ANTİ-PERSONEL MAYINLARIN
KULLANIMININ, DEPOLANMASININ,
ÜRETİMİNİN
VE DEVREDİLMESİNİN YASAKLANMASI VE
BUNLARIN
İMHASI İLE İLGİLİ SÖZLEŞMEYE
KATILMAMIZIN
UYGUN BULUNDUĞUNA
DAİR KANUN
Kanun No. 4824 |
|
Kabul Tarihi : 12.3.2003 |
MADDE 1.- 4 Aralık
1997 tarihinde imzaya açılan “Anti-Personel Mayınların Kullanımının,
Depolanmasının, Üretiminin ve Devredilmesinin Yasaklanması ve Bunların İmhası
ile İlgili Sözleşme”ye katılmamız uygun bulunmuştur.
MADDE 2.- Bu Kanun
yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3.- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
ANTİ-PERSONEL
MAYINLARIN KULLANIMININ, DEPOLANMASININ,
ÜRETİMİNİN
VE DEVREDİLMESİNİN YASAKLANMASI VE
BUNLARIN
İMHASI İLE İLGİLİ SÖZLEŞME
Giriş
Taraf Devletler,
Her hafta çoğu masum ve korunmasız sivillerden
ve özellikle çocuklardan oluşan yüzlerce kişiyi öldüren veya sakat bırakan,
ekonomik kalkınmayı ve yeniden yapılanmayı engelleyen, mültecilerin ve iç göçe
maruz kalmış kişilerin yurtlarına dönmelerine manî olan ve yerleştirildikten
sonra yıllarca diğer vahim neticeler yaratan anti-personel mayınların neden
olduğu acılara ve kayıplara son vermeye kararlı olarak,
Dünyanın her tarafında yerleştirilmiş
bulunan anti-personel mayınların kaldırılması mücadelesine etkili şekilde ve
eşgüdüm içerisinde katkıda bulunmak için ellerinden gelen azamî gayreti
göstermenin ve bunların imhasını sağlamanın gerekli olduğuna inanarak,
Mayın kurbanlarının, sosyal ve
ekonomik bakımlardan yeniden uyum sağlamaları dahil, bakım ve
rehabilitasyonlarına yardım etmek için ellerinden gelen azamî çabayı harcamayı
arzu ederek,
Anti-personel mayınların tamamen
yasaklanmasının aynı zamanda önemli bir güven artırıcı önlem olacağını kabul
ederek,
Aşırı Derecede Yaralayıcı ve Ayırım
Gözetmeyen Etkileri Bulunan Belirli Konvansiyonel Silahların Kullanımının
Yasaklanması veya Kısıtlanması Sözleşmesinin 3 Mayıs 1996 tarihinde tadil
edilen Mayınlar, Bubi Tuzakları ve Diğer Teçhizatın Kullanımının Yasaklanması
veya Kısıtlanması hakkındaki Ek Protokolünün kabul edilmesini memnuniyetle
karşılayarak ve henüz onaylamamış bulunan bütün Devletlere en erken zamanda bu
Protokolü onaylamaları için çağrıda bulunarak,
Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun,
bütün Devletleri anti-personel kara mayınlarının kullanımının, depolanmasının,
üretiminin ve devredilmesinin yasaklanması için etkin, hukukî bağlayıcılığı
olan uluslararası bir anlaşmayı gayretli bir şekilde takibe teşvik eden, 10
Aralık 1996 tarihli ve 51/45 S. sayılı Kararını da memnuniyetle karşılayarak,
Anti-personel mayınların kullanımını,
depolanmasını, üretimini ve devredilmesini yasaklamak, sınırlamak, veya askıya
almak amacıyla geçmiş yıllarda alınan tek ve çok taraflı önlemlerden ayrıca
memnuniyet duyarak,
Anti-personel mayınların bütünüyle
yasaklanması için yapılan çağrının da kanıtladığı gibi, kamu vicdanının insanî
ilkelerin daha ileriye götürülmesindeki rolünü vurgulayarak ve Uluslararası
Kızılhaç ve Kızılay Hareketinin, Kara Mayınlarının Yasaklanması Uluslararası
Kampanyasının ve dünyanın her yerindeki çok sayıdaki diğer hükümet dışı kuruluşların
bu amaçla gösterdiği çabaları tanıyarak,
Uluslararası topluluğu anti-personel
mayınların kullanımını, depolanmasını, üretimini ve devredilmesini yasaklayan,
hukukî bağlayıcı olan uluslararası bir anlaşma müzakere etmeye çağıran 5 Ekim
1996 tarihli Ottava Deklarasyonunu ve 27 Haziran 1997 tarihli Brüksel
Deklarasyonunu anımsayarak,
Bütün Devletlerin bu Sözleşmeye
katılmaya özendirilmeleri arzusunu vurgulayarak ve bu Sözleşmenin
evrenselleştirilmesinin teşviki yönünde, diğerlerinin yanı sıra, Birleşmiş Milletler,
Silahsızlanma Konferansı, bölgesel kuruluş ve gruplar ve Aşırı Derecede
Yaralayıcı ve Ayırım Gözetmeyen Etkileri Bulunan Belirli Konvansiyonel
Silahların Kullanımının Yasaklanması veya Kısıtlanması Sözleşmesi gözden
geçirme konferansları dahil, konuyla ilgili bütün forumlarda büyük bir gayretle çalışmaya kararlı olarak,
Silahlı çatışmalarda tarafların savaş
yöntem ya da araçlarını seçme haklarının sınırsız olmadığına dair uluslararası
insanî hukuk ilkesini, silahlı çatışmalarda aşırı yaralanmaya veya gereksiz
acıya yol açabilecek nitelikteki silahların, fırlatma vasıtalarının ve diğer
savaş araçlarının ve yöntemlerinin kullanılmasını yasaklayan ilkeyi ve siviller
ile savaşanlar arasında bir ayırım yapılması gerektiğine ilişkin ilkeyi
kendilerine esas alarak,
Aşağıdaki hususlarda anlaşmaya
varmışlardır :
Madde
1
Genel
yükümlülükler
1. Taraf Devletlerden her biri, hangi
koşullar altında olursa olsun, hiçbir zaman :
a) Anti-personel mayın kullanmamayı;
b) Anti-personel mayın geliştirmemeyi,
üretmemeyi, bir başka şekilde edinmemeyi; depolamamayı, elde tutmamayı veya
doğrudan doğruya veya dolaylı yoldan bir başkasına devretmemeyi;
c) Bu Sözleşme çerçevesinde bir Taraf
Devlete yasaklanmış bulunan herhangi bir faaliyetle iştigal etmekte olan
herhangi bir kimseye, hiçbir şekilde yardımcı olmamayı, cesaret vermemeyi veya
bunları teşvik etmemeyi,
taahhüt eder.
2. Taraf Devletlerden her biri, bu
Sözleşmenin hükümlerine uygun olarak, bütün anti-personel mayınları imha etmeyi
ya da bunların imha edilmesini sağlamayı taahhüt eder.
Madde
2
Tanımlar
1. “Anti-Personel Mayın (APM)”, bir
kişinin mevcudiyeti, yaklaşması veya teması ile infilak edecek biçimde
tasarımlanan ve bir veya birden fazla kişiyi etkisiz hale getirecek,
yaralayacak veya öldürecek mayındır. Şahıslara yönelik olmayıp, araçların
yaklaşması, üzerine basması veya dokunması ile patlayacak şekilde tasarımlanmış
ve bunların yerinden sökülmesini engelleyen sistemlerle teçhiz edilmiş
mayınlar, bu şekilde teçhiz edilmiş olmaları nedeniyle, anti-personel mayın olarak
telakki edilmezler.
2. “Mayın”, toprağın veya başka bir
yüzey alanının altına, üstüne ya da yakınına yerleştirilmek ve bir kişinin veya
aracın mevcudiyeti, yaklaşması veya teması ile infilak etmek üzere tasarlanmış
mühimmattır.
3. “Mayın tuzaklama cihazı” bir
mayının korunmasını amaçlayan ve mayının parçası, mayına bağlı, iliştirilmiş
veya mayının altına yerleştirilmiş ve mayına dokunulmaya teşebbüs edildiğinde
veya mayın bir başka biçimde kasten kurcalandığında faaliyete geçen bir
aygıttır.
4. “Devir”, anti-personel mayınların ulusal topraklardan içeri veya
dışarı fiziksel olarak nakledilmesine ilaveten, mayınlar üzerindeki hak ve
denetimin devredilmesini de içerir, ancak döşenmiş anti-personel mayınları
içeren toprakların devredilmesini kapsamaz.
5. “Mayınlı alan”, mayınların
mevcudiyeti veya mevcudiyetinden kuşkulanılması nedeniyle tehlikeli olan
alandır.
Madde
3
İstisnalar
1. Madde 1’de belirtilen genel
yükümlülüklere karşın, mayın tespit, mayın temizleme veya mayın imha
tekniklerinin geliştirilmesi veya bu teknikler hakkında eğitim verilmesi için
bir miktar anti-personel mayının bulundurulması veya devredilmesi mümkündür. Bu
tür mayınların miktarı yukarıda sözü edilen amaçlar için kesinlikle gerekli
olan asgarî sayıyı geçmeyecektir.
2. Anti-personel mayınların imha
amacıyla devri yapılabilir.
Madde
4
Depolanmış
anti-personel mayınların imhası
Madde 3’te belirtilen durumlar
dışında, Taraf Devletlerin her biri, sahip olduğu veya tasarrufunda bulunan, ya
da yetkisi veya kontrolü altında olan depolanmış bütün anti-personel mayınları,
mümkün olan en kısa zamanda, ancak bu Sözleşmenin söz konusu Taraf Devlet için
yürürlüğe girmesinden sonra dört yıldan daha geç olmamak şartıyla, imha etmek
veya imha edilmesini sağlamakla yükümlüdür.
Madde
5
Mayınlı
alanlardaki anti-personel mayınların imhası
1. Taraf Devletlerden her biri,
yetkisi ya da denetimi altında olan mayınlı alanlardaki bütün anti-personel
mayınları bu Sözleşmenin söz konusu Taraf Devlet için yürürlüğe girmesinden
sonra on yıldan daha geç olmamak şartıyla mümkün olan en kısa zamanda imha
etmek ya da imha edilmesini sağlamakla yükümlüdür.
2. Taraf Devletlerden her biri,
anti-personel mayın bulunduğu bilinen veya döşenmiş bulunduğundan kuşkulanılan,
yetkisi ya da denetimi altındaki bütün alanları belirlemek için elinden gelen
her çabayı gösterecek ve bu alanlarda bulunan bütün anti-personel mayınlar imha
edilinceye kadar sivillerin etkili bir biçimde
bu alanların dışında tutulmalarını temin etmek için, yetkisi ya da
denetimi altında bulunan mayınlı alanlardaki bütün anti-personel mayınların, en
kısa zamanda, çevreleri işaretli, gözetim altında ve çitler ya da başka
yöntemlerle korunuyor olmalarını sağlayacaktır. İşaretleme, en azından, Aşırı
Derecede Yaralayıcı ve Ayırım Gözetmeyen Etkileri Bulunan Belirli Konvansiyonel
Silahların Kullanımının Yasaklanması veya Kısıtlanması Sözleşmesinin,
Mayınların, Bubi Tuzaklarının ve Diğer Aletlerin Kullanımlarının Yasaklanması
ya da Kısıtlanmasına ilişkin Ek Protokolünün 3 Mayıs 1996 tarihinde
değiştirilen şeklinde belirlenen standartlarda olmalıdır.
3. Bir Taraf Devlet, 1 inci fıkrada söz
konusu anti-personel mayınların hepsini belirtilen zaman zarfında imha
edemeyeceği veya imha edilmesini sağlayamayacağı kanaatine varırsa, Taraf
Devletler Toplantısına veya Gözden Geçirme Konferansına, bu tür anti-personel
mayınların imhasını tamamlamak için son mühletin 10 yıla kadar uzatılması
talebinde bulunabilir.
4. Her talep,
a) Önerilen ek mühletin süresini;
b) Önerilen ek mühletin,
(i) Mayınlardan arındırma ulusal programları
çerçevesinde yürütülen çalışmaların hazırlıklarını ve mevcut durumunu,
(ii) Taraf Devletin bütün anti-personel
mayınların imha edilmesi için kullanabileceği malî ve teknik araçları ve
(iii) Taraf Devletin, mayınlı
alanlardaki bütün anti-personel mayınları imha etmesine engel olan koşulları da
kapsayan nedenlerinin ayrıntılı bir açıklamasını;
c) Ek mühletin insanî, toplumsal,
ekonomik, ve çevresel açılardan getireceği sonuçları ve
d) Önerilen ek mühlet talebiyle
bağlantılı diğer bilgileri içermelidir.
5. Taraf Devletler Toplantısı veya
Gözden Geçirme Konferansı, 4 üncü fıkra kapsamına giren hususları göz önünde
bulundurarak talebi değerlendirecek ve mevcut Taraf Devletlerin oy çokluğuyla
ek mühlet talebinin kabul edilip edilmeyeceğine karar verecektir.
6. Bu Maddenin 3 üncü, 4 üncü ve 5
inci fıkralarına uygun olarak yeni bir taleple başvurulması halinde söz konusu
uzatma yenilenebilecektir. Daha fazla uzatma süresi talep eden Taraf Devlet,
bir önceki uzatma döneminde bu Madde uyarınca neler yapıldığına ilişkin ek
bilgi verecektir.
Madde
6
Uluslararası
işbirliği ve yardım
1. Taraf Devletlerin her biri bu
Sözleşmeye göre yükümlülüklerini yerine getirirken, mümkün olan durumlarda,
diğer Taraf Devletlerden imkânlar dahilinde yardım isteme ve alma hakkına
sahiptir.
2. Taraf Devletlerden her biri, bu
Sözleşmenin uygulanmasıyla ilgili teçhizat, malzeme ve bilimsel ve teknolojik
bilgi alışverişini kolaylaştırmakla yükümlüdür ve bu alışverişe mümkün olan en
geniş şekilde katılmak hakkına sahiptir. Taraf Devletler, insancıl amaçlar için
kullanılacak mayın temizleme teçhizatının ve ilgili teknolojik bilginin
tedarikine gereksiz kısıtlamalar getirmeyeceklerdir.
3. İmkânı olan her Taraf Devlet mayın
kurbanlarının bakımına ve rehabilitasyonuna, sosyal ve ekonomik uyumuna ve
mayınlar konusundaki bilinçlendirme programlarına yardım sağlayacaktır. Bu
yardım, diğerleri meyanında, Birleşmiş Milletler sistemi, uluslararası,
bölgesel ya da ulusal örgütler veya kuruluşlar, Uluslararası Kızılhaç Komitesi,
Ulusal Kızılhaç ve Kızılay kurumları ve bunların Uluslararası Federasyonu,
hükümet dışı örgütler aracılığıyla veya ikili düzeyde sağlanabilecektir.
4. İmkânı olan her Taraf Devlet mayın
temizliğine ve bağlantılı faaliyetlere yardım sağlayacaktır. Bu yardım,
diğerleri meyanında, Birleşmiş Milletler sistemi, uluslararası veya bölgesel
örgüt ya da kuruluşlar, hükümet dışı örgüt veya kuruluşlar aracılığıyla ya da
ikili düzeyde veya Birleşmiş Milletler Mayın Temizlemeye Yardım Gönüllü Vakıf
Fonuna ya da mayınlardan arındırmayla uğraşan diğer bölgesel fonlara katkıda
bulunarak sağlanabilecektir.
5. İmkânı olan her Taraf Devlet depolanmış anti-personel mayınların imha
edilmesi için yardım sağlayacaktır.
6. Taraf Devletlerden her biri,
Birleşmiş Milletler sistemi içinde kurulmuş olan mayın temizlemeyle ilgili veri
tabanına, özellikle mayın temizlemenin çeşitli yöntem ve teknolojilerine
ilişkin bilgileri ve mayın temizlemeyle ilgili uzmanların, uzman kurumlarının
veya ulusal temas noktalarının listelerini sağlamayı taahhüt eder.
7. Taraf Devletler, bir ulusal
mayınlardan arındırma programının geliştirilmesinde :
a) Anti-personel mayın sorununun
boyutunun ve kapsamının;
b) Programın uygulanması için gerekli
olan malî, teknolojik kaynakların ve insan kaynaklarının;
c) İlgili Taraf Devletin yetkisi veya
kontrolü altında bulunan mayınlı alanlardaki bütün anti-personel mayınları imha
etmek için gerekli olan tahmini yıl sayısının;
d) Mayından kaynaklanan yaralanma veya
ölüm olaylarını azaltmak için mayınlar konusundaki bilinçlendirme
faaliyetlerinin;
f) Mayın kurbanlarına yardımın; ve
g) İlgili Taraf Devletin Hükümeti ile
programın uygulanmasında çalışacak, konuyla ilgili hükümet, hükümetlerarası
veya hükümet dışı kuruluşlar arasındaki ilişkinin;
belirlenmesi için Birleşmiş Milletler,
bölgesel örgütler, diğer Taraf Devletler veya diğer yetkili hükümetlerarası ya
da hükümet dışı kuruluşlardan kendi yetkililerine yardımcı olmalarını talep
edebileceklerdir.
8. Bu Maddenin hükümleri uyarınca
yardım alan ve veren Taraf Devletlerden her biri, kararlaştırılmış yardım
programlarının bütünüyle ve seri bir biçimde uygulanmasını teminen işbirliği
yapacaktır.
Madde
7
Şeffaflık
önlemleri
1. Taraf Devletlerden her biri, mümkün
olduğunda, ancak her halükârda bu Sözleşme söz konusu Taraf Devlet için
yürürlüğe girdikten sonra en fazla 180 gün içerisinde :
a) Madde 9’da değinilen ulusal
uygulama önlemleri;
b) Sahip olduğu ya da yetkisi veya
denetimi altında bulunan depolanmış bütün anti-personel mayınlarının, türü,
miktarı ve mümkünse depolanmış her anti-personel mayın türü için seri
numarasını da içerecek biçimde sınıflandırılmış, toplam sayısı;
c) İmkânlar ölçüsünde, her mayınlı
alanda bulunan anti-personel mayınların türüne ve her tür anti-personel mayının
sayısına ve ne zaman döşendiklerine ilişkin mümkün olduğunca ayrıntılı
bilgileri içerecek şekilde, anti-personel mayın bulunan ya da bulunduğundan
kuşkulanılan yetkisi veya denetimi altındaki bütün mayınlı alanların yerleri;
d) Mayın tespit, mayın temizleme veya
mayın imha etme tekniklerinin geliştirilmesi ve bu tekniklerle eğitim vermek
amacıyla bulundurulan veya devredilen, ya da imha edilmek üzere devredilen
bütün anti-personel mayınların türleri, miktarları ve mümkünse seri numaraları
ile bir Taraf Devlet tarafından anti-personel mayınları bulundurmak ya da
devretmek üzere Madde 3 uyarınca yetkili kılınmış kurumlar;
e) Anti-personel mayın üreten
işletmelerinin başka amaçlı kullanım için dönüştürülmelerine ya da hizmet dışı
bırakılmalarına ilişkin programların durumu;
f) İmha için kullanılacak yöntemler,
imha alanlarının yerleri ve güvenlikle ve çevreyle ilgili izlenilecek
uygulanabilir standartların ayrıntılarını içerecek şekilde, anti-personel
mayınların imha edilmesine ilişkin madde 4 ve 5 uyarınca yürütülen programların
durumu;
g) Bu Sözleşmenin söz konusu Taraf Devlet
için yürürlüğe girmesinden sonra imha edilen tüm anti-personel mayınların,
sırasıyla 4 üncü ve 5 inci maddeler uyarınca imha edilen her bir türdeki
anti-personel mayının miktarının dökümünü içerecek şekilde, türleri ve
miktarları, bunun yanısıra, mümkünse, 4 üncü madde uyarınca imha edilen her bir
türdeki anti-personel mayının seri numaraları;
h) Bir Taraf Devlet tarafından
üretilen ve o Taraf Devletin halen sahip olduğu veya tasarrufunda bulundurduğu
herbir türdeki anti-personel mayının, makul olan hallerde söz konusu mayınların
teşhisi ve temizlenmesini kolaylaştıracak kategorilerde bilgi verilecek
şekilde- bu bilgi asgarî olarak, mayının boyutlarını, fünye cinsini, patlayıcı
madde cinsini, metal madde cinsini, renkli fotoğraflarını ve mayın temizlemeyi
kolaylaştıracak diğer bilgileri içerecektir- bilindiği ölçüde teknik
özellikleri; ve
i) Maddenin 2 nci fıkrasında
tanımlanan bütün alanlarla ilgili olarak, halka derhal ve etkili bir uyarıda
bulunulmasını sağlamak için alınan önlemler
hakkında Birleşmiş Milletler Genel
Sekreterine rapor verecektir.
2. Bu Madde uyarınca sağlanan
bilgiler, son takvim yılını kapsayacak şekilde Taraf Devletlerce yıllık olarak
güncelleştirilecek ve her yıl en geç 30 Nisan’da Birleşmiş Milletler Genel
Sekreterine sunulacaktır.
3. Birleşmiş Milletler Genel
Sekreteri, aldığı bütün bu tür raporları Taraf Devletlere iletecektir.
Madde
8
Sözleşmeye
uymanın kolaylaştırılması ve açıklık kazanması
1. Taraf Devletler, bu Sözleşmenin
hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili olarak birbirlerine danışmayı ve
birbirleriyle işbirliği yapmayı ve Taraf Devletlerin Sözleşmeden kaynaklanan
yükümlülüklerini yerine getirmelerini kolaylaştırmak için işbirliği ruhu
içerisinde birlikte çalışmayı kabul ederler.
2. Bir veya daha fazla Taraf Devlet
başka bir Taraf Devletin bu Sözleşmenin hükümlerine uymasına ilişkin soruları
açıklığa kavuşturmak ve çözmek istiyorsa, bu konu hakkında söz konusu Taraf
Devlete Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri aracılığıyla Açıklama Talebi
sunabilir. Bu tür bir talep, bütün gerekli bilgilerle birlikte yapılmalıdır.
Taraf Devletlerden her biri dayanağı olmayan Açıklama Taleplerinden kaçınmalı,
suiistimale meydan verilmemesine özen gösterilmelidir. Bir Açıklama Talebi alan
Taraf Devlet, bu konunun açıklığa kavuşmasına yardımcı olacak bütün bilgileri
28 gün içinde Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri aracılığıyla talepte bulunan
Taraf Devlete ulaştıracaktır.
3. Talepte bulunan Taraf Devlet,
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri aracılığıyla belirtilen süre zarfında bir
yanıt almaz veya Açıklama Talebine aldığı yanıtı tatmin edici bulmazsa, konuyu
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri vasıtasıyla bir sonraki Taraf Devletler
Toplantısına sunabilecektir. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri, Açıklama
Talebine ait bütün gerekli bilgilerle birlikte konuyu bütün Taraf Devletlere
iletecektir. Bütün bu bilgiler, yanıt verme hakkı olan, talepte bulunulan Taraf
Devlete de sunulacaktır.
4. Bir Taraf Devletler Toplantısı
gerçekleşinceye kadar, endişe duyan Taraf Devletlerden herhangi birisi
Birleşmiş Milletler Genel Sekreterinden, talep edilen açıklamayı kolaylaştırmak
için dostça girişimde bulunmasını isteyebilir.
5. Talepte bulunan Taraf Devlet,
konunun ele alınmasını teminen, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri
aracılığıyla bir Taraf Devletler Özel Toplantısı düzenlenmesini önerebilir.
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri bu doğrultuda, konuyu ele almak amacıyla
bir Taraf Devletler Özel Toplantısı düzenlenmesinden yana olup olmadıklarını
belirtmeleri talebiyle birlikte, söz konusu öneriyi ve ilgili Taraf Devletlerce
teslim edilen tüm bilgileri bütün Taraf Devletlere iletecektir. Bu tür bir
duyuruyu izleyen 14 gün içerisinde Taraf Devletlerin en azından üçte birinin
Özel Toplantıyı onaylaması halinde, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Taraf
Devletlerin Özel Toplantısını bir sonraki 14 gün içinde toplayacaktır. Toplantı
yeterlilik sayısını Taraf Devletlerin çoğunluğu oluşturacaktır.
6. Taraf Devletler Toplantısı veya
duruma göre Taraf Devletler Özel Toplantısı, önce ilgili Taraf Devletlerin
sundukları bütün bilgileri dikkate alarak konuyu daha fazla inceleyip
incelemeyeceğini belirleyecektir. Taraf Devletler Toplantısı veya Taraf
Devletler Özel Toplantısı, oydaşma ile bir karara varmak için her türlü çabayı
gösterecektir. Bu yöndeki bütün çabalara karşın mutabakat sağlanamadığı
takdirde, bu kararı katılan ve oy kullanan Taraf Devletlerin çoğunluğu ile
alacaktır.
7. Bütün Taraf Devletler, konunun
gözden geçirilmesinin sağlanmasını teminen Taraf Devletler Toplantısı veya
Taraf Devletler Özel Toplantısı ile, 8 inci fıkra uyarınca veri toplama
heyetlerinin yetkilendirilmesi hususu dahil, bütünüyle işbirliği yapacaklardır.
8. Konuya daha fazla açıklık
getirilmesine gerek duyulduğu takdirde, Taraf Devletler Toplantısı veya Taraf
Devletler Özel Toplantısı bir veri toplama heyeti yetkilendirecek ve katılan ve
oy kullanan Taraf Devletlerin çoğunluğu ile görev yönergesini
kararlaştıracaktır. Açıklama istenen Taraf Devlet, istediği zaman ülkesine bir
veri toplama heyeti davet edebilecektir. Bu görev Taraf Devletler Toplantısının
veya Taraf Devletler Özel Toplantısının böyle bir görev için yetki veren kararı
olmadan gerçekleşecektir. 9 uncu ve 10 uncu fıkralar uyarınca tespit edilen ve
onaylanan en fazla 9 uzmandan oluşan heyet, ihlal iddiasına konu olan noktada
veya açıklama istenen Taraf Devletin yetkisi veya denetimi altında bulunan
ihlal iddiasıyla doğrudan ilgili diğer mahallerde ek bilgi toplayabilecektir.
9. Birleşmiş Milletler Genel
Sekreteri, Taraf Devletlerin sağladıkları nitelikli uzmanların isim, milliyet
ve alakalı diğer bilgileri içeren listesini hazırlayıp güncelleştirerek bütün
Taraf Devletlere iletecektir. Bir Taraf Devlet kabul etmediği yazılı olarak
bildirmediği sürece, bu listeye dahil olan herhangi bir nitelikli uzmanın bütün
veri toplama heyetlerinde yer alacağı varsayılacaktır. Kabul edilmeyen uzman,
kabul edilmediği bu göreve atanmasından önce bildirilmiş olduğu takdirde, karşı
çıkan Taraf Devletin topraklarında veya yetkisi ya da denetimi altındaki başka
bir yerde görevli veri toplama heyetlerine katılmayacaktır.
10. Birleşmiş Milletler Genel
Sekreteri, Taraf Devletler Toplantısının veya Taraf Devletler Özel
Toplantısının talebini aldığında, açıklama talep edilen Taraf Devlete de
danıştıktan sonra, heyet üyelerini ve başkanını atayacaktır. Araştırma görevini
talep eden ya da bu talepten doğrudan etkilenen Taraf Devletlerin vatandaşları
bu göreve tayin edilmeyeceklerdir. Veri toplama heyetinin üyeleri 13 Şubat 1946
tarihinde kabul edilen Birleşmiş Milletlerin Ayrıcalık ve Bağışıklıkları
Sözleşmesinin VI. Maddesinde yer alan ayrıcalık ve bağışıklıklardan
yararlanacaklardır.
11. Veri toplama heyeti üyeleri, en az
72 saat önceden haber vermek suretiyle, en erken zamanda açıklama istenen Taraf
Devletin topraklarına ulaşacaklardır. Açıklama istenen Taraf Devlet, heyeti
kabul etmek, ulaşımını ve ibatesini sağlamak için gerekli idarî önlemleri
alacak ve denetimi altındaki topraklarda bulunduğu süre boyunca heyetin
güvenliğini mümkün olan en yüksek düzeyde sağlamaktan sorumlu olacaktır.
12. Veri Toplama heyeti, açıklama
istenen Taraf Devletin egemenlik haklarına halel getirmeden, sadece ihlal
iddiası hakkında bilgi toplamak amacıyla kullanılmak üzere gerekli olan
teçhizatı söz konusu Taraf Devletin topraklarına sokabilecektir. Heyet,
hakkında açıklama istenen Taraf Devlete, inceleme görevi sırasında kullanmayı
öngördüğü teçhizatı varışından önce bildirecektir.
13. Açıklama istenen Taraf Devlet,
veri toplama heyetinin iddia edilen ihlal konusuna ilişkin bilgi verebilecek
bütün ilgili kişilerle görüşmesine imkân verilmesini sağlamak için bütün çabayı
gösterecektir.
14. Açıklama istenen Taraf Devlet,
veri toplama heyetinin iddia edilen ihlal konusuyla ilgili bilgi toplanması
ihtimali bulunan, denetimi altındaki bütün alanlarla ve tesislere girmesine
izin verecektir. Bu uygulama, açıklama istenen Taraf Devletin;
a) Hassas teçhizatın, bilginin ve
alanların korunması,
b) Taraf Devletin mülkiyet haklarına,
aramalara ve el koymalara ilişkin anayasal yükümlülüklerinin veya diğer
anayasal hakların korunması ya da,
c) Veri toplama heyeti üyelerinin
fiziksel korunması ve güvenliği için gerekli göreceği düzenlemelere tabi
olacaktır.
Hakkında araştırma istenen Taraf
Devlet bu tür düzenlemeler yaptığı takdirde, bu Sözleşmeye uyduğunu göstermek
için makul olan her türlü çabayı sarfedecektir.
15. Aksine anlaşmaya varılmadığı
takdirde, veri toplama heyeti ilgili Taraf Devletin topraklarında 14 günden ve
herhangi belirli bir yerde 7 günden fazla kalamayacaktır.
16. Gizlilik esasına göre sağlanan ve
veri toplama heyetinin göreviyle bağlantılı olmayan tüm bilgiler gizli
tutulacaktır.
17. Veri toplama heyeti, bulgularının
sonuçlarını Taraf Devletler Toplantısına veya Taraf Devletler Özel Toplantısına
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri aracılığıyla bildirecektir.
18. Taraf Devletler Toplantısı veya
Taraf Devletler Özel Toplantısı, veri toplama heyeti tarafından sunulan rapor
da dahil olmak üzere, konuya ilişkin bütün bilgileri değerlendirecek ve
araştırma istenen Taraf Devletten ihlal konusuna yönelik olarak belirli bir
zaman zarfında önlemler almasını talep edebilecektir. Araştırma istenen Taraf
Devlet bu talep doğrultusunda alınan bütün önlemler hakkında rapor verecektir.
19. Taraf Devletler Toplantısı veya
Taraf Devletler Özel Toplantısı, incelenmekte olan konunun daha fazla açıklığa
ya da çözüme kavuşturulmasını teminen, uluslararası hukuka dayanan gerekli
işlemlerin başlatılması da dahil, ilgili Taraf Devletlere yol ve yöntemler
önerebilecektir. Taraf Devletler Toplantısı veya Taraf Devletler Özel
Toplantısı, incelenen konunun araştırma istenen Taraf Devletin denetimini aşan
koşullardan kaynaklandığının belirlendiği durumlarda, 6 ncı Maddede atıfta
bulunulan işbirliği önlemlerine başvurulması dahil, uygun önlemler tavsiye
edebilecektir.
20. Taraf Devletler Toplantısı veya
Taraf Devletler Özel Toplantısı, 18 inci ve 19 uncu fıkralarda değinilen
kararları oydaşmayla, aksi takdirde mevcut ve oy kullanan Taraf Devletlerin
üçte iki çoğunluğuyla almak için her türlü çabayı gösterecektir.
Madde
9
Ulusal
uygulama önlemleri
Taraf Devletlerin her biri, yetkisi
veya denetimi altındaki kişiler tarafından veya bölgelerde yapılan, bu
Sözleşmeye tabi olan Taraf Devletlere yasaklanmış olan faaliyetleri engellemek
ve ortadan kaldırmak için, cezai yaptırımlar da dahil olmak üzere, gerekli
bütün yasal, idarî ve diğer önlemleri alacaktır.
Madde
10
Uyuşmazlıkların
çözülmesi
1. Taraf Devletler, bu Sözleşmenin
uygulanması veya yorumlanmasına ilişkin olarak ortaya çıkabilecek her türlü
uyuşmazlığı çözmek için birbirlerine danışacak ve işbirliği yapacaklardır.
Taraf Devletlerin her biri, bu tür herhangi bir anlaşmazlığı Taraf Devletler
Toplantısına sunabilecektir.
2. Taraf Devletler Toplantısı, dostça
girişim önermek, bir uyuşmazlığa taraf olan Devletleri kendi tercih edecekleri
bir uzlaşma sürecini başlatmaya davet etmek ve üzerinde mutabakata varılacak
herhangi bir yöntem için bir zaman sınırlaması koymak dahil, uygun gördüğü
herhangi bir şekilde uyuşmazlığın çözülmesine katkıda bulunabilecektir.
3. İşbu Madde, bu Sözleşmeye riayetin
kolaylaştırılması ve açıklığa kavuşturulmasına ilişkin diğer hükümlerine halel
getirmeyecektir.
Madde
11
Taraf
Devletler toplantıları
1. Taraf Devletler, Sözleşmenin
yürütülmesiyle ve uygulanmasıyla ilgili olarak:
a) Sözleşmenin işleyişi ve statüsü;
b) Sözleşmenin hükümleri uyarınca
sunulan raporlardan kaynaklanan konular;
c) 6 ncı Madde uyarınca yapılan
uluslararası işbirliği ve yardımlaşma;
d) Anti-personel mayınların
temizlenmesi ile ilgili teknolojilerin geliştirilmesi;
e) Taraf Devletlerin 8 inci Madde
uyarınca yaptıkları sunuşlar; ve
f) Taraf Devletlerin 5 inci Madde
uyarınca yaptıkları sunuşlara ilişkin kararlar,
dahil bütün konuları değerlendirmek
amacıyla düzenli olarak toplanacaktır.
2. İlk Taraf Devletler toplantısı, bu
Sözleşmenin yürürlüğe girmesinden sonra bir yıl içerisinde Birleşmiş Milletler
Genel Sekreteri tarafından düzenlenecektir. İzleyen toplantılar, birinci Gözden
Geçirme Konferansına kadar Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri tarafından
yıllık olarak düzenlenecektir.
3. 8 inci Maddede belirtilen
koşullarda, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri bir Taraf Devletler Özel
Toplantısı düzenleyecektir.
4. Kararlaştırılan Usul Kurallarına
uygun olarak, bu Sözleşmeye taraf olmayan Devletlerin yanı sıra, Birleşmiş
Milletler, diğer ilgili ulaslararası örgütler ve kuruluşlar, yerel örgütler,
Uluslararası Kızılhaç Komitesi ve ilgili hükümet dışı örgütler, bu toplantılara
gözlemci olarak katılmaya davet edilebileceklerdir.
Madde
12
Gözden
Geçirme Konferansları
1. Bu Sözleşme yürürlüğe girdikten
sonra beş yıl içerisinde Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri tarafından bir
Gözden Geçirme Konferansı düzenlenecektir. Sonraki Gözden Geçirme
Konferansları, bir ya da daha çok Taraf Devlet tarafından talep edildiği
takdirde, iki konferans arası hiçbir şekilde beş yıldan daha az olmamak
kaydıyla, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri tarafından toplanacaktır.
Sözleşmeye Taraf Devletlerin hepsi her Gözden Geçirme Konferansına
çağırılacaklardır.
2. Gözden Geçirme Konferansının amacı:
a) Sözleşmenin işleyişini ve statüsünü
gözden geçirmek,
b) 11 inci Maddenin 2 nci fıkrasında
atıfta bulunulan Taraf Devletler Toplantılarına ilave toplantıların
gerekliliğini ve aralıklarını kararlaştırmak,
c) Taraf Devletlerin 5 inci Madde
uyarınca yaptıkları sunuşlara ilişkin kararlar almak ve
d) Gerektiği takdirde, kapanış
raporunda Sözleşmenin uygulanmasıyla ilgili kararlara yer vermek olacaktır.
3. Kararlaştırılan Usul Kurallarına
uygun olarak, bu Sözleşmeye taraf olmayan Devletlerin yanı sıra, Birleşmiş
Milletler, diğer ilgili uluslararası örgütler ve kuruluşlar, yerel örgütler,
Uluslararası Kızılhaç Komitesi ve ilgili hükümet dışı örgütler, her Gözden
Geçirme Konferansına gözlemci olarak katılmaya davet edilebileceklerdir.
Madde 13
Değişiklikler
1. Taraf Devletlerin her biri
Sözleşmenin yürürlüğe girmesinden sonra herhangi bir tarihte Sözleşmede
değişiklikler önerebilecektir. Her değişiklik önerisi Sözleşmenin Saklayıcısına
iletilecek, o da bunu bütün Taraf Devletlere duyuracak ve önerinin ele alınması
için bir Değişiklik Konferansı toplanması konusundaki görüşlerini soracaktır.
Taraf Devletlerin çoğunluğunun duyurudan sonra 30 gün içerisinde önerinin ele
alınmasını desteklediklerini Saklayıcıyla bildirmeleri halinde, Saklayıcı bütün
Taraf Devletlerin davet edileceği bir Değişiklik Konferansı toplayacaktır.
2. Kararlaştırılan Usul Kurallarına
uygun olarak, bu Sözleşmeye taraf olmayan Devletlerin yanı sıra, Birleşmiş
Milletler, diğer ilgili uluslararası örgütler ve kuruluşlar, yerel örgütler,
Uluslararası Kızılhaç Komitesi ve ilgili hükümet dışı örgütler, Değişiklik
Konferanslarının her birine gözlemci olarak katılmaya davet edilebileceklerdir.
3. Taraf Devletlerin çoğunluğu daha
önce yapılmasını talep etmediği takdirde, Değişiklik Konferansı, Taraf
Devletler Toplantısının veya Gözden Geçirme Konferansının hemen ardından toplanacaktır.
4. Değişiklikler, Değişiklik
Konferansında hazır bulunan ve oy kullanan Taraf Devletlerin üçte ikilik
çoğunluğu tarafından kabul edilecektir. Saklayıcı bu şekilde kabul edilen bütün
değişiklikleri Taraf Devletlere duyuracaktır.
5. Bu Sözleşmede yapılan bir
değişiklik, kabul eden Taraf Devletler için, Taraf Devletlerin çoğunluğunun
kabul ettiklerine dair belgeleri Saklayıcıya teslim etmeleriyle yürürlüğe
girecektir. Bundan sonra, diğer Taraf Devletler için değişiklik, kabul etme
belgelerini teslim ettikleri tarihte yürürlüğe girecektir.
Madde 14
Masraflar
1. Taraf Devletler Toplantılarının,
Taraf Devletler Özel Toplantılarının, Gözden Geçirme Konferanslarının ve
Değişiklik Konferanslarının masrafları, Birleşmiş Milletler katkı payı
oranlarına göre uyarlanarak, Sözleşmeye Taraf Devletler ile Sözleşmeye taraf
olmayan katılımcı Devletler tarafından karşılanacaktır.
2. Birleşmiş Milletler Genel
Sekreterinin 7 nci ve 8 inci Maddeler çerçevesinde belirlediği masraflar ile
veri toplama heyetlerinin masrafları, Birleşmiş Milletler katkı payı oranlarına
göre uyarlanarak Taraf Devletler tarafından karşılanacaktır.
Madde 15
İmza
18 Eylül 1997 tarihinde Oslo,
Norveç’te hazırlanan bu Sözleşme, 3 Aralık 1997 tarihinden 4 Aralık 1997
tarihine kadar Ottava, Kanada’da ve 5 Aralık 1997 tarihinden yürürlüğe
girmesine kadar New York’taki Birleşmiş Milletler Merkezinde bütün Devletler
için imzaya açık olacaktır.
Madde 16
Onaylama,
kabul etme, uygun bulma veya katılma
1. Bu Sözleşme, imzacıların onayına,
kabul etmelerine veya uygun bulmalarına tâbi olacaktır.
2. Sözleşme, imzalamamış olan her
Devletin katılımına açık olacaktır.
3. Onaylamaya, kabul etmeye, uygun
bulmaya veya katılmaya ilişkin belgeler Saklayıcıda toplanacaktır.
Madde
17
Yürürlüğe
girme
1. Bu Sözleşme, onaylama, kabul etme,
uygun bulma veya katılma belgelerinin kırkıncısının tevdi edildiği aydan
sonraki altıncı ayın ilk gününde yürürlüğe girecektir.
2. Bu Sözleşme, onaylama, kabul etme,
uygun bulma veya katılma belgesini kırkıncı onaylama, kabul etme, uygun bulma
veya katılma belgesinin tevdi edilmesinden sonra veren her Devlet için,
sözkonusu Devletin onaylama, kabul etme, uygun bulma veya katılma belgesini
verdiği tarihten sonraki altıncı ayın ilk gününde yürürlüğe girecektir.
Madde 18
Geçici
uygulama
Devletlerin her biri, Sözleşmeyle
ilgili onaylama, kabul etme, uygun bulma veya katılma işlemi sırasında, 1 inci
Maddenin 1 inci fıkrasını Sözleşme yürürlüğe girinceye kadar geçici olarak
uygulayacağını açıklayabilecektir.
Madde 19
Çekinceler
Bu Sözleşmenin Maddeleri çekincelere
tâbi olmayacaktır.
Madde 20
Yürürlük
süresi ve çekilme
1. Bu Sözleşmenin yürürlük süresi
sınırsız olacaktır.
2. Taraf Devletlerin her biri, ulusal
egemenlik hakkını kullanarak bu Sözleşmeden çekilme hakkına sahiptir. Bu
durumda çekildiğini bütün diğer Taraf Devletlere, Saklayıcıya ve Birleşmiş
Milletler Güvenlik Konseyine bildirecektir. Sözkonusu çekilme kararıyla ilgili
belgelerde çekilmeye yol açan sebeplerin tam bir açıklamasına yer verilecektir.
3. Çekilme, ancak çekilmeyle ilgili
belgelerin Saklayıcı tarafından alınmasından altı ay sonra yürürlüğe
girecektir. Bununla birlikte, altı aylık süre dolduğunda çekilen Taraf Devletin
bir silahlı çatışmanın içinde bulunması halinde, çekilme silahlı çatışma
sonuçlanmadan önce yürürlüğe girmeyecektir.
4. Bir Taraf Devletin Sözleşmeden
çekilmesi, Devletlerin ilgili uluslararası hukuk kurallarından kaynaklanan
yükümlülüklerini yerine getirmeyi sürdürme sorumluluklarını hiçbir şekilde
etkilemeyecektir.
Madde 21
Saklayıcı
Bu Sözleşmenin Saklayıcısı olarak
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri görevlendirilmiştir.
Madde 22
Geçerli
metinler
Bu Sözleşmenin her biri eşit derecede
geçerli olan Arapça, Çince, İngilizce, Fransızca, Rusça ve İspanyolca orijinal
metinleri Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri tarafından saklanacaklardır.