II. Saydam Hükümeti Programı

Aziz Arkadaşlarım ;

Büyük Millet Meclisinin intihabının yenilenmesi dolayısıyla kabinenin istifasını Reisicumhurumuza takdim ettim. Kabul ve yeni kabinenin teşkilini tekrar bana tevdi buyurdular. Bugün, yeni kabineyi yüksek huzurunuza getiriyorum.

Bu kabine de, şimdiye kadar olduğu gibi mensup olduğumuz Cumhuriyet Halk Partisinin programını tahakkuk ettirmek için çalışacaktır.

Kabinenin iş bölümü noktasından eskisine nazaran farkı; Nâfıa ve İktisat Vekâletlerinin ikişer vekâlete ayrılmış olmasıdır. Seneler geçtikçe vazifeleri artan bu iki vekâletin, gördükleri amme hizmetlerine nazaran bir taksime tabi tutulması ihtiyacı hissolunuyordu. Bu surette şimdiye kadar inşa, nakliyat ve muhabere işlerini gören Nâfıa Vekâleti, yalnız inşâatle meşgul bir vekâlet haline getirilmiş münâkale ve muhabereye aid olan hizmetlerle İktisât Vekâletine bağlı deniz nakliyat işleri alınarak (Münâkale ve Muhabere Vekâleti) ihdas olunmuştur. Keza ticaret ve sanayi işlerini gören İktisad Vekâleti yalnız sanayi ve maden işleri ile meşgul olmak üzere bırakılmış iç ve dış ticarete ait vazifeler toplanarak (Ticaret Vekâleti) teşkil edilmiştir. Bu veçhile vücuda gelen vekâletlerle idare ve teknik bakımdan işlerin yürütülmesinin daha kolay bir hale konulduğu ve vekillerin de daha yakından kendi işlerini takip ve kontrol edebileceklerini ümid ediyoruz.

Vekâletlerin iş programında bir değişiklik yoktur. Kabinenin programında olduğu gibi vekâletlerin iş programlarınında Cumhuriyet Halk Partisinin programı esastır.

Cumhuriyet devrinin en muvaffak prensiplerinden biri olan denk bütçe esasına dayanarak hazırlanan 939 - 940 mali sene bütçesi huzurunuza takdim edilmiş bulunmaktadır. Müzakeresi esnasında gerek şahsen gerek kendileri ile çalışmakla iftihar duyduğum vekil arkadaşlarımın size vereceğimiz izahat bunu gösterecektir, kanâatindeyim.

Yalnız dahili, harici vaziyetlerden bahsedeceğim.

Dahilde devamlı bir huzur ve sükun bulunduğunu ve Türk vatandaşlarının samimi beraberlik ve güven havası içinde yaşadığını emniyetle söyleyebilirim. Cumhuriyet Hükümeti, bu havanın bulunmamasına, Türk vatandaşının endişesiz çalışmasına ve kazanmasına, huzur içinde faziletli bir aile hayatı geçirmesine ve istikbâlinden emin olunmasına bütün kuvvet ve gayretle çalışmakta devam edecektir.

Aziz Arkadaşlarım;

Dünya vaziyetinin baş döndürücü bir süratle her an değişiklikle, gösteren inkişafı harici siyâsetimizin her zamankinden ziyâde müteyakkiz olmasını icap ettiriyor. Milletleri birbirinin karşısına diken, bir kaç gün gibi kısa zaman içinde devletlerin ortadan kalkmasına müncer olan bugünkü dünya buhranı sulha olan kuvvetli merbutiyetini her zaman ilân ve isbat etmiş bulunan Cumhuriyet Hükümetini tabiatıyla yakından alâkadar etmektedir.

Fakat bütün değişmeler, bu süratli ve esaslı inkişaflar yanında Türkiye'nin harici siyâseti bir tebeddül göstermemektedir. Dostluklarına, ittifaklarına velhasıl sözüne ve imzasına sadık olan Türkiye, sulhu severek ve sulha hizmet etmek yolundaki azminde aynı iman ile ve aynı itina ile berdevam bulunmaktadır.

Bu kargaşalıklar önünde Cumhuriyet Hükümetinin büyük küçük bütün devletlerle aynı samimiyet ve dürüsti altında dostane münâsebetlerini idâme etmekte bulunduğunu ve bundan sonra da idâmeye çalışacağını size söyleyebilirim.

Sulha hizmeti, Hükümetimiz, bu dürüst siyâsette bulunuyor.

Fikir ve menfâatlerin bu kadar şiddetle çarpıştığı zamanımızda Türkiye için ne bir fikir cereyanı, ne de herhangi bir menfâat hırsı, sulh yolundan inhirafta amil olmamaktadır. Ve olmayacaktır.

Milletimizin hayat ve refahını tehlikeye atabilecek hareketler Hükümetimizden sadır olmayacaktır. Elverirki, iyi niyetlerimiz ve bütün devletlere karşı beslediğimiz samimi ve dostane bitaraflık doğrudan doğruya veya bilvasıta ihlal edilmek teşebbüsüne maruz kalmasın.

Çok tehlikeli, buhranlı ve sık tebeddül eden enternasyonel vaziyet içinde harici siyâsetimizin bu anahatlarını tebarüz ettirmekle iktifa ediyorum. Yeni vaziyetleri umumi sulh menfâati ve Türk alimenfâati bakımından daimi bir teyakkuz ve tetkika tabi tutacağız ve Büyük Meclis'in murakabe ve karar hakkını daimi zamanında ve tam olarak kullanması için lazım gelen ihtimamı dikkatle tatbik edeceğiz.

Türk vatan ve milletinin, T.C.'nin maruz kalabileceği vakaiye karşı zamanında tedbir almak hususunda, Cumhuriyet Hükümeti müteyakkiz bulunmaktadır.

En yüksek hamaset ve sarsılmaz vatan sevgisi kaynağı olan büyük Türk ordusuna dayanarak her tehlikeyi ve tecavüzü bertaraf edeceğimiz kanâatinde olduğumuzu söylemekle iftihar duyarım.

İşte, arkadaşlar, maruzatım burada bitiyor. Sözüme başlarken arz ettiğim gibi Cumhuriyet Halk Partisinin programına sadık ve onun tahakkukuna çalışan arkadaşlarınız olmakla bahtiyarız. Sizin gösterdiğiniz yolda ve vereceğiniz direktifler dairesinde milletin refah ve sâadetine çalışmak azmindeyiz. Eğer bizi bu vasıflarımızla yüksek maksadlarınıza hizmet edecek kabiliyette görüyorsanız itimad reylerinizle taltif, takviye ve işimize devama müsâade buyurunuz.