1. – Sakarya Milletvekili Nevzat Ercan’ın, Ahmet Taner Kışlalı suikastı ve gelişmelerine ilişkin gündemdışı konuşması

2. – İstanbul Milletvekili Mehmet Ali Şahin’in, İstanbul Beykoz Deri ve Kundura Fabrikası ile Bakırköy Sümerbank Hazır Giyim Fabrikasının kapatılması kararına ilişkin gündemdışı konuşması ve Devlet Bakanı Yüksel Yalova’nın cevabı

1. – İstanbul Milletvekili Necdet Saruhan’ın, Anayasa Komisyonu üyeliğinden çekildiğine ilişkin önergesi (4/46)

1. – Anayasa Komisyonuna üye seçimi

2. – 1615 Sayılı Gümrük Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı ile Gümrük Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında 564 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu (1/464, 1/248) (S. Sayısı : 86 ve 86’ya Ek)

1. – Adana Milletvekili Ali Gören’in, Çukurova’daki pamuk üretimi ve ekim alanlarına ilişkin sorusu ve Sanayi ve Ticaret Bakanı Ahmet Kenan Tanrıkulu’nun yazılı cevabı (7/525)

2. – Hatay Milletvekili Metin Kalkan’ın, Hatay’daki pamuk üreticilerinin sorunlarına ve pamuk taban fiyatına ilişkin sorusu ve Sanayi ve Ticaret Bakanı Ahmet Kenan Tanrıkulu’nun yazılı cevabı (7/534)

4. – Samsun Milletvekili Musa Uzunkaya’nın, Karadeniz Bölgesinde silah sanayinin teşvik kapsamına alınmasına ve Bafra ve Kavak Organize Sanayi Bölgelerine ilişkin sorusu ve Sanayi ve Ticaret Bakanı Ahmet Kenan Tanrıkulu’nun yazılı cevabı (7/570)

5. – Şanlıurfa Milletvekili Ahmet Karavar’ın, Şanlıurfa İl merkezi küçük sanayi sitesi inşaatına ve bazı ilçelere organize sanayi bölgesi yapımı için ödenek ayrılıp ayrılmadığına ilişkin sorusu ve Sanayi ve Ticaret Bakanı Ahmet Kenan Tanrıkulu’nun yazılı cevabı (7/572)

6. – Bursa Milletvekili Ertuğrul Yalçınbayır’ın, yedinci ve sekizinci beş yıllık kalkınma planlarının uygulamasına ilişkin sorusu ve Devlet Bakanı Rüştü Kâzım Yücelen’in yazılı cevabı (7/601)

TBMM Genel Kurulu saat 15.00'te açıldı.

Başkanlıkça, Prof. Dr. Ahmet Taner Kışlalı'nın bir suikast sonucu öldürülmesi nedeniyle bir açıklamada bulunuldu;

Ankara Milletvekili Uluç Gürkan ile

Manisa Milletvekili Bülent Arınç'ın da,

Aynı konuda yaptıkları gündemdışı konuşmalarına, Devlet Bakanı Rüştü Kâzım Yücelen, cevap verdi;

İstanbul Milletvekili Yılmaz Karakoyunlu’da, Türkiye Büyük Millet Meclisinin manevî şahsiyetinin ve milletvekillerinin onurunun korunmasına ilişkin gündemdışı bir konuşma yaptı.

Ölüm cezasına hükümlü Mehmet Yıldırım hakkındaki dava dosyasının, gereği yapılmak üzere gönderildiğine; diğer sanık M.Ali Aslan'ın karar düzeltme talebinin incelenmesi için dava dosyalarının Adalet Bakanlığına iade edilmek üzere geri gönderilmesine ilişkin Başbakanlık tezkeresi okundu; Adalet Komisyonunda bulunan sözkonusu dosyaların Hükümete geri verildiği bildirildi.

Bingöl Milletvekili Hüsamettin Korkutata ve 24 arkadaşının, Doğu ve Güneydoğu'da bazı illerde uygulanan olağanüstü halin kaldırılarak ekonomik kalkınmayı sağlayacak kalıcı önlemlerin belirlenmesi amacıyla (10/88),

FP Grubu adına Grup Başkanvekili ve Manisa Milletvekili Bülent Arınç'ın, Ahmet Taner Kışlalı cinayetinin araştırılması amacıyla (10/89),

Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergeleri okundu; önergelerin, gündemdeki yerlerini alacakları ve öngörüşmelerinin, sırası geldiğinde yapılacağı açıklandı.

İstanbul Milletvekili Esat Öz'ün Çevre Komisyonu üyeliğinden çekildiğine ilişkin önergesi Genel Kurulun bilgisine sunuldu.

Amasya Milletvekili Akif Gülle'nin, "Sözlü Sorular" kısmının 2 nci sırasında bulunan (6/179) esas numaralı sözlü sorusunu geri aldığına ilişkin önergesi okundu; sözlü sorunun geri verildiği bildirildi.

Gündemin "Genel Görüşme ve Meclis Araştırması Yapılmasına Dair Öngörüşmeler" kısmının 70 inci sırasında yeralan, İstanbul Milletvekili Nazif Okumuş ve 43 arkadaşının, Kızılay’ın sorunlarının araştırılarak gelir kaynaklarının daha etkin kullanılması için alınması gereken tedbirler konusundaki (10/73) esas numaralı Meclis araştırması önergesi ile 71 inci sırasında yeralan, Ankara Milletvekili Cemil Çiçek ve 21 arkadaşının, Türkiye Kızılay Derneğinin gelir kaynaklarının ve faaliyetlerinin araştırılarak alınması gereken tedbirler konusundaki (10/74) esas numaralı Meclis araştırması önergesinin görüşmelerinin 26.10.1999 Salı günkü birleşimde ve birlikte yapılmasına ve görüşmelerin tamamlanmasına kadar çalışma süresinin uzatılmasına ilişkin Danışma Kurulu önerisi kabul edildi.

Balıkesir Milletvekili İsmail Özgün'ün, Bir İlçe Kurulması Hakkında Kanun Teklifinin (2/125) İçtüzüğün 37 nci maddesine göre doğrudan gündeme alınmasına ilişkin önergesinin, yapılan görüşmelerden sonra, kabul edilmediği,

Şanlıurfa Milletvekili Zülfükar İzol'un, Şanlıurfa İlinde Büyükşehir Belediyesi Kurulması Hakkında Kanun teklifinin (2/18) İçtüzüğün 37 nci maddesine göre doğrudan gündeme alınmasına ilişkin önergesinin, yapılan görüşmelerden sonra, kabul edildiği,

Açıklandı.

Çevre Komisyonunda açık bulunan üyeliğe, FP Grubunca aday gösterilen, Ankara Milletvekili Eyyüp Sanay seçildi.

Gündemin "Sözlü Sorular" kısmının:

3 üncü sırasında bulunan (6/180) esas numaralı sözlü soruya da Ulaştırma Bakanı Enis Öksüz,

Cevap verdi;

4 üncü sırasında bulunan (6/181)

5 inci sırasında bulunan (6/182),

6 ncı sırasında bulunan (6/183),

7 nci sırasında bulunan (6/184),

8 inci sırasında bulunan (6/185),

9 uncu sırasında bulunan (6/186),

10 uncu sırasında bulunan (6/187),

11 inci sırasında bulunan (6/188)

12 nci sırasında bulunan (6/189),

13 üncü sırasında bulunan (6/190),

Esas numaralı sözlü sorular, ilgili bakanlar Genel Kurulda hazır bulunmadıklarından, ertelendi.

Alınan karar gereğince, birleştirilerek görüşülmesi kabul edilen;

İstanbul Milletvekili Nazif Okumuş ve 43 arkadaşının, Kızılay’ın sorunlarının araştırılarak gelir kaynaklarının daha etkin kullanılması için alınması gereken tedbirlerin belirlenmesi amacıyla (10/73),

Ankara Milletvekili Cemil Çiçek ve 21 arkadaşının, Türkiye Kızılay Derneğinin gelir kaynaklarının ve faaliyetlerinin araştırılarak alınması gereken tedbirlerin belirlenmesi amacıyla (10/74),

Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergelerinin, yapılan öngörüşmelerden sonra, kabul edildiği açıklandı;

Kurulacak komisyonun :

13 üyeden teşekkül etmesi,

Çalışma süresinin, üye seçimi tarihinden itibaren 3 ay olması,

Gerektiğinde Ankara dışında da çalışması,

Kabul edildi.

Konya Milletvekili Veysel Candan ve 21 arkadaşının, THY'nin zarar etmesinin nedenlerinin araştırılarak alınması gereken tedbirlerin belirlenmesi amacıyla (10/3) bir Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergesi üzerinde bir süre görüşüldü.

27 Ekim 1999 Çarşamba günü saat 15.00'te toplanmak üzere, birleşime 18.56'da son verildi.

Başkanvekili

Ankara Nevşehir

Kâtip Üye Kâtip Üye

BAŞKAN – Değerli milletvekilleri, Türkiye Büyük Millet Meclisinin 12 nci Birleşimini açıyorum.

Toplantı yetersayısı vardır, görüşmelere başlıyoruz.

Gündeme geçmeden önce, üç arkadaşıma gündemdışı söz vereceğim.

KAMER GENÇ (Tunceli) – Sayın Başkan, efendim, siz, İçtüzüğümüze göre Türkiye Büyük Millet Meclisinin...

BAŞKAN – Buyurun Sayın Genç.

KAMER GENÇ (Tunceli) – İçtüzüğümüze göre, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanvekillikleri, parti gruplarının milletvekili sayılarına göre dağıtılır. Şimdi, Doğru Yol Partisi ile Anavatan Partisinin 85'er milletvekili var. Meclis Başkanı Anavatan Partisinden; 1 oyu yok; Doğru Yol Partisinin 85 oyu var, sizin 84 oyunuz var. Haydi milletvekili sayısını nazara alalım, bu duruma göre kura çekilmesi lazım.

İBRAHİM GÜRDAL (Antalya) – Ne sıfatla konuşuyor?!

KAMER GENÇ (Tunceli) – İçtüzüğe göre, bugün, sizin, Meclis Başkanvekilliğini temsil edecek bir niteliğiniz yok; çünkü, İçtüzüğe göre teşekkül etmemiş Başkanvekilisiniz. Eğer, Meclis Başkanı, bunu mahsus uzatıyorsa, sizin bu kürsüye çıkmamanız lazım; İçtüzüğe göre bir Başkanvekili olmadığınız için, sizin burada çıkaracağınız kanun da keenlemyekün addedilebilir. Bizim istediğimiz, Ahmet, Mehmet meselesi değil; anayasalar, içtüzükler, kanunlar yıkanarak suyu içilmek için yapılan kurallar değildir, bunların uygulanmak için yapılması gerekir. Rica ediyoruz, bu Meclisi bu hale çevirmeyin. Yani, burada herkes hakkına razı olsun. Bana göre, siz buraya Meclis Başkanvekili sıfatıyla çıkamazsınız.

Bunu belirtmek istedim efendim.

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum.

İBRAHİM GÜRDAL (Antalya) – Ne dediğinizi anlayamadık, bir daha tekrarlayın!..

KAMER GENÇ (Tunceli) – Sende anlayış yoksa kabahat bende mi?!

İBRAHİM GÜRDAL (Antalya) – Duyamadık!..

BAŞKAN – Sayın milletvekilleri, dünkü birleşimde de Tunceli Milletvekili Sayın Kamer Genç, aynı konuda, yeri ve zamanı olmamasına rağmen, şahsımı da hedef alan, hukuksuz, mesnetsiz ve kastını aşan beyanlarda bulunmak suretiyle Genel Kurulu meşgul ettiler, bugün de meşgul etmeye devam ediyorlar. (ANAP, DSP ve MHP sıralarından alkışlar)

Sayın Genç, kendi Başkanvekilliği döneminde de, mazereti olduğu zamanlarda bir başka başkanvekili arkadaşına kendi görevini devrettiğini hatırlayacaktır.

Ortaya çıkan bu durum karşısında, Genel Kurulu bilgilendirmek istiyorum. Anavatan Partisi ile Doğru Yol Partisinin, Türkiye Büyük Millet Meclisindeki grup sayılarının eşitlenmesi üzerine, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı, İçtüzüğün 12 nci maddesinin son fıkrasına göre, değişen oranları yeniden tespit etmiş ve aynı konudaki Doğru Yol Partisi Sayın Grubunun itirazını da dikkate alarak, İçtüzüğün 11 inci maddesine göre, gereği yapılmak üzere konuyu Danışma Kuruluna götürmüştür. Danışma Kurulunun çalışma usul ve esasları, İçtüzüğümüzün 19 uncu maddesinde gösterilmiştir. Buna göre, Genel Kurulda işlem yapılabilmesi için, Danışma Kurulunun oybirliğiyle alınmış bir önerisi, bu sağlanamaz ise, grup önerisinin Genel Kurula getirilmesi gerekmektedir.

Bu nedenle, henüz Genel Kurula gelmeyen bir konuda gereksiz tartışmalara girmek, Genel Kurulun çalışma düzenini bozmaktan öteye gitmez. Ayrıca, ben, bu kürsüde, siz değerli milletvekillerinin oylarıyla seçilmiş Meclis Başkanvekili olarak görev yapıyorum.

Değerli arkadaşlarım...

SAFFET ARIKAN BEDÜK (Ankara) – Sayın Başkan...

BAŞKAN – Buyurun efendim.

SAFFET ARIKAN BEDÜK (Ankara) – Biraz evvelki fevkalade güzel konuşmanıza teşekkür ederim; ancak, Meclis Başkanvekilliğiyle ilgili dengelemede özellikle yapmış olduğumuz itiraz, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı tarafından incelenmektedir. Danışma Kurulunda belli bir noktaya; yani, uzlaşma noktasına varılamamıştır; ancak, konunun, hukuk danışmanlarına sormak suretiyle çözümleneceğini ve daha sonraki bir toplantıda bu konunun yeniden müzakere edileceğini ifade etmişlerdir. Bu şekilde tashih edilmesinde fayda vardır.

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum efendim.

KAMER GENÇ (Tunceli) – Sayın Başkan...

BAŞKAN – Buyurun Sayın Genç.

KAMER GENÇ (Tunceli) – Bana bir ithamda bulundunuz.

İsterseniz kürsüden konuşayım.

BAŞKAN – Hayır efendim, yerinizden ifade edin.

KAMER GENÇ (Tunceli) – Bakın, İçtüzüğün 11 inci maddesinin ikinci fıkrası diyor ki: "Başkanvekillerinin ikisi, yüzde 50'den fazla milletvekili alan partiye verilir, geriye kalanlar da milletvekillerinin yapılan oranlamasına göre bulunur." Şimdi, Doğru Yol Partisi ile Anavatan Partisinin milletvekili sayısı eşit.

AHMET KABİL (Rize) – Oy fazlası var.

KAMER GENÇ (Tunceli) – Oy fazlasını esas almıyor, milletvekili sayısını esas alıyor.

Mevcut uygulamalara göre kura çekilmesi lazım.

12 nci maddede de diyor ki: "Eğer, o nispetlerde değişiklik olursa, Meclis Başkanı derhal bunu Genel Kurula getirir."

BAŞKAN – Anlaşıldı efendim, istirahat buyurun...

KAMER GENÇ (Tunceli) – Bir dakika... Daha bitmedi.

Ayrıca, Meclis Başkanlık Divanındaki hakkın kaybedilmesi halinde, bunun anında yürürlüğe girmesi lazım.

BAŞKAN – Efendim, Yüce Genel Kurul tekraren anladı. Çok teşekkür ediyorum. Ben de gerekli açıklamayı yaptım.

KAMER GENÇ (Tunceli) – Yani, Meclis Başkanı sizdeyse bile... Meclis Başkanı, zaten, Mesut Yılmaz'ın soruşturma önergelerini engelliyor, Meclis Başkanvekilliği konusunun buraya getirilmesini engelliyor; yani, şu Meclisi oyuncak haline getirmesinler, rica ediyorum.

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum efendim.

Değerli milletvekilleri, gündemdışı ilk söz, Ahmet Taner Kışlalı suikastı ve gelişmeleri konusunda söz isteyen Sakarya Milletvekili Sayın Nevzat Ercan'a aittir.

Buyurun Sayın Ercan. (DYP sıralarından alkışlar)

NEVZAT ERCAN (Sakarya) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Yüce Heyetinizi saygıyla selamlıyorum.

Siyaset biliminin uzmanıydı, bilgisi kitaplara, özgün düşünceleri gazetedeki köşesine yansıyordu. Çoğulculuğu ve farklı olma hakkını özümsemişti. Bir sabah, ders vermek için fakülteye giderken, menfur cinayet, bu büyük kalemi susturdu. Prof. Dr. Ahmet Taner Kışlalı artık aramızda yok. Olay, dalga dalga toplumun her katına yayıldı. İstikrarsızlığa, belirsizliğe ve kaosa giden yolları pekiştirdi.

Sayın milletvekilleri, bu büyük suikastı doğru okumak zorundayız. Komplo, vehim ve kutuplaştırma kokan yorumlara itibar etmemeliyiz. Hiçbir yorum ve ihtimal, perdenin arkasındaki gerçeğin yerine geçemez. Sonuca ve konjonktüre bakarak getirilen açıklamalar, kimseyi tatmin edemez. Devlet, bütün birimlerini harekete geçirmek, bombayı koyan ve koyduran eli, olayın arkasındaki kurumsal faili -her kimse- açığa çıkarmalıdır. Dış güçler mi, iç işbirlikçiler mi, marjinal örgütler mi?.. Bu suallere cevap verecek yegâne organ, devlettir. 2000'li yıllara giderken, binleri aşan faili meçhul cinayetler ülkesi olmak, demokratik hukuk devletinin sıfatı sayılamaz. Bu ayıp, Olof Palme misaliyle de geçiştirilemez. Aksi halde, devletin içindeki gizli el iddiası, giderek maşerî vicdanda kabul görür.

Menfur cinayetin sıcak etkileri sürerken, bağımsız yargının doruğunda, Yargıtaya ait resmî mekânda, görevli sıfatıyla değil, özel kişi olarak bir zat, basın açıklamasında bulundu. Başsavcı, can güvenliğinin tehlikede olduğunu söylüyordu. Can güvenliğini istemenin ne muhatabı ne usulü basın değildir; bunu en iyi bilecek kişilerin başında da, değerli savcılarımız gelir.

Muhterem milletvekilleri, basın bildirisi, zamanı, muhtevası ve üslubu düşünüldüğünde, anayasal organ olan cumhuriyet savcılığı, hukuk devleti ve demokrasimiz açısından talihsiz bir belgedir ve vehimler tarihine düşürülmüş çok kötü bir nottur. (DYP, MHP ve FP sıralarından alkışlar) Kan gölü, timsah gözyaşları, irtica, yalan, savaş, kandırma ve benzeri totaliter kelimelerle beslenen; ancak, özgürlük, insan hakları ve demokrasi gibi çağdaş kavramları, sansür anlayışıyla, metnin dışına kovan bu bildiriyle amaçlanan nedir? Millet, kamplara; eğilimler, kutuplaşmaya itilmek mi isteniyor?! Anayasada ve yasalarda yetkileri tarif edilen, sınırlanan başsavcı "sıfatıma dayanmıyorum" mücerret beyanıyla sorumluluğundan kurtulabilir mi?!

Sayın milletvekilleri, Türkiye Büyük Millet Meclisi, partileriyle, milletvekilleriyle, milletin meşru ve yegâne organıdır, haddini bilmeyenlerin ne tavsiyesine ve ne de ithamına muhatap olamaz. (DYP, MHP ve FP sıralarından alkışlar)

Bir üzüntümü ve makes bulacak tenkidimi dile getirmeyi millî bir borç sayıyorum. Savcının ithama maruz beyanına, millete ait Meclis kürsüsünden ilk cevabı verenin, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Sayın Yıldırım Akbulut olmak gerekirdi. Suskun başkan Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı olamaz. (DYP sıralarından "Bravo" sesleri, alkışlar; MHP ve FP sıralarından alkışlar) Temsil edemeyenlerin istifa gibi bir görevleri olduğunu hatırlatmaya bilmem gerek var mıdır. Bütün partilerin temsilcileri, evleviyetle liderler toplanıp, demokrasiye ve Türkiye Büyük Millet Meclisinin manevî şahsiyetine yönelik tavırlara karşı müşterek bir deklarasyon yayımlamalıdırlar.

Değerli milletvekilleri, Türkiye Büyük Millet Meclisi, kendi yüce görevinin idrakindedir. Çağdaş Türkiye, evrensel hukuka ve insan haklarına doğru hızlı yürüyüşünü sürdürecektir. Milletin talepleri, Meclisin talepleridir.

Yüce Heyetinizi tekrar saygıyla selamlıyorum. (Alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Ercan.

Gündemdışı ikinci söz, İstanbul Beykoz Deri ve Kundura Fabrikası ile Bakırköy Sümerbank Hazır Giyim Fabrikasının kapatılması kararı konusunda söz isteyen, İstanbul Milletvekili Sayın Mehmet Ali Şahin'e aittir.

Buyurun Sayın Şahin.

MEHMET ALİ ŞAHİN (İstanbul) – Sayın Başkan, Meclisimizin saygıdeğer üyeleri; hepinizi sevgiyle, saygıyla selamlıyorum.

Hükümet, 2000 yılı bütçesini Türkiye Büyük Millet Meclisine sevk etti; önümüzdeki haftadan itibaren Plan ve Bütçe Komisyonunda görüşülmeye başlanacak.

Hükümet, 2000 yılında, özelleştirmeden 5 milyar dolar; yani, 2,5 katrilyon lira civarında bir gelir ummaktadır. Hemen şunu belirteyim ki, bu hedefi yakalamaları, bu özelleştirme tatbikatıyla mümkün değildir.

Şimdi size, Özelleştirme Yüksek Kurulunun, bundan onbeş gün önce almış olduğu bir karardan bahsetmek istiyorum. Şimdi, Özelleştirme Yüksek Kurulu, Sayın Devlet Bahçeli, Sayın Yüksel Yalova, Sayın Recep Önal, Sayın Sümer Oral ve Sanayi ve Ticaret Bakanı Sayın Kenan Tanrıkulu'nun katılımıyla, onbeş gün önce, Sayın Başbakanın başkanlığında toplandı ve bir karar aldı. Ne yapıyorlar?

İstanbul-Beykoz'da bulunan, yüzseksen yıllık ve Beykoz'un, âdeta, simgesi haline gelmiş olan Beykoz Deri ve Kundura Fabrikasının 1 Kasım itibariyle kapatılmasına... Yine, Sümer Holding'e bağlı -bu da Sümer Holding'e bağlıdır- Bakırköy'deki, yakın bir zamana kadar, 1986 yılına kadar dokuma fabrikası olarak faaliyet gösteren; ama, şimdi, hazır giyim sanayii olarak çalışmalarına devam eden fabrikanın da yine 1 Kasım itibariyle kapatılmasına...

Ee, ne olacak kapatılacak da? Her iki fabrikanın da, bir tanesinin İstanbul Teknik Üniversitesine, bir diğerinin de Galatasaray Üniversitesine tahsisine... Peki, ne kadar para alacaksınız?

Değerli arkadaşlarım, bakınız, Beykoz Deri ve Kundura Fabrikasının arazisi 183 dönümdür -sordum, araştırdım- 150 trilyon lira değerindedir, sadece arsa bedeli. Bakırköy'deki fabrikanın arazisi 97 dönümdür; o da şu andaki rayiçlere göre 50 trilyon liradır. Yani, sadece arsası 200 trilyon lira eden bir varlık, devletin varlığı. Şimdi, bunu, özelleştirme adı altında, bir tek kuruş almadan iki tane üniversiteye tahsis ediyorsunuz. Allahaşkına, bunun neresi özelleştirme?! Siz, hükümet olarak, meteliğe kurşun atıyorsunuz; uçan kuşa borcunuz var; bütçeniz 14,6 katrilyon lira açık vermiş; üstelik, 15 Ekimde memurlara ödediğiniz maaşı, deprem gelirleriyle ödediğinize dair konu günlerce konuşulmuş. Siz, ulufe mi dağıtıyorsunuz Allahaşkına?! Böyle özelleştirme olur mu?!

Özelleştirmenin iki tane işlevi var: Bir, zarar eden kuruluşların zararından devleti kurtarmak ve bir de bunları paraya çevirerek ekgelir elde etmektir. Siz, sadece arsası 200 trilyon lira tutan iki tane fabrikayı, üzerindeki mütemmim cüzlerle birlikte üniversitelere, iki tane üniversiteye -hangi ölçüye göre verdiniz, neden bu üniversiteler seçildi, onu da anlamak mümkün değil- tahsis edeceksiniz, bir tek kuruş para almayacaksınız. Üstelik, önce, bunu, Maliye Bakanlığına, Sümer Holdingin vergi borçları sebebiyle devrediyorsunuz, vergi borçlarını da siliyorsunuz. Bakın şu çifte zarara. Vergi borçlarından dolayı zarar, bunları parasız vermenizden dolayı zarar. Böyle özelleştirme olmaz. Bu, işin ekonomik boyutu. Bir de sosyal boyutu var.

Bakınız, Beykoz Deri ve Kundura Fabrikasında 736 işçi çalışıyor ve şu anda, askeriyenin botları, orada, tezgâhlarda imal ediliyor, 230 000 tane sipariş alınmış, çalışıyor. Bakırköy'deki Sümerbank Hazır Giyim Fabrikasında, tesislerinde, şu anda, emniyet teşkilatımızın gömlekleri dikiliyor, pantalonları dikiliyor; İngiltere sipariş vermiş, bu siparişlerle ilgili kumaşlar tezgâhlarda.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN – Lütfen, tamamlayın efendim.

Buyurun.

Ayın 1'inden itibaren, önümüzdeki pazartesi gününden itibaren bu işçiler sokaktadır.

Bakın, 2 000'e yakın işçidir; aileleriyle birlikte, bu, en azından 10 000-15 000 insan eder; bunları sokağa dökmek sosyal devlet anlayışıyla bağdaşır mı? Hem özelleştirme adı altında yağma yapıyorsunuz; bu, özelleştirme modeli falan değil, al gülüm ver gülüm modelinden başka bir şey değildir. Sayın Bakanım -burada, zannediyorum, biraz sonra, gelecek, açıklama yapacak- lütfen bu konuyu bir kez daha tezekkür edin. Böyle özelleştirme olmaz, bu özelleştirme kararınızı yeniden gözden geçiriniz, bundan geri adım atınız. Eğer gerçek anlamda bir özelleştirme yapacaksanız, bu insanları, burada çalışan işçileri de düşünmek zorundasınız. Eğer bunu bedava veriyorsanız, verin buradaki işçilere, çalıştırsınlar. Mademki, paraya ihtiyacınız yok, bedava veriyorsunuz, işçiler çalıştırsınlar; hem bu insanlar aç kalmasınlar, bir işleri olsun hem de ekonomi bundan fayda sağlasın.

O bakımdan, Sayın Hükümetten ve özellikle özelleştirmeden sorumlu Sayın Devlet Bakanımızdan, bu hususu yeniden gözden geçirmesini, ekonominin geçmişten kalma böylesine iki dinamiğine sahip çıkmasını ve aynı zamanda, orada çalışan işçilere de, emekçilere de sahip çıkmasını istirham ediyorum ve Fazilet Partisi Grubu olarak da, bu işin takipçisi olacağımızı bilmenizi istiyoruz.

Saygılar sunuyorum efendim. (FP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Şahin.

Gündemdışı konuşmaya cevap vermek üzere, Devlet Bakanı Sayın Yüksel Yalova; buyurun.

Sayın milletvekilleri, hukukun, yaklaşık ikibinbeşyüz yıldan bu yana geçerli bir ilkesi vardır "yargılamadan önce, karşı tarafı dinle" denilir bu ilkede. Değerli arkadaşım, yargılamadan önce, karşı tarafı, yani bizi dinleseydi, lütfedip o konuda kendisine bilgi sunmamıza izin verseydi, biraz önce dinlediğim konuşmadaki yanlışlıklara düşmezdi. "Yağma" tabiri "al gülüm ver gülüm" tabiri, benim yanıtlayacağım tabirler değil; ama "böyle özelleştirme olmaz" yargısını yanıtlamak zorundayım.

İzin verirseniz, ben, önce Sümer Holdingle ilgili göstergeleri dikkatlerinize sunmak istiyorum. 11.9.1987 tarihinde, Holding, Bakanlar Kurulu kararıyla kapsama alınmıştır. Kapsama alınma tarihi itibariyle, işçi ve memur toplam personel sayısı 39 136'dır; bugün itibariyle, toplam personel 11 099 kişiden ibarettir.

Kapsama alınma tarihinden bugüne kadar 14 adet işletmenin özelleştirilmesi gerçekleşmiştir. Bu özelleştirmelere muhatap işçi sayısı toplam 4 456 kişidir. 3 adet işletmesi tasfiye edilmiştir. Yine, kamu kurum ve kuruluşlarının ihtiyacına binaen 1 adet şirket Sanayi Bakanlığına devredilmiş, 7 adet işletme de, 2'si Türkiye Büyük Millet Meclisine -Yıldız ve Hereke- 2'si Sanayi Bakanlığına -Isparta Halı ve Pertek Sümer Halı kapsamında- 2'si Tekel Genel Müdürlüğüne -Taşköprü, Gemlik- 1 tanesi de TÜBİTAK'a -Bursa SAGEM araştırma-geliştirme- olmak üzere devredilmiştir. Bu işlemler sırasında toplam 811 işçi devredilmiştir. 1 019 memur, 4046 sayılı Kanunun 22 nci maddesi gereği diğer kamu kurum ve kuruluşlarına devredilmiştir.

Holdingin kapsama alınmasından bu yana, sermayesi, ihtiyaçları doğrultusunda çeşitli tarihlerde artırılmıştır. Bugünkü sermaye tutarı 150 trilyon liradır. Bugüne kadar Özelleştirme İdaresinden aktarılan para tutarı 110 trilyondur. Sadece yılbaşından ekim ayı sonuna kadar aktarılan para yaklaşık 43 trilyon liradır. Aktarılan bu tutarların, aktarıldıkları tarihler itibariyle geçerli döviz kuru üzerinden karşılığına baktığımızda, sayın milletvekilleri, 1,4 milyar ABD Dolarıdır ki, bugünkü kurla tarif edersek 675 trilyon liraya gelmektedir.

Ben, önce, Bakırköy'le ilgili size bilgi sunmak istiyorum. Bakırköy'ün üretim durumuna baktığımızda, 1997 yılında 999 907 adet, 1998'de 767 083 adet, ama, Ağustos 1999 sonu itibariyle 369 367 adet... Neredeyse yüzde 50 inmiş. Beykoz, sırasıyla, 861 000, 494 000 ve bugün Ağustos 1999 itibariyle üçüncü yılın sonunda 160 094 adede inmiş.

Burada, Sayın Mehmet Ali Şahin arkadaşımın, aslında, bize sorması gereken bir diğer işletme devri de vardı; o da Kayseri'dir. İzin verirseniz, onunla ilgili de size bilgi sunacağım biraz sonra.

Sayın milletvekilleri, satış durumuna baktığımızda... Bakırköy İşletmesi 1997 yılı 1 790 857 000 000, 1998'de 6 209 383 000 000, 1999 yılı ağustos ayı itibariyle 697 246 000 000; yani, yaklaşık, hemen hemen onda 1'e düşme var.

Beykoz İşletmesi 5 713 362 000 000, 1998 yılı 13 658 731 000 000, 1999 yılı ağustos sonu 906 216 000 000; yani, onbirde 1'e inmiş satış durumu.

Bakırköy ve Beykoz'la ilgili iki üniversitenin seçilmesinde de hangi kriterleri önümüzde bulduğumuzu ve neye göre karar verdiğimizi de arz etmek isterim.

Mehmet Ali Şahin arkadaşımın dediği gibi, eskiden, oradaki üretimimizi askeriye alırmış, jandarmamız alırmış, emniyetimiz alırmış; ama, son yıllarda, onlar da, kendi kurum yaklaşımı itibariyle, haklı olarak, İhale Kanunuyla bu ihtiyaçlarını karşılamaya başladıktan sonra, tek ve büyük müşterimiz olan bu kurumlar da devreden çıkınca, ne yazık ki, biz, serbest piyasa ekonomisi kuralları çerçevesinde piyasaya mal satmak durumunda kalmışız.

Üretilen mallar, söylediğiniz gibidir. O konuyla ilgili olarak, şimdi, size bir rakam vereyim. Yıl sonuna kadar siparişimiz var. Aldığımız siparişlerin toplamı 43 trilyon lira. Buna mukabil, bu rakam, 1998 yılı için 59 trilyon imiş, o da düşmüş. 43 trilyon liralık sipariş olmasına rağmen, sadece işçi ücreti olarak yıl sonuna kadar ödenmesi gereken 55 trilyon lira. Buna, memur ücreti olan 8 trilyon TL'yi daha eklerseniz, toplam 63 trilyon lira personel gideri ödeyeceksiniz; aldığınız sipariş toplamı 43 trilyon. Bu durumda, diğer hiçbir gideri, hammaddeyi, enerjiyi, yardımcı malzemeyi, üretim yapabilmek için gerekli olan daha ne varsa, hiçbirini dikkate almadığınız takdirde dahi 20 trilyon açığınız var.

Beykoz için, İstanbul Teknik Üniversitesinin yanı sıra Boğaziçi Üniversitemiz de talepte bulunmuştu. Boğaziçi Üniversitemiz, hakikaten, 300 küsur dönüme sıkışmış üniversitemizdir, yer durumunun mutlaka düşünülmesi gerekir.

Ben, şimdi size, Galatasaray Üniversitesi ile İstanbul Teknik Üniversitesi buralarda ne yapmayı önermiş, onu arz edeyim: İstanbul Teknik Üniversitesi, hazırlamış olduğu raporda, yüksek lisans ve doktora eğitimi ile bilimsel ve teknoljik üst düzey araştırma faaliyetlerini entegre ederek oluşturacağı yeni organizasyonda, Beykoz Kampusunda, Geniş Tabanlı Yüksek Düzey Sayısal Hesaplama ve Bilgi İşlem Ulusal Merkezi, Bilişim Enstitüsü, Moleküler Biyoloji ve Genetik Mühendisliği Araştırma Enstitüsü, Deniz Araştırmaları Merkezi, Gıda Kalite Kontrolü ve Teknolojisi Geliştirme Merkezi, Mekatronik Araştırma Enstitüsü, Titreşim ve Akustik Araştırmalar Merkezi, Yapım Yönetimi ve Teknolojileri Merkezi, İnsan Kaynakları Geliştirme ve Araştırma Merkezi, Malzeme Karakterizasyon Merkezi, Polimer Bilim ve Teknoloji Enstitüsü, Uzay Teknolojileri ve Uzaktan Algılama Merkezi, GSP Araştırmaları Merkezi ünitelerinin yer alması öngörülmüştür. Biraz daha ar-ge çalışmalarıyla ilgili projeleri var.

Bunun yanı sıra, Galatasaray Üniversitesi de, sanıldığı gibi özel üniversite değildir. 1999 Malî Yılı Bütçe Kanununun 64 üncü maddesi çerçevesinde belirlenecek bedel üzerinden, holdingin vergi borçlarına mahsuben, Maliye Bakanlığına, Galatasaray Üniversitesine devretmişiz. Galatasaray Üniversitesi de, katma bütçeye tabi...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN – Buyurun efendim.

DEVLET BAKANI YÜKSEL YALOVA (Devamla) – Teşekkür ederim.

...kamu tüzelkişiliğine sahip bir üniversitemizdir. Türkiye Cumhuriyeti hükümeti ile Fransa Cumhuriyeti hükümeti arasında 14.4.1992 tarihinde imzalanan uluslararası anlaşmayla Galatasaray Eğitim ve Öğretim Kurumunun oluşturulduğu, bilahara çıkarılan 1.6.1994 tarih 3933 sayılı Kanunla devlet üniversitesine dönüştürüldüğü ifade edilmiştir.

Buradan bir kez daha ifade ediyorum. 1 Kasım tarihli karar, hukukî bir lazimedir. Pazartesi, salı ve devamında işçilerle, işçi temsilcileri ile kurum yöneticileri arasında, işçilerimizin holdinge bağlı diğer işyerlerine gidip gitmeyecekleri meselesini, razı olup olmayacakları meselesini müzakere edecekler; arz ettiğim gibi, bir kısmını üniversitelere vereceğiz, kamu kuruluşlarına yerleştireceğiz; emeklilik hakkını alanların -zaten kendi talepleriyle aldılar- paraları ödenecek; eğer "başka türlü hiçbir çözüme yanaşmayız; bu iki müessese böylece kalsın, devletin alacağı 100 trilyonları geçsin; Özelleştirme, bize, her sene 50 trilyon daha para versin, bizim durumumuz burada böyle sürsün; burası para kazanmasa bile, her sene 30-40 trilyon zarar etmeye devam etsin" derlerse, işte, o zaman işçiler hakkında işten çıkarma kararını vermek durumunda kalacağız. Durum bundan ibarettir.

Ben, Mehmet Ali Şahin arkadaşıma bir kez daha teşekkür ediyorum. Sayın Başkanıma da hoşgörüsü nedeniyle şükranlarımı arz ediyorum. Zaten, bu Özelleştirme Yüksek Kurulu kararı verilir verilmez, konuyla ilgili elimde bulunan dosyanın benzerinin her bir sayın milletvekilimize takdimi konusunda Özelleştirmeye talimatımı vermiştim. Sanıyorum, birkaç gün içerisinde, elinizde bu rakamların birkaç yıllık mukayeseli bir şekilde bulunmasını arzuladığım için, takdim edeceğim.

Dediğim gibi, Kayseri'de de hiçbir sorunumuz yok. 150 civarını Kayseri Üniversitesi alacak. Kayseri'de ticaret odasından sanayi odasına, esnaf odalarına kadar herkes teşekkür etmektedir. İşçi sendikasının da söylediğim formül nedeniyle 403 işçisi yerleştirildiği için, orada da bir problem yoktur. Yüce Heyetiniz tarafından konuyla ilgili eğer yanıtlamamı emredeceğiniz husus olursa, onları da ayrıca yanıtlamaya hazırım.

Hepinize saygılarımı sunuyorum. (Alkışlar)

MEHMET ALİ ŞAHİN (İstanbul) – Sayın Başkan...

BAŞKAN – Buyurun efendim.

MEHMET ALİ ŞAHİN (İstanbul) – Sayın Başkanım, kamuoyunun doğru bilgilendirilmesi açısından iki cümle kullanmak istiyorum.

BAŞKAN – Buyurun efendim, dinliyorum.

MEHMET ALİ ŞAHİN (İstanbul) – Her iki fabrika da, zarar etmemiş, zarar ettirilmiştir. Bu yapılan özelleştirme, diğer bölgelerde yapılan özelleştirmeye benzememektedir. Diğer yerlerde devir yapılıyor -Sayın Bakan da öyle söyledi- burada fabrika kapatılıyor. Diğer özelleştirmelerle farkını belirtmek için söyledim ve üstelik Sümer Holdingin tüm Türkiye'deki vergi borçlarını bu iki fabrikaya ödetmek gibi bir durum demin ortaya çıktı. Bu iki fabrika da, eğer özel gayret gösterilmezse, kâr edecek fabrikadır.

Teşekkür ederim.

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum efendim.

Gündemdışı üçüncü söz, GAP'ın Karadeniz limanlarına bağlanması konusunda söz isteyen Rize Milletvekili Sayın Ahmet Kabil'e aittir.

Buyurun Sayın Kabil. (ANAP sıralarından alkışlar)

Sayın milletvekilleri, 19 hidroelektrik santralı, 22 barajıyla Dicle ve Fırat'ın yılda 50 milyar metreküp suyuna dizgin vuran GAP, dünyanın en büyük 10 projesinden biridir. Türkiye için büyük önemi olan bu dev proje, 1990'lardan sonra yapılan master planları doğrultusunda tarım, enerji ve altyapı sektörlerine gerekli kaynak aktarılamadığından her yıl için tespit edilen hedefler tutturulamamıştır.

55 inci hükümet döneminde başlatılan yatırım hamlesi kapsamında GAP master planı yeniden revize edilmiş, 2070 yılında bitirilmesi yerine 2010 yılında bitirilecek şekilde aksiyon planları hazırlanmış ve her yıl için (1999 fiyatlarıyla) 787 trilyon ayrılması Bakanlar Kurulunca kabul edilmiştir. Ancak, tamamen siyasî ve hayalî, uydurma gerekçelerle 55 inci hükümet, başarıyı kıskanan bazı partilerce düşürülmüş, siyasî istikrarsızlık başlamış, bütçe dengeleri bozulmuş, hem bu dev projenin hem de Türkiye'nin önü kesilmiştir; ama, inanıyorum ki, 57 nci hükümet bu projeye duyarlık gösterecek, bozulan dengeleri tekrar sağlayacaktır.

Benim, bugün, ısrarla üzerinde durmak istediğim husus, bu dev projeyle üretilecek ürünlerin pazarlanmasını sağlayacak demiryolu, karayolu ve ihracat limanlarının bir bütün olarak projelendirilmesi gereğidir.

1,7 milyar dekar arazinin sulanmasıyla yılda elde edilecek 23 milyon ton bitkisel ürüne ilaveten (1997 yılı fiyatlarıyla) hayvansal ürün, orman ürünleri, su ürünleri ve diğer bitki türlerinden elde edilecek gelir, yılda yaklaşık 663 trilyon liradır. Bütün bu ürünlerin pazarlanmasını sağlamak, en az bu proje kadar önemlidir.

Avrupa ülkeleri, tarım ürünleri ihtiyaçlarını, kalitesiz de olsa, pahalı da olsa, özel kriterlerine -yani, inanç birliğine- göre kendi aralarında tedarik edeceklerdir. Kuzey Afrika ülkeleri de onların pazar alanı içerisindedir. Dolayısıyla, GAP için, hatta, Türkiye için en önemli pazar, Karadeniz ülkeleri; yani, Rusya, Ukrayna, Moldavya, Romanya, Azerbaycan, Gürcistan ve diğer Türk cumhuriyetlerinde 600 milyon insanın yaşadığı bölgelerdir.

Bu nedenle, geç kalmadan, GAP bölgesini Karadenizin on limanına bağlayacak Diyarbakır-Erzurum-Rize ve Trabzon-Batum bağlantılı demiryolu etüt çalışmaları başlatılmalı, mevcut karayolu iyileştirilmeli, hatta, duble yola çevrilmelidir. Bugün için acil olan, bu projeyi beklemeden Hopa Limanını Gürcistan'a bağlayacak 25 kilometrelik yolun yapılmasıdır.

Karadeniz limanları GAP'a uzak değildir. Diyarbakır-Mersin 595 kilometre, Diyarbakır-Rize ise 538 kilometredir. Rize-Erzurum yolu 214 kilometredir. Bu yolların yapılmasıyla, Doğu, Güneydoğu ve Karadeniz Bölgelerinin ticaretinin gelişmesi ve ekonomik olarak birlikte kalkınmalarının yanında, birbirlerine ilgisiz kalmış bu bölgelerin Türkiye'deki diğer bütün bölgelerle kültürel farklılıkları da son bulacaktır; bölgeler arasında arzu edilen işbirliği sağlanacak ve her alanda dengeler korunacaktır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN – Toparlayın lütfen.

AHMET KABİL (Devamla) – Ayrıca, yollar yapıldığında, sabah saat 07.00'de Erzurum'dan hareket eden bir Erzurumlu, saat 09.30'da, yeşillikleriyle, akarsularıyla, deniziyle Türkiye'nin turizm cenneti olan Rize'de olacak ve aynı gün, akşam, tekrar evine dönme imkânı olacaktır. Yani, Doğu Karadenizi Anadolu'nun hizmetine açmış olacağız.

Netice olarak, GAP'ın yüzde 8'i ile yüzde 10'u maliyetinde yapılacak bu yollar GAP'ın garantisi ve sigortası olacak. Anadolu'yu limanlara, Türk cumhuriyetlerine ve dünyaya açacaktır. Yapılmadığı takdirde, GAP gibi dev bir projenin bütün güçlüklerini yenerek en iyi bir şekilde, örnek bir mühendislik çalışmasıyla bu hale getiren Türk insanının, emekleri iyi değerlendirilmemiş olacak, emeğine, becerisine yazık olacak diyorum.

Yüce Heyetinizi ve dinleyen herkesi saygıyla selamlıyorum. (ANAP, DSP, FP ve DYP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Kabil.

Değerli milletvekilleri, Başkanlığın Genel Kurula diğer sunuşları vardır.

Komisyondan istifa önergesi vardır; okutuyorum:

27.10.1999

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Bilgilerinize arz ederim.

Saygılarımla.

Necdet Saruhan

İstanbul

BAŞKAN – Bilgilerinize sunulmuştur.

Gündemin "Seçim" kısmına geçiyoruz.

Anayasa Komisyonunda boş bulunan ve Demokratik Sol Parti Grubuna düşen bir üyelik için, Ankara Milletvekili Sayın Tayfun İçli'nin aday gösterildiğine dair bir tezkere vardır; okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Demokratik Sol Parti Grubunun Anayasa Komisyonundaki boşalan üyeliği için Ankara Milletvekili Tayfun İçli görevlendirilmiştir.

Gereğini bilgilerinize arz ederiz.

Saygılarımızla.

Aydın Tümen M. Emrehan Halıcı

Ankara Konya

Grup Başkanvekili Grup Başkanvekili

BAŞKAN – Oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Sayın milletvekilleri, alınan karar gereğince, sözlü soruları görüşmüyor ve gündemin "Kanun Tasarı ve Teklifleriyle Komisyonlardan Gelen Diğer İşler" kısmına geçiyoruz.

Bursa Milletvekilleri Ali Rahmi Beyreli ile Hayati Korkmaz'ın, Türkiye Akreditasyon Konseyi Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Teklifi ve Plan ve Bütçe ve Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonları raporlarının görüşmelerine kaldığımız yerden devam ediyoruz.

BAŞKAN – Komisyon?.. Burada.

Hükümet?.. Burada.

Geçen birleşimde teklifin 16 ncı maddesi kabul edilmişti.

Şimdi, 17 nci maddeyi okutuyorum:

Sistem Akreditasyon Başkanlığı

MADDE 17. – Sistem Akreditasyon Başkanlığının görevleri şunlardır :

a) Her türlü sistem belgelendirme kuruluşlarının akreditasyonu için teknik ve bilirkişi komiteleri oluşturmak,

c) Akredite edilen kuruluşları izlemek ve kontrol etmek,

d) Gerektiğinde akreditasyonun geçici veya devamlı olarak iptali için Yönetim Kuruluna teklifte bulunmak,

BAŞKAN – 17 nci madde üzerinde, Fazilet Partisi Grubu adına, Kütahya Milletvekili Sayın Ahmet Derin?.. Yok.

Doğru Yol Partisi Grubu adına, Hatay Milletvekili Sayın Mehmet Dönen?..

SAFFET ARIKAN BEDÜK (Ankara) – Geri alıyoruz efendim.

BAŞKAN – Gruplar adına başka söz talebi yok.

Şahısları adına, Fazilet Partisi Tokat Milletvekili Sayın Bekir Sobacı; buyurun efendim.

Süreniz 5 dakikadır.

BAŞKAN – Hayır efendim, iki ayrı madde hakkındaki konuşmayı birlikte yapmanız mümkün değil.

Buyurun.

BEKİR SOBACI (Tokat) – Teşekkür ederim.

Sayın Başkan, değerli arkadaşlar; hepinizi saygıyla selamlıyorum. Bugün sonuna yaklaştığımız akreditasyonla ilgili, TÜRKAK'ın kuruluşuyla ilgili kanun teklifinin 17 nci maddesi üzerinde şahsî görüşlerimi arz etmek üzere huzurlarınızdayım.

Aslında, akreditasyon, bugün, uluslararası camiada da, insan haklarıyla alakalı bir hususu da içermektedir. Gelişmiş ülkelerdeki tüketici haklarının korunmasıyla ilgili düzenlemeler, maalesef, ülkemizde çok geç başlamıştır. Tüketici hakkı da, mutlaka, bir insan hakkıdır. İşte, bu noktadan, 4 ana başkanlığın kurulmasını içeren bu kanun teklifinde "Sistem Akreditasyon Başkanlığı" başlığı altında, ülkemizde mevcut üretim sistemleri, hizmet sektöründeki sistemler ve sistem ana başlığı altında toplanabilecek hususların akreditasyonu düzenleniyor.

Değerli arkadaşlar, sistemler, sadece bireyi ve örgütleri ya da ekonomik ve sosyal amaçlı kuruluşları değil, bugün, toplumları ve devletleri de ilgilendiren bir mefhumdur. Bu noktada, gönlümüz şunu arzu eder ki, bugünkü aktüel tartışmaların içerisindeki ülkemizde, hepimizin şikâyetçi olduğu sistemdeki sapmaların ana ruhundan meydana gelmiş olan uzaklaşmaların ve saptırmaların bir an önce düzeltilerek, önce, Türkiye'deki mevcut sistemin akredite edilmesi gerektiğine inanıyorum.

Şimdi, ülkemizde son yapılan üniversite imtihanlarında milyonlarca ailenin gözyaşına boğulduğu bir ÖSYM sistemini kuran YÖK'ün, bu mağduriyetler karşısında mahkemeye çıktığında -keşke diyorum- işte, eğer, YÖK ve sistemi, akredite edilen bir sistem olsaydı, bugün bu gözyaşlarını bu ülke yaşamayacaktı. İşte, bu noktadan önce, bireyin korunması anlamında bu ana anlayışı merkeze oturtarak, hem üreticiler karşısında tüketici konumunda olan bireylerin korunması hem de ülkelerde ve yeryüzünde insanlık camiasındaki sistemlerin mağduru olan insanlığın korunması açısından da, sistem akreditasyonunu çok geniş anlamak mecburiyetindeyiz değerli arkadaşlar.

BAŞKAN – Sayın Sobacı, 1 dakika süreniz var.

Hepinizi saygıyla selamlıyorum. (FP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Sobacı.

Madde üzerinde başka söz talebi yok.

17 nci maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmiştir.

18 inci maddeyi okutuyorum:

Personel Akreditasyon Başkanlığı

MADDE 18. – Personel Akreditasyon Başkanlığının görevleri şunlardır :

a) Her türlü personel belgelendirme kuruluşlarının akreditasyonu için teknik ve bilirkişi komiteleri oluşturmak,

b) Akreditasyon başvurularının sonuçlandırılması için teknik incelemeyi yapmak veya yaptırmak ve onay için Yönetim Kuruluna sunmak,

c) Akredite edilen kuruluşları izlemek ve kontrol etmek,

e) Konularıyla ilgili olarak Genel Sekreterce verilecek diğer görevleri yapmak.

BAŞKAN – 18 inci madde üzerinde, Fazilet Partisi Grubu adına, Sakarya Milletvekili Sayın Cevat Ayhan.

Buyurun Sayın Ayhan.

FP GRUBU ADINA CEVAT AYHAN (Sakarya) – Muhterem Başkan, muhterem üyeler; epey bir süredir gündemde bulunan millî akreditasyon kanun teklifini görüşüyoruz.

Akreditasyon, tabiî, geneli ve maddeleri üzerinde de ifade edildiği gibi, Türkiye'de, sınaî mamullerle ilgili, hizmetlerle ilgili, personelle ilgili akreditasyon hizmetlerinde, standart ve sertifika verme hizmetlerinde çalışacak olanların akredite edilmesidir; bu merkezin yapacağı görev budur.

Tabiî, bir ülkenin ihracatının önündeki tıkanıklıkları açmak hükümetlerin görevidir, meslek odalarının görevidir ve meslek camiasının da görevidir. İhracat olmazsa, ülke zenginleşemez, ülke fakirleşir. Yani, bu konularla ilgili -bilhassa, Dış Ticaret Müsteşarlıığını kastediyorum- tıkanık noktaların süratle açılması ve bizim imalatçımızın hizmet veya mal imalatçımızın, üreticimizin dış pazarlarda rekabet edebilecek şartlara gerek maliyet bakımından gerek kalite bakımından ve standartlar bakımından hazırlanması çok mühim bir görevdir. Bunu yapamadığımız takdirde, Anadolu'daki KOBİ'ler dediğimiz ortaboy işletmelerin, bu engelleri aşması genellikle zor olmakta ve bunlar da dış dünyaya açılamamaktadır.

Ben, bu maddeyle ilgili, Personel Akreditasyon Başkanlığıyla ilgili ifade etmek istediğim hususları arz ettim. Kanunun hayırlı olmasını diler, hepinizi hürmetle selamlarım. (Alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Ayhan.

Doğru Yol Partisi Grubu adına, Sayın Mehmet Dönen?..Vazgeçiyor.

Şahsı adına, Sayın Bekir Sobacı; buyurun.

BEKİR SOBACI (Tokat) – Sayın Başkan, değerli arkadaşlar; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Personel Akreditasyon Başkanlığı adı altındaki düzenlemede, zannediyorum ki, ana amaç, ülkemiz insan kaynaklarının kalite ve seviyesinin yükseltilmesi amacını da taşımaktadır. Bugün, yeryüzündeki ülkelerin, toplumların gelişmişlik düzeyinde en önemli paritelerden biri, insan kaynaklarındaki mukayesede ortaya çıkmaktadır ve şüphesiz, insan kaynağı dediğimizde, hem yönetimin hem sistemlerin hem de üretimin kalitesinin yükseltilmesinde de en önemli unsur oluyor. İnsan kaynağı kalitesi yüksek olan ülkelerin teknoloji seviyeleri de yüksek ve üretimlerindeki sıfır hatalar da bugün insan kaynaklarındaki kaliteyle ilişkilidir.

Bugün, sadece özel sektörü ilgilendiren bir konu değil dedim; evet, aslında bu bir fırsattır; yani, ülkemizde, bu kanunu çıkardıktan sonra, gelin, hep beraber, kamu görevlisi olarak atayacağımız insanların da bu açıdan akredite edilmiş, seviyesi tanınmış ve belgelenmiş, tescil edilmiş bürokratlardan ve teknokratlardan tercih edilmesinin düzenlemelerini de beraber getirelim. Şu Mecliste, kahir ekseriyetle, belki, partileri iktidar olmuş milletvekilleri olarak şu anda buradayız.

Onbinlerce insanı tayin etseniz, (A) şahsını alıp, kendi partili bürokratınızı getirseniz, Türkiye'de neyi çözmüş olursunuz? Benim şahsî kanaatim şudur ki, bunlar hiçbir şeyi çözmüyor. Eğer, sistem karmakarışıksa; sistem, başarıyla başarısızı ayırt etmiyorsa, kötü çalışan bir sistemde, en iyi teknokratı da getirseniz, bunun yararlı sonuçlarını elde edemiyorsunuz.

Bu açıdan bakıldığında, personel akreditasyonunda, belki önümüzdeki dönemde, Avrupa Birliği üyeliği gerçekleştikten sonra, uluslararası camiada da bazı sıkıntıların ortaya çıkacağına inanıyorum.

Türkiye'de, askerî bürokrasi olsun sivil bürokrasi olsun, şu bir gerçektir: Bazı insanlar, kendinden sonraki birtakım -akrabalık ilişkileri dahil- insanları referans olarak, onların referansı olarak, o insanların hizmette yer almasını sağlıyorlar; bu bir gerçektir. Türkiye'de -biraz da esprili bir anlayışla yaklaşırsanız memnun olacağım- bir "Mülkiyeliler" hegemonyası olduğunu da biliyoruz. İşte bunları, aslında Türkiye'de nelerin nasıl cereyan ettiğini, nasıl birtakım korumalarla nerelere geldiğini ifade etmesi açısından da, ben önemsiyorum.

Bu bakımdan, burada çıkaracağımız, bu kanundan sonra yapacağımız personel rejimindeki düzenlemelerle, gelin, bağımsız, objektif kuruluşlar tarafından akredite edilmiş, belgelendirilmiş, seviyesi tespit edilmiş kaliteli insanları kamuda görevlendirme yolunu açalım; partizanlıktan da bürokrasimizi kurtarırsak, eminim ki, Türkiye, daha ideal bir noktaya, daha ideal ve çağdaş bir kritere yaklaşmış olacaktır diyorum.

Şimdi, bugün, çok talihsiz sonuçları yaşıyor bireyler; fakülteyi bitiriyor, avukat oluyor; ama, barosu avukatlık hakkını vermiyor. Fakülteyi bitirmiş, avukatlık stajını yapmış insanları, o baro, hangi yetkiyi kullanarak meslekten men ediyor?! İnşallah, işte bu düzenlemeler ve daha sonraki düzenlemelerle, bu konuda ideolojik yaptırımlar, ideolojik baskılarla insanları seçici davranan, başarılı ile başarısızı ayırt etmeyen yaklaşımların da sona erdirileceğine inanıyorum.

Önemli bir kanun teklifini sonuçlandırıyoruz, hayırlı olmasını temenni ediyorum.

Saygılar sunuyorum. (FP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Sobacı.

Madde üzerinde başka söz talebi?.. Yok.

19 uncu maddeyi okutuyorum:

Şikâyet ve itirazları değerlendirme, danışma ve yardımcı hizmet birimleri

MADDE 19. — Kurumun danışma ve yardımcı hizmetleri, Hukuk Müşavirliği, Uluslararası İlişkiler, Eğitim ve Tanıtım, Bilgi İşlem, Personel ve İdarî Malî İşler Müdürlüklerince yürütülür.

Şikâyet ve itirazları değerlendirme amacıyla Genel Sekretere bağlı bir kurul oluşturulur.

Danışma ve Yardımcı Hizmet Birimleri Genel Sekretere bağlı olarak çalışır.

BAŞKAN – Madde üzerinde, Fazilet Partisi Grubu adına Ankara Milletvekili Sayın Oya Akgönenç?.. Yok.

Doğru Yol Partisi Grubu adına Hatay Milletvekili Sayın Mehmet Dönen?.. Yok.

Madde üzerinde başka söz talebi?.. Yok.

Maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmiştir.

20 nci maddeyi okutuyorum:

Personel ve nitelikleri

MADDE 20. —Kurum personeli hizmet akdi ile çalıştırılır. Kurumda bir göreve atananlar istekleri halinde Emekli Sandığı ile ilişkilendirilir.

Personelde aranacak özel nitelikler yönetmelikle belirlenir.

Emeklilik açısından Genel Sekreter, Müsteşar Yardımcısı, Genel Sekreter Yardımcıları ile Ana Hizmet Birim Başkanları Genel Müdür ile aynı seviyede kabul edilir. Diğer personelin durumu çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

BAŞKAN – Madde üzerinde, Fazilet Partisi Grubu adına, Sayın Oya Akgönenç?.. Yok.

Doğru Yol Partisi Grubu adına, Sayın Mehmet Dönen?.. Yok.

Madde üzerinde başka söz talebi?.. Yok.

Maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler.. Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

21 inci maddeyi okutuyorum:

Kurumun gelirleri

MADDE 21. —Kurumun gelirleri şunlardır:

a) Akredite edilmiş kuruluşların, yıl içinde akreditasyon kapsamındaki faaliyetleri karşılığı elde ettikleri brüt gelirlerinin % 1’i,

b)Yapılan hizmetler karşılığı alınacak ücretler,

c) Genel bütçeden yapılacak yardımlar,

d) Her türlü yardım ve bağışlar,

e) Kuruma ait taşınmazların gelirleri,

f) Yukarıda sayılan gelirlerin nemalandırılması suretiyle elde edilecek gelirler.

Türk Akreditasyon Kurumunun gelir-gider fazlası Kurumun bir sonraki yıl bütçesine aktarılır.

BAŞKAN – Madde üzerinde, Fazilet Partisi Grubu adına, Erzurum Milletvekili Sayın Aslan Polat; buyurun efendim.

FP GRUBU ADINA ASLAN POLAT (Erzurum) – Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; 123 sıra sayılı Türkiye Akreditasyon Konseyi Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Teklifinin 21 inci maddesi üzerinde Fazilet Partisi Grubu adına söz almış bulunuyorum; hepinizi saygıyla selamlarım.

Kanun teklifinin 21 inci maddesi, kurum gelirlerini şöyle sıralamaktadır:

b)Yapılan hizmetler karşılığı alınacak ücretler,

c) Genel bütçeden yapılacak yardımlar,

d) Her türlü yardım ve bağışlar,

e) Kuruma ait taşınmazların gelirleri,

f) Yukarıda sayılan gelirlerin nemalandırılması suretiyle elde edilebilecek gelirler.

Türk Akreditasyon Kurumu gelir-gider fazlası kurumun bir sonraki yıl bütçesine aktarılır" şeklindedir.

Yine, kanun teklifi Plan ve Bütçe Komisyonunda görüşülürken, yüzde 1 payın, devletin vergi gelirlerinde azalmaya neden olacağı, yıl sonunda oluşacak gelir fazlasının bir sonraki konsey bütçesine aktarılması yerine, millî bütçeye aktarılması veya hiç olmazsa, kurumun gelir-gider fazlasının, tahsilatının yüzde 30'unu aşan kısmının genel bütçeye veya Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonuna aktarılması yönündeki, muhalefet partili arkadaşların görüşleri genel kabul görmeyerek "Türk Akreditasyon Kurumunun gelir-gider fazlası kurumun bir sonraki yıl bütçesine aktarılır" şeklinde kesinleşti.

Bizler, bu çeşit kurumlarda bütçe fazlaları biraz da çok lüzumlu olmayan kalemlere harcanırken, 2000 yılı bütçesinde gayri safî millî hâsıla oranı olarak yüzde 15 açık vermesi beklenen ve yüzde 100 faizlerle borçlanan bütçe açıklarına daha reel bir katkı sağlamak için ısrarlı olmuştuk. Yine de aynı fikirde olduğumuzu belirtmek isteriz.

Yine, Plan ve Bütçe Komisyonunda, akredite edilmiş kuruluşların yıl içinde akreditasyon kapsamındaki faaliyetleri karşılığı elde ettikleri brüt gelirlerinin yüzde 1'inin, azamî 60 kişiyi çalıştıracak bir kurum gelirleri için yeterli olacağından bahisle Sanayi ve Ticaret Komisyonundan geçen metin içerisinde yer alan "aidat gelirleri ile millî piyango, spor-toto, spor-loto ve at yarışları gelirleri ile devletçe düzenlenen diğer şans oyunları gelirlerinin yüzde 0,1'i" şeklindeki ibare kaldırılmış; fakat, genel bütçeden yapılacak yardımlar aynen muhafaza edilmiştir.

Bu noktada özellikle dikkati çekmek istediğimiz konu şudur: Bu kanun maddesinin gerekçesinde "esas olan, konseyin faaliyetlerini kendi gelirleriyle yürütmesidir; ancak, özellikle kuruluş aşamasında ve kuruluşunu takip eden birkaç yıl içerisinde devlet bütçesinden konulacak yardımlara ihtiyaç olacağı düşünülmektedir" denilmektedir.

Onun için, hükümete açıkça söylüyoruz, hesabınızı doğru yapın, dengeleri gerçekçi olarak yapıp Meclisin önüne öyle gelin; hatalı olarak yapılan hesap sonucu ya bu kurumlar gerekli meblağı bulamadıkları için gerçek hizmetlerini göremiyorlar veya bol keseden aktarılan ödeneklerle israf içerisinde faaliyetlerini sürdürüyorlar.

Malî konulara vurgu yapılan standartlar Kalite ve Akreditasyon Millî Konseyi Avrupa Birliği tarafından hazırlanan ve akreditasyon kuruluşlarının uyması gereken şartları belirleyen Pr Bn 45010 standart şartları içinde de önemle vurgulanmıştır. Bu şartlar şunlardır:

"l.- Tarafsız olması,

2.- Akreditasyonun kabulünden, yenilenmesinden, uzatılmasından, askıya alınmasından ve reddinden sorumlu olması,

3.- Özel veya kamu kuruluşu olarak yasal bir dayanağa sahip olması,

4.- Akreditasyon kararını alan kişinin değerlendirme yapan kişiden farklı olmasının sağlanması,

6.- Akreditasyon faaliyetleriyle diğer faaliyetleri birbirinden ayrı tutacak politikalara sahip olması,

7.- Akreditasyon kararını etkileyebilecek her türlü ticarî, finansal ve diğer baskılardan bağımsız olması,

8.- Akredite ettiği kuruluşlar tarafından verilen hizmetleri dolaylı ya da dolaysız olarak vermesidir" şeklinde çok önemli görevler verilmiştir.

Şimdi, bu kadar önemli görevler üstlenecek bir kuruluşun, kalite konusunda güven verecek bir kuruluşun, öncelikle kendi bütçesinin hesabında bir gerçekçilik tutturması gerekir. Bunun için biz, Komisyonda da burada da, bu hizmetleri yaparken, devlet bütçesinden ziyade kendi gelirleriyle faaliyetlerini yürütmesini ve bu gibi kuruluşlara, bilhassa bütçenin bu kadar fazla açık verdiği günlerde, kaynak aktarmayı sıfıra indirmesini, bu iş aslî vazifesi olan hükümete öncelikle tavsiye ederiz.

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; bizim, bu Mecliste, günlerden beri akreditasyon kanun teklifi üzerinde öncelikle durmamızın sebebi, Avrupa Birliğiyle imzalanan Türkiye-Avrupa Birliği Ortaklık Konseyi kararının 8-11 inci maddeleri uyarınca, Avrupa Birliğinin standardizasyon, test ve belgelendirme konusundaki mevzuatının, kararın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren beş yıl içinde, ülkemiz mevzuatına dahil edilecek olması; bu meyanda, 2000 yılına kadar, TÜRKAK Türkiye Akreditasyon Konseyinin Kuruluş ve Görevleri Hakkındaki Kanunun yasalaşmasının gereğidir.

Esasında bu mecburiyet, gümrük birliğinin bizi zorlamasından ziyade, biz, bu kanunları çıkarmayı kendimiz istemeliyiz; çünkü, Avrupa Topluluğuna, kendi tüketicisinin alışkın olduğu standartlara uymayan ürünler, artık günümüzde ihraç edilemez hale geliyor.

Yine, Avrupa Topluluğu gibi gelişmiş ülkeler, insan, hayvan ve bitki sağlığının korunmasına büyük önem verip, çevreyle uyumlu, çevrenin korunmasına önem veren ürünleri tercih eder duruma gelmişlerdir.

Ayrıca, uluslararası pazarlamada önemli bir faktör de kalitedir. Amerika'da yapılan bir araştırmada, 1960'lı yıllarda tüketicinin malı satın alma kriterlerinde öncelik fiyatlardayken, satış sonrası hizmet, ambalaj, kalite vesaire ikinci sırada yer alırken, fertlerin gelir düzeylerinin yükselmesiyle bu durum değişmiş ve 1992 yılında yapılan bir araştırmada, tüketicilerin malı seçmede birinci kriter olarak kaliteyi öne çıkardıkları anlaşılmıştır. Onun için, Avrupa Topluluğundaki CE Belgesi, yani ürün pasaportu da denebilecek bu belge, öncelik kazanmaktadır.

İşte, standarda, kaliteye bu kadar önem veren tüketicilere, aldıkları mallardaki belgelere güvenebilmesi için, onlara bu güveni verebilmeleri için, bu gibi kuruluşların, belirlenmiş uluslararası kriterlere göre çalışmakta olduklarının belgelenmesi gerekmektedir. Tüm dünyanın uygulamakta olduğu, Avrupa Birliğinde de EN – 45000 standartlarında yer alan temel kriterler şunlardır:

1- Test laboratuvarlarını akredite eden kuruluşların uyması gereken kriterler.

2- Test laboratuvarlarının işletilmesi ve değerlendirilmesi için gerekli olan teknik kriterler ile bu laboratuvarlarda kullanılan cihazların birinci sınıf laboratuvar tarafından kalibre edilmesiyle ilgili kriterler.

3- Test ve belgelendirme kuruluşlarında çalışan personelin taşıması gereken özelliklerle ilgili temel kriterler.

Türk ihraç ürünlerinin teknik engellerle karşılaşmasının önlenmesi açısından uygunluk değerlendirme işlemlerinin Avrupa Birliği normlarına uygun olarak gerçekleştirilebilmesi büyük önem taşımaktadır. Kanun teklifi yasalaştığında, bundan, KOBİ'lerin de çok yararlanacağı açıktır. Böylece, yurt dışındaki kuruluşlara verilen yüksek belgelendirme ücreti ve ürünün analizinde geçen süre sebebiyle zaman israfı da önlenmiş olacaktır.

İşte, tamamen Avrupa standartlarına göre çalışacak bu kuruluşa verilecek malî imkânlar da, rekabet edeceği Avrupa ölçülerinde olmalıdır, tam bir uyum içinde ne fazla ne eksik olmalıdır.

Bu noktada son olarak şunları söylemek isteriz: Artık, birtakım çevreler istese de istemese de, globalleşen dünyada gerektiği gibi saygın bir dünya vatandaşı olarak yaşamak istiyorsak, kendimizi 1930'ların dünyasında hapsedemeyiz.

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Polat.

ASLAN POLAT (Devamla) – Sayın Başkan, şahsım adına da konuşmam vardı, o hakkımı da verirseniz, konuşmamı bitiririm.

BAŞKAN – Buyurun efendim.

ASLAN POLAT (Devamla) – Ürettiğimiz maldan tükettiğimiz eşyaya kadar, aradığımız toplam kaliteyi, düşünce ve inanç ve fikir özgürlüğünde de aramamız gerekmektedir. Bizlerden ithal ettikleri birtakım ürünlerde belirli bir standardı ve kaliteyi arayan gelişmiş ülkeler, bizi aralarına alacaklarsa, o zaman, fert başına gayri safî millî hâsıladan düşünce yapımıza, karşı fikirlere hoşgörümüzden hukuk sistemimize kadar her konuda gelişen dünya standartlarını arayacaklardır. Artık, bugünün dünyasında, insanlar, okumak isteyen, medenî dünyayı her yönüyle tanımak isteyen insanların ağızlarının kapatılarak dışarı atıldıkları bir üniversite görmek istemiyorlar.

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Polat.

DEVLET BAKANI TUNCA TOSKAY (Antalya) – Sayın Başkan, söz istiyorum.

BAŞKAN – Buyurun Sayın Bakan.

DEVLET BAKANI TUNCA TOSKAY (Antalya) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; sayın milletvekilimizin gelirlerle ilgili değindiği hususlara açıklık getirmek bakımından bazı noktaları sizlere arz etmek istiyorum.

Yalnız fikir vermek bakımından, muhtemel gelirler ne kadar olabilir, onu arz etmek istiyorum: Tespit edilen, 135 tane kuruluşun akredite edilmek üzere, kurulan bu kuruma müracaat edebileceğini düşünüyoruz. Çok ayrıntısına girmek istemiyorum. 2000 yılında, bu kurumun yaklaşık 650 milyar lira civarında bir geliri olabilir ki, bu kurumun ilk kuruluş aşamasındaki harcamalarını ve kuruluş masraflarını karşılayabileceğini, bütçeye de muhtaç olmayacağını düşünüyoruz.

Bilgi olarak arz ederim efendim.

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Bakan.

Madde üzerinde başka söz talebi?.. Yok.

Maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

22 nci maddeyi okutuyorum:

Çeşitli hükümler

MADDE 22. —Yönetim ve Denetim Kurulu üyelerinden üyelik niteliklerini herhangi bir şekilde kaybedenlerin üyelikleri, bu vasıfların kaybedildiğinin öğrenildiği tarihten itibaren herhangi bir işleme gerek kalmaksızın kendiliğinden düşmüş sayılır.

Kurumun para, evrak ve her çeşit malları Devlet malı hükmündedir.

Türk Akreditasyon Kurumunun gelirleri, işlemleri ve gayrimenkulleri her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır.

BAŞKAN – Madde üzerinde, Fazilet Partisi Grubu adına Sakarya Milletvekili Sayın Cevat Ayhan.

CEVAT AYHAN (Sakarya) – Vazgeçtim efendim.

BAŞKAN – Madde üzerinde başka söz talebi?.. Yok.

Maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Madde kabul edilmiştir.

23 üncü maddeyi okutuyorum:

Yönetmelikler

MADDE 23. — Bu Kanunun uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmeliklerle belirlenir.

BAŞKAN – Madde üzerinde, Fazilet Partisi Grubu adına, Sayın Bekir Sobacı?.. Yok.

Başka söz talebi?.. Yok.

23 üncü maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Geçici 1 inci maddeyi okutuyorum:

GEÇİCİ MADDE 1. — Kurumun; Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yılı geçmeyecek süre içinde ilk Genel Kurulu yapılıp organlarının teşekkül ettirilip, bütün görevlerini yapmaya hazır hale gelinceye kadarki tüm destek hizmetleri Dış Ticaret Müsteşarlığı koordinatörlüğünde Türk Standartları Enstitüsü tarafından yürütülür.

BAŞKAN – Madde üzerinde, Fazilet Partisi Grubu adına, Sayın Bekir Sobacı?.. Yok.

Madde üzerinde bir önerge vardır; okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Emrehan Halıcı Ömer İzgi Cahit Tekelioğlu

Konya Konya İçel

Beyhan Aslan Ahmet Arkan

Denizli Kocaeli

Geçici Madde 1- Kurumun; Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 1 yılı geçmeyecek süre içinde ilk Genel Kurulu yapılıp organlarının teşekkül ettirilip, bütün görevlerini yapmaya hazır hale gelinceye kadarki tüm destek hizmetleri Dış Ticaret Müsteşarlığı koordinatörlüğünde ve bu Müsteşarlıkça tespit edilecek bir kurum ve/veya kuruluş tarafından yürütülür.

BAŞKAN – Komisyon önergeye katılıyor mu efendim?

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİÎ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONU BAŞKANI OKTAY VURAL (İzmir) – Katılıyoruz efendim.

BAŞKAN – Hükümet?..

DEVLET BAKANI TUNCA TOSKAY (Antalya) – Katılıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Önerge üzerinde söz talebi var mı; yoksa, gerekçeyi mi okutalım efendim?

İSMAİL KÖSE (Erzurum) – Gerekçeyi okutun Sayın Başkan.

BAŞKAN – Gerekçeyi okutuyorum:

Gerekçe:

Geçiş süresi içerisinde yapılması gerekli destek hizmetlerinin, daha etkin ve süratli bir şekilde yürütülebilmesi için gerekli esnekliğin sağlanması öngörülmüştür.

BAŞKAN – Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Önerge kabul edilmiştir.

Geçici 1 inci maddeyi, kabul edilen önerge doğrultusunda oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Geçici 2 nci maddeyi okutuyorum:

GEÇİCİ MADDE 2. — Kurumun kendi kaynaklarıyla normal çalışma düzeyine gelinceye kadar geçecek süre içerisindeki harcamaları genel bütçeden karşılanır.

BAŞKAN – Madde üzerinde, Fazilet Partisi Grubu adına, Sayın Bekir Sobacı?.. Yok.

Madde üzerinde başka söz talebi?.. Yok.

Maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Geçici 3 üncü maddeyi okutuyorum:

BAŞKAN – Madde üzerinde, Fazilet Partisi Grubu adına, Tokat Milletvekili Sayın Bekir Sobacı?.. Yok.

Madde üzerinde başka söz talebi?.. Yok.

Geçici 3 üncü maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

24 üncü maddeyi okutuyorum:

Yürürlük

MADDE 24.- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

BAŞKAN – Madde üzerinde, Fazilet Partisi Grubu adına, Tokat Milletvekili Ergün Dağcıoğlu; buyurun.

FP GRUBU ADINA MEHMET ERGÜN DAĞCIOĞLU (Tokat) – Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; Türkiye Akreditasyon Konseyi kurulmasıyla ilgili kanun teklifinin 24 üncü maddesi üzerinde Fazilet Partisi Grubu adına söz almış bulunmaktayım; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Sayın milletvekilleri, üzerinde görüştüğümüz kanun teklifiyle, yurtiçi ve yurt dışında, test, belgelendirme, denetleme ve kalibrasyon faaliyetlerini yürütecek kuruluşların belirli standartlara göre faaliyetlerde bulunmasını ve bu suretle verdikleri belgelerin ulusal ve uluslararası alanda kabulünü sağlamak amacıyla, merkezi İstanbul'da olmak üzere, Başbakanlıkla ilgili, idarî ve malî özerkliğe sahip, Türkiye Akreditasyon Konseyinin kurulması amaçlanmaktadır.

Değerli Heyetinizi saygıyla selamlıyor; kanunun hayırlara vesile olmasını diliyorum. (FP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum.

Madde üzerinde başka söz talebi?.. Yok.

Maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Son maddeyi okutuyorum:

Yürütme

MADDE 25.- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

BAŞKAN – Madde üzerinde Fazilet Partisi Grubu adına, Sayın Ergün Dağcıoğlu; buyurun efendim.

FP GRUBU ADINA MEHMET ERGÜN DAĞCIOĞLU (Tokat) – Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; yine, 123 sıra sayılı Türkiye Akreditasyon Konseyi kurulmasıyla ilgili kanun teklifinin 25 inci maddesi üzerinde, Fazilet Partisi Grubu adına, söz almış bulunmaktayım; Grubum ve şahsım adına hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Gümrük Birliği Anlaşmasından bu yana dört yıl geçti. Ülkemiz için bu anlaşmanın henüz faydasını göremedik. Hatırlarsanız, o günlerde, Avrupa apartmanına taşındık diye sevinç çığlıkları atan yöneticilerimiz -şu anda her ne kadar Parlamento çatısı altında değillerse bile- bizi, Avrupa Birliğinde, gümrük birliğinde, o apartmanda kapıcı olmaya mahkûm etmişler diyorduk. Maalesef, o günden bugüne kadar gümrük birliği anlaşmalarının hiçbir faydasını göremedik; zaman en güzel ilaç olarak karşımız da bulunmaktadır.

Acı olan şudur: TÜRKAK, kendi ihtiyacımız olduğu için değil, ülkemiz mevzuatının gümrük birliğine uyum sağlayabilmesi bakımından ve ancak kanunla düzenlenebilecek bir sahada, âdeta formalitenin yerine getirilmesi suretiyle kurulmaktadır; yani, uluslararası bir anlaşmada taahhüt ettiğimiz bir yükümlülüğün yerine getirilmesi olarak gündeme gelmiştir. Bakanlar Kurulu da, bu kanunla, gümrük birliğinin gönüllü mutemetliğine soyunmuş bulunmaktadır. Aslında, bu kanunu gerçekten yürütecek olan Bakanlar Kurulu değil, Avrupa Birliği Komisyonu ve onların direktifleri olacaktır, bunu bütün insanlar biliyor.

57 nci hükümetin Bakanlar Kurulu bu işlerin altından kalkabilecek midir? Zannetmiyoruz. Neden? Kısa adı YÖK olan Yüksek Öğretim Kurulunun ülkemiz ve üniversitelerimizin başına nasıl bela olduğunu, âdeta hükümetlerüstü, astığı astık kestiği kestik hale geldiğini, tabiri caizse Frankenstein gibi bir belanın üretildiğini ve bunun önüne geçilemediğini hep birlikte görüyor ve Bakanlar Kurulunun bile üstünde özerk bir kuruluş edasıyla, astığı astık kestiği kestik bir tavırla YÖK icraatlarına devam ediyor biliyorsunuz; bütün insanlarımız, öğrencilerimiz sokakta. Yani, Bakanlar Kurulu doğrudan sorumlu olduğu bir kurulla, şimdi, ne yazık ki baş edememektedir.

Radyo Televizyon Üst Kurulu da bir o yandan bir bu yandan çekiştirilip durulmakta; hazırlandığı söylenen bir taslak vesilesiyle de, hükümetle karşı karşıya gelmiş bulunmaktadır.

Bugünkü şartlarda, ülkeyi yönetmek için, galiba, Çanakkale kahramanı merhum Seyit Çavuş gibi olmak lazım gibi görünüyor; ama, onun olmazları olur yapan bir inancı vardı. O inanç sayesinde, bugüne kadar, milletimiz, en zor işlerin altından hep zaferle çıkmasını bildi arkadaşlar; başı hep yüksekte oldu, eğilmedi, bükülmedi; kırıldı; ama, kuyruk olmadı asla; bunun için ihtiyacı olan zenginliklerini, manevî ve kültürel değerlerini hep inançla muhafaza etti.

Gelgelelim, sizin kafalarınız -yani şu anda birilerinin diktesiyle, birilerinin bastırmasıyla durmadan konsey ve yeni oluşumlar meydana getiren bu kafadan bahsediyorum- o kadar karışık ki, işleriniz o kadar dağınık ki, neyin güzel, neyin yanlış olduğunu dahi ayırt edemiyor; milletimize hayat ve güç kaynağı olan moral değerlerimize de irtica diyerek yaklaşamıyorsunuz. Gönül ister ki, Seyit Çavuşların ülkesinde, kendi çalışma ve üretme

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum.

Demokratik Sol Parti Grubu adına, Bursa Milletvekili Sayın Hayati Korkmaz; buyurun efendim. (DSP sıralarından alkışlar)

DSP GRUBU ADINA HAYATİ KORKMAZ (Bursa) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Türkiye Akreditasyon Konseyinin kurulması ile ilgili vermiş olduğumuz kanun teklifinin son maddesi üzerinde görüşlerimizi açıklamak üzere söz almış bulunuyorum; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Amacım, bu madde üzerinde görüşlerimi açıklamaktan çok bir teşekkür konuşması yapmak, kanunun bu aşamaya gelmesinde katkısı olan kişi, kurum ve kuruluşların hepsine teşekkür etmektir. Ayrıca, biraz sonra sizlerin oylarıyla Türkiye Büyük Millet Meclisinden onay alacak olan bu kanun ile Türkiye Akreditasyon Kurumunun kurulmasıyla ilgili önemli bir süreç, tamamlanmış olacak; bunun için de hepinize teşekkür ediyorum.

Yasa teklifimizi hazırlarken Türkiye Akreditasyon Kurumunun özerk yapıya sahip olması için özen gösterdik, hem bu kurumun ileride sağlıklı bir süreçte gelişmesini hem de diğer ülkelerin akreditasyon kurumları veya benzer kurumlarıyla karşılıklı tanınma açısından ortaya çıkabilecek sıkıntıları ortadan kaldırmak için. O yüzden, bu maddelerin görüşülmesi sırasında bu konuda görüşlerini bildiren değerli konuşmacılara katkıları için teşekkür ediyor ve Bakanımızın, bu maddeler görüşülürken bizlere, buna yönelik olarak vermiş olduğu sözlerin takipçisi olacağımızı da burada açıklamak istiyorum.

Beni dinlediğiniz için teşekkür ediyor, hepinize saygılarımı sunuyorum. (DSP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Korkmaz.

Madde üzerinde başka söz talebi?.. Yok.

25 inci ve son maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Değerli milletvekilleri, teklifin tümü açık oylamaya tabidir.

Açık oylamanın şekli hakkında Genel Kurulun kararını alacağım.

Oylama için 5 dakika süre veriyorum ve oylamayı başlatıyorum.

(Elektronik cihazla oylamaya başlandı)

BAŞKAN – Değerli milletvekilleri, açık oylamanın sonucunu açıklıyorum:

Oylamaya katılan sayın milletvekili sayısı : 199

Kabul : 194

Ret : 2

Çekimser : 1

Mükerrer : 2

Sayın Bakanın söz talebi vardır.

Buyurun Sayın Bakan.

DEVLET BAKANI TUNCA TOSKAY (Antalya) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; öyle zannediyorum ki, çağdaş Türkiye'nin kurulması açısından ve güçlü Türkiye'nin kurulması açısından fevkalade lüzumlu olan bir kurum, sizlerin büyük katkılarıyla hayata geçirilmiş oluyor; hepinize candan teşekkür ediyorum; Türk Milletine hayırlı uğurlu olsun. (MHP, DSP ve ANAP sıralarından alkışlar)

Ancak, Türkiye Cumhuriyetinin demokratik rejiminin odak noktası olan Türkiye Büyük Millet Meclisi, kabul etmek gerekir ki, aldığı bütün kararları, çıkardığı bütün kanunları, kurduğu bütün kurumları, hür iradesiyle, ülke menfaatı olduğu için alır, kurar ve çıkarır. Avrupa Birliğinin, emin olun ki, bu konuda, herhangi bir dayatması yoktur.

İzin verirseniz, tavzih etmek, zabıtlara geçmesi bakımından bir belgeyi okumak istiyorum. 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi kararının dördüncü bendinde şöyle bir ifade var: "Taraflar, standardizasyon, metroloji ve kalibrasyon, kalite, akreditasyon, ölçümleme ve belgelendirme konularında aralarında etkin bir işbirliğinin tesisinin önemini vurgularlar."Bunu, kesinlikle, Avrupa Birliğinin Türkiye'ye bir dayatması olarak algılamak ve yorumlamak, her halde, doğru olmaz.

Burada söz alan bütün milletvekili arkadaşlarımız, kanun teklifinin tümü üzerinde, maddeleri üzerinde söz alan bütün değerli milletvekilleri, bu kurulacak kurumun, Türkiye ekonomisine ve Türkiye'nin çıkarlarına hizmet edeceğini, yararlı olacağını defaatle tekrarladılar. Bu kurulan kurumun, gerçekten de, hem Türkiye ekonomisinin dışa açılma problemini çözmek bakımından hem de ekonomik çıkarlarımız açısından fevkalade yararlı olacağını düşünüyoruz.

Ben, özellikle şunu vurgulamak istiyorum: Bu kanun teklifini Türkiye Büyük Millet Meclisine getiren arkadaşlarıma, öncelikle, hararetle teşekkür etmek istiyorum; bu kadar önemli bir ihtiyaca cevap veren teklifin, Türkiye Büyük Millet Meclisinin huzuruna gelmesine vesile olmuşlardır. Kendilerine candan teşekkür ediyorum.

İkinci teşekkürüm, Plan ve Bütçe Komisyonundaki değerli üye arkadaşlarıma ve esas komisyondaki değerli üye arkadaşlarıma. Bu kanunun çıkışı esnasında, Meclisimizdeki bütün siyasî partilere mensup olan milletvekilleri, son derece olumlu bir yaklaşım içinde bulunmuşlar, bu kanunun daha iyi çıkması açısından değerli katkılar yapmışlardır. Onlara da huzurunuzda candan teşekkür ediyorum. Bu kanuna mesai sarf ederek, değerli fikirlerinizle sizler de katkıda bulundunuz; bu bakımdan, payınız çok büyük. Bu konudan sorumlu Devlet Bakanı olarak sizlere de teşekkürlerimi arz ediyorum.

Bu kanunun, Türkiye'ye hayırlı uğurlu olmasını diliyorum. Burada dile getirilen bütün fikirleri, bu kanunun hayata geçirilişi esnasında dikkatle uygulayacağımızı, onlardan yararlanacağımızı da sizlere bir defa daha arz etmek istiyorum.

Tekrar teşekkürlerimi arz ediyorum, saygılar sunuyorum. (Alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Bakanım.

Komisyon ve Hükümet yerinde.

Komisyon raporunun okunup okunmaması hususunu oylarınıza sunacağım.

Raporun okunmasını kabul edenler... Etmeyenler... Raporun okunması kabul edilmemiştir.

Sayın milletvekilleri, Genel Kurulun, 20.10.1999 tarihli 9 uncu Birleşiminde alınan karar gereğince, İçtüzüğün 91 inci maddesi kapsamında değerlendirilen bu kanun tasarısının, yapılacak görüşme ve oylamalarında;

a) Tasarının tümü ve kısımları üzerinde görüşme açılması ve maddeler okunmaksızın, sadece tümü ve kısımlarının; maddeler üzerinde verilen önergelerin kabulü halinde, o maddenin kabul edilen önergeyle birlikte oylanması,

b) Tasarının tümü üzerinde gruplar, komisyon, hükümet adına yapılacak konuşmaların 20'şer dakika, kişisel konuşmaların 10'ar dakika olması,

c) Kısımlar üzerinde gruplar, komisyon ve hükümet adına yapılacak konuşmaların; 1, 2, 8,10, 11, 13 üncü kısımlarda 10'ar dakika; 3 üncü ve 9 uncu kısımlarda 20'şer dakika; 4 üncü kısımda 30'ar dakika; 12 nci kısımda 5'er dakika; 5 inci, 6 ncı ve 7 nci kısımların birlikte görüşülmesi ve konuşma sürelerinin 10'ar dakika, kişisel konuşmaların 5'er dakika olması kabul edilmiştir.

Bu karar, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurul gündeminin iç kapağında da yer almaktadır.

Değerli milletvekilleri, tasarının görüşmelerine başlıyoruz.

Tasarının tümü üzerinde, Doğru Yol Partisi Grubu adına, Bursa Milletvekili Sayın Oğuz Tezmen; buyurun efendim. (DYP sıralarından alkışlar)

Süreniz 20 dakikadır.

DYP GRUBU ADINA OĞUZ TEZMEN (Bursa) – Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; görüşmekte olduğumuz gümrük kanunu tasarısı gerçekten, temel kanunlardan birisidir ve Mecliste uzlaşma sağlanarak, bunun, tek tek, madde madde görüşülmeyip, bloklar halinde görüşülmesi de önemli bir aşamadır. Temel kanunlarda benzer uygulamaların yapılması, hem Meclisin etkinliğini artıracaktır hem de sürat kazandıracaktır.

Bu gümrük kanunu tasarısı, teknik bir kanun olmakla birlikte belli anlamlar ifade ediyor. Bunların başında da, Türkiye'nin, aslında, dünyayla entegre olması yolunda, dünya ekonomisiyle entegre olması yolunda atılmış önemli adımlardan da birisi olma niteliğini taşıması gelmektedir.

Bu kanun tasarısının yasalaşması halinde, gerçekten, 1959 yılında o zamanki hükümet tarafından başlatılan Avrupa sürecine, daha sonra 1963 yılında imzalanan Ankara Antlaşmasıyla, daha sonra 1995 yılında Tansu Çiller'in Başbakan olduğu dönemde gümrük birliğinin imzalanması ve

Şimdi, Gümrük Kanununa gelince; bu Gümrük Kanununun, 1995 yılında gümrük birliğinin imzalanmasından sonra, temmuz ayında çıkarılan kanun hükmünde kararnameyle ilk temelleri atılmış, gümrük mevzuatının Avrupa Topluluğu normlarına uydurulması yönünde. Ancak, çeşitli aşamalardan sonra, komisyonda ciddî bir şekilde -alt komisyonda- ele alındı Gümrük Kanunu. Bu Gümrük Kanununun getirdiği hükümler yeni baştan gözden geçirildi; tüm mevzuatı kapsayacak şekilde düzenlenmiş olması, aslında, çok önemli yenilikleri de içermesine imkân sağladı ve birbiriyle tutarlı hükümlerin getirilmesine yol açtı.

Şimdi, neler getirdiğine kısaca değinmek istiyorum. Türkiye, bir kere, Avrupa Birliğiyle Gümrük İşbirliği Antlaşmasının imzalanması paralelinde, sanayi ürünleri ve işlenmiş tarım ürünlerinin ithalat ve ihracatında alınan gümrük vergileriyle eş etkili vergileri ve ithalat ve ihracattaki miktar kısıtlamalarının ve eş etkili önlemlerin uygulamadan kaldırılması yükümlülüğü altındaydı. Türkiye, üçüncü ülkelere karşı, Avrupa Birliği ülkelerinin uygulamakta olduğu ortak gümrük tarifesini de uygulamaya başlamıştır. Bu çerçevede, ülkemiz, gümrük mevzuatımızı, Avrupa Birliği gümrük mevzuatına uyumlaştırmak yükümlülüğü altına girmiş durumda.

Gümrük işlemleri nedeniyle gümrük idarelerinin edindiği bilgiler meslekî sır ve koruma kapsamına alınmıştır.

Mükelleflere, gümrük işlemlerine ilişkin belgeleri beş yıl süreyle saklama zorunluluğu, tercihli tarifenin uygulanmasının talep edilmesi hususlarıyla tercihli ve tercihli olmayan düzenlemeler, yine, söz konusu kararnameyle düzenlenen bazı hususlardır.

Özellikle fikrî ve sınaî mülkiyet haklarını ihlal eder mahiyetteki eşyanın gümrüklerde işlemlerinin durdurulmasına ilişkin düzenlemeler de yeni kanun hükmünde kararname kapsamında yer almıştır. Bu önemli bir konu; çünkü, fikrî ve sınaî mülkiyet hakkının ihlali dünyada çok tartışma konusu bir olay; fikrî ve sınaî hakların ihlalini dikkate almayan düzenlemeler bir anlamda hırsızlık niteliği taşıyor; onun için, bunun yer alması da önemli olmuştur.

Burada, kanun hükmünde kararnameyle getirilen bazı hükümlerle normal beyana ilişkin iki türlü düzenleme yapılmıştır; normal yolla yapılan beyan ve basitleştirilmiş usulde yapılan beyan olarak ikiye ayrılmıştır. Getirilen bu düzenlemeler çerçevesinde, özellikle basitleştirilmiş usulle beyanda, bu usulü kullanma yetkisi verilen kişi veya kişiler, işlemlerini, süratle, beklemeden ve bürokratik işlemleri en aza indirmek suretiyle yapabilme imkânına kavuşacaklardır.

Gümrük kanunu tasarısının ana hatlarıyla belirttiğim konulardaki düzenlemeleri yanında, önümüzdeki tasarıyla bazı yeni hükümler de getirilmiştir. Burada ana hatlarıyla şunları sayabilirim: Eşyaya uygulanacak işlemler, gümrük işlemleri de dahil olmak üzere yeniden adlandırılmış ve bu işlemlerin tümü "gümrükçe onaylanmış işlem veya kullanım" şeklinde isimlendirilmiştir.

Diğer düzenleme, yeni kanuna göre, mevcut uygulamadaki sundurma rejimi "eşyanın geçici depolanması" adı altında yeniden düzenlenmiştir.

Giriş veya ithalat rejimi de, yeni kanunla, artık "serbest dolaşıma giriş" olarak adlandırılmaktadır. Bu rejime girişte, artık, ticaret politikası önlemleri de dikkate alınacaktır. Bu önlemler, Türkiye'nin dışticaret politikası doğrultusunda eşya ithal veya ihracına ilişkin yasaklamalar, kısıtlamalar, gümrük işlemlerinde farklılaştırmalar, antidamping ve antisübvansiyon önlemleri, miktar veya tarife kısıtlamaları gibi önlemlerdir. Bu önlemlerin uygulanmasıyla, Türkiye'nin ekonomisini olumsuz etkileyebilecek durumların süratle giderilmesi mümkün olabilecektir. Bu da önemli düzenlemelerden birisidir; çünkü, miktar kısıtlamalarının yanında, başka birtakım kısıtlamalar da, ülkenin haksız rekabetten korunması açısından önem taşımaktadır.

Gümrük rejimleri yeniden adlandırılmış olup, 1615 sayılı Gümrük Kanununda yer alan rejimler sadeleştirilmiştir. Bunun yanı sıra, örneğin transit, antrepo, şartlı muafiyet kapsamında dahilde işleme, gümrük kontrolü altında işleme gibi yeni rejimler ilave edilmiştir. Uygulamaları, ekonomiye doğrudan etki eden, kullanıcıya önemli finansal kolaylıklar sağlayan ve maliyetleri asgarîye indirmeyi hedefleyen düzenlemeler "ekonomik etkili gümrük rejimleri" olarak adlandırılmıştır. Antrepo, dahilde işleme, gümrük kontrolü altında işleme, geçici ithalat, hariçte işleme rejimi gibi...

Dünyada ülkelerarası ekonomik rekabette eşya veya ürünlerin depolanması, muhafazası, işçiliğe tabi tutulması, pazarlama gibi konularda maliyetleri en aza indirmeye imkân veren uygulamalardan birisi olan serbest bölgelere ilişkin düzenlemelere de yeni tasarıyla yer verilmiştir.

Gümrük Kanunu Tasarısında yeniden ihracat düzenlemesi de yapılmıştır. Bu düzenlemeyle, serbest dolaşımda olmayan eşyanın, Türkiye gümrük bölgesinden yeniden ihracatı mümkün hale getirilmiştir. Bu da önemli yeniliklerden birisi olarak adlandırılabilir.

Gümrük Kanunu Tasarısında düzenlenen bir konu da, balıkçılığı teşvik eden, deniz ürünleriyle ilgili maddedir. Buna göre, Türk gemilerinin başka ülkelerin karasularından çıkardığı balık veya diğer deniz ürünleri de, bunların fabrika gemilerinde işlenmesinden elde edilen ürünlere muafiyet getirilmesi öngörülmüştür. Bu da, Türk balıkçılığının uluslararası sularda denizcilik yapabilmesi, balıkçılık yapabilmesi ve dünyaya açılabilmesi için bir imkândır; gerçekten, önemli unsurlardan birisidir.

Bir diğer konu da, gümrük yükümlülüğü yeniden düzenlenmiş olup, Hazine alacağının tahsilatını kolaylaştırmak amacıyla kapsamı genişletilmiş, Gümrük Kanunundaki yeni eklemeler de dikkate alınarak uygun düzenlemeler yapılmıştır.

Gümrük Vergisi tahakkuklarıyla ilgili olarak da "tahakkuk izleme defteri" ihdas edilmiş ve bunun bilgisayar ortamında tutulmasına da imkân sağlanmıştır. Böylelikle, Gümrük Vergisi bankalar tarafından da tahsil edilebilecektir Böylece kişilerin, büyük paralarla gümrük idarelerinin önünde dolaşması ve çirkin görüntülerin de ortadan kaldırılmasına olanak sağlamıştır.

Diğer taraftan, alınmaması gereken vergiler, eski kanunda bir yıl içinde geri verilirken, yeni tasarıyla bu süre, üç yıla çıkarılmış, özel hallerde bu süre bir yıl olarak muhafaza edilmiştir. Bu da, vatandaş lehine, yükümlüler lehine getirilen bir unsur.

Bir de, haksız yere alınan Gümrük Vergisinin iadesinde, daha önceden, devletin herhangi bir faiz ödeme uygulaması yokken, bu tasarıyla, bu da getirilmiş oluyor. Gerçekten, bu da, ileri bir aşama.

Gümrük komisyonculuğu mesleği de, Komisyonda yapılan çalışmalar doğrultusunda, gümrük müşavirliği olarak yeniden düzenlendi ve bundan böyle, gümrük komisyoncusu, gümrük müşaviri olarak adlandırılacaktır.

Bir diğer düzenleme: Gümrük Kanununda halen yürürlükte olan cezaî hükümler, enflasyon nedeniyle yaptırım gücünü kaybetmiş olduğundan, yeni kanun tasarısıyla, günümüz şartlarına göre yeniden belirlenmiş, yaygınlaştırılmış, kademeli hale getirilmiştir.

Gümrük Vergisinin, güncelleştirilmesi ve ekonomi içindeki yerinin ne olduğuna bir daha bakmak açısından şöyle bir tablodan bahsetmek istiyorum:

Gümrük vergisinin, ekonominin gelişmesi ve gümrük birliğinin sağlanmasıyla, ekonomi içindeki payı gitgide azalış gösteriyor. 1987'de devlet gelirleri içinde, konsolide bütçe gelirleri içinde yüzde 17 pay tutan dışticaretten alınan vergiler, 1997 yılında yüzde 14, 1998 yılında yüzde 11 mesabesinde. Dolayısıyla, ithalde alınan KDV, Gümrük Vergisi ve diğer vergilerinin ekonomideki toplam payı, daha da azalıyor. Aslında, bu, serbestleşmenin bir sonucu.

Sadece Avrupa Birliği ile ülkemiz arasında tesis edilen gümrük birliği nedeniyle değil, taraf olduğumuz GATT Uruguay Round Nihaî Senedi gereğince, mevzuatımızı uluslararası standartlara getirmek yükümlülüğü altındaydık. Bu işin, belki de ilk adımı, çağdaş bir gümrük mevzuatına sahip olmaktır. İşte, bu tasarının kanunlaşması, bize bu imkânı sağlamaktadır.

Gerçekten de, gerek alt komisyonda gerekse Plan ve Bütçe Komisyonunda, bütün partilerin ortak ve etkili bir işbirliğiyle, önümüze çıkan bu kanun tasarısı realize edilmiştir.

Bildiğim kadarıyla, idarenin bilgisayar sistemleri konusunda yeni hazırlıkları var; deneme mahiyetinde, bazı yerlerde, Atatürk Havalimanında başladığını biliyorum.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Tezmen.

OĞUZ TEZMEN (Devamla) – Sayın Başkan, 1 dakika süre verin sözlerimi bağlayayım efendim.

BAŞKAN – Buyurun efendim.

Hepinize teşekkürlerimi sunuyorum. (Alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum efendim.

Tümü üzerinde, Milliyetçi Hareket Partisi Grubu adına, Gaziantep Milletvekili Hanİfi Tiryaki; buyurun efendim. (MHP sıralarıdan alkışlar)

Sayın Tiryaki, konuşma süreniz 20 dakikadır efendim.

MHP GRUBU ADINA MEHMET HANİFİ TİRYAKİ (Gaziantep) – Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; 1615 sayılı Gümrük Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısıyla Gümrük Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında 564 sayılı Kanun Hükmünde Kararname üzerinde konuşmak için, Milliyetçi Hareket Partisi Grubu adına söz almış bulunmaktayım; şahsım ve Grubumuz adına Yüce Heyetinizi saygılarımla selamlıyorum.

Yüce Meclisimizin 21 inci Dönemdeki hızlı, uzlaşmacı ve verimli çalışmaları halkımızın takdirini kazanmaktadır. Bazı yasalarda olduğu gibi, gruplar arasında bu tasarıda varılan mutabakat da önemli ve olumlu bir tavırdır.

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; Türkiye'nin, dünya ticareti ve ekonomisindeki değişme ve gelişmelerin dışında kalması düşünülemez. Ülkemiz değişen şartlara ve ihtiyaçlara göre yasal düzenlemeleri yapmak durumundadır. Avrupa Birliğiyle gümrüklerde uyumu sağlamak için hazırlanan bu tasarının Yüce Meclisimizce kabulü ve hayatiyete geçirilmesiyle önemli bir adım atılmış olacaktır.

Bilindiği üzere, Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında bir ortaklık yaratan Ankara Antlaşması 12 Eylül 1963 tarihinde imzalanmış, 4.2.1964 tarih ve 397 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunmuş ve 22.10.1964 tarih ve 6/3820 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla onaylanarak, 1 Aralık 1964 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Söz konusu antlaşmanın amaçlarına ulaşmak için, ilgili maddeler uyarınca zaman içerisinde bir gümrük birliği kurulacağı ve ortaklığın hazırlık dönemi, geçiş dönemi ve son dönem adı verilen safhalardan sonra sağlanacağı belirtilmiştir.

Antlaşmanın 4 üncü maddesinin birinci fıkrası, tarafların geçiş dönemi içerisinde karşılıklı ve dengeli yükümlülüklere dayalı olarak, aşamalı bir şekilde gümrük birliği kuracakları ve ortaklığın iyi işlemesi için ekonomik politikalarını uyumlaştıracaklarını hükme bağlamıştır. Geçiş döneminin gerçekleşme şartları, usulleri, sıra ve süreleriyle ilgili hükümlerini tespit etmek üzere 23 Kasım 1970 tarihinde Brüksel'de Katma Protokol imzalanmış ve 22.7.1971 tarih ve 1448 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunmuş, 1 Ocak 1973 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Protokolün, yürürlüğe giriş tarihinden itibaren 22 yıl sürmesi öngörülmüş ve 22 yılın sonunda gümrük vergilerinin sıfırlanması hedeflenmiştir. Geçiş dönemi 1995 yılının sonunda tamamlanmış ve 1.1.1996 tarihinden itibaren Türkiye ile Avrupa Birliği arasında gümrük birliği tesis edilmiştir.

1/95 sayılı kararın 26 ncı maddesi, Avrupa Birliği gümrük kodunu oluşturan 2913/92 sayılı 12 Ekim 1992 tarihli Konsey Yönetmeliği ile onun uygulama hükümlerini belirleyen, 2454/93 sayılı 2 Temmuz 1993 tarihli Komisyon Yönetmeliğini temel alan aşağıdaki konulara ait hükümlerin, bu kararın yürürlüğe giriş tarihinde benimsenmesi esas alınmıştır.

Bunlar, eşyanın menşei, eşyanın gümrük kıymeti, eşyanın gümrük alanına girişi, gümrük beyanları, serbest dolaşıma giriş, askıya alma düzenlemeleri ve ekonomik etkili gümrük rejimleri, eşyanın dolaşımı, gümrük yükümlülüğü ve başvuru hakkı hükümleridir. Bunların Türk gümrük mevzuatına yansıtılmasını gerekli kılmaktadır. Bunun gerçekleştirilmesiyle, ekonomik faaliyetlerde olumlu yönde gelişme sağlanması ve bürokratik işlemlerin azaltılması düşünülmüştür.

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; sunulan kanun tasarısı, oldukça teknik bir tasarı olup, bir reform niteliğindedir. Milliyetçi Hareket Partisi olarak, ülke yararına olan her tasarının ve çalışmanın yanında ve destekçisi olmaya, bu tasarıda olduğu gibi devam edeceğiz.

Sayın milletvekilleri, Avrupa Topluluğu ile 12.9.1963 tarihinde imzalanan Ankara Antlaşması, Cumhuriyet tarihimizde siyasî, ekonomik ve sosyal boyutlarıyla önemli bir yer işgal etmektedir. Ankara Antlaşmasının 10 uncu maddesi, topluluk üyesi devletlerle Türkiye arasında ithalatta ve ihracatta gümrük vergileri ile eş etkili resimlerin ve miktar kısıtlamalarının millî üretime, antlaşmanın hedeflerine aykırı bir koruma sağlamayı gözeten eşit etkili başka her türlü tedbirin yasaklanması ve Türkiye'nin, üçüncü memleketlerle ilişkilerinde topluluğun ortak gümrük tarifesinin kabulünü ve toplulukça dışticaret konusunda uygulanan sair mevzuata uyumu kapsamaktadır.

Bugün, gündemimizde olan Gümrük Kanununda Değişiklik Tasarısıyla amaçlanan, bu yaklaşımın ve uyumun sağlanmaya çalışılmasıdır; gümrüklerde birlik, homojenlik ve şeffaflığın sağlanmasına yönelik çalışmadır.

Avrupa Topluluğunun bir bütün halinde ve bizim de taraf ülke olarak Dünya Ticaret Örgütü (GATT 94) Anlaşmasında bulunmamız nedeniyle, bu örgütün GATT 94 olarak adlandırılan son haliyle belirlenen kurallara da uymamız zorunlu kılınmaktadır. Bu kurallara bakıldığında; miktar kısıtlamalarının kaldırılması menşe kuralları, kıymet, Gümrük Vergisi oranlarının indirilmesi, işlemlerin basitleştirilmesi, marka, coğrafî işaret, endüstriyel tasarım, fikir ve sanat eserlerinin korunması konusunda sınır uygulamaları Dünya Ticaret Örgütü çerçevesinde süren Uruguay Round görüşmelerinde alınan kararlarda, üye ülkelerin, özellikle gümrük işlemlerini basitleştirerek dünya ticaretinde liberalleşmenin sağlanmasının önündeki engelleri kaldırmaları öngörülmektedir.

Türkiye'nin gümrük mevzuatının, topluluk gümrük mevzuatına uygun hale getirilmesi halinde, Dünya Ticaret Örgütünün belirlediği kurallar da Türk gümrük mevzuatına aynen yansıtılmış olacaktır.

Bu kanun tasarısı, yukarıdaki bu iki husus sağlamış olacaktır.

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; bu tasarının getirdiği düzenlemeler özetle; Dünya Gümrük Örgütünün gümrük tarifesi ve eşyanın sınıflandırılmasına ilişkin üye ülkeler tarafından benimsenmesini öngördüğü hükümler, Gümrük Kanununa yansıtılmaktadır. Bu şekilde, Türk ekonomisinin ihtiyaçları doğrultusunda gümrük tarifeleri yeniden tanımlanarak, gümrük tarifelerinde yapılabilecek değişikliklere uygun zemin hazırlanmaktadır.

Ekonominin acil ihtiyaçları için gereken eşyanın Gümrük Vergilerinden muaf olarak ithal edilebilmesi yönünde, muafiyet öngörülen düzenlemeler yapılması için Bakanlar Kuruluna yetki veren madde, Gümrük Kanununa eklenmektedir.

Çeşitli ekonomik düzenlemelerde önemli sonuçlar yaratan Türkiye Cumhuriyeti gümrük bölgesinin yeni tanımı yapılmaktadır.

Türkçe menifesto ibraz zorunluluğuna son verilerek, bu husus ihtiyarî hale getirilmekte; böylece, bürokratik işlemlerde azalma sağlanmaktadır.

Gümrük Kanununa, eşyanın tesliminden sonra beyanın kontrolüyle ilgili hükümler eklenmekte, böylece, üretimde acil olarak kullanılacak birkısım girdilerin, gümrük işlemleri nedeniyle bekletilmesi engellenerek, gümrük kontrolleri, eşyanın ithalatçıya tesliminden sonra yapılabilecektir.

Basitleştirilmiş usule ilişkin hükümler Gümrük Kanununa yansıtılarak, bu şekilde gümrük işlemleri daha kolay ikmal edilebilecektir.

Fikrî ve sınaî mülkiyet haklarının hudut kontrolleriyle korunması yönünde Gümrük Kanununda yeni düzenlemeler yapılmaktadır.

Yürürlükteki Gümrük Kanununda "Sundurma Rejimi" adı altında hükümler "Geçici Depolama" başlığı altında değiştirilerek, boşaltma mahalleri olan deniz ve havalimanlarının gereksiz yere işgali önlenecektir.

Sundurma işletme tekeline son verilecek, geçici depolama yerleri işletmek isteyen özel sektör kuruluşuna, bu alanda yeni olanaklar yaratılacaktır.

Aynı şekilde, antrepo işletme tekeline son verilecek, özel sektör temsilcilerinin de genel antrepo işletmesine olanak tanınacaktır. Geçici depolama mahallerinde, eşyanın bekleme süreleri sınırlandırılırken, gümrük antrepolarında süre sınırı kaldırılmakta, böylece, uluslararası piyasadan, uygun zamanda ve uygun koşullarda girdi temin eden müteşebbislerin, bu girdileri üretimde kullanacakları zaman ithal edebilmelerine imkân tanınmaktadır.

Gümrük idaresince, bağlayıcı tarife ve menşe bilgisi verebilmesine olanak sağlayan hüküm Gümrük Kanununa eklenilerek, vergi mükellefiyeti yönünden mükellefleri taahhüt altına sokan, gümrük beyanından önce gümrük idaresini bağlayan ve ihtilaf yaratılmasını engelleyen bağlayıcı bilgi temin edilmesi mümkün hale gelmektedir.

Gümrük Kanununa, eşyanın tercihli ve tercihli olmayan menşei hakkında, Dünya Gümrük Örgütünün öngördüğü yönde hükümler eklenilerek, indirimli vergiden yararlanmak için hangi menşe kurallarına uyulması gerektiği hususuna açıklık getirilmektedir.

Gümrük Vergilerinin, gümrük veznesi yerine bankalarda gümrük idaresi adına açılan hesaplara da yatırılmasına imkân tanınmaktadır.

Serbest dolaşıma giriş rejimine, nihaî kullanım konusunda madde ilave edilerek, bazı eşyanın, nihaî kullanım amacına bağlı olarak, indirimli vergiden yararlanarak veya muafen yurda ithali mümkün olabilecektir.

Gümrük Kanununa, dahilde işleme rejimine ilişkin hükümler eklenilerek, bu şekilde uygulamada olan dahilde işleme rejimine yasal dayanak sağlanmakta, özellikle eşdeğer eşya kullanımı konusunda doğan yasal boşluk giderilmektedir.

Gümrük Kanununa, hariçte işleme rejimine ilişkin hükümler eklenilerek, rejime yasal dayanak sağlanacak ve "üçgen trafik" konusunda karşılaşılan yasal boşluk ortadan kaldırılacaktır.

Gümrük Kanununa, gümrük kontrolü altında işleme rejimine ilişkin hükümler eklenilmekte ve ilk defa uygulamaya sokulacak bu düzenlemeyle, bazı ürünlerin üretiminde kullanılacak girdiler, Gümrük Vergileri tahsil edilmeden üreticiye teslim edilerek, ürünün piyasaya sunulması aşamasında vergiler tahsil edilecektir. Bu şekilde, müteşebbislere bir çeşit prefinansman sağlanacaktır.

Gümrük Kanunundaki "Geçici Muafiyet" düzenlemesi, "Geçici İthalat" başlığı altında, Dünya Gümrük Örgütünün öngördüğü düzenlemelere uygun hale getirilmektedir.

Beyannamelerin, tescil defteri yerine, gümrük idaresinin bilgisayar kaydına alınması halinde de, tescil yapılmış olacağı hususu hüküm altına alınmaktadır.

Gümrük Kanununun, eşyanın fizikî muayenesinde, mutlaka mükellef veya temsilcisinin bulunmasını öngören maddesi yeniden düzenlenerek, bu zorunluluk ortadan kaldırılmaktadır ve gümrük idaresinin resen muayene yapabilmesine imkân tanınmaktadır.

Gümrük idarelerinin karar alabilmesine olanak sağlayan hüküm, Gümrük Kanununa eklenerek, mükelleflerin tereddüt ettiği konuda gümrük idaresinden karar üretilmesini isteme hakkı sağlanmaktadır.

Mükelleflere ait gizli nitelikteki bilgilerin korunması ve bu bilgilerin hangi koşullarda ilgili mercilere verilebileceği hususu, Gümrük Kanununa eklenen bir maddeyle hüküm altına alınmaktadır.

Tasarının bir başka maddesiyle, 1615 sayılı Gümrük Kanunundaki para cezalarını öngören maddelerde değişiklik yapılarak, yaptırım gücü kalmayan meblağlar yeniden belirlenmektedir.

Gümrük Kanununun 149 uncu maddesiyle geçici muafiyet veya geçici giriş eşyası için öngörülen yüksek orandaki para cezası uygulamasına son verilerek, bu meblağlar maktu hale getirilmiş, sadece rejimin öngördüğü süreyi geçirdikten sonra, geçici ithal edilen eşyayı yurtdışı eden veya gümrük sundurmasına teslim eden mükelleflerin ağır müeyyideler altında ezilmesi önlenmektedir.

Gümrük komisyonculuğu mesleği, yeni bir yapıya kavuşturularak, "gümrük müşavirliği" adı altında yeniden düzenlenmekte, gümrük müşavirlerinin işlemlerini takip ettikleri mükelleflerle birlikte, gümrük beyanları nedeniyle, gümrük idaresine karşı müşterek ve müteselsil sorumlu olmaları sağlanmaktadır.

Yine, bilindiği üzere, gümrükler, devlet mekanizması içerisinde karar alan değil, tüm kamu birimlerinin aldığı kararların uygulandığı bir birimdir. Bu tasarıyla, gümrüklere karar alma yetkisi verilmekte ve gerek mükellef gerekse iş takipçisi müşavirleri, gümrük idareleriyle müştereken çalışabileceğinden, çelişki ve usulsüzlükler daha işlem başında çözülmüş olacaktır. Ortaya çıkabilecek aksaklıklar, gümrük yönetimi tarafından, pratikte kolayca çözümlenebilecektir.

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; ekonomimizin uluslararası rekabete açılması ve ekonomimizin tüm boyutlarıyla yeniden yapılanması zorunluluğu, genel kabul görmektedir. Türkiye'nin potansiyelinin değerlendirilmesi, ekonomik ve sosyal konularda gerekli atılımların yapılması için yapısal değişikliklere ihtiyaç vardır. 57 nci hükümetin bu hususlardaki kararlı, uzlaşmacı, çözümleyici uygulamaları takdirle izlenmektedir.

Dünyada korumacılığa karşı serbest ticaret tartışmaları son otuz yılın en önemli konusu olup, özellikle 1980'li yıllardan bu yana, uluslararası serbest ticaret görüşü önplana çıkmıştır. Korumacılık, belli konularda kalmıştır. Avrupa Birliğiyle oluşturulan gümrük birliği, her ne kadar serbest ticaret felsefesine dayanıyorsa da, yeni kurulan sanayilerin korunması, yurt savunması ve ödemeler dengesi gibi hususlarda katma protokolde öngörülen koruyucu mekanizmaları da ihtiva etmektedir.

Türkiye'nin kalkınma ve gelişme sürecini hızlandırması ve uluslararası rekabet gücünü ve pazar payını artırması için her tedbir alınmalıdır. Ülkemiz için önem arz eden ihtisas gümrükleri üzerinde önemle durulmalıdır.

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; Gümrük Kanunu Tasarısına, MHP Grubu olarak olumlu baktığımızı ve desteklediğimizi belirtir; bu kanun tasarının milletimize, devletimize hayırlı ve uğurlu olmasını diler; Yüce Heyetinize en derin saygılarımı sunarım. (Alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum.

Demokratik Sol Parti Grubu adına, Sakarya Milletvekili Sayın Ramis Savaş; buyurun efendim. (DSP sıralarından alkışlar)

DSP GRUBU ADINA Ş. RAMİS SAVAŞ (Sakarya) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; huzurlarınıza 86 ve 86'ya ek sıra sayılı olarak sunulan Gümrük Kanunu Tasarısı hakkında konuşmama başlarken, şahsım ve Demokratik Sol Parti Grubu adına hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; 20 nci Yasama Döneminde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulan; ancak, erken seçim nedeniyle yasalaşamayan 1615 sayılı Gümrük Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkındaki Kanun Tasarısı, 57 nci hükümetin kuruluşunu müteakip, 5.7.1999 tarihinde yenilenmiş haliyle tekrar Türkiye Büyük Millet Meclisine sevk edilmiştir.

Plan ve Bütçe Komisyonunda oluşturulan alt komisyonda, bütün ilgili bakanlık ve kuruluş temsilcilerinin katılımıyla, beş günde, her gün asgarî oniki saat çalışılarak, 247 maddeden ibaret bu kanun tasarısının her maddesi titizlikle incelenmiş ve tasarıya, Plan ve Bütçe Komisyonunda, bütün parti gruplarımızın mutabakatıyla son şekli verilmiştir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Avrupa Ekonomik Topluluğuna 1959 yılında yaptığımız ilk müracaatla başlayan ilişkimiz, 12.9.1963 tarihinde imzalanan Ankara Antlaşmasıyla sonuçlanmış ve bu antlaşma sonucu topluluğa üyelik sürecine geçilmiştir.

Ankara Antlaşmasıyla, bu antlaşmada belirtilen çerçeve dahilinde, daha sonra katma protokolle belirlenen hazırlık, geçiş ve son dönem şartlarının yerine getirilmesi ve ülkemiz ile topluluk arasında bir gümrük birliğinin gittikçe gelişen şekilde kurulması öngörülmüştür.

Türkiye ile Avrupa Birliği arasında gümrük birliğinin tesis edilmesiyle, devletimiz, birkısım mevzuatını, Avrupa Birliği mevzuatına uyumlaştırma yükümlülüğü altına girmiş bulunmaktadır. Bu çerçevede, rekabet hukuku, fikrî ve sınaî hakların korunması gibi alanlarda yeni düzenlemeler yapılmıştır. Kısaca "uyum yasaları" olarak ifade edilen yasalardan bazıları henüz çıkarılamamıştır. İşte, şu anda görüşmelerine başladığımız Gümrük Kanunu Tasarısı da, çıkarmamız gereken uyum yasalarından biridir.

1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararının 26 ncı maddesinde, Türkiye'nin gümrük alanında uyum sağlaması gereken hususlar sayılmıştır. Bunlardan bir kısmı, 26 Temmuz 1995 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan 564 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameyle düzenlenmiş bulunmaktadır; ancak, Anayasamıza göre, malî ve cezaî hükümler içeren düzenlemeler, ancak kanunla yapılabileceğinden, bir eksiklik ortaya çıkmıştır.

Görüşülmekte olan Gümrük Kanunu Tasarısını, yukarıdaki ifadeler çerçevesinde ele aldığımızda, önemli değişiklikleri ve yenilikleri, ana başlıklar halinde, şu şekilde özetleyebiliriz:

Öncelikle, kişiler, gümrük idarelerine müracaat ederek, bir konuda, gümrük mevzuatının uygulanmasıyla ilgili karar alınmasını isteyebileceklerdir. Böyle bir talep olduğunda, gümrük idareleri, otuz gün içinde karar almak zorundadır. Mükellefin aleyhine verilen kararlara karşı, idarî ve adlî itiraz yolları açık bulunmaktadır. Bu müessese, iş dünyamızın, bir konuda karar verirken, önünü daha net görmesini sağlayacaktır; çünkü, ilgili kişilerin değişmesi halinde, uygulamanın değişmesinin de önüne geçilmiş olunmaktadır.

Tasarıda, eşyanın tercihli veya tercihli olmayan menşei hakkında, Dünya Gümrük Örgütünün öngördüğü hükümler de yer almaktadır. Bu hükümlerle, indirimli vergilerden yararlanmak için hangi menşe kuralına uyulması gerektiği konusuna açıklık getirilmektedir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; bu kanun tasarısıyla getirilen bir diğer değişiklik de, sundurma işlemleriyle ilgilidir. 1615 sayılı Gümrük Kanunundaki sundurmayla ilgili hükümler "Eşyanın Geçici Depolanması" başlığı altında yeniden düzenlenmiştir. Meri kanuna göre, eşya, sundurmada, rejim beyanından önce dört ay ve rejim beyanından sonra iki ay kalabilmekteydi. Getirilen düzenlemeyle, deniz yoluyla gelen eşya kırkbeş gün, diğer bir yolla gelen eşya ise yirmi gün kalabilecektir. Böylece, limanlarda ve diğer geçici depolama yerlerinde eşyanın gereksiz beklemesinden kaynaklanan yığılmaların önüne geçilmiş olacaktır.

Bir başka düzenleme, fikrî ve sınaî mülkiyet haklarının dahilde korunmasıyla ilgilidir. Daha önce yapılan düzenlemeler, bu kanunda da geliştirilerek aynen korunmuştur.

İkinci bir düzenleme, eşyanın tesliminden sonra beyanın kontrolüdür. Bu uygulamadan yararlanan firmaların beyanlarına göre işlemler yapılacak; beyanın kontrolü, daha sonra, yani, eşyanın tesliminden sonra, firmanın ticarî belge ve defterlerinin kontrolü suretiyle yapılacaktır.

Bir başka düzenleme, eşyanın özel amaca yönelik kullanımı nedeniyle indirimli veya sıfır vergi oranından yararlandırılması konusudur. Türk vergi sistemine ilk kez girecek olan bu vergilendirme türünü bir örnekle açıklamak istiyorum. Örneğin, ithal edilen kâğıt, kitap üretiminde kullanılacaksa indirimli veya sıfır vergi indiriminden yararlanılacak, ambalaj maddesi üretiminde kullanılacaksa, yararlandırılmayacaktır.

Sonuç olarak, indirimli vergi veya sıfır vergi, ithal eşyasına göre değil, bunun kullanılacağı yere göre belirlenmektedir. Böylece, ekonominin ihtiyaçlarının daha seçici değerlendirilmesi imkân dahiline girmiş bulunmaktadır.

Getirilen düzenlemeyle, antrepo tekeline de son verilmiştir. Böylece, ekonomik bakımdan ihtiyaç olduğu takdirde, dileyen herkesin gerekli şartları yerine getirmek kaydıyla, antrepo açıp işletmesi imkân dahiline girmiş bulunmaktadır. Öte yandan, eşyanın antrepoda kalabileceği süreyle ilgili sınırlama da kaldırılmıştır.

Hariçte işleme rejimi de, bugüne değin Bakanlar Kurulu kararıyla yürüttüğümüz bir rejimdi. Kanunî dayanağı bulunmadığı için bazı kolaylıklar yapılamıyordu. Tasarı, bu kolaylıkları da düzenlemektedir. Standart değişim sistemine dayalı hariçte işlemeye göre ithal edilen bir makine arızalandığı veya tamir için yurt dışına gönderildiği takdirde, üretim durmayabilecektir. Yurt dışındaki firmadan makinenin aynısı temin edilebildiği takdirde, o makine getirilecek ve tamir için giden makine geri gelinceye kadar, hiçbir masraf oluşturmadan, sanayi tarafından kullanılabilecektir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; esasen, bu nitelikteki temel kanunları, bu kanunların uygulamasını yürütecek birimlerin görev ve yetkilerini düzenleyen teşkilat kanunlarını da ele alarak yasalaştırmakta yarar bulunmaktadır. Bu çerçevede "gümrük" denildiğinde, temel yasasıyla birlikte, kadro standardı sağlanmış, teşkilatları oluşturulmuş bir biriminden en azamî ölçüde hizmet istemek, hepimizin en doğal hakkı olacaktır.

Bu duygular içerisinde, desteğinizle kısa sürede yasalaşacağını umduğum Gümrük Kanunu Tasarısının ülkemize ve milletimize hayırlı olması dileğiyle, hepinize saygılarımı sunuyorum. (DSP, MHP ve ANAP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Savaş.

Anavatan Partisi Grubu adına, İstanbul Milletvekili Sayın Aydın Ayaydın; buyurun efendim. (ANAP sıralarından alkışlar)

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; bilindiği gibi, kanun tasarıları Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülürken bütün maddeler görüşülür. İlk defa, İçtüzüğün 91 inci maddesi uygulanmıştır ve muhalefet partilerinin de oybirliğiyle bu konuda karar alınarak, maddelere geçilmeden, sadece yasa tasarısının bölümleri üzerinde görüşme yapılacaktır. Bu bakımdan, bu özveriyi gösteren Doğru Yol Partisi Grubuna ve Fazilet Partisi Grubuna Anavatan Partisi Grubu adına şükranlarımı sunuyorum.

Gümrükler, bir ülkenin ekonomik gelişmesini engelleyen veya geliştiren bir role sahip bulunmaktadır. Bu kural, her ülke için geçerlidir. Nitekim, Dünya Gümrük Örgütünün -ki, bu örgüt, Birleşmiş Milletler Teşkilatından sonra en fazla üyeye sahip bir kuruluştur- resmî belgelerinin üzerinde "eğer, bir ülke, gümrüklerine yeterince sahip değilse ve gümrüklerini yönlendirecek yeterli uzman elemandan mahrum ise, o ülke ekonomisinin düzenli işlemesinden ve gelişmesinden söz edilemez" ibaresi bulunmaktadır.

Gümrüklerimiz, aslında, ülkenin dışa açılan kapılarıdır. Bir evin giriş kapısı ne kadar önemliyse, ilk izlenimler de o denli önemli bulunmaktadır.

Bunun yanında, 1 Ocak 1996 tarihinden itibaren Türkiye ile Avrupa Birliği arasında bir gümrük birliği tesis edilmiş olmasının, eğer gereklerini yerine getiremiyorsanız, bir anlam ifade etmeyeceğini hepimiz bilmekteyiz. Bu birliktelik, beraberinde elbette birtakım sorumluluklar da getirmektedir. Bu sorumlulukların başında, mevzuat uyumu gelmektedir. Dolayısıyla, sadece 1/95 sayılı karara dayanarak Türkiye'nin Gümrük Birliğine geçtiğini söylemesi mümkün değildir.

Türkiye'nin bu kararla üstlendiği yükümlülüklerin yanı sıra, geleceğin globalleşmesine damgasını vuran ve uluslararası ticaretin tüm kurallarını belirleyen GATT Antlaşmasından gelen sorumlulukları da bulunmaktadır. Türkiye ciddî bir devlettir. Ciddî devlet anlayışı, her alanda altına imza koyduğu anlaşmaların içerdiği hükümlerin gereklerini yerine getirmekten asla kaçınmayan bir ülkedir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Gümrük Kanununun yasalaşması ve bu suretle uluslararası yükümlülüklere harfiyen uymuş olmak, bu kanunun elbette tek amacı değildir. İstenen bu uyum, uygulamada kurallarıyla gerçekleştirilebildiği takdirde, bundan en çok yararlanacak olan yine Türk girişimcisi, Türk ithalatçısı, Türk ihracatçısı ve Türk yatırımcısı olacaktır.

Bugün, üç yıllık gecikmenin Türkiye'ye faturası, tahminen 10 milyar dolar civarındadır. 1 Ocak 1996 yılından bu tarafa geçen üç yıllık süre içerisinde, toplulukça taahhhüt edilen malî yardımlar alınamamış ve bu suretle 4 milyar dolar bir kayıp söz konusudur. Buna ilave olarak "trafik sapması" olarak adlandırılan ve üçüncü ülkelerden Türkiye'ye gelen mallardan dolayı, takriben 6 milyar dolar kayıp meydana gelmiştir. Gözden kaçan bu durumu da bilgilerinize sunmak istiyorum.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; bugün, Türk girişimcilerinin mevzuat uyumsuzluğundan dolayı uluslararası platformda büyük sıkıntılar yaşadıkları hepimizin malumlarıdır. Eğer, bir girişimci, Türk mevzuatına göre imalat yapıp, İspanya kanunlarına göre ihracat yapıyorsa ve bu piyasanın tabi olduğu işlemleriyle farklılık meydana geliyorsa, bu uyumsuzluğun, Türk girişimcisine manfi yönde bir faturası olacaktır. Ana hedefi ticaretin hareketini sağlarken, işlem bazında kolaylaştırıcı hükümler ihtiva eden gümrük yasaları evrensel bir boyuta eriştirilemediği takdirde, rekabet edeceği diğer girişimcilere nazaran pazar kaybına uğramak durumunda kalacaktır.

Öte yandan, artan dışticaret hacmi nedeniyle manuel sistemle yapılamayan dışticaret işlemlerinin, bilgisayar ortamında izlenmesi yönündeki gayretlerin sonuç vermeye başlaması nedeniyle, Türk gümrüklerinin kısa bir zaman içerisinde modernleşmesi beklenmektedir. Bu tasarıyla eşzamanlı olarak sistemin devreye girmesi planlandığından, yakın bir gelecekte, bu konuda söylenilen pek çok eksikliğin giderilmiş olacağını belirtmek istiyorum.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; tamamen teknik bir boyutu bulunan Gümrük Kanunu Tasarısının ülkemiz bakımından yararları sayılamayacak kadar çoktur. Türkiye gümrükleri bu kanunla kabuk değiştirecek ve uluslararası normlara ulaştırılmış olacaktır. Bu vesileyle, bu yasanın ülkemize, milletimize hayırlı ve uğurlu olmasını diliyorum.

Yine, bu yasa tasarısının, Mecliste, İçtüzüğün 91 inci maddesine uygun olarak görüşülmesini sağlayan Doğru Yol Partisi ve Fazilet Partisi Gruplarına teşekkür ediyor, hepinize saygılarımı sunuyorum. (Alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Ayaydın.

Fazilet Partisi Grubu adına, Sakarya Milletvekili Sayın Cevat Ayhan; buyurun efendim.

FP GRUBU ADINA CEVAT AYHAN (Sakarya) – Muhterem Başkan, muhterem üyeler; 86 sıra sayılı Gümrük Kanunu Tasarısının geneli üzerinde, Fazilet Partisi Grubu adına söz almış bulunmaktayım.

Tasarı, esas itibariyle, gümrüklerimizin, Avrupa Topluluğuyla uyum çerçevesinde, yasaların düzenlenmesi istikametinde yapılmış olan değişiklikleri getirmektedir.

Tabiî, ondan sonraki dönemde, bu gümrüklerin sıfırlanması zaman zaman askıya alınmış; Türkiye ile Topluluk arasındaki münasebetlerde zaman zaman gerginleşen, soğuklaşan münasebetler sebebiyle durdurulmuştur. Bilahara, indirimler tekrar devam etmiştir. Nihayet, 1995'te, Ortaklık Konseyi kararıyla, gümrüklerin süratle sıfırlanması programlanmış ve Topluluğun üçüncü ülkelere uyguladığı ortak gümrük tarifesine uyum da süratlendirilmiş bulunmaktadır.

Bu yeni tasarıyla, gümrüklerimizde, Topluluğa uyum çerçevesinde -daha önce arkadaşlar değişikliklerden tafsilatıyla bahsettiler, ben aynı detayları tekrar etmeyeceğim- eşyanın menşei, eşyanın gümrük kıymeti, eşyanın gümrüğe sunulması, gümrük beyanı, serbest dolaşıma giriş, askıya alma, ekonomik etkili gümrük işlemleri, eşyanın dolaşımı, gümrük yükümlülüğü ve başvuru hakkı gibi çeşitli hususlarda, gümrük kanunlarımız, mevzuatımız, Topluluk mevzuatına göre tekrar düzenlenmektedir.

Değerli arkadaşlar, Topluluk, tabiî, bir iktisadî devdir. Türkiye, gümrüklerdeki uyumla beraber ortaklığı da arzu etmekte, bu istikamette de taleplerini devamlı ortaya koymaktadır. Topluluk, 1957'de 6 ülke olarak kurulmuştu, bugün 15 ülkeye çıkmıştır. Çoğunluğu Doğu Avrupa ülkeleri olmak üzere, halen, 11 ülke de sırada beklemektedir. Türkiye de 12 nci ülke olarak aday üye statüsünü kazanma istikametindedir, Toplulukla görüşmeleri devam etmektedir. Aralık ayında Helsinki zirvesinin ne getireceğini bilmiyoruz. Muhtemeldir ki, Türkiye'ye birtakım şartlar koşarak, Türkiye'yi, on oniki sene bekleyeceği yeni bir adaylık döneminde, bir bekleme odasına alacaklar.

"Tabiî, Topluluk, bir iktisadî devdir" dedim. Hakikaten, rakamlara baktığınızda, bunu görüyorsunuz. Topluluğun bugün dışticaretine baktığınız zaman, mal olarak, ithalatı 1 trilyon 922 milyar dolardır -takriben 2 trilyon dolardır- ihracatı ise 2 trilyon 8 milyar dolardır. Dev bir iktisadî yapıya ulaşmış bulunmaktadır.

Bugün, dünyada, tabiî, bir tarafta Japonya, bir tarafta Avrupa Topluluğu, bir tarafta da -Atlantik ötesi- Amerika olmak üzere üç büyük iktisadî dev mücadele etmektedir.

Son yıllarda, 1960'lı, 1970'li yıllarda, İkinci Dünya Savaşından sonra, giderek artan bir şekilde, siyasî birlikler yerine, ekonomik birlikler teşekkül etmektedir. Nitekim, çevremize baktığımız zaman, Avrupa Birliği 1957'de Avrupa Ekonomik Topluluğu olarak kurulmuş, önce gümrük birliğini hedeflemiş, ardından, Avrupa Ekonomik Topluluğundan Avrupa Topluluğuna dönüşmüş ve gümrüğe ilaveten, dışpolitikada, savunmada bütünleşmeyi hızlandırarak, nihayet, Avrupa Birliği ve siyasî birlik haline dönüşmektedir.

Yine, çevremizde, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı; Türkiye'nin dahil olduğu, Pakistan, İran ve Orta Asya İslam cumhuriyetleriyle beraber, Türk cumhuriyetleriyle beraber ECO (Ekonomik İşbirliği Teşkilatı); İslam Konferansı etrafında teşekkül eden bir iktisadî dayanışma grubu; Kuzey Amerika'da NAFTA dediğimiz, Kuzey Amerika ülkelerinin, Amerika, Meksika, Kanada gibi ülkelerin kendi aralarında bir ekonomik bütünleşme programı; Asya'da ASEAN dediğimiz gruplar bu istikamette yol almaktadırlar.

Tabiî, bu nüfuslu bir Türkiye için bu rakamlar komik rakamlar; bu rakamların aşılması lazım. Nitekim, bakın, nüfusu bizim kadar bir Fransa'da, eşya ve servis olarak baktığımız zaman, ihracat 369 milyar dolardır, Türkiye'de 26-27 milyar dolardır, Almanya'da 570 milyar dolardır, İtalya'da 322 milyar dolardır. Nüfusu 10 milyon olan Belçika'nın -önceki ülkeler Türkiye büyüklüğündeki ülkelerdir- yıllık ihracatı 184 milyar dolardır. Yine, 5 milyon nüfuslu Danimarka'nın yıllık ihracatı 61 milyar dolardır. Kore, ikiye bölünmüş, iç harp geçirmiş, binbir badireden geçmiş; bugün, Kore'nin yıllık ihracatı 157 milyar dolardır. Yani, Türkiye, iyi yönetilmiyor. Son depremde bazı kamu kurumlarının cilası düştü, boyası düştü, göründü osu busu; ama, Türkiye'nin genelinin de tablosu iyi değildir.

Tabiî, Türkiye, dışticaretinin yüzde 50'sini Avrupa Topluluğuyla yapar; gümrüklerimizden geçen malların yüzde 50'si Avrupa Topluluğuna gider gelir.

Avrupa Topluluğuyla olan dışticaretimizde, gümrük birliğinden sonra, yani, 1995'ten sonra giderek açıklar büyümektedir. 4-5 milyar mertebesinde olan açıklar, bugün, 11-12 milyar dolar mertebesine yükselmiş bulunmaktadır.

Tabiî, ihracatın bu kadar büyük açık vermesi demek -toplam ihracatımızın da yılda 22-23 milyar dolar açık verdiğini düşünürsek- Türkiye'nin ithalatını dışborçla finanse etmesi demektir. Tabiî, eğer, ihracat artarsa, zenginlik gelir, Türkiye, ihracatla zenginleşir. İhracat artarsa, gelir artar; gelir artarsa, herkesin, milletin ve kamu hizmetlerinin de geliri artar. Vergileri artırmasanız bile, büyüyen iş hacmi, kamuya yeni kaynaklar getirir; ama, bugün, Türkiye, kamu kaynaklarının yetmemesi yüzünden bir içborç batağına düşmüş bulunmaktadır.

Ödenen faizlere baktığınız zaman - dokuz aylık dönemde, içborçlardan kaynaklanmaktadır bu- içborç ve dışborçlar için toplam ödediğimiz faiz, dokuz aylık dönemde, yani, ocak-eylül döneminde, 8 katrilyon 200 trilyon liradır; yani, borç faizlerinin devlet gelirleri içinde payı giderek artmaktadır. 1997'de, içinde bulunduğum hükümet zamanında, gelirin yüzde 39'u kadar faiz ödendiği halde, bilahara, 1998'de, Mesut Yılmaz hükümeti zamanında yüzde 52'ye ve Ecevit hükümeti zamanında da yüzde 68-69'a ulaşmış bulunmaktadır. Yani, gelirlerin, neredeyse tamamı giderek faize gitmekte ve Türkiye, bir çaresizliğin içine düşmektedir. Tabiî, dışborçların faiz giderleri düşüktür. Yani, demin arz ettiğim, dokuz ayda 8,2 katrilyon faiz ödemesinin aşağı yukarı yüzde 10'u, yani 700-800 trilyon lirası 100 milyar dolar borca karşılık dışborç faizidir, geriye kalan, takriben 7 küsur katrilyon lirası da 44 milyar dolar içborç içindir. Yani, içborçlanmanın ne kadar yüksek faizle yapıldığını burada da görmekteyiz.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN – Buyurun efendim.

CEVAT AYHAN (Devamla) – Teşekkür ederim.

Bugün, sanayileşmiş ülkeler, her ne kadar, Uruguay Round, GATT ve diğer uluslararası anlaşmalarla, gizli teşviklerin önlenmesi ve haksız rekabetin önlenmesi hedef alınmışsa da, maalesef, gelişmiş ülkeler, bunu çok ustalıkla yapmakta; ithalatına tarife dışı engeller çıkarabilmekte, ihracatına da gizli sübvansiyonlar, teşvikler uygulayabilmektedir. Onun için, bizim Dış Ticaret Müsteşarlığının, bu meseleleri çok yakından takip etme ihtiyacı vardır.

Bu vesileyle hepinize hürmetlerimi arz ederim.

Teşekkür ederim. (Alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Ayhan.

Hükümet adına Devlet Bakanı Sayın Mehmet Keçeciler; buyurun efendim.

Nedir 91 inci madde?.. Ülkenin ihtiyacı bulunan temel kanunlar, eğer, Parlamentoda grubu bulunan siyasî partiler tarafından uzlaşma sağlanırsa, ayrı, özel bir görüşme gündemiyle Mecliste görüşülebilir ve bu kanunların detaylarının görüşülmesine, maddelerinin tek tek ele alınmasına, incelenmesine o zaman ihtiyaç yoktur. 91 inci madde ilk defa uygulanmaktadır. Bu uygulamanın gerçekleşmesinde bütün parti gruplarımızın katkısı vardır. Ben, aslında, bu gruplarımıza, partilerimize teşekkür etmek üzere söz aldım. Yoksa, tasarının detayları hakkında konuşmacılar gayet güzel ifadelerde bulundular. Ben, özellikle, bu uygulamanın ilk defa gerçekleştirilmesinde emeği geçen bütün partilerimizin grup başkanvekillerine, -başta Sayın Ecevit, Sayın Bahçeli, Sayın Yılmaz, Sayın Kutan, Sayın Çiller olmak üzere- bütün genel başkanlara, Gümrük İdaresi adına, huzurunuzda, teşekkürü bir borç biliyorum.

Netice itibariyle, Meclisimiz iyi bir sınav vermektedir. Bu sınav, Türkiye'ye, sadece gümrükler açısından kazanç sağlamayacaktır; Türkiye'nin bekleyen temel kanunları vardır, önemli kanunları vardır, o kanunlar için de bir başlangıç olur ümidindeyim, inancındayım.

Gümrüklerimiz gerçekten ihtimama muhtaçtır, ihmal edilmiştir.

BAŞKAN – Sayın Bakanım, bir dakika müsaade ederseniz, Yüce Heyetin kararını almak mecburiyetindeyim...

Değerli arkadaşlarım, çalışma süremizin bitmesine çok az bir süre kalmıştır. Sayın Bakanın Yüce Heyetinize arzı bitinceye kadar çalışma süremizin uzatılmasını oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Buyurun efendim.

DEVLET BAKANI MEHMET KEÇECİLER (Devamla) – Gümrüklerimiz himayeye muhtaçtır. Modern teknolojiyi takip edememişizdir, gerekli yasal destekleri sağlayamamışızdır. Şimdi, bu yasal desteği, Meclisimiz vermektedir. Artık, bundan sonra iş, gümrük idarelerinin olmaktadır. Biz, gümrüklerimizde çok ciddî bir modernizasyon projesi için adımları peş peşe atmaktayız.

Doğru Yol Partisi Grubu adına konuşan Sayın Tezmen de burada söyledi; bizim 414 gümrük idaremiz var; Almanya'nın 91, İtalya'nın 61, Fransa'nın 83, Belçika'nın 17 gümrük idaresi var; ancak, bunlar, bizim 10 katımız ticaret hacimlerini gerçekleştirirler. Bizim, şu anda 295 gümrük idaremiz var; gümrük muhafazalarını çıkartırsanız, 130 gümrük müdürlüğümüz halen var, kapattığımız 119 gümrük idaresine rağmen. Hâlâ, çok sayıda idaremiz var; muhakkak, bunu normal seviyesine indirmeliyiz. Gümrüklerimizde, artık, idarî usulle, klasik usulle, eski usulle gümrükleme işlemlerinden vazgeçip, modern usullere geçmeliyiz.

Aslında, Meclisin bugün yaptığı iş, Türkiye açısından fevkalade önemli bir iştir; Türkiye'nin gümrükleri modern sisteme kavuşturulacaktır. Gümrüklerde otomasyon sisteminin teknik ihalesi 12 Temmuzda bitirilmiştir; Müsteşarlığımızda -Dünya Bankası kredisiyle- 2 Kasımda, basına açık, fiyatlandırma ihalesi yapılacaktır. Bu ihale, Dünya Bankası tarafından tasdik edildikten sonra, otuzbeş hafta içerisinde, yüzde 60 gümrükleme işlemini yaptığımız 5 gümrük kapısında, fiilen otomasyona geçilmiş olacaktır. Bir yıl içerisinde, yani, 2001 yılından itibaren de, Türkiye'de, bütün gümrüklerimizde otomasyona geçilmiş, bilgisayar sistemiyle işlem yapan gümrükler olacaktır; Dünya Gümrük Örgütüyle ahenkleşmiş sistem içerisinde kontrol yapan gümrük olacaktır. Her şey, gayet modern esaslara bağlanmıştır; Amerika gümrüğünde, Almanya gümrüğünde, Fransa gümrüğünde nasıl davranılırsa, Türk gümrük idaresinde de aynı şekilde işlemler yapılacaktır; bizim milletimiz, hizmetlerin en güzeline layıktır.

Bu itibarla, hükümet olarak, tekrar, muhalefet partilerimize, elbette ki, iktidar partilerimizin gruplarına, huzurlarınızda bir defa daha teşekkür ediyor, hepinize saygılar sunuyorum. (Alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum efendim.

Değerli milletvekilleri, tasarının tümü üzerindeki görüşmeler tamamlanmıştır.

Tasarının maddelerine geçilmesi hususunu oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Alınan karar gereğince, saat 20.00'de toplanmak üzere oturumu kapatıyorum.

BAŞKAN – Sayın milletvekilleri, 12 nci Birleşimin İkinci Oturumunu açıyorum.

Tasarının tümü üzerindeki görüşmeler tamamlanmış ve maddelere geçilmesi kabul edilmişti.

BAŞKAN – Komisyon ve hükümet yerinde.

Alınan karar gereğince, Birinci Kısmın görüşmelerine başlıyoruz.

Birinci Kısımda konuşma süreleri, gruplar, komisyon ve hükümet için 10'ar, şahıslar için de 5'er dakikadır.

Birinci Kısım üzerinde, Doğru Yol Partisi Grubu adına, Isparta Milletvekili Sayın Ramazan Gül; buyurun.

Süreniz 10 dakikadır efendim.

Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında 12 Eylül 1963 tarihinde imzalanıp, 1 Aralık 1964 tarihinde yürürlüğe giren Ankara Anlaşması, bugünkü adıyla Avrupa Topluluğuna resmî anlamda yaklaşmamızın temelini oluşturan bir anlaşmadır.

Ankara Anlaşmasında belirtilen geçiş döneminin gerçekleşme şartları, usulleri, sıra ve süreleriyle ilgili hükümlerini tespit etmek üzere 23 Kasım 1970 tarihinde imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yürürlüğe giren Katma Protokolün 6 ncı maddesi, geçiş dönemi içerisinde tarafların gümrük konusundaki kanun, yönetmelik ve idarî tasarruflarını birbirine yaklaştıracaklarını hükme bağlamıştır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; bilindiği üzere, dünya ticaretindeki liberalleşme, rekabeti daha da önemli kılmaktadır. Avrupa Topluluğunda yapılan bir çalışmada "fizikî engeller" başlığı altında, gümrüklerde beklenilen süre dikkate alınmış ve bunun çok önemli bir maliyet unsuru olduğu, dolayısıyla Topluluğun rekabet gücünü olumsuz etkilediği sonucuna varılmıştır. Bu noktadan hareketle, Topluluk, gümrüklerde bekleme zamanını en aza indirecek mekanizmaları geliştirmiş ve gerekli hükümleri kanununa dahil etmiştir.

Bir örnek vermek gerekirse: Fransa karasuları dışında, açıkdenizlerde balık avlayan bir Fransız balıkçı, yakaladığı balıkları açıkdenizden doğrudan doğruya ihraç edeceği ülkeye gönderebilmektedir. Balıkların önce Fransa'ya getirilip, gümrükten geçirilmesi ilave bir maliyet unsuru olduğundan, söz konusu balıkçı, önceden, gümrük idaresinden aldığı yetkiye dayanarak, ihracat işlemini gerçekleştirebilmektedir. Böylece, aynı durumda olan bir Türk balıkçısına kıyasla da önemli bir maliyet avantajı yakalamış olmaktadır. Şu anda görüşmekte olduğumuz tasarı, aynı avantajı, Türk balıkçısına da verme imkânını sağlayacaktır. Bu tasarıyla ilgili olarak, Topluluğa karşı taahhütlerimizi bir tarafa bırakıp, nelerin sağlandığına bakmanın daha yararlı olacağı düşüncesindeyim.

Bilindiği üzere, ülkemizin amacı, her alandaki yüksek teknolojiyi Türkiye'ye getirmek olarak belirlenmiştir. İşte, bu tasarı, dünya ticaretindeki gelişmelere paralel olarak, başta uluslararası kuruluşlar olmak üzere, gelişmiş ülkelerde uzun çalışmalar sonucu geliştirilmiş dışticaret uygulama hükümleri yönünden en yüksek teknolojiye eşdeğer olmuştur.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; tasarıyla getirilen yeniliklerden bir tanesi de, belirli koşullar altında gümrüğün tarife ve menşe gibi konularda süreli ve kendini bağlayıcı bilgi verme yükümlülüğünü üstlenmesidir. Bu suretle, Türk işadamı, daha uzun süreli ihracat ve ithalat bağlantısı yapma imkânına kavuşacaktır. Bu durum ise, uygun koşullarda sözleşme yapmak suretiyle, bir yandan işadamını rekabet yönünden daha güçlü kılarken, diğer yandan tüketicilere kaliteli mal ve hizmetin daha uygun koşullarda ulaşmasına yol açacaktır.

Devlete gelir sağlayıcı özelliğine öncelik verilmesi nedeniyle, kuşkuya dayalı gümrük idaresinin yerini, bu tasarıyla, bütün gelişmiş ülkelerde olduğu gibi, güvene dayalı, mümkün olduğu ölçüde ticarette kolaylık sağlamak yoluyla kendi firmalarına rekabette avantaj sağlayan; kontrolü, bilimsel yöntemlerle risk-analiz metodu kullanmak suretiyle, daha etkin yapabilen bir gümrük idaresi alacaktır.

Tasarı, bazılarınca kapsamlı olarak değerlendirilebilir. Kanunların bir nevi sözleşme olduğunu düşünecek olursak, yetki ve sorumlulukların net olarak belirlenmesi, devlette keyfîliğin, devletle iş yapanlarda da belirsizliğin önüne geçmiş olacaktır. Fransız Gümrük Kanununun 450 maddeden fazla olduğunu dikkatlerinize sunmak isterim.

Bu tasarıyla, modern hukuk normlarına uygun olarak, yetki ve sorumluluk anlayışı dengelenmiştir. Kanunla konulmuş olan bu düzende, gümrük teşkilatı, polis, ticaret çevreleri potansiyel suçlu olarak görülmemektedir; aksine, sağlanan bu düzenin işletilmesi, korunması ve geliştirilmesi, iki tarafa da sorumluluk yüklemektedir ki, doğru olan da budur.

Bu tasarıyla ilgili son bir söz söylemek gerekirse, bu tasarı, dışticarette önemli bir maliyet unsuru olan zamandan tasarrufu sağlamak suretiyle, Türk işadamına, rekabet edebilirlik yönünden güç katacaktır.

Biz, Doğru Yol Partisi olarak, pozitif muhalefet anlayışı gereği, ülkenin yararına olan kanun teklif ve tasarılarının yanında olacağımızı ve destekleyeceğimizi ifade etmiştik. Biz, daha önceki dönemlerde hazırlanan ve yasalaşması gerçekleşmeyen bu yasa tasarısını destekliyor, olumlu oy kullanacağımızı bildiriyor, yasanın ülkemiz insanına hayırlı ve uğurlu olmasını diliyorz.

Hepinize saygılar sunuyorum. (Alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Gül.

Fazilet Partisi Grubu adına, Erzurum Milletvekili Sayın Aslan Polat; buyurun.

FP GRUBU ADINA ASLAN POLAT (Erzurum) – Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; 86 sıra sayılı 1615 Sayılı Gümrük Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısının Birinci Kısmında yer alan 1'den 14 üncü maddeye kadar olan bölüm hakkında, Fazilet Partisi Grubu adına söz almış bulunuyorum; hepinizi saygıyla selamlarım.

"Genel Hükümler" başlığı altındaki Birinci Bölüm "Amaç, Kapsam ve Temel Tanımlar" İkinci Bölüm de "Gümrük Mevzuatı Çerçevesinde Kişilerin Hak ve Yükümlülüklerine İlişkin Çeşitli Hükümler" adı altında olup, bu bölümün Birinci Ayırımı "Temsil Hakkı", İkinci Ayırımı "Gümrük Mevzuatının Uygulanmasına İlişkin Kararlar", Üçüncü Ayırımı "Bilgi", Dördüncü Ayırımı da "Diğer Hükümler" başlığı altında toplanmış bulunmaktadır.

Kontrollerin "Türkiye'nin sınırları içerisindeki her yer gümrük bölgesidir" diye, bu bölge içerisinde herhangi bir yerde yapılması realiteye uygundur. Beyanname alındıktan sonra, eşya, sahibine teslim edilerek sürat sağlanır ve beyan uygunluğu, yerinde yapılacak kontrollerle denetlenebilir.

Bu ve benzeri kolaylıklar sağlanırken, işin ciddiyetini sağlama bakımından, şartlara uyulup uyulmadığının zaman zaman kontrol edilmesi de şarttır.

Avrupa Topluluğu mevzuatı çerçevesinde getirilecek bir basitleştirilmiş beyan yöntemi -ki gümrük işleminin veya rejiminin uygulanabilmesi için gerekli asgarî şartların yerine getirilmesi şartıyla- diğer formaliteler diyebileceğimiz işlemlerin sonradan belli bir süre zarfında tamamlanması şeklinde belirtilebilir olması olumlu bir adım olacaktır.

Yine, gümrük kontrolü altında işletme rejiminin devreye girmesi ve birkısım ürünlerin üretiminde kullanılan girdilerin, gümrük vergilerinin teminata bağlanarak, ithaline imkân sağlanması ve ürün piyasaya sürüleceği vakit gümrük vergilerinin tahsilinin mümkün olması da kolaylaştırıcı hükümlerdir.

Gümrük Müsteşarlığının 1 Ocak 1996 tarihinden bugüne kadar geçen süre içerisinde elde bir kanun olmaksızın 10 000'e yakın çalışanı, 280 civarında gümrük birimi ve yıllık 75 milyar dolara ulaşan dışticaret hacmi, 1 milyona yaklaşan TIR geçişini ve 12 milyona ulaşan yolcu işlemlerini tüm eksiklik ve dedikodulara rağmen sürdürebilmesi, yine de bir başarı olarak kabul edilebilir.

Gerçekten, halen, çok sık olmasa da, rastlanılan bu tarz durumlar, kontrolün bilahara yapılacak olmasından yola çıkılarak, uzmanlık aranmadan herkes tarafından ifa edildiğinde, mutlaka çok daha sık ortaya çıkacaktır ve mükellefler, zaman zaman hiçbir kasıtları olmadığı halde, ciddî hapis cezasına çarptırılacaklar, iflaslarına yol açabilecek büyüklükte malî yaptırımlara maruz kalacaklar ve çok yaygın olarak ortaya çıkan bu durumlar ilgililerinin mahvına yol açabilecek durumlar yaratacaktır.

Ayrıca, gümrüklerde iş takibinin standardı, kapasitesi vesairesi belli olmayan kişiler aracılığıyla gerçekleştirilmesi sonucunu yaratır düzenlemelerin önüne geçilmelidir ki, halen gümrükler için kamuoyunda yaygın inanışların önüne geçilmesi için bir adım atılmış olsun. Aksi halde, mevcut durum çok daha kötüleşerek devam edeceğinden, yapılan bu düzenlemenin de gümrük müşavirliği gibi bir mesleğin ortadan kalkması sonucunu yaratacağından endişe etmekteyiz.

Yine bu kanun tasarısıyla, getirilen, kişilerin, gümrük idarelerinden gümrük mevzuatının uygulanması hakkında bilgi talep edebilmeleri olumlu bir adımdır; çünkü, bilhassa KOBİ'ler gibi küçük işletmelerin bu konuda bilgilere ulaşabilmesi için özel çaba sarf etmesi gerekmektedir. Mesela bir işletme, gümrük birliğini de ilgilendiren ileriye yönelik birtakım kararlar almak istesin, büyük ihtimalle karar muhteviyatından haberdar olmadığı için, kendisini avantajlı kılacak hususları gözardı edebilecektir veya Türkiye'nin yükümlendiği, dolayısıyla kendisini yükümlü kılacak hususları dikkate almadığı için, ileride bir zarara uğrama riski her zaman mevcut olabilecektir. İşte bu sebeplerle, bu madde, bilhassa yeni ihracata başlamış küçük işletmeler için çok olumlu bir maddedir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

ASLAN POLAT (Devamla) – Sayın Başkan, şahsî konuşma süremi de verirseniz; bitireyim.

BAŞKAN – Buyurun efendim.

Her ne kadar, Gümrük Kanunu çıkarmak şart ise de, bu kanunu çıkarmakla da işler bitmeyecektir; modern dünyayla uyum sağlamak için, gümrük idarelerinin iş alanları yeniden gözden geçirilmeli, gereksiz işlem ve masraflar ortadan kaldırılmalıdır. Bu meyanda "fizikî muayene oranları, ilk etapta, ithalatta yüzde 20'ye, ihracatta yüzde 5'e indirilmelidir" iddianız, bir an önce hayata geçmelidir.

Risk analizleri yapılarak, bir taraftan riskli eşya veya firma işlemleri daha etkin yapılırken, usulsüzlüğe adı karışmamış firmalar, basitleştirilmiş usullerden yararlandırılmalıdır.

Son yıllarda, bilgisayarların tüm işyerlerine girmesine paralel olarak, otomasyonda kullanılacak olan yazılım programı, elektronik veri değişimi yazılımıyla bir an önce desteklenmelidir. Bu sayede, ithalat ve ihracat yapanların, kendi bürolarındaki bilgisayarlarda ürettikleri gümrük beyannamelerini, on-line olarak, gümrük müdürlüklerindeki bilgisayar sistemlerine aktarabilmeleri bir an önce sağlanmalıdır.

Bakanlık yetkililerinin, çeşitli forumlarda ifade ettikleri "2000 yılı sonu itibariyle 50 gümrük idaresinin bilgisayar ağıyla bağlandıktan sonra Türkiye'nin ithalat ve ihracat hacminin yüzde 95'inin elektronik ortamda yapılacağı" iddialarını bir an önce hayatiyete geçirmeleri gerekmektedir; bu sayede, işlemlere hız kazandırılırken, insan hatalarının asgarî düzeye inmesi sağlanmalıdır.

Sonuç olarak, ülkemizin dışticaretine çok olumlu katkısı olacağını umduğumuz bu kanun tasarısına Fazilet Partisince olumlu bakmaktayız; fakat, Doğu ve Güneydoğu Anadolu milletvekilleri olarak, sınır ticareti konusunda gerekli güvenceyi de hükümetten almak istemekteyiz.

Bu duygu ve düşüncelerle, Gümrük Kanununun hayırlı olmasını diler, Yüce Meclisi saygıyla selamlarım. (FP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Polat.

Değerli milletvekilleri, 3 üncü madde üzerinde bir önerge vardır; önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 86 sıra sayılı Kanunun 3 üncü maddesine 24 üncü bent olarak:

Suat Pamukçu Nurettin Aktaş Ali Sezal

Bayburt Gaziantep Kahramanmaraş

Faruk Çelik Ali Gören

Bursa Adana

BAŞKAN – Komisyon önergeye katılıyor mu efendim?

PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU BAŞKANVEKİLİ MEHMET HANİFİ TİRYAKİ (Gaziantep) – Katılmıyoruz.

BAŞKAN – Hükümet?..

BAŞKAN – Önergeniz hakkında konuşacak mısınız; yoksa, gerekçeyi mi okutayım efendim? Önerge sahipleri adına konuşmak arzu eden var mı?..

Gerekçeyi okutuyorum:

Gerekçe:

Gümrük Kanununun gereklerinin herhangi bir kişi tarafından yerine getirilmesi sonucunu yaratır şeklinde yapılan düzenleme son derece tehlikelidir.

Oldukça karmaşık (ve çok fazla detay bilmeyi gerektiren) işlemler bütünü olan bu işlemlerin, birçok detayı bilen bir uzman tarafından ifası gerekir.

Bilindiği üzere, vatandaşa güven esasına dayalı olarak, çok hızlı bir biçimde yürümesi icap eden gümrük işlemleriyle ilgili olarak, kontrol bilahara yapılmak üzere işlemlerin gerçekleştirilmesi düşünülmüştür. Ancak, kontrol işlemleri yıllar almaktadır ve birkaç yıl sonra bir problemin bulunduğunun tespiti halinde, sonuçları zaman zaman mükellefler için ekonomik açıdan yıkıcı da olabilmektedir; ancak, daha önemlisi, altından kalkılamaz cezaî yaptırımlar ortaya çıkabilmektedir. Örneğin, kıymet düşüklüğü gerekçesiyle yapılan ve yıllar sonra başlatılan bir soruşturma, nihayetinde mahkemeye intikal etmiş, mahkeme, ilgilisine 108 yıl hapis cezası vermiştir. Çünkü, bir hata diğer beyannamelerde de tekrar edilmektedir ve her bir beyanname nedeniyle ayrı ceza verilmektedir. Aynı durumda olan (hiçbir farklılığı bulunmayan) bir başkasıyla ilgili olarak kontrol edilmediğinden, hiçbir yükümlülük tahakkuk ettirilmemiş olabilmektedir.

Hal böyle olunca, işin uzmanları aracılığıyla yürütülmeyen bir süreçte, bu tarz durumlarla çok sık karşılaşılması söz konusu olduğunda, yaptırım gücünün toplum vicdanını rahatsız eder hale gelmesi kaçınılmaz olacaktır.

Gerçekten, halen, çok sık olmasa da, rastlanılan bu tarz durumlar, kontrolün bilahara yapılacak olmasından yola çıkılarak, uzmanlık aranmadan, herkes tarafından ifa edildiğinde, mutlaka çok daha sık ortaya çıkacaktır ve mükellefler, zaman zaman, hiçbir kasıtları olmadığı halde, ciddî hapis cezasına çarptırılacaklar, iflaslarına yol açabilecek büyüklükte malî yaptırımlara maruz kalacaklar ve çok yaygın olarak ortaya çıkan bu durumlar, ilgililerin mahvına yol açabilecek durumlar yaratacaktır.

Diğer yandan, uygulanmak üzere belirli amaçlarla çıkarılan kanun ve kararnamelere aykırı davranış had safhaya çıkacak, âdeta, uygulanma ihtiyacı minimize edilmiş, yalnızca cezalandırma mekanizması yaratılmış olacaktır. Oysaki, kanunların düzenlenmelerinin esas amacı, korudukları değerlerin ihlal edilmemesi, kanun koyucunun önceliklerinin realize edilmesidir; ancak, sonradan kontrol mekanizmasıyla birlikte, herhangi bir personelin gümrük işlemlerini yapmaya başlamasının doğal sonucu olarak, kanunun uygulanması, yalnızca cezalandırma kurallarına inhisar edecektir.

Diğer yandan, bu işi, cumhuriyetin kuruluşundan bu yana çok uzun zamandır ifa eden bir meslek grubu vardır. Bu meslek grubunun odalaştırılması, yetkiyle donatılarak sorumluluklar verilmesi ve kontrolün bu meslek mensupları tarafından başlangıçta ifasının sağlanması, kanunun tam olarak uygulanmasına çok etkin katkılarda bulunacakken herkese iş takip etme yetkisinin verilmesi, Türkiye'nin diğer meslek kuruluşlarıyla ilgili temel düşünceye de aykırılık oluşturmaktadır. Bu yaklaşım, adliyelerde de herkesin vekillik yapabileceği gibi hiç de haklı olmayan bir sonuç yaratır.

BAŞKAN – Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Önerge kabul edilmemiştir.

Değerli milletvekilleri, 5 inci madde üzerinde bir önerge vardır; okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 86 sıra sayılı kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının aşağıdaki şekilde düzenlenmesini arz ve teklif ederiz.

Suat Pamukçu Nurettin Aktaş Ali Sezal

Bayburt Gaziantep Kahramanmaraş

Ali Gören Ahmet Cemil Tunç

Adana Elazığ

"Bütün kişiler, gümrük mevzuatı ile öngörülen tasarrufları ve işlemleri bizzat veya tayin edecekleri ve kanunun tatbikatında vekilleri sayılan gümrük müşavirleri vasıtasıyla gerçekleştirebilirler."

BAŞKAN – Komisyon önergeye katılıyor mu efendim?

PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU BAŞKANVEKİLİ MEHMET HANİFİ TİRYAKİ (Gaziantep) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Hükümet ne düşünüyor efendim?

DEVLET BAKANI MEHMET KEÇECİLER (Konya) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Komisyon ve hükümet önergeye katılmamıştır.

Önerge üzerinde, önerge sahipleri adına konuşmak arzu eden var mı efendim; yoksa, gerekçeyi okutacağım.

ASLAN POLAT (Erzurum) – Gerekçeyi okutun Sayın Başkan.

BAŞKAN – Gerekçeyi okutuyorum:

"Gerekçe:

Bu bakımlardan, gümrüklerde iş takibinin standardı, kapasitesi vs. belli olmayan kişiler aracılığıyla gerçekleştirilmesi sonucunu yaratır düzenlemelerin önüne geçilmelidir ki, halen gümrükler için kamuoyunda yaygın inanışların önüne geçilmek için bir adım atılabilmiş olunsun... Aksi halde, mevcut durumun çok daha kötüleşerek devam edeceğinden, yapılan bu düzenlemenin de gümrük müşavirliği gibi bir mesleğin ortadan kalkması sonucunu yaratacağından emin olmak gerekir."

Birinci Kısım üzerindeki görüşmeler tamamlanmıştır.

Birinci Kısmı oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Değerli milletvekilleri, alınan karar gereğince, İkinci Kısmın görüşmelerine başlıyoruz.

İkinci Kısımda konuşma süreleri, gruplar, komisyon ve hükümet için 10'ar, şahıslar için de 5'er dakikadır.

İkinci Kısım üzerinde, Fazilet Partisi Grubu adına, Tokat Milletvekili Sayın Ergün Dağcıoğlu?.. Yok.

Başka söz talebi?.. Yok.

İkinci Kısmı oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Değerli milletvekilleri, alınan karar gereğince, Üçüncü Kısım üzerindeki görüşmelere başlıyoruz.

Üçüncü Kısım üzerindeki konuşma süreleri, gruplar, komisyon ve hükümet için 20'şer, şahıslar adına da 5'er dakikadır.

Fazilet Partisi Grubu adına, Tokat Milletvekili Sayın Ergün Dağcıoğlu?.. Yok.

Başka söz talebi?.. Yok.

Üçüncü Kısmı oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Değerli milletvekilleri, alınan karar gereğince, Dördüncü Kısım üzerindeki görüşmelere başlıyoruz.

Dördüncü Kısımda konuşma süreleri, gruplar, komisyon ve hükümet için 30'ar, şahıslar için 5'er dakikadır.

Dördüncü Kısımda, Fazilet Partisi Grubu adına, Kütahya Milletvekili Sayın Ahmet Derin?.. Yok.

Başka söz talebi?.. Yok.

Dördüncü Kısmı oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Değerli milletvekilleri, alınan karar gereğince, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Kısımların görüşmelerine başlıyoruz ve birlikte görüşülecek olan bu kısımları ayrı ayrı oylayacağım.

Bu kısımda, komisyon, gruplar ve hükümet için konuşma süreleri 10'ar, şahıslar için 5'er dakikadır.

Müştereken görüşülmekte olan bu kısım üzerinde, Fazilet Partisi Grubu adına, Şanlıurfa Milletvekili Sayın Niyazi Yanmaz. (FP sıralarından alkışlar)

Sayın Yanmaz, beş, altı ve yedinci kısım için müştereken konuşuyorsunuz; süreler de ona göre ayarlanmıştır ve konuşma süreniz 10 dakikadır.

Buyurun efendim.

FP GRUBU ADINA MUSTAFA NİYAZİ YANMAZ (Şanlıurfa) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 86 sıra sayılı 1615 Sayılı Gümrük Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısının Beşinci Kısmı üzerinde, Fazilet Partisi Grubu adına söz almış bulunuyorum; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Gaziantep Gümrükleri Başmüdürlüğüne bağlı Akçakale Gümrük Müdürlüğü, üçüncü sınıf bir gümrük müdürlüğüdür. Oysa, saydığım nedenlerden dolayı, birinci sınıf gümrük müdürlüğü olması gerekmektedir. Ancak, 1991 yılından beri Gümrük Müsteşarlığının ilgili yıllar yatırım programına teklif edilmesine rağmen, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığınca, Akçakale Gümrük Tesisleri Projesi bir türlü vize edilmemiştir. İlgili bakanlığın bu konuya duyarlı davranacağını ve en yakın zamanda bu problemi çözeceğini ümit ediyorum.

Gümrük idaremiz, bir yandan dışticarete yönelik hizmetleri giderek kolaylaştırıcı yönde işlemlerini geliştirirken, bir yanda da 2000'li yılların modern Türkiyesinde çağdaş bir yapıya kavuşmak amacıyla modernizasyon projesini süratle hayata geçirme gayreti içinde olmalıdır.

Maalesef, gümrüklerimiz büyük bir şaibe altındadır. Dürüst ve düzgün çalışanları tenzih ediyorum. Şaibe altında olan bütün kurumları olduğu gibi gümrüklerimizi de bu şaibeden kurtarmak gerekir.

İstisna ve muafiyetleri uygularken çok dikkat etmemiz lazım. Bilhassa, ihracat işlemlerinde gümrük idaresine çok önemli görevler düşüyor. Gümrüklerimizin yasakçı zihniyetten çıkıp, güler yüzlü, tatlı dilli, vatandaşın imkânını devlete aktaracak, danışmanlık hizmeti verecek bir konumda olması gerekir. İnsanlarımız, gümrüğe gelirken, acaba hangi eksiği, hangi yanlışı bende bulacaklar diye endişe ve korku içinde olmamalıdır.

Değerli milletvekilleri, dışticaretimizde, ülkemizde kurulan serbest bölgelerin çok etkin bir yere sahip olduğu her geçen gün daha iyi anlaşılmaktadır. 1988 yılında serbest bölgelerimizin ticaret hacmi 154 milyon dolarken, 1996 yılında bu rakam 3 milyar dolara çıkmıştır.

Serbest bölgeleri geliştirmek ve teşvik etmek gerekir. Eğer bu yapılırsa, öyle sanıyorum ki, ülkemize, serbest bölgelerden yapılan ticaret sebebiyle daha fazla döviz girecektir.

Gümrük birliği, dışticaretimizde çok yönlü değişimlere yol açmıştır. Gümrük birliğinin birinci yılında 1995 yılına göre toplam ihracatımız yüzde 7,1, ithalatımız ise yüzde 20,2 oranında bir artış göstermiştir. Avrupa Birliği ülkeleriyle dışticaretimizde ise, aradaki fark daha da yükselmiştir. 1996 yılında, bir önceki yıla göre Avrupa Birliğine ihracatımız yüzde 3,7 oranında artarken, Avrupa Birliğinden yaptığımız ithalat yüzde 32,5 oranında bir artış göstermiştir.

Gümrük birliğiyle toplam ithalatımız, ihracatımızın yaklaşık 3 katı artarken, sadece Avrupa Birliğiyle olan dışticaretimizde ise, ithalatımız ihracatımızın yaklaşık 9 katı bir artış göstermiştir.

Avrupa Birliği üyeleriyle yapılan dışticaretimiz, Türkiye'nin ihracat gelirini ve ithalatını büyük ölçüde etkilemiştir. Gümrük birliği, Türkiye'den Avrupa Birliğine yapılan ihracatta beklenilenin çok altında, ithalattaysa beklenilenin çok üstünde bir artışa yol açmıştır. Buna bağlı olarak, dışticaret açığımız rekor düzeye yükselmiştir.

BAŞKAN – 1 dakika süreniz var Sayın Yanmaz.

MUSTAFA NİYAZİ YANMAZ (Devamla) – Bu kanunun ülkemize hayırlar getirmesini diliyor, hepinize saygılar sunuyorum. (FP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkürler Sayın Yanmaz.

Başka söz talebi?.. Yok.

Alınan karar gereğince, birlikte görüştüğümüz Beşinci, Altıncı ve Yedinci Kısımları, yine alınan karar gereğince, ayrı ayrı oylarınıza sunacağım.

Beşinci Kısım üzerindeki görüşmeler tamamlanmıştır.

Oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Altıncı Kısım üzerindeki görüşmeler tamamlanmıştır.

Oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Yedinci Kısım üzerindeki görüşmeler tamamlanmıştır.

Oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

MEHMET ALTAN KARAPAŞAOĞLU (Bursa) – Sayın Başkan, Yedinci Kısımla ilgili olarak, arkadaşımıza 5 dakika söz vermeyi uygun görürseniz...

BAŞKAN – Efendim, hatırlayacaksınız, kürsüye gelirken, değerli konuşmacı arkadaşımıza, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Kısım üzerinde konuşacağını ifade ettim. Eğer, değerli arkadaşımız konuşmak istiyorsa, bir başka madde üzerinde derhal söz verebilirim.

MEHMET ALTAN KARAPAŞAOĞLU (Bursa) – Madde değişmiş oluyor Sayın Başkan. Müsaade buyurursanız...

BAŞKAN – Efendim, Sekizinci Kısmın görüşmelerine başlıyoruz.

Sekizinci Kısım üzerinde, gruplar, hükümet ve komisyon için konuşma süreleri 10'ar dakika, şahıslar için de 5'er dakikadır.

Başka söz talebi?.. Yok.

Sekizinci Kısmı oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Dokuzuncu Kısma geçiyorum.

Bu kısım üzerinde de, komisyon, hükümet ve gruplar için konuşma süreleri 20'şer dakika, şahıslar için konuşma süreleri de 5'er dakikadır.

Dokuzuncu Kısım üzerinde, Fazilet Partisi Grubu adına, Afyon Milletvekili Sayın Sait Açba?.. Yok.

Başka söz talebi?.. Yok.

Dokuzuncu Kısmı oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Bu kısım üzerinde, gruplar, komisyon ve hükümet için söz süreleri 10'ar dakika, şahıslar için 5'er dakikadır.

Onuncu Kısım üzerinde söz talebi, Fazilet Partisi Grubu adına, Konya Milletvekili Sayın Veysel Candan?.. Yok.

Başka söz talebi?.. Yok.

Bir önergemiz var; okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 86 sıra sayılı kanun tasarısının 227 nci maddesinin (f) bendine (iii) alt bent olarak;

"Önlisans eğitimi veren gümrük yüksek okullarından mezun olanlar."

Bayburt Gaziantep Adana

Mehmet Bekâroğlu Ahmet Cemil Tunç

Rize Elazığ

BAŞKAN – Komisyon önergeye katılıyor mu efendim?

PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU BAŞKANVEKİLİ MEHMET HANİFİ TİRYAKİ (Gaziantep) – Sayın Başkan, bu konuda açıklayıcı bir hüküm var tasarıda. Zannediyorum, gözden kaçmış.

BAŞKAN – Katılmıyorsunuz...

PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU BAŞKANVEKİLİ MEHMET HANİFİ TİRYAKİ (Gaziantep) – Takdire bırakıyorum.

BAŞKAN – Hükümet efendim?..

DEVLET BAKANI MEHMET KEÇECİLER (Konya) – Sayın Başkan, aynı maddenin (ii) bendinde aynı ifadelerle hüküm var "Diğer eğitim kurumlarından lisans seviyesinde mezun olduktan sonra (i) alt bendinde belirtilen bilim dallarından lisansüstü seviyede diploma almış olmak ya da önlisans eğitimi veren gümrük, dış ticaret ve Avrupa Topluluğu konularında uzmanlık programı olan meslek yüksekokullarından mezun olmak" diyor. Dolayısıyla, arkadaşlarımız, gümrük meslek yüksekokullarından mezun olanları kastediyorlar buraya girsin diye; var zaten o.

BAŞKAN – Tasarıda var.

DEVLET BAKANI MEHMET KEÇECİLER (Konya) – Dolayısıyla, önergeye gerek yok. Katılmıyoruz.

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Bakanım.

Önerge sahipleri, komisyon ve hükümetin bu açıklamaları üzerine ne düşünüyorlar acaba; devam edecekler mi önergelerini takibe, yoksa çekiyorlar mı efendim? Konuşmak arzu eden varsa söz vereceğim, yoksa gerekçeyi okutacağım.

Gerekçeyi okutuyorum:

"Gerekçe:

Halen ülkemizde 2 yıllık eğitim veren gümrük yüksekokulları mevcuttur. Bu okullardan mezun olan gençlerin tamamına gümrük idarelerinde iş bulunması mümkün olamamaktadır. Kaldı ki, memur sınavlarının merkezî sistemle yapılması nedeniyle, bu öğrencilerin diğerlerine göre bir farkı da kalmamaktadır.

Diğer yandan, gümrük müşaviri yardımcısı ihtiyacının karşılanması da gerekmektedir. Çok yüksek bir eğitim sürecinin ardından, mevcut tasarı hükümleri çerçevesinde, gümrük müşavir yardımcılarının tek hedefleri, stajlarını tamamlayarak, gümrük müşaviri olabilmek olacaktır. Oysaki, gümrük müşavir yardımcısının önemli bir ihtiyaç olduğu bilinmektedir.

Bu iki ihtiyaç giderilirken, kendilerine meslek olarak gümrük işlemlerini seçmiş mezunlara da bir iş imkânının yaratılması uygun olacaktır. Ancak, bu kişilerin gümrük müşaviri olmalarının da mümkün olmamasını temin bakımından 228 inci maddeki değişiklik yapılmıştır.

Gerçekten, 228 inci maddedeki mevcut hal, 4 yıllık bir yüksek eğitimin ardından doktora yapan bir kişinin yalnızca gümrük müşavir yardımcısı olabilmesini öngören mevcut düzenleme çok adil olmayacaktır. Halen, tasarı, sayılan belirli yüksek eğitim kurumlarının dışındaki bir yüksek eğitim kurumundan mezun olanların gümrük müşaviri yardımcısı olabilmesine engel durumdadır. Bu kişilerin, mevcut eğitimlerine ilave olarak, sayılan yüksek eğitim kuruluşlarında lisansüstü eğitim almaları öngörülmüştür. Bu lazimeyi de yerine getiren kişilerin, makro ölçekte, gümrük müşaviri olamamalarının çok adil olduğu söylenemez. Bu bakımdan, gümrük müşavir yardımcılığı ihtiyacının yüksekokuldan temini, bu şekilde müşavir yardımcısı olanlara da gümrük müşaviri olabilmenin yollarının açılması daha doğru olacaktır."

BAŞKAN – Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Önerge kabul edilmemiştir.

Mevcut haliyle Onuncu Kısmı oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Onbirinci Kısma geçiyorum.

Onbirinci Kısımda, gruplar, komisyon ve hükümet için konuşma süreleri 10, şahıslar adına da 5'er dakikadır.

MEHMET ALTAN KARAPAŞAOĞLU (Bursa) – Değişiyor efendim.

BAŞKAN – Peki efendim. Kim konuşacak?

MEHMET ALTAN KARAPAŞAOĞLU (Bursa) – Iğdır Milletvekili Ali Güner.

BAŞKAN – Sayın Ali Güner, buyurun efendim. (FP sıralarından alkışlar)

Süreniz 10 dakikadır efendim.

FP GRUBU ADINA ALİ GÜNER (Iğdır) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; görüşülmekte olan Gümrük Kanunu Tasarısının Yedinci Kısım olan sınır ticaretiyle ilgili 172 nci maddesi üzerinde, şahsım adına söz almış bulunmaktayım. Sözlerime başlarken, Muhterem Heyetinizi saygıyla selamlıyorum.

Türkiye'de, şimdiki anlamda sınır ticareti, 1985 yılında 85/9113 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki "Sınır Ticareti Yönetmeliği" ile başlatılmıştır. Başladığı günden bugüne kadar belli bir esasa bağlanamayan sınır ticareti, görülüyor ki, bundan sonra da, idarenin keyfiyetine ve bazı çıkar çevrelerinin şahsî menfaatları doğrultusunda düzenlenecektir; çünkü, bu tasarıyla, kapsam ve düzenleme, siyasî iktidarların inisiyatifine terk edilmiştir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; sınır ticareti, Türkiye'nin bütün bölgelerinde, bölge halkı için çok önemlidir; ancak, doğu ve güneydoğudaki bölge insanı için hayatî önem arz etmektedir. Bu bölgelerde, devletin bugüne kadar yapamadığı yatırımlar ve istihdamlar, sınır ticaretiyle telafi edilmeye çalışılmıştır.

Yıllardır batıya ve özellikle metropollere yapılan göçler durma noktasına gelmiş; hatta, Iğdır gibi bazı iller, göç vereceği yerde, göç alır hale gelmiştir.

Bölge halkını yıllardır ezen fakirlik ve terör, refah düzeyinin artmasıyla, bölge halkını devletine bağlı, saygılı, barışsever ve yarına umutla bakar hale getirmiştir.

Bazı çıkarcı baskı grupları, bölge halkı nezdinde, devletimizin itibarını zedelemek amacıyla, devlet kuruluşlarını da kullanarak sınır bölgelerindeki huzur ve refahı bozmak için faaliyet göstermektedirler.

Son olarak, TPAO'nun bir yan kuruluşu olan TPIC devreye sokularak, 50 bin civarında mazot ticaretiyle geçimini sağlayan bölge şoför esnafının ekmeğine el uzatılmış ve bu esnafın mağduriyetine sebep olunmuştur.

1985 yılından bu yana uygulanagelen bu ticaret, keyfî uygulamalar nedeniyle şu anda yapılamaz duruma getirilmiş ve bu yüzden bölge halkı ekonomik sıkıntı çeker duruma gelmiştir.

TPAO'nun yan kuruluşu olan TPIC'in faaliyetlerinin derhal durdurulması için, yetkilileri göreve davet ediyorum.

Devletine güvenen 4 000 şoför esnafı, bugün çek ve senetlerini ödeyememekte, borç batağında çırpınmaktadır. Buna bağlı olarak, aynı şekilde, 7 000 Nahcıvan şoför esnafı da aynı akibete uğratılmıştır. Bu durumdan etkilenen güneydoğudaki şoför esnafının sayısı 45 bin civarındadır. Güneydoğudaki şoför esnafına üç ayda bir sıra gelmektedir. Eskiden her gün 1 500 araba çıkış yaparken, bugün, sayı 250 arabaya indirilmiştir.

Sayın Başkanım, değerli milletvekilleri; Iğdır ile Nahcıvan'ı bağlayan köprünün ismi "Hasret Köprüsü"dür. Hasret Köprüsünün açılışında, devlet büyüklerimiz, Nahcıvan'ı Türkiye'nin bir ili olarak kabul etmişlerdir ve orada yaşayan soydaşlarımıza da vaatlerde bulunmuşlardır. Bu soydaşlarımızın tek geçim kaynağı, sınır ticareti kapsamında yapılan mazot ticaretidir.

Iğdırlı, ekonomik darboğazı, göçerek, batıda herhangi bir metropolde bir yakınının yanına sığınarak aşabilir; Nahcıvanlının bizden başka gideceği bir yeri de yoktur.

Bir tarafı... Bir taraftan kasıt, doğusu, kuzeyi ve kuzeybatısı Ermenistan ile çevrili Nahcıvan'ın, bir tarafı İran'dır; onlar da bize umut bağlamışlardır. Bu vatandaşlarımızın, bu kardeşlerimizin, bu güvenini yıkmayalım; çünkü, 400 bine yakın nüfusa sahip olan Nahcıvan'ın halkı bütün yaşamını bize endekslemiştir. Yani, her şeyini bizden, yani Türkiye'den temine çalışmaktadır.

Hal böyle iken, Türk-Nahcıvan Dilucu Sınır Kapısı ile güneydoğu sınır kapılarına tanınan kotaların acilen en az iki misline çıkarılmasını, sayın devlet büyüklerimizden önemle arz ediyorum.

Sözlerimi tamamlarken, hepinizi saygıyla selamlıyorum. (Alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum efendim.

Değerli milletvekilleri madde üzerinde bir önerge vardır; önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 86 sıra sayılı Gümrük Kanunu Tasarısına 238 inci maddeden önce gelmek üzere, aşağıdaki 238 inci maddenin eklenmesini ve bundan sonra gelen madde numaralarının teselsül ettirilmesi ile tasarıda bu maddelere yapılan atıfların buna göre redakte edilmesini arz ve teklif ederiz.

Murat Başesgioğlu Ömer İzgi Mehmet Emrehan Halıcı

Kastamonu Konya Konya

Saffet Arıkan Bedük Mehmet Altan Karapaşaoğlu

Ankara Bursa

Madde 238. – 108 ilâ 127 nci maddelerde düzenlenen Dahilde İşleme Rejimi ile 128 ilâ 134 üncü maddelerde düzenlenen Geçici İthalat Rejimine ilişkin hükümlerin ihlali halinde, eşyaya ilişkin gümrük vergileri tahsil edilir. Ayrıca, bu vergilerin iki katı para cezası alınır.

BAŞKAN – Komisyon önergeye katılıyor mu efendim?

PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU BAŞKANVEKİLİ MEHMET HANİFİ TİRYAKİ (Gaziantep) – Takdire bırakıyorum Sayın Başkan.

BAŞKAN – Hükümet?..

DEVLET BAKANI MEHMET KEÇECİLER (Konya) – Katılıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Efendim, komisyonun takdire bıraktığı, hükümetin katıldığı önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Önerge kabul edilmiştir.

Alınan karar gereğince 238 inci maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Madde üzerinde bir önerge daha vardır; okutup gereğini yapacağım.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Görüşülmekte olan 86 sıra sayılı Gümrük Kanunu Tasarısının 240 ıncı maddesinin birinci fıkrasında yer alan 100 000 000 TL tutarındaki usulsüzlük cezasının 30 000 000 TL olarak değiştirilmesi ile aynı maddenin üçüncü fıkrasının (h) bendi, dördüncü fıkrasının (g) bendi, beşinci fıkrasının (b) ve (c) bendiyle beşinci fıkrasının (a) bendindeki (a) başlığının metinden çıkarılmasını arz ve teklif ederiz.

Murat Başesgioğlu İsmail Köse Saffet Arıkan Bedük

Kastamonu Erzurum Ankara

Emrehan Halıcı M.Altan Karapaşaoğlu

Konya Bursa

BAŞKAN – Komisyon önergeye katılıyor mu efendim?

PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU BAŞKANVEKİLİ MEHMET HANİFİ TİRYAKİ (Gaziantep) – Takdire bırakıyoruz Sayın Başkan.

BAŞKAN – Hükümet?..

DEVLET BAKANI MEHMET KEÇECİLER (Konya) – Katılıyoruz efendim.

BAŞKAN – Komisyonun takdire bıraktığı, Hükümetin katılmış olduğu önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

240 ıncı maddeyi bu değişiklikle birlikte oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Değerli milletvekilleri, görüşmelerini tamamlamış olduğumuz Onbirinci Kısmı, 238 ve 240 ıncı maddelerle ilgili verilen önergeler doğrultusunda yapılan değişikliklerle birlikte oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Onikinci Kısma geçiyorum.

Onikinci Kısımda konuşma süreleri; gruplar, Komisyon ve Hükümet için 5'er ve aynı zamanda şahıslar için de 5'er dakikadır.

Bu kısım üzerinde Fazilet Partisi Grubu adına, Konya Milletvekili Sayın Özkan Öksüz?.. Yok.

Başka söz talebi?.. Yok.

KAMER GENÇ (Tunceli) – Sayın Başkan, şahsım adına konuşacağım.

BAŞKAN – Buyurun Sayın Genç.

KAMER GENÇ (Tunceli) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; gerçekten, iyi bir usulle, çok uzun bir kanun tasarısını müzakere ediyoruz; gerçi, güzel bir şey de, acaba, idarede ve komisyonlarda bu enine boyuna tartışıldı mı, bu çok önemli; inşallah tartışılmıştır.

Şimdi, tabiî, bu ülke bizim; bu ülkeyi, her nimetiyle iyi kullanmamız lazım, her kaynağıyla iyi kullanmamız lazım.

Ben, hükümetten özellikle şunu rica ediyorum: Gümrük idarelerini sağlıklı bir yönetime kavuştursunlar. Artık, akraba, dost, bilmem başbakanın adamı, cumhurbaşkanının adamı, bakanın adamı diye adamları koymayalım.

Tabiî, bunları burada söylememe gerek yok, hepiniz de biliyorsunuz; ama, bunların önünü kesmek lazım. Türkiye Cumhuriyeti Devleti, artık, 2000 inci yıla girerken, kendisine bir çekidüzen vermek zorundadır. Bu çekidüzeni verirken, bütün kurumlara vermek lazım. Yani, burada büyük kaynaklar gidiyor, ondan sonra, öbür taraftan, gidiyoruz, yüzde 150 faizle, maalesef, borç para alıyoruz, sekiz on holding birden zenginleşiyor.

İşte, biliyorsunuz, bu Mavi Akım Projesi var; Rusya'dan gaz gelecek, Karadeniz'in altından geçecek, Samsun'dan da Ankara'ya gelecek. Daha Rusya'da kazma vurulmamış, Karadeniz'in altında kazma vurulmamış, Samsun ile Ankara arasında ihaleler yapılmış ve 1 milyar dolara yakın avans dağıtılmış. Yani, bu olur mu?! Sayın Mesut Yılmaz, Başbakanken, kendi yandaşları müteahhitlere vermiş ve 1 milyar dolara yakın da avans verilmiş. 1 milyar dolar bunlara avans verirken -hiç daha kazma vurulmamışken- biz de, gidiyoruz, yüzde 150 faizle borç para alıyoruz.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN – Sayın Genç, bu veciz konuşmanızı tamamlamak için ne kadar süreye ihtiyacınız var efendim?

KAMER GENÇ (Devamla) – Ben, 5 dakika için söz istemiştim. Sürem bittiyse, fazla süre de istemem.

BAŞKAN – Buyurun efendim; konuşmanızı tamamlayın.

KAMER GENÇ (Devamla) – Yani, tabiî, bu konuşmalar sizi rahatsız edebilir; o bakımdan, çok fazla konuşmak da istemiyorum. Ama, sayın milletvekilleri, bakın, bu memleket bizim; bu memleketi başkaları kurtaramaz, bu memlekette sağlıklı icraat yapamaz. 24 saatimizi burada harcamak zorundayız. Bakın, deprem bölgesinde, kış geldi, hâlâ, insanlarımıza bir çare bulamadık. Lütfen... Bu işin alaya gelir tarafı yok; insanlarımız aç, insanlarımız muhtaç, insanlarımız işsiz; ama, öte tarafta da devlette büyük bir talan var. Bunların önüne geçmemiz lazım.

Burada, biraz önce geçen kısımda, işte cezalardan toplanan paralar, gümrük idaresinin şu şu ihtiyaçlarına, eğitimine ve bazı şeylerine harcanıyor. Maalesef, bugün, Türkiye’de, bir bakıyorsunuz, valilerin emrinde, kaymakamların emrinde, müstakil idarelerin elinin altında, hiçbir kontrole tabiî olmayan para var...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN – 1 dakika daha arzu eder misiniz efendim?

KAMER GENÇ (Devamla) – Peki efendim.

Saygılar sunuyorum. (Alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Genç.

Onikinci Kısım üzerindeki görüşmeler tamamlanmıştır.

Onikinci Kısmı oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Değerli milletvekilleri, Onüçüncü Kısmın görüşmelerine başlıyoruz.

Bu kısım için tespit edilen konuşma süreleri; gruplar, Komisyon ve Hükümet için 10’ar dakika, şahıslar için de 5’er dakikadır.

Onüçüncü Kısım üzerinde, Fazilet Partisi Grubu adına, Bursa Milletvekili Sayın Altan Karapaşaoğlu.

Buyurun Sayın Karapaşaoğlu. (FP sıralarından alkışlar)

Süreniz 10 dakikadır.

FP GRUBU ADINA MEHMET ALTAN KARAPAŞAOĞLU (Bursa) – Sayın Başkanım, değerli milletvekili arkadaşlarım; Onüçüncü Kısım, biliyorsunuz, yürütmeyle, uygulamayla ilgili bölüm. Biz de, bu bölümde uygulayıcılara birkaç tavsiyede bulunma gereğini hissettiğimiz için söz aldık. Dolayısıyla, konuşmamız, madde üzerinden ziyade, geneli üzerinde cereyan edecektir .

Değerli arkadaşlar, biliyorsunuz, bu gümrük yasası, Avrupa Birliği uyum yasalarından bir tanesi. Öyle zannediyorum ki, Avrupa’da uygulanmakta olan gümrük yasasından tercüme edilmek suretiyle aktarılmış yasalardan müteşekkil; ancak, bugün aldığımız bilgilere göre, Avrupa Topluluğu, bu yasaları, şu anda tekrar elden ve gözden geçirmek lüzumunu hissetmiş bulunuyor. Dolayısıyla, uygulayıcı arkadaşlarımızın, çok süratli bir şekilde, yeniden, Avrupa Birliği gümrük yasalarına dönmek suretiyle birtakım düzenlemeleri gündeme getirmeleri gerekecek.

Mesela, bunlardan birisi, bizim şimdi görüştüğümüz, üçüncü bölümde de kabul ederek geçtiğimiz 46 ncı maddedeki sürelerle ilgili bölümler. 46 ncı maddenin (a) ve (b) bentlerinde sürelerle ilgili bir fasıl var. Deniz yoluyla gelen eşyalar için 45 gün, diğer yollarla gelen eşyalar için 20 gün inceleme süresi konulmuş. Bu, Avrupa Birliği ülkelerinde fazla bulunmaktadır, azaltılması istikametinde çalışmalar vardır; buna da, bizim bakanlığımız tarafından itibar edilmesi gerekiyor.

Bunun dışında, 37 nci maddenin 5 inci bendinde şöyle deniliyor: "Bu maddenin birinci fıkrası hükmü, varış yeri bir Türk limanı veya havalimanı olmaksızın Türkiye karasularını ya da hava sahasını geçen gemilerde veya hava araçlarında yüklü eşyaya uygulanmaz." Bir inceleme konusudur; ancak "açık şüphe veya ihbar üzerine birinci fıkra hükümleri uygulanır" diye bir hükme ihtiyaç olduğunu zannediyorum; açık bir ihbar, açık bir şey olduğu takdirde. O konuyu dikkate almak lazım.

Efendim, bunun dışında, dahilde işleme rejimiyle ilgili olarak, gelen madde ile gönderilen madde arasında farklı kurumlar var. Bu farklılıklardan doğan birtakım sıkıntılar gündeme gelebiliyor. Dolayısıyla, dahilde işlemek üzere yurt dışından getirilen hammaddenin, dahilde işlendikten sonra, girişini inceleyen kurum tarafından çıkışının da incelenmesi lazım. Dolayısıyla, bu konuya da herhalde bürokratlarımız dikkat edecekler zannediyorum.

Değerli arkadaşlar, bir de, kapatılmakta olan gümrüklerimiz var. Biz, Balıkesir İlimizde bir düzenleme gezisi, bir inceleme gezisi yaparken tespit ettik; Edremit ile Midilli arasında "pazar ticareti" diye tabir edilen bir ticaret var; orada gümrük kapısının kapanmasından dolayı insanlar rahatsız. Midilli'de, yaklaşık 100 000 insan yaşıyor. Midilli'nin bizim sahilimize uzaklığı, motorla 1 saat 20 dakika, Yunanistan'a en yakın limana uzaklığı 6 saat civarındadır. Dolayısıyla, Midilli'deki halk, alışverişini, Edremit sahillerinden yapmak lüzumunu hissediyor ve uygun da görüyor. Hatta, oradaki belediyeler, süratli feribot seferi koymak suretiyle, Midilli halkını Edremit'e çekmek istiyorlar. Gümrükler kapatılırken bu tip uygulamalara dikkat edilirse, zannediyorum faydalı olacak.

Bunun dışında, ihtisas gümrüklerimizi çok süratli bir şekilde devreye sokmak lazım. Gerçi, başladı, yapılıyor, güzel neticeler alıyoruz.

Gümrük sayısı azaltılıyor. Piyasada bunun etkileri gözükmeye başlamıştır; gümrük kapılarının azalması suretiyle, piyasada birtakım kıpırdanmalar vardır, memnuniyetler vardır. Bunu, kararlı bir şekilde devam ettirmek lazım.

Ayrıca, ülkede uygulanan teşvik politikaları, ciddî bir gümrük takibiyle ancak başarıya ulaşabilir. Biz, burada, istediğimiz kadar teşvik unsurları verelim, teşvik uygulamaları yapalım, eğer, gümrüklerimizde dikkatli bir inceleme yoksa, dikkatli bir araştırma yoksa, bütün teşviklerimizin havaya uçup gittiğini göreceğiz.

En önemli konulardan bir tanesi de, işlemlerin elektronik beyan sistemine göre yapılabilmesi meselesidir. Bakınız, bugün, Norveç'te, 1992 yılında bu uygulamaya geçilmiştir ve Norveç'te onbeş dakikanın içerisinde beyana cevap verilebilmektedir. Tabiî, bu uygulamalar içerisinde, şu hazırlanan yasa tasarısı içerisinde, elektronik beyan sistemine geçildikçe, zamanlarla ilgili olarak sınırlamaların da geriye doğru çekilmesi gerekecek; yani, malın gümrükte beklememesi lazım, sınırda beklememesi lazım ve bu şekilde bir uyumun temin edilmesi lazım.

Bu yasanın, yürütücülere, ülkemize ve tüm insanlık âlemine hayırlı olmasını diliyorum; ancak, bu yasanın, çok kısa bir sürede yönetmeliklerinin çıkarılması gerektiğini tekrar belirtiyorum; çünkü, uygulamalar ancak o yönetmeliklerle olacak. Sayın Bakanım "iki ay içinde" diyor; inşallah...

Başarılar diliyor, tebrik ediyoruz. (Alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Karapaşaoğlu.

Onüçüncü Kısım üzerinde, Doğru Yol Partisi Grubu adına, Ankara Milletvekili Sayın Saffet Arıkan Bedük.

Buyurun Sayın Bedük. (DYP sıralarından alkışlar)

Süreniz 10 dakikadır.

DYP GRUBU ADINA SAFFET ARIKAN BEDÜK (Ankara) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; görüşülmekte olan gümrük yasa tasarısının Onüçüncü Kısmı üzerinde, Doğru Yol Partisi Grubunun görüşlerini sunmak üzere söz almış bulunuyorum; Yüce Heyetinizi, şahsım ve Grubum adına saygıyla selamlıyorum.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; özellikle son zamanlarda Meclise yönelik bir konuyu bir cümleyle geçmek istiyorum. Fevkalade rahatsızlık duyduğumuz muhakkaktır. Demokrasinin en önemli mabedi, Türkiye Büyük Millet Meclisidir. Altı ay önce, millet, iradesini ortaya koymuş; halkın iradesiyle bu Meclis teşekkül etmiş ve bu aritmetikle, altı aydan beri gece gündüz çalışmak suretiyle, fevkalade önemli kanunların da çıkması temin edilmiştir. Bütün bunlara karşın, bu Parlamentoda uzlaşmaz tutum varmış gibi veya Parlamento çözüm üretmiyor gibi "millete sesleniyorum" diye âdeta şikâyet eder mahiyette konuşan Yargıtay Başsavcısının konuşmasını, doğrusunu isterseniz, hiçbir suretle kabul etmek mümkün değil ve kendisine de yakıştıramadım. (DYP, MHP, ANAP ve FP sıralarından alkışlar)

Eğer, Parlamentoya bunu dersek, o zaman, demokrasiden umudu keseriz. Eğer, demokrasiden umudu kesersek, o zaman gelecek olan sistem nedir; 20 nci Asrın bitiminde 21 inci Asra girerken, demokrasinin standartlarının daha ileri noktaya götürülmesi için, bütün milletler, çağdaş milletler yarışırken, demokrasinin dışında başka bir sistem arayışı içerisine girmek, fevkalade tehlikeli, ülkemiz için de zararlı; milletimiz için de hiçbir surette faydalı değildir. O halde, hepimizin üzerinde durması gereken şey, demokrasiyi korumak, Parlamentoyu korumak. Parlamentoyu korumak demek, demokrasiyi korumak demektir. Bu anlayış içerisinde, böylesine bir temel kanunun, Gümrük Kanununun kabulünde de, gerçekten bu Meclis, millletin meselelerinin çözümlenmesinde ne kadar büyük duyarlılık gösterdiğini ve uzlaşma anlayışı içerisinde hareket ettiğini, bugün göstermiştir.

Değerli milletvekilleri, gümrük birliği, Avrupa Birliğine girişin bir adımıdır ve ilk adımıdır. O sebeple, gümrük birliğine giriş, gerçekten, Türkiye için fevkalade önemli bir hizmet olmuştur. Nitekim, o tarihlerde Başbakan Sayın Çiller ve hükümeti, yapmış olduğu bu çalışmaların sonucunda, bir taraftan gümrük mevzuatında değişiklikler yapmış, bir taraftan da ortak gümrük kanunuyla ilgili birkısım çalışmaların içerisine girilmiştir.

Değerli milletvekilleri, Konsey Yönetmeliğinin ana hükümlerinin kanun hükmünde kararnameyle düzenlenebilecek hükümleri, 30.6.1995 tarihli 564 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameyle millî mevzuatımıza yansıtılmaya çalışılmıştır; ancak, bu şekilde yapılan düzenlemeler eksik kalmış, Gümrük Kanununun bir bütün olarak yeniden düzenlenmesi gereği ortaya çıkmıştır. Esasen, temel müesseseleri, uluslararası gümrük sözleşmelerine dayanılarak hazırlanan Ortak Gümrük Kanununun getirdiği düzenlemelerin büyük çoğunluğu halen Türk Gümrük Kanununda yer almakta ve yıllardır da uygulanmaktadır. Ancak, bunun yanı sıra, Türk Gümrük Kanununda bulunmayan hususlar, Türkiye'nin millî ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde düzenlenmiştir. Bu şekilde, ortak bir gümrük uygulaması oluşturmaya ve Avrupa Birliği gümrük mevzuatıyla entegrasyon sağlanmaya çalışılmıştır. O sebeple, getirilmiş olan bu kanun tasarısı, gerçekten fevkalade önemli, uzun zamandan beri üzerinde çalışılan, Türkiye'nin millî çıkarları bakımından ehemmiyet arz eden ve Avrupa Birliğiyle bütünleşecek olan Türkiye için, Türk Milleti için ve Türk özel sektörü için fevkalade önem arz etmektedir.

Bu itibarla, biraz sonra kanunlaştıracağımız bu gümrük yasa tasarısı, gerçekten fevkalade önemlidir. 1615 sayılı Gümrük Kanununu, ta 1800'lü yıllardan ve Osmanlı İmparatorluğu zamanından getirilen bu kanunu halen uygulayabilmek, uygulamak, gerçekten, bizim için, üzerinde hassasiyetle durulması gereken, tenkit edilmesi gereken bir konuydu; ama, bundan sonra, bundan kurtulmak suretiyle, yeni bir anlayış içerisinde, çağdaş dünyayla bütünleşme bakımından bu mevzuatın getirilmesi, bu değişikliklerin getirilmesi gerçekten önemlidir.

Her bürokratik engel, bir rüşvet kapısıdır. Bürokratik engelleri kaldırdığınızda, hukuk düzenlemelerini yaptığınızda, teknolojik değişimi getirip uyguladığınızda ve kurumların yeniden reorganizasyonunu sağladığınızda ve özellikle de getireceğiniz her türlü kolaylaştırıcı tedbirde, hem devletin itibarını artırmış olursunuz hem çalışan kesimin özellikle birkısım şaibeler altında kalmasını da engellemiş olursunuz. İşte bu tasarı bunu da getirmektedir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN – Buyurun Sayın Bedük, konuşmanızı tamamlayın efendim.

Değerli milletvekilleri, bütün bu anlayış içerisinde bir hususu daha huzurlarınıza getirmek istiyorum: Serbest bölgeler, yine en güzel şekliyle ülkemizde gerçekleştirilecek ve buradaki işlemler -özellikle bürokratik engeller bakımından söylüyorum- en aza indirilmek suretiyle imkânlar artırılmış olacaktır.

Gümrük Kanununda düzenlenen bir konu da balıkçılığı teşviktir; deniz ürünleriyle ilgili maddelerdir. Buna göre, Türk gemilerinin başka ülkelerin karasularından çıkardığı balık ve diğer deniz ürünleri ile bunların fabrika gemilerinde işlenmesinden elde edilen ürünlere muafiyet getirilmesi de öngörülmüştür ki, bu, bilhassa, deniz ürünlerinden ve su ürünlerinden geçimini sağlayan vatandaşlarımız için fevkalade önemli bir imkândır.

Gümrük yükümlülüğü konusu yeniden düzenlenmiş olup, Hazine alacağının tahsilatını kolaylaştırmak amacıyla, kapsamı da genişletilmiş, Gümrük Kanunundaki yeni eklemeler de dikkate elınarak, uygun düzenlemeler yapılmıştır.

Değerli milletvekilleri, gümrük komisyonculuğu mesleği, yetki ve sorumlulukları artırılarak gümrük müşavirliği mesleğine dönüştürülmüştür. Yeni düzenlemeyle, gümrüklere verilen beyanname ve iş takipleri işlemleri disiplin altına alınarak, gümrük müşavirliği mesleğinin saygın hale getirilmesi de sağlanmıştır. Böylece, gümrük teşkilatı ve birkısım gümrük memurlarıyla ilgili ileri sürülen şaibeli iddiaların önüne geçilmesi sağlanmakla birlikte, vatandaşın iş ve hizmetlerinin daha bilgili, daha kültürlü, daha eğitim görmüş kişiler aracılığıyla gerçekleştirilmesi de mümkün olacaktır.

Değerli milletvekilleri, geçici 4 üncü maddeyle, gerçekten, fevkalade önemli bir imkân daha sağlanmış bulunmaktadır. Tasfiyelik haline gelmiş ve özellikle, depolarda bekleyen malın perakende satış yerine, sahiplerine -her türlü vergisini, her türlü harcını almak suretiyle ve yükümlülüğünü de yerine getirmek kaydıyla- özellikle, sahiplerine teslim edilmesi anlayışı getirilmektedir. Böylece, hem depoların süratle tasfiyesi sağlanmış olacak, hem de perakende satış adı altında birkısım insanlara, birkısım kuruluşlara imkân sağlama, onları nemalandırma gibi bir anlayıştan da uzaklaşmış olunacak ve bu suretle, yine Hazine, yine devlet kazanacak, hem vergisini alacak hem harcını alacak hem de o malı gecikme sebebiyle alamadığından dolayı davalı duruma düşmüş olan kişiler de malını almış olacaktır.

İşte, bu anlayış içerisinde değerli milletvekilleri, biraz sonra tamamını kabul edeceğimiz Gümrük Kanunu Tasarısı, gerçekten, Türkiye için ve Türk Milleti için fevkalade önemli bir temel kanun olacaktır. Fevkalade ehemmiyeti haiz olan bu temel kanunun kabulünde, bütün partiler, üzerine düşen görevi yapmış ve bu sebeple, ben, Doğru Yol Partisi Grubu adına bütün partili arkadaşlarıma, bütün milletvekillerine teşekkür ediyorum; anlayışından dolayı Sayın Başkanıma teşekkür ediyorum ve bu kanun tasarısı için olumlu oy kullanacağımızı belirtip, Yüce Heyetinizi saygıyla selamlıyorum. (Alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Bedük.

Onüçüncü Kısım üzerinde, şahsı adına, Kayseri Milletvekili Sayın Salih Kapusuz; buyurun. (FP sıralarından alkışlar)

Süreniz 5 dakikadır.

SALİH KAPUSUZ (Kayseri) – Sayın Başkan, değerli milletvekili arkadaşlarım; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Görüşmekte olduğumuz 1615 sayılı Gümrük Kanununda temel bir kanun olarak yapmakta olduğumuz değişikliklerin sonuna gelmiş bulunuyoruz.

Evet, değerli arkadaşlarım, belki bizim bu gayretli çalışmalarımız, bazı çevreleri rahatsız edebilir. Hatta, bazı basın çevrelerinde bununla ilgili tenkitlerle bile karşı karşıya gelebiliriz. Yani, Parlamentodan böyle bir kapsamlı kanunun böyle kısa bir zamanda çıkarılmış olmasını bile tenkit edip yadırgıyanları görebiliriz; ama, bir husus var ki, Parlamento açısından, özellikle, içinde bulunduğumuz dönem, şartlar ve bu konjonktür açısından bu çalışmaların ne derece önemli olduğunu orta yere koymaktadır.

Bununla açıkça şunu söylemek istiyorum. Bir kanun tasarısı düşünün ki, 13 kısım ve 247 maddeden oluşmaktadır. Bununla ilgili olarak verilmiş önergeleri bir kenara bırakalım, hakikaten, kurum açısından olsun, ticaretimiz, sanayimiz, ithalatımız ve ihracatımız açısından olsun, hepimizin Türkiye adına ihtiyaç duyduğu böyle bir kanunun mutlaka çıkarılmasını zarurî kılıyordu; ama, geçmiş dönemlerde, grup başkanvekili olduğum zamanlarda yaşadığımız bazı olaylar var ki, böyle bir tasarıyı değil, kapsamı çok daha dar, belki uluslararası bir anlaşmayı bile muhalefet partilerinden "arkadaşlar, bu konuya itirazınız yoksa, gelin bunu birlikte çıkartalım, bir beraberlik sergileyelim" dediğimiz halde, arkadaşlarımız "iktidarsınız, yeterli çoğunluğunuz varsa, buyurun, çıkarın; dolayısıyla, bizden size destek yok" demişlerdi. Değerli arkadaşlarımdan bunu hatırlayanlar tebessüm ediyorlar; ama, aslolan, doğruda, hakikaten beraber hareket etmek olmalıdır. Anamuhalefet partisi ve muhalefet partileri olarak, bu iş, iktidarın işidir demedik, demememiz lazımdı; dolayısıyla, böyle kapsamlı bir kanunu birlikte çıkarıyoruz, iktidarı ile muhalefetiyle, bütün milletvekili arkadaşlarıma, milletimiz adına da teşekkür ediyorum.

Gönlümün arzu ettiği şuydu: İktidar ve muhalefet partilerinin grup başkanvekilleri birlikte çıkmalı -bu, geç de kalınmış sayılmaz- eğer, tasvip ederlerse arkadaşlarımız, ortak bir basın toplantısı yapılmalıdır. Bu çatı, sadece burada bulunan 550 milletvekilini ilgilendiren bir çatı değildir; 65 milyon insanımızı ilgilendiren, geçmişimizi ve geleceğimizi kapsayan bir çatıdır. Burayı, millet, bu insanları vekil olarak göndermiş ve kendi adına hizmet makamı olarak kabul etmiştir. Böyle bir müesseseyi hedef seçmiş olmak, hiç kimseye bir şey kazandırmaz.

Dolayısıyla, biz, anamuhalefet partisi olarak, Fazilet Partisi adına şunu söylüyoruz; Genel Başkanımız başta olmak üzere, bu söylediğimiz sözün arkasında da sonuna kadar duracağız: Evet, demokrasi, insan hakları, özgürlük, ülkemizin temel ihtiyaçları konusunda faydalı her adımın Parlamento çatısı altında destekçisi olacağız.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

SALİH KAPUSUZ (Devamla) – Tamamlıyorum Sayın Başkan.

Dolayısıyla, Meclis Başkanı başta olmak üzere, bütün siyasî partilerimiz buna destek verebilecek durumdadır, bunu yapmalıyız. Elbette, siyasetçiler, aydınlar, sivil toplum örgütlerinin öncüleri, son günlerdeki haksız ithamların muhatabı olmamalıdır. Bununla ilgili olarak, ben şahsım adına söylüyorum, hiç kimse, bu demokratikleşmenin, özgürlükleşmenin ve değişimin önünde duramayacaktır. Parlamento, millet adına, çağdaş anlamda her türlü gayretini orta yere koyacak ve bu gelişmenin, bu değişmenin karşısında olan herkes buna teslim olacaktır; bu da, ülkemiz adına bir kazanç olacaktır.

Bu kanun tasarısına katkı sağlayan, başta bürokrat arkadaşlarımıza, ilgili bakanımıza ve bütün siyasî partilere mensup milletvekili arkadaşımıza ve milletimiz adına bu kanun tasarısına katkı sağlayan herkese teşekkür ediyor, memleketimiz ve milletimiz için hayırlı olmasını temenni ediyor, saygılar sunuyorum. (Alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Kapusuz.

Değerli milletvekilleri, tasarının son kısmı olan Onüçüncü Kısım üzerindeki görüşmeler de tamamlanmıştır.

Şimdi, Onüçüncü Kısmı oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmiştir.

İçtüzüğün 86 ncı maddesine göre, oyunun rengini belirtmek üzere, Çorum Milletvekili Sayın Yasin Hatiboğlu?.. Yok.

Değerli milletvekilleri, böylece, bölüm bölüm görüşmüş olduğumuz tasarının müzakeresini tamamlamış bulunuyoruz. Tasarının tümünün açık oylamasına geçmeden önce, ben de, Meclis Başkanvekili olarak, yıllardır bekleyen, 247 maddeden oluşan, kapsamlı ve temel bir kanunla ilgili olan bu kanun tasarısının Parlamentodaki bir uzlaşmayla kısa sürede çıkarılmasını, özellikle son günlerde Yüce Meclis üzerinde yapılan spekülasyonlara bir cevap olarak görüyorum.

Temel konulardaki bu uzlaşma, anlayış ve aynı zamanda hoşgörü bu çatı altında devam ettiği sürece, Büyük Atatürk'ün arkamdaki "egemenlik kayıtsız ve şartsız milletindir" sözü, sadece burada mermere nakşedilmiş bir söz olarak kalmayacak, yaşayan ve mutlaka yaşatılması gereken bir kavram haline gelecektir. (Alkışlar)

Değerli milletvekilleri, tasarının tümü açık oylamaya tabidir. Açık oylamanın şekli hakkında Genel Kurulun kararını alacağım. Açık oylamanın elektronik oylama cihazıyla yapılmasını oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Oylama için 5 dakika süre vereceğim.

Oylama işlemini başlatıyorum.

(Elektronik cihazla oylama yapıldı)

BAŞKAN - Değerli milletvekilleri, Gümrük Kanunu Tasarısıyla ilgili olarak yapılan açıkoylamanın sonucunu bildiriyorum. Yapılan açıkoylamaya 225 sayın milletvekili katılmış ve oybirliğiyle tasarı kabul edilmiş ve kanunlaşmıştır. (Alkışlar)

Hayırlı ve uğurlu olmasını diliyorum.

Değerli milletvekilleri, Sayın Bakan bir teşekkür konuşması yapacaklar.

Buyurun Sayın Bakan.

SALİH KAPUSUZ (Kayseri) – Cevabı da oldu aynı zamanda.

DEVLET BAKANI MEHMET KEÇECİLER (Devamla) – Bu Meclis, Büyük Atatürk'ün kurduğu Meclistir; bu Meclis, gazi Meclistir, İstiklal Savaşını idare eden Meclistir; istediği zaman, kendi arasında anlaşır ve kanunlarını uzlaşmayla çıkarır; ama, hiç kimse, bu Meclise direktif veremez, talimat veremez, emir veremez; bu Meclis, kendi kararını kendisi verir. (Alkışlar) Ismarlama kanun çıkaran bir Meclis değildir, hayatı boyunca da olmamıştır, bundan sonra da olmayacaktır.

Bu duygularla, hepinize şükranlarımı ve saygılarımı sunuyor, teşekkür ediyorum. (Alkışlar)

BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Bakan.

Değerli milletvekilleri, kabul edilen kanunun hayırlı ve uğurlu olması dileğiyle, sözlü sorular ile diğer denetim konularını sırasıyla görüşmek için, 2 Kasım 1999 Salı günü saat 15.00'te toplanmak üzere, birleşimi kapatıyorum.

Aşağıdaki sorularımın Sanayi ve Ticaret Bakanı Sayın A. Kenan Tanrıkulu tarafından yazılı olarak cevaplandırılmasını saygılarımla arz ederim.

  Ali Gören Adana

Adana bölgesi Çukurova halkı geçimini büyük oranda pamuk üretimi ile sağlamaktadır.

1997 yılında kütlü pamuk dolar bazında 700 dolar ederken, 1998 yılında 400 dolardan satılmıştır. Çiftçimiz enflasyon bazında büyük sıkıntı çekmektedir. Bu da çiftçimizin pamuk tarımında hızla kaçışını sağlamaktadır.

1. Pamuk üreticisine yönelik Bakanlığınızın destek programı olmayacak mıdır?

3. 1999 yılında taban fiyat dışı maliyeti karşılayacak artı bir prim verilmesi düşünülemez mi?

4. Son iki yıldır Çukurova’dan terk edilen pamuk ekim alanı ne kadardır?

6. Pamuk tarımına yönelik zirai ürünlerinin ithalatı durdurulamaz mı?

7. Elyaf pamuğu sanayi ürününden çıkartılıp tarım ürünü grubuna dahil edilmez mi? (Zira bu başka kesimlere fayda sağladığı halde esas üreticisi tarım emeklilerini mağdur ediyor.)

T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 25.10.1999 Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği Sayı: B.14.0.BHİ.01-401

Konu: Yazılı soru önergesi

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

İlgi: 7.10.1999 tarih ve A.01.0.GNS.0.10.00.02-7/525-1769/4712 sayılı yazınız.

Adana Milletvekili Ali Gören’in, “Çukurova’daki pamuk üretimi ve ekim alanlarına” ilişkin olarak tarafımdan cevaplandırılmasını istediği (7/525) esas nolu yazılı soru önergesiyle ilgili cevabımız ekte takdim edilmiştir.

Bilgilerinizi ve gereğini arz ederim.

Ahmet Kenan Tanrıkulu Sanayi ve Ticaret Bakanı

Adana Milletvekili Ali Gören’in Yazılı Sorularına İlişkin Cevaplarımız

1. Tarım satış kooperatifleri birlikleri, sınırlı maddî imkânlarını zorlayarak ve esas itibariyle Hazineden sağlanacak kredilere bağlı olarak alım yapmakta ve bu sınırlar içinde pamuk üreticisini desteklemeye çalışmaktadır.

2. Ülkemiz, tekstil sektöründeki gelişmelere bağlı olarak pamuk ithal etmeye başlamış ve bugün net pamuk ithal eden ülke konumuna ulaşmıştır. Ortalama 800 000 ton-lif olan ülkemiz pamuk üretimi, tekstil sektörümüzün talebine göre yetersiz kaldığından, talep fazlası ithalat yoluyla karşılanmaktadır.

3. İç ve dış piyasalarda pamuk fiyatlarının hızla düşmesi karşısında, ülkemiz pamuk üreticisinin olumsuz etkilenmesini önlemek ve gelir düzeyini mümkün olduğu ölçüde koruyabilmek amacıyla, çıkarılacak Bakanlar Kurulu kararına bağlı olarak, 1999/2000 alım sezonunda da kilogram başına en az 10 cent destekleme primi verilmesi yönündeki çalışmalar sürdürülmektedir.

4. 1997/98 üretim sezonunda Çukurova Bölgesinde 171 732 hektar alanda pamuk ekimi yapılmakta iken, 1998/99 üretim sezonunda üretim alanında bir artış olmuş ve 177 625 hektar alanda pamuk ekimi gerçekleştirilmiştir. 1999/2000 sezonunda ise, işçi teminindeki güçlükler, alternatif ürünlere yönelme gibi nedenlerle ekim alanlarında bir daralma olacağı tahmin edilmektedir.

5. 1994 yılından bu yana, Tarım Satış Kooperatifleri Birlikleri Devlet adına destekleme alımı ile görevlendirilmediğinden kendi nam ve hesabına alım yapmaktadır. Bu alımların finansmanı ise, esas itibariyle Hazinece DFİF kaynaklarından kullandırılacak kredilere bağlıdır. Birliklerin alım fiyatları, bu koşullar içinde, malî imkânları sonuna kadar zorlanarak, Ege ve Antalya Bölgesi pamukları için 230 000 TL.kg, Çukurova pamuğu için 205 000 TL.kg ve GAP Bölgesi pamukları için 215 000 TL/kg olarak belirlenmiştir.

Ayrıca, piyasadaki olumsuz gelişmeler gözetilerek üreticilerin mağdur olmaması için gerektiğinde Birliklerce ihtiyaçlarının üzerinde pamuk alınması hedeflenmiştir.

6. Pamuk ve pamuk tarımına yönelik zirai ürünlerin ithalatının durdurulması; ülkemiz ekonomisinin gerekleri ve taraf olduğumuz anlaşmalar çerçevesinde değerlendirilerek sonuçlandırılabilecek hususlardır.

Değinilen çerçeve içerisinde üreticilerimiz lehine yapılabilecek düzenlemeler Bakanlığmızca olumlu görülmektedir.

7. 1995 yılında Avrupa Birliği ile Türkiye arasında imzalanan Gümrük Birliği Anlaşması gereği lif pamuk tarım ürünleri grubunda sayılmamıştır. Pamuğun dış ticaretimizde sanayi ürünü olarak işlem görmesi bundan kaynaklanmaktadır. Pamuğun tarım ürünleri grubuna dahil edilmesi, ilgili taraflarca dış ticaret anlaşmalarında düzenleme yapılması ile mümkün bulunmaktadır.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Aşağıdaki sorularımın Sanayi ve Ticaret Bakanı Sayın A. Kenan Tanrıkulu tarafından yazılı olarak cevaplandırılmasını saygılarımla arzederim.

S. Metin Kalkan Hatay

Hatay ve Amik ovasında yaptığım araştırma ve incelemeler sonucu çiftçimizin büyük sıkıntı içinde olduğunu, ürününün maliyetinin karşılığını dahi alamadığını ümitsizlik ve gelecek endişesi taşıdığını tarlasını ve traktörünü satmaya başladığını müşahede etmiş bulunmaktayım.

2. Çiftçimizin enflasyon karşısında daha fazla mağdur olmaması için ürün alım bedellerinin, petrol fiyatları oranına endeksli ödeme yapılamaz mı?

3. Taban fiyatı açıklaması hangi esaslara göre yapılmıştır?

4. Esas maliyeti belirleyen pamuk üretim bölgesi ziraat odalarının maliyet belirleme teklif ve değerlendirmeleri neden dikkate alınmamıştır?

5. Çiftçimiz, ekonomimizin bel kemiği olan pamuk tarımından üretim maliyetini dahi karşılayamadığı için çekilmesi, Türkiye’nin en büyük problemi olan ekonomik ve işsizlik sorununu artırmaktadır.

Bakanlığımızca söz konusu sorunları çözmek için hangi çalışmalar yapılmaktadır?

6. Açıklanan taban fiyat çiftçimizi büyük özentiye sokmuştur. Bu nedenle yeniden bir değerlendirme yapılabilir mi?

T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 25.10.1999 Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği Sayı: B.14.0.BHİ.01-403

Konu: Yazılı soru önergesi

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

İlgi: 7.10.1999 tarih ve A.01.0.GNS.0.10.00.02-7/534-1835/4966 sayılı yazınız.

Bilgilerinizi ve gereğini arz ederim.

Ahmet Kenan Tanrıkulu Sanayi ve Ticaret Bakanı

Hatay Milletvekili Süleyman Metin Kalkan’ın Yazılı Sorularına İlişkin Cevaplarımız

1. Olumsuz piyasa koşullarının etkisini azaltmak, sanayicinin rekabet gücü ile ülkemiz pamuk üreticisinin gelir düzeyini mümkün olduğu ölçüde koruyabilmek amacıyla 1999/2000 üretim sezonunda, çıkarılacak Bakanlar Kurulu Kararına bağlı olarak tüm pamuk üreticilerine kilogram başına 10 centten az olmamak üzere destekleme primi ödenmesi öngörülmektedir. Bu konuda Bakanlığımızca gerekli çalışmalar yapılarak ilgili kuruluşlara gönderilmiştir.

2.3. 1994 yılından bu yana Devlet adına destekleme alımı yapmayan Birlikler, kendi malî bünyelerine ve ekonomik koşullara göre çalışmak durumunda kaldıklarından, ürün alım fiyatlarını, üreticinin korunması, piyasayı düzenleme ve olumsuz piyasa koşullarının etkisini azaltma fonksiyonları yanında iç ve dış piyasa fiyatlarını gözeterek belirlemektedirler.

4. Subjektif ve yöreden yöreye farklı olmakla birlikte ülkemiz pamuk üretim maliyetlerinin, bugünkü dünya fiyatları düzeyinde veya üstünde bulunduğu tahmin edilmektedir.

Bu çerçevede piyasa koşullarına göre faaliyet göstermeye çalışan Birliklerin de güç durumda kalmamalarını teminen yalnızca kooperatif ortaklarının değil, tüm pamuk üreticilerini içine alan bir destekleme yapılması gerekmektedir. Burada üretici maliyetleri ile piyasa fiyatı gözetilerek aradaki farkın üreticilere prim olarak ödenmesi büyük önem taşımaktadır.

5. Çukurova Bölgesinde, GAP Bölgesinin devreye girmesiyle birlikte işçi temininde güçlükler yaşanmış ve eskisine oranla daha yüksek fiyatlardan işçi çalıştırılmak zorunda kalınmıştır.

Diğer yandan, Çukurova Bölgesinde pamuk zararlısının fazla olması bunlarla mücadelede pahalı yöntemlerin uygulanmasını gerektirmektedir.

Bu durum ise, maliyetleri artırmış ve üreticinin pamuğunu iç ve dış piyasalarda yaşanan gelişmeler nedeniyle maliyetlerini karşılayacak uygun bir fiyattan satma imkânını sınırlamıştır.

Üretim maliyetlerini kısma imkânı bulunmayan üretici, arzuladığı bir fiyattan pamuğunu satma olanağı bulamadığı için de, üretimini azaltma yoluna gitmiştir. Ancak, pamuk üretimindeki azalma kaygı verici boyutlarda olmayıp, son on yıllık üretim verilerine bakıldığında, iç ve dış piyasalardaki gelişmelere bağlı olarak kimi dönemlerde bu tür düşüşlerin yaşandığı anlaşılmaktadır.

Olumsuz piyasa koşullarının etkisini azaltmak ve ülkemiz pamuk üreticisinin gelir düzeyini mümkün olduğu ölçüde koruyabilmek amacıyla, 1999/2000 üretim sezonunda Birliklerin ürün alım fiyatları nispeten iç ve dış piyasa fiyatlarının üzerinde açıklanmış ve üreticilere prim ödenmesi konusunda da çalışmalar yapılarak, ilgili kuruluşlara gönderilmiştir.

Ayrıca, piyasa koşulları gözetilerek Çukobirlikçe gerektiğinde ihtiyacının üzerinde pamuk alınabilmesi hedeflenmiş ve bu konuda ihtiyaç duyulan DFİF kredisi talebi Hazine Müsteşarlığına iletilmiştir.

6. Bilindiği gibi, dünya üretiminde 6 ncı sırada bulunduğumuz pamuk ürününde, tüm dünyayı etkileyen ve başta tekstil sektöründe talep daralmasına yol açan ekonomik krize bağlı olarak fiyatlar hem içerde hem dışarıda büyük düşüş göstermiş ve son 13 yılın en düşük seviyesine gelmiştir. Bu durum tarım satış kooperatiflerinde satış ve stok sorunu yaratmış, üreticiler açısından da büyük kaygılara yol açmıştır.

Fiyatların açıklandığı 8.9.1999 tarihi itibariyle, iç piyasada Çukurova pamuğu 445 000 TL/kg. (kütlü karşılığı 178 000 TL/kg) seviyesinde oluşmuştur.

Pamuk esasında ithal ürünü olmasına ve son yıllarda 350-400 000 ton civarında ithalat yapılmasına karşın birliklerin elinde geçen sezondan yaklaşık 23 000 ton lif pamuk stoku devretmiştir. Bu yıl pamuk fiyatlarının tabana vurması ve içte ve dıştaki talep daralmasına bağlı olarak Birliklere aşırı ürün yığılması ve stokların daha da artması beklenmektedir.

Tüm bu olumsuzluklara karşın bu dönem üreticinin mağduriyetinin önlenmesi, piyasa istikrarının sağlanması ve spekülatif uygulamalarla karşılaşılmaması bakımından, alımlara başlanılmadan alım fiyatları 8.9.1999 tarihinde açıklanmıştır.

Bu çerçevede nispeten iç ve dış piyasa fiyatlarından yüksek olarak, GAP pamuğu için 215 000 TL/kg. ve Çukurova pamuğu için 205 000 TL/kg fiyat tespit edilmiştir.

Öte yandan, Birlikler 1994 yılından bu yana faaliyet konularına giren ürünleri ortaklarından kendi nam ve hesabına almaktadırlar. Bunu yaparken de, kaynak olarak kendi özsermayeleri ile Hazineden temin ettikleri % 50 faizli DFİF kredisini kullanmaktadırlar. Satın aldıkları ürünleri ise, piyasa koşullarından değerlendirmektedirler. Bu nedenle, Birlikler alım fiyatlarını belirlerken üreticinin korunması ve piyasayı düzenleme fonksiyonları yanı sıra kendi mali yapılarını da gözetmek durumunda kalmaktadırlar.

Bu durumda, Birliklerin mali yapılarını bozacak yüksek bir fiyat uygulaması yerine, üretici maliyetleri ile piyasada oluşan fiyat arasındaki farkın prim olarak üreticiye ödenmesinin daha uygun bir politika olduğu düşünülmektedir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Aşağıdaki sorularımın Sanayi ve Ticaret Bakanı Sayın A. Kenan Tanrıkulu tarafından yazılı olarak cevaplandırılmasını saygılarımla arz ederim.

Prof. Dr. Ali Gören Adana

Adana ve Çukurova’da yaptığım araştırma ve incelemeler sonucu çiftçimiz büyük sıkıntı içinde olduğunu, tarlasını ve traktörünü satmaya başladığını, yarınından endişe taşıdığını yakınen müşahade etmiş bulunmaktayım.

Soru 1. Açıklanan Pamuk taban fiyatı çiftçimizi derin bir üzüntüye sokmuştur. Bu nedenle yeniden bir değerlendirme yapılamaz mı?

Soru 2. Pamuk üreticimize acilen Bakanlığınızca 30 centlik artı prim verilemez mi?

Soru 3. Ziraat odalarımızın Pamuk üretim maliyetlerindeki teklif ve değerlendirmeleri neden dikkate alınmamıştır?

Soru 4. Çiftçimiz sanayimizin bel kemiği olan pamuk üretiminden çekilmesi ülkemizin işsizlik ve ekonomik sorunlarını artırmaktadır. Böyle bir önemli sorunlara Bakanlığınızca hangi önlemler alınmaktadır?

T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 25.10.1999 Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği Sayı: B.14.0.BHİ.01-405

Konu: Yazılı soru önergesi

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

İlgi: 7.10.1999 tarih ve A.01.0.GNS.0.10.00.02-7/537-1838/4969 sayılı yazınız.

Adana Milletvekili Ali Gören’in, “Adana ve Çukurova’daki pamuk üreticilerinin sorunlarına ve pamuk taban fiyatına” ilişkin olarak tarafımdan cevaplandırılmasını istediği (7/5374) esas no.lu yazılı soru önergesiyle ilgili cevabımız ekte takdim edilmiştir.

Bilgilerinizi ve gereğini arz ederim.

Ahmet Kenan Tanrıkulu Sanayi ve Ticaret Bakanı

Adana Milletvekili Ali Gören’in Yazılı Sorularına İlişkin Cevaplarımız

1. Bilindiği gibi, dünya üretiminde 6 ncı sırada bulunduğumuz pamuk ürününde, tüm dünyayı etkileyen ve başta tekstil sektöründe talep daralmasına yol açan ekonomik krize bağlı olarak fiyatlar hem içerde hem dışarda büyük düşüş göstermiş ve son 13 yılın en düşük seviyesine gelmiştir. Bu durum tarım satış kooperatiflerinde satış ve stok sorunu yaratmış, üreticiler açısından da büyük kaygılara yol açmıştır.

Fiyatların açıklandığı 8.9.1999 tarihi itibariyle, iç piyasada Çukurova pamuğu 445 000 TL/kg (kütlü karşılığı 178 000 TL/kg) seviyesinde oluşmuştur.

Pamuk esasında ithal ürünü olmasına ve son yıllarda 350-400 000 ton civarında ithalat yapılmasına karşın birliklerin elinde geçen sezondan yaklaşık 23 000 ton lif pamuk stoku devretmiştir. Bu yıl pamuk fiyatlarının tabana vurması ve içte ve dıştaki talep daralmasına bağlı olarak Birliklere aşırı ürün yığılması ve stokların daha da artması beklenmektedir.

Tüm bu olumsuzluklara karşın bu dönem üreticinin mağduriyetinin önlenmesi, piyasa istikrarının sağlanması ve spekülatif uygulamalarla karşılaşılmaması bakımından, alımlara başlanılmadan alım fiyatları 8.9.1999 tarihinde açıklanmıştır.

Bu çerçevede nispeten iç ve dış piyasa fiyatlarından yüksek olarak, GAP pamuğu için 215 000 TL/kg. ve Çukurova pamuğu için 205 000 TL/kg. fiyat tespit edilmiştir.

3. 1994 yılından bu yana Devlet adına destekleme alımı yapmayan Birlikler, kendi mali bünyelerine ve ekonomik koşullara göre çalışmak durumunda kaldıklarından, ürün alım fiyatlarını da iç ve dış piyasa fiyatlarını gözeterek belirlemektedirler.

Öte yandan, subjektif ve yöreden yöreye farklı olmakla birlikte ülkemiz pamuk üretim maliyetlerinin, bugünkü dünya fiyatları düzeyinde veya üstünde bulunduğu tahmin edilmektedir.

Bu çerçevede piyasa koşullarına göre faaliyet göstermeye çalışan Birliklerin de güç durumda kalmamalarını teminen yalnızca kooperatif ortaklarının değil, tüm pamuk üreticilerini içine alan bir destekleme yapılması gerekmektedir. Burada üretici maliyetleri ile piyasa fiyatı gözetilerek aradaki farkın üreticilere prim olarak ödenmesi büyük önem taşımaktadır.

Diğer yandan, Çukurova Bölgesinde pamuk zararlısının fazla olması bunlarla mücadelede pahalı yöntemlerin uygulanmasını gerektirmektedir.

Bu durum ise, maliyetleri artırmış ve üreticinin pamuğunu iç ve dış piyasalarda yaşanan gelişmeler nedeniyle maliyetlerini karşılayacak uygun bir fiyattan satma imkânını sınırlamıştır.

Üretim maliyetlerini kısma imkânı bulunmayan üretici, arzuladığı bir fiyattan pamuğunu satma olanağı bulamadığı için de, üretimini azaltma yoluna gitmiştir. Ancak, pamuk üretimindeki azalma kaygı verici boyutlarda olmayıp, son on yıllık üretim verilerine bakıldığında, iç ve dış piyasalardaki gelişmelere bağlı olarak kimi dönemlerde bu tür düşüşlerin yaşandığı anlaşılmaktadır.

Ancak, olumsuz piyasa koşulları gözetilerek, üreticilerin mağdur olmamaları için prim uygulaması yanında Çukobirlikçe gerektiğinde ihtiyacının üzerinde pamuk alınabilmesi hedeflenmiş ve bu konuda ihtiyaç duyulan DFİF kredisi talebi Hazine Müsteşarlığına iletilmiştir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Aşağıdaki sorularıma Sanayi ve Ticaret Bakanının sözlü cevap vermesine delaletlerinizi arz ederim.

26.6.1999 Musa Uzunkaya Samsun

1. Karadeniz Bölgesinde dağınık olarak ancak ciddi bir destek görmeden tabanca imaline dönük silah sanayiînin, bakanlığınızca teşvik ve destek kapsamına alınıp mega bir projeye dönüşüm çalışmanız var mı?

2. Halen başlı durumda olan Bafra ve Kavak Organize Sanayileriyle Bölge ve Türkiye’deki KOBİ’lerin desteklenmesi konusunda ayrılmış ciddi bir kaynağınız var mı?

T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 25.10.1999 Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği Sayı: B.14.0.BHİ.01-397

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

İlgi: a) TBMM 7.7.1999 tarih ve A.01.0.GNS.0.10.00.02-6/28-547/1968 sayılı yazınız

b) 12.10.1999 tarih ve A.01.0.GNS.0.10.00.02-7/570-2108 sayılı yazınız.

Samsun Milletvekili Musa Uzunkaya’nın, “Karadeniz Bölgesinde silâh sanayinin teşvik kapsamına alınmasına ve Bafra ve Kavak Organize Sanayi Bölgelerine” ilişkin olarak tarafımdan cevaplandırılmasını istediği (6/28) esas no.lu sözlü soru önergesi TBMM İçtüzüğün’ün 98 inci maddesi uyarınca üç birleşim içinde cevaplandırılmadığından dolayı ilgi (b) de kayıtlı yazınızla yazılı soru önergesine çevrilmiş olup, sözkonusu önergeyle ilgili cevabımız ekte takdim edilmiştir.

Bilgilerinizi ve gereğini arz ederim.

Ahmet Kenan Tanrıkulu Sanayi ve Ticaret Bakanı

Samsun Milletvekili Musa Uzunkaya’nın Yazılı Sorularına İlişkin Cevaplarımız

Cevap 1.

Doğu Karadeniz Silâh Projesi, 29 Ocak 1993 tarih ve 21480 sayılı Resmî Gazete de yayımlanan 14 Ocak 1993 tarih ve 93/4000 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ve 31 Mart 1993 tarih ve 21538 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Sanayî ve Ticaret Bakanlığının SGM 93/3-4 sayılı tebliği ile desteklenmektedir.

Projenin amacı; bu yörede illegal olarak üretilen tabancaların, legal olarak ve teknolojik disiplin altında üretilmesidir.

Doğu Karadeniz Silâh Projesi üretim kapsamında yeralan üretici firmalar ve üretilen tabanca tipleri EK-A’dadır.

1993 yılında başlayan proje ile 5 ayrı tip tabancanın seri üretimi ve pazarlanması 1995 yılında itibaren devam etmekte olup 2 model tabancanın seri üretim çalışmaları tamamlanmıştır. Tabanca parçaları sözkonusu firmalarda üretilmekte ve nihai mamül haline getirilmesi ve pazarlanması Kurumumuz garantisi altında gerçekleştirilmektedir. Tabanca Üreticilerine Kurumumuz, bugüne kadar her türlü desteği vermiş ve üreticilerden tabanca parçaları satın almış ve parasını da peşin olarak ödemiştir.

Tabanca satışları 1998 yılında geçmiş yıllara göre büyük bir düşüş göstermiş olup, düşüşün bu yıl ve önümüzdeki yıllarda da devam edeceği beklenilmektedir. Satışların azalması Doğu Karadeniz’de üretim yapan kuruluşlar ile MKE Kurumunu da olumsuz yönde etkilemektedir.

EK-B listede sunulan Karadeniz Tabancaları Üretim-Satış Tablosunun incelenmesinden de görüleceği gibi, bugüne kadar Doğu Karadeniz Silâh Üreticileri ile yapılan sözleşmeler kapsamında 44 800 adet tabanca üretimine yetecek parça satın alınmış ve 27 301 adet tabanca satışı gerçekleşmiştir. Halen 1 031 840 710 320 TL. tutarındaki tabanca parçaları stokta beklemektedir.

Doğu Karadeniz Silâh Projesi kapsamında üretilen tabancaların Türk Silâhlı Kuvvetleri ve Emniyet Genel Müdürlüğü envanterine girebilmesi için MKEK’nca yapılan çalışmalar sonucu ürün kalitesinde önemli gelişmeler sağlanmıştır.

Bunun neticesinde, Emniyet Genel Müdürlüğünün ihtiyacı olan 40 000 adetlik tabanca ihalesine MKEK Genel Müdürlüğü Yavuz 16-Kobra-Kanunî-16-Şahin 08 tabancalar ile iştirak etmiştir.

Giresun İlinde üretilen Yavuz 16, Bağlı Ortaklarımızdan Silahsan A.Ş.’de yapılan testler sonucunda Emniyet Genel Müdürlüğünce hazırlanan teknik şartname esaslarını karşılamış olup, 1999 yılı sonuna kadar teslim edilmek üzere, 15 000 adetlik tabanca sipariş protokolu MKEK-Emniyet Genel Müdürlüğü arasında imzalanmıştır.

Sözkonusu Yavuz 16 tabanca Doğu Karadeniz Silâh Projesi kapsamında yeralan (Arsan A.Ş.-Girsan Ltd. Şti.- Asilsan A.Ş. - Küssan A.Ş.)’nce ortaklaşa imal edilerek Kurumumuza teslim edilecek ve atış testleri kurumumuzca yapılarak Emniyet Genel Müdürlüğüne MKEK’nun garantisi altında partiler halinde teslim edilecektir.

Ayrıca, Kurumumuzca MSB.lığı ihtiyacı olan 9x19 mm parabellum mermi atan 15+1 kapasiteli 9 425 adet tabanca ihalesine Doğu Karadeniz Silâh Projesi kapsamında üretilen Kanunî 16 model tabancamız için teklif verilmiş olup, ihale sonucu beklenilmektedir.

Bu çalışmalarımızın haricinde ayrıca bir proje çalışmamız mevcut değildir.

Üretici Firmalar ve Tabanca Tipleri

Samsun Yurt Sav. San.

ve Tic. A.Ş. 9x19 mm model 7 (Canik 55) İlk kafile üretim aşamasında

Ordu Slh. Ürt. ve Paz.

A.Ş. 9x19 mm model 5 (Kobra) Seri üretim

Giresun Mak. ve Slh.

San. A.Ş. 9x19 mm model 1 (Yavuz 16) Seri Üretim

Trabzon Slh. San. ve Tic. 7.65 mm model 3 (Fatih 13) Seri üretim

A.Ş. 9x19 mm (Kanuni 16) Seri üretim

Ardeşen/Rize Slh. San.

ve Tic. A.Ş. 9x19 mm model 6 (Atmaca 53) Seri üretim

Arhavi/Artvin Slh. San.

ve Tic. A.Ş. 9x19 model 8 (Şahin 08) Seri üretim

Kürtün/Gümüşhane

Slh. San. ve Tic. A.Ş. 357 magnum model 2 (Gümüşay) Seri üretim

Ek-B

Tabanca Toplam Satılan Stok Stok Üretici firma

modeli sözleşme miktarı tabanca miktarı tabanca miktarı parça miktarı Ödenen tutar üretildiği yer (Adet) (Adet) (Adet) (Adet) (TL.) (İlçe/İl)

Model 1 GİR-SAN Ltd. Şti.

Yavuz 16 7 800 6 096 8 1 696 142 102 750 000 Giresun

Model 2 KÜSSAN A.Ş.

Gümüşay 4 550 711 2 3 837 184 368 485 500 Kürtün/ Gümüşhane

Model 3 TİSAŞ A.Ş./

Fatih 13 13 550 7 441 1 396 4 713 317 246 140 000 Trabzon

Model 5 Ordu Slh. Ürt.

Kobra 4 600 2 379 601 1 620 142 676 334 820 Paz. ve Tic. A.Ş. Ordu

Model 6 ASİLSAN A.Ş.

Atmaca 14 300 10 674 672 2 954 245 447 000 000 Ardeşen/Rize

Toplam 44 800 27 301 2 679 14 820 1 031 840 710 320

Cevap 2.

1999 Yılı Yatırım Programında devam eden projeler arasında yeralan Samsun-Bafra (BORSAB) Organize Sanayi Bölgesi projesinin 1999 yılı revize ödeneği 12,2 milyar TL olup bu meblağın 11,8 milyar TL’si kullanılmıştır. Kalan ödeneği 400 milyon TL’dir.

Altyapı (yol, içmesuyu, kanalizasyon, yağmursuyu) projesi ihalesi, 3.12.1998 tarihinde yapılmıştır. Proje çalışmaları halen devam etmektedir. Sözkonusu projelerin Bakanlığımızca onaylanmasını ve Altyapı proje ve keşiflerinin tamamlanmasını müteakip, Müteşebbis Teşekkülce inşaat ihalesi yapılabilecektir.

Proje için bugüne kadar verildiği yılın fiyatlarıyla 51,3 milyar TL. kredi kullandırılmıştır. Bu kredinin 1999 yılı fiyatlarıyla karşılığı 73,8 milyar TL.’dir.

1999 Yılı Yatırım Programında devam eden projeler arasında yeralan Samsun-Kavak Organize Sanayi Bölgesinin 1999 yılı revize ödeneği 63,1 milyar TL olup, bu meblağın 4,6 milyar TL.si kullanılmıştır. Kalan ödeneği 58,5 milyar TL.dir.

Altyapı (yol, içmesuyu, kanalizasyon, yağmursuyu) proje ihalesi, 21.7.1998 tarihinde yapılmış olup Bakanlığımıza intikal eden avan projeleri halen incelenmektedir. Altyapı proje ve keşiflerinin tamamlanmasını müteakip, Müteşebbis Teşekkülce inşaat ihalesi yapılabilecektir.

Proje için bugüne kadar verildiği yılın fiyatlarıyla 20,3 milyar TL. kredi kullandırılmıştır. Bu kredinin 1999 yılı fiyatlarıyla karşılığı 90,7 milyar TL.dir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Aşağıdaki soruların Sanayi ve Ticaret Bakanı Sayın Ahmet Kenan Tanrıkulu tarafından aracılığınızla sözlü olarak cevaplandırılmasını arz ederim.

Ahmet Karavar Şanlıurfa

Sorular:

1. Şanlıurfa İlinde yürütülmekte olan organize sanayi bölgesi çalışmalarına ek olarak il merkezinde 5 yıldır yarım bekleyen 500 işyeri kapasiteli küçük sanayi sitesinin biran önce bitirilmesi için 1999 yatırım programına alınacak mıdır?

2. Şanlıurfa’nın ilçeleri olan Birecik, Siverek ve Viranşehir’de birer organize sanayi bölgesini 1999 yatırım programına almak için ayrılan bir ödenek var mıdır?

Konu: Yazılı soru önergesi

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

İlgi: a) 7.7.1999 tarih ve A.01.0.GNS.0.10.00.02-6/34-575/2016 sayılı yazınız.

b) 12.10.1999 tarih ve A.01.0.GNS.0.10.00.02-7/572-2108 sayılı yazınız.

Şanlıurfa Milletvekili Ahmet Karavar’ın, “Şanlıurfa il merkezi küçük sanayi sitesi inşaatına ve bazı ilçelere organize sanayi bölgesi yapımı için ödenek ayrılıp ayrılmadığına” ilişkin olarak tarafımdan cevaplandırılmasını istediği (6/34) esas nolu sözlü soru önergesi TBMMİçtüzüğünün 98 inci maddesi uyarınca Üç birleşim içinde cevaplandırılmadığından dolayı ilgi (b) de kayıtlı yazınızla yazılı soru önergesine çevrilmiş olup, sözkonusu önergeyle ilgili cevabımız ekte takdim edilmiştir.

Bilgilerinizi ve gereğini arz ederim.

Ahmet Kenan Tanrıkulu Sanayi ve Ticaret Bakanı

Şanlıurfa Milletvekili Ahmet Karavar’ın Yazılı Sorularına İlişkin Cevaplarımız

1. Şanlıurfa Merkez II. Bölüm (Evren) Küçük Sanayi Sitesi projesi 1999 yılı Yatırım Programında 34,2 milyar TL. net ödenekle yer almakta olup, sağlanan 414 milyar TL. ek ödenekle revize ödeneği 448,2 milyar TL. olmuştur. Toplam 500 işyerinden müteşekkil Küçük Sanayi Sitesinin 146 işyerine ait tüm imalatları tamamlanmış, kalan 354 işyerinin ise çatı kaplaması, duvar ve sıva işleri devam etmektedir. Projenin 2000 yılında bitirilmesi planlanmaktadır.

2. Birecik, Siverek ve Viranşehir Organize Sanayi Bölgeleri, Bakanlığımız 1999 yılı Revize Yatırım Programı Teklifinde yer almasına rağmen bütçe imkanlarının kısıtlı olması nedeniyle Yatırım Programına alınamamıştır. Adıgeçen projeler 20.7.1999 tarih ve 7173 sayılı yazımızla Devlet Planlama Teşkilâtı Müsteşarlığına intikal ettirilen 2000 yılı Yatırım Programı Teklifine dahil edilmiştir.

Devlet Bakanı Rüştü Kazım Yücelen tarafından yazılı olarak cevaplandırılmak üzere aşağıdaki sorularımı arz ediyorum.

4.10.1999 Ertuğrul Yalçınbayır Bursa

Sorular:

Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı kapsamında sorumlu ve/veya koordinasyon ve işbirliği bakımından ilgili bakanlık olarak:

1. Hukukî ve kurumsal düzenlemeler itibariyle Plan Dönemi hedeflerini gerçekleştirebildiniz mi?

2. Plan Döneminde gerçekleşmeyen ve/veya gerçekleşemeyecek hukukî projeleriniz nelerdir? Projelerin gerçekleşmeme sebebi nedir?

3. Sorumlu bakanlık olarak koordinasyon ve işbirliği bakımında ilgili kuruluşlardan yeterli servis alabildiniz mi?

4. Yedinci Beş Yıllık Plan Döneminden Sekizinci Beş Yıllık Dönemine kalacak en önemli projeleriniz nelerdir?

5. Sekizinci Beş Yıllık Plan Dönemi çalışmalarınız hangi safhadadır?

T.C. Devlet Bakanlığı 26.10.1999 Sayı: B.02.0.009/1152

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

İlgi: Kanunlar ve Kararlar Dairesi Başkanlığı ifadeli 18.10.1999 tarih ve A.01.0.GNS.0.10.00. 2-2195 sayılı yazınız.

Bursa Milletvekili Sayın Ertuğrul Yalçınbayır’ın, yedinci ve sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planlarının uygulanmasına ilişkin yazılı soru önergesi ile ilgili cevaplar İç Tüzüğün 99 uncu maddesine istinaden ekte sunulmuştur.

Bilgilerinizi arz ederim.

Rüştü Kazım Yücelen Devlet Bakanı

Bursa Milletvekili Sayın Ertuğrul Yalçınbayır’ın 20 Ekim 1999 Gün ve 7/601-1983/5396 Yazılı Soru Önergesine Verilen Cevap

4250 sayılı İspirto ve İspirtolu İçkiler Kanununda Avrupa Birliğine Uyum Projesi kapsamında yeni düzenlemeler getiren Kanun Tasarısı da hazırlanarak Bakanlar Kurulunca TBMM’ne sevk edilmiştir. Kanun tasarısı, TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonunda görüşülerek bazı değişikliklerle Bütçe ve Plan Komisyonuna sevk edilmiştir.

Maden Kanununun Revizyonundan sorumlu kuruluş olarak belirlenen Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığınca 1997 yılında bir taslak hazırlanarak Tekel Genel Müdürlüğüne gönderilmiştir. Tekel Genel Müdürlüğünün taslak hakkındaki görüşleri 4.4.1997 tarihinde ilgili Bakanlığa iletilmiştir.

Çay-Kur Genel Müdürlüğü açısından, Plan Döneminde hukukî ve kurumsal düzenleme çalışmaları ile çeşitli alanlarda güncelleştirmeler yapılarak plan hedeflerinin gerçekleştirilmesine çalışılmıştır.

Cevap 2. Yukarıda izah edildiği üzere, Tekel Genel Müdürlüğünün Sorumlu Kuruluş olarak belirlendiği konularda düzenlemeler tamamlanmış ve TBMM’ne sunulmuştur.

Çay-Kur Genel Müdürlüğünün Plan Döneminde gerçekleşmeyen hukukî projesi bulunmamaktadır.

Cevap 3. Yapılan çalışmalara, Dış Ticaret Müsteşarlığı, Devlet Planlama Teşkilâtı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ile Bakanlığım ilgili kuruluşları ve diğer kuruluşların etkin ve yeterli katılımı sağlanmıştır.

Cevap 4. Hukukî ve Kurumsal düzenlemelerin plan dönemi sonuna kadar yürürlüğe gireceği düşünülmektedir.

Yedinci Beş Yıllık Plan Dönemi içinde başlatılan yatırım projelerinin de 2000 yılında tamamlanması planlanmıştır. Bunlardan sadece “Çay İmalât Makineleri Modernizasyonu Projesi” nin Sekizinci Beş Yıllık Plan Dönemine sarkabileceği tahmin edilmektedir.

Cevap 5. Sekizinci Beş Yıllık Plan çalışmalarına 14 Ağustos 1999 tarih ve 23786 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 1999/7 sayılı Başbakanlık Genelgesi uyarınca başlanmış bulunmaktadır. Sekizinci Beş Yıllık Plan Özel İhtisas Komisyonu çalışmaları önümüzdeki günlerde DPT’ce başlatılacak olup, ilgili komisyonlara katılacak yetkililer belirlenmiş bulunmaktadır.