Muhterem Efendiler;

Hükümetin takip edeceği siyâset umumi ve ana hatları ile senelerden beri takip olunan hatların aynı olacaktır. Dahilde bu umumi siyâsetin ifadesi Cumhuriyet icabatının mütemâdi bir tekâmül takip etmesi vatandaşın huzur ve emniyetinin, çalışmak ve inkişâf etmek gayelerinin engelden masun bulunması, vatanın ve milletin harsi ve içtimâi birliğinin muhafaza ve takviye edilmesidir. Harici siyâsetimizin vuzuhu dahilde ve hariçte daha bariz olduğu kanâatindeyiz. Komşularla dostluk rabıtalarının her muzmarden azade olan bir samimiyet ve dürüstlük ile takviyesini, milli mücâdeleden beri teessüs eden dostluk münâsebatının muhafaza ve takviyesini yeni dostlukların lâyik oldukları kıymetle takdir edilmesini beynelmilel ihtilâfların hakem usulü ile hallinin aranmasına velhasıl milli hak ve menfâat icabatının nazarda tutulmasına müstenittir.

Eski dostlukları takviye ve bize yeni dostlukları temin eden bu mücerrep siyâsete devam edeceğiz. Türkiye’nin coğrafi mevkii ve beynelmilel vaziyetinin talep ettiği münâsebat ve itibarı temin için hassas bulunmamız tabiidir. Vatanın emniyet ve masuniyetinin talep ettiği haller dahilinde milli müdafâa mesailinde ihtiyatlı ve tedbirli bulunmayı zaruri ve eldem addediyoruz. Cumhuriyete kadar daima ihmâl görmüş olan vatan imarı ve muvasalâtı, fâaliyetimizin başlıca bir sahası olacaktır. Şimendifer siyâsetinin ilk büyük hedeflerini elde etmekte olduğumuz bu senelerde her sahada milli birlik ve emniyet ve iktisâdi kudretin inkişâf ve suhulete mazhar olacağından şüphemiz yoktur.

Mâarif siyâsetimizde mesleki tahsil ve ihtisas, az masrafla çok netice arayan ameli bir mahiyet, mekteplerimizi her türlü menfi tesirattan münezzeh, ahlâk ve intizam cephelerini bilhassa ehemmiyetli tutan bir zihniyet ve yeni bir kuvvetle devam edeceğiz. İçtimai hastalıklarla mücadele etmek başlıca farikası olan sıhhat ve içtimai muavenet fâaliyetimiz idame ve tevsi olunacaktır.

Büyük adli ıslâhatın bütün esasları muhafaza ve takviye olunacaktır.

Usullerde tatbikatın verdiği tecrübelerle memleket ihtiyaçlarının talep ettiği tadilât ve tekamülâtı aleddevam tahakkuk ettirmeğe çalışmak hedefimizdir. Cumhuriyetçi ve halkçı bir milli hayatın masuniyet ve inkişafını ve bilhassa siyasi fâaliyet ve mücadeleler içinde vatandaş haysiyet ve şerefinin müdafâasını bir kelime ile siyâsi, milli ve iktisâdi inkişaf için ilk şart olan nizamın masuniyetini, kanunları ve hakimleri ile itminan ile adliyemiz müemmen bulunduracaktır.

Milli iktisatta mesleğimiz malumdur. Bizim kanâatımızca hükümetin her sahada fâaliyeti nihayet milli iktisat için ya bir faide temini, ya bir engelin bertaraf edilmesi gibi bir iktisâdi gayeye teveccüh ettirilmek lâzımdır. İktidarımız dahilinde olan bütün gayretlerimizi bu uğurda sarfedeceğiz. Zirâi istihsâlin maruz olduğu hususi müşkülât nazarımızı ehemmiyetle cezbetmektedir. Bu uğurda bir hükümetin iktidarında olan bütün tedbirleri almak başlıca meşgalemiz olacaktır.

Mali siyâsetimiz, bütçe muvazenesine müstenit tasarrufkârane bir siyâset edecek değiliz. Yalnız iş kanunu ve işçilerin vaziyetlerinin ıslâhı ile bilhassa meşgul olacağımızı kaydetmek isteriz.

Mali siyâsetimiz, bütçe muvazenesine müstenit tasarrufkârane bir siyâsettir. Vergilerin ıslâh ve tekamülü yolunda senelerden beri sebatkârane devam eden takayyüdat bizim mesuliyetimiz zamanında da vasi tatbikata zemin olacaktır. Milli paranın kıymetini korumak için yeni hükümet dahi çok dikkatli ve hassas olacaktır.

Takatımız haricinde bir yük olduğu vaki olan Osmanlı borçlarında, adilâne ve kabili tatbik olan ameli bir tesviyeye varmak için bütün hüsnüniyetimizi sarfedeceğiz.

Muhterem efendiler :

Siyâsetimizin her sahada umumi hatlarını zikrettikten sonra, şimdi günün meseleleri üzerinde müfredatlı olarak, tedbirlerimizi ve fikirlerimizi arzetmek için müsâade isteriz.

1. Başlıca İstanbul ve İzmir limanlarında tatbik olunan ve galat olarak vasi manâlı bir tabir ile liman inhisarı denilen Milli Tahmil ve Tahliye şirketlerinin, bu işlerin serbest zannedildiği zamanlara nispetle bir terakki ve tekamül temin ettikleri sabittir. Liman hizmetlerini biz, serbest işler zümresinde değil, amme hizmetlerinden telâkki ediyoruz. Bu sebeple amme hizmeti cihazını tamamen kurmak imkânı hasıl oluncaya kadar nisbeten buna en yakın olan mevcut milli teşekkülleri kaldırmıyacağız. Masraflarını azaltmak, vasıtalarını iyileştirmek ve çoğaltmak, hedefimizdir. Gitgide kanun ve mukaveleler ahkamı ve imkânımız dahilinde de rıhtım hizmetlerini amme hizmeti cihazı dahiline almaya çalışmak takip ettiğimiz hattı harekettir.

2. Memurin mâaşatında Teadül Kanunu ile Tekaüt Kanunu, alâkadarların refah ve hukukunu tevsi edecek surette tekemmül ettirmeğe çalışacağız. Fakat bu konularda tenzilât yapmak temayüllerine asla muvafakat etmiyeceğiz.

3. İcra ve iflâs kanununda borç için hapsin kalkması, ilamsız icra gibi esaslardan geri dönmek mutasavver değildir. Bu esaslar haricinde kalan noktalarda memleketin ihtiyacına göre tecrübelerin talep ettiği tekamülât ve tadilâta bittabi tevessül edeceğiz.

4. Gerek mübadillerden, gerek diğer vatandaşlardan borçlanma sureti ile kendilerine arazi verilmiş olan küçük çiftçilerin bu sebepten mütevellit borç yüklerini tahfif için tedbirler teklif etmeği düşünüyoruz.

5. Vergiler :

Arazi vergisi : Bunda şayan-ı nazar başlıca nokta kıymet takdirindedir. Kıymet takdirini yeni bir usule rapteden tecrübe kanununun bu sene vereceği neticeleri bütün memlekete teşmil edebileceğimizi ümit ediyoruz.

İratsız arsalar, bataklıklar, çalılıklar vergilerinde tenzilât teklif edeceğiz. Orman, bağ, meyva ağacı yetiştirecek olanlara uzun müddet muafiyet teklif etmeği düşünüyoruz.

Müsakkafât : Umumi ve hususi tadilât şartlarını hafifleştirecek teklifâtta bulunacağız. Yeni kargir inşâat için mevcut muafiyetin teşmil ve tevsiine tevessül musammemdir.

Belediye resimleri ile tapu ve intikal harçlarında esas olan kıymet miyarının mükellef lehine mühim surette tadili mukarrerdir.

Kazanç : Tatbikatının ıslahında esaslı tedbirler teklif olunacaktır.

Sayım : Alınan resim ile hasılat arasında bir tevazün ve ahenk daima düşünülmüştür. Eğer fiyatların gidişi bu tevazünü ihlal ederse vergide tadilat tabiidir.

Veraset ve intikâl : Bir haddi asgari tayini ve ev eşyasının istisnası ve Kanunu Medeni icabatı ile hem ahenk kılınması musammemdir.

Muamele vergisi : Bunun gerek ihracat ve gerek dahili muamelâta tesiratı malumdur. Hükümet her iki istikamette esaslı bir faide teminine bilhassa çalışacaktır.

Vergilerde düşündüğümüz tadilâtı zikrettikten sonra bu noktayı bilhassa tebarüz ettirmek isteriz. Devlet hazinesinin kudret ve intizamının halelden masuniyeti başlıca hayat esbabındandır. Bu sebeple Büyük Millet Meclisinin yeni bir kanunu ile tadil olununcaya kadar mevcut kanunlar ile tayin edilmiş mükellefiyetler behemehal istihsal ve tatbik olunacaktır.

Mütemadi bir tekamül ve tadile tabi olan vergilerin cibayetinde herhangi tereddüdede asla müsamaha etmiyeceğiz.

Muhterem efendiler! Her şeyden mühim olan mesele Büyük Millet Meclisinin idaresine ve iradesine kendi haricinde her hangi bir tesirin müessir olamıyacağına kat’iyetle inanılmasıdır. Bu uğurda elindeki bütün vesaiti kullanmak İcra Vekilleri Heyetinin başlıca vazifesi olacağından asla şüphe edilmemelidir.

Eğer bu maruzatımızın tatbik ve takibini muvafık görürseniz müzaheret ve itimadınızı izhar buyurmanızı istirham ederiz.