I.Saydam Hükümeti Programı

Arkadaşlarım;

Selefim Celal Bayar'ın istifası üzerine teşkili bana tevdi buyurulan kabineyi yüksek huzurlarınıza getiriyorum.

Kabinenin programı, şimdiye kadar olduğu gibi, mensub olduğumuz Cumhuriyet Halk Partisinin programını tahakkuk ettirmek gayesine dayanmaktadır.

İnkılâp kanunlarının milli bünyede sarsılmaz bir şekilde işlemesini ve adli teşkilâtın devamlı inkişafını temin yolunda ittihaz edilmiş olan tedbirlerin tatbikine hassasiyetle devam etmek azmindeyiz.

Müdâfâa kuvvetlerimizin teslihat ve teçhisat programının tahakkukuna devam edilecek milli müdâfaa kuvvetlerimizin harp icaplarına göre yetiştirilmesi yolundaki mesaiye hız verilecektir.

Vatanda geniş mikyasta müstakir bir huzur ve sükun temin etmek vatandaşları anarşiden ve cebirden uzak bir emniyet havası içinde bulundurmak programımızın başında gelir. Rejimimizin Teşkilat-ı Esasiye Kanunu ile tesbit ettiği umdelerle müesses içtimai nizamını korumak en mühim işimizdir. İdare makinesinin muhtazam ve bilgili bir surette işlemesini temin edecek çareleri dikkatle teemmül edeceğiz. Vazifelerin ehillerine, tevdiine ve memurların terfi ve terfihlerinde adalet ve liyakâtin esas tutulmasına dikkat edeceğiz.

Büyük bir itina ve dikkatle tespit edilmiş ve uzun senelerin tecrübeleri ile memleketin menfaatlerini en iyi bir şekilde koruduğu vazıh bir surette anlaşılmış bulunan dış politikamız tuttuğu yolda devam edecektir. Cumhuriyet Hükümetinin şimdiye kadar yapmış olduğu taahhüdler tam bir sadâkatle ifa edileceği gibi teessüs etmiş bulunan dostluklar da ananemizin icap ettirdiği vefalı şekilde muhafaza ve tekamül ettirilecektir.

Maliyemizin ana prensibini, Cumhuriyet devrinin ilk olarak memleketimizde temin ve itina ile muhafaza ettiği hakiki ve samimi manâsı ile denk bütçe esası teşkil edecektir. Taahhüdlerimize olan sadâkat, tediyelerimizdeki intizam sayesinde gittikçe artan Devlet itibarının takviyesi bu esasın büyük bir hassasiyetle takibi ile mümkün olabileceği kanaatindeyiz. Memleketimizin her sahada inkişaf ve umranına matuf mesai programlarımızı bu sahaların her birindeki ihtiyaçları süratla tahakkuk ettirecek şekilde ve mali bakımdan sıkıntısız karşılanabilecek çerçeveler içinde tanzim etmek azmindeyiz.

Umumi hizmetlerin ifasını temin edecek varidat membalarını tanzim ederken istihsâl ve vatandaşların tediye kabiyetlerini tazyik etmemeğe hassaten dikkat edeceğiz. Vergilerimizde daima mütekamil ve vatandaşlarla Devlet hukukunu aynı seviyede koruyacak tarh ve tahsil usullerinde devamlı ıslâhatı tahakkuk ettirmek maliyemizin en başta gelen iştigâl mevzularından birini teşkil edecektir.

Her vesile ile çiftçi ve köylü vatandaşlarımızın vergi yükünü tahfif ve köylerimizin iktisaden süratle kalkınmasını temin etmek ve hayat ucuzluğuna matuf tahfifleri iktisad kaidelerinin salim istikametlerinde mütemadiyen tahakkuk ettirmek en samimi emellerimiz arasındadır. Milli paramızın fiili istikrarını korumak başlıca umdemizdir.

Devlet bütçesinden verilen maaş ve ücretlerle Devlet sermayesiyle kurulmuş müesseselerdeki maaş ve ücretler arasında ahenk tesisi ve bu esnada bu müesseselerin salim bir surette işlemesinin de temini üzerinde ehemmiyetle tevakkuf ettiğimiz bir mevzudur.

Bu gayeye matuf mesaiyi en kısa bir zamanda tahakkuk ettireceğiz.

Memleketimizin maddi refahı ve iktisâdi kalkınması ancak kültür seviyemizin bunlarla muvazi olarak yürümesiyle mümkün olacaktır, kanâatindeyiz. Türk çocuğunu daha ilk tahsil yaşında iken mektebe alarak zeka, istidad ve fâaliyetine uygun bir silsile takip ettirmek memleketin ilim, sanat ve pratik hayat ve teknik fâaliyet sahalarında eleman ihtiyacını onların yetişkin varlıklar ile karşılamak mâarif işlerinde tutacağımız esaslı yoldur. Bu yolda emin yürüyebilmek için ilk tahsili öğretmen ve eğitmenlerimizle vermeğe çalışmakta devam edeceğiz. Mevcut liseleri, keyfiyetçe olgunlaştırmak ve yüksek tahsil müesseselerini tam hazırlayıcı mektepler haline getirmek emelindeyiz. Ankara, İstanbul üniversiteleri ile diğer yüksek tahsil mekteplerinin inkişafları yakından takib edilecektir. Türk çocuğunun ahlakı temiz, ruhça ve bedence sağlam milletine vatanına Cumhuriyete ve inkılâba sadık yetiştirmek mâarifimizin başlıca hedefidir. Tarih ve dil inkılâbımızın milli ruhun doğuşuna ve kuvvetlenmesine verdiği hızı artıracağız.

Demiryolu inşaatı Cumhuriyet devrinin çizdiği büyük program dairesinde devam ettirilecektir. Demiryollarımızın iktisadi ve teknik esaslar dahilinde inkişafı için başlamış olan harekete kuvvetle devam olunacaktır.

Memleketin en ziyâde muhtaç olduğu ve tahakkuku halinde en yüksek ve feyizli neticeler vereceği tabii bulunan su işlerine B.M. Meclisimizin gösterdiği büyük alâka sayesinde geniş bir plana başlanmış olduğu malumunuzdur. Bu mesaiye devam olunacaktır.

Diğer nâfıa ve amme hizmetleri üzerindeki çalışmalar da aynı hızla yürüyecektir.

İktisâdi sahadaki çalışmalarımız istikametini her işimizde olduğu gibi parti programının ana hatlarından alacaktır. Devletcilik prensibine dayanan mevzurlarda faaliyetimiz ihtiyaçları ehemmiyetlerine ve bu baptaki imkânlara göre sıraya koyarak temin etmek ve devletin iktisâdi teşekküllerinin işlemelerini ve bunların üzerindeki kontrolleri kuruluşlarındaki maksada cevap verecek şekilde ve şartların müsâadesi nisbetinde tekemmül ettirmek yönünü takip edecektir.

Toprak altı servetlerinin istismarını iktisâdi kalkınma planımızın bilhassa tediye muvazenesi bakımından hazineye kuvvet verici ehemmiyetli bir mevzu olarak telâkki etmekteyiz.

Alelumum ticari mübadelelerde normal yolları takibe taraftar olmakla beraber aynı zamanda dünya iktisâdi şartlarının icabı olarak karşılıklı menfaatler ve müsâadeler yolu ile tediye bilançosunun mütevazin olmasına dikkat edeceğiz.

Diğer taraftan mahsullerimizin dış piyasalarda revaç ve itibarını arttırmak için mühim ihraç mallarımızın standartlanması yolundaki fâaliyetlere vüsât vermek kararındayız.

Normal fâaliyetleriyle memleketin iktisâdi nizamına faydası olan hususi teşebbüslere kıymet ve kuvvet vereceğiz.

Cumhuriyetin teessüsünden beri memlekette yepyeni bir devlet sıhhiyeciliği kurmak ve halkın hayatını korumak gayesi ile takip edilen program dahilindeki çalışmalara devam olunacaktır. Bu arada bilhassa tıbbi ve içtimai yardım müesseselerinin ve sıhhi mücadele teşekküllerinin ihtiyaçlar ve imkânlar dahilinde inkişafına gayret edilecektir.

Anayurda getirilen ırkdaşlarımızın refah ve saadetlerinin temini Hükümetin ehemmiyetle takip edeceği işlerdendir. Mali imkânlar nisbetinde bu gayenin tahakkukuna da çalışılacaktır.

Gümrük mevzularını ve muamelelerini ıslâh ve tanzime ve inhisarlarda mali olduğu kadar iktisâdi ve sıhhi hedefleri de göz önünde tutarak rasyonel çalışmaya devam edeceğiz. Sert içkilere karşı makul tedbirlerle fenni ve içtimai bir surette mücadele etmek emelindeyiz.

Ziraat işleri üzerinde önemle, itinâ ile duracağımız büyük davalarımızdan biridir. Çiftçinin emek ve vaktini kıymetlendirmek, istihsâl kudret ve kabiliyetini artırmak, kazancını ve yaşama seviyesini yükseltmek zirâat programımızın esas ve gayeleridir.

Ormancılık siyâsetimizde halk ihtiyaçlarını daima ve basiretle göz önünde tutarak, koruma ve Devlet işletmesi ana prensiplerimizdendir.

Arkadaşlarım,

Bütün bu arzettiklerim hükümet fâaliyetlerinde göze çarpacak ana hatlardır. Bunların yanında, millet hayatının lüzum gösterdiği daha binbir mevzu vardır. Onları tafsil ederek sizi yoracak değilim. Sözüme başlarken işaret ettiğim gibi, biz C.H. Partisinin programına sadık ve onun tahakkukuna çalışan insanlarız.

Partimizin bize çizdiği hatlar dahilinde ve Türk Milleti'nin refah ve sâadetine matuf mesaide sizin vereceğiniz direktifler dairesinde çalışmalarımızı tanzim ve inkişaf ettirmek gayesiyle birleşmiş, ideali ve birbirine itimadı tamam bir kabine olarak huzurunuza çıktığımız itikadındayız. Eğer bizi bu vasıflarımızla Türk Vatanı'nın ve Milleti'nin yüksek maksadlarına hizmet edecek kabiliyette ve kuvvette görüyorsanız itimad reylerinizle taltif ve takviye ediniz.