HÜKÜMETİ
ARASINDA BELBAŞI TESİSİNİN KAPANMASI VE YENİ BİR
SİSMİK
ARAŞTIRMA İSTASYONUNUN FAAL HALE GETİRİLMESİ
İLE
İLGİLİ ANLAŞMANIN ONAYLANMASININ UYGUN
BULUNDUĞUNA DAİR KANUN
|
Kanun No. 5031
|
|
Kabul Tarihi : 25.12.2003 |
MADDE
1. - 8
Şubat 2000 tarihinde Ankara'da imzalanan "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile
Amerika Birleşik Devletleri Hükümeti Arasında Belbaşı Tesisinin Kapanması ve
Yeni Bir Sismik Araştırma İstasyonunun Faal Hale Getirilmesi ile İlgili
Anlaşma"nın onaylanması uygun bulunmuştur.
MADDE
2. - Bu
Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3. - Bu Kanun hükümlerini
Bakanlar Kurulu yürütür.
TÜRKİYE CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ
İLE
AMERİKA
BİRLEŞİK DEVLETLERİ HÜKÜMETİ
ARASINDA
BELBAŞI
TESİSİNİN KAPANMASI
VE
YENİ BİR SİSMİK
ARAŞTIRMA İSTASYONUNUN FAAL HALE GETİRİLMESİ
İLE İLGİLİ
ANLAŞMA
Bundan böyle "Taraflar" olarak
anılacak olan,
Türkiye Cumhuriyeti ve Amerika Birleşik
Devletleri Hükümetleri,
Kuzey Atlantik Antlaşması, Kuzey Atlantik
Antlaşması Örgütü Kuvvetlerin Statüsüne Dair Sözleşme ve Taraflar Arasında
Savunma ve Ekonomik İşbirliği anlaşmasındaki ve bundan böyle "NDYA"
olarak anılacak olan Nükleer Denemelerin Kapsamlı Yasaklanması Antlaşmasından
doğan taahhütlerini göz önünde tutarak,
Türkiye'de Ankara'da bulunan ve bundan böyle
"İstasyon" olarak anılacak olan, Belbaşı Sismik Araştırma İstasyonunu
kapatmayı ve yeni bir sismik istasyon kurmayı, bu çerçevede geçiş sürecini
düzenlemeyi ve bu süreç içinde istasyonun işletim ve bakımının ana
sorumluluğunun Amerika Birleşik Devletleri Hükümetinden Türkiye Cumhuriyeti
Hükümetine devredilmesini arzu ederek,
Aşağıdaki şekilde anlaşmışlardır :
MADDE I
AMAÇ
Taraflar; halen Türkiye'de Belbaşı-Ankara'da
bulunan İstasyonu ve yeni sismik araştırma istasyonunu bu Anlaşma şartlarına ve
NDYA'nın konuyla ilgili icaplarına göre işletecekler ve bakımını yapacaklardır.
MADDE II
YÜRÜTME ORGANLARI
1. Taraflardan her biri, bu Anlaşmanın
uygulanması için bir işbirliği kuruluşu şeklinde hizmet verecek bir Yürütme
Organı tayin edecektir. Birleşik Devletler adına Yürütme Organı, Birleşik
Devletler Savunma Bakanlığı Hava Kuvvetleri Teknik Uygulamalar Merkezi olacak
ve bundan böyle HKTUM olarak anılacaktır. Türkiye Cumhuriyeti adına Yürütme
Organı, Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma
Enstitüsü olacak ve bundan böyle KRDAE olarak anılacaktır.
2. Birleşik Devletler adına HKTUM, Ulusal Veri
Merkezi olarak vazife görecektir. Türkiye Cumhuriyeti adına KRDAE, Ulusal Veri
Merkezi olarak vazife görecektir.
MADDE III
YÜRÜTME ORGANLARI TARAFINDAN UYGULAMA
Bundan böyle "Anlaşma" olarak
anılacak olan işbu anlaşmada beyan edilen hedeflere ulaşmak için Taraflar,
Yürütme Organları aracılığıyla Anlaşmayı uygulamak ve gerektiğinde detaylı
destekleyici anlaşmalar yapmak için işbirliğinde bulunacaklardır. Bu Anlaşma
ile uygulama düzenlemeleri arasında bir uyuşmazlık olması halinde, bu
Anlaşmanın hükümleri geçerli olacaktır.
MADDE IV
ORTAK BİLİMSEL KOMİSYON
1. Yürütme Organları, işbu Anlaşmanın uygulanmasına
yardımcı olması amacıyla, bir Ortak Bilimsel Komisyon kuracaklardır. Bu Ortak
Bilimsel Komisyon, İstasyonun çalıştırılmasıyla elde edilecek verilere ulaşacak
ve bu Komisyon :
a) Taraflardan herhangi birince İstasyona
herhangi bir yeni teçhizat kurulması konusunda Yürütme Organlarına tavsiyelerde
bulunacaktır.
b) İstasyondaki personel tarafından
çözülemeyen veya dikkate alınmaması halinde yinelenmesi muhtemel teknik
sorunlarla ilgilenecektir.
c) İstasyonun işletilmesi ve bakımı için
tespit edilmiş olan usullerde yapılabilecek değişiklikleri inceleyerek Yürütme
Organlarına önerilerde bulunacaktır.
d) Bu Anlaşmanın teknik kural ve şartlarının
yerine getirilmesi ve uygulanması için gerekli tedbirleri hazırlayarak Yürütme
Organlarına önerecektir.
2. Yürütme Organları; Ortak Bilimsel
Komisyondan ve bunun gözetiminden sorumlu olup, karşılıklı anlaşmayla,
Komisyonun yapısında, yetkilerinde ve yöntemlerinde her zaman değişiklik
yapabilir.
MADDE V
GEÇİŞ SÜRECİ
Bu anlaşmanın yürürlüğe girmesinden sonra;
İstasyon yaklaşık bir yıllık bir geçiş sürecine girecek ve bu süre içinde
Yürütme Organları İstasyonu birlikte işleteceklerdir. Ayrıca bu süreç içinde,
HKTUM'un Belbaşı'ndaki biriminin bir irtibat ekibi olacak şekilde küçülmesi
arzu edilmektedir. Bu irtibat ekibinin gerekliliği de, ilk geçiş sürecinin
bitiminden bir yıl sonra gözden geçirilecek, daha sonra da gerekirse, Ortak
Bilimsel Komisyon tarafından her yıl incelenecektir. Yine bu bir yıllık geçiş
sürecinde; halen Belbaşı'nda bulunan HKTUM irtibat ekibinin, ABD tarafından
temin edilmiş olan sismik teçhizat ve cihaz istasyon gruplarının lojistik
desteğini sağlamaya uygun bir başka yere nakli konusunda HKTUM ve KRDAE
müştereken karar vereceklerdir. HKTUM irtibat ekibinin yer değiştirmesi ile
İstasyonun VI. Madde uyarınca yer değiştirmesi eş zamanlı olacaktır.
MADDE VI
YER DEĞİŞTİRME
Taraflar, mevcut kısa periyot sismik araştırma
grubunun Keskin sahasına nakli ve yeni, uzun periyot sismik araştırma grubunun
Ankara şehri etrafına yerleştirilmesi hususunda anlaşmışlardır. Tarafların bu
Anlaşmada tarif edilen sorumlulukları, Belbaşı'nda halen mevcut kısa periyot
sismik araştırma grubu ve yeni sismik araştırma grupları için geçerli
olacaktır.
MADDE VII
HKTUM'UN ÖZEL SORUMLULUKLARI
HKTUM :
1. İstasyonda bir irtibat ekibi bulunduracak
ve kaynaklardan azamî şekilde yararlanılabilmesi için Türk İstasyon Müdürü ile
HKTUM faaliyetlerini koordine edecek bir ekip şefi tayin edecektir. HKTUM,
kendi irtibat ekibinin maaşları ile, konut ve geçim masraflarını
karşılayacaktır. Bu Anlaşmanın amaçlarının gerçekleşmesi için Türkiye
Cumhuriyeti toprakları üzerinde bir göreve tayin olan veya konuşlanmış bulunan
Birleşik Devletler Hükümeti askerî personeli ve sivil unsurları ile onların
yakınları için; 19 Haziran 1951 tarihli "Kuzey Atlantik Antlaşmasına Taraf
Devletler Arasında Kuvvetlerin Statüsüne Dair Sözleşme", 23 Haziran 1954
tarihli "Amerika Birleşik Devletleri ile Türkiye Cumhuriyeti Arasında
Kuzey Atlantik Antlaşmasına Taraf Devletler Arasında Kuvvetlerin Statüsüne Dair
Sözleşmenin Tatbikine Müteallik Anlaşma" hükümleri geçerli olacaktır. Bu
Anlaşmanın amaçlarının gerçekleşmesi için Türkiye Cumhuriyetinde bulunan
Birleşik Devletler Hükümetinin sivil müteahhit firmaları personeli ile onların
yakınları için ise 23 Haziran 1954 tarihli ve 630 sayılı Diplomatik Nota
hükümleri uygulanacaktır.
2. Karşılıklı olarak mutabık kalındığı üzere;
Türk personeli, Birleşik Devletler tarafından temin edilen teknik teçhizatın
işletme ve bakımı konusunda, masrafları HKTUM tarafından karşılanmak üzere, eğitecektir.
Eğitim, iş yerinde ya da Birleşik Devletler'de olabilir. Eğer ABD'de (kıtasal
Birleşik Devletler) eğitim talep edilirse, HKTUM, başlangıçta en fazla dört
teknisyenden oluşacak bir kadroya eğitim verecektir. En fazla dört teknisyenden
oluşacak ek bir kadro da, üçer yıllık aralarla, kıtasal Birleşik Devletler'de
eğitim alabilir.
3. NDYA Sismolojik Gözlem ve Sismolojik
Verinin Uluslararası Mübadelesi İçin İşletme Talimatnamesinin ilgili hükümleri
uyarınca, yeni bir altı elemanlı kısa periyot sismik araştırma grubu ile uzun
periyot sismik araştırma grubu ve bu sismik araştırma gruplarından merkezî
kayıt istasyonuna veri aktaracak cihazlar da dahil olmak üzere teknik malzemeyi
temin edecek ya da mevcudu iyileştirecektir.
4. Birleşik Devletler tarafından temin edilip,
işletme ve bakımı Türkiye tarafından yapılan cihazların tamiri ve bakımı için
gereken yedek parçalar için tahsisat çıkaracak ve temin edecektir. ABD
tarafından temin edilip işletme ve bakımı Türkiye tarafından yapılan cihazların
gerektiğinde değiştirilmesi için para sağlayacaktır.Birleşik Devletler
tarafından temin edilip, işletme ve bakımı Türkiye tarafından yapılan
cihazlardan periyodik kalibrasyonu gerekenler için hassas ölçüm aletleri ve
laboratuvar desteği sağlayacaktır.
5. İstasyondaki irtibat ekibinin ihtiyacı için
HKTUM mülkiyetinde araç temin edecek ve bunların bakımını yapacak ve ABD
gereksinimlerine cevap verecek özel amaçlı araçlar için maddî destek
sağlayacaktır.
6. HKTUM ve Prototip Uluslararası Veri
Merkezine veri aktarımı için düzenleme yapacak ve maddî destek sağlayacaktır.
7. ABD tarafınca temin edilip işletme ve
bakımı Türk tarafınca yapılan teknik cihazların depo seviyesi bakımlarını
sağlayacak ve büyük bakımlarda yardım ve destek sağlayacaktır.
8. İstasyona destek sağlamak amacıyla kendisi
tarafından temin edilmiş teçhizatın mülkiyet hakkını ve bu teçhizatı Anlaşmanın
amaçları için ihtiyaç kalmaması veya Anlaşmanın feshi halinde Türkiye dışına
çıkarma hakkını saklı tutar. ABD Hükümetince veya onun adına bu anlaşma
amaçları için Türkiye'ye getirilmiş veya Türkiye içinde tedarik edilmiş
teçhizat, malzeme ve levazımatın ABD Hükümetince elden çıkarılması gerektiği
takdirde, karşılıklı mutabık kalınacak şartlar dahilinde, belirtilen teçhizat,
malzeme ve levazımatın öncelikle alma hakkı Türkiye Cumhuriyeti Hükümetinin
olacaktır.
9. Geçiş sürecinde ve/veya Uluslararası Veri
Merkezi NDYA altında tam olarak faaliyete geçinceye kadar Birleşik Devletler,
İstasyonda sağlanan ham verilerden elde edilen, nükleer patlamalarla ilgili
olanlar dahil, işlenmiş sismik verileri Türk tarafına vermeye devam edecektir.
MADDE VIII
KRDAE'NİN ÖZEL SORUMLULUKLARI
KRDAE :
1. İstasyonun işletme ve bakımını NDYA
Sismolojik Gözlem ve Sismolojik Verinin Uluslararası Mübadelesi için İşletme
Talimatnamesinin uygulanabilir hükümleri ve bu Anlaşmanın III. Maddesine uygun
olarak, karşılıklı mutabakatla herhangi bir uygulama anlaşmasında beyan edilen
standart ve usuller çerçevesinde yapacaktır.
2. İstasyonda kaydedilen tüm verileri HKTUM'a,
Uluslararası Veri Merkezine (UVM) ve gerektiğinde, NDYA'yı desteklemek amacıyla
geliştirilen Prototip UVM'ye aktarır. Bu gibi verilerin UVM ve Prototip UVM'ye
aktarılması, NDYA Hazırlık Komisyonu tarafından geliştirilmiş ve müteakiben
NDYA tarafından da onaylanmış bulunan evrensel iletişim altyapı planının ilgili
hükümleri uyarınca yapılacaktır.
3. İstasyonun, orada kurulu teçhizatın, bütün
veri hatlarının ve arazideki sismik teçhizat ve sensorların fizikî güvenliğini
sağlayacaktır. HKTUM personelinin ABD tarafınca temin edilip, işletme ve bakımı
Türkiye tarafınca yapılan tüm teçhizata erişmesini sağlayacaktır.
4. HKTUM irtibat ekibiyle muhatap olacak bir
İstasyon Müdürü tayin edecektir.
5. HKTUM ekibi için ofis yeri ve telefon
hatları tahsis edecektir.
6. Aşağıdaki hususlardan sorumlu olacaktır :
a) İstasyonda bulunan kendi personelinin
ücretleri.
b) Kendi personelinin, anlaşmadaki eğitim
hususu haricinde, İstasyon ile Türkiye Cumhuriyeti içindeki ve dışındaki
yerlere ulaşım masrafları.
c) İstasyonun işletilmesi için gereken
elektrik, su, ısıtma, kanalizasyon gibi hizmetlerin giderleri.
d) KRDAE mülkiyetinde olan teçhizatın tesis,
tamir, bakım ve gerektiğinde değiştirilmesiyle ilgili tüm masraflar.
e) Münhasıran Türk tarafının ihtiyaçları için
gereken motorlu araçların tüm masrafları.
f) Türk personelin, bu anlaşmanın VII. Madde
2. Bendi uyarınca HKTUM tarafından sağlanan eğitimi dışındaki eğitimleri.
g) İstasyon ve sensor yerleri için karşılıklı
anlaşmaya varılmış alanların tüm kira veya satın alma masrafları.
7. Türk personelin HKTUM tarafından Birleşik
Devletler'de eğitilmesi gerektiğinde; KRDAE, eğitilecek bu personeli, bu
kişilerin eğitimden yeterince yararlanabilmeleri için, yeterli derecede
İngilizce bilen, temel elektronik bilgisi ve yeteneği olan kişiler arasından
seçecektir. Birleşik Devletler'de eğitilen personel, kurs bitimini takiben en
az üç yıl İstasyonda görev yapacaktır.
8. Gerektiğinde Ulaştırma Bakanlığı ve diğer
ilgili mercilerle koordine ederek, uzun ve kısa periyotlu istasyon gruplarının
iletişim kanalları ve mobil yer radyoları için gerekli frekans ve linklerin
tahsisini temin edecektir.
9. Hazırlık Komisyonu veya NDYA Teşkilâtı ile
çalışmak ve böylece İstasyonun (IMS) onayını almasını sağlamak gayesiyle ve
ayrıca bu İstasyondan Uluslararası Veri Merkezi ile gerektiğinde Prototip Veri
Merkezine kesintisiz veri akışını sağlamak konusunda NDYA ve ona bağlı Hazırlık
Komisyonunun şartlarına uyulması amacıyla gereken her türlü tedbiri alacaktır.
MADDE IX
HAVA ÖRNEĞİ ALINMASI
HKTUM, atomik partiküllerin ölçümü için kullanılan
teçhizatı, Belbaşı'ndan müştereken karar verilecek bir yere nakledecektir.
KRDAE, özel hava örnekleme filtresini müştereken kararlaştırılmış bir programa
göre, Türk Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) ve ABD'ye aktarmaktan sorumlu olacaktır.
HKTUM, "BE" ve "CS" faaliyet değerlerini ölçerek,
mutabakata göre KRDAE'ye aktaracaktır. Uluslararası Gözlem Sistemi çalışmaya
başladığı zaman bu teçhizata ihtiyaç kalmayacaktır.
MADDE X
MALÎ KAYNAK
1. Bu Anlaşmanın uygulanması, bu amaçlar için
tahsisat bulunmasına bağlı olacaktır.
2. Mevcut tahsisatın bu anlaşmayı uygulamak
için yeterli olmaması halinde, bir Taraf diğerini hemen haberdar edecektir.
Böyle bir durumda Taraflar, çalışmalara değişik bir şekilde devam etme
mülahazasıyla derhal istişare ederler.
3. Taraflar, NDYA'nın IV. Maddesinin 22 nci
bendinde ve NDYA Teşkilâtı Hazırlık Komisyonunun Malî Tüzüklerinin ilgili
hükümlerinde (örneğin, NDYA/PC/III/CRP.2/Rev.2 ve NDYA/PC/III/CRP 15/Rev.I)
belirtildiği gibi ve Hazırlık Komisyonu ile NDYA Teşkilâtının almış olduğu
ardışık kararları da dikkate alarak, münferiden yahut birlikte, keşif ve takdir
edilmiş miktarın azaltılması için Hazırlık Komisyonuna veya Yürütme Konseyine
müracaat edebilirler. Böyle bir müracaattan önce; Tarafların, İstasyonun
kurulması/iyileştirilmesi için gereken tahsisatla ilgili olarak her bir Tarafa
düşecek pay konusunda mutabakata varmış olmaları ve Türkiye Cumhuriyeti
Hükümetinin de bu tür anlaşmaların sonuçlarını NDYA Hazırlık Komisyonu veya
Yürütme Konseyine bildirmiş olması gerekmektedir.
MADDE XI
EVRAK GÜVENLİĞİ VE İSTASYONU ZİYARETLER
İstasyona ilişkin amaç ve işlemler, taraflarca
tasnif dışı kılınacaktır. Tarafların İstasyonda toplanan verilerin tamamına
erişme hakkı olacaktır. KRDAE, İstasyona ziyaretçiler geleceği zaman, bunu
HKTUM'a bildirecektir.
MADDE XII
LİSAN
Bu Anlaşma çerçevesinde HKTUM'un KRDAE'ye
vereceği tüm dokümanlar İngilizce olacaktır. Bu dokümanların Türkçe'ye
çevrilmesi gerekirse, bu yükümlülük KRDAE'ye ait olacaktır.
MADDE XIII
DEĞİŞİKLİKLER
Bu Anlaşma, Tarafların karşılıklı
mutabakatlarıyla yazılı olarak değiştirilebilir. Değişiklik talepleri,
değişikliği isteyen Tarafça, değişikliğin arzu edildiği tarihten en az 60 gün
önce yapılacaktır.
MADDE XIV
UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜ
Bu Anlaşmadaki hiç bir husus, Tarafların
herhangi bir diğer Anlaşmadaki yükümlülüklerine zarar verecek şekilde
yorumlanmayacaktır. Bu Anlaşmanın yorumu, uygulanması veya yerine
getirilmesiyle ilgili her türlü anlaşmazlık ve uyuşmazlık, Yürütme Organları
veya Taraflar arasında görüşme yoluyla halledilecek ve üçüncü bir tarafa veya
uluslararası mahkemeye götürülmeyecektir.
MADDE XV
SÜRE
Bu Anlaşma, yürürlüğe girdiği tarihten
itibaren beş yıl süreyle geçerli olacaktır. Taraflardan birinin bu ilk beş
yıllık sürenin sonundan en az üç ay önce diğer Tarafa Anlaşmanın feshini ihbar
etmemesi halinde, Anlaşma yıldan yıla uzatılmış sayılacak, Anlaşma, Tarafların
karşılıklı mutabakatıyla feshedilinceye veya bir Taraf herhangi bir yıllık
sürenin sonundan en az üç ay önce Anlaşmanın feshini talep edinceye kadar ve
Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Birleşik Devletler Hükümeti arasındaki Savunma
ve Ekonomik İşbirliği Anlaşmasının geçerli olduğu sürece yürürlükte kalacaktır.
MADDE XVI
YÜRÜRLÜĞE GİRME
Bu Anlaşma, Tarafların diplomatik notalarla
kendilerine düşen ulusal işlemleri tamamladıklarını birbirlerine bildirdikleri
gün yürürlüğe girer.
MADDE XVII
METİN VE İMZA
2000 yılının Şubat ayının sekizinci günü,
Ankara, Türkiye'de, her ikisi de eşit şekilde geçerli olan İngilizce ve Türkçe
dillerinde, iki nüsha olarak imzalanmıştır.
TÜRKİYE CUMHURİYETİ AMERİKA
BİRLEŞİK DEVLETLERİ
HÜKÜMETİ ADINA HÜKÜMETİ
ADINA
Tansu OKANDAN Mark
PARRİS
Büyükelçi, İkili Siyasî ABD'nin
Ankara Büyükelçisi
İşler Genel Müdürü