Büyük Millet Meclisinin çalışmaya ara verdiği günlerde iş başına gelen ve en kısa zamanda huzurunuza çıkmayı vazife bilen hükümetiniz bu fırsattan faydalanarak yüksek heyetinizi derin saygılarla selamlar.

Aziz Arkadaşlar,

Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanının 19 Mayıs 1945 nutkundan ve 1946 olağanüstü parti kurultayından sonra tek dereceli seçim, birden fazla parti hayatı ile başlayan ve devlet başkanının 12 Temmuz beyânnâmesinde en kesin ifadesini bulan yeni iç politika devrinde hükümetinizin başlıca vazifesi, bu geniş demokrasi rejiminin kurucusu olan inkılâpçı partimizin umdelerine dayanarak memlekette gittikçe gelişen bu sistemin ve onun temeli saydığımız siyâsi emniyetin inkişafını sağlamaya çalışmak olacaktır.

Anayasa hükümlerinin ve partimizin programının gerektirdiği gibi, bütün vatandaşların her türlü haklarından en güvenli şekilde istifade etmeleri cumhuriyet idaresinin başlıca amacıdır.

Siyâsi partilerin çoğunlukta veya azınlıkta, iktidarda ve muhalefette devlet idare teşkilâtı karşısında farklı muamele görmemelerini, kanunların kendilerine verdiği haklara dayanarak çalışma imkânları bulmalarını Cumhuriyet Halk Partisi Hükümeti, giriştiğimiz hayatın tabii bir icabı saymaktadır.

Bugün olduğu gibi, gelecekte de siyâsi huzur ve emniyeti eksiksiz olarak, değişmez bir nizam ve bir ahlâk geleneği şeklinde yerleştirecek unsurları tamamlamaya çalışmak ehemmiyet verdiğimiz bir gayedir. Hükümetiniz, aynı zamanda bütün partilerin herşeyden üstün olarak cumhuriyet müesseselerine hürmet etmelerini demokrasi hayatının kuvvetli mesnedi bilmektedir.

Huzursuzluk ve düzensizlik hareketlerini, keyfi ve cebri muamelelere karşı göstereceği aynı hassasiyetle takip edecek olan hükümetiniz kanunların suç saydığı bu gibi hareketleri her nerede görürse suçluları adaletin eline teslim etmekte tereddüt göstermeyecektir.

Bu münâsebetle şunu da arz edeyim ki, hukukta ve cezada davaların süratle neticelendirilmesini temin etmek suretiyle halkın adalet işlerinde esaslı bir dileğine cevap verilmiş olacaktır.

Feragat ve fedakârlık duyguları içinde, çok defa güç şartlar altında, vazifelerini yapan idare amirlerinin memleket nizam ve asayişini, kanun dairesinde, dikkatle korumaktaki çalışmalarını takviye edeceğiz. Vazife ve mesuliyetleri ile yakından alâkalı olacağız.

Şunu da açıkça belirtmeyi vazife biliriz ki, fikir ve kanâat hürriyetine hürmet göstermekte ne derece titiz davranacak isek kanunların yasak ettiği aşırı sağcı ve solcu tahrik ve teşkillere karşı da çok uyanık ve tedbirli olmak azmindeyiz.

Aziz arkadaşlar,

Hükümetlerin ve partilerin müşterek malı olarak bir milli siyâset haline almış olan dış politikamız devam edecektir.

Karşılıklı saygı, şeref ve haysiyet esasları dahilinde herkesle dost geçinmeyi daima gaye bilen Türkiye Cumhuriyeti, bütün anlaşma ve andlaşmalarını her zaman olduğu gibi barış ve güven siyâsetine yöneltecek, varlık ve istiklâlinin müdâfâası bakımından gerekli bulduğu tedbirleri almakta asla kusur etmiyecektir. Bu tedbirlerin başında yurdumuzu ve istiklâlimizi korumak için her an nöbet bekleyen kara, hava ve deniz, ordularımızın kudretini artıracak her imkândan faydalanarak tedbirler almayı, bugünkü dünya şartları içinde baş vazife biliyoruz.

Birleşmiş Milletler prensiplerine samimi olarak bağlı kalan hükümetimiz, bu yüksek kurulun geçirdiği buhranlara rağmen, dünyada barış ve güven amili olarak yaşamasına ve daha iyi işler bir hale gelmesine bütün iyi niyet sahibi devletlerle birlikte çalışmaya devam edecektir.

Muhterem arkadaşlar,

Hükümetin ehemmiyetle üzerinde durarak ele alacağı işlerden biri, vatandaşların geçim zorluğuna çare aramaktır. Hem milli ölçüde, hem dünya çapında çeşitli sebeplerden bu muğlak mesele ile uğraşmak, lazım gelen tedbirleri aramak üzere ilgili bakanlardan devamlı bir heyet kurulmuştur.

Bu sahada resmi ve mahalli teşekküllerden başka, serbest toplulukların ve teşebbüs sahiplerinin bu milli vazifede hükümete yardımcı olmalarını istiyeceğiz. Bu konuda, bütün milletin hükümetle işbirliği etmesinin zaruri olduğunu inanıyoruz.

Memleketin başlıca dertlerinden olan ve bilhassa büyük şehirlerde kendini gösteren mesken buhranını mümkün olduğu kadar çabuk önlemek için ciddi tedbirler almak kararındayız. Bu tedbirlerin başında, inşa fâaliyetine engel olan malzeme darlığını, bu arada bilhassa çimento, kereste ve demir sıkıntısını giderecek çarelere başvuracağız. Bu ihtiyaçları karşılayacak ithalât ve gümrük kolaylıkları, düşündüğümüz tedbirler arasındadır. Kereste ithâlini kolaylaştırmak suretiyle ormanlarımızı da harap olmaktan kurtarmayı hedef tutuyoruz.

Sayın Arkadaşlar,

Hayat pahalılığına daha esaslı çare olmak, aynı zamanda memleket ekonomisi, milli serveti geliştirmek bakımından en gerçek tedbirlerin, her sahadaki istihsâllerimizi süratle artırmak olduğuna inanıyoruz.

Türkiye ekonomi hayatının temeli olan toprak istihsâllerini artırmak için ilk iş zirâati iptidai vasıtalardan kurtarmaktır. Bu yolda gereken tedbirleri alacağız.

Devletin elinde bulunan işletme çiftliklerini istihsâl müesseseleri halinden çıkarıp, bulundukları zirâat bölgelerinde müstahsile modern usulleri öğretecek bir mektep vazifesi gördürmek ve çiftçilerin muhtaç oldukları tohumları sağlayacak örnek müesseseler haline getirmek kararındayız.

Zirâat meselesi ile ilgili olarak, başlamış olan çiftçiyi topraklandırma işine adalet dairesinde devam edilecek ve devlete ait arazinin ilk önce dağıtılması gözönünde tutulacaktır.

Memlekette zirâatin temeli olan su işlerine lâzım gelen ehemmiyeti vermekteyiz. Büyük su işlerinde şimdiye kadar başlanmış olan konuları biran evvel toparlamaya ve tamamlamaya gayret edeceğiz. Ufak masraf ve yardımlarla önemli faydalar sağlayan küçük su işlerini, daha geniş ölçüde devam ettireceğiz.

Endüstride istihsâlin artmasına ve rasyonel hale konmasına çalışmak büyük emelimizdir. Fabrikalarda maliyetin indirilmesine ve kalitenin yükselmesine çalışacağız.

Hükümetin bu meselede ehemmiyet vereceği bir noktada da devletçilik sahası ile hususi sermaye ve teşebbüslere ayrılan yerin uzun vadeli bir planla kesin olarak kararlaştırılıp ilân edilmesi olacaktır. Devletin hususi teşebbüslerle kendi sahası arasında rekabete girişmemesine dikkat edeceğiz.

Su kuvvetinden ve linyitlerden elektrik enerjisi elde etmekle milli endüstrinin en verimli şekilde ilerleyebileceğine inanıyoruz. Bu suretle, hem maliyet fiyatlarını indirmek kabil olacak, hem de geniş ölçüde yakıt ve bilhassa ulaştırma tasarrufu elde edilecektir. Bu işi önemle takip edeceğiz.

İstihsâli artırma bahsinde madenlerimizin milli servet ve ihracat bakımından çok ehemmiyetli mevkiini göz önünde tutarak en modern şekilde makineleşmiş rasyonel bir işletmeye kavuşmasını ön plana alacağız.

Bu sahada memleketin istikb âlde, büyük bir servet kaynağı olmaya namzet kömür havzamızı en başta düşünmekteyiz. İstihsâl seviyesini çok yakın bir zamanda yükseltmek kararında olduğumuz havzanın, bu gayeye erişmesi için bütün lüzumlu vasıtalarla teçhiz edilmesine çalışmak kararındayız.

Milli ekonomide bir taraftan yolların, diğer taraftan limanların ehemmiyeti meydandadır. Bunun içindir ki, memleketin her tarafını birbirine bağlayan ana demiryol şebekesini tamamlamaya ve yolların müntehi olduğu limanları bir an evvel yapmağa çalışacağız.

Yol şebekemizin en yeni usullerle ve makineli vasıtalarla yapılmasını ve sistemli bir bakım altına alınmasını esas tutuyoruz.

Ulaştırma işlerinde tarife meselesine ehemmiyet vereceğiz. Memleketin ekonomik hayatında büyük rolü olan tarife sisteminin istihsâli teşvik etmek ve kolaylaştırmak için icabına farklı ve seyyâl olması imkânlarını araştıracağız.

Vergi sisteminde başlamış olan düzeltme fâaliyetine devam edecek vasıtasız vergilerimizi daha adaletli esaslara dayandıracağız. Bu vergileri vatandaşların gerçek gelirleri ve ödeme güçlerine uygun bir hale koymaya çalışacağız. Vasıtalı vergilerimizi de milli hayatı ve ekonomik kaynaklarımızı zorlamayacak şekilde geliştirmeye gayret edeceğiz.

Dış ticarette, bilhassa zaruri halk ihtiyaçlarını karşılayan eşyanın ithâlinde mümkün olan her kolaylığa devam etmek kararındayız.

Şu noktayı belirtmek isterim ki, hükümet her türlü ekonomik teşebbüslerde yerli olduğu kadar yabancı sermayeye geniş yer ayırmak ve bunları teşvik etmek kararındadır.

Bundan başka, hükümetiniz büyük bilgi ve tekniğe ihtiyaç gösteren bütün iş ve istihsâl sahalarında yabancı mütehassıslardan en geniş ölçüde istifade etmek emelindedir.

Muhterem Arkadaşlar,

Hükümetin ehemmiyetle üzerinde duracağı başlıca işleri yüksek heyetinize bu suretle bildirmiş oluyorum. Hükümetin sürekli genel vazifeleri hakkında tafsilâta girişmeyi faydalı bulmadık. Hiç şüphe yok ki, bütün icraatında partimiz programına bağlı kalan hükümetiniz sağlık işlerinin ve milli eğitimin gelişme şartları üzerinde ehemmiyetle duracağı gibi, işçi ve çalışma hayatını nizamlama ve sosyal emniyeti sağlama meseleleri ile de çok yakından alâkadar olacaktır.

Üzerinde hemen duracağımız ıslâhat işlerinden de kısaca bahsetmek isterim :

Devlet kadrolarında rasyonel bir çalışma sistemi kurmak ve esaslı tasarruf yoluna gitmek kararındayız. Bu amacın gerçekleştirilmesi için, yüksek ihtisas sahibi olarak tanınmış yabancı müesseselerden de faydalanmayı yerinde buluyoruz.

Devlet idare teşkilâtının çalışmasını hükümet değişmelerinden müteessir olmayacak istikrarlı şekil ve usullere bağlamayı lüzumlu görüyoruz.

Cumhuriyet rejiminin başlıca gayesi, idare teşkilâtının halk menfâatleri hizmetinde olmasıdır. Bu bakımdan, bütün idare ve emniyet teşkilâtımızın, kanunları tatbik ederken, vazifelerini yaparken, bu zihniyetle hareket ederek halka iyi muamelede bulunmaları lüzumunda ısrarla duracağız.

Cumhuriyetin temeli olan fazilet ve ahlâk savaşında müessir tedbirler alacağız. Devlet idaresinde vazife ve salahiyetlerini kötü kullananlara karşı çok hassas davranmak azmindeyiz.

Sayın arkadaşlar,

Bu yollarda yürüyecek olan hükümetimizin programı yüksek tasvibinizi kazanırsa bize güven oyu vermenizi dileriz. İtimadınızı kazandığımız takdirde, yüklendiğimiz vazifeleri başarabilmek için sizlerden her sahada değerli irşatlarınızı bizden esirgememenizi rica edeceğiz.