu bölgelerdeki yoğun kadastro çalışmaları dolayısıyla, bazı fıstıkçamı ormanları sahipleri adına tescil edilmekte ve genellikle de Orman Genel Müdürlüğü adına tescil edilmektedir. Bu durumda, nesillerden beri bu ağaçları işlemekte olan köylüler huzursuz olmakta ve dolayısıyla, bunların bu huzursuzluklarının ve tereddütlerinin giderilmesi için belli tedbirler alınmaktadır.

A – C E T V E L İ

Kodu A ç ı k l a m a L i r a

Kodu A ç ı k l a m a L i r a

113 Resmî Bilirkişilik Hizmetlerinin Yürütülmesi 4 667 450 000 000

900 Hizmet Programlarına Dağıtılamayan Transferler 2 868 000 000 000

BAŞKAN– Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

T O P L A M 360 828 000 000 000

Adalet Bakanlığı 2000 malî yılı bütçesinin bölümleri kabul edilmiştir.

- İptal Edilen Ödenek : 2 780 508 786 000

Adalet Bakanlığı 1998 malî yılı kesinhesabının bölümleri kabul edilmiştir.

A – C E T V E L İ

Kodu A ç ı k l a m a L i r a

900 Hizmet Programlarına Dağıtılamayan Transferler 11 174 976 000 000

BAŞKAN– Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

T O P L A M 74 924 976 000 000

BAŞKAN– Orman Bakanlığı 1998 malî yılı kesinhesabının bölümlerine geçilmesini oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

A – C E T V E L İ

Kodu A ç ı k l a m a L i r a

111 Ormancılık Hizmetleri 56 018 300 000 000

BAŞKAN– Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

T O P L A M 67 850 000 000 000

Türü A ç ı k l a m a L i r a

BAŞKAN– Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

T O P L A M 67 850 000 000 000

Orman Genel Müdürlüğü 2000 malî yılı bütçesinin bölümleri kabul edilmiştir.

BAŞKAN– Orman Genel Müdürlüğü 1998 malî yılı kesinhesabının bölümlerine geçilmesini oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

- Ödenek Dışı Harcama : 15 747 704 000

Önce, birkaç gün üst üste sorulan bir soruyu cevaplandırmak istiyorum. "YÖK Başkanı bu toplantılara niçin katılmıyor" diye sorulmuştu. Sayın milletvekilleri, görüşmekte olduğumuz, 294 sıra sayılı bir yasa tasarısıdır; Hükümet tarafından hazırlanmıştır ve Hükümeti de, Millî Eğitim Bakanı olarak bendeniz temsil etmekteyim. Kaldı ki, YÖK, yani, Yüksek Öğretim Kurumu, Anayasaya göre kurulmuş bağımsız ve özerk bir kuruluştur. Bu özerk kuruluşun Meclisle olan ilişkilerini, Millî Eğitim Bakanlığı olarak bendeniz yürütmekteyim. Eğer, beni yeterli görmüyorsanız, isterseniz başkalarını da getireyim.

NECMİ HOŞVER (Bolu) – Niye yeterli?!.

MİLLÎ EĞİTİM BAKANI METİN BOSTANCIOĞLU (Sinop) – Ben, Bakanlığımı temsil ediyorum.

MİLLÎ EĞİTİM BAKANI METİN BOSTANCIOĞLU (Sinop) – Sayın İsmet Vursavuş'un, Sayın Kamer Genç'in ve Sayın Yücel Erdener'in sorduğu soruya cevap veriyorum:

Orman arazisi, Anayasanın 169 uncu maddesinin ikinci fıkrası ve Orman Kanununun 17 nci maddesi hükmü gereği, kamu yararı gözetilerek, Millî Eğitim Bakanlığı kanalıyla tahsisi gerçekleştirilmiştir; mülkiyet devrolunmamıştır. Kira bedellerinin yıllık artış miktarları Orman Bakanlığınca belirlenmektedir, belirlenmede esas kıstaslar, Orman Yasasının 17 nci maddesinde yazılıdır.

Sayın Erol Al'ın "sözü edilen orman alanı Koç Üniversitesine hangi partinin iktidarında ve hangi sayın bakan tarafından tahsis edilmiştir?" şeklindeki sorusuna cevap veriyorum:

MİLLÎ EĞİTİM BAKANI METİN BOSTANCIOĞLU (Sinop) – Mahfuz Güler'in sorusu: "Bu orman arazisi Fatih Vakfiyesine ait midir?"

"Mütevelli heyet üyelerinin yaş sınırlaması kaldırılıyor mu" diye soruldu.

Sayın Albayrak'ın sorusu: “Bu yerin tahsisi için bedel olarak ne ödendi?"

Görüşülmekte olan 294 sıra sayılı Kanun Tasarısının 2 nci maddesindeki "Vakıf, Orman Bakanlığının göstereceği arazide, tahsis edilen alan kadar bir bölümü, tahsisten itibaren en geç beş yıl içinde ağaçlandırır ve ilk beş yıllık bakım giderlerini üstlenir" hükmüne amir fıkranın "Vakıf, Orman Bakanlığının göstereceği arazide, tahsis edilen alanın 2 katı kadar bir bölümü, tahsisten itibaren en geç beş yıl içinde ağaçlandırır ve ilk beş yıllık bakım giderlerini üstlenir" şeklinde değiştirilmesini arz ederiz ve teklif ederiz.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Ancak, orman vasfını kaybetmemiş ağaçlık alanlar, hiçbir surette tahsisin konusu olamaz.

Yukarıda belirtilen amaçların yanında tahsisi yapılan arazilerde; konut alanı açılamaz, yapılmış veya yapılacak olan lojmanlar üniversitenin tam gün statüsünde görevli akademik personeli ile hizmetin aksamadan yürütülmesi için gerekli idari personeli dışındaki gerçek ve tüzelkişilere her ne sebeple olursa olsun tahsis edilemez, eğitim ve öğretim hizmetleri ile sosyal, kültürel ve sportif amaçlar dışında bina ve tesis yapılamaz, herhangi bir hak karşılığı bina ve tesis yaptırılamaz, ilgili vakıf üniversitesi öğrencileri dışındaki kurum ve kuruluşların öğrencilerine yurt tahsisi yapılamaz. Vakıf yükseköğretim kurumlarının kullanım hakkı tahsis edilen taşınmaz malları belirtilen şartlara uygun olarak kullanmaları ve öngörülen koşulları yerine getirmeleri esastır. Amaçlara uygun olarak kullanılmaması veya öngörülen koşulların yerine getirilmemesi halinde, tahsis konusu taşınmaz mallar üzerindeki bina ve tesisleriyle birlikte Hazineye veya ilgili kamu tüzelkişilerinin mülkiyetine herhangi bir işleme gerek kalmaksızın intikal eder.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Amasya Antalya Balıkesir

"Vakıflar tarafından kurulmuş bulunan yükseköğretim kurumlarının eğitim ve öğretim faaliyetlerini sürdürebilmeleri amacıyla, Maliye Bakanlığı ilgili kurum kuruluşların da olumlu görüşlerini de almak kaydıyla, orman arazileri hariç, Hazineye ait orman arazisi olup da, orman olma vasfını kaybetmiş araziler veya diğer kamu tüzelkişilerine ait taşınmaz malların kullanım hakkının Bakanlar Kurulunca tespit edilecek bedel karşılığında, en çok kırkdokuz yıl süreyli bu kurumlara devredebilir. Bu surette bir kullanım hakkı tahsisinin yapılabilmesi için, vakıflarca kurulmuş bulunan yükseköğretim kurumunun,

Vakıf, Orman Bakanlığının göstereceği arazide tahsis edilen alan kadar bir bölümü, tahsisten itibaren en geç beş yıl içinde ağaçlandırır ve ilk beş yıllık bakım giderlerini üstlenir.

Yukarıda belirtilen amaçların yanında, tahsisi yapılan arazilerde konut alanı açılamaz, yapılmış ve yapılacak olan lojmanlar üniversitenin tam gün statüsünde görevli akademik personeli ile hizmetin aksamadan yürütülebilmesi için gerekli idarî personeli dışındaki gerçek ve tüzelkişilere her ne sebeple olursa olsun tahsis edilemez, eğitim ve öğretim hizmetleri ile sosyal, kültürel ve sportif amaçlar dışında bina ve tesis yaptırılamaz, herhangi bir hak kaşılığı bina ve tesis yaptırılamaz, ilgili vakıf üniversitesi öğrencileri dışındaki kurum ve kuruluşların öğrencilerine yurt tahsisi yapılamaz. Vakıf yükseköğretim kurumlarının kullanım hakkı, tahsis edilen taşınmaz malları belirtilen şartlara uygun olarak kullanmaları ve öngörülen koşulları yerine getirmeleri esastır. Amaçlara uygun olarak kullanılmaması ve öngörülen koşulların yerine getirilmemesi halinde, tahsis konusu taşınmaz mallar üzerindeki bina ve tesisleriyle birlikte Hazineye veya ilgili kamu tüzelkişilerin mülkiyetine, herhangi bir işleme gerek kalmaksızın intikal eder.

MİLLÎ EĞİTİM BAKANI METİN BOSTANCIOĞLU (Sinop) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

TURHAN GÜVEN (İçel) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Türkiye'de bir orman erozyonu söz konusu ise, 1982 Anayasında, bu, öngörülen bir maddeyle tedvin edilmiştir. Bu maddeye göre, orman suçu işleyenler hakkında bir af kanunu çıkarmak mümkün değildir; yani, bir af da çıkarmak mümkün değildir. Yine, ormanların tahrip edilmesine yol açacak bir işlem de yapılması mümkün değildir; ama, Anayasanın 169 uncu maddesine karşın, zaman zaman, birtakım tasarruflarla bu şekilde ormanların tahsis edildiğini görmekteyiz.

Türkiye'de hiç kimse -özel üniversite açılmayacağına göre- bir çare olarak vakıf üniversitelerine karşı değildir; ancak, vakıf üniversitelerinin, her şeyden evvel, böyle, orman arazileri içerisinde değil de, Ankara'da Başkent Üniversitesinde olduğu gibi, Bilkent Üniversitesinde olduğu gibi, daha çok, çorak araziler üzerinde kurulması ve oranın ağaçlandırılması keyfiyetini de beraber getirmiş olması önem kazanır. Bu nedenle, biz, verdiğimiz önergeyle... Öncelikle, halen duruşması devam eden; yani, yargıda olan bir konunun, alelacele, bir sene evvel gönderildiği halde, birdenbire, çok sürat kazanarak, kanun tasarısı halinde huzurunuza getirilmesinin yanlışlığı üzerinde durmak istiyoruz ve bu nedenle de, bir önergeyle, orman arazilerinin bu işin dışında tutulması lazım geldiğini, orman arazilerinin bu konuda tahsise uygun olmayacağını... Doğrudur, vakıf üniversiteleri için arazi tahsisi söz konusu olmalıdır; ama, bunların orman içerisinde olmaması lazım geldiği noktasında bir önerge düzenledik.

Daha, yargıda devam eden bir işlem varken ve Anayasanın 138 inci maddesinde de yargıda devam eden işlemler hakkında herhangi bir başka işlemin yapılmasının da uygun görülmediği gayet açık ve net olduğuna göre, bu kanun tasarısının bugünlerde değil, hani, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kararını nasıl bekliyorsak, onun gibi, Türk yargısı da karar verene kadar, bu kanun tasarısının da bekletilmesinin uygun olacağını ifade etmek istiyorum. Bir başka işlemde, hükümet, açıkça beyan ediyor, diyor ki: "Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararını bekleyelim." Peki, burada niye Türk yargısının kararını beklemiyorsunuz?! Bakalım ne karar verecek? Daha evvel, Danıştay Dava Daireleri Kurulunun vermiş olduğu bir karar var. Bu karara karşı daha sonra itirazlar yapıldı, reddolundu. Tahsis edilen bu arazide inşaat yapılmaması konusunda verilen bu kararın, daha sonucu alınmamışken, bir kanun tasarısıyla, siz, yargı kararını ortadan kaldırıyorsunuz. Yanlıştır... Yanlıştır... Bir başka olayda nasıl bekleme varsa, burada da, Anayasanın açık hükmüne göre, beklemekte, hem yarar vardır hem amir hükümdür.

Bu itibarla, bizim vermiş olduğumuz önergede "yalnız orman arazileri hariç" deyimi yanında, bir de "orman olma vasfını kaybetmiş olan araziler için de bu geçerlidir" diyoruz; çünkü, bugün, Türkiye'de, siz, bu üniversiteyi, ormanın içerisine kurduğunuz zaman -ki, kuruldu, defacto durum vardır artık; onu da kabul ediyorum- etrafının tamamen ağaçlıklı olması, orman olması halinde, böyle bir üniversitenin... Vakıf üniversitesi olduğu da dikkate alındığında -ki, arkadaşlarımız iki günden beri beyan ediyorlar, her öğrenciden 10 000 dolar alınmaktardır- yine, Anayasanın açık hükmüne göre, vakıf üniversitelerinin ticarî amacı olamaz; ticarî amaçla kurulduğu da aşikârdır. Bugün, 10 000 dolar; bunun, bir kere, yine Anayasaya göre, eğitim ve öğrenim hakkını kazanan her insanın o üniversiteye gidemeyeceği bir rakam olduğunu da kabul etmeniz lazım. Öyle az bir rakam değil. O zaman, zenginler üniversitesi kurmak için de, devletin ormanını kimseye vermemek gerektiği noktasındadır fikrimiz. Fakir fukara çocuğun burada okuma imkânı yoktur. 10 000 doları verebilen okuyacaktır. Oysa, vakıf üniversitesi de parayla tedrisat yapmaz, kazanç amacını güdemez.

Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Önerge kabul edilmemiştir.

(İstanbul)

Yukarıda belirtilen amaçların yanında tahsisi yapılan arazilerde; konut alanı açılamaz, yapılmış veya yapılacak olan lojmanlar, üniversitenin tam gün statüsünde görevli akademik personeli ile hizmetin aksamadan yürütülmesi için gerekli idarî personel dışındaki gerçek ve tüzelkişilere her ne sebeple olurla olsun tahsis edilemez; eğitim ve öğretim hizmetleri ile sosyal, kültürel ve sportif amaçlar dışında bina ve tesis yapılamaz, herhangi bir hak karşılığı bina ve tesis yaptırılamaz; ilgili vakıf üniversitesi öğrencileri dışındaki kurum ve kuruluş öğrencilerine yurt tahsisi yapılamaz. Vakıf yükseköğretim kurumlarının kullanım hakkına tahsis edilen taşınmaz malları belirtilen şartlara uygun olarak kullanmaları ve öngörülen koşulları yerine getirmeleri esastır. Amaçlara uygun olarak kullanılmaması veya öngörülen koşulların yerine getirilmemesi halinde, tahsis konusu taşınmaz mallar üzerindeki ve tesislerle birlikte Hazineye veya ilgili kamu tüzelkişilerinin mülkiyetine, herhangi bir işleme gerek kalmaksızın intikal eder.

BAŞKAN – Hükümet?..

Verdiğimiz bu önerge, orman vasfını kaybetmemiş ağaçlık alanların, orman alanlarının hiçbir surette tahsis konusu olmamasıyla alakalıdır ve yapılan orman katliamı ve hukuk katliamının önüne geçmek içindir.

Sözlerime başlarken, Sayın Millî Eğitim Bakanımızın, sorulara cevap verirkenki bir yanlışını tashih etmesini istirham ediyorum. Millî Eğitim Bakanlığının bu konudaki yazışmalarını arşivden çıkarırsa, Sarıyer Belediye Başkanlığının, mücavir alan dışında kalan bu alanın planının yapılmasına gerek olmadığı yazısını; Büyükşehir Belediyesiyle yapılan yazışmaları... Özellikle -5 Nisan 1995'te sapma başlıyor, asıl kırılma orada- Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Teknik Araştırma ve Uygulama Genel Müdürlüğünün yazısı var "bu plan tadilatı, Boğaziçi imarını ihlal etmiyor" diye. Kırılma orada başlıyor, siyasî müdahale orada başlıyor. Arşivlerinizi bir daha kontrol ederseniz; sonuçta, Sarıyer Belediyesinin nasıl dışlandığını, Büyükşehir'in reddetmesine rağmen, bu katliamın ve hukuksuz uygulamanın nasıl yapıldığını görürsünüz.

Değerli arkadaşlar, burada, bütçe süresinin önemli bir bölümünden sonra, bu tasarıyı kanunlaştırmak için uğraşılıyor. Şunu ifade etmek istiyorum ki, biz, holdinglerin yaptığı kültür hizmetlerine hiçbir zaman karşı değiliz; ama, burada asıl önemli olan şudur değerli arkadaşlar: Burada bir imtiyaz veriliyor. Nasıl bir imtiyaz; 90 000 dolara 49 yıllığına veriyorsunuz ve en değerli öğretim görevlileri, Boğaziçinde oturacak, lojmanlarında. Şimdi, siz gidin, Boğaziçinde, Polat Sitesinde ya da diğer sitelerde ev kiralarının ne olduğunu bir sorun bakalım... İşte, burada, değerli öğretim görevlilerine Koç'un üniversitesi cazip hale getirilerek, sonuçta bir haksız rekabet ortaya çıkarılıyor.

Artı, değerli arkadaşlar, bu maddede çok önemli bir nokta var; iki yıl eğitim yapma şartı getiriliyor arazi tahsisi yapılması için, bundan sonra kurulacak üniversitelere de. Koç Üniversitesi, iki yıldır, İstinye'deki kibrit fabrikasında, Koç Holdingin kibrit fabrikasında zaten eğitime devam ediyordu. Şimdi, gariban vakıflar, bu milletin paralarıyla, katkılarıyla, hizmet için çırpınan vakıflar, her biri bir Koç değil ki... Her biri, İSTEK Vakfının patronu Bedrettin Dalan gibi, Avrupa İskân Fonundan yüzde 8'le mark bazında alınan kredinin yüzde 8 Türk parası üzerinden faizle desteklendiği vakıfların sahibi değiller. İşte, Türkiye'de, üstünlerin hukuku...

Değerli arkadaşlar, özelleştirme gelirlerinde şu anda 6 milyar başa baştır; kâr -zarar yok. Bu yıldan itibaren- faydalı ve verimli özelleştirme yapamazsak zarara giriyoruz. Şimdi, Altunizade'de, Capitol'ün arkasında Sümer Holdingin 24 dönüm arazisi Marmara Üniversitesine bedelsiz verildi. 60 dönüm, Bakırköy Sümerbankın konfeksiyon fabrikası Galatasaray Üniversitesine verilecek. Bu, haksız rekabettir. Üniversitelerimiz çalışsın, üretsin ve sonuçta da güçlensinler. Batı'da, vakıf üniversitelerinden tutun, müzelere kadar, milyar dolarlık bağışlar alıyorlar. Niye; yaptıkları hizmetlerle halkın gönlünü kazandıkları için, bu bağışlarla bunlar hizmetlerini katlıyorlar. Gönül arzu eder ki, bizim vakıf üniversitelerimiz de, devletin, kamunun sırtından düşsün. Holding üniversitelerinin, kamunun sırtından, devletin ve halkın sırtından düşmesi lazım. Yoksa, bu anlayışla, siz, bundan sonra, iki yıl şartını getirdiğiniz için, üniversite kurulamayacaktır; asıl, burada en zararlı husus budur.

Değerli arkadaşlar, eğer, binayı yapıp da üniversiteyi kuracak gücü olsa, vakfın, zaten, sizden bir arazi tahsisi talebi olmaz ki. Ama, burada, Koç Holdinge göre hazırlanan bir kanun tasarısıdır ve özellikle de, bundan sonra, iyi niyetli, sağduyulu vakıfların kuracakları eğitim kurumlarının önüne en büyük duvar çekilmektedir. Dolayısıyla, işte, burada, peşkeş çekilen, kamu arazisidir, kamu malıdır.

BEKİR SOBACI (Devamla) – Bu manada, değerli arkadaşlar, 90 bin dolara yıllık kirayla, gidin bakalım; Koç Holdingin Nakkaştepe'deki yönetim kurulu binalarına, siz, senelik 1 milyon dolar verin bakalım, kira ücreti, size tahsis etsin, kamuya tahsis etsin... İşte, bu manada, değerli arkadaşlar, bir hukuk yağması ve doğa katliamının önüne geçilmesi noktasında hepimize sorumluluklar düşüyor.

BEKİR SOBACI (Devamla) – Değerli arkadaşlar, şimdiye kadar, tahsis yapılan orman arazilerinden tahrip olmayan bir alan bize gösterebilir misiniz; hayır, tümü tahrip olmuştur. Buraya yüzlerce, binlerce insan gelip gidecek ve yangın tehlikesi ve diğer nedenlerle bu güzel alan yok olacaktır diyorum.

Her işi kendi ehline sormak lazım. Burada, bir orman katliamı varsa, bunu en güzel şekilde değerlendirecek olan orman mühendisleridir. İşte, bakın, onların, bütün milletvekili arkadaşlarımıza göndermiş olduğu bir bilgi söz konusudur. Ne diyor burada: "Bu tasarı, Danıştay İdarî Dava Daireleri Genel Kurulunun aleyhinde karar verdiği Koç ve Sabancı Üniversitelerini kurtarma operasyonudur. Ne acıdır ki, Danıştay 8 inci Daire Başkanı Ahmet Nuri Çolakoğlu'nun ihsası reyde bulunarak 16 Temmuz 1999 tarihinde basına yansıyan demeçlerinde nihaî kararın verilmesi için yasanın çıkmasının beklendiğine ilişkin sinyaller verildiği bir tasarıdır."

Orman Bakanlığının, YÖK'ün ve Koç Üniversitesinin kararı düzeltme istemleri, yine aynı Genel Kurulca reddedilmiştir. Yani, bu üniversitelerin kurtarılması için son umut, şu anda Parlamentodan çıkacak yasadır değerli arkadaşlar. Dolayısıyla, bizler, servet düşmanı değiliz, şahsiyet düşmanı hiç değiliz. Bakınız, gün boyu bütçe üzerinde konuşmalar yapıyoruz. Yapılan bu konuşmalar, bütçe tartışmaları, iflasın ilanından, malumun beyanından başka bir şey değil. Ülkemizin içinde bulunduğu ekonomik, sosyal, eğitim ve sağlık gibi sorunların üstesinden gelebilmek için, zenginlerimize, sermaye sahiplerimize çok görev düştüğünü de biliyoruz. Bu manada, memlekete hizmet eden zenginlerimize de minnettar olduğumuzu buradan beyan ediyoruz; ama, ne var ki, hiçbir zaman, bu güzel hizmetleri sürdüren insanların, hukuksuz bir iş, kanunsuz bir iş yapmaya da hak ve salahiyetleri yoktur; çünkü, Türkiye'nin bir hukuk devleti olduğunu her platformda söyleyen bizler, hukukun üstünlüğünü mutlaka korumak durumundayız. Eğer, milletin vekilleri olarak bizler, hukukun üstünlüğü yerine, üstünün hukukunu korursak, o zaman, vekâlet sıfatımızı tartışmaya açmak gerekir diye düşünüyorum. (FP sıralarından alkışlar)

Değerli arkadaşlar, eğer bu kanun çıkarsa, toplumumuzda adalet duygusu zedelenecektir, adalete olan güven sarsılacaktır. Zira, burada, milletin vekilleri olarak biz, adaletin tesisi için varız. Bakınız, Osmanlı İmparatorluğu, altı asır bütün cihana adalet götürmüştür. Üniversitede hoca olan bir arkadaşım anlatmıştı: "Süleymaniye Kütüphanesinde yıllar yılı araştırma yapan bir Amerikan bilim adamına, bir gün, ‘yedi sekiz seneden beri bu kütüphanede araştırma yapıyorsunuz; neyi araştırıyorsunuz’ diye sorduğum zaman 'Osmanlıyı altı asır ayakta tutan temel faktör nedir, bunu araştırıyorum' dedi. Peki, bana bir cümleyle bunu söyler misiniz dediğim zaman, Osmanlıyı ayakta tutan en büyük unsurun adalet olduğunu beyan etti."

Değerli arkadaşlar, toplumda şöyle bir kanaat var: "Zengin arabasını dağdan aşırır, fakirin arabası yolda şaşırır." Bakınız, kendi fikir ve düşüncelerini beyan ettiğinden dolayı cezaevinde bulanan bir Hasan Celal Güzel var; ama, bunun yanında, işte, yapılmış olan kanunsuzluğa kılıf uydurabilmek için ortaya gelen bir de tasarı vardır. Bizler, her halükârda bu kanunsuzluğa mutlaka, ama mutlaka dur dememiz lazım.

MAHMUT GÖKSU (Devamla) – Yetip yetmediğine siz karar vermeyeceksiniz.

BEKİR SOBACI (Tokat) – İsimleri okur musunuz Sayın Başkan... Önergedeki imza sahiplerini...

Değerli arkadaşlar, malumunuz, bir orman, herhalde beş yılda yetişmiyor. Yüz yılda yetişen bir ormanın, beş yılda yetiştirilmesi mümkün değil. Bu maddenin mefhumu muhalifinden şu anlaşılıyor: "Orman Bakanlığının göstereceği arazide, tahsis edilen alan kadar" denilmekle; yani, Orman Bakanlığı, bundan sonra da vakıflara arazi tahsis edebilir manasına geliyor. Bu madde, esas itibariyle, Orman Bakanlığı arazi tahsis edebilir anlamına gelir. Biz, bu önergeyle, bu fıkranın madde metninden çıkarılmasıyla, bundan sonra orman katliamına son verilmesini arzu ediyoruz.

Değerli arkadaşlar, bunu arzu etmemizin genel sebebi de şu: Bir orman yüz yıl içerisinde yetişebiliyor. Yüz yıl içinde yetiştirmiş olduğumuz bir orman arazisini, bir anda, bir üniversiteye tahsis etmek suretiyle tamamıyla yok etmek veya bir bölümünü yok etmek, ne kamu vicdanına sığar ne de insanların bundan sonra... İşte Greenpeace'ler kuruldu, Avrupa Birliğine giriyoruz, bu kadar büyük feveranlar koparılıyor; ama, bizim yaptığımız tek şey, belli sermaye sahiplerine ormanlarımızın tahsis edilmesi noktasına getirmek işi. Avrupa'nın hangi ülkesinde böyle bir şey yapılabiliyor; mümkün değil; ama, bizde, Orman Bakanlığı tahsis edebiliyor. Bundan sonra da bir yol açıyor; fakat, bu açılan yol, çok tehlikeli bir yol.

Şu anda, -elbette ki, binaları bitti, her şey bitti, açılışı da Sayın Cumhurbaşkanı tarafından yapıldı- başından sonuna kadar hukuksuz olarak, Anayasaya aykırı, Danıştay kararlarına aykırı olarak kurulmuş olan Koç Üniversitesinin, bundan sonra, açmış olduğu yoldan birçok vakıf daha geçecek. Nerede güzel orman arazisi varsa oraya geçecekler; ama, biz diyoruz ki, madem böyle bir niyetleri var, doğuda bu ormanlardan daha manzaralı yerler var. Van Gölünün kıyısında bir üniversite açsınlar; oradaki insanlar da insan, onlara da böyle bir imkân tanısınlar; hayır... İlle ve ille, Sarıyer ormanlarının üzerinde böyle bir üniversite açacağım... Niye; çünkü, kurulacak üniversite, herhalde fakir fukaraya değil, anladığım kadarıyla, yıllık 10 000 dolar öğretim giderini verebilecek, eğitim giderini verebilecek kişiler için açılıyor. Şimdi, 10 000 doları verebilen gidecek bu okula, 10 000 doları veremeyen gidemeyecek; sonuç, buna bağlanıyor. 10 000 doları verecek insanın da elbette ki, Sarıyer ormanlarından Boğazı seyretmesi lazım; başka türlü de olmuyor. Ben, 10 000 dolar vereceksem, elbette ki, Sarıyer ormanlarından Boğazı görecek bir üniversitede okumak isterim. Kimse, gelip, doğudaki bir üniversiteye 10 000 dolar vermeyecek.

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum efendim.

Esas olarak, Koç Üniversitesi, bugün, yapılmış, bitmiş, fiilî bir durumdur; bunu önlemek belki mümkün olmayacaktır; ama, bundan sonra gelecek üniversiteler de, aynı şartları yerine getirdikleri zaman, yeniden, aynı şekilde, bir yol olmuş olacaktır. O da emsal gösterecek, diyecek ki: "Efendim, Koç Üniversitesine bunları, bunları, bunları verdiniz; biz de, çıkarız, fiilen, gideriz, bazı adamları görürüz, fiilen yaptırırız, daha sonra da, peşinden kanunu da bu Meclis nasıl olsa bize verir...” Bunu demeye başladıkları andan itibaren, biz, Meclis olarak ne yapacağız? Bundan sonra gelen her kanuna evet mi diyeceğiz? Her oldubittiye evet mi diyeceğiz?

Görüşülmekte olan 294 sıra sayılı kanun tasarısının 2 nci maddesindeki "Vakıf, Orman Bakanlığının göstereceği arazide, tahsis edilen alan kadar bir bölümü, tahsisten itibaren en geç beş yıl içinde ağaçlandırır ve ilk beş yıllık bakım giderlerini üstlenir" hükmüne amir fıkranın "Vakıf, Orman Bakanlığının göstereceği arazide, tahsis edilen alanın iki katı kadar bir bölümü, tahsisten itibaren en geç beş yıl içinde ağaçlandırır ve ilk beş yıllık bakım giderlerini üstlenir" şeklinde değiştirilmesini arz ve teklif ederiz.

BAŞKAN – Buyurun; bir redaksiyon talebiniz var herhalde?

BAŞKAN – Önergeye eklemek istiyorsunuz?..

Görüşülmekte olan 294 sıra sayılı kanun tasarısının 2 nci maddesindeki "Vakıf, Orman Bakanlığının göstereceği arazide, tahsis edilen alan kadar bir bölümü, tahsisten itibaren en geç beş yıl içinde ağaçlandırır ve ilk beş yıllık bakım giderlerini üstlenir" hükmüne amir fıkranın "Vakıf üniversitesi, Orman Bakanlığının göstereceği arazide, tahsis edilen alanın iki katı kadar bir bölümü, tahsisten itibaren en geç beş yıl içinde ağaçlandırır ve ilk beş yıllık bakım giderlerini üstlenir" şeklinde değiştirilmesini arz ve teklif ederiz.

Sayın milletvekilleri, görüşmekte olduğumuz tasarıya yeni madde eklenmesini öneren iki adet önerge vardır. Bu önergeleri okutacağım; ancak, İçtüzüğün 87 nci maddesinin dördüncü fıkrası "görüşülmekte olan tasarı veya teklife konu kanunun, komisyon metninde bulunmayan; ancak, tasarı veya teklifle çok yakın ilgisi bulunan bir maddesinin değiştirilmesini isteyen önerge, komisyonun salt çoğunlukla katılması halinde işleme konulur" demektedir. Bu önergelerin, görüşülen tasarıyla yakın ilişkisi bulunmamaktadır. Bu nedenle, işleme koymuyorum, sadece okutacağım.

"Bakanlar Kurulu, Kurul üyeleri arasından dört yıl süreyle bir başkan seçer."

Mehmet Ali Şahin Azmi Ateş İsmail Özgün

MEHMET ALİ ŞAHİN (İstanbul) – Sayın Başkan, “yakın ilgisi yoktur” dediniz. Burada, hatalı bir değerlendirme yaptığınız kanaatindeyim; çünkü, vakıf üniversiteleri de, bilindiği gibi, YÖK'ün kontrolü ve denetimi altındadır; o bakımdan yakın ilgisi vardır. Bu değerlendirmenizin İçtüzüğe uygun olmadığı kanaatindeyim.

GEÇİCİ MADDE 1. – Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce kendilerine yetkili mercilerce kullanım hakkı tahsisi yapılmış ve izin verilmiş olan vakıflarca kurulmuş yükseköğretim kurumlarına, bu işlemlerin sonucuna bakılmaksızın, 2547 sayılı Kanunun bu Kanunla değişik ek 18 inci maddesinde yer alan şartları gerçekleştirmiş olmaları kaydıyla Bakanlar Kurulunca belirlenen bedel karşılığında aynı mahaller itibariyle bu Kanuna göre kullanım hakkı tahsisi yapılır.

Görüşmekte olduğumuz tasarıya üç noktadan yaklaşılabilir: Bir, özel üniversiteler ve genel olarak üniversite; iki, çevre ve orman ; üç, hukuk.

Şimdi, Fazilet Partisi Grubu adına üzerinde görüşlerimizi açıklayacağım geçici madde, aslında, bu tasarının tamamıdır. Öyle anlaşılıyor ki, bu tasarı, üzerinde konuştuğumuz bu geçici madde için çıkarılıyor.

Bilindiği gibi, 1991 yılında çıkarılan 3708 sayılı Kanunla, 2547 sayılı Kanuna ek 18 inci madde ilave edilerek, vakıflar tarafından kurulan üniversitelere Bakanlar Kurulu kararıyla Hazine ve kamu tüzelkişiliklerine ait arazi ve tesislerin tahsis edilmesi öngörülmüştü. Ancak, Anayasa Mahkemesi, 1992 yılında, bu tahsislerin koşulları ve sınırlarına ilişkin hususların kanunla tespit edilmesi gerektiğini belirterek, bu maddeyi iptal etmiştir.

Değerli arkadaşlarım, elbette, tahsislerin koşullarına ve sınırlarına dair hususları tartışmalıyız. Örneğin, üniversiteler tarafından yerine getirilmesi istenen maddeler var, koşullar var; en az iki yıl eğitim ve öğretim... Tabiî, burada tartışabiliriz, niçin iki yıl; üç yıl değil, bir yıl değil diye; ancak, bunlar önemli değil. Nitekim, aslında, kanun tasarısını hazırlayanlar da bunları önemsemiyor. Ancak, 2 nci maddenin son paragrafı önemli. Ne deniyor burada; Orman Bakanlığının göstereceği arazi. Demek ki, orman arazisi vereceksiniz; bu, Anayasaya aykırıdır. Aslında, tasarıyı hazırlayanlar, bunun farkındadırlar. Bu farkındalığın verdiği rahatsızlıkla "tahsis edilen alan kadar bir bölüm, beş yıl içinde ağaçlandırılır" denilmiştir. Peki, o zaman, madem tekrar ağaçlandırılacak, madem ormanlarımızın tahrip edilmesinden rahatsızlık duyuyoruz; o zaman, niçin orman arazisini veriyoruz?! Buna hiç kimsenin verecek bir cevabı yoktur. Var mı, soruyorum size, niçin orman arazisi? Niçin boş, ağaçsız araziler değil de, orman arazisi? Bunu, kendisini çevreye, Türkiye'ye verenler soruyor; soruyor da, kendisini çevreye, erozyona adayan TEMA nerede?! Bunu da soruyoruz; bu da önemli bir merak konusudur.

Ben “niçin orman arazisi?” sorusuna cevap vereyim: Çünkü, bir kanunsuzluk var, bir hukuksuzluk var; Sayın Cumhurbaşkanının bile işin içine girdiği, de facto bir durum var. Yıllardan beri, devletin elindekilere uzanmayı, işadamlığı sayanların işlemiş olduğu açık, net bir suç var. Şimdi, bunları yargıya teslim edeceğimiz yerde, onları kurtarmaya, işlemiş oldukları suçu, suç olmaktan çıkarmaya, de facto durumu, kanunlaştırmaya çalışıyoruz.

Bu kanunsuzluk burada bitmemiş; daha sonra, yine, kanuna aykırı olmasına rağmen, Bakanlar Kurulu kararıyla bu üniversiteye, bu vakfa, Koç Holdinge 250 dönüm orman arazisi verilmiş; bu, Anayasa Mahkemesi, Danıştay tarafından bozulmuş, ama, kanunsuzluk devam etmiş. Sadece, kanunsuzluk, arazi tahsisiyle kalmıyor; burada yapılan binalara da, Sayın Bakanımızın söylediğinin tersine, imar izni verilmemiştir. İşte, daha sonra, Cumhurbaşkanımızın gidip, açmış olduğu bu üniversitenin durumu budur. Şimdi, biz, bu kanunsuzluğu, burada çıkaracağımız kanunla meşrulaştırmaya çalışıyoruz.

Değerli arkadaşlarım, Sayın Ilıcak "kime servis veriyorsunuz?" diye sorunca, oturumu yöneten başkan ve iktidar partisi grupları tepki gösterdiler. Ben "kimlere servis veriyoruz?"diye sormayacağım; çünkü, durum, o kadar açık ve net ki, soruya ve izaha gerek yok. Şimdi, siz burada bir holdingin yapmış olduğu ve ısrarla sürdürdüğü hukuksuzluğu ve Sayın Cumhurbaşkanının bu hukuksuzluğu onaylamasını meşrulaştırıyorsunuz .

Değerli milletvekilleri, size iki şey söylemek istiyorum: Bu kafayla, bu anlayışla Avrupa Birliğine giremezsiniz. İkincisi de, Türkiye'nin iki önemli sorunu var; bunlardan bir tanesi, Koç'tur, diğeri de, maalesef, Sayın Demirel'dir. Bunu izah edeyim. Birincisi, tüm zenginliklerin devlette, merkezde toplanması ve bu zenginliklerin talan edilmesinin adının "işadamlığı" olmasıdır; Türkiye'nin birinci problemi budur. İkinci ve daha önemli problemi de "ben yaptım, oldu; dün dündü, bugün böyle oldu"diyerek, siyaset yapmayı, bu zenginlikleri paylaştırmak şeklinde gören anlayıştır; yani, gelenekleşen bu devlet etme, siyaset etme biçimidir.

Şimdi, kimse kimseyi kandırmasın, şark kurnazlığını bırakalım; 10 000 dolara vakıf üniversitesi olmaz. Öncelikle, ben, eğitimin özelleştirilmesine karşı değilim; daha da ötesi, eğitim sorununun değil, demokratikleşme sorununun halledilmesi için de özelleştirmeyi... Hatta, özel eğitimin büyük katkısı olacağına inanıyorum. Ancak, bazı koşulların yerine getirilmesi, eşitlik ve sosyal devlet ilkesinin korunması gerekmektedir. Şimdi, bizde yapılan bunun tam tersidir. Özel okulların Türkiye'deki işleyişi, eşitlik, sosyal adalet ve toplum barışını zedelemektedir.

Değerli arkadaşlarım, Türkiye'de gelir dağılımındaki dengesizlik giderek derinleşmektedir. Kaliteli eğitimi şöyle bir tarafa bırakın, açlık sınırında yaşayan insanların sayısı 30 milyonu aşmıştır. Öte yandan, millî gelirin büyük bir kısmı, nüfusun az bir bölümü tarafından kullanılmaktadır. Şimdi, biz, bu özel eğitimle, işte, nüfusun bu az bölümüne, yüzde 1'ine özel, elit eğitim imkânları tanımaktayız. Nitekim, Koç Üniversitesinde, elit üniversite olma iddiası vardır.

Önce, ortaöğretimden başlandı değerli milletvekilleri; sekiz yıllık kesintisiz eğitimle, Anadolu liseleri ve meslek liseleri fiilen çalışmaz hale getirildi; gerekçe, irtica idi. Daha sonra, üniversiteye giriş sınavlarında, alan ve başarı puanı uygulamasıyla, bu çocukların, yani, Anadolu çocuklarının önü bir daha kesildi.

Değerli milletvekilleri, bakınız, millî gelirin çoğunu paylaşanlar, bununla yetinmiyorlar; şimdi, milletin vergilerinden teşvikler, ucuz krediler, devlet arazisi ve tesislerini alıyorlar. Vakıf üniversitesi diye karşımıza çıkarılan ve emrine millî zenginliklerimiz ve milletin vergilerinden kalan, az miktarda verilen budur, yapılan budur. Doğrudur, bunlar elit kurumlardır ve elitlerin çocukları okuyacaktır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

Şimdi, sizden, siz Anadolu çocuklarından, DSP ve özellikle de MHP Grubundan, bu kanun tasarısını ve özellikle de bu geçici maddeyi reddetmenizi istiyorum.

Değerli arkadaşlarım, Yükseköğretim Kanununda değişiklik yapılmasına ait bu kanun tasarısı gelmeden çok önce, 1992 yılında, Bakanlar Kurulunca bir tahsis işlemi yapılmış; yani, adından sık sık bahsettiğimiz Koç Üniversitesine, şimdi görüşmemizde sık sık dile getirilen orman arazisi içerisindeki birkısım taşınmaz tahsis edilmiş, üzerinde üniversite kurulması için yetki verilmiştir. Tahsis hakkını kazanan da, o günden itibaren, o alanda, şimdi devasa tesisler bulunan vakıf üniversitesini kurma çalışmalarına başlamış ve bugün de gerçekleştirmiş, o üniversitesini bitirmiştir.

Biz, Milliyetçi Hareket Partisi olarak, bugün elimizde bu olguyu gördük. Bir Bakanlar Kurulu tahsisi, o tahsise dayalı olarak tahsis hakkını elde eden bir kuruluş, kurum, vakıf daha doğrusu, büyük, devasa ve dünyanın sayılı üniversiteleri arasında olabilecek, teknik cihazlarla mücehhez edilmiş bir üniversiteyi kurmuş.

Değerli arkadaşlarım, 1992 yılından bu yana kadar, bu tahsisi yapanlar hakkında Yüce Meclisimizde bir araştırma önergesinin verilmemiş olması, hatta varsa suçlulukları, biraz daha ileri giderek, soruşturma önergesi yönünde harekete geçilmemiş olması, Milliyetçi Hareket Partisince, orman arazisinde vakıf üniversitesi kurulmak suretiyle, ağaçlara harabiyet verilmesi kadar üzüntü duyucu bulunmuştur.

ÖMER İZGİ (Devamla) – Değerli arkadaşlarım, 1992 yılındaki tahsisi müteakip, 55 inci hükümet zamanında bu kanun tasarısı hazırlanmış, o hazırlanan kanun tasarısında olmayan kullanım hakkı konusu, huzurumuza gelmiş olan yasa tasarısının içerisine şimdi konmuş. 55 inci hükümet tasarısında, bildiğiniz gibi, tapu tahsisi yapılıyordu. Tapu tahsisi yapıldı mı, o taşınmaz, artık, tapu kimin elindeyse onun olur, o taşınmaz üzerinde başka hiçbir tasarrufa imkân kalmaz; ama, şimdi huzurunuzda bulunan tasarıda tapu yerine kullanım hakkı gelmiş ve o kullanım hakkı da Orman Yasasının 17 nci maddesine uyarlık taşıyacak şekilde değiştirilerek gelmiş "49 yılı geçmemek üzere, ancak, bu kullanım hakkı verilebilir" denmiş.

Yine, 55 inci hükümet tasarısında olmayan bir hüküm, bugün huzurunuza gelen yasa tasarısında konmuş ve "vakıf üniversitelerine tahsis edilen arazi, taşınmaz -her ne ise- miktarı kadar vakıflar, Orman Bakanlığının göstereceği herhangi bir yerde ağaçlandırma yapar, beş yıl için de bunun bakımını üstlenir" denilmiş. Ancak, şimdi, getirmiş olduğumuz bir önergeyi Yüce Meclisimiz kabul ederek, o bir kat ormanlaştırma hükmünü iki kata çıkarmış bulunmaktadır.

Değerli arkadaşlarım, gerçekten üç dört gündür, bu kanun tasarısı gündemimize geldikçe, duyarlı konuşmalar olmuştur. Devletimizin, milletimizin ve ülkemizin kan damarlarını teşkil eden ormanlara verilecek zayiat bizleri üzüyor. Diğer arkadaşlarımızın da bu yönde ortaya koymuş oldukları iradelerini paylaşmamamız mümkün olamaz. O bakımdan, başta Grubum olmak üzere, bendeniz, orman ve ağaçlara verilecek zararlar konusunda duyarlı konuşmalar yapan Yüce Meclisin değerli üyelerine, huzurlarınızda teşekkür ediyorum.

Değerli arkadaşlarım, görüyoruz ki, üç dört gündür, bir çalışma ürünü ya da 57 nci hükümetin duyarlı bir davranışıyla karşılaşıyoruz. Bilindiği üzere, 6831 sayılı Yasanın 17 nci maddesinin üçüncü fıkrasında; yani, bugün, halen yürürlükte olan Orman Yasasının 17 nci maddesinin üçüncü fıkrasında, orman arazilerinin tahsisine imkân verilmektedir. Burada, bedel de bulunmamaktadır. Müsaadenizle fıkrayı okuyayım: "Turizm alan ve merkezleri dışında kalan devlet ormanlarında, kamu yararına olan her türlü bina ve tesisler için, gerçek ve tüzelkişilere, Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığınca bedeli karşılığı izin verilebilir. Bu izin 49 yılı geçemez." Bu hüküm halen yürürlüktedir. Demek ki, tahsisler bu maddenin ruhuna uygun bulunmuş ve verilmiş.

Değerli arkadaşlarım, şimdi ne oluyor; 57 nci hükümet bu maddeyi değiştiriyor. Biraz önce, Orman Bakanımız Sayın Çağan' ın vermiş oldukları bilgilerden son derece mütehassis olduk, memnun olduk. Umarım, bu bilgileri sizlere ilettiğim zaman, sizler de aynı memnuniyeti duyacaksınız; çünkü, orman tahribatına karşı duyduğunuz duyarlılık bunu gerektirir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; üç gecedir, resmî adı ne olursa olsun, bence, adı “ormanların talan edilmesi” veya bir diğer ifadeyle “Koç kanunu” olan bir tasarıyı görüşüyoruz. Gecenin bu vaktinde çok fazla laf edecek değilim; zira, arife tarif gerekmez. Bu Yüce Heyetin her ferdinin arif olduğuna olan inancım tamdır; çünkü, bu Yüce Heyetin her biri, bu asil milletin millî iradesini temsil etmektedir burada. Asil Türk Milletinin gören gözü, işiten kulağı, konuşan dili, Yüce Heyetinizdir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri, ben, bunu, sizin ve toplumun maşerî vicdanına havale ediyorum ve burada çok kısa olmak üzere bir tarihi vesikayı da sizlere aktarmayı millî bir görev kabul ediyorum. Herkesin bildiği şu tarihi olayı bir kez daha hatırlatmak gerçekten bugün benim, inanıyorum ki, millî bir görevim. Hazreti Ömer çok dürüst, faziletli ve adaletin üzerine titreyen bir Halife ve aynı zamanda devletin başkanıdır; öyle dürüsttür ki, uzun halifelik dönemini bir tek elbiseyle tamamlamıştır. Devlet işlerini görürken kullandığı mumu, dostlarıyla sohbete başladığında söndürüp kendi mumunu yakar. Buna karşılık trilyonluk devlet uçaklarını, 80 milyarlık makam arabalarını bir yana bırakıp, Halife Hazreti Ömer'in, bir gayrimüslimin, arazisi üzerine rızası alınmadan inşa edilen camiden şikâyetçi olması üzerine, ders alınması gereken emrini tekrarlıyorum, işte o emir, inanıyorum ki, bugüne de ışık tutacaktır. Aynen şöyle buyuruyor: Camii yıkın; fakat, adaleti yıkmayın." (DYP ve FP sıralarından alkışlar) Ben, bir ilave yapıyorum, diyoruz ki:İnsanı yaşat ki, devlet yaşasın. İşte, meseleye, Büyük Halife, bu noktainazardan bakarak bu emri veriyor ve cami yıkılmıştır o gün; çünkü, cami, oraya izinsiz kurulmuştur. Dolayısıyla, cami yıkılmıştır. Bu, faziletli devlet başkanlığı uygulaması benim ülkemde de gerçekleştirilmelidir diyorum.

Aziz milletvekilleri, acaba, Koç'un talan ettiği, kestiği çamları... Bir gariban orman köylümüz, sadece kurumuş dalları toplayıp da traktörün üzerine koysa, biz, yasa gereği, kendisini hem üç yıla mahkûm edip hem de traktörünü sattırmıyor muyuz?! Peki, öyleyse, geri kalan ormanlarımızı da, orman köylüsünün hizmetine açalım; yani, Koç'a feda ediyoruz da, biz, bunu, orman köylümüze, o, eli nasırlı, beli bükülmüş, 45 yaşında 65 yaşında gözüken bu orman köylüsüne niye vermiyoruz, onlardan niye esirgiyoruz?! (DYP ve FP sıralarından alkışlar) Biz, bu koltuklarda, bu Yüce Parlamentoda, onlar sayesinde oturmuyor muyuz?!

Burada, bir ayeti kerimeyi de ifade etmek istiyorum; Yüce Yaradan buyuruyor ki: "Görüp de bilip de söylemeyenler, dilsiz şeytanlardır." Biz, elbette, görülen gerçekleri burada ifade etmek üzere görevliyiz.

Gönlüm isterdi ki, çok tarihî bir konuşma yapan Çevre Komisyonu Başkanımız, çok saygı duyduğum Sayın Ediz Hun Bey de şu anda burada olsaydı. TEMA Vakfı Başkanımız Sayın Karaca'nın da burada olmasını gönlüm çok arzu ederdi. Sürekli feryat ediyor "Türkiye çölleşiyor" diyor. Biz de onun feryadına katılıyor, tüm illerde programlar düzenliyoruz; ama, şu anda, hoşgörünüze sığınarak diyorum ki: Belki de burada bizim vereceğimiz oylarla bu çölleşmeyi biraz daha hızlandıracağız.

Şu anda, Çanakkale'de, bir özel vakıf üniversitesinin de talebi var; ama, o dört yıldır bekliyor, onun talebine hâlâ bir cevap verilmemiştir. Ama, bütçeyi görüştüğümüz şu yoğun program içerisinde, ne hikmetse, bu yasa tasarısı hemen önümüze getirildi ve üç gündür bunu tartışıyoruz, belki yarın da tartışacağız. Ama, inanıyorum ki, bu yasa tasarısı, bu Yüce Meclisten geçmeyecek ve ormanlar da talandan kurtulacaktır diyorum, Yüce Heyetinizi saygıyla selamlıyorum. (DYP ve FP sıralarından alkışlar)