II. - GELEN KITLAR
III. - YOKLAMALAR
IV. - BAKANLIIN GENEL KURULA SUNULARI
A) GNDEMDII KONUMALAR
1. - Erzurum Milletvekili mer zylmaz'n, imam-hatip liselerini kapatma ve engelleme giriimlerine ilikin gndemd konumas ve Mill Eitim Bakan Hikmet Ulubay'n cevab
2. - stanbul Milletvekili Ali Cokun'un, Babalar Kyndeki katliamdan sonra, sz verildii halde, bu ky halknn yaralarnn sarlmadna ilikin gndemd konumas ve ileri Bakan Murat Baesgiolu'nun cevab
3. - Gmhane Milletvekili Ltfi Doan'n, lkemizdeki eitim seviyesinin en ileri dereceye ykseltilmesine ilikin gndemd konumas ve Mill Eitim Bakan Hikmet Ulubay'n cevab
B) TEZKERELER VE ÖNERGELER
1. - Plan ve Bte Komisyonu Bakanlnn, Komisyonun, bakan, bakanvekili, szc ve ktip ye seimini yaptna ilikin tezkeresi (3/958)
2. - Kayseri Milletvekili Osman ilsal'n, Mill Eitim, Kltr ve Spor Komisyonu yeliinden ekildiine ilikin nergesi (4/223)
3. - Gaziantep Milletvekili Ali Ilksoy'un (10/25) esas numaral Meclis Aratrmas Komisyonu yeliinden ekildiine ilikin nergesi (4/424)
4. - Trabzon Milletvekili Hikmet Sami Trk'n, Avrupa Gvenlik ve birlii Tekilat Komisyonu yeliinden ekildiine ilikin nergesi (4/425)
5. - stanbul Milletvekili Nami aan'n, Avrupa Birlii-Trkiye Karma Komisyonu yeliinden ekildiine ilikin nergesi (4/426)
6. - el Milletvekili Halil Cin'in (6/497) esas numaral szl sorusunu geri aldna ilikin nergesi (4/227)
V. - SEMLER
A) KOMÝSYONLARDA AÇIK BULUNAN ÜYELÝKLERE SEÇÝM
1. - Anayasa; Dileri; Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabi Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji; Tarm, Orman ve Kyileri; Kamu ktisad Teebbsleri ve nsan Haklarn nceleme Komisyonlarnda ak bulunan yeliklere seim
VI. - KANUN TASARI VE TEKLFLERYLE KOMSYONLARDAN GELEN DER LER
1. - 926 Sayl Trk Silahl Kuvvetleri Personel Kanununa Bir Geici Madde Eklenmesine likin 488 Sayl Kanun Hkmnde Kararname ve Mill Savunma Komisyonu Raporu (1/215) (S. Says : 23)
2. - Emniyet Tekilat Kanununun Bir Maddesinde Deiiklik Yaplmasna Dair 490 Sayl Kanun Hkmnde Kararname ve ileri Komisyonu Raporu (1/217) (S. Says : 132)
3. - Mill Eitim Bakanlnn Tekilat ve Grevleri Hakknda Kanunun Bir Maddesinde Deiiklik Yaplmasna likin 492 Sayl Kanun Hkmnde Kararname ve Mill Eitim, Kltr, Genlik ve Spor Komisyonu Raporu (1/218) (S. Says : 164)
4. - 625 Sayl zel retim Kurumlar Kanunu ile 222 Sayl lkretim ve Eitim Kanununun Baz Hkmlerinin Deitirilmesi Hakknda 254 Sayl Kanun Hkmnde Kararname ile 625 Sayl zel retim Kurumlar Kanununun Bir Maddesinde Deiiklik Yaplmasna Dair 326 Sayl Kanun Hkmnde Kararname ve Mill Eitim, Kltr, Genlik ve Spor Komisyonu Raporu (1/71, 1/111) (S. Says : 168)
5. - Ktahya Milletvekili Mustafa Kalemli, Anavatan Partisi Genel Bakan Rize Milletvekili Mesut Ylmaz, Doru Yol Partisi Genel Bakan stanbul Milletvekili Tansu iller; Demokratik Sol Parti Genel Bakan stanbul Milletvekili Blent Ecevit, Cumhuriyet Halk Partisi Genel Bakan Antalya Milletvekili Deniz Baykal ile 292 Milletvekilinin; Trkiye Cumhuriyeti Anayasasnn 83 nc Maddesinin Deitirilmesine Dair Kanun Teklifi ve Anayasa Komisyonu Raporu (2/676) (S. Says : 232)
6. - Hayvanlar Koruma Kanunu Tasars ve Adalet ve evre komisyonlar raporlar (1/436) (S. Says : 332)
7. - stanbul Milletvekili Blent Ecevit ve 5 Arkadann; Genel Nfus Tespiti Yaplmas ve Semen Ktklerinin Gncelletirilmesi Hakknda Kanun Teklifi ve Anayasa ve Plan ve Bte komisyonlar raporlar (2/216) (S.Says :40)
8. - Ceza nfaz Kurumlar ile Tutukevleri yurtlar Kurumunun Kurulu ve daresine likin Kanun Tasars ve Ankara Milletvekili M. Seyfi Oktay'n Benzer Mahiyetteki Kanun Teklifi ve Adalet ve Plan ve Bte komisyonlar raporlar (1/576) (S. Says : 303)
VII. SORULAR VE CEVAPLAR
A) YAZILI SORULAR VE CEVAPLARI
1. - Ankara Milletvekili Ali Diner'in, Ankara-Bala karayoluna ilikin sorusu ve Bayndrlk ve skn Bakan Yaar Topu'nun yazl cevab (7/2884)
2. - Ankara Milletvekili Mehmet Sad'n, Polatl'ya bal baz kylerin sorunlarna ilikin Babakandan sorusu ve Devlet Bakan Hsamettin zkan'n yazl cevab (7/2888)
3. - Bursa Milletvekili Feridun Pehlivan'n, yaplmas dnlen Bursa doalgaz evirim santraline ilikin sorusu ve Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakan Cumhur Ersmer'in yazl cevab (7/3002)
4. - Ankara Milletvekili Ersnmez Yarbay'n, baz firmalarn vergi demedii iddiasna ve Kaldrm Rafine Tuz Fabrikasna ilikin sorusu ve Devlet Bakan Eyp Ak'n yazl cevab (7/3010)
5. - Bursa Milletvekili Feridun Pehlivan'n, Sincan Belediyesinin dzenledii Kuds gecesine ilikin sorusu ve ileri Bakan Murat Baesgiolu'nun yazl cevab (7/3042)
6. - zmir Milletvekili Hakan Tartan'n, gazeteci Metin Gktepe olayna karan emniyet mensuplarna ilikin sorusu ve ileri Bakan Murat Baesgiolu'nun yazl cevab (7/3050)
7. - stanbul Milletvekili Blent Akarcal'nn;
- stanbul-Yenikap Mevlevihanesinde yangndan nce bulunan antika eserlere,
- stanbul-Yenikap Mevlevihanesinde kan yangna,
likin sorular ve Devlet Bakan Metin Grdere'nin yazl cevab (7/3060, 3065)
8. - Tekirda Milletvekili Bayram Frat Dayankl'nn, Tekirda-arky kk sanayi sitesi inaatna ilikin sorusu ve Sanayi ve Ticaret Bakan Yalm Erez'in yazl cevab (7/3074)
9. - Tekirda Milletvekili Bayram Frat Dayankl'nn;
-Tekirda-arky imesuyu projesine,
-Tekirda-arky kanalizasyon inaatna,
likin sorular ve Bayndrlk ve skn Bakan Yaar Topu'nun yazl cevab (7/3077, 3079)
10. - Hatay Milletvekili Levent Mstkolu'nun,
Hatay linde deprem nedeniyle zarar gren vatandalara
yaplacak yardmlara ilikin sorusu ve Bayndrlk
ve skn Bakan Yaar Topu'nun
yazl cevab (7/3138)
TBMM Genel Kurulu saat 15.00'te ald.
Antalya Milletvekili Yusuf ztop'un, Antalya'da meydana gelen orman yangnyla ilgili gndemd konumasna, Orman Bakan Ersin Taranolu,
rnak Milletvekili Bayar kten'in, Kuzey Irak'tan mazot getiren aralardan elde edilecek gelirle oluturulacak fona ilikin gndemd konumasna, Devlet Bakan Mehmet Salih Yldrm,
Tokat Milletvekili Hanefi elik'in, son gnlerde Tokat'ta trmanma gsterdii iddia edilen terr olaylaryla ilgili gndemd konumasna da ileri Bakan Murat Baesgiolu,
Cevap verdi.
Bolu Milletvekili Abbas nceayan'n, evre Komisyonu,
Sakarya Milletvekili Ahmet Neidim, Trkiye Byk Millet Meclisi Hesaplarn nceleme Komisyonu,
Erzurum Milletvekili Necati Glll'nn, Tarm, Orman ve Kyileri Komisyonu,
stanbul Milletvekili Refik Aras'n, Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabi Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu,
Kars Milletvekili Selahattin Beyribey'in, Salk, Aile, alma ve Sosyal ler Komisyonu,
Mardin Milletvekili Sleyman elebi ve Ordu Milletvekili Bahri Kibar'n, ileri Komisyonu,
yeliklerinden ekildiklerine ilikin nergeleri Genel Kurulun bilgisine sunuldu.
Gndemin zel Gndemde Yer Alacak ler ksmnda bulunan Uur Mumcu Cinayetinin Akla Kavuturulmas Konusundaki Meclis Aratrmas Komisyonunun 344 sra sayl raporunun grmelerinin 22.7.1997 Sal gnk birleiminde yaplmas mmkn olamadndan, tzn 103 nc maddesine gre grme sresi sona ermi bulunan, ancak, tzn 49 uncu maddesine gre bugn grlecei bildirilmeyen szkonusu raporun grmelerinin 23.7.1997 aramba gnk birleiminde yaplmasna ve bu birleimde szl sorularn grlmemesine ilikin Danma Kurul nerisi kabul edildi.
Bakanlk Divannda ak bulunan ve DSP Grubuna den bir dare Amirliine zmir Milletvekili Hakan Tartan seildi.
55 inci Hkmetin gvenoyu almas nedeniyle, Anayasann 162, tzn 21 inci maddeleri uyarnca Plan ve Bte Komisyonu yelikleri iin siyas parti gruplarnca gsterilen adaylarn listesi okundu; yaplan oylama sonucunda, listede ad geen milletvekillerinin Plan ve Bte Komisyonu yeliklerine seildikleri akland.
Plan ve Bte Komisyonunda bamszlara den iki yelikten ak olan birine, Ankara Milletvekili Mehmet Ekici seildi.
Bakanlka, Plan ve Bte Komisyonunun bakan, bakanvekili, szc ve ktip ye seimini yapmak zere toplanacaklar gn, saat ve yere ilikin duyuruda bulunuldu.
Kamu ktisad Teebbsleri Komisyonunda bo bulunan ve Refah Partisi Grubuna den bir yelik iin aday gsterilen Karaman Milletvekili Zeki nal;
Doru Yol Partisine den ve grubunca aday gsterilen :
(10/162, 163, 164 ve 175) Esas Numaral Meclis Aratrmas Komisyonunda bo bulunan bir yelik iin,Ardahan Milletvekili Saffet Kaya;
(10/18, 27, 30, 68, 113, 170) Esas Numaral Meclis Aratrmas Komisyonunda bo bulunan bir yelik iin de, Ordu Milletvekili Mjdat Ko;
Seildiler.
Gndemin Oylamas Yaplacak ler ksmnda yer alan, Trkiye Cumhuriyeti ve Tacikistan Cumhuriyeti Arasnda Yartmlarn Karlkl Teviki ve Korunmasna likin Anlamann Onaylanmasnn Uygun Bulunduuna Dair Kanun Tasarsnn (1/506) (S. Says : 234), tekrarlanan ak oylamas sonucunda, kabul edildii ve kanunlat akland.
Bu birleimde grlmesine karar verilen, Denizli Milletvekili Adnan Keskin ve 28 arkadann, Uur Mumcu cinayetinin akla kavuturulmas amacyla bir Meclis aratrmas almasna ilikin nergesi zerine kurulan Meclis aratrmas komisyonu raporu (10/86), (S. Says : 344) zerindeki genel grmeler tamamland.
Kanun tasars ve tekliflerini grmek iin, 24 Temmuz 1997 Perembe gn saat 15.00'te toplanmak zere, birleime 18.41'de son verildi.
Yasin Hatibolu Bakanvekili
nal Yaar Zeki Ergezen Gaziantep
Bitlis Ktip ye Ktip ye
1. - Trkiye Cumhuriyeti ile Macaristan Cumhuriyeti Arasnda Serbest Ticaret Alan Tesisine likin Anlamann Onaylanmasnn Uygun Bulunduuna Dair Kanun Tasars (1/621) (Plan ve Bte ve Dileri komisyonlarna) (Bakanla geli tarihi : 22.7.1997)
2. - Trkiye Cumhuriyeti ile Estonya Cumhuriyeti Arasnda Serbest Ticaret Anlamasnn Onaylanmasnn Uygun Bulunduuna Dair Kanun Tasars (1/622) (Plan ve Bte ve Dileri komisyonlarna) (Bakanla geli tarihi : 22.7.1997)
3. - Trkiye Cumhuriyeti ile Litvanya Cumhuriyeti Arasnda Serbest Ticaret Anlamasnn Onaylanmasnn Uygun Bulunduuna Dair Kanun Tasars (1/623) (Plan ve Bte ve Dileri komisyonlarna) (Bakanla geli tarihi : 22.7.1997)
1. - Bursa Milletvekili Erturul Yalnbayr'n, yerleri deitirilen Bursa l Mill Eitim Mdrl emrindeki baz grevliler hakknda verilen yarg kararlarna ilikin Mill Eitim Bakanndan yazl soru nergesi (7/3174) (Bakanla geli tarihi : 22.7.1997)
2. - Bursa Milletvekili Erturul Yalnbayr'n, Bursa-Osmangazi-Demirta Beldesi Belediye Bakannn mahkeme kararlarn uygulamad iddiasna ilikin ileri Bakanndan yazl soru nergesi (7/3175) (Bakanla geli tarihi : 22.7.1997)
3. - rnak Milletvekili Bayar kten'in, Kuzey Irak'tan yaplan mazot ticaretine ilikin Devlet Bakanndan yazl soru nergesi (7/3176) (Bakanla geli tarihi : 22.7.1997)
4. - Svas Milletvekili Mahmut Ik'n, Yeil kod adl kiinin sa olup olmadna ilikin Babakandan yazl soru nergesi (7/3177) (Bakanla geli tarihi : 22.7.1997)
5. - Ankara Milletvekili Ylmaz Ate'in, Ankara Bykehir Belediyesince satn alnan fskiyelere ilikin ileri Bakanndan yazl soru nergesi (7/3178) (Bakanla geli tarihi : 22.7.1997)
1. - Ankara Milletvekili Ali Diner'in, Ankara Bykehir Belediyesi EGO Genel Mdrl Gaz Dairesi Bakanlnda grevli bir personele ilikin ileri Bakanndan yazl soru nergesi (7/2885)
2. - Ankara Milletvekili Mehmet Sad'n, Polatl'ya bal baz kylerin sorunlarna ilikin Babakandan yazl soru nergesi (7/2896)
3. - Ankara Milletvekili Mehmet Sad'n, Polatl-Beylikkpr Kynn salk evi ihtiyacna ilikin Babakandan yazl soru nergesi (7/2897)
4. - Ankara Milletvekili Mehmet Sad'n, Polatl-Yacolu ve Kangal Kylerinin ebe ve salk oca ihtiyacna ilikin Salk Bakanndan yazl soru nergesi (7/2899)
5. - Ankara Milletvekili Mehmet Sad'n, Polatl-Yacolu Kynn ziraat teknisyeni ve veteriner ihtiyacna ilikin Tarm ve Kyileri Bakanndan yazl soru nergesi (7/2900)
6. - Ankara Milletvekili Mehmet Sad'n, Polatl-zyurt Ky salk ocann doktor ve ebe ihtiyacna ilikin Salk Bakanndan yazl soru nergesi (7/2903)
7. - Ankara Milletvekili Mehmet Sad'n, Polatl-Karailyas Kynn salk evi ihtiyacna ilikin Salk Bakanndan yazl soru nergesi (7/2904)
8. - Ankara Milletvekili Mehmet Sad'n, Polatl-Sinanl Ky salk evinin ebe ihtiyacna ilikin Salk Bakanndan yazl soru nergesi (7/2905)
9. - Ankara Milletvekili Mehmet Sad'n, Polatl-ciler Kynde datlan hayvanclk kredilerine ilikin Tarm ve Kyileri Bakanndan yazl soru nergesi (7/2917)
10. - Ankara Milletvekili Mehmet Sad'n, Polatl'nn baz kylerinde yaplan zira mcadeleye ve st inekiliine ilikin Tarm ve Kyileri Bakanndan yazl soru nergesi (7/2930)
11. - Ankara Milletvekili Mehmet Sad'n, Polatl-Sinanl Kynn pancar kantarna ilikin Tarm ve Kyileri Bakanndan yazl soru nergesi (7/2931)
12. - Ankara Milletvekili Mehmet Sad'n, Polatl-Ada Toprakpnar Kyndeki kantara ilikin Tarm ve Kyileri Bakanndan yazl soru nergesi (7/2932)
13. - Ankara Milletvekili Mehmet Sad'n, Polatl'ya bal baz kylerin okul sorununa ilikin Mill Eitim Bakanndan yazl soru nergesi (7/2933)
14. - Ankara Milletvekili Mehmet Sad'n, Polatl'ya bal baz kylerin okullarna ilikin Mill Eitim Bakanndan yazl soru nergesi (7/2934)
15. - Ankara Milletvekili Mehmet Sad'n, Polatl-zyurt Kyndeki retmen ana ilikin Mill Eitim Bakanndan yazl soru nergesi (7/2935)
16. - Ankara Milletvekili Mehmet Sad'n, Polatl'ya bal baz kylerin salk oca ihtiyacna ilikin Salk Bakanndan yazl soru nergesi (7/2936)
17. - Ankara Milletvekili Mehmet Sad'n, Polatl-Basri ve Eskikarsak kylerinin salk oca ihtiyacna ilikin Salk Bakanndan yazl soru nergesi (7/2937)
18. - Ankara Milletvekili Mehmet Sad'n, Polatl-Beylikkpr Kynn pancar ykma makinas ihtiyacna ilikin Tarm ve Kyileri Bakanndan yazl soru nergesi (7/2939)
19. - Ankara Milletvekili Mehmet Sad'n, Ankara'ya bal baz ilelerde kml ve sne ile mcadele almalarna ilikin Tarm ve Kyileri Bakanndan yazl soru nergesi (7/2944)
20. - Ankara Milletvekili Mehmet Sad'n, Ankara-Evren lesi Salk Ocann personel ve ara-gere ihtiyacna ilikin Salk Bakanndan yazl soru nergesi (7/2950)
21. - Ankara Milletvekili Mehmet Sad'n, Ankara-Evren lesinin spor tesisleri ihtiyacna ilikin Babakandan yazl soru nergesi (7/2951)
22. - Ankara Milletvekili Mehmet Sad'n, Polatl-Yzkba Kynn retmen ihtiyacna ilikin Mill Eitim Bakanndan yazl soru nergesi (7/2953)
23. - Ankara Milletvekili Mehmet Sad'n, Polatl-Uzunbeyli Kynn retmen lojman ihtiyacna ilikin Mill Eitim Bakanndan yazl soru nergesi (7/2955)
24. - Ankara Milletvekili Mehmet Sad'n, Polatl-Karailyas Kyndeki sivrisinekle mcadeleye ilikin Tarm ve Kyileri Bakanndan yazl soru nergesi (7/2956)
25. - Ankara Milletvekili Mehmet Sad'n, Ankara-Evren lesinin Halk Eitim Merkez binas, okul ve ara-gere ihtiyacna ilikin Mill Eitim Bakanndan yazl soru nergesi (7/2958)
26. - Ankara Milletvekili Mehmet Sad'n, Polatl-Uzunbeyli Kyllerinin kredi sorunlarna ilikin Babakandan yazl soru nergesi (7/2959)
27. - stanbul Milletvekili Necdet Menzir'in, THY'na alnan sreli ve sresiz yaynlara ilikin Babakandan yazl soru nergesi (7/2977)
28. - Bursa Milletvekili Feridun Pehlivan'n, MSAD tarafndan Ankara Bykehir Belediyesine ba yaplarak bina kiraland iddiasna ilikin Babakandan yazl soru nergesi (7/2980)
29. - Hatay Milletvekili Mehmet Slay'n, Trkiye'de ikmet eden Kuzey Irak Trklerine ilikin Dileri Bakan ve Babakan Yardmcsndan yazl soru nergesi (7/2983)
30. - Hatay Milletvekili Mehmet Slay'n, Suriye'de yaayan Bayr-Bucak Trklerine ilikin Dileri Bakan ve Babakan Yardmcsndan yazl soru nergesi (7/2984)
31. - Malatya Milletvekili Ayhan Frat'n, Malatya li Hekimhan lesinde yaayan dolu afetinin verdii zararlara ilikin Tarm ve Kyileri Bakanndan yazl soru nergesi (7/2985)
32. - zmir Milletvekili Birgen Kele'in, yabanc lke bykelileri ile yaplan grmelere ilikin Dileri Bakan ve Babakan Yardmcsndan yazl soru nergesi (7/2986)
33. - Aydn Milletvekili Yksel Yalova'nn, Yataan, Yeniky ve Kemerky Termik Santrallerinin kapatlmasna ve Ege Blgesindeki elektrik kesintilerine ilikin Babakandan yazl soru nergesi (7/2988)
34. - Manisa Milletvekili Tevfik Diker'in, Konya
Bykehir Belediyesince yaplan arazi
satlarna ilikin Babakandan
yazl soru nergesi (7/2990)
BAKAN - almalarmzn hayrlara vesile olmasn Cenab Allah'tan niyaz ederek, Trkiye Byk Millet Meclisinin 126 nc Birleimini ayorum.
BAKAN - Sayn milletvekilleri, ad okunmak suretiyle yoklama yaplacaktr; sayn yelerin Genel Kurul salonunda hazr bulunduklarn yksek sesle iaret buyurmalarn rica ediyorum.
(Yoklama yapld)
BAKAN - Sayn milletvekilleri, toplant yeter saymz vardr; almalara balyoruz.
Gndeme gemeden nce, deerli arkadama gndemd sz vereceim, srasyla davet edeceim.
A) GNDEMDII KONUMALAR
1. - Erzurum Milletvekili mer zylmaz'n, imam-hatip liselerini kapatma ve engelleme giriimlerine ilikin gndemd konumas ve Mill Eitim Bakan Hikmet Ulubay'n cevab
BAKAN - Eitim sorunlaryla ilgili olmak zere, Erzurum Milletvekili Sayn mer zylmaz; buyurun efendim . (RP sralarndan alklar)
Sayn zylmaz, sreniz 5 dakikadr; herkese olduu gibi...
MER ZYILMAZ (Erzurum) - Sayn Bakan, deerli milletvekilleri; hepinizi hrmet ve muhabbetlerimle selamlayarak szlerime balamak istiyorum.
Konu, gemiten gnmze imam-hatip liselerini kapatma ve engelleme giriimleridir. Cumhuriyet dneminde hep tartlan ve gndemden hi dmeyen tek okul imam-hatip okuludur. 1924 ylnda Mustafa Kemal Atatrk'n kurduu bu okullar, ilknce ilkokula dayal drt yllk bir ortaretim kurumuydu, 1951 ylnda ortaokula lise eklendi, 1973 ylnda da niversiteye giri hakk elde etti. Mill ve manev deerler dorultusunda eitim-retim yapt iin bana pek ok sknt geldi.
imdi, sizlere, bu erevede, imam-hatip okullarn kapatma ve engelleme giriimleri hakknda ok ksa ve zet bilgi sunmak istiyorum.
BAKAN - Bir dakikanz rica edebilir miyim...
Sayn milletvekilleri, deerli arkadalarm; bir deerli milletvekili arkadamz, ok nemli grd -ki, nemine ben de katlyorum- bir konuda Yce Heyete bilgi sunuyor; sknetle, ltfen, dinleyelim. Zannediyorum, Sayn Mill Eitim Bakanmz da burada; o da sknetle takip etmek durumundadr. O bakmdan, ltfen, biraz sakin olalm.
Sayn milletvekilleri, muhtemeldir ki, bu konuulan konulardan ok daha nemli grdnz, aranzda, bir konu olabilir; ltfen, kulislerde konuun onu; rica ediyorum...
imdi, ye arkadamz dinleyelim; rica ediyorum...
Buyurun efendim.
MER ZYILMAZ (Devamla) - Teekkrler Sayn Bakan.
mam-hatip okullar 3 Mart 1924 ylnda karlan Tevhit-i Tedrisat Kanununun 4 nc maddesinde ismen yer alm ve almas emredilmitir. Bylece, bu okullar cumhuriyetimizin ilk yllarnda, bata Mustafa Kemal olmak zere, onun kurucular tarafndan alan ncelikli okullardandr. Kanun kar kmaz daha o yl, 1923-1924 retim ylnda 29 yerde bu okullar eitim-retime balamtr. Ancak, bu okullar bizzat Atatrk'n direktifleri dorultusunda alm ve halkn da byk bir beenisini kazanm olmasna ramen, CHP'li Mill Eitim Bakan Vasf nar ve o gnk bakanlk brokratlarnn bir ksm sz konusu okullar daha birinci ylndan itibaren kapatmaya balamlar ve 1929-1930 retim ylnda okullar tamamen kapatlmtr. Bu kapatma ii Tevhit-i Tedrisat Kanununa aykr olarak yaplm, bu okullar kanunsuz olarak kapatlmtr.
Tevhit-i Tedrisat Kanunuyla Atatrk'n kurduu ve halkn da byk bir cokuyla benimseyip daha ilk anda 29 yerde atrd imam-hatip okullarnn bu dnemde kapatl gerekesi hazr: Halk rabet etmedi ve renci bulunamad. Halbuki, gerek bunun tam tersidir; dorusu ise, imam-hatip okullar alr almaz, belli bir zihniyet mensubu -ki, biz bunlara 1945 zihniyeti diyebiliriz- kesim, o okullar kapatmak iin harekete gemitir ve 1951 ylna kadar bu okullar kapal kalmtr.
Demokrasiye gei yllarnda belirgin bir ekilde ortaya kan halkn youn istekleri ve siyasler zerindeki basklar sonucu 13 Ekim 1951 ylnda rahmetli Menderes tarafndan bu okullar yeniden almtr. 1958 ylna kadar 18 yerde imam-hatip okulu alm ve 1958 ylnda 193 mezun vermitir. Bunlarn gidecekleri baka bir alan olmad iin, Diyanet leri Bakanlnda pek ou greve balamtr; fakat, daha 1951 ylnda bu okullar alr almaz, o 1945 zihniyeti yeniden bu okullar kapatmak iin harekete gemi ve 1958 ylnda, bu okullardan mezun olanlarn kylere ve kasabalara greve gitmedikleri gerekesiyle aleyhlerinde propagandaya balamlardr.
27 Maystan sonra kurulan hkmetlere sunulmak zere hazrlanan bir raporda baknz hangi istekler var:
1- Bugn ilkokullarn 4 ve 5 inci snflarnda, ortaokullarn da 1 ve 2 nci snflarnda okutulmakta olan din dersleri, bu okullarn son snflarnda okutulmaldr.
2- mam-hatip okullarndan renci mevcudu az ve gelime imkn grlmeyenler kapatlmaldr.
3- Bu okullar, ortaokula dayal olmaldr.
Dikkat buyurun, ayn gereke bugn de var. Bu okullarn ortaokul ksmn kapatma giriimleri ta 1962 ylnda balamtr.
4- Komisyonumuz, Kur'an kurslarnn bugnk durumunu, devrim ilkeleriyle olduu gibi, din esaslaryla da telif edilmez bulmutur.
5- stanbul'daki Yksek slam Enstitsnn Tevhit-i Tedrisat Kanunu hkmlerine aykr olarak kurulmu olduu neticesine varlmtr.
Bu rapor, 27 Mays 1960 ihtilalinden sonraki hkmetlere sunulmu; fakat, o dnemde askerlerin saduyu sahibi olmas...
(Mikrofon otomatik cihaz tarafndan kapatld)
BAKAN - Sayn zylmaz, ne kadar sre lzm efendim?
MER ZYILMAZ (Devamla) - Efendim, cmertliinize_
BAKAN - Efendim, imdi o felsefeyi brakn.
MER ZYILMAZ (Devamla) - 3 dakika istirham edeyim efendim.
BAKAN - 3 dakika_ Peki.
in nemine binaen, o 3 dakika ilaveyi verdim; buyurun.
MER ZYILMAZ (Devamla) - ok teekkrler Sayn Bakan.
Askerlerin saduyu sahibi olmas ve halkn basksndan ekinilmesi neticesinde, bu rapora itibar edilmemitir.
1962 ylnda toplanan Mill Eitim rasnda -dikkat buyurun- meslek liselerinin btn ortaokullarna devam karar alnrken, imam-hatip okullarnn yalnz orta ksmnn kapatlmas ynnde bir karar alnyor. Bu kararn, 1963-1964 retim ylnda da uygulanmas isteniyor; fakat, halkn basksndan korkulduu iin uygulanmyor, ok da tenkide uruyor bu yanl ve tutumlu karar.
1970'teki 8 inci Mill Eitim rasnda, bu ak kapatlmaya allyor; yani, sadece imam-hatip okullarnn orta ksm deil, btn liselerin, btn meslek liselerinin orta ksm kapatlyor. Bylece, bir bakma, mill eitimimizi hercmer etme, mahvetme pahasna imam-hatip okullarnn orta ksmnn kapatlmas karar alnyor. Bunun neticesinde, 1971 Asker Muhtrasnn srecinde kurulan ara rejim hkmetleri, 1971'den sonraki dnemde imam-hatip okullarnn orta ksmn kapatyorlar.
Deerli milletvekilleri, 1963 ylnda imam-hatip okullarnn alanlarn daraltmak iin bir karar alnyor; o da, nfusu 5 binden aa olan yerlere imam-hatip okulu mezunlarnn imam ve hatip olarak tayin edilmemesi karar. Bir baka karar, 1967'de, Mill Eitim Bakanl orta dereceli okullar ama ynetmelii yaymlyor; burada da ok ilgin bir durum var -dikkat buyurun- 2-3 bin nfuslu yerlerde ortaokul alabilir deniyor, 10-15 bin nfuslu yerlerde lise_
BAKAN - Sayn zylmaz, efendim, zatlinizi ben takip edemiyorum; Genel Kurula, biraz yava arz eder misiniz.
Buyurun efendim.
MER ZYILMAZ (Devamla) - 1967'de bir genelge yaymlanyor. Bu genelgede, ortaokullarn 2-3 bin nfuslu yerlerde; lise, endstri meslek lisesi, kz meslek lisesi gibi okullarn 10-15 bin nfuslu yerlerde almas kararlatrlyor; nfusu 20 binin zerinde olan yerlerde de ticaret lisesi alabilir deniliyor. mam-hatip okullarnn almas iin ise, hangi say ortaya konuluyor deerli milletvekilleri; 60 bin nfuslu yerlerde ancak imam-hatip okulu alabilir deniliyor. Bunun manas, ilelerimizin hibirinde almasn; ki, o gn illerimizin pek ounda da 60 bin nfus olmad iin, illere yaygnlatrlmas da bylece engellenmek isteniliyor.
Deerli milletvekilleri, 1972'de, kz yavrularmzn, kz ocuklarmzn imam-hatip okuluna gitmemesi ynnde bir karar alnyor; fakat, bir vatanda, bu, Anayasadaki eitlik ilkesine aykrdr gerekesiyle, Dantaya dava ayor ve o dava neticesinde, bu karar bozuluyor. Bylece, imam-hatip okuluna kz yavrularmz da gelmeye balyorlar.
12 Eyll 1980'den 1988'e kadar, bir tane imam-hatip okulu alyor; o da, yalnz Tunceli linde. Bu arada, vatandamz, yine youn ilgi gstererek, imam-hatip okullarn amak istiyor; fakat, bir are buluyor; o da, ube ama yoluna gidiyor.
imdi ise, u anda, Meclisimize getirilmi olan kesintisiz 8 yllk temel eitimin, ilkretimin asl maksadnn ne olduu, milletimiz tarafndan biliniyor. Bugne kadar, imam-hatip okullar engellenemedii gibi, bundan sonra da, bu okullarn, kanunlarmz, Anayasamz erevesinde, milletimize ve memleketimize hizmet eden evlatlarn yetitirmeye devam edeceine inanyor; bu vesileyle, Yce Meclisimizi saygyla selamlyorum. (RP sralarndan alklar)
BAKAN - Sayn zylmaz, teekkr ediyorum.
Gndemd konumay cevaplandrmak zere, Mill Eitim Bakanmz Sayn Ulubay; buyurun. (DSP ve ANAP sralarndan alklar)
MLL ETM BAKANI HKMET ULUBAY (Ankara) - Teekkrler Sayn Bakan.
Her eyden nce, Erzurum Milletvekili Sayn mer zylmaz'a, bu konuyu gndeme getirip, bana bu aklamalar yapma frsatn verdii iin teekkr ediyorum.
lkemizde eitime verdiimiz nem, Trkiye'nin, hem lkesinin ierisinde hem de dnyadaki konumunu belirleyen unsurlardan bir tanesidir. Konumacnn iddia ettii gibi, imam-hatip okullar ve bu okullara devam eden rencilerimize kar ayrcalkl ve onlar ihmal eden, onlarn bana skntlar getiren bir uygulama sz konusu deildir. Bu konuda...
MER ZYILMAZ (Erzurum) - Daha ne olsun...
MLL ETM BAKANI HKMET ULUBAY (Devamla) - Biraz sabrl olursanz izah edeceim.
Bu konuda... (CHP sralarndan onlar dinlemesini bilmez sesleri; RP sralarndan grltler)
Ben sizleri byk bir sabrla dinledim. Syleyeceklerimi dinlemeden niye reaksiyon veriyorsunuz; sizleri mahcup edecek birtakm bilgileri vermemden mi korkuyorsunuz? (DSP sralarndan alklar)
AHMET DOAN (Adyaman) - Keke yle olsa.
BAKAN - Sayn Bakan, bir dakikanz rica edeyim efendim.
Sayn milletvekilleri, bir deerli arkadamz gndemd konumasnda bir meseleyi ortaya getirdi; ilgili Sayn Bakan cevap vermek istiyor...
RIZA ULUCAK (Ankara) - Dorular sylesin.
BAKAN - Efendim, Sayn Bakann sylediklerinin doru olup olmadn burada tartamayz ki; Sayn Bakan dorusu budur diye sylyor.
Rica ediyorum...
Buyurun efendim.
MLL ETM BAKANI HKMET ULUBAY (Devamla) - imdi, her eyden nce, mill eitim sistemimizde yer alan baz kritik dnm noktalarnn altn izmezsek, konuyu yanl deerlendirir ve toplumu yanl bilgilendiririz.
1973 ylnda bir kanun kmtr, bu Yce Meclisin takdirine mazhar olmutur; 1739 sayl Mill Eitim Temel Kanunu. Bu Kanun kmadan nce, ortaokullar, ortarenimin alt kademesidir; yani liselerin alt kademesidir. Yce Meclis, 1973 ylnda ald bir kararda ortaokullar, ortarenimin alt kademesi deildir artk; ilkrenimin tamamlayc yllardr diyor. O tarihte yaplan bu temel eitim tercihiyle, Trkiye, 8 yllk ilkretim tercihini yapyor ve ortaokullar, ilkretimin son yllar olarak kabul ediyor. 1973 ylnda, bu Parlamentoda bulunan yasa koyucu arkadalarmz, bu tercihi yapm durumdalar ve bu uygulamaya girmi durumdalar; dolaysyla da, bu okullara ynelik dzenlemeler bu ynde olmutur. imdi, buradan hareketle size istatistik baz bilgiler vereceim.
1960 -1961 retim ylnda muhtelif meslek okullarnda okuyan rencilerin saysn veriyorum: mam-hatip okullarnda 4 458 renci, salk okullarnda 1 887 renci, erkek teknik okullarnda 39 708 renci, kz teknik okullarnda 21 590 renci, turizm ticaret okullarnda 12 228 renci, tarm okullarnda 2 540 renci.
1996-1997 retim ylnda ayn okullarda okuyan renci saysn sylyorum size: mam-hatip okullarnda 511 502; art 115 kat... (RP sralarndan grltler)
AHMET DOAN (Adyaman) - Millet tasvip ediyor...
MLL ETM BAKANI HKMET ULUBAY (Devamla) - Beyefendiler... Beyefendiler... Ben size istatistik rakamlar veriyorum. statistik rakamlar, sizi bu kadar rahatsz m ediyor?! (RP sralarndan sizi rahatsz ediyor sesleri)
AHMET DOAN (Adyaman) - Milletin kararna niye karyorsunuz?
MLL ETM BAKANI HKMET ULUBAY (Devamla) - Devletin yaynlad istatistik rakamlardan niye bu kadar rahatsz oluyorsunuz?! (RP sralarndan kimse rahatsz olmuyor sesleri, grltler)
O zaman dinleyin!.. O zaman dinleyin!.. (RP sralarndan dinliyoruz sesleri) Dinlemiyorsunuz, baryorsunuz...
BAKAN - Sayn milletvekilleri, efendim, rica ediyorum...
Sayn Bakan, siz de karlkl konumayn efendim. Efendim, vereceiniz bilgiyi Genel Kurula ...
MLL ETM BAKANI HKMET ULUBAY (Devamla) - Siz mdahale edin o zaman.
BAKAN - Efendim, ben ediyorum; sylyorum Sayn Bakan.
MLL ETM BAKANI HKMET ULUBAY (Devamla) - Tekrar ediyorum: mam-hatip okullarnda 511 502 renci, salk okullarnda 61 495 renci. mam-hatip okullarndaki renci says 115 kat artarken -salk sorununa ilikin- salk memurlarmz yetitirdiimiz okullardaki renci says 32,6 kat artyor. Erkek teknik okullarnda 390 806 renci var, 9,8 kat artm durumda; kz teknikteki renci saymz 98 617, otuzyedi yl ierisinde 4,6 kat artm durumda; turizm ve ticaret okullarnda 224 489 rencimiz var, 18 kat artm durumda; tarm okullarnda 2 484 renci var, otuzyedi yldr olduu yerde kalm durumda.
imdi, bu istatistik verilerin ortaya koyduu gerek erevesinde hangi gerek vardr ki, imam-hatip okullarna kar bir tavr sergilenmi... Trkiye'de eitim sistemimiz, insanlarmza hizmet gtrecek. Bugn, kynde inesini yapacak bir salk memurunu yetitirmede 32 kat art salamz; buna mukabil, Trkiye sanayilesin, insanlarmzn karn doysun, bir meslek sahibi olsun demiiz, 9,8 kat artm. Dolaysyla, eitim sistemimizde bir yne ynelik ayrcalk yapldysa, meslek sahibi olup, retken olarak, fabrikalarmzda, iyerlerimizde, KOB'lerimizde alacak insanlarn eitimine kar bir ayrmclk yaplmtr; bir defa bu gerei hep beraber tespit etmemiz lazm. Bu gerekleri bilmeden konumak olay saptrmaktr, toplumu yanl ynlendirmektir...
MUHAMMET POLAT (Aydn) - Siz yanl ynlendiriyorsunuz Sayn Bakan!
ASLAN POLAT (Erzurum) - Siz saptryorsunuz... Ne alakas var!..
MLL ETM BAKANI HKMET ULUBAY (Devamla) - Ben devletin kulland ve yaymlad rakamlar sylyorum. (RP sralarndan grltler)
Sabrl olun; ben, sizi sabrla dinledim...
MUHAMMET POLAT (Aydn) - Niye rahatsz oluyorsunuz?
MLL ETM BAKANI HKMET ULUBAY (Devamla) - Beni rahatsz eden bir ey yok; rahatsz olan sizsiniz.
MUHAMMET POLAT (Aydn) - Rahatsz olmuyoruz.
MLL ETM BAKANI HKMET ULUBAY (Devamla) - Gerek rakamlar bu krsden halka intikal edip sizin yaptnz istismar son bulsun.
MUHAMMET POLAT (Aydn) - Doru mu, yanl m yapyorsunuz Sayn Bakan?
MLL ETM BAKANI HKMET ULUBAY (Devamla) - Doruyu yapyoruz. Doru rakamlar sylyorum ben size. (DSP ve CHP sralarndan alklar; RP sralarndan grltler)
Beyefendiler, gerekten bu kadar m korkuyorsunuz?! Gerei halkn renmesinden bu kadar m korkuyorsunuz?!
MUHAMMET POLAT (Aydn) - Siz korkuyorsunuz...
BAKAN - Sayn milletvekilleri, rica ediyorum...
Sayn Bakan, siz de Genel Kurula hitap edin ltfen. Efendim, bir gruba ynelik seslenirseniz, tabi, hakl haksz, tahrik edilmi oluyorlar. Efendim, ltfen Genel Kurula...
METN PERL (Ktahya) - Sayn Bakan, burada milletvekillerini bilmemekle suluyor.
BAKAN - Sayn milletvekilleri, rica ediyorum... Sayn milletvekilleri, Sayn Bakan, beyanda bulunuyor; beenirsiniz, beenmezsiniz efendim...
METN PERL (Ktahya ) - Sayn Bakanm, milletvekillerini bilmemekle sulamak kadar cahillik olmaz.
BAKAN - Sayn Perli, rica ediyorum efendim... (RP sralarndan grltler)
Efendim, Sayn Bakan, Genel Kurula bilgi sunuyor; beenmezseniz, zabtlar alrsnz, deerlendirirsiniz. Rica ediyorum...
Sayn Bakan, buyurun efendim.
MLL ETM BAKANI HKMET ULUBAY (Devamla) - Teekkrler Sayn Bakan.
BAKAN -Sayn Bakan ltfen Genel Kurula ...
MLL ETM BAKANI HKMET ULUBAY (Devamla) - Tabiatyla efendim.
Sayn Bakan, deerli milletvekilleri; eer, 1961 ylndaki meslek liselerindeki rencilerimizin arasndaki oransal ilikilerin salkl olduunu kabul edersek, bugn, 511 bin imam-hatip okulu rencimizin olduu yerde, salk okullarmzda 216 bin rencinin okumas, erkek teknik liselerinde de 4,5 milyon ocuumuza eitim veriyor olmamz gerekirdi; kz teknik okullarmzda da 2,5 milyon ocuumuzun eitim gryor olmas gerekirdi; ticaret turizm okullarnda da 1,4 milyon ocuumuza eitim imkn vermemiz gerekirdi. Tarm okullarna devam edecek rencilerimizin saysnn da 2 484 yerine, 291 bin olmas gerekirdi. (RP sralarndan grltler)
MUSTAFA GVEN KARAHAN (Balkesir) - Barn, barn; kabul edeceksiniz sonunda!..
BAKAN - Evet Sayn Bakan, buyurun efendim.
MLL ETM BAKANI HKMET ULUBAY (Devamla) - Teekkrler Sayn Bakan.
Grdmz zre, Trkiye'nin, insangc istihdamna ynelik ve ocuklarmza retken birer insan olabilmek iin, bu nitelikleri kazandracak okullarmzn, olmas gereken yaps, yani, 511 bin imam-hatip rencimizin olduu yerde, dier okullarda bu sayya ulaamadmz biraz evvel izah ettim sizlere. O nedenle, yaplan ey, imam-hatiplerde okuyan rencilerimize kar deil, dier meslek liselerinde okuyan rencilerimize yeteri kadar eitimde frsat eitlii verilmemitir... (RP sralarndan alklar [!])
MEHMET BEDR NCETAHTACI (Gaziantep) - Bravo Sayn Bakan, bravo!..
MUHAMMET POLAT (Aydn) - Milletin tercihine uymak zorundasn...
MLL ETM BAKANI HKMET ULUBAY (Devamla) - Milletimizin tercihine elbette hep beraber uyacaz; milletimizin tercihi iin kz teknik okullarn, salk okullarn, erkek teknik okullarn, turizm okullarn aacaz -imam-hatip okullarmzn yannda- ailelerimiz ve ocuklarmz, hangisini tercih ediyorsa, ona gidebilme frsat bulacak. Yoksa, bir tarafa yklenip, dier taraflara eitimde frsat eitlii vermezsek, belirli eyleri tartma gndemine getirir ve toplumda gndemi saptran ve yanl bilgilendirme ve yanl ynlendirmelere yol aan bu tr tartmalarn iine girilir. O nedenle, u krsde sizlerin bana konuma frsat verebildiiniz boyut ierisinde akladm gerekler unu aka gstermitir ki, Trkiye Cumhuriyeti hkmetlerinin imam hatip rencilerine kar bir tavr ve tutumu olmamtr.
imdi, 8 yllk retim konusuna gelince. Biraz evvel syledim, 1973 ylnda Trkiye bir tercih yapm; yapt tercih...
HSAMETTN KORKUTATA (Bingl) - Ara rejim dnemi!..
MLL ETM BAKANI HKMET ULUBAY (Devamla) - Beyefendiler, 1973 ylndan bu yana yirmidrt yldr bu Parlamentoda hizmet eden arkadalarmz var. O kanunda bir deiiklie ihtiya grm olsalard veya biz grm olsaydk, o kanunlarda gereken deiiklii yapardk. (RP sralarndan grltler)
KAHRAMAN EMMOLU (Gaziantep) - Bu kanun grlecek zaten Sayn Bakan.
MLL ETM BAKANI HKMET ULUBAY (Devamla) - Bu boyutlar gz nne alarak gndemi saptrmayalm, 8 yllk eitimle vermek istediimiz konu udur: 1973 ylnda yaplan boyutlaryla kesintisiz zorunlu ilkretimi, dnyann uygar lkelerinde olduu gibi, 8 yla karmaktr. (RP sralarndan grltler)
HSAMETTN KORKUTATA (Bingl) - Hangi lkede uygulanyor?..
BAKAN - Sayn milletvekilleri, ltfen biraz sakin olamaz msnz, sabr gsteremez misiniz. (RP sralarndan grltler)
Efendim, rica ediyorum... (RP sralarndan grltler)
Efendim, uygarlk deerlendirmesi... Sayn Bakan diledii gibi deerlendirme yapar; size ne oluyor!.. (RP sralarndan grltler)
Allah, Allah!.. Efendim, sizin lnz kullanmak mecburiyetinde mi Sayn Bakan?! (RP sralarndan grltler)
Buyurun efendim.
MLL ETM BAKANI HKMET ULUBAY (Devamla) - imdi nnze gelen 8 yllk ilkretim tasarsyla, bir defa, yaplmakta olan ey udur: 8 yldan sonra, ocuklarmz, istiyorlarsa endstri meslek lisesine, istiyorlarsa imam-hatip lisesine, istiyorlarsa normal liselere devam edeceklerdir; bunun nn kapatan hibir ey yok. Bu noktada sizlerin itiraz ettiiniz bir husus var: mam-hatip okullarnn ortaokul blmlerinde Kur'an ve Arapa derslerini yl sreyle ocuklarmzn okumas suretiyle liseye hazrlk yapmalarndaki kazanmlar ortadan kalkyor. Buna karlk da, getirilen dzenlemede u vardr: Btn meslek liselerinin, gerekirse dier liselerin nne bir hazrlk snf konulacaktr 8 yldan sonra. Bu 8 yldan sonra... (RP sralarndan grltler)
AHMET DOAN (Adyaman) - Okutmamak iin ne lazmsa onu yapacaksnz.
MLL ETM BAKANI HKMET ULUBAY (Devamla) - Sabreder misiniz ltfen... (RP sralarndan grltler)
AHMET DOAN (Adyaman) - Dinliyoruz Sayn Bakan.
BAKAN - Sayn milletvekilleri...
Sayn Bakan, siz buyurun.
MLL ETM BAKANI HKMET ULUBAY (Devamla) ...ve bylece, ilk renimini bitirmi ocuklarmzdan imam-hatip tercihini yapanlar, hazrlk snflarnda, bir yl sreyle, Kur'an ve Arapa derslerini alabileceklerdir ve bylece, imam-hatip liselerinin birinci snfndan itibaren renimlerini sorunsuz bir ekilde srdrebilmelerinin de zemini hazrlanm olacaktr. Burada, sizleri ve bizleri rahatsz edecek hibir ey yok; Trkiye'yi niye gereksiz polemie sokuyorsunuz? Bunu yapmamanz lazm; Trkiye'yi, bar ve huzur ortam iinde, ada bir eitimle 21 inci Yzyl dnyasnda layk olduu yere getirebilmek iin, birbirimize destek olup ve arptmadan, halkmzn zihninde gereksiz kukular yaratmadan konulara sahip kmamz gerekir.
Bu anlayta birleeceimiz midiyle, hepinizi saygyla selamlyorum. (DSP, ANAP ve CHP sralarndan alklar)
BAKAN - Sayn Bakan, teekkr ediyorum.
2. - stanbul Milletvekili Ali Cokun'un, Babalar Kyndeki katliamdan sonra, sz verildii halde, bu ky halknn yaralarnn sarlmadna ilikin gndemd konumas ve ileri Bakan Murat Baesgiolu'nun cevab
BAKAN - Hicranl ve firkatli bir konuda; Babalar konusunda, Sayn Ali Cokun sz talep etmilerdir.
Buyurun.
AL COKUN (stanbul) - Sayn Bakan, ok deerli milletvekilleri; hepinizi saygyla selamlyorum.
Szlerime balamadan nce, Antalya'da kan yangn dolaysyla milletimize gemi olsun diyorum.
Saniyen, zc baka bir olay iin huzurunuza geldiim iin toleranslarnza snyorum. Babalar katliamyla ilgili sz alm bulunuyorum.
Bilindii gibi 2 Temmuz 1993 tarihinde Svas'ta cereyan eden zc olaylar mteakiben, 5 Temmuz 1993 gn Erzincan li Kemaliye (Ein) lesi Babalar Kyn saat 20.30 sularnda basan 100 civarndaki terrist, camiden kan imam ve erkek cemaatle, ele geirdikleri ky halkn ky meydanna toplayarak blc propaganda yapm, sonra da, masum 33 kiiyi yaylm ateiyle hunharca katletmitir. Cesetler zerine, Svas olaylarnn intikamn aldklarn beyan eden, devletimize milletimize hakaret dolu, blc ifadeler bulunan bildiri brakmlar ve kye benzin dkerek atee vermilerdir. Bu vicdanlara smayan, akllara durgunluk veren vahet dolu baskn sonucu 70 ev, 191 hane, cami, okul, imam ve retmenevi, ky kona, kyodas, kydeki otomobil ve dier aralar, ahrlar, samanlklar, ar kovanlar cayr cayr yakldktan sonra, terrist caniler, ky terk etmilerdir.
Babalar' ileye balayan ve Keban gllenme sahasnda sular altnda kalan Bapnar Kprsnn 25 yl akn sredir yaplamam olmasnn ulamda dourduu aksakln da etkisiyle, ne yazk ki, gvenlik gleri, 14 saat sonra Babalar'a ulaabilmitir.
zet olarak; 700 yllk tarihi olan ve hibir ideolojik ve siyas olaya karmam, tarih boyunca milleti ve devleti iin ehitler vermi bir ky, yeni ehitlerle corafyadan silinirken, geride, katliamdan kurtulan 30 dul ve 98 yetim brakmtr. Bu madur insanlar, dier ky ve vilayetlerdeki akrabalarnn yanna snm olup, geirdikleri ok ve acyla birou imknszlklar iinde, yar a yar tok, hasta vaziyette yaantlarn srdrmektedirler. Okul ana gelmi ocuklarn durumu ise, ayr bir i acsdr.
zlerek belirtmeliyim ki, bu vahi olayn cereyan ettii gnden bugne kadar, bata Sayn Cumhurbakanmz olmak zere, deien hkmetlerde grevli babakanlar ve ilgili bakanlarmz yaralarn sarlacan beyan etmilerse de, Erzincan Valisi Sayn Yazcolu ve Kemaliye le Kaymakamnn imknszlklar ierisinde gsterdikleri ilgi dnda, bu insanlar, madur olmulardr.
Sayn milletvekilleri, bylesine elim olay karsnda, btn resm ve zel mracaatlara kar, Babakanlk Yardmlama ve Dayanma Tevik Fonundan ehit ailelerine 50'er milyon lira ve evi, mal yananlara da 15'er milyon lira olmak zere, toplam 4 milyar 515 milyon lira dnda herhangi bir yardmda bulunulmamtr. Yaplan mracaatlara alnan cevaplar ve mahkemenin bugne kadar sonulanmam olmas ise, ibret vericidir. yle ki: Olayn, 3202 sayl Ky Hizmetleri ve 2510 sayl skn Kanunu kapsamnda olmad; ky baskn ve terr olaylarnn, 7269 sayl Umum Hayata Messir Afetler Dolaysyla Alnacak Tedbirlerle Yaplacak Yardmlara Dair Kanun kapsamna girmedii belirtilerek, herhangi bir yardm yaplamayaca bildirilmitir. Tm bu olaylara ramen ata, dede yadigr kylerinden vazgemeyen vatandalarmzn talebi, evlerinin yeniden imar ve inasdr.
(Mikrofon otomatik cihaz tarafndan kapatld)
BAKAN - Zatlinize ka dakika eksre vereyim Sayn Cokun?
AL COKUN (Devamla) - Efendim, 2-3 dakika rica edeceim.
BAKAN - Buyurun efendim.
AL COKUN (Devamla) - Hatta, malzeme yardm yaplmas halinde, iiliklerini komu kylerin yardmyla karlayabileceklerini vilayete taahht etmi bulunmaktadrlar ve bunu Bayndrlk Bakanlmza da yazmlardr.
Sonu olarak;
1- Terr olaylaryla ilgili mevzuat dzenlemesinin acilen yaplmasn ve bundan sonra terrden zarar grenlere de yardm fonu oluturulmasn,
2- Sosyal Yardmlama ve Dayanmay Tevik Fonundan vaat edilen tatmin edici yardmn yaplmasn,
3- Bayndrlk Bakanlmzca 70 mtevaz afet evinin inasn, hem yre halk hem de insanlk adna talep etmekteyiz.
Sayn Babakanmzdan ve ilgili bakanlarmzdan, bu hususlara aklk getirerek, yaralar sarmalarn bekliyoruz.
Sayn Bakan, takdir edersiniz ki, bylesine acl ve kapsaml bir olay 5 dakikada zetlemek mmkn deildir. Bu nedenle, btn ehitlerimize Allah'tan rahmet, yaknlarna sabrlar dilerken, nereden gelirse gelsin terr olaylarn knyor, gnllerde iz brakmas temennilerimle, szlerimi, olay takip eden gnlerde cizane yazdm bir iirimi okuyarak bitirmek istiyorum. (Grltler)
Efendim... Ltfen... Arkadalar dinlerlerse, memnun olacam.
BAKAN - Efendim... Sayn milletvekilleri...
Bendenizin dilinde ty bitti Sayn Cokun, ne yapaym?!
Buyurun.
AL COKUN (Devamla) - Babalar
Monzur'un eteinde Babalar,
ksz kalm gnller hep alar,
Anariye geit verdi bu dalar,
evkat bekler yetimleri, hep alar
Terr, masum canlara kyd,
Yaplan vaatler hep szde kald,
Taptaze hayaller, umutlar soldu,
Yrenin kaderi yine g oldu.
Hainler kana bulad yaz,
phesiz bu bir aln yazs,
Babalar'n alyor gelini, kz,
Monzur Danda imdi toprak krmz.
Sayglarmla. (Alklar)
BAKAN - Sayn Cokun, teekkr ediyorum.
Efendim, gndemd konumaya cevap vermek zere, ileri Bakanmz Sayn Murat Baesgiolu.
Buyurun Sayn Bakan.
LER BAKANI MURAT BAESGOLU (Kastamonu) - Sayn Bakan, sayn milletvekilleri; stanbul Milletvekilimiz Sayn Ali Cokun'un, Erzincan li Kemaliye lesi Babalar Kynde yaanan zc ve messif olaylara ilikin yapt gndemd konumaya cevap vermek zere huzurlarnzdaym. Bu vesileyle, Yce Heyeti saygyla selamlyorum.
Gerekten de, 1993 ylnn 5 Temmuz gn, millet olarak byk bir znty yaadk. Blc terr rgt, camiden kan vatandalarmza kar, insanlkla badamayan, ok hunharca bir katliama girimi ve bu katliam sonucunda, 33 vatandamz hayatn yitirmitir.
Bu olayn acs elbette gememitir; ama, burada unu ifade etmek isterim: Trk Devletinin terre kar verdii mcadelede Trkiye'yi ve hkmetleri insan haklar snavna tabi tutanlara, bu olay ok iyi incelemelerini, tahlil etmelerini salk veriyorum. Trkiye, devlet olarak terrle mcadele ederken, demokratik hukuk devleti kurallar ierisinde kalmak kaydyla bu mcadelesini vermektedir. Szde insan haklar savunucular, bu Babalar manzarasn hibir zaman unutmamaldr.
Gemi hkmetler, 1993 ylndan bu tarafa, imknlar lsnde bu yreye yardmda bulunmulardr; ama, Sayn Cokun'un da belirttii gibi, bu yardmlar, maalesef, tamamyla maduriyetlerini giderecek lde olmamtr. 55 inci Cumhuriyet Hkmetimiz, ibana gelir gelmez, Sosyal Yardmlama ve Dayanmay Tevik Fonundan 40 milyar lira meblanda bir paray Erzincan limize gndermitir. Bu, tamamyla iskna yneliktir, kylerin yapmna yneliktir. Bundan sonra da, gelecek talepler dorultusunda, zellikle oradaki vatandalarmzn iskn salanacaktr.
Bu konuda 7 kii tutuklanmtr. Yarglanmalar, halen, zmir Devlet Gvenlik Mahkemesinde devam etmektedir.
Bu zc olayda, bu menfur saldrda hayatn kaybeden deerli vatandalarmza Cenab Allah'tan rahmet diliyoruz.
Deerli milletvekilleri, bu vesileyle bir kez daha ifade etmek istiyorum ki, Trkiye, terrle olan mcadelesini mutlaka ve mutlaka kazanacaktr, galip gelecektir. Bu mcadeleyi, demin de ifade ettiim gibi, hukuk devleti kurallar ierisinde, insan haklarna saygl bir devlet anlay ierisinde yapmaktadr; ama, er ge, bu byk devlet, terrle olan mcadelesinde mutlaka ve mutlaka galip gelecektir.
Bu duygularla, Yce Heyete sayglar sunuyorum. (Alklar)
BAKAN - Sayn Bakan, teekkr ediyorum.
3. - Gmhane Milletvekili Ltfi Doan'n, lkemizdeki eitim seviyesinin en ileri dereceye ykseltilmesine ilikin gndemd konumas ve Mill Eitim Bakan Hikmet Ulubay'n cevab
BAKAN - Eitim sorunlaryla ilgili olarak Sayn Doan'n gndemd sz talebi vard; imdi onun gereini ifa edecekler.
Buyurun Sayn Doan. (RP sralarndan alklar)
LTF DOAN (Gmhane) - Teekkr ederim Sayn Bakan.
Sayn Bakan, sayn milletvekilleri; Trkiyemizde eitim seviyesinin en ileri dereceye ykseltilmesi hususunda baz dncelerim var. Onlar Yksek Heyetinize arz etmek zere gndemd sz alm bulunuyorum. Szlerime balarken, hepinizi, en derin sayglarmla selamlyorum.
Efendim, aslnda, Sayn zylmaz arkadamz bu konunun bir ksmna deindi. Ayrca, Sayn Mill Eitim Bakanmz da, ltfettiler, deinilen konuyla alakal grlerini, dncelerini, Bakanln dncelerini arz ettiler. Bendeniz de -ayn konuya biraz yakn; ama, genel manada olduu iin- msaade buyurursanz, bu konuda dncelerimi arz etmek istiyorum.
Efendim, eitim konusunda dnyann seferber olduu hususunda, hepimizin szbirlii ierisinde olduundan eminim. Dnyada, btn toplumlarn, btn milletlerin, kendi insanlarn her bakmdan daha iyi yetitirmek iin byk fedakrlklara katlandklar ak. Trkiyemizde de, bu konuda, hakikaten, iftihar edeceimiz, sevineceimiz, devlet olarak, millet olarak byk bir seferberlik ierisinde olduumuzdan da eminim. ahsen -sizin bir arkadanz olarak bendeniz- bu konuyla her zaman vnmekte, iftihar etmekteyim. Bu, unu gsteriyor: nsanlar, bilginin nemini, aklselimleriyle ok iyi kavramaktalar. Hakikaten, bilgisizlik bir karanlk ise, bilgi de bir aydnlktr. Onun iindir ki, hakikaten, mensubu bulunmakla iftihar ettiimiz yce dinimizde de, son derece arpc ve nemli olarak bu konunun zerinde duruluyor ve dinimizin mensuplar, hatta, btn beeriyet aydnlatlyor. Mesela bilenle bilmeyen, grenle grmeyen, karanlkla aydnlk bir olur mu gibi ifadeler, hepinizin de bildii gibi, Kur'an- Kerim'de yer alan ayetlerin mealidir.
Burada bir cmleyi daha, izninizle, arz etmek istiyorum. Allah Teal'ya, ancak, gerei gibi ilim sahibi olan kimseler gerei gibi sayg gsterir.
Bunlardan u neticeye varyoruz: Demek ki, dnyada refaha kavumak, mutlulua erimek iin bilgi, teknik ne kadar nemli ise, din bakmdan da o kadar ve daha da nemlidir. Bunu bilmeyen kimse yok. Bu byle olmakla birlikte, acaba, Trkiyemizde, bu konu zerinde yeterince duruluyor mu durulmuyor mu; aslnda, elbette, halkmz da duruyor, devletimiz de duruyor; fakat, bendenize yle geliyor ki, baz metot eksiklikleri gzard edildii iindir ki, arada, bazen, rahatszlklar, tedirginlikler oluyor. Bunu da bilmemiz, bunu da gz nne almamz lazmdr.
Bunu, unun iin arz ettim: Aslnda, bu konumay, okullarmzn alaca srada yapmay dnyordum; fakat, bugnlerde bir tartma konusu oluyor, bu tartma konusunda bendeniz de ahs dncelerimi Yksek Heyetinize arz etmek zere sz alm bulunuyorum. Tartma konusuna az nce de ahit olduk; bir deerli arkadamz, imam-hatip liseleriyle ilgili dncelerini Yksek Heyetinize arz ettiler; keza, yine, ahsna ok sayg duyduum Deerli Bakanmz da dncelerini burada dile getirdiler.
Bendenizin bir gzlemi var, onu sizlere arz etmek istiyorum. Hakikaten, bir mddetten beri, temel eitimin 8 yl olmas sz konusu.
(Mikrofon otomatik cihaz tarafndan kapatld)
BAKAN - 3 dakika sre yeter mi efendim?
LTF DOAN (Devamla) - Artk ne kadar ltfederseniz...
Bu, ahsen, bendenizi ok sevindiriyor. Tahmin ediyorum ki, bu dnceye sizler de katlyorsunuz. Bunda byk isabet vardr; yeter ki, memleketimizin imknlar buna msait olsun. Bu millet, eer biz onu ikna edersek, onun faydasna olduunu dile getirmeyi baarabilirsek, eminim ki, kendisi yavan ekmek yer, eskiden olduu gibi ark giyer, ocuklarn 8 yl da, 10 yl da okutur ve okutmasnda da hem milletimizin hem devletimizin byk yarar var. Ancak, yle bir durum var: Kesintisiz 8 yl diye, deerli arkadalarmz, dnceler ileri sryorlar; Hkmetimiz de byle bir konuyu ele ald, getirdiler.
imdi, msaade ederseniz, bendeniz, dncemi yle arz ediyorum: Bir tarafta meslek okullar, raklk okullar ve daha bakalar var; yannda, imam hatip liseleri var, tarm okullar var... Sayn Bakanmz, ltfetti, beyan ettiler.
Kymetli arkadalar, bendenize yle geliyor ki, devletimizin gzetimi altnda, eitim kanunlarmza uygun olarak ve Anayasa erevesi ierisinde, kim, nerede, nasl okutmak istiyorsa, Mill Eitim Bakanlnn gzetimi altnda bu imkn vermeliyiz. 8 yl olsun. nallah, ileride, Trkiyemiz madd bakmdan daha refaha kavuur, 10 yl da yapabiliriz. Daha baka da dnlebilir; yeter ki, biz bunlar yapalm, bu imkn verelim. ster salk okulunda okusun, ister teknik dier ortaokullarda okusun, ister imam-hatipte okusun, ister Kur'an kursunda okusun, devletin yol gstermesi, gzetimi altnda okutulmasnda milletimize, memleketimize, devletimize ok byk faydalar vardr.
imdi, bendenizin zlrek mahede ettiim durum u: Baz muhterem zevatn beyanlarndan veya baz yayn organlarmzn u veya bu ekildeki dnceler ortaya arz etmelerinden, yle zannediyorum ki, birbirimizi rahat anlayamyoruz. Yani, gzel bir ifade vardr:
Kaddi yre kimi ar'ar dedi kimi elif,
Cmlenin maksudu bir; amma, rivayet muhtelif.
Hepimizin maksad, evlatlarmzn en gzel ekilde yetimesi deil mi; hepimizin maksad, kanunlarn erevesinde, Mill Eitimin murakabesi altnda insanmzn yetimesi deil mi? ster imam hatip ortaokulunda ve lisesinde yetisin, ister Kuran kursunda yetisin, ister salk meslek okulunda yetisin, ister teknik ortaokulda yetisin; hangisi olursa olsun, bu okuyanlarn hepsi bizim. Binaenaleyh, bu meseleleri, dncem odur ki, Mill Eitim Bakanlmz, Hkmetimiz, hatta Yce Parlamentomuz, serinkanllkla ele almal, okumak isteyenin n mutlaka almaldr. Hangi okulda, nerede okursa okusun, ona o imknn verilmesinde, devletimizin de milletimizin de byk faydas var.
Bendeniz, ahsen, bir zntm sizlere arz etmek isterim. Ben isterdim ki, bu slam Dinine bal insanlar arasndan -hususiyle Trkiyemizde- Kopernikler gibi, Keplerler gibi, Newtonlar gibi byk adamlar yetisin; bendeniz isterdim ki, bugn, Ali Cemali Efendi gibi, Ahmed emseddin Efendi gibi, Ktip elebi gibi kimseler yetisin; bni Haldun gibi mverrihler, tarih felsefesinin nderleri yetisin; ama, dikkat buyurun, cumhuriyet devrimizde, u veya bu gereksiz tartmalar sebebiyle, Elmall Muhammed Hamdi Efendi gibi bir ilim adam yetitiremedik. Mesela, Mustafa Kemal Paa, takdirini kazanan bu zata sen bir tefsir yazacaksn diyor; Trkiye Byk Millet Meclisi karar alyor ve 1935 ylnda, Trkiye Byk Millet Meclisinin ald karar neticesiyle, Muhammed Hamdi Efendi Hak Dini Kur'an Dili adl tefsirini yazyor.
imdi, bunu, siz Yksek Parlamento Heyetimize niye arz ediyorum, kymetli kardelerim, aziz milletvekillerim; konu u: Eer, bir insan tabi ilimleri okuyorsa, insanla hizmet ediyor, slama da hizmet ediyor; eer, bir insan fizik okuyorsa -tabi ilimler de, tabi, dahil- matematik okuyorsa, kimya okuyorsa, astronomi okuyorsa, bu ahs, ayn zamanda slama hizmet ediyor. Netice itibariyle, unu gryoruz ki, bugn mekteplerimizi 8 yla karmamz ok isabetlidir. Bendenizin dncesi, 5 inci snftan itibaren imam-hatip lisesinde okumak istiyor, okumaldr; hatta, teknik okullarda okumak istiyor, okumaldr; Kur'an kursunda okumak istiyor, okumaldr; ama, Mill Eitim Bakanmz, Mill Eitim Bakanlmzn yetkilileri, pedagojik formasyonunu alm insanlarmz tarafndan u dersler u ekilde okutulacaktr... Trkiye'de, yle zannediyorum ki, bu konuda itiraz edecek hibir fert de kmayacaktr. Devletimizi, milletimizi, ahsen bendeniz, geni bir aile olarak dnyorum; emin olun, imam-hatip liselerinde de bu dnce verilmektedir, dier okullarmzda olduu gibi ve hepsini de, ahsen bendeniz, bir btn olarak dnyorum. Ancak, baz parti mensubu deerli arkadalarm -ki, hepsine sayg duyuyorum- birisi u partiye yle... Bunlar... Bunlar... Yok... Bunlarla birbirimizi incitmemize zamanmz msait deil.
SMET ATALAY (Ardahan) - Sayn Bakan...
BAKAN - Buyurun efendim.
SMET ATALAY (Ardahan) - Sre geiyor efendim...
LTF DOAN (Devamla) - Elimizden gelen gayreti gsterelim, elbirlii yapalm, evlatlarmz okutalm, hem dinini hem de dnyasn en iyi ekilde retelim. Tek kanatl kuun umas imkn dahilinde deildir.
Msaade ederseniz, Leibniz'in bir szyle szlerimi bitirmek istiyorum: Eer, hendese, ahlak gibi, din duygu gibi bizim arzularmza, isteklerimize engel olsayd, Eukleides'in ve Arimet'in kanunlarna, en kesin kantlarna, delillerine ramen, biz, hendeseyi de hayalattan, bozuk nermelerden ibaret sayardk.
Bunu, unun iin arz ettim: Din duygu, yeterince retilirse, doru retilirse ne Babalar hadisesi olur ne Svas hadisesi olur ne de hepimizi bunlar gibi zen baka bir ac, hatrlanmas arzu edilmeyen hadiseler olur. (RP sralarndan alklar)
u bilinecektir: Allah katnda insanlarn en kymetlisi, insanlar birbirine sevdiren kimsedir. Bu, slamn prensibidir. Allah katnda insanlarn en sevgilisi, insan Allah'a, Allah' insana sevdirendir.
Hepinize sayglarm sunuyorum. (Alklar)
BAKAN - Sayn Doan, teekkr ediyorum.
Efendim, ok teekkr ediyorum. Yani, hesap ediniz ki, ses cihaz da konumanz ok sevmi olmal ki, durdu, almad.
Sayn Bakan, bir ihtiya hisseder misiniz efendim ?..
MLL ETM BAKANI HKMET ULUBAY (Ankara) - Evet.
BAKAN - Buyurun Sayn Mill Eitim Bakan. (DSP sralarndan alklar)
MLL ETM BAKANI HKMET ULUBAY (Ankara) -Teekkrler Sayn Bakan.
Deerli yeler, her eyden nce, Gmhane Milletvekilimiz Sayn Ltfi Doan'a, bu gndemd konumay yapt iin teekkrlerimi sunuyorum.
Sayn Ltfi Doan'n da altn gayet gzel izdii zere, insana yaplan yatrm, lkelerin dnya uygarlk dzeyindeki yerlerini belirleyen temel unsurlardan bir tanesidir. Bu nedenle, lkemiz, tm kaynaklarn hareket ettirmek suretiyle insanna ve genlerine yapaca yatrmla, lkemizin 21 inci Yzylda ait olduu layk yeri belirleyecektir. Bu nedenle, ulusal kaynaklarmzdan ne kadar fazla boyutunu eitime ayrabilirsek, ocuklarmzn, bizden ok daha st dzeyde, bir dnya rekabetinin iinde, her alanda, hem kendilerini hem de lkemizi kantlamalarnn zeminini hazrlam oluruz.
Sayn Doan'n da iaret ettii gibi, lkemizin eitime ynelik eitli sorunlar vardr. Bunlardan bazlarn, rakamlarla, yine sizlerle paylamak isterim:
Bugn, lkemizde, 6,8 milyondan fazla 7 ya st insanmz okuryazar deildir. Bu rakam, ayn zamanda, 1935 ylndaki rakamdan fazladr. Yani, 1935 ylnda okuryazar olmayan insanmzn mutlak says, bugnknden azd. Elbette, bu arada, iftihar edilecek bir vesile vardr. Nfusumuz 65 milyona yaklamtr, onun iin de bu orana dlmtr; ama, 2000 ylna yaklatmz bir dnemde, 6 milyon 800 bin 7 ya st okuryazar olmayan insanmzn bulunmas, elbette ki, zerine nemle eilip, zm retmemiz gereken bir boyuttur.
Dier bir gerei daha bilerek bu konular grmemizde fayda var. Toplam nfusumuzun arlkl ortalama okullama oran da -baktmz takdirde- 3,7 yldr.
Dolaysyla, her alanda, eitim iin harcayacamz her kaynak, insanmza ve lkemizin geleceine yaptmz bir yatrmdr ve bu alanda yapacamz yatrm, makine ve ekipmana yapacamz yatrmdan ok daha fazla nemlidir. Zira, okuryazar olmayan bir insann i kurabilmesindeki zorluklar ok byktr; ama, mekanik olarak eittiimiz bir insan, bir di hekimi olarak eittiimiz insan, makinesini de, ekipmann da bulacak, kullanacak ve ona kaynak yaratacak beceriye sahiptir. O bakmdan, yatrmlarn en nde geleni, eitime yaplan yatrm olmaldr.
Bu adan baktmzda, lkemiz, yllardan beri, ulusal gelirimizin yzde 5'i boyutunu eitime ayrabilmitir. Dier lkeler, yarmakta olduumuz lkeler, bunu yzde 7'ye kadar karabilmilerdir. Ancak, burada bir rakamsal karlatrmay yaptmzda, ok daha salkl boyutlara gelmemiz sz konusu. Trkiye, 3 bin dolarlk kii bana gelirden yzde 5 ayryor, bunun anlam 150 dolar; buna karlk, 24 bin dolar kii bana geliri olan lke de yzde 7'sini ayryor, onun eitime ynelik ayrd da 1 750 dolar ve dolaysyla, bu kaynaklardaki farkllk nedeniyle lkemizin, dnyadaki yarta aray sratle kapatmas gerekiyor.
Her eyden nce, bir eyi daha dnmemiz gerekir: Sanayi devriminden bu yana teknolojideki gelimelerin tamam, o lkelerde nfus artnn az olmas nedeniyle, teknolojiye ynelik olmutur; yani, insan gcnn yerine makine ve ekipman... Dolaysyla, Trk giriimcisi de, dnya pazarlarnda rekabet etmek istiyorsa, ister istemez ada teknolojiyi kullanyor. ada teknoloji, bugn, bilgisayar destekli retime dnm durumdadr. Eer, bir Alman iisi, bir Japon iisi, bir Amerikan iisi, bir Yunan iisi bu teknolojiye kumanda edecek ekilde eitiliyorsa, elbette ki, Trk ocuklar da, bu teknolojiye kumanda edecek eitimle tehiz edilmelidir. O nedenle, hepimizin, bu yndeki gayretlerini birletirip, bu soruna zm retmesi gerekmektedir.
Bu noktada, Sayn Doan 8 yllk eitime de deindii iin, bir eyin altn izmekte fayda gryorum. lkemizde halen, 8 yllk eitimde okullama oranmz yzde 80 dzeyine ulamtr ve zellikle 1973 ylndan bu yana ilkretim okullar ad altnda alan, u anda saylar 6 400'e ulam bulunan okullarmzda okuyan, yani, 8 yllk snflar halinde alm olan okullarmzda okuyan rencilerimizin says 4,5 milyon dzeyine yaklamtr. Dolaysyla, Trkiye, konutuumuz konuda, daha nce bahsettiim 1973 ylnda kan kanunla, fiil uygulamalaryla ok nemli bir yol almtr. Dolaysyla, bundan sonra katedeceimiz mesafe son derece snrl bir mesafedir, bunu da sratle tamamlayacamza inanyorum.
Bu balamda, zellikle bir hususun altn izmek isterim. Sayn Doan szlerinin arasnda 8 yllk eitimi uygulayabilmek iin kaynaklarmz yeterli mi dediler. Kaynaklarmz yeterli, yeterli deilse dahi yaratmak mecburiyetindeyiz; eer, gerekten 21 inci Yzyln dnyasnda layk olduumuz yeri korumak ve almak istiyorsak.
Bu yl iin, 8 yllk ilkretimin uygulanabilmesi iin gereksinim duyduumuz kaynak 30 trilyon liradr. Bunun, 5 trilyon lirann zerindeki blm Dou ve Gneydou Anadolu'nun ihtiyalar, dier blm de yurt sathnn dier kesimleri iindir. u anda, Trkiye'de, 18 binin zerinde snf ina edilmektedir. Bu 18 bin snftan 12 bin tanesinin bu yl hizmete girecek ekilde almalar hzlandrlmtr ve biraz evvel bahsettiim 30 trilyon liralk kaynak da bu amaca ynelik kullanlacaktr.
imdi, her eyden evvel dnyadaki gelimelere baktmz takdirde grdmz bir unsur var; bu noktada birlememizde saysz faydalar var: 8 yl, yani, 6 il 14 ya aras, ocuklarn renmeyi rendii bir dnemdir; dolaysyla, 8 ylda ocuklarmza temel itibariyle renmeyi rettikten sonra, 8 yl sonrasnda, genel liseler olsun, meslek liseleri olsun, bu erevede endstri meslek lisesi olsun, salk meslek lisesi olsun, tarm meslek lisesi olsun, imam hatip lisesi olsun, buralardaki okumalarn ve renmelerini ok daha etkin hale getirebilecek bir birikimi hazrlama dnemidir; dolaysyla, 8 yllk eitimi ait olduu mahre ierisinde, yani, renmenin renildii dnem olarak alglarsak, gereksiz kavram kargaalarna girmeksizin salkl tercihleri yapar ve ocuklarmza salkl bir okuma zemini hazrlarz. Her eyden evvel bunun zerinde birlememiz gerekmektedir.
Bu noktada, Sayn Doan'n altn izdii dier bir unsur vardr; elbetteki, insanlarmza bilgiyi, teknolojiyi retirken, inanlar konusunda da kendilerine gereken bilgileri hazr tutabilmemiz gerekir; ancak, bu noktada hepimizin paylamas gereken bir husus var: Nasl, anne baba olarak, iyi ahlak konusunda, din inanlarmz konusunda ocuklarmza belirli deerleri nce biz kazandrp, ondan sonra, kendimizde noksan kalan ksmlar okullarda tamamlatyorsak, ayn ekilde, aileler olarak ocuklarmzn manev deerlerini eitmede de ncelik bizde olmal, bizim noksan braktmz ksmlar okullarda tamamlanmaldr; burada da zannediyorum anlay farkmz olamaz. Bu alardan konuya baktmz takdirde, 8 yllk kesintisiz eitimde ocuklarmza renmeyi rettikten sonra, o bilince ulam ocuklarmza frsat eitliini btn eitim alanlarnda nne koyduumuz takdirde, o ekilde yetimi ocuklarmz, Trkiye'yi 21 inci Yzylda hepimizin zledii ekilde bizim asrmz olmaya hazrlayacak bilgi ve yeteneklerle donanm olacaklardr. O nedenle, benim Trkiye Byk Millet Meclisi yelerinden istirham ettiim bir ey var: 8 yllk kesintisiz eitime sahip kalm ve 8 yldan sonra ocuklarmza vereceimiz eitim konularna da gereken kaynaklar tefrik edelim ve gelecek asra bizim ocuklarmzn damgasn vurabilmesinin zeminini hazrlayalm.
Bu anlayla, hepinize sayglar sunuyorum. (DSP, CHP ve ANAP sralarndan alklar)
BAKAN - Sayn Bakan, teekkr ediyorum.
Sayn milletvekilleri, gndemd grmeler tamamlanmtr.
imdi, Plan ve Bte Komisyonu Bakanlnn, bakan, bakanvekili, szc ve ktip seimine dair bir tezkeresi vardr; okutuyorum:
B) TEZKERELER VE NERGELER
1. - Plan ve Bte Komisyonu Bakanlnn, Komisyonun, bakan, bakanvekili, szc ve ktip ye seimini yaptna ilikin tezkeresi (3/958)
Plan ve Bte Komisyonu; Bakanln ars zerine, bakan, bakanvekili, szc ve ktip yelerini semek zere 23.7.1997 tarihinde 518 nolu komisyon salonunda toplanm ve aada isimleri yazl sayn yeler hizalarnda gsterilen oylar alarak belirtilen grevlere seilmilerdir.
Sayglarmla arz ederim.
.Ertan Ylek Adana Plan ve Bte Komisyonu Bakan
Bakan : Biltekin zdemir (Samsun) 25 oy
Bakanvekili : Metin ahin (Antalya) 25 oy
Szc : Hseyin Yayla (Hatay) 25 oy
Ktip : Mira Akdoan (Malatya) 25 oy
BAKAN - Bilgilerinize sunulmutur.
Yeni seilen arkadalara baarlar dileriz.
Komisyonlardan istifa nergeleri vardr; okutup, bilgilerinize sunacam:
2. - Kayseri Milletvekili Osman ilsal'n, Mill Eitim, Kltr ve Spor Komisyonu yeliinden ekildiine ilikin nergesi (4/223)
Deien oranlar karsnda, yesi bulunduum Mill Eitim, Kltr, Genlik ve Spor Komisyonu yeliinden ekiliyorum.
Gereini arz ederim. 23.7.1997
Sayglarmla.
Osman ilsal Kayseri
BAKAN - Bilgilenize sunulur.
Dier nergeyi okutuyorum:
3. - Gaziantep Milletvekili Ali Ilksoy'un (10/25) esas numaral Meclis Aratrmas Komisyonu yeliinden ekildiine ilikin nergesi (4/424)
yesi bulunduum (10/25) esas numaral Meclis Aratrmas Komisyonundan istifa ediyorum.
Gereinin yaplmasn saygyla arz ederim.
Ali Ilksoy Gaziantep
BAKAN - Bilgilerinize sunulmutur.
Dier nergeyi okutuyorum:
4. - Trabzon Milletvekili Hikmet Sami Trk'n, Avrupa Gvenlik ve birlii Tekilat Komisyonu yeliinden ekildiine ilikin nergesi (4/425)
Avrupa Gvenlik ve birlii Tekilat Komisyonu yeliinden istifa ediyorum.
Gereini sayglarmla arz ederim.
Hikmet Sami Trk Trabzon
BAKAN - Bilgilerinize sunulmutur.
Dier nergeyi okutuyorum:
5. - stanbul Milletvekili Nami aan'n, Avrupa Birlii-Trkiye Karma Komisyonu yeliinden ekildiine ilikin nergesi (4/426)
Avrupa Birlii Trkiye Karma Komisyonu yeliinden istifa ediyorum.
Gereini sayglarmla arz ederim.
Nami aan
stanbul
BAKAN - Bilgilerinize sunulmutur.
Szl soru nergesinin geri alnmasna
dair bir nerge vardr; okutup bilgilerinize sunacam:
6. - el Milletvekili Halil Cin'in (6/497) esas numaral szl sorusunu geri aldna ilikin nergesi (4/227)
Gndemin 28 inci srasnda yer alan 6/497 esas numaral szl soru nergemi geri ekiyorum.
Gereini arz ederim.
Sayglarmla.
Prof. Dr. Halil Cin
el
BAKAN - Szl soru nergesi geri verilmitir ve bilgilerinize sunulmutur.
Sayn milletvekilleri, gndemin Seim ksmna geiyoruz.
A) KOMSYONLARDA AIK BULUNAN YELKLERE SEM
1. - Anayasa; Dileri; Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabi Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji; Tarm, Orman ve Kyileri; Kamu ktisad Teebbsleri ve nsan Haklarn nceleme Komisyonlarnda ak bulunan yeliklere seim
BAKAN - Baz komisyonlarda boalan ve Doru Yol Partisi Grubuna den yelikler iin gsterilen adaylar ayr ayr oylarnza sunacam.
Anayasa Komisyonuna, Adana Milletvekili Sayn Cevher Cevheri aday gsterilmitir. Oylarnza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmitir. Hayrl olsun.
Dileri Komisyonu yelikleri iin, el Milletvekili Sayn Ayfer Ylmaz ve Konya Milletvekili Sayn Necati etinkaya aday gsterilmilerdir. Oylarnza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmitir. Hayrl olsun.
Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabi Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonuna, Afyon Milletvekili Sayn smet Attila ve Aydn Milletvekili Sayn Ali Rza Gnl aday gsterilmilerdir. Oylarnza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmitir. Hayrl olsun.
Tarm, Orman ve Kyileri Komisyonuna, Adana Milletvekili M. Halit Dal ve Bolu Milletvekili Sayn Necmi Hover aday gsterilmilerdir. Oylarnza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmitir. Hayrl olsun.
Kamu ktisad Teebbsleri Komisyonuna, Ordu Milletvekili Sayn Mjdat Ko aday gsterilmitir. Oylarnza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmitir. Hayrl olsun.
nsan Haklarn nceleme Komisyonuna, Aksaray Milletvekili Nevzat Kse aday gsterilmitir. Oylarnza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmitir. Hayrl olsun. nallah, insan haklarnn korunmasna beklenen katky yaparlar.
Sayn milletvekilleri, gndemin Kanun Tasar ve Teklifleriyle Komisyonlardan Gelen Dier ler blmne geiyoruz.
1. - 926 Sayl Trk Silahl Kuvvetleri Personel Kanununa Bir Geici Madde Eklenmesine likin 488 Sayl Kanun Hkmnde Kararname ve Mill Savunma Komisyonu Raporu (1/215) (S. Says : 23)
BAKAN - 926 Sayl Trk Silahl Kuvvetleri Personel Kanununa Bir Geici Madde Eklenmesine likin 488 Sayl Kanun Hkmnde Kararnameyle ilgili tasarnn mzakeresine balayacaz.
Komisyon hazr m? Hazr deil.
Mzakere ertelenmitir.
2. - Emniyet Tekilat Kanununun Bir Maddesinde Deiiklik Yaplmasna Dair 490 Sayl Kanun Hkmnde Kararname ve ileri Komisyonu Raporu (1/217) (S. Says : 132)
BAKAN - Emniyet Tekilat Kanununun Bir Maddesinde Deiiklik Yaplmasna Dair 490 sayl Kanun Hkmnde Kararnameyle ilgili tasarnn mzakeresine balayacaz.
Komisyon hazr m? Hazr deil.
Mzakere ertelendi.
3. - Mill Eitim Bakanlnn Tekilat ve Grevleri Hakknda Kanunun Bir Maddesinde Deiiklik Yaplmasna likin 492 Sayl Kanun Hkmnde Kararname ve Mill Eitim, Kltr, Genlik ve Spor Komisyonu Raporu (1/218) (S. Says : 164)
BAKAN - Mill Eitim Bakanlnn Tekilat ve Grevleri Hakknda Kanunun Bir Maddesinde Deiiklik Yaplmasna likin 492 sayl Kanun Hkmnde Kararnameyle ilgili tasarnn mzakeresine balayacaz.
Komisyon hazr m? Hazr deil.
Mzakere ertelendi.
4. - 625 Sayl zel retim Kurumlar Kanunu ile 222 Sayl lkretim ve Eitim Kanununun Baz Hkmlerinin Deitirilmesi Hakknda 254 Sayl Kanun Hkmnde Kararname ile 625 Sayl zel retim Kurumlar Kanununun Bir Maddesinde Deiiklik Yaplmasna Dair 326 Sayl Kanun Hkmnde Kararname ve Mill Eitim, Kltr, Genlik ve Spor Komisyonu Raporu (1/71, 1/111) (S. Says : 168)
BAKAN - 625 Sayl zel retim Kurumlar Kanunu ile 222 Sayl lkretim ve Eitim Kanununun Baz Hkmlerinin Deitirilmesi Hakknda 254 sayl Kanun Hkmnde Kararnameyle ilgili tasarnn mzakeresine balayacaz.
Komisyon hazr m? Hazr deil.
Mzakere ertelendi.
5. - Ktahya Milletvekili Mustafa Kalemli, Anavatan Partisi Genel Bakan Rize Milletvekili Mesut Ylmaz, Doru Yol Partisi Genel Bakan stanbul Milletvekili Tansu iller; Demokratik Sol Parti Genel Bakan stanbul Milletvekili Blent Ecevit, Cumhuriyet Halk Partisi Genel Bakan Antalya Milletvekili Deniz Baykal ile 292 Milletvekilinin; Trkiye Cumhuriyeti Anayasasnn 83 nc Maddesinin Deitirilmesine Dair Kanun Teklifi ve Anayasa Komisyonu Raporu (2/676) (S. Says : 232)
BAKAN - Trkiye Cumhuriyeti Anayasasnn 83 nc Maddesinin Deitirilmesine Dair Kanun Teklifinin mzakeresine balayacaz.
Komisyon hazr m? Hazr deil.
Mzakere ertelendi.
6. - Hayvanlar Koruma Kanunu Tasars ve Adalet ve evre komisyonlar raporlar (1/436) (S. Says : 332)
BAKAN - Hayvanlar Koruma Kanunu Tasarsnn mzakeresine balayacaz.
Komisyon hazr m? Hazr deil.
Mzakere ertelendi.
7. - stanbul Milletvekili Blent Ecevit ve 5 Arkadann; Genel Nfus Tespiti Yaplmas ve Semen Ktklerinin Gncelletirilmesi Hakknda Kanun Teklifi ve Anayasa ve Plan ve Bte komisyonlar raporlar (2/216) (S.Says :40)
BAKAN - Genel Nfus Tespiti Yaplmas ve Semen Ktklerinin Gncelletirilmesi Hakknda Kanun Teklifi ve Anayasa ve Plan ve Bte komisyonlar raporlarnn mzakeresine balayacaz.
Komisyon hazr m?..
BLTEKN ZDEMR (Samsun) - Msaade eder misiniz Sayn Bakan?
BAKAN -Buyurun efendim.
BLTEKN ZDEMR (Samsun) - Bu kanun teklifinin ilgili maddelerinde yer alan srelerin uygulamada ilerliini salamak zere grup bakanvekillerimiz ile Yksek Seim Kurulu arasnda son bir sre mutabakat salanmas ihtiyac duyulduundan, bu mutabakat salandnda grmek zere bu almalar ertelemenizi takdirlerinize arz ediyoruz.
SALH KAPUSUZ (Kayseri) - Sayn Bakan, izin verir misiniz?
BAKAN - Buyurun Sayn Kapusuz.
SALH KAPUSUZ (Kayseri) - Sayn Bakan, bildiiniz gibi, bu kanun teklifi, ncelikli grlecek tekliflerler arasnda olmas arzusuyla mteaddit defalar gndeme geldi. imdi, biz bu konudaki btn grmelerimizi yaptk. Sadece, grubun mutabakat salad bir talep var; ki, gayet doaldr. zellikle, Genel Kurul asndan da ksaca ifade etmek istiyorum: 4 nc maddesinde, deerlendirme iin aylk sre istenilmektedir. Birksm illerimizde -17 ilde- bilgisayara geilmitir; dier illerimizde, elden yazlma ekliyle devam etmektedir. Bilgisayar sistemine geme ilemi biraz yava ilediinden, kurum yetkilileri, bu srenin ay olmasn talep etmilerdir. Daha nceki grmelerimizde elden yazlma ekliyle olursa, bu, bir ayda gerekleir dedikleri halde, biz, orta yolu bulmak iin, grup, bu mutabakat saladk ve bu aylk sreyi, iki ay olarak takdim ettik. sterse, Yksek Seim Kurulu, ou illerde yapld gibi elden yazlma ekliyle yapacak, isterse bilgisayarla bu ii yetitirmeye alacak; ama, bu aradaki srenin ay deil de iki ay olmas, pratik adan da, Trkiye'nin artlar asndan da uygun olduundan, bu konunun imdi grlmesinde bir mahzur olmadn, dier konularn hepsinde mutabakat saladmz ifade ediyorum ve sadece deerlendirme sresi konusunda byle bir husus olduunu hem Genel Kurula hem de Bakanla arz ediyorum.
BAKAN - Teekkr ediyorum.
MEHMET GZLKAYA (Denizli) - Sayn Bakan...
LK GNEY (Bayburt) - Sayn Bakan...
BAKAN - Buyurun Sayn Gzlkaya.
Sayn Gney, istirahat buyurun; ben, zatalnizi de grdm.
MEHMET GZLKAYA (Denizli) - Sayn Komisyon Bakan diyor ki: Biz, hazrz, oraya oturacaz; ama, Grup Bakanvekilleri arasnda bir mutabakat salanmad sreler asndan...
BAKAN - Ben de ayn eyi teklif edecektim.
MEHMET GZLKAYA (Denizli) - Konunun grlmesine balayalm.
BAKAN - Ben de ayn eyi teklif edecektim; ama, grlerinizi alaym.
MEHMET GZLKAYA (Denizli) - Henz u anda grlmeye balamadan, srelerle ilgili olarak hangi grup bakanvekilinden bir talep gelmi, bir nerge gelmi... O bakmdan, bu, aka, bu kanun teklifinin grlmesini istememek anlamna gelir. Komisyon hazr, Hkmet hazr... Onun iin, bu gre katlmyorum.
Teekkr ederim.
BAKAN - Buyurun Sayn Gney.
LK GNEY (Bayburt) - Aslnda, burada, bu konudaki bu konuma yersiz ve byle bir usul de yok; bu bir.
Komisyon yoktur, hazr deildir; oraya oturmad zaman konu bitmitir.
BAKAN - Tabi efendim...
LK GNEY (Bayburt) - Ancak, burada efendim, bu kanun teklifi grlyor, grlmyor diye bir demagojiye girersek...
BAKAN - Sayn Gney... Sayn Gney...
LK GNEY (Bayburt) - ...geen hafta da siz oturmadnz deriz.
BAKAN - Sayn Gney...
RFAN KKSALAN (Ankara) - Szn bitirsin Sayn Bakan.
BAKAN - Sayn Kksalan, ben, syleyeceini biliyorum da, dinliyorum da.
RFAN KKSALAN (Ankara) - Szn bitirsin...
BAKAN - Biliyorum efendim ve dinliyorum.
Buyurun efendim.
LK GNEY (Bayburt) - Sayn Bakan, geen hafta da komisyon buradayd, oturmad.
Komisyon hazr deil efendim.
BAKAN - Tamam... Efendim, var m bu taraftan bir ey? Yok.
Efendim, imdi, benim yapabileceim, Bakanln yapabilecei hibir ey yok. Benim yapacam bir ey var; sayn komisyonu davet etmek. Zaptiyem yok sayn milletvekilleri ve inallah zaptiyeye ihtiya duyulmaz; zaptiyem de yok.
Sayn Komisyon hazr m efendim? Hazr deil.
. ERTAN YLEK (Adana) - Hazr Bakanm, Komisyon burada.
BAKAN - Efendim, gelmezse...
. ERTAN YLEK (Adana) - Geen hafta ben dardaydm.
BAKAN - Sayn Ylek... Sayn Ylek... Ben, Komisyonu davet ederim; Komisyonu davet ettim; Komisyon, mahsus yerini almad.
8. - Ceza nfaz Kurumlar ile Tutukevleri yurtlar Kurumunun Kurulu ve daresine likin Kanun Tasars ve Ankara Milletvekili M. Seyfi Oktay'n Benzer Mahiyetteki Kanun Teklifi ve Adalet ve Plan ve Bte komisyonlar raporlar (1/576,2/137) (S. Says : 303) (1)
BAKAN - Ceza nfaz Kurumlar ile Tutukevleri yurtlar Kurumunun Kurulu ve daresine likin Kanun Tasars ve Ankara Milletvekili M. Seyfi Oktay'n Benzer Mahiyetteki Kanun Teklifi ve Adalet ve Plan ve Bte Komisyonlar rapolarnn mzakeresine balyoruz.
Komisyon hazr m efendim? Komisyon hazr.
Hkmet?.. Hazr.
Komisyon ve Hkmet yerlerini aldlar.
Sayn milletvekilleri...
Efendim, bir sknet avdet eder mi ltfen; ne yaptmz bir grelim.
Efendim, bu tasary ve birletirilen teklifi mzakere edeceiz.
Sayn milletvekilleri, komisyon raporunun okunup okunmamas hususunu oylarnza sunacam.
MUHAMMET POLAT (Aydn) - Sayn Bakan, bir nergemiz var.
BAKAN - Bu nerge sizin mi efendim?
MUHAMMET POLAT (Aydn) - Evet efendim.
BAKAN - Komisyon raporunun okunup okunmamas hususunu iaretle oylamaya geeceim srada bir yoklama talebi geldi.
imdi, nergeyi okuyacam ve talepte bulunan arkadalarmn salonda bulunup bulunmadklarn tespit edeceim:
Toplant yetersays bulunmamaktadr. Yoklama yaplmasn arz ve talep ederiz.
Muhammet Polat?.. Burada.
smail zgn?.. Burada.
Musa Uzunkaya?.. Burada.
aban evli?.. Burada.
Mehmet Bedri ncetahtac?.. Burada.
Maliki Ejder Arvas?.. Burada.
Mehmet Ayka?.. Burada.
Abdullah Gencer?.. Burada.
Ltfi Yalman?.. Burada.
smail lhan Sungur?.. Burada.
Avni Doan?.. Burada.
Nezir Aydn?.. Burada.
Nurettin Kaldrmc?.. Burada.
Ersnmez Yarbay?.. Burada.
inasi Yavuz?.. Burada.
Hseyin Ar?..
FETHULLAH ERBA (Van) - Tekabbl ediyorum.
BAKAN - Sayn Erba tekabbl etti.
Altan Karapaaolu?.. Burada.
Alaattin Sever Aydn?.. Burada.
Sabahattin Yldz?.. Burada.
Cafer Gne?.. Burada.
Yoklama talebinde bulunan sayn milletvekilleri Genel Kurul salonunda hazr.
Ad okunmak suretiyle yoklama yaplacaktr; salonda bulunan sayn milletvekilleri ltfen yksek sesle iaret buyursunlar.
(Yoklama yapld)
BAKAN - Toplant yetersaymz
vardr; almalarmza
devam ediyoruz.
8. - Ceza nfaz Kurumlar ile Tutukevleri yurtlar Kurumunun Kurulu ve daresine ilikin Kanun Tasars ve Ankara Milletvekili M. Seyfi Oktay'n Benzer Mahiyetteki Kanun Teklifi ve Adalet ve Plan ve Bte komisyonlar raporlar (1/576, 2/137) (S. Says : 303) (Devam)
BAKAN - Raporun okunup okunmamas hususunu oylarnza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Raporun okunmas hususu kabul edilmemitir.
Tasarnn tm zerinde Anavatan Partisi Grubu adna, Sayn Halil Cin; buyurun.
Sayn Cin, konuma sreniz 20 dakikadr.
ANAP GRUBU ADINA HALL CN (el) - Teekkr ederim Sayn Bakan.
Sayn Bakan, deerli milletvekilleri; Ceza nfaz Kurumlar ile Tutukevleri yurtlar Kurumunun Kurulu ve daresine likin Kanun Tasars ve Ankara Milletvekili Sayn Seyfi Oktay'n Benzer Mahiyetteki Kanun Teklifi zerinde Anavatan Partisi Grubu adna konumak zere sz alm bulunuyorum; szlerime balamadan evvel hepinizi sayglarmla selamlarm.
Cezalarn infaz, kesinlemi mahkeme kararlarnn yerine getirilmesidir. Cezalarn infaz, tarihin ilk devirlerinden bugne kadar belirli aamalardan gemitir. Toplumlar medeniletike infaz usulleri ve infaz artlar daha ok insanlik kazanma yolunda bir evrim geirmitir. Eski toplumlarda ceza, ferd veya toplumsal intikam esasna dayanrd. ada ceza hukuku ise, cezann slah etme ve suluyu topluma kazandrma amacn nplana geirmitir. Bunun iin, infaz kurumlarnda sulunun eitimi, meslek ve sanatnn gelitirimesi ve infaz kurumundan ktktan sonra da hayatn kazanabilmek iin, hkmlnn bir meslek ve sanat sahibi yaplmas nem kazanmtr. Bu itibarla, tutuklu ve hkml olarak bir kimsenin cezaevine alnmasyla balayan ve topluma kazandrlmasna kadar geen sre ierisinde yaplan ve tretman adn da alan almalar kapsar. Tretman, kanunu ihlal etmeden, hkmlde yaama arzusunu dourmak, onun normal hayata dn ihtiyalarn kolaylkla kazanabilecek duruma gelmesini salayabilmek iin, uygulanan rejim, tedbir ve teknik usullerin tmn kapsar. Mill, manev ve ahlak deerleri gelitirmek amacn gden, manev kalknma tedbirleri de, tretman tamamlayc rol stlenir. Tretman, hkmlye uygulanan bir tr madd ve manev nitelikli sosyopsikolojik bir terapi ilemidir. Tretman ve manev kalknma tedbirleri hkmlnn kendi isteine bal olmadan uygulanr.
Tarihte ilk defa hapis cezasn Romallar uygulamtr. Roma'da hapis cezadan ok bir gvenlik tedbiri olarak kabul ediliyordu. lk bilinen toplu cezaevi 1596 ylnda Amsterdam'da almtr. Bu cezaevinde hkml ve tutuklular ile ocuklar bir arada tutuluyordu. Tesadfi sulu olarak girenler de, bir sre sonra itiyadi sulu olarak tekrar cezaevine dnyorlard. Bu sisteme tepki olarak hcre sistemine geilmitir. Her iki sistemde de hkmlnn tretman amac yoktu. 18 inci Yzylda Jean Jacques Rousseau ve Beccaria gibi dnrler cezaevlerinde hkmller lehine deiiklikler yaplmasn savunuyorlard. 1847 ylnda Brksel'de toplanan Cezaevleri Milletleraras Kongresi, ceza ve cezaevleri hakknda yeni uygulamalar nerdi.
nfaz hukukundaki gelime ve deimeler toplumlarn geirmi olduu ekonomik, sosyal ve kltrel gelimelerle paralellik gstermektedir. Cezalarn infaz meden toplumlarda st dzeyde dnlen ve nem verilen bir konudur. ada infaz hukukunun, infaz anlaynn arlk noktas, suluyu slah etmek ve topluma kazandrmaktr. Bu anlamda alma, infazn slah edici unsuru olarak grlmektedir. Hkml veya tutuklular altrarak eitmek, bo zamanlarn deerlendirmek ve altrmalarn temin etmek infazn ok nemli bir parasdr. Bu durum, ceza infaz kurumlarnda verilen eitimin yan sra, iyurtlarnn tesisi ve faaliyete geirilmesinin de gerekesini tekil eder. Ancak, bugnk iyurtlar dank, eskimi teknolojiye sahip, dk retim yapan birbirinden kopuk tesislerdir.
Dner sermayeyle alan, ada iletmecilik esaslaryla ynetilen iyurtlarnn tm ceza ve infaz kurumlarna temili, mahkmlara veya tutuklulara insanca bir infazn uygulanabilmesi iin, elverili, fizik ve sosyal artlar tayan cezaevlerinin ve ocuk slahevlerinin oaltlmas, daha insan, suluyu topluma kazandran bir infaz iin kanlmaz olmutur.
Ceza ve tutukevlerinin icap ettirdii yetimi, bilgili personel kadrosunun oluturulmas da, bu yolda, yani, ada, insan bir infazn yaplabilmesinin temel unsurunu tekil etmektedir.
Tasaryla, ceza infaz kurumlar ve tutukevlerinde, hkml ve tutuklularn meslek ve sanatlarnn korunup, gelitirilmesi veya bir meslek ve sanat renmeleri amacna ynelik almalar salamak, bunlardan elde edilecek mal ve hizmetleri pazarlamak zere, iyurtlar kurmaya yetkili, iyurtlar kurumu oluturulmas ngrlmektedir.
Grlmesine balanan mevcut tasar, Trkiye iin, Avrupa Birlii lkelerinin srekli kulland insan haklar ihlali iddialar zerinde de nemli rol oynayacak ve bu iddialar etkisiz hale dntrecektir.
te yandan, Sayn Mesut Ylmaz Babakanlnda kurulan 55 inci Cumhuriyet Hkmeti Programnda hkmllerin topluma yeniden kazandrlmasna nem verilecektir eklindeki taahhdn de yerine getirilmesi olacaktr bu tasarnn kabul.
Bugn 58 bin tutuklu veya hkmlden ancak 4 bininin hapishane veya tutukevlerinde altrlabildiini ifade edersek, bu tasarnn nemi daha da iyi anlalr.
Cezaevleri ve adliyelerin ierisinde bulunduu mal imknszlk ve aresizlikler de, tasarnn getirdii tedbirlerle, iyurtlarnda retilen mallarn satndan elde edilen ve cezaevleri bina ve arsalarnn satndan elde edilecek paralarn cezaevleri inaatnda, tutukevleri inaatnda kullanlmas, ayrca, bugn, adliyelerimizin, cezaevlerinin ierisinde bulunduu duruma nemli bir iyiletirme tedbiri olacaktr. Cezaevi ve adliye binalar ile arsalarn tahsis amacna uygun olarak kullanma niteliklerini kaybettikleri takdirde satlmas bu amala tasarya konulmutur.
Tasarnn nemini daha iyi vurgulamak iin, ceza infaz kurumlarnn bugnk vaziyetine ve tasarnn bunu deitirmek iin getirdii imkn ve vastalara bakmak gerekir. nce ceza infaz kurumlarnn bugnk durumuna saylarla temas edelim:
lkemizde kapal, ak, yar ak cezaevleri ve ocuk slahevleri dahil olmak zere, toplam 565 ceza infaz kurumu bulunmaktadr. Tm ceza infaz kurumlarnda, 1 Temmuz 1997 tarihi itibariyle, 58 681 tutuklu ve hkml barnmaktadr. Bu tutuklu ve hkmllerden 49 816 kiisi adl sulardan, 8 865 kiisi de terr sularndan dolay tutuklu ve hkmldr.
Muhtelif unvanlarla cezaevlerinde 31 202 personel kadrosu mevcuttur; ancak, bu kadrolardan 23 907'si dolu, 7 295'i halen botur.
Ceza infaz kurumlarnn sevk ve idaresi, 2992 sayl Kanunla, Adalet Bakanna ve Bakanla bal Ceza ve Tevkifevleri Genel Mdrlne verilmitir. 1929 ylndan bu yana Adalet Bakanl tarafndan sevk ve idare edilen ceza infaz kurumlar, mevzuat, fizik altyap, personel, idar rgtlenme ve finans kaynaklar asndan cidd sorunlarla kar karyadr. Bu sorunlarn yllardan beri cidd zmlerinin bulunamamas, toplumumuzun adalete olan gveninin sarslmasna, devletimizin cezaevleri zerindeki disiplin ve otoritesinin hzla bozulmasna, kaybolmasna neden olmaktadr.
ncelikle, infaz mevzuatmzn yeniden ele alnmas, mevcut ceza infaz kurumlarmzn da, Avrupa ve Birlemi Milletler cezaevi standart kurallarna uygun olarak slah edilmesi ve yeni, modern cezaevlerinin yaplmas gerekmektedir. Bu amala, Adalet Bakanlnca hazrlanan ve mahiyeti, biraz sonra, maddelerine geilerek daha iyi anlalacak olan Ceza nfaz Kurumlar ile Tutukevleri yurtlar Kurumunun Kurulu ve daresine likin Kanun Tasarnn kanunlatrlmas, cezaevi sorunlarnn zmnde ok nemli bir adm oluturacaktr.
Bu kanun tasars kabul edilirse, 74 yldan beri zmlenemeyen bir sorun, bir iki yl ierisinde kknden halledilmi olacaktr; tasar, bu kadar byk nem arz etmektedir.
Bilindii gibi, ceza infaz kurumlarnda yeni bir yaplanmaya gidilmek ve yeni mal kaynaklar salanmak zere 1993 ve 1994 yllarnda iki defa kanun hkmnde kararname karlmtr. Ceza infaz kurumlar ile tutukevlerinin kurulu ve idaresine ilikin yeni hkmler ieren bu kararnamelerden 3911 sayl Yetki Kanununa msteniden karlan 524 sayl Kanun Hkmnde Kararname, Anayasa Mahkemesi tarafndan iptal edilmitir. Bundan sonra karlan 1994 tarihli 3990 sayl Yetki Kanununa istinaden 529 sayl Kanun Hkmnde Kararname yrrle konulmu; ancak, bu Kanun Hkmnde Kararnamenin mstenidatn oluturan Yetki Kanunun da Anayasa Mahkemesi tarafndan iptal edilmesi zerine, konu bolukta kalmtr.
zerinde konutuumuz tasar, Ceza nfaz Kurumlar ile Tutukevleri yurtlar Kurumunun kurulu ve idaresiyle ilgili nemli yenilikler getirmektedir. yurtlaryla ilgili konular detayl bir ekilde dzenleyen tasar, cezaevi ynetimi ve cezaevi d korumasyla ilgili dzenleme ve hkmleri kapsam d brakmtr; nk, bu ayr, geni ve farkl bir dzenlemenin konusunu tekil eden bir sorundur.
Tasarda, yalnzca cezaevleri ve iyurtlar dzenlendiinden, geni ve her trl ihtiyaca cevap verecek hkmleri ihtiva etmektedir.
Tasaryla, iyurtlarnn genel idare ve koordinasyonu, Bakanlk bnyesinde oluturulan bir kurula braklmaktadr. letmeler ve iyurtlar genel mdrlnn kuruluundan vazgeilerek, bu genel mdrln grevleri, Ceza ve Tevkifevleri Genel Mdrlne bal daire bakanlna tevdi olunmu ve bu suretle Hkmet teklifinde yer alan iki bal ynetimden vazgeilmitir.
Kurumlarn d koruma hizmetlerinin Bakanlk personelince salanmas ynteminden ve bu amala yaklak 33 bin yeni kadro ihdasndan da vazgeilmitir.
Daire bakanlnda, hkim snfndan 1 daire bakan ile yeteri kadar tetkik hkimi alacandan, daha nce kanun hkmnde kararnamelerle genel mdrlk iin alnmas ngrlen, yaklak 200 adet kadrodan da vazgeilmektedir.
Halen Adalet Bakanl bnyesinde grev yapan kontrolrlerin denetim yetkileri geniletildiinden, bu grevin daha salkl bir ekilde yrtlebilmesi iin kontrolrlerin says artrlmakta, bunlar iin 13 adet yeni kadro alnmaktadr.
Bakanlk bnyesinde bilgisayar kullanmnn yaygnlatrlmasna ynelik olarak, bu alanda almak zere, personel almna ihtiya duyulduundan, sadece gerekli olan personel iin kontrolr kadrolar dahil, 65 adet yeni kadro ihdas yoluna gidilmitir. Bu suretle devlet tekilat bytlmemi, yksek maliyetli bir yapya da gidilmemitir.
yurtlar Kurumunun sermaye kaynaklarndan elde edilen gelirlerle, bteye herhangi bir mal yk getirilmeksizin, ceza infaz kurumlar ile tutukevlerinin tm ihtiyalar karlanarak, uygun fizik yapya sahip, elektronik donanml cezaevi binalarnn yapm salanmaktadr.
Tasarda, yurtlar Yksek Kurulunun bakan ve yelerine ayr bir maa denmesi de ngrlmemektedir. Bu da, tasarnn, tasarruf esasna, ilkesine riayet ettiinin ifadesidir.
Ceza infaz kurumlar ile tutukevlerinin ynetimiyle ilgili konulara yurtlar Kanun Tasarsnda yer verilmemi, ak, geni ve her trl ihtiyaca cevap verecek ekilde, nfaz Kurumlar ile Tutukevlerinin daresi Hakknda Kanun Tasars kapsamna alnmtr. Bu tasaryla, iyurtlar gelirlerinin yzde 90' cezaevlerine, dier yzde 10'u adliyelere; yani, hkim ve cumhuriyet savclarnn hizmetlerine harcanmas ngrlmektedir. Sadece hkml ve tutuklular ile infaz koruma bamemuru ve infaz koruma memurlar iin karlan yemekten cezaevinin dier tm personelinin de istifadesi salanmaktadr.
Her yl bte kanunlaryla belli bir lye bal olmayarak tespit edilen iae bedelleri, salkl ve dengeli beslenmeyi salayamamaktadr. ae bedelinin yetersizlii, cezaevlerine dardan yiyecek giriine neden olmaktadr. Dardan getirilen yiyecek ise, cezaevindeki kolektif yaam ve rgtsel dayanmann olumasn salad gibi, yiyecek maddelerinin ieri alnmas halinde, cezaevlerine, uyuturucu, silah ve sair tehlikeli maddelerin girmesi kolaylatrlmaktadr.
Hkml ve tutuklularla birlikte infaz bakoruma memurlar ve infaz koruma memurlar iae edilmekte; ayn kurumda almakta olan dier personel kurumdan iae edilemedii gibi, kendilerine bunun karl olan herhangi bir yiyecek yardm da yaplamamaktadr; bu da, personel arasnda bir ikilik meydana getirmektedir. Bu durumu bertaraf etmek iin, Bakanlk bnyesinde, nce 65 bin Trk Liras olan iae bedeli, 1996 ylnn eyll ayndan itibaren 165 bin liraya karlm ve yeni bte ylnda, bu bedel 300 bin Trk Liras olarak teklif edilmitir ki, eski duruma nazaran nemli bir iyiletirme olarak gze arpmaktadr.
Bu tasaryla, iae bedelleri, kalori ve gramaj esasna dayal bir sisteme kavuturulmu, hkml ve tutuklularla birlikte ceza infaz kurumlarnda grevli tm personelin iaesi bu ekilde salanmtr. Bylece, cezaevlerine dardan yiyecek girii nlenmi ve rgt dayanmasnn byk lde krlmas da salanm olacaktr.
yurdu gelirinden yzde 10 orannda alnan pein gelire bir yasayla son verildiinde, hkml ve tutuklularn, cezaevi kantin ve sat maazalarndan yzde 10 orannda daha ucuz fiyatla almalarna imkn salanacaktr.
Kullanma niteliklerini kaybettikleri halde yasadan doan engeller nedeniyle uzun senelerdir bir trl satlar yaplamayan ok sayda adliye ve cezaevi bina ve arsalarnn ksa srede satlar yaplarak, sat bedellerinin adliye ve cezaevleri binalarnn yapm ve onarmnda kullanlmasna imkn getirilmitir ki, bu hkm, adliyelerin ve cezaevlerinin bugn iinde bulunduu ackl duruma son verecek nemli bir finans kayna tekil etmektedir.
Bu tasaryla salanacak madd kaynaklarla mevcut cezaevlerinin fizik ve teknolojik zafiyeti giderilecek, yeni tip Avrupa ve Birlemi Milletler standartlarna uygun cezaevleri...
(Mikrofon otomatik cihaz tarafndan kapatld)
BAKAN - Sayn Cin...
HALL CN (Devamla) - Bitiriyorum efendim.
BAKAN - Buyurun.
HALL CN (Devamla) - ...sratle yaplarak hizmete sokulacak ve bu suretle, hkml ve tutuklularn potansiyel bir tehlikeli g oluturmas engellenecek, alk grevi, toplu isyan, firar ile messif olaylarn nne geilecek, terr, cezaevlerinde rgtsel hkimiyet kuramayacak, cezaevlerinin terrist yetitiren eitim merkezi olmas kesin olarak nlenecek, cezaevlerimizde huzur ve skn en ksa srede salanacak, cezaevlerimiz, Trkiye ve dnya gndeminden de tartma konusu olmaktan kacaktr.
Sonu olarak, ada infaz sistemlerinin temel amac, sulunun slah ve topluma kazandrlmasdr. Bu amaca ulalabilmesi iin, hkmllerin eitimi kadar, bo zamanlarnn deerlendirilmesi ve onlarn altrlarak bir i veya sanat yeterince renebilmelerine imkn yaratlmas amacyla bu tasaryla cezaevlerinde iyurtlar oluturulmaktadr. Cezaevlerindeki iyurtlarnn, gerek adet gerekse yeni atlye ve ikollaryla donatlarak, kapasiteleri de artrlarak, Trkiye'nin, gerekten ok nemli bir sosyal ve hukuk sorunu, bu tasaryla zmlenmi olacaktr.
Tasarnn, milletimize, yargmza, adalet hayatmza hayrlar getirmesini, gzel hizmetlere vesile olmasn temenni eder, beni dinlediiniz iin ve Sayn Bakana msamahas iin teekkr eder, sayglarm sunarm. (Alklar)
BAKAN - Sayn Cin, teekkr ediyorum.
Sayn Oktay, bir dakikanz rica edeyim... u anda sra zatlinizin; ancak, Doru Yol Partisi Grubu adna konuacak olan Sayn Cevheri'nin Adana'ya gidecei ileri srld; sizce bir sakncas yoksa... Ama, sra sizin...
M. SEYF OKTAY (Ankara) - Tamam, Sayn Bakan.
BAKAN - Peki, teekkr ediyorum. Bundan sonra da zatlinizi davet edeceim.
Doru Yol Partisi Grubu adna, Sayn Cevher Cevheri; buyurun.
DYP GRUBU ADINA . CEVHER CEVHER (Adana) - Sayn Bakan, sayn milletvekilleri; Ceza nfaz Kurumlar ile Tutukevleri yurtlar Kurumunun Kurulu ve daresine likin Kanun Tasars zerinde Doru Yol Partisi Grubunun grlerini ksaca arz etmeye alacam. Szlerime balarken, Yce Heyetinizi sayglarmla selamlyorum.
amzda infaz kurumlarnn mevcudiyeti, hkmlnn slah edilmesi ve serbest brakldnda topluma yararl bir fert haline getirilmesi amacna yneliktir. Modern infaz sistemlerinin, toplum dzenini ihlal ederek hrriyeti balayc cezaya mahkm olan insanlar bir yerlere kapatarak toplum adna almak gibi bir ilevi olmad muhakkaktr.
Hkmlnn slah edilmesi, topluma yararl bir fert haline getirilmesiyle mmkndr. Bu adan bakldnda, hkml veya tutukluyu bir meslek veya zanaat sahibi yapmak ok byk nem kazanmaktadr. Bu fonksiyonu bugne kadar ve halen iyurtlar yerine getirmektedir. Bu iyurtlar dner sermaye esas zerine kurulmutur, her biri mstakil olup, aralarnda bir koordinasyon da mevcut deildir. Bunlarn teknolojileri eskimi, verimlilikleri ise son derece dktr.
nmzdeki tasaryla, hkml ve tutuklularn, varsa, sahip olduklar meslek ve zanaatlarn koruyup gelitirmesi, eer byle bir meslek veya zanaatlarn yoksa, bunu renmeleri amalanmaktadr ncelikle. Bu hedefe varabilmek iin, ceza infaz kurumlar ile tutukevleri iyurtlar kurumu tekil edilmektedir. Kurumun, iyurtlar oluturarak, hkml ve tutuklularn meslek ve zanaatlarn korumas veya bunlar edinmesi srecinde hsl olacak mal ve hizmetlerin pazarlanmasna dair esaslar da tanzim etmektedir.
Ayrca bu tasaryla tekil edilen ceza infaz kurumlar ile tutukevleri iyurtlar kurumu, bal iyurtlar arasnda koordinasyon vazifesini de stlenmitir. Gerek kurum gerekse bal iyurtlar, tzelkiilie sahip olacaktr.
Yine, nmzdeki tasaryla, iyurtlar kurumu yksek kurulu da oluturulmaktadr. Kurul, iyurtlarnn genel politikalarn belirlemek, Kurumun btesini onaylamak, yeni iyurtlar kurulmasna veya kaldrlmasna karar vermek gibi nemli grevler stlenmitir.
Tasarda, ayrca, kurumun sermaye kaynaklar, iyurtlarnn mal ilemleri ve vergi muafiyetleri de dzenlenmitir.
Hkmet tasarsyla getirilen kurum ve iyurtlarnn oluturulmasyla, yllk 3 trilyon civarnda bir gelir elde edilecei tahmin edilmektedir. Ceza infaz kurumlar ile tutukevlerinin fizik eksikliklerinin giderilmesinde bu meblan ne kadar nemli bir kaynak olduu ortadadr.
Sayn Bakan, sayn milletvekilleri; komisyonlardan btn partilerin mutabakat ve katksyla geen bu tasarnn, Genel Kurulda da ayn mutabakat erevesinde yasalaacana dair inancmz ifade ediyor; Doru Yol Partisi olarak tasary desteklediimizi beyan ediyorum. Yce Meclisi en derin sayglarmla selamlyorum. (Alklar)
BAKAN - Sayn Cevheri, teekkr ediyorum.
Cumhuriyet Halk Partisi Grubu adna, Sayn Oktay... (CHP ve DSP sralarndan alklar)
Sayn Oktay, msamahanza teekkr ediyorum.
CHP GRUBU ADINA M. SEYF OKTAY (Ankara) - Estafurullah...
Siz de o msamahay bana gsterirsiniz.
BAKAN - Gayet tabi... Gayet tabi... Hi endieniz, pheniz, tereddtnz olmasn.
Buyurun.
CHP GRUBU ADINA M. SEYF OKTAY (Ankara) - Teekkr ederim.
Sayn Bakan, deerli arkadalarm; 303 sra sayl kanun tasars zerinde Cumhuriyet Halk Partisinin grlerini sunmak zere huzurlarnzdaym; Yce Meclisi saygyla selamlyorum.
Sayn Bakan, sayn milletvekilleri; grlmekte olan bu konuyu, cezaevlerimizin genel koullarndan soyutlayarak deerlendirmek olanakl deildir diye dnyorum. Bu nedenle, asl sorunu oluturan cezaevleri sorununa, ok genel dzeyde de olsa bakmamz zorunlu bulunmaktadr.
Sayn Bakan, deerli arkadalarm; cezaevleri sorunu, ne yazk ki, lkemizin en nemli sorunlarndan biri olarak znt ve kayg verici nitelikleriyle, varln ve etkisini koruyarak orta yerde durmaktadr. Bu sorun, alk grevleri, isyanlar ve firarlar olduunda kamuoyunun dikkatini zerine toplamakta, olaylardan sonra da, deta unutulmaya terk edilmektedir.
Ak yreklilikle sylemek isterim ki, siyaset, lkemizde, yeterince retken olamyor; siyasetin ufku ok dar; siyaseti, deta, gnlk yaamakta. lkenin yasal sorunlarna, yzeysel ve gnlk nlem ve onarm anlayyla yaklalyor; eskimi, hantallam, yozlam temel yapya makro bir bak asyla ve sistemi dntrecek kktenci zm projeleriyle yaklalmyor.
Cezaevi olumsuzluklar, btnyle yapsal yetersizliklerin, yanllklarn ve elikilerin rn olup, gnn anlay ve gereksinimini karlamaktan uzak bulunduu gibi, srekli sorun da retmektedir. Yrrlkteki mevzuatn bir gerei olarak her asliye ceza mahkemesinin bulunduu il ve ilede bir cezaevi bulunmaktadr; bunlarn byk bir ounluu teknik donanmdan yoksun, her trl fizik zafiyeti olan, ynetimi asgar kurumsal gereksinimleri karlayamayan, anlamsz masraf ve yk oluturan birimler durumundadrlar.
Cezaevleri, tmyle eski bir anlaya dayal olarak, byk koular halinde yaplandrlmlardr. Hkml ve tutuklular, byk kitleler halinde bir arada muhafaza edilmektedir. Bu yap, adam ldrme, yaralama, cinsel sapklk ve saldr, isyan, toplu firar, kou aal, rgtsel bask, ideolojik eitim gibi olumsuzluklarn temel nedenidir.
Cezaevlerinde kullanlan temel yap ve gvenlik malzemelerinin bir standard oluturulmamtr; kap ve pencere demirleri, mazgal kapaklar, gzetleme delikleri, tavan ve taban beton kalnlklar, duvar rg malzemesinin l ve standartlar dahi yreden yreye, yneticiden yneticiye deimektedir. Plan ve projede yer alan gvenlikle ilgili dorudan baz hususlar, mteahhitlerin malzemeyi tam kullanmamalar, bayndrlk elemanlarnn titiz bir kontrole tabi tutmamalar nedeniyle ya eksik imal edilmi ya da hi imal edilmemitir. Aratrma ve planlama hemen hemen hi sz konusu olmadndan, cezaevi gereksinimleri bile gereki olarak saptanamamtr. Bunun sonucu olarak, 20 bin nfuslu Sinop'a da, 1,5 milyon nfuslu Adana'ya da ayn tip ve kapasitede cezaevi yaplmtr. Bu durum, nakil ve gvenlik sorunlarnn yan sra, hkmlnn yaknlarndan ve sosyal evresinden uzaklatrlmas gibi ikinci bir ceza niteliindeki uygulamalara yol amtr.
nfaz koruma memurlar, kurumlarda, disiplin, otorite, gvenlik, rehabilitasyon gibi ok amal hizmet grmelerine karlk, meslee kabul ve atanmalarnda hibir zel eitime tabi tutulmam ve zel nitelik aranmamtr. Gerek ynetim ve gerekse gvenlik personelinin seim ve yerletirilmelerinde alayl uygulamas geerli bulunmutur.
Cezaevleri ok bal bir ynetime sahiptir; bir tarafta cezaevi mdrl, cumhuriyet basavcl, mmessil savcl; dier tarafta jandarma komutanl... Cezaevi eiinden ierdeki ynetim, cezaevi mdrl ve savclklarda; eikten dardaki tm sorumluluk ve yetki ise, jandarmaya aittir. in pratiine baktmzda, cezaevi ierisindeki olaylar, eik dndaki olaylarn ou zaman bir devam niteliini tamaktadr. ki ayr otoriteye tabi olmaktan doan bu iki ballk, egdmden uzak, biri dieriyle dayanmayan, biri dierini tamamlayamayan; tam aksine, zaman zaman aralarnda srtmeler kan, bu suretle de ynetim zafiyeti, elikisi ve sorunlar reten bir yap oluturmutur.
Cezaevleri mevzuat, ok arlkl bir biimde, tzk, ynetmelik, genelge, emir ve talimatlardan olumaktadr. Bunlar, ou zaman birbiriyle elikili, birbiriyle irtibatsz hkmler iermektedir. Bu durum, ynetimde birliktelii ve kararll zedeleyen, elikiler yaratan bir etken olmaktadr.
Cezaevi olumsuzluklar elbette ki bunlardan ibaret deildir; tmn sunabilmek iin birka konuma sresini kullanmak gerekir. te, ana hatlaryla sunulan bu sistem ierisinde, gvenlii ve rehabilitasyonu tam anlamyla gerekletirmek, kukusuz, olanakl bulunmamaktadr.
Sayn Bakan, deerli milletvekilleri; terr cezaevleri sorunu ise balbana nemli bir sorundur. Bakanlk ynetimine geldiimizde, terr sularndan tutuklu ve hkml sadece 900 kiiydi; 1991 ylnda karlan Terr Yasasnn geici hkmleriyle getirilen rtl af ile 3 500 civarnda terr sulusunu muhafaza etmekte zorlanan cezaevleri boaltlmt.
Zamanmzda, gvenlik glerinin baarl almalar sonucu 900 olan terrist tutuklu ve hkml says 9 bine ulamtr. Bu 9 bin kiinin muhafaza edildii 40 civarnda cezaevinden hibiri terr cezaevi olarak yaplandrlmamtr; hibirinde, gvenlii artrc modern teknik donanm yoktur; hibirinde, proje ve yapm aamasnda firar olaylarna ve dier olumsuzluklara kar gerekli nlemler dnlmemi ve alnmamtr; pek ounda yeterli gvenlik sahas yoktur. zellikle byk kentlerimizdeki cezaevi binalar youn yerleim yerleri ierisinde kalmtr. 20 il 40 kii arasnda deien kou mevcutlar, kalabalk cezaevlerinde 80 il 100'e kadar kmtr.
Bata Diyarbakr (E) Tipi Cezaevi olmak zere, stanbul Bayrampaa, Ankara Kapal, zmir Buca, Malatya ve Mardin (E) tipi cezaevlerinde kapasitenin ok zerinde tutuklu ve hkml barndrlmaktadr.
Devlet gvenlik mahkemelerinin bulunduklar illerde yeterli cezaevi ina edilmemi olmas nedeniyle, tutuklu sanklar, devlet gvenlik mahkemesinin bulunduklar illere yakn il ve ile cezaevlerine datlmaktadr. Bu datm, zaman zaman jandarma, ara gere yetersizlii gibi nedenlerle aksamakta; durumaya gtrlemeyince yarglama sresi uzamakta, davalar normal srelerde sonulandrlamamaktadr.
Bir baka noktaya da dikkat ekmek istiyorum. Cezaevlerindeki olumsuzluklar ve zellikle firar olaylar, cezaevlerini iine alan, devlete ynelik byk bir planl terr hareketinin bir rn olarak ortaya kmaktadr. Bu nedenle, cezaevlerindeki bu olaylarn, devletin btnne ynelik terr olaylarnn bir paras eklinde ve olayn, devlet sorunu dzeyinde deerlendirilmesi zorunludur. Devlet, ok hakl olarak, terrle mcadele eden gvenlik glerimizden hibir imkn esirgememitir; fakat, her ne hal ise, terrle mcadelenin ikinci aamas olan yarg ve cezaevi grevlileri iin ayn zveri, maalesef, gsterilmemitir.
imdi, size Bakanla gelmemiz ncesinde cezaevlerinin ne durumda olduunu gsteren iki belgeden pasajlar sunmak istiyorum: Bunu unun iin yapmak istiyorum: Cezaevleri sorunu, sanki, belli bir dnemde olumu gibi imajlar yaratlmtr; o nedenle, bunun genel bir sorun, kkl bir sorun olduunu, yapsal bir sorun olduunu ifade etmek iin bunlar sunuyorum.
Bu belgelerden biri 13.4.1989 tarihlidir. Bu belgede yle bir not bulunmaktadr: Bu rapor, tarih bir vesika tekil etmek ve kurallara aykr uygulamalarn yaygn ve fiil bir kural haline gelmesinden doacak hukuk, vicdan ve meslek sorumluluktan ibra olabilmek amacyla kaleme alnmtr. Byle diyor raporda. Bu belgeyi DYP-CHP koalisyonundan sonra Adalet Bakanl Mstear olarak atanan ve imdi de -hayrl olsun dileklerimi sunuyorum- yeniden Mstear olarak atanan, zamann Eskiehir Basavcs dzenlemitir. Tarih belge olarak sunulmak istenen bu 11 sayfalk raporda, ok ksa olarak sunacak olursam, u hususlara yer verilmitir: Cezaevi ynetimi terristlerin elindedir. Btn hkml ve tutuklular birbirleriyle serbeste grebilmektedirler. Kou kaplar havalandrma saatleri dnda dahi kapatlamamaktadr. Her trl yiyecek ve iecek, herhangi bir snrlama olmakszn, serbeste ieriye sokulmaktadr. Sorun yaratmamak, sorumluluk almamak kaygsyla hareket edilip, inisiyatif kaybedildiinden, devletin niter yapsna ramen, her cezaevinde farkl uygulamalar ortaya kmaktadr. Bu raporda bu hususlar yannda daha vahim baka hususlar da yer almaktadr. Tabi, zaman olsa, bu 11 sayfalk raporu tmyle sizlere sunmak isterdim.
kinci belge ise, Diyarbakr Cezaevi ile ilgili 14 Eyll 1990 tarihli Mill stihbarat raporudur. Bu raporu, bu aamada deifre etmek istemiyorum; ancak, unu ifade etmek istiyorum ki, bu raporla, o tarihlerde Diyarbakr Cezaevinde ok daha vahim durumlarn yaand saptanmaktadr. Yalnzca bir hususu ifade edecek olursak, bu rapor, Diyarbakr Cezaevinin o tarihlerde terr eitim merkezi haline geldiini aka vurgulamaktadr.
Sayn Bakan, deerli milletvekilleri; Bakanla geliimden itibaren iki nemli almay balatmtk. Birincisi, devam eden bu bozuk yap ierisinde ve uygulamada pratik olarak ne gibi iyiletirmeler yapabileceimizi aratrdk. Sonu olarak, zellikle firar olaylarndan sonra arlkl bir biimde, terr cezaevlerini gvenlik asndan glendirme almalarn hzlandrdk. Srekli artan terr sularnda tutuklu ve hkml saysnn astronomik boyutlara ulamas karsnda yeni bir organizasyona gidilerek, zellikle Diyarbakr, stanbul, zmir ve Ankara llerinde kapasite fazlaln azaltmaya alarak, bu cezaevlerine, evre cezaevlerinden alternatif cezaevleri oluturuldu. Terr cezaevlerinin bulunduu yerlerde grevli cumhuriyet basavclar, mmessil savclar, cezaevi birinci ve ikinci mdrleriyle genel mdrlk arasndaki ok zayf olan diyalog pekitirildi ve glendirildi. Mill Savunma ve ileri Bakanlklar ile imzalanan ortak protokol erevesinde gerekli ortak nlemler saptanarak, bu nlemlerin uygulama alanna tanmasna alld. Terr cezaevlerinin etrafna emniyet kanallarnn almas, durumalara yaplan sevkler iin uygun link arac ve personel tayc zrhl ara alnmas, i ve d gvenliin elektronik aralarla pekitirilmesi, kou ve ebeke kaplarnn muhkemletirilmesi, giri ve klarn elektronik sistemle yaplmas, yeteri kadar gzetleme kulesi yaptrlmas, at havalandrma ve d alanlarn dnerli projektrlerle aydnlatlmas, cezaevlerinin zeminlerinin demir betonla salamlatrlmas gibi hususlar, bu dnemde planlanm ve gerekletirilmi uygulamalardr.
zellikle, dnemin balangcnda gerekleen Kayseri, Nevehir ve stanbul Bayrampaa firar olaylarnn hemen sonrasnda -birincisi 19 ubat 1993 tarihinde olmak zere- terr cezaevlerinin bulunduu il cumhuriyet basavclar, devlet gvenlik mahkemesi cumhuriyet basavclar, mmessil savclarla, periyodik olarak, ikier ay ara ile 8 kez toplanlm; uygulamada birlii salamak, ortak olarak saptanan nlemleri gerekletirmek, daha sonrasnda bunlar yeniden gzden geirmek, cezaevlerindeki tm zorluklarn giderilmesi konusunda zmler retmek zere youn ve cidd almalar yaplmtr.
Ayrca, cezaevleri bir ve ikinci mdrleriyle de belli aralklarla, 5 kez ayn mahiyette ortak toplantlar dzenlenerek, onlarn da motive edilmeleri salanmtr.
Btn bu toplantlar sonucunda, cezaevlerimizde mevcut bozuk sistem ierisinde pratik olarak yaplabilecek her trl iyiletirme gerekletirilmeye allm ve ok nemli sonular elde edilmitir. Saptanan 35 nemli konu zerinde yaplan almalarn ayrntlarn burada sunmak mmkn deildir.
Bu toplantlarn beincisinde, devlet gvenlik mahkemesi cumhuriyet basavclar da dahil olmak zere, 41 cumhuriyet basavcsnn imzalaryla hazrlanan belgeden bir pasaj sunmak isterim: Bugn, cezaevlerimizdeki uygulamalarmz iki ynde younluk kazanmaktadr; bunlardan biri, cezaevlerinde gvenlii ve disiplini salamak, devletin etkinliini gerekletirmek; ikincisi ise, insan uygulamalar en st dzeyde, cezaevlerimizin fiziksel yaplarnn verebildii imknlar ierisinde, en iyi biimde gerekletirmek dorultusunda olmutur. Bugn, ceza infaz kurumlarnda huzur ve sknun hkim olmas iin her trl nlem alnmtr. 41 cumhuriyet basavcmzn imzalam olduu belgeden bir pasaj bu.
kinci nemli almamz da u olmutur: Deerli arkadalarm, grlyor ki, cezaevleri, kkl ve cidd, kapsaml bir dnme tabi tutulmadka, bu sorunlar, az veya ok; ama, srekli olarak yaanacaktr. te, bu gerekler karsnda, bu yapnn, kkten ve kapsaml bir biimde dnmnn salanmasnn zorunlu olduuna inanarak, bu dnm iin youn bir abay balattk. Bu youn alma sonucunda, diyebilirim ki, cumhuriyetin en kapsaml ve kktenci cezaevi reform paketini hazrladk.
Msaade ederseniz, bu konuda anahatlaryla bilgi sunmak istiyorum: Bu paketle, ceza ve tutukevleri ynetimi ve yaplanmas, infaz sistemine ilikin ada norm ve kurallar mevzuatmza kazandrlarak, Avrupa cezaevleri minimum kurallar dorultusunda, salkl, gvenli, modern ara ve gerelerle donatlm bir eitim ve slah kurumlar haline getirilmeleri amaland.
Burada 2 temel ilke benimsenmitir:
1- Her koul ve durumda cezaevi disiplini ve gvenliinin salanmas ve bununla ilgili gerekli tm fizik ve teknik yapnn oluturulmas.
2- Rehabilitasyonu salayacak, hkmly topluma yeniden entegre edebilecek, insana saygy salayacak madd ve manev koullar ierisinde hrriyetten yoksunluk cezasn ekecek bir ortam amalanmtr.
Bu ilkelerin nda, ceza infaz kurumlaryla tutukevlerinin kurulu ve idaresine, cezalarn ve tutuklama kararlarnn yerine getirilmesine, ceza infaz kurumlarndan salverilen hkmllerin korunmasna ilikin dzenleme gerekletirilmitir.
Bu tasar 223 maddeden olumutur. ok ksa bir ekilde zetleyecek olursak, bu tasar unlar gerekletirmeyi amalyordu: Her ilede bir cezaevi yapmndan vazgeerek, byk kurumlar halinde yaplandrlm blge cezaevleri oluturmak; ada anlayn gerektirdii hizmetleri sunmay salayacak biimde cezaevi ynetimini yeniden yaplandrmak; egdmsz, okbal cezaevi ynetimine son vermek; cezaevleri ynetimini tek otoriteye balamak; Trk infaz sistemini ada normlara yaklatrmak ve onlarn dzeyine karmak; ynetimle ilgili itiraz ve ikyetler iin hkime bavurma hakk tanmak; her aamada, meslek, hukuksal ve demokratik ierikli cidd bir personel eitimini salamak ve bunlarla ilgili kurumlar oluturmak; infazdan sonra hkmlnn topluma entegre olabilmesine, i bulmasna yardmc olacak yeni bir rgtlenmeyi gerekletirmek; hkml ocuklarn zgrln balayc cezalarnn ektirilmesi, ada pedagoji ve penaloji ilke ve kurallarna balanm ocuk slahevleri birer eitim yuvasna dntrlerek, isimlerini de ilevlerine kout olarak ocuk eitimevi olarak deitirmek; teknik ve elektronik donanml ve rehabilitasyona imkn salayacak oda esasna dayal yeni cezaevi bina yaplanmasn ve bunun yannda, tm yargnn parasal gereksinimini karlayacak byk bir kaynak oluturmak. Bu kaynak, iyurtlarnda yeni bir yaplanmay salayacak, tzelkiilie sahip, ticar ve ekonomik esaslara gre iletilen iletmeler ve iyurtlar kurumu bnyesinde gerekletirilmek istenmitir.
Cezaevinin yaplanmas ve ynetimine ilikin blm, bu 223 maddelik tasardan alnarak kanun hkmnde kararname biiminde iki kez yrrle konulmutur; ancak, her ikisinde de yetki yasas Anayasa Mahkemesince iptal edilmi olduu gerekesiyle kanun hkmnde kararname de iptal edilmitir; yani, sistem, yasal dzenlemeyle daha nce iki kez yrrle de konulmutur.
te, huzurunuza getirilen yurtlar Kurumunun Kurulu ve daresine likin Kanun Tasars, ok ksa bir ekilde sunmaya altm, ok kapsaml reform paketimizin ierisinde yer alan cezaevleri ve yarg iin byk kaynak oluturmay amalayan dncenin, bir nceki iktidar tarafndan da benimsenmi olmasnn bir gstergesi olarak ortadadr.
Byle bir gerekliliin, byle bir dncenin benimsenmi olmasndan mutluluk duymaktaym; ancak, cezaevleri ynetim ve yaplanmasn ve infaz mevzuatn kkten deitirmeyi amalayan reform paketini bir tarafa koyarak...
(Mikrofon otomatik cihaz tarafndan kapatld)
BAKAN - Sayn Oktay, ne kadar sre istersiniz?
M. SEYF OKTAY (Devamla) - 3 dakika efendim...
BAKAN - Hay hay...
Buyurun.
M. SEYF OKTAY (Devamla) - ...iinden iletmeler ve iyurtlar kurumu alnm; yaptmz dzenleme, bir an nce bir miktar kaynak salayalm dncesiyle, snrl olarak ve deitirilerek getirilmitir; tabi, olumlu ynlerini inkr etmek gibi bir amacmz, onu yok sayma amacmz yoktur.
Bu tasaryla salanacak yeni kaynaklara ramen, mevcut demode, verimsiz iyurtlar anlay olduu gibi korunabilecektir. Bu kaynak, bu olumsuzluun ehresini belki rtebilir veya cilalayabilir; ama, cezaevleri konusundaki gerekli ve zorunlu byk dnm gerekletirmeye yetecek mi; onu bilemiyorum. Kald ki, yukarda iptal edildiini ifade ettiim kanun hkmnde kararnameler, kendilerinden nceki mevzuat da geni apta iptal etmitir; kendileri de Anayasa Mahkemesince iptal edilmi olduu iin, bugn, cezaevleriyle ilgili cidd bir yasal boluk bulunmaktadr. Bu boluun giderilmesinin dnlmemi olmasn anlamak mmkn deildir.
Bu tasary, Bakanlmz zamannda hazrlanan ve daha sonra teklif olarak canlandrdm tasaryla karlatrdmzda, sanyorum u farklar greceiz: Bu dzenlemeyle, iyurdu faliyetleri Ceza ve Tevkif Evleri Genel Mdrlne bal daire bakanl dzeyine indirgenmitir; iletme kapsam ve leinde retim yerleri yer almam, eski ilkel iyurdu retim anlaynda kalnmtr; kaynaklarda nemli kstlamalar yaplm, zellikle, gelirlerin en byk kalemini oluturan yarg ve noter harlarndan alnacak olan ve tasarmzda yzde 50 olarak saptanan pay yzde 25'e indirilmitir; iyurdu gelirlerinden, yalnzca, iyurdu hizmet ve almalarnn yrtlmesine ilikin olarak harcama yaplabilecei hkm altna alnm, byk mal sknt iinde olan adliyeler ve dier yarg kurulular bu olanaktan mahrum braklmlardr; oysa ki, yargnn, cezaevleri kadar dev ve byk sorunlar vardr, byk kaynak ihtiyac vardr yarg iin. Bunlarn, bu lde tutulmas, sadece, cezaevleri iin bu imknn dnlm olmasnn ne derece yararl olabileceini takdirlerinize sunuyorum.
Bu tasary, yeni Bakanmzn yeni batan bir kez daha gzden geirmesini dilerdim; sanyorum ki, geirmilerdir, dncelerini ifade edeceklerdir.
Her eye karn belli lde de olsa bir kaynak yaratmay gerekletirecei iin, tasary, hi olmazsa bu ynyle olumlu karladmz ve uygulamada tasarnn, noksanlklarn giderecek anlayla ....
(Mikrofon otomatik cihaz tarafndan kapatld)
BAKAN - Sayn Oktay, ne kadar sre vereyim?
M. SEYF OKTAY (Devamla) - 1 dakika efendim.
BAKAN - Peki, size 2 dakika; buyurun.
M. SEYF OKTAY (Devamla) - Saolun.
Bu tasary, hi olmazsa, bu ynyle olumlu karladmz ifade etmek istiyorum.
Yce Meclise, ahsm ve Grubum adna sayglar sunuyor, teekkr ediyorum. (CHP, ANAP ve DSP sralarndan alklar)
BAKAN - Sayn Oktay, teekkr ediyorum.
Refah Partisi Grubu adna, Sayn Ltf Esengn; buyurun efendim. (RP sralarndan alklar)
RP GRUBU ADINA LTF ESENGN (Erzurum) - Sayn Bakan, sayn milletvekilleri; Ceza nfaz Kurumlar ile Tutukevleri yurtlar Kurumunun Kurulu ve daresine likin Kanun Tasars zerinde, Refah Partimizin grlerini aklamak zere huzurunuzdaym; hepinize sayglarm arz ediyorum.
Deerli milletvekilleri, grmekte olduumuz tasar, 54 nc Refahyol Hkmeti tarafndan Meclise sevk edilmi, Genel Kurulda grlmesine ancak bugn imkn bulunabilmi bir tasardr. Yalnz, unu hemen ifade etmek mecburiyetindeyim ki, bu, sadece Refahyol Hkmetinin zerinde alt, Meclise sevk ettii bir tasar deil, ok uzun gemii olan, zerinde uzun yllar boyunca emek sarf edilmi; ama, bir trl yasalatrlamam olan benzeri tasarlarn da Meclise geldii, kadk olduu, kanun hkmnde kararnameyle yrrle konulduu; ama, iptal edildii, netice itibariyle, zerinde ok emek sarf edilen, ok gayret gsterilen; ama, maalesef bugne kadar kanunlatrlamayan bir taslak veya bir tasar. nallah, u almalar mspet netice verir ve yurtlar Kurumuyla ilgili bu tasary kanunlatrmak, Meclis tatile girmeden nce, bizim 20 nci Dnem Meclisimize nasip olur.
Bilindii zere,Trkiye'de, cezalarn infaz 1965 ylnda yrrle giren Cezalarn nfaz Hakknda Kanun hkmlerine gre yaplmaktadr. u anda grlmekte olan tasarnn yasal dayanan da bu kanun tekil etmektedir. Bu kanunun 1 inci maddesinde cezalar sayldktan sonra -lm, uzun veya ksa sreli hrriyeti balayc cezalar ve para cezas olmak zere 3 eit ceza sayldktan sonra- mteakip maddelerde bunlarn uygulamasyla ilgili hkmler mevcut; ama, u anda grtmz tasarnn mesnedini tekil eden 17 nci maddeyi, msaadenizle bilgilerinize sunmak istiyorum. 647 sayl Kanunun 17 nci maddesinde tutuklu ve hkmller, bulundurulduklar kurumda almaya mecbur tutulurlar. Bu almalarna karlk tutuklu ve hkmllere, Adalet Bakanlnca tespit edilecek cret denir. Adalet Bakanl, ziraat, deniz ve su rnleri avcl, inaat, yol, maden ve orman gibi i sahalarnda alma ekipleri kurabilir. i istihdam eden kamu kurulular da, sahip olduklar i sahalarnda hkml altrmaya mecburdurlar. Ekip halindeki bu almalara ak ve yar ak ceza infaz kurumu hkmlleriyle kapal ceza infaz kurumlarnda hkmllk sresinin en az drtte birini iyi hal ile geiren hkmller katlrlar. alma mecburiyetinin tatbikini mmkn klacak kurumlar ikmal edilinceye kadar -zannederim bu tasardan bahsediyor; bu kanunun yapld tarihte, byle bir tasarnn da hayata geirilmesi dnlm- ak ve yar ak ceza infaz kurumu hkmlleri, ocuk slahevi hkmlleri, ak ve yar ak cezaevlerine seilme hakk kazanm olup da, kapasite yetersizlii nedeniyle bu cezaevlerine tefriki yaplamayan ve ile kapal cezaevlerine nakledilen hkmller, kapal ceza infaz kurumu hkmllerinden artla salverilmelerine en az 2 yl kalanlardan, bu Kanuna gre hazrlanacak tzkte tespit edilecek ya, meslek ve beden kabiliyeti haiz olanlar ile belirlenecek sulardan hkml bulunanlar.
Netice itibariyle -maddenin devamn okumaya gerek yok- 1965 ylnda, Cezalarn nfaz Hakknda Kanun yrrle konulurken, hkml ve tutuklularn alma mecburiyeti getirilmi, bu konuda gereken tedbirlerin alnmas ngrlm; ama, maalesef, bugne kadar esasl bir uygulamaya geilememitir.
yurtlar Kurumuyla ilgili bu kanun tasars, 11 Mart 1993'te, Sayn Demirel Babakan iken, bir kanun tasars olarak Meclise sevk edilmi, uzun yllar grlememi ve 19 uncu Dnemin sonunda da kadk olarak, olduu yerde kalmtr.
Ancak, bu arada, 24 Haziran 1993 tarih ve 3911 sayl Yetki Kanununa istinaden 524 sayl Kanun Hkmnde Kararname karlm, bu Yetki Kanunu ve Kanun Hkmnde Kararname Anayasa Mahkemesince iptal edildikten sonra, 18 Mays 1994 tarih ve 3990 sayl Yetki Kanununa istinaden 529 sayl Kanun Hkmnde Kararname karlm, Yetki Kanunu ve Kanun Hkmnde Kararname Anayasa Mahkemesince tekrar iptal edilmitir.
Netice itibariyle, 19 uncu Dnemde, ne yetki alp kanun hkmnde kararname karmak suretiyle ne de Sayn Demirel Hkmetinin Meclise sevk ettii tasary yasalatrmak suretiyle, yurtlar Kurumunu hayata geirme imkn elde edilememitir. 20 nci Dneme gelindiinde, Sayn Seyfi Oktay tarafndan, daha nce Meclise sevk edilen Hkmet tasars teklif olarak yenilenmi ve 25 ubat 1997 tarihinde de, 54 nc Hkmet tarafndan, bugn grtmz tasar Meclise sevk edilmi durumdadr. Gerekten, uzun bir gemii var, yllardr zlememi bir konu; ancak, acil ve nemli olduu zerinde hepimizin mutabakat var.
unu da, hemen huzurunuzda arz etmek istiyorum ki, u anda mzakereye alan bu tasar, Plan ve Bte Komisyonunda, zellikle sevk edildii altkomisyonda btn parti mensuplarnn, temsilcilerinin mutabakatyla, ittifakyla, zerinde yaptklar mterek almayla meydana getirilmi bir tasardr; tahmin ediyorum, Genel Kuruldan da ayn mutabakatla geecektir.
Sayn Bakan, muhterem milletvekilleri; devlet, suluyu cezalandracaktr; cezalandrmak, devletin en tabi hakkdr. Ancak, sulu dahi olsa, devletin zulmetme hakk yoktur. Devlet cezalandracaktr; ancak, devlet, suu ne olursa olsun, cezas ne olursa olsun, suluya veya susuza, hibir insana kesinlikle zulmetmeyecektir. Hapis cezalarnn insann madd ve manev varlyla ne derece uygun dt de, eskiden beri tartmaldr. Acaba, insanlar uzun sre hapsetmek, toplumdan tecrit etmek, onu kendi dnyasyla babaa brakmak bir ceza mdr, yoksa cezay aan bir eziyet midir veya biraz evvel dediim gibi zulm mdr; modern hukukta bu tartmal, gemite de tartmas yaplm. Hapis cezasna yer vermeyen hukuk sistemleri var; hapis cezasn sadece suun ilendii anda, tedbir mahiyetinde uygulayan; ama, cezalar baka ekillerde infaz eden, baka usullerle infaz eden hukuk sistemleri var. Hapis cezasnn insanlii, insan tabiatna ne derece uygun olduu yolundaki tartmalar, zannederim uzayp gidecektir. Temennimiz, tabi ki, her cezann, insann varlna, tabiatna, yaradlna uygun ekilde olmasdr.
u anda, Trkiye'de, yanlmyorsam -rakamlar beni yanltmyorsa- 562 cezaevi var ve bu 562 cezaevinde 59 bin civarnda hkml ve tutuklu var. Bu mevcudun 32 bini hkml, 27 bini tutuklu ve bu 59 bin kiinin yzde 25 civarndaki bir oran ar cezalk sulardan tutuklu veya mahkm. Ar cezalk sulardan mahkm olmak demek, uzun sreli hapse mahkm olmak demektir bir manada; dolaysyla da, aldklar cezalarn miktar itibariyle fazla olmas, uzun olmas, bunlarn almaya daha fazla ihtiya duymasn beraberinde getirir. Yine, mevcut 59 bin kiinin yzde 75'i 21 ya ile 45 ya arasndaki tutuklu ve hkmllerdir, ki, 21 ya ile 45 ya arasndaki a da, insann, normalde alabilecei, igcne sahip olabildii, alma imknna sahip olduu bir yatr. Dolaysyla, iyurtlarnn, ok geni manada, bir an nce faaliyete geirilmesi, bu 21 ya ile 45 ya arasnda alma imkn olan, almaya bir ynyle de ihtiyac olan insanlarn cezaevlerinde altrlmas lzm.
Bu 59 bin kiiden 9 bin civarndaki tutuklu ve hkml, terr sulusudur ve bu terr sulularndan, ok ilgintir, 8 400 civarndaki bir ksm, blc veya sol rgt mensuplar, sol rgtlere ait; sadece 600 civarndaki bir sulu, tutuklu veya hkml sa rgtlere aittir. Bu rakam, bize, zannederim, unu da hatrlatr: Trkiye'de igvenliin hangi cenahtan, hangi taraftan tehdit edildiinin gzel bir rnei veya delilidir. gvenlii, bugn, polisimize kurun skan, askerimizi, hunharca, kallee ehit eden rgtler, blcler tehdit ediyor. Yoksa sa rgt denilen, bugne kadar bu ekilde sulanan insanlardan, bildiim kadaryla, ne polis katili var ne asker katili var.
Bunu bir defa daha oturup dnmek mecburiyetinde olduumuzu dile getirmek istiyorum.
HASAN GLAY (Manisa) - Sulunun sacs, solcusu olmaz Sayn Bakan.
LTF ESENGN (Devamla) - Ama, mensup olduu rgtn solcusu, sacs var; DHKP-C'si, bilmem nesi var, PKK's var, usu var, busu var...
HASAN GLAY (Manisa) - O sizin ahs yorumunuz.
MUSTAFA GVEN KARAHAN (Balkesir) - PKK da sa.
BAKAN - Efendim, tabi sa derken hayatta demek istiyor... (Glmeler)
MUSTAFA GVEN KARAHAN (Balkesir) - Sizin anlaynz yle.
LTF ESENGN (Devamla) - Sayn Bakan, sayn milletvekilleri; u anda, yine, bildiim kadaryla, cezaevlerinde altrlan 4 bin civarndaki tutuklu ve hkml, 54 sahada alma yapmak durumunda; hayvanclktan tarma, hal ve kilim imalatndan, ini ve tekstil imalatna varncaya kadar ok eitli sahalarda alma yapma imknlar var.
Bu konuda, Plan ve Bte Komisyonumuzun raporundaki gereke fevkalade gzel. yle ifade edilmi: Bilindii gibi, modern infaz sisteminden ama, hkmlnn i dnyasna nfuz ederek onu slah etmek, bir daha su ilemesinin nne geerek kendisini topluma yararl bir fert haline getirmektir. Bu anlamda, alma, infazn slah edici bir unsuru olarak grlmektedir. Hkml ve tutukluyu altrarak, onu bir meslek ve sanat sahibi yapmak, bylece topluma katlmn salamak amacyla, hkml ve tutuklular, halen, dner sermaye esasna dayal iyurtlarnda altrlmaktadr; ancak, bu iyurtlar, maalesef, dank, eskimi teknolojiye sahip, rantabilitesi dk ve aralarnda koordinasyon bulunmayan tesisler haline gelmitir. Bu tasaryla, ceza infaz kurumlaryla tutukevlerinde, hkml ve tutuklularn meslek ve sanatlarnn korunup, gelitirilmesi veya bir meslek ve sanat renmeleri amacna ynelik olarak almalarn salamak, bu almalardan elde edilecek mal ve hizmetleri pazarlamak zere iyurtlar kurmaya yetkili ceza infaz kurumlar ve tutukevleri iyurtlar kurumu kurulmas ngrlmektedir.
Biraz nce arz ettiim gibi, bu gerekeye gnlden katlyoruz. Suluyu slah etmenin, topluma kazandrmann en etkili yolu, altrmak; hkmly, bo zamanlarnda, gemeyen o uzun gnlerde, kendi sorunlaryla, dertleriyle ba baa brakmak deil, onu, hem kendisine hem topluma faydal olacak ekilde altrmaktr.
Hkml veya tutuklularn altrlmas suretiyle, hem bo zamanlarnn deerlendirilmesi -dolaysyla, psikolojik skntlarnn azalmas- hem bir meslek ve sanat sahibi olmalarnn salanmas hem de kuruma nemli mal kaynaklar temin edilmesi gibi amalar gdlmektedir. Temin edilen kaynaklarla, ncelikle, cezaevlerinin inas, tamiri, rehabilitasyonu, dier adl hizmetlerin yrtlmesi ngrlmektedir. Tabiatyla, yaplan bu almalar karlnda, hkml ve tutuklular da, gndelik veya yaptklar i karlnda kendilerine kr pay datm gibi madd imknlara kavuacaklardr.
Bu tasarnn, daha nceki Hkmet tarafndan -daha nceki Hkmet derken, taa Sayn Sleyman Demirel Hkmeti tarafndan- sevk edilen tasardan, bence, bir nemli mspet taraf da, mstakil bir genel mdrlk kurmadan, halihazr Ceza ve Tevkif Evleri Genel Mdrl bnyesinde bir daire bakanl kurulmas suretiyle organize edilmesidir. Sayn Oktay'n bu konudaki eletirisine katlmyorum. Yeni bir genel mdrlk kurmak ve 30 bin gibi ok byk miktarda yeni kadrolar ihdas etmek suretiyle, yeni masraf kaplar amaktansa, halihazr kadro ierisinde, Bakanlk ynetimi ierisinde bunu baarmak mmkndr. Dolaysyla, 54 nc Hkmet tarafndan sevk edilen tasarda, bu 30 bin kadro mevcut deildir, yeni bir genel mdrlk de ihdas edilmemektedir; sadece, Ceza ve Tevkif Evleri Genel Mdrl bnyesinde bir daire bakanl ihdas etmek suretiyle, iyurtlar kurumu kurulmaktadr. Bu, olumlu bir gelimedir.
Tasarnn 3 nc maddesiyle, ihdas edilecek olan iyurtlar kurumu yksek kurulu daire bakanl ve iyurtlar; yine 6 nc maddede, iyurtlarnn tarifi; 7 nci maddede, Plan ve Bte Komisyonunda, belki zerinde en fazla tartlan, sermayesinin ne olaca, bunun ticar bir niteliinin olup olmayaca yolundaki tartmalarn sonucunda tanzim edilen, 2 trilyon lira sermayeyle iyurtlar kurumunun kurulaca ve gerektiinde, ihtiya duyulduunda, Bakanlar Kurulu tarafndan bu sermayenin 10 kata kadar artrlaca ynndeki hkmler, inallah uygulamada olumlu neticeler verecek maddelerdir, hkmlerdir.
Tasaryla, sadece 65 adet kadro ihdas edilmektedir. Ne 30 bin tane kadro ne de baka. Sadece 65 tane kadro ihdas etmek suretiyle, inallah bu hizmetler yerine getirilecektir.
Ben, tasarnn hayrl olmasn ve Refah Partisi olarak, bu konuda mspet oy kullanacamz ifade ediyorum. Cezaevlerindeki insanlara da, Allah kurtarsn diyorum.
Hepinize sayglarm sunuyorum. (Alklar)
BAKAN - Sayn Esengn, teekkr ediyorum.
M. SEYF OKTAY (Ankara) - Sayn Bakan...
BAKAN - Buyurun efendim.
M. SEYF OKTAY (Ankara) - Sayn Bakan, bir aklama yapmak istiyorum, msaade eder misiniz?
BAKAN - Oradan...
M. SEYF OKTAY (Ankara) - Msaade ederseniz, krsden yapmak istiyorum.
BAKAN - Efendim, yle bir usulmz yok; ama, ben, oradan aklamanza imkn vereyim.
M. SEYF OKTAY (Ankara) - Sayn Bakanm, bu 30 bin kadro konusu ok konuuldu ve ok da istismar edildi. Tamamen yanl anlalan bir konu. u adan yanl: Bir yeni sistem oluturuluyordu, o amalanyordu. O sistemde, cezaevinin d korumas da Adalet Bakanlna terk ediliyordu. O, mevzuatta vardr.
imdi, hkm var. Yeni sistem oluturulup uygulamaya getike -belki be yl, belki on yl, belki yirmi yl, belki daha uzun srede ve tabi ki, uygulamadaki gelimeye ve Babakanln verecei msaadeye gre- bu kadro kullanlacaktr. Bunun, iyurtlaryla da ilgisi yok; fakat, cezaevlerinde gerekletirilmesi amalanan o yeniliin, yeni dnmn bir gerei olarak, yaplanmann bir gerei olarak, belki yirmi yl iinde gerekletirilebilecek bir husustur.
Onun iin, 30 bin kadro alnd, bu byle yapyor falan... Bu, tamamen, kkten yanl anlalan, yanl sylenilen, zaman zaman da ktye kullanlan bir durum oldu.
Bunu akla kavuturmak istedim.
BAKAN - Peki, Sayn Oktay, zabtlara gemi oldu.
Demokratik Sol Parti Grubu adna, Sayn Emin Karaa; buyurun efendim. (DSP sralarndan alklar)
DSP GRUBU ADINA EMN KARAA (Ktahya) - Sayn Bakan, sayn milletvekilleri; Ceza nfaz Kurumlar ile Tutukevleri yurtlar Kurumunun Kurulu ve daresine likin Kanun Tasars hakknda, Demokratik Sol Parti Grubu adna sz alm bulunuyorum; hepinizi saygyla selamlarm.
Sayn milletvekilleri, kriminolojik adan baklrsa, su ilemenin yzlerce ve binlerce sebebini bulabilirsiniz; ancak, bunlar en sonunda iki ana balk altnda toplayabilirsiniz: Biri, eitimsizlik; dieri, meslek sahibi olmamaktr.
Cezaevlerimizde, eitim sorununun nasl zlecei, ne yazk ki, kanunla dzenleme altna alnmamtr; ama, meslek retme konusunda dankl dzeltmek, merkez ve tara arasndaki kopukluu gidermek ve en nemlisi, mahkm tahliye olduunda i bulmasn kolaylatrc mesleklere arlk verme dncesi, bu tasaryla nplana alnmtr.
Bu zamana kadar, uygulamada, meslek retmeden ziyade, mahkmlarn megul olmas fikri arlk tayordu; ne bir fizibilite almas ne cezaevlerinde yaplabilirlik aratrmas ne de bir ama gzetilmemiti ve genellikle de, bilhassa kapal cezaevlerinde kurulan iyurtlar, o yredeki basavc, mmessil savc ve cezaevleri mdrlerinin inisiyatifine braklmt. O kadar inisiyatiflerine braklmt ki, herhangi bir iyurdunu kuranlar o cezaevinden ayrldklarnda, yerlerine gelenler tarafndan yrtlemiyor ya da son derece ar aksak yrtlyor veya tamamen kapatlyordu. Kapatlyordu; nk, merkezin herhangi bir kontrol olmadndan, iyurdunu kuranlar ya bildikleri bir ii kuruyor ya da bilen tandklarndan yararlanarak kuruyorlard. Elbette, bunlarn tayinen oradan ayrlmalaryla, bilgileri ve tecrbeleri de onlarla birlikte gittiinden; gelenler de, gidenler kadar ii bilmediklerinden, istenildii gibi altrlamyordu. Zaten, iyurtlarn kuranlar da, kurduklar ie gre herhangi bir yaplanmaya giremediklerinden ve bu konuda da merkezin desteini yeteri kadar gremediklerinden, ou kez, iyurtlarn kurduklarna kuracaklarna bin piman oluyorlard.
Hangi ii kurarsanz kurunuz, muhakkak, o ii bilen kii veya kiileri istihdam etmek zorundasnz. Kurulan ii savc ne kadar bilse, cezaevi mdr, tutukevindeki mdr ne kadar bilse, mevcut sorumluluklar gerei, iin banda srekli bulunamayacaklar izahtan varestedir. Bu konuda merkezin cevab ise, kadro olmadndan mevcut durumla yetinilmesidir.
Byle cevap vermekle, elbette, Bakanlk, hakl olmaktadr; nk, Bakanlkta da bu konuda bir yaplanma olmamtr ve o artlarda kadro verecek bir dayana yoktur. Bylece, tara ile merkez arasnda mthi bir kopukluk yaanmaktadr. Yaplan ilerin, iletmecilik asndan deerlendirilmesi yaplamamtr. Organizasyon, retim, kontrol, pazarlama gibi konular, tamamyla, iyurdunu ilk kuranlarn bilgi ve becerisine kalyordu. Hal byle olunca, ister istemez, mahkmlarn meslek renmeleri de, elbette, mmkn olamamaktadr. Bilhassa, meslek retmek iin kurulduu varsaylan yar ak ve ak cezaevleri dahi amalarna uygun yrtlememektedir.
Netice olarak, cezaevlerindeki meslek retme konusundaki almalar, amasz, mahkmu megul etmeye ynelik, ba ve sonu belli olmayan ve zaman iinde kendini tketen bir ura haline gelmitir. Bundan nceki Hkmet zamannda, havuz sistemi devreye sokulunca, btn iyurtlarnn zarar ettii hemen ortaya kmtr; nk, bu zamana kadarki krllk, hep, faiz gelirlerinden salanmaktayd.
Sayn milletvekilleri, kanun tasarsna genel olarak baklacak olursa, biraz nce bahsedilen aksaklklarn grlm olduu sonucu ortaya kmaktadr. lkemiz cezaevlerinde, u anda, eidi yzn zerinde iyurtlar bulunmaktadr. Bir iki kiinin alt ciltilik ve odun kesme iyurtlarndan tutun da, frnclktan konfeksiyonculua ve hatta balkla varncaya kadar, saylamayacak kadar eitli ikollar, hep, zarar ederek almakta ve birou da hibir meslek retmeden faaliyetlerini srdrmektedir.
Yaplan bu ilemlerin ve ilerin hemen hemen hibiri Bakanlk Merkez Tekilatnca bilinmemektedir ne yazk ki. Kontrolrler, mahallinde yaplan ii deil, tutulan muhasebe defterini kontrol etmekte ve ambar saym yapmaktadr. Konfeksiyonculuk yaplmakta; fakat, stilist istihdam edilmemektedir; inaat ikolu kurulmu; ancak, mhendis istihdam edilmemektedir; mobilya atlyesi vardr; ama, mobilya atlyesinde tasarmc yoktur. Bu kanun tasars kabul edilecek olursa, Yce Meclisten geecek olursa, en azndan 1475 sayl Kanun hkmlerine gre, bu mesleklerden olanlar istihdam etme imkn doacaktr. Hatta, gnmzde, artk, ikollarnn deiik trlerinin, deiik ceza infaz evlerinde, tutukevlerinde yaplp, sonra, merkez birletirme salanarak, geni bir ikolu yaplmas gerekleebilecektir.
Bu kanun tasars kabul edilecek olursa, hibir anlam olmayan o trdeki iyurtlar kapatlp, sanayie ynelik, sanayie dnk iyurtlar alarak, mahkmun tahliye olduktan sonraki yaam gvenli bir hale gelecektir. ok eitli iyurtlar amaktan ziyade, sanayiin arad mesleklerden drt tane seip, onlar belirlemek, hem iletmecilik asndan faydal olacaktr hem de kontrol daha kolay yapldndan sorunlarn zm daha da kolaylaacaktr. Bylece, iyurtlarn messeseletirmek de kolaylaacaktr. Yani, kurann ayrlmasyla i sona ermeyecektir. Ne kurana ne de kurdurana bal olmadan, o iyerlerinde devamllk, bilgi birikiminde sreklilik salanm olacaktr.
Sayn Bakan, sayn milletvekilleri; modern infaz sisteminden ama, hkmly slah etmek, bir daha su ilemesinin nne geerek kendisini topluma yararl bir fert haline getirmektir. Bu anlamda, alma, infazn slah edici bir unsuru olarak grlmektedir.
Hkmly ve tutukluyu altrarak onu bir meslek sahibi yapmak ve bylece topluma katlmn salamak amacyla, hkml ve tutuklular, halen dner sermaye esasna dayal iyurtlarnda altrlmaktadr; ancak, bu iyurtlar, maalesef, dank, ok eski teknolojiye sahip, rantabilitesi dk ve aralarnda koordinasyon bulunmayan bir yapya sahiptir.
Bu nedenle, getirilen tasar, ceza infaz kurumlar ve tutukevlerinde hkml ve tutuklularn, meslek ve sanatlarnn korunup gelitirilmesi veya bir meslek ve sanat renmeleri amacna ynelik olarak almalarn salamak ve bu almalardan elde edilecek mal ve hizmetleri pazarlamak zere yeni esas ve usuller getirdii iin son derece yerinde bir tasardr.
Demokratik Sol Parti Grubu adna, bu tasarya olumlu oy vereceimizi bildiriyorum; hepinizi saygyla selamlyorum. (Alklar)
BAKAN - Sayn Karaa, teekkr ediyorum.
ahslar adna sz talebi?.. Yok.
ADALET BAKANI MAHMUT OLTAN SUNGURLU (Gmhane) - Sayn Bakan...
BAKAN - Sayn Bakan, ben zatlinize sz veriyorum; ancak, tmn oylamaya bir sre brakabilirseniz...
ADALET BAKANI MAHMUT OLTAN SUNGURLU (Gmhane) - Hi endieniz olmasn Sayn Bakan.
BAKAN - Hayr, ben endie etmiyorum da, yeler endie ediyor olabilir.
Buyurun.
ADALET BAKANI MAHMUT OLTAN SUNGURLU (Gmhane) - Sayn Bakan, ok deerli milletvekilleri; bu kanun tasars zerinde Hkmetimizin grlerini arz etmek zere huzurlarnzdaym.
Adalet Bakanlnda, biraz nce arkadalarmzn da ifade ettii gibi, 1965 ylnda, iyurtlar esas, cezaevlerine geldii gnden beri bu kabil almalar yaplmaktadr. Deiik bakan arkadalarmzn bu mevzuda almalar olmu, temelde Sayn Seyfi Oktay Beyin hazrlad bu tasar -yeni ekil verdii tasar- daha sonra, dier sayn bakanlarmz tarafndan da destek grmtr; ancak, o tasar, bizim de muhalif olduumuz bir tasaryd; nk, u veya bu surette, devlete 66 bin yeni kadro yklemekteydi; 32 bin eski kadroyu iptal ediyor, yeni kadrolar ihdas ediyordu. Bunlar kullanma sresi uzun olabilirdi. Sylendii gibi, d gvenlie ait bir kadroydu, cezaevlerinin d gvenliini salamaya matuf bir kadroydu. Tabi, 66 bin yeni, silahl bir kadroydu; ayrca, kadro, dz bir kadro da deildi, birou silahl kadroydu; tehizat, mhimmat vesair gibi birok meseleyle getirecei klfet ok bykt. Belki daha salkl bir koruma sz konusu olabilirdi; ama, getirecei klfet de, Trkiye Cumhuriyetinin bugnk btesi asndan fevkalade ard.
Sayn evket Kazan da, ayn 66 bin kadroyla bu tasary sevk ettiler; ama, grdm ki -Bte Komisyonuna burada teekkr ediyorum- Komisyon, btn bu kadrolar iptal ederek ve yaptklar ok gzel bir almayla 65 kadroya indirmek suretiyle, devletimize yk olmadan, yalnz ve yalnz ceza tevkif evlerinin iyurtlar asndan, yalnz iyurtlarnn almas asndan bir sistem getirilmi ve kaynak salanmtr. Emei geen btn bakan arkadalarmza, devlet yetkililerine ve milletvekillerine teekkr ediyorum.
Elbette ki, cezalandrma asndan sylenen dorudur; yani, her bir cezann hakllk ve hakszl ve felsefesi, ceza hukukuna ve ceza felsefesine taalluk eden bir eydir. Bunlarn ierisinde hapis de tabiatta olmayan bir messesedir; yani, tabiatta olmayan bir eyi insanlar ihdas etmilerdir. Halbuki cezalarn temel yapsnn tabiatta olana uygun olmas daha uygundur; ancak, bugn iin bunun dnda bir baka forml, ceza hukukumuzda, ne bizim ne Bat dnyasnda bulunmu deildir. Bu itibarla, bu cezalandrmann, insanla yakr bir ekilde yerine getirilmesi esastr ve bunu tabi hale getirmenin de en doru yolu i esasdr. Bu suretle, tabiata uygun, insan yapsna uygun bir hale, hi deilse cezay getirmek esastr.
Bu itibarla, bu tasarya btn siyas partilerin verdii destek iin teekkr ediyorum. nallah kanunlat takdirde, bu kanunun daha salkl kullanlmas suretiyle, bugn cezaevlerimizdeki birok ikyetin kalkacana inanyorum; ancak, unu da ifade etmek isterim ki: Cezaevlerinin ihtiyalar, belki bu kanunla ileride salanabilir; ama, bir yl iinde bu kanunla salanmas mmkn deildir. Onun iin, Hkmetimiz ve Maliye Bakanmzn da insafyla, mit ediyorum ki, bilhassa bu yllarda takviye grecektir.
Bu mnasebetle, Yce Meclise sayglarm sunuyor; yaptnz yardmlar iin de teekkr ediyorum. (Alklar)
BAKAN - Sayn Bakan, teekkr ediyorum.
Sayn milletvekilleri, tasarnn tm zerindeki mzakereler tamamlanmtr.
Maddelerine geilmesi hususunu oylarnza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmitir.
Sayn milletvekilleri, alma sremiz dolmutur. Bundan sonra bir maddenin mzakeresinin yetimesi mmkn deildir.
Bu sebeple, denetim konularn grmek
iin, 29 Temmuz 1997 Sal gn saat 15.00'te
toplanmak zere, birleimi kapatyorum.
A) YAZILI SORULAR VE CEVAPLARI
1. - Ankara Milletvekili Ali Diner'in, Ankara - Bl karayoluna ilikin sorusu ve Bayndrlk ve skn Bakan Yaar Topu'nun yazl cevab (7/2884)
Aadaki sorularmn Bayndrlk ve skn Bakan Sayn Cevat Ayhan tarafndan yazl olarak cevaplandrlmas hususunda gerekli ilemlerin yaplmasn sayglarmla arz ederim.
Ali Diner
Ankara
Tarih, turistik ve ekonomik olarak nemli bir merkez olan Bl lemizi Ankara'ya balayan ve Byk nder Mustafa Kemal Atatrk'n, Ankara'ya gelirken kulland yol bozuk olduu iin ulam skntlar yaanmaktadr.
1. Sz konusu yolun dzeltilmesi iin herhangi bir hazrlnz var mdr?
2. Var ise hangi program dahilinde bu yol yenilenecektir?
T.C.
Bayndrlk ve skn Bakanl 24.7.1997
Basn ve Halkla likiler Mavirlii
Say : B.09.0.BH.0.00.00.25/2-A/2276
Konu :Ankara Milletvekili Ali Diner'in
Yazl Soru nergesi.
lgi : T.B.M.M. Bakanlnn 19.6.1997 gn ve A.01.0.GNS.0.10.00.02-7382 sayl yazs. (7/2884)
lgi yaz ekinde alnan, Ankara Milletvekili Ali Diner'in, Ankara-Bl Karayoluna Dair Bakanlmza ynelttii yazl soru nergesi incelenmitir.
Ankara Bl yolunun Bl - Konya yolu kava arasnda 1997 ylnda 10 km astarl, 7 km astarsz sathi kaplama yaplmas planlanmtr.
Yolun geniletilmesi ile ilgili proje almalar 1997 yl proje programna alnm olup, proje ihalesi yaplacaktr.
Bilgilerinize arz ederim.
Yaar Topu
Bayndrlk ve skn Bakan
2. - Ankara Milletvekili Mehmet Sad'n, Polatl'ya bal baz kylerin sorunlarna ilikin Babakandan sorusu ve DevletBakan Hsamettin zkan'n yazl cevab (7/2888) (1)
Aadaki sorularmnBabakan tarafndan yazl olarak cevaplandrlmasn saygyla arz ederim. 10.6.1997
MehmetSad
Ankara
Soru 1. Polatl-Hacmusa Kynde bir ky kona yaptrmay dnr msnz?
Soru 2. Polatl-Yacolu Ky arazi sulamas iin acil sondaj kuyusuna ihtiya vardr. Bununla ilgili bir almanz var mdr?
Soru 3. Polatl-hahmetli Ky imam yoktur. Ad geen kye ne zaman imam atayacaksnz?
Soru 4. Polatl-Yldzl Cumhuriyet Kynn ky ii yollar iin bir alma var mdr?
Soru 5. Polatl-Yldzl Cumhuriyet Ky acilen sondaj kuyularna ihtiya vardr. Bununla ilgili alma var m?
Soru 6. Polatl-Yldzl Cumhuriyet Kyne mezarlk duvar yapmay dnr msnz?
T.C.
Babakanlk 21.7.1997
Diyanet leri Bakanl
Hukuk Mavirlii
Say : B.02.1.DB.0.61.012/734
Konu : Soru nergesine verilen cevap
lgi : 19.6.1997 tarih ve A.01.0.GNS.0.10.00.02-7/2888-7160/19412 sayl yazs.
Ankara Milletvekili Mehmet Sad'n, SaynBabakana tevcih ettii ilgi yaz eki yazl soru nergesine verilen cevap iliikte sunulmutur.
Bilgilerinize arz ederim.
Hsamettin zkan
DevletBakan
Ankara Milletvekili Mehmet Sad'n 10.6.1997 tarih ve 7/2888 -7160 sayl soru nergesinin Bakanlm ilgilendiren 3 nc maddesine verilen cevap aaya karlmtr.
3. Bakanlmz iller kuruluunda mnhal bulunan camiler ilgili mftlklerce her ay ilan edilmekte ve cami grevlilerinden naklen atanma talebinde bulunanlarn il ii nakilleri valiliklerce, iller aras nakilleri ise valiliin teklifi dorultusunda bakanlka yaplmaktadr.
Ankara Polatl lesi Genali Ky Camiine en ksa zamanda imam-hatip atanmas hususu ilgili valilie intikal ettirilmitir.
3. - Bursa Milletvekili Feridun Pehlivan'n, yaplmas dnlen Bursa doalgaz evirim santraline ilikin sorusu ve Enerji ve Tabi KaynaklarBakan Cumhur Ersmer'in yazl cevab (7/3002)
Aadaki soru nergemin Enerji ve Tabi KaynaklarBakan Sayn Recai Kutan tarafndan szl olarak cevaplandrlmas hususunda gereini sayglarmla arz ederim. 15.11.1996
Feridun Pehlivan
Bursa
Bursa'nn yeilini bitirecek, ovann tmn betonlatrarak yaanmaz hale getirecek Bursa doalgaz evirim santralinin yapm konusundaki srarnzn devam ettiini renmi bulunuyorum. Bu erevede;
1. Yeterli doalgaz temin edilememesi nedeniyle ran doalgaz iin grmelerin devam ettii malumlardr. Halen yeterli doalgazn olmamas sonucu BOTA tarafndan sanayide kesintili tarife uygulanmakta ve bu k evlerde dahi snma sorunu ile karlaaca yetkililerce ifade edilmektedir. Bu durumda hangi doalgazla evirim santralini altrmay planlamaktasnz?
2. Yaplmas konusundaki srar halinde maliyeti nemli derecede drecek bir faktr olan alt yapnn, hazr olduu Orhaneli Termik Santralinin yanna byle bir evirim santralinin yaplmas mmkndr. Maliyeti drc byle bir imkn varken, evrenin korunmasnda nemli bir rol oynayan doa harikas Bursa Ovas neden tercih edilmektedir?
T.C.
Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanl
Aratrma, Planlama ve Koordinasyon Kurulu Bakanl 24.7.1997
Say : B.15.0.APK.0.23.300-1137-11363
Konu : Yazl Soru nergesi
lgi : a) T.B.M.M. Bakanl'nn 22.11.1997 tarih ve A.01.GNS.0.10.00.02-6/375-4241/11713 sayl yazs.
b) T.B.M.M. Bakanlnn 23.6.1997 tarih ve A.01.0.GNS.0.10.00.02-7437 sayl yazs.
Bursa Milletvekili Sayn Feridun Pehlivan'n Bakanlma tevcih ettii ve ilgi a'da kaytl yaz ile Bakanlma gnderilen 6/375 esas no.lu szl soru nergesi cevab 2 Ocak 1997 tarih ve B.15.0.APK.0.23.300.2.31 sayl yazmz ile Parlamento ile ilikilerinden sorumlu Devlet Bakanlna gnderilmitir.
T.B.M.M. Bakanlndan alnan ilgi b'de kaytl yazda ise, szkonusu szl soru nergesinin TBMM tz'nn 98 inci maddesi gereince birleim iinde cevaplandrlmad gerekesiyle 7/3002 esas no.lu yazl soru nergesine evrildii Bakanlmza bildirilmitir.
Bahse konu soru nergesi ile ilgili bilgiler gncelletirilerek ekte sunulmutur.
Bilgilerinize arz ederim.
M. Cumhur Ersmer
Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakan
Bursa'nn yeilini bitirecek, ovann tmn betonlatrarak yaanmaz hale getirecek Bursa doalgaz evrim santralnn yapm konusundaki srarnzn devam ettiini renmi bulunuyorum. Bu erevede;
Soru 1 :
Yeterli doalgaz temin edilememesi nedeniyle ran doalgaz iin grmelerin devam ettii malumlardr. Halen yeterli doalgazn olmamas sonucu BOTA tarafndan sanayide kesintili tarife malumlardr. Halen yeterli doalgazn olmamas sonucu BOTA tarafndan sanayide kesintili tarife uygulanmakta ve bu k evlerde dahi snma sorunu ile karlaaca yetkililerce ifade edilmektedir. Bu durumda hangi doalgazla evrim santraln altrmay planlamaktasnz?
Cevap :
lkemizde hergn artan doal gaz talebini karlayabilmek ve gaz kullanmn lke genelinde yaygnlatrabilmek amacyla, arz gvenliini salayc ynde, gaz satcs konumundaki eitli lkelerle grmeler youn bir ekilde srdrlmekte, zellikle elektrik sektrnn hzla artan doalgaz talebini karlamak iin byk bir aba gsterilmektedir.
Bu erevede; mevcut doalgaz alm anlamalarna gre Rusya Federasyonundan 6 milyar m3 ve Cezayir'den 2 milyar m3 doalgaz edeeri svlatrlm doalgaz (SDG) olmak zere, toplam 8 milyar m3'lk bir arz imknmz bulunmaktadr. Ayrca, Cezayir'den ithal edilecek SNG miktarnn 4 milyar m3'e karlmas ve Nijerya ile de sevkiyatn en erken balang tarihi 1999 yl olmak zere 1,2 milyar m3 doalgaz edeeri SDG ithali iin anlamalar imzalanmtr.
ran'dan doalgaz alm-satmna ilikin anlama ise, 12 Austos 1996 tarihinde, Tahran'da imzalanm olup, alm 1998'de 3 milyar ile balayp, 2005 ylndan itibaren 10 milyar m3/yla ulaacaktr. Msr'dan 2000 ylndan balanmak zere yllk 4 milyar m3 SDG ithal edilmesi konusunda, Kasm aynda bir mutabakat zapt imzalanmtr.
Ayrca, Katar'dan SDG ithalat iin hkmetleraras imzalanan mutabakat zapt kapsamnda irketleraras alm-satm grmelerine devam edilmektedir. 2000 ylndan itibaren Yemen'den 4 milyar m3 SDG alm ve bu kaynaa dayal olarak bir SDG (LNG) terminali ve santral gelitirilmesi konularnda 12 Aralk 1996 tarihinde iki ayr mutabakat zapt imzalanmtr.
Anlamalarn yansra, doalgaz arzn artrmak iin, Rusya Federasyonundan batdan ilave 8 milyar m3 doalgaz alm iin anlama parafe edilmi olup, doudan da 16 milyar m3 doalgaz ithalat iin grmeler srdrlmektedir.Doudan alnacak gazn Rusya Federasyonundan Trkiye'ye Karadeniz zerinden boru hatt ile tanabilmesi alternatifi ile ilgili almalar da devam etmektedir.
Ayrca 8 milyar m3 Trkmen doalgaznn ran zerinden Trkiye'ye ve daha sonra da Avrupa'ya ulatrlmas hususunda Trkiye, Trkmenistan ve ran arasnda 28 Aralk 1996 tarihinde bir mutabakat zapt imzalanmtr.
13 Mays 1997 tarihinde, Trkiye ve ran arasnda, 28-30 milyar m3 Trkmen gaznn Trkiye'ye tanarak,Trkiye'nin doalgaz ihtiyacnn karlanmas ve kalan ksmnn da Avrupa'ya tanmas hususunda mutabakata varlmtr.
10 Mays 1997 tarihinde Irak'tan Trkiye'ye gaz ihrac konusunda yaplan grmeler sonucu doalgaz alm-satm anlamasnn bu yl sonundan nce imzalanmas kararlatrlmtr.
Dier taraftan, Bursa Doalgaz Kombine evrim Santralna 1998 ylndan balamak zere yllk 1,7 milyar m3 doalgaz tahsis edilmesine ilikin Doalgaz Alm Satm Protokolu 24.11.1994 tarihinde BOTA ile TEA arasnda imzalanm olup, bu santraln gaz temininde bir sorun bulunmamaktadr.
Soru 2. Yaplmas konusundaki srar halinde maliyeti nemli derecede drecek bir faktr olan alt yapnn, hazr olduu Orhaneli TermikSantralnn yanna byle bir evrim santralnn yaplmas mmkndr. Maliyeti drc byle bir imkn varken evrenin korunmasnda nemli bir rol oynayan doa harikas Bursa Ovas neden tercih edilmektedir?
Cevap 2. Bursa Doalgaz Kombine evrim Santralnn kurulabilecei eitli sahalarn seimi Ocak 1993 tarihinde yaplm ve bu almalarda Bursa li snrlar iinde santral yeri olabilecek, aralarnda Orhaneli'nin de bulunduu 16 ayr saha tespit edilmitir. Bu sahalar, evresel, ekonomik ve teknik kriterler eit arlkl olarak baz alnmak suretiyle deerlendirilmi ve bunlar arasnda Ovaaka Ky yaknndaki alan en uygun santral sahas olarak belirlenmitir.Yer seimi aamasndan sonra Ovaaka Kyn merkez alan yaklak 20 km yarapndaki bir alma alannda evresel Etki Deerlendirmesi (ED) almas yaplm ve ODT evre Mhendislii Blm tarafndan hazrlanan ED Raporu, evre Bakanlnn katlm ve koordinasyonuyla yaklak, 17 kuruluun ilgili uzmanlarndan oluturulan nceleme ve Deerlendirme Komisyonunca incelenmi ve sonuta santral iin ED Olumlu Belgesi alnmtr. Bu belgenin en nemli anlam santraln tm evresel ynetmeliklere ve artlara uygun olduunun kabul edilmi olmasdr.
Bunun yansra, santraln Orhaneli'nde tesis edilmesi durumunda;
- Santraln doalgaz balants iin yaklak 65 km'lik bir boru hattnn yaplmas gerektii,
- Enerjinin tanmas iin yeni hatlarn gerektii, bunun ise fiziksel olarak mmkn olmad, nk Bursa li ierisinde hatlar iin yeni koridorlarn temin edilmesinin ok zor olduu; ancak, enerjinin Bursa'daki trafo merkezlerine tanmasnn mevcut enerji nakil hatlarnn temel konstrksiyon ve kablaj dahil olmak zere sklerek, hem Orhaneli Termik Santralnn hem de yeni kombine evrim santralnn enerjisini tayabilecek ekilde, yeniden dizayn ve tesis edilmesi ile mmkn olabilecei ve bu durumda byk apta para, zaman ve retim kaybnn olaca,
- Yaplacak modifikasyonlarn getirecei mal klfetin yan sra Orhaneli'nin Bursa'daki trafo merkezlerine uzak olmas nedeni ile hat kayplarnn daha fazla olaca,
- Santraln Ovaaka'da kurulmas neticesinde TEDA GenelMdrlnce Demirta'ta tesisi planlanan 380 kV'luk trafo merkezine gerek olmayaca ve neticede hem Demirta Sanayi Blgesinde bulunan trafo merkezi arazisi iin denek olan ykl miktardaki istimlak parasndan hem de trafo merkezi tesis masrafndan tasarruf edilecei,
nedenlerinden dolay, Orhaneli Termik Santralnn yeni santral iin uygun bir alan olmad kararna varlmtr.
4. - Ankara Milletvekili Ersnmez Yarbay'n, baz firmalarn vergi demedii iddiasna ve Kaldrm Rafine Tuz Fabrikasna ilikin sorusu ve DevletBakan Eyp Ak'n yazl cevab (7/3010)
Aadaki sorularmn Tekel'den sorumlu DevletBakan tarafndan szl olarak cevaplandrlmasna delaletlerinizi sayglarmla arz ederim.
Ersnmez Yarbay
Ankara
Sorular :
1. 1994 ylndan itibaren Trkiye'de zel bir kanunla sigara retimine balayan ve datmn, satn resen yapan PHLSA ve R.J. REYNOLDS A.. irketlerinin iki yldr kurumlar vergisi demedii kamuoyuna yansm bulunmaktadr. Bu irketler szkonusu yllarda ne kadar kurumlar vergisi vermilerdir?
2. Zamannda mdr atanm, iisi alnm, ancak on yldr rmeye terkedilen Kaldrm Rafine Tuz Fabrikasnn yeniden altrlmasna ynelik bir faaliyetiniz var m? Sz konusu fabrikayla ilgili davann sonuland duyumlarmz arasnda. Bu dava sonucuna gre ne yapmay dnyorsunuz? Bugnk tarih itibariyle giriiminiz nedir?
T.C.
DevletBakanl 23.7.1997
Say : B.02.0.018.04-01/0137
lgi : a) Kanunlar ve Kararlar D. Bk.'nn 23.6.1997 tarih ve 7439 sayl.
b) 15.7.1997 tarih ve 12645 sayl yazlarnz.
lgi yaznz ekinde alnan Ankara Milletvekili Ersnmez Yarbay'n, soru nergesinde yer alan 1 inci soru Maliye Bakanln ilgilendirdiinden bu sorunun cevabnn Maliye Bakanlnca verilmesinin gerektii, Bakanlm ilgilendiren 2 nci sorunun cevab ise ekte sunulmutur.
Bilgilerinize arz ederim.
Eyp Ak
DevletBakan
Soru 1. 1994 ylndan itibaren Trkiye'de zel bir kanunla sigara retimine balayan ve datmn, satn resen yapan PHLSA ve R.J. REYNOLDS A.. irketinin iki yldr kurumlar vergisi demedii kamuoyuna yansm bulunmaktadr. Bu irketler szkonusu yllarda ne kadar kurumlar vergisi vermilerdir?
Cevap 1. Philsa A.. ve R.J. Reynolds A.. kurulularnn kurumlar vergisi demeleri hakknda Bakanlmzda ve Tekel GenelMdrl kaytlarnda herhangi bir bilgi bulunmamaktadr. Konu dorudan Maliye Bakanl faaliyet ve yetki alan iinde bulunduundan, Maliye Bakanlnca cevaplandrlmas gerekmektedir.
Soru 2. Zamannda Mdr atanm, iisi alnm, ancak on yldr rmeye terkedilen Kaldrm Rafine Tuz Fabrikasnn yeniden altrlmasna ynelik bir faaliyetiniz var m? Szkonusu fabrikayla ilgili davann sonuland duyumlarmz arasnda. Bu dava sonucuna gre ne yapmay dnyorsunuz? Bugnk tarih itibariyle giriiminiz nedir?
Cevap 2. Bakanlmz ilgili kuruluu Ttn, Ttn Mamulleri, Tuz ve Alkol letmeleri GenelMdrlnn 1977 yl yatrm programnda yer alan Kaldrm Rafine Tuz Tesisi projesi kapsamnda gerekletirilen ihaleyi Alarko A.. alm olup, TEKEL ile firma arasnda 3.8.1977 tarihinde szleme imzalanmtr.Bu szlemeye gre, Alarko A.. en ileri teknolojiyi kullanmak suretiyle gda nizamnamesi ve TSE standartlarna uygun, 30 000 Ton/Yl kapasiteli sofra veya mutfak tuzu retecek bir rafine tuz tesisini kurmay taahht etmitir.
Firma szkonusu tesisi kurduunu beyan etmi, ancak 19 Kasm 1987 tarihinde yaplan iletme tecrbesinde bir sonu alnamamas zerine ereflikohisar Asliye I. Hukuk Mahkemesi kanalyla tespit yaptrlmtr.
Teknik artnamede ngrlen garanti deerlerin yerine getirilememesi zerine TEKEL GenelMdrl Ynetim Kurulunun 13.12.1988 tarih ve 1034 sayl karar ile firma ile yaplan szleme feshedilmitir.
Anlamazlk konusu mahkemede TEKEL GenelMdrlnn lehine sonulanm, verilen karara gre Alarko Firmas tarafndan makinelerin sklmesi binann bo olarak TEKEL'e teslim edilmesi gerekmektedir.
Hurda deerinden baka bir deer ifade etmeyen makinelerin firmaca sklp alnmasndan sonra, binalarn yeniden rafine tuz tesisi olarak ekonomiye kazandrlmas amac ile, 15.5.1997 tarihinde yaplan yeni ihale sonucu, ihaleyi kazanan Aydn Gm Firmasna rafine tuz tesisi kurmak art ile szkonusu fabrika binas kiraya verilmitir.
Alarko Firmasnca bina boaltldnda ihaleyi alan firma tarafndan almalara balanacaktr.
Arz ederim.
5. - Bursa Milletvekili Feridun Pehlivan'n, Sincan Belediyesinin dzenledii Kuds gecesine ilikin sorusu ve ileri Bakan Murat Baesgiolu'nun yazl cevab (7/3042)
Aadaki soru nergemin ileri Bakan Sayn Meral Akener tarafndan szl olarak cevaplandrlmas hususunda gereini arz ederim.
Sayglarmla.
Feridun Pehlivan
Bursa
evre Komisyonu Bakan
Sincan'da dzenlenen Kuds gecesine ran Bykelisi Muhammed Bagheri'nin RP'li Sincan Belediye Bakan Bekir Yldz tarafndan davet edildiini renmi bulunuyorum. Bu erevede;
1. Bakanlnz vilayet makamnn bu toplantnn yaplmasna dair izni var mdr? Varsa bu izni kim vermitir ve ile emniyet mdrlnce toplant denetlenmi midir?
2. Bir belediye bakan bir bykeliyi haddini aarak ve hangi yetkiye veya yetkiliye dayanarak byle bir davette bulunabilmitir?
3. Belediye Bakannca bu toplantya ran Bykelisinin davet edildiine dair Bakanlnza toplant ncesi bilgi verilmi midir?
T.C.
ileri Bakanl 24.7.1997
Emniyet Genel Mdrl
Say : B.05.1.EGM.0.12.01.01/155825
Konu : Yazl Soru nergesi.
lgi :TBMM Bakanlnn
24.6.1997 gn ve A.01.GNS.0.10.00.02-7/3042-7465 sayl
yazs.
Bursa Milletvekili Feridun Pehlivan tarafndan TBMM Bakanlna sunulan ve tarafmdan yazl olarak cevaplandrlmas istenilen soru nergesinin cevab aaya karlmtr.
31.1.1997 gn saat 20.00'de Ankara li Sincan lesi Atatrk Mahallesi Lale Meydan Belediye Salonunda yaplan Kuds Gecesi ile ilgili toplant iin Sincan Belediyesi tarafndan Ankara Valiliine ve Sincan Kaymakamlna yazl veya szl olarak herhangi bir bildirimde bulunulmamtr.
zinsiz olarak yaplan szkonusu toplant ile ilgili derlenen bilgi ve belgelerle Ankara Emniyet Mdrl tarafndan 3.2.1997 gn ve 97/d-49 say ile Sincan CumhuriyetBasavclna su duyurusunda bulunulmutur.
Yaplan almalarda; szkonusu geceyi tertipledikleri anlalan Sincan Belediye Bakan Bekir Yldz, Belediye Bakan Yardmcs Mkremin Kln, Belediye Kltr ve Eitim Mdr Hseyin Avni Yazcolu ve Duran zdemir ile gecede sahnelenen piyeste rol aldklar tespit edilen Seluk z, Osman zpek, Burhan Polat, Nuri Niyaziolu, Mustafa Akbeyaz, Alim iekli ve toplant salonundaki afi ve yasad rgt liderlerine ait posterleri temin ettii anlalan Selam Gazetesi yazar Nurettin irin isimli ahslar yakalanarak gzaltna alnmlardr.
Yukarda isimleri yazl toplam 11 ahs yaplan sorgular neticesi elde edilen su delilleri ve tahkikat evraklar ile birlikte 13.2.1997 gn ve il sor. (C) 1997C-03 sayl yaz ile Ankara Devlet Gvenlik Mahkemesi Cumhuriyet Basavclna sevk edilmiler, Nuri Niyaziolu isimli ahs savclka serbest braklm, dier ahslar tutuklama istei ile mahkemeye sevk edilmilerdir.
Ankara 1 No.lu Devlet GvenlikMahkemesi yedek yeliinin 1997/27 D. sayl yazlar ile Belediye Bakan Bekir Yldz ve arkadalar tutuklanarak Ankara Ulucanlar MerkezKapal Cezaevi Mdrlne teslim edilmitir.
Ad geen ahslarn 2.7.1997 gn grlen mahkemeleri neticesinde Nurettin irin isimli ahsn tutukluluk halinin devamna, Bekir Yldz ile dier ahslarn tutuksuz yarglanmak zere tahliyelerine karar verilmitir.
Sincan Belediye Bakan Bekir Yldz Bakanlmca grevinden alnm olup, halen akta bulunmaktadr.
Bilgilerinize arz ederim.
Murat Baesgiolu
ileri Bakan
6. - zmir Milletvekili Hakan Tartan'n, gazeteci Metin Gktepe olayna karan emniyet mensuplarna ilikin sorusu ve ileri Bakan Murat Baesgiolu'nun yazl cevab (7/3050)
Aada yazl sorularn, ileri Bakan Sayn Meral Akener tarafndan yazl olarak yantlanmas iin, tzn 96 nc maddesince gereini arz ederim.
Sayglarmla.
Hakan Tartan
zmir
1. Aada isimleri yazl olana ve Metin Gktepe olayna ad karan grevlilerden; le Emniyet Mdr Ali Akdemir, Emniyet Amiri Korkmaz Karaolu, Emniyet Amiri Battal Kse, Emniyet Amiri Metin ztrk, Bakomiser Mustafa Karata, Polis Memuru uayip Mutluer, Polis Memuru Saffet Hzarc ve Polis Memuru Metin Kuat'n, u anki konumlar nedir?
2. Yukarda ad geen ahslardan halen grev yapan var mdr? Varsa grev yerleri neresidir?
3. Yukarda ad geen ahslara halen maa denmekte midir? deniyorsa miktar ne kadardr? deme ekli nasldr?
4. Yukarda ad geen ahslara ayet iten el ektirilmise, u anda bulunduklar merkez, ile ya da il neresidir?
5. ileri Bakanl emrinde grev yapm ve bazlar hakknda tutuklama karar kartlm olan polislerin adres tespitlerinin yaplamamas ve durumalara katlmamas hakknda ne dnyorsunuz?
T.C.
ileri Bakanl 24.7.1997
EmniyetGenelMdrl
Say : B.05.1.EGM.0.12.01.01/155826
Konu : Yazl Soru nergesi.
lgi : TBMM Bakanlnn 24.6.1997 gn ve A.01.GNS.0.10.00.02-7/3050-7356/19789 sayl yazs.
zmir Milletvekili Hakan Tartan tarafndan TBMM Bakanlna sunulan ve tarafmdan yazl olarak cevaplandrlmas istenilen soru nergesinin cevab aaya karlmtr.
Metin Gktepe olayna ad karan grevlilerden, M. Ali Aydn Akdemir stanbul Emniyet Mdrlnde, Emniyet Amiri Korkmaz Karaholu Tekirda Emniyet Mdrlnde, Emniyet Amiri Metin ztrk Adyaman Emniyet Mdrlnde ve Bakomiser Mustafa Karata stanbul Emniyet Mdrlnde halen grevde olup, Emniyet Amiri Battal Kse Balkesir Emniyet Mdrlnde, Polis Memuru uayip Mutluyer, Polis Memuru Saffet Hzarc ve Polis Memuru Metin Kuat stanbul Emniyet Mdrlnde grevli iken aa alnmlardr.
Grevlerine devam eden personele maalar denmekte olup akta olanlar iin 657 sayl DevletMemurlar Kanununun 141 inci maddesi gereince kendilerine aylk olarak maalarnn te ikisi denmektedir.
Grevden uzaklatrlan ve hakknda tutuklama karar kt belirtilen grevliler hakknda bugne kadar stanbul Emniyet Mdrlne herhangi bir tutuklama karar gelmedii anlalmtr.
Bilgilerinize arz ederim.
Murat Baesgiolu
ileri Bakan
7. - stanbul Milletvekili Blent Akarcal'nn;
- stanbul - Yenikap Mevlevihanesinde yangndan nce bulunan antika eserlere,
- stanbul - Yenikap Mevlevihanesinde kan yangna,
likin sorular ve DevletBakan Metin Grdere'nin yazl cevab (7/3060, 3065)
Aadaki sorularmn DevletBakan Sayn A. Cemil Tun tarafndan yazl olarak cevaplandrlmasn arz ederim.
Blent Akarcal
stanbul
7.5.1997 tarihinde stanbul'da Yenikap Mevlevihane'sinde kan yangnla ilgili olarak;
1. Mevlevihane'de bulunan antika eserlerin zamanla alnmasndan dolay yangn karldna dair deliller mevcut mudur?
2. Kaybolduu/yand veya daha vahimi alnd sylenen antika eserlerin bir listesi elinizde var mdr?
3. Piyasa deeri bir yana, bir daha yerine konulmas mmkn olmayan bu eserlerin talan edilmesinde sorumluluu bulunan grevliler hakknda ne gibi ilem yaplacaktr?
4. Mevlevihane'den yangn esnasnda ve sonrasnda da eski eser soygununun srd iddialar doru mudur?
5. Yanan Mevlevihane'nin Safa Vakf'na devrinin yasal dayana ve gerekesi nedir?
Aadaki sorularmn Devlet Bakan Sayn A. Cemil Tun tarafndan yazl olarak cevaplandrlmasn arz ederim.
Blent Akarcal
stanbul
stanbul Yenikap Mevlevihanesinde 7 Mays 1997 gn kan yangnla ilgili olarak;
1. Eski eser deposu olarak da kullanlan bu Mevlevihanede niin ihmal veya sabotaja kar gerekli tedbirler alnmamtr?
2. Vakflar GenelMdrl nasl bir soruturma amtr?
3. Bu yangnla ilgili sorumlular veya ihmali grlen grevliler kimlerdir?
T.C.
DevletBakanl 23.7.1997
Say : B.02.0.010/01748
Konu : Yazl Soru nergesi
lgi : 26.6.1997 tarih ve A.01.0.GNS.0.10.00.02-7514 sayl yaznz.
Bakanlmza ilgi yaznzla intikal ettirilen stanbulMilletvekili SaynBlent Akarcal'nn 7/3064-7452/19981 ve 7/3065-7453/19982 sayl yazl soru nergesine verilen cevap ekte sunulmutur.
Bilgilerinizi ve gereini arz ederim.
Metin Grdere
Devlet Bakan
Soru 1. Mevlevihanede bulunan antika eserlerin zamanla alnmasndan dolay yangn karldna dair delillerin olup olmad,
Cevap 1. Mevlevihanede yangn karldna dair kuruluumuza intikal eden kesin bir delil mevcut deildir.
Soru 2. Kaybolduu, yand veya daha vahimi alnd sylenen antika eserlerin bir listesinin olup olmad,
Cevap 2. Mevlevihanede bulunan eserlerin envanter kaytlar ve fotoraflar mevcuttur.
Soru 3. Piyasa deeri bir yana bir daha yerine konulmas mmkn olmayan bu eserlerin talan edilmesinde sorumluluu bulunan grevliler hakknda ne gibi ilem yaplaca,
Cevap 3. Savclka yrtlen tahkikatn sonulanmasna mteakip ihmali grlen personel olduu tespit edildii takdirde hakknda gerekli kanun ilem yaplacaktr.
Soru 4. Mevlevihanede yangn esnasnda ve sonrasnda da eski eser soygununun srd iddialarnn gerek olup olmad,
Cevap 4. Yangn sonras Vakflar GenelMdrlnce her trl tedbir alnm olup, yangn esnasnda ve sonrasnda eski eser soygununun srd iddialarn dorulayan bir bilgi ve belge idaremize intikal etmemitir.
Soru 5. Yanan mevlevihanenin Safa Vakfna devrinin yasal dayana ve gerekesinin olup olmad,
Cevap 5. Mevlevihanenin Safa Vakfna tahsisi gerekletirilmemitir.
Soru 1. Eski eser deposu olarak da kullanlan bu mevlevihanede niin ihmal veya sabotaja kar gerekli tedbirlerin alnp alnmad,
Cevap 1. Mevlevihanede bulunan eserlerin korunmas iin 24 saat grev yapmak zere 4 adet beki grevlendirilmitir.
Soru 2. Vakflar Genel Mdrlnce nasl bir soruturma ald,
Cevap 2. Vakflar Genel Mdrl Tefti Kurulu Bakanlnca yangn olayn mteakip tefti ve inceleme yaplm ve yangn olaynda ihmali grlen beki hakknda adl ve idar soruturma balatlmtr.
Soru 3. Bu yangnla ilgili sorumlular veya ihmali grlen grevlilerin kimler olduu sorulmaktadr.
Cevap 3. Bu yangnla ilgili sorumlular ve ihmali grlen grevlilerin kimler olduu savclka yaplan tahkikattan sonra kesin olarak tespit edilecektir.
8. - Tekirda Milletvekili Bayram Frat Dayankl'nn, Tekirda - arky kk sanayi sitesi inaatna ilikin sorusu ve Sanayi ve TicaretBakan Yalm Erez'in yazl cevab (7/3074)
25.6.1997
Aadaki sorularmn yazl olarak Sanayi ve TicaretBakan tarafndan yantlanmasn sayglarmla arz ederim.
Dr. B. Frat Dayankl
Tekirda
Tekirda linin arky lesinde yapm uzun bir sredir devam eden Kk Sanayi Sitesi bir trl bitirilememektedir. 1997 yatrm programnda da yer almasna ramen inaatnn ok yava ilerledii bilinmektedir.Bu durum blge halknn tepkisini ekmektedir.
1. Kk Sanayi Sitesinin inaat neden geciktirilmektedir?
2. almalar u an hangi aamadadr?
3. almalarn ne zaman bitirilmesi planlanmaktadr?
T.C.
Sanayi ve TicaretBakanl 21.7.1997
Basn ve Halkla likiler Mavirlii
Say : B.14.0.BH.01-309
Konu : Yazl Soru nergesi.
lgi : 1.7.1997 tarih ve A.01.0.GNS.0.10.00.02-7/3074-7501/20088 sayl yaznz.
Tekirda Milletvekili Bayram Frat Dayankl'nn, Tekirda-arky Kk Sanayi Sitesi inaatna ilikin olarak tarafmdan cevaplandrlmasn istedii (7/3074) Esas No.lu yazl soru nergesiyle ilgili cevabmz ekte takdim edilmitir.
Bilgilerinizi ve gereini arz ederim.
Yalm Erez
Sanayi ve Ticaret Bakan
Cevap 1, 2, 3. 1994 ylndan beri yatrm programlarmzda yer alan Tekirda-arky Kk Sanayi Sitesi 1997 yl yatrm programnda 100 yeri ve Sosyal Tesis karakteristii ve 1 milyon TL. denekle yeni projeler arasnda yer almaktadr.
26.7.1990 tarihinde yer seimi yaplm olup, 14.9.1990 tarih ve 10971-10973 sayl datml yazlarmz ile gereinin yaplmas valilik, belediye ve kooperatiften istenmitir. Ancak szkonusu site ile ilgili bugne kadar Bakanlmza herhangi bir bilgi intikal etmemitir.
9. - Tekirda Milletvekili Bayram Frat Dayankl'nn;
- Tekirda - arky imesuyu projesine,
- Tekirda - arky kanalizasyon inaatna,
likin sorular ve Bayndrlk ve skn Bakan YaarTopu'nun yazl cevab (7/3077, 3079)
25.6.1997
Aadaki sorularmn yazl olarak Bayndrlk ve skn Bakan tarafndan yantlanmasn sayglarmla arz ederim.
Dr.B. Frat Dayankl
Tekirda
Tekirda linin arky lesinde yapm uzun bir sredir devam eden imesuyu projesi bir trl bitirilememektedir. 1997 yatrm programnda da yer almasna ramen almalarn son derece yava ilerledii ve bu durumun blge halknn tepkisini ektii bilinmektedir.
1. mesuyu projesinin yapm neden ok yava ilerlemektedir?
2. almalar u an hangi aamadadr?
3. almalarn ne zaman bitirilmesi planlanmaktadr?
25.6.1997
Aadaki sorularmn yazl olarak Bayndrlk ve skn Bakan tarafndan yantlanmasn sayglarmla arz ederim.
Dr. B. Frat Dayankl
Tekirda
Tekirda linin arky lesinde yapm uzun bir sredir devam eden kanalizasyon inaat bir trl bitirilememektedir. 1997 yatrm programnda kanalizasyon inaat iin denek ayrlmasna ramen blgede yaplan tespitler sonucunda u ana kadar herhangi bir almann yaplmad belirlenmi ve bu durum blge halknn tepkisini ekmektedir.
1. Kanalizasyon inaat neden balamam veya neden geciktirilmektedir?
2. almalar u an hangi aamadadr?
3. almalarn ne zaman bitirilmesi planlanmaktadr?
T.C.
Bayndrlk ve skn Bakanl 24.7.1997
Basn ve Halkla likiler Mavirlii
Say : B.09.0.BH.0.00.00.25/2-A/2278
Konu : Tekirda Milletvekili B. Frat Dayankl'nn
Yazl Soru nergeleri.
lgi : TBMM Bakanlnn 1.7.1997 gn ve A.01.0.GNS.0.10.00.02-7588 sayl yazs. (7/3077, 7/3079)
lgi yaz ekinde alnan, Tekirda Milletvekili B. Frat Dayankl'nn arky lesinin imesuyu ve kanalizasyon sorununa dair Bakanlmza ynelttii yazl soru nergeleri incelenmitir.
Tekirda-arky lesinin mesuyu i : (7/3077)
arky imesuyu tesisi ller Bankasnn 1997 yl yatrm programnda 1 237 500 trilyon TL. proje bedeli ve 92 milyar TL. yl ii yatrm ile yer almaktadr.
Tesisin byk ve kapsaml oluu gznnde tutularak 2 aamada ele alnmtr.
1. Aamada 11,5 milyar TL. (1992 birim fiyatlaryla) keif bedelli su alma yaps, reglatr, isale hatt, depo ve ebeke niteleri ileri ihale edilmi olup; tesiste % 96 orannda gerekleme olmutur.Szlemeye gre tesis 15.8.1997 tarihinde bitirilerek geici kabule hazrlanacaktr.
2. Aamada ise giri, havalandrma, durultucu, filtre, temizsu deposu, amur koyulatrma, kimya ve klor binas ve amur kurutma yataklar gibi proses yaplaryla atlye, s merkezi, lojman, idare, beki binas gibi yardmc hizmet binalarndan oluan 28 milyar TL. keif bedelli (1993 yl birim fiyatlaryla) imesuyu artma tesisinin ihalesi yaplm ve iin % 95'i tamamlanmtr.
Tesiste iin yapm srasnda ortaya kan revize nitelerin gndeme gelii nedeniyle tesiste art meydana gelmitir. Ancak, ebekeye artma tesisinden ncelikle yeterli su verilebilmesi iin gerekli olan giri ve havalandrma yaps ile temizsu deposunun en ge iki ay iinde tamamlanarak iletmeye almas planlanmtr. Bugn iin arky Gletinden mevcut terfi merkezi ile ebekeye su iletimi salanmaktadr.
Ayrca arky Gletinde daha fazla su depolanmasnn yaplabilmesi amacyla belediyesinin srarl talebi zerine glet kretinin 1.85 m. ykseltilmesi ngrlm ve 1996 yl birim fiyatlaryla 10 650 milyar TL. tutarndaki iin yapm iin DS Genel Mdrlyle 7.11.1996 tarihinde protokol imzalanmtr.
Sonu olarak bugne kadar yaplan almalarda herhangi bir gecikme bulunmamakta olup; ebeke ve depo tesislerinin yapm 15.8.1997 tarihinde tamamlanacak, artma tesislerinden ise ebekeye en ge iki ay iinde su verilecektir.
Tekirda-arky lesinin Kanalizasyon i : (7/3079)
arky kanalizasyon inaat 1990 ylnda ller Bankas yatrm programna ebeke+Dearj karakteristiinde girmitir.
8.2.1991 szlemesi yaplan, 1990 yl birim fiyatlar ile 11 500 000 000 TL. keif bedeli ihale kapsamnda, 150 mm. -1 000 mm. aras 71 500 mt. uzunluunda ebeke toplayc ve kollektr hatlar ile iki adet terfi merkezi inaatnn yapm yer almaktadr.
Sz konusu iin ana szleme ve % 30'u kapsamnda tamamlanamamas zerine 27.9.1996 tarih ve 4378 sayl olur ile szlemenin 33 nc maddesi gereince tasfiye edilmitir.
Ana szleme ve % 30 dahilinde 200 mm. - 400 mm. aras 31 575 mt. uzunluunda ebeke hatlar, 800 mm. - 1 200 mm. aras 3 404 mt. uzunluunda toplayc ve kollektr hatlarnn imalat gerekletirilmitir.
arky kanalizasyon inaatnda 8.2.1991 tarihli szleme kapsamnda tamamlanamayan bakiye ilere ait keif ve metraj hazrlanm olup, 1997 yl birim fiyatlar ile 350 000 000 000 TL.'lik keif kapsamnda 200 mm. - 300 mm. aras 16 476 mt. uzunluunda ebeke hatlar, 400 mm. - 800 mm. aras 2 231 mt. uzunluunda toplayc hatlar 3 adet terfi merkezi ve terfi hatlar inaatnn yapm yer almaktadr.
Kanalizasyon ikmal inaat ihalesinin 14.7.1997 gn yaplmasna karar verilmi, ancak Babakanln 1.7.1997 tarih ve 1997/27 sayl genelgesi dorultusunda ihale ilemleri ikinci bir talimata kadar durdurulmutur.
Bilgi ve gereini arz ederim.
Yaar Topu
Bayndrlk ve skn Bakan
10. - HatayMilletvekili Levent Mstkolu'nun, Hatay linde deprem nedeniyle zarar gren vatandalara yaplacak yardmlara ilikin sorusu ve Bayndrlk ve skn Bakan Yaar Topu'nun yazl cevab (7/3138)
Aadaki sorularmn delaletinizle szl olarak Sayn Bayndrlk ve skn Bakan tarafndan szl olarak cevaplandrmasn arz ederim. 20.2.1997
Levent Mstkolu
Hatay
22.1.1997 gn Hatay linde meydana gelen deprem sonrasnda ilimizde bir ok ev zarar grm ve oturulmaz hale gelmitir.
Aradan yaklak 1 ay gemesine ramen evleri tamamen yklan veya oturulmayacak derecede ar hasar gren vatandalarmzn bir ksmna sadece 10'ar milyon TL. yardm yaplmtr.
Bir ok vatandamz aradan 1 ay gemesine ramen naylon altnda ve sfr derece soukta yaamaktadrlar. Bu vatandalara adr dahi verilmemitir.
Bu konuda hangi tedbirleri almay dnyorsunuz.
T.C.
Bayndrlk ve skn Bakanl 24.7.1997
Basn ve Halkla likiler Mavirlii
Say : B.09.0.BH.0.00.00.25/A/2288
Konu : HatayMilletvekili Levent Mstkolu'nun
Yazl Soru nergesi.
lgi : a) TBMM Bakanlnn 27.2.1997 gn ve A.01.0.GNS.0.10.00.02-6/441-5478/15486 sayl yazs.
b) TBMM Bakanlnn 14.7.1997 gn ve A.01.0.GNS.0.10.00.02-7/3138-5478/15486 sayl (Yazlya dnme) yazs.
lgi (a) yaz ekinde alnan ve TBMM GenelKurulunun 118 inci Birleiminde 2 kere cevaplandrlmadndan yazlya dnen, Hatay Milletvekili Levent Mstkolu'nun Hatay linde meydana gelen deprem nedeniyle zarar gren vatandalara yaplacak yardmlara dair Bakanlmza ynelttii soru nergesi incelenmitir.
22.1.1997 tarihinde Hatay'da meydana gelen deprem nedeniyle ilk ve acil yardm olarak valilik emrine Afetler Fonundan 3 milyar TL. gnderilmitir.
Ayrca; Sosyal Yardmlama ve Dayanmay Tevik Fonundan da ilk etapta 20 milyar TL., daha sonra 6 milyar TL. olmak zere toplam 26 milyar TL. gnderilmi; 17 milyar TL.'si afetzedelere nakit olarak datlmtr.
Deprem blgesindeki kesin hasar tespitleri bitirilmi, bu tespitlere yaplan itirazlar da Bakanlmz teknik elemanlarnca incelenmi ve hasar tespitleri kesinletirilmitir.
Buna gre depremden, Hatay-Merkez-skenderun-Samanda ve Belen ile ve kylerinde,
- 49 konutun ykk-ar,
- 471 konut ve 25 iyerinin orta,
- 2 076 konut ve 35 iyerinin az,
derecede hasar grd tespit edilmitir.
Bu ailelerden 7269 sayl Kanuna gre, kendilerine inaat ve onarm yardm yaplacak hak sahiplerinin belirlenmesine ilgili mlk amirler bakanlnda oluturulan Mahall Hak Sahiplii nceleme Komisyonlarnca devam edilmektedir.
Konutlar ykk-ar hasarl olanlardan hak sahibi olanlarla birlikte konutlar orta hasar grenlerden de hak sahibi olanlardan 4133 sayl Kanuna gre betonarme olmayan orta hasarl konutunu ykp yeniden yapacaklara (orta hasarl konutlarn tamamen ykmak kaydyla) evini yapana yardm yntemi ile konut yaplmas, 1997 ylnda ek programa alnacaktr.
Orta hasarl konut ve iyeri iin hak sahibi olanlardan konutlarn onaracaklara 400 milyon TL., iyerleri iin 200 milyon TL., az hasarl konut ve iyeri iin hak sahibi olanlara da 40'ar milyon TL. onarm yardm Bakanlmzca 7269 sayl Kanuna gre yaplacaktr.
Valiliin tespitlerine gre ihtiyalar mahall imknlarla karlandndan barnma sorunu olmamtr. Bu nedenle adr talep edilmemitir. Ancak valilik, Kzlay ile grerek ihtiya annda sratle Adana depolarndan adr temin etmeyi planlamtr.
Bilgilerinize arz ederim.
YaarTopu
Bayndrlk ve skn
Bakan
/= 0L 58 58 `8 u Y Z 8 M Q 5 9 q u & ; ? | !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, - " j n R V W
C
o
! % ^ 6 b f
!, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, -
I
p
L P D ~ H m q 9 [ 3 e i 7 k !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, -k o B p
K N ; e 4 d R z !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, - V % Q s D [ _ 2 6 p 0 W
@ o s !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, - $ ( ] | *! @! D! }! ! ! ! ! " 3" 7" t" " " " # # &# *# [# `# u# y# # # # '$ Y$ ]$ $ $ $ +% /% m% % % !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, -% % % % & & O& g& k& & & & ' E' I' {' ' ' '
( +( >( B( v( ( ( ( ( ) !) Q) n) ) ) ) * 9* Y* * * * + '+ I+ t+ x+ !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, -x+ + + , , 3, X, , , , - J- \- `- - - - - . A. s. . . . / A/ S/ W/ / / / / 0 A0 E0 ~0 0 0 0 0 1 1 51 W1 1 1 !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, -1 1 2 ,2 _2 q2 u2 2 2 3 <3 p3 3 3 3 4 ,4 m4 q4 4 4 4 4 5 .5 35 85 =5 E5 I5 5 5 5 5 5 +6 /6 p6 6 6 6 7 A7 E7 7 7 !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, -7 7 8 $8 ?8 C8 8 8 8 9 #9 >9 B9 9 9 9 9 : A: `: : : : : ; <; b; ; ; ; ; < G< t< x< < < = 7= ;= q= = = = > > !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, !, -> N> y> }> > > ? /? T? X? ? ? ? ? ? 0@ S@ }@ @ @ @ @ %A CA \A `A A A A B 'B +B cB B B B B C