Konu:SEÇİMLERİN TEMEL HÜKÜMLERİ VE SEÇMEN KÜTÜKLERİ HAKKINDA KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TASARISI (S.S.:110)
Yasama Yılı:2
Birleşim:76
Tarih:12/03/2008


SEÇİMLERİN TEMEL HÜKÜMLERİ VE SEÇMEN KÜTÜKLERİ HAKKINDA KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TASARISI (S.S.:110)
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ

DEVLET BAKANI VEBAŞBAKAN YARDIMCISI CEMİL ÇİÇEK (Ankara)- Teşekkür ederim.

Sayın Başkan,değerli milletvekilleri; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Bugün, İstiklalMarşı'mızın kabulünün yıl dönümüdür. Bu münasebetle, başta merhum Mehmet Âkifolmak üzere, bu marşı yazan ve kabul ederek bize armağan eden Mehmet ÂkifErsoy'u ve o dönem bu Mecliste, yüce Mecliste görev yapan bütünmilletvekillerimizi ve İstiklal Harbi'mizin kahramanlarını, gazilerini,şehitlerini rahmetle ve saygıyla anıyorum ve bir ortak temenni olarak da, Allahbir daha bu millete istiklal marşı yazdırmasın diyorum. (AK Parti sıralarındanalkışlar)

Değerlimilletvekilleri, bugün önemli bir tasarıyı görüşüyoruz. Bu tasarı vesilesiyledestek veren, görüş serdeden bütün parti gruplarımıza ve milletvekillerimize deteker teker, ayrıca teşekkür ediyorum.

Böyle bir yasayıgerçekleştirmek hepimizin için siyasi, ahlaki, vicdani bir borçtur. Uzunca birzamandan beri, 60'lı yılların başından bu tarafa yurt dışında çalışan, yaşamakdurumunda olan ama bugün Türkiye'nin elde ettiği ekonomik kalkınmada, her türlübaşarıda büyük katkıları, büyük fedakârlıkları bulunan bu insanlara karşı,seçme ve seçilme hakkı açısından önem arz eden bu yasayı gerçekleştirmek, böylebir yasal düzenleme yapmak hepimizin borcudur. Bu borcu bugün, inşallah,sizlerle beraber ifa etmiş olacağız.

Gerçekten, şu anyüz elli beş ülkede yaklaşık 3 milyon 784 bin kayıtlı -adrese dayalı sistemegöre- vatandaşımız yaşamaktadır.

Belki başlangıçtabu insanlar bulundukları yerlerde belli bir süre çalışıp Türkiye'yedöneceklerdi, ülkesine döneceklerdi. Ancak hayat şartları, gelişen dünyaşartları ve başkaca sebeplerden dolayı, özellikle başta Avrupa olmak üzere yüzelli beş ülkede yaşayan bu vatandaşlarımızın önemli bir kısmı artık oralardayaşamaktadır, oralarda iş kurmuşlardır, çocukları olmuştur, torunları olmuştur,dolayısıyla Türkiye'yle de bağlarını sürdürmek istemektedirler çok yönüyle.Bunun başında da en temel hak olan, Anayasa'da ve evrensel hukukta tanınmışolan seçme ve seçilme hakkının kendilerine verilmesi gerekmektedir.

Tabiatıyla,Anayasa'da bir kısım haklar ve özgürlükler yazılıdır, yazılacaktır. Bu haklarınyazılması yetmez, bunları temenni etmek yetmez; bizlere düşen iş, bu yazılanhakları, temenni edilen hakları da temin etmek gerekir. İnanıyorum ki, uzuncabir aradan sonra, işte yurt dışında yaşayan 2 milyondan fazla vatandaşımızınbulundukları yerlerde seçme hakkını kullanabilmesi açısından önemli bir imkânıonlara getirmiş oluyoruz.

Esasen bundazaruret de vardır. Demokrasi teorisinin de gereği olarak günümüzde insanlardemokratik süreçlere katılmak istemektedir. Bunların başında da seçme hakkınınkullanılması gerekecektir. Kendi ülkesini yönetecek insanlara oylarıyla kararverecek, tercih yapacak ve böylece bu sürece katkı sağlamış olacaktır.

Bu yasahazırlanırken ilgili kurumlarla uzun bir çalışma yapılmıştır, en başta YüksekSeçim Kuruludur. Anayasa'nın 79'uncu maddesine göre seçimlerin düzen içerisindeve dürüstçe yapılmasının temin edilmesi Yüksek Seçim Kurulunun görevidir.Dolayısıyla bu çalışma yapılırken en başta Yüksek Seçim Kuruluyla yakın birtemas ve çalışma içerisinde olarak ve devletin ilgili birimleri -ki, en baştaDışişleri Bakanlığı geliyor, bu çok önemlidir- ve diğer bakanlıklarla genişkatılımlarla toplantılar yapıldı ve olabildiği kadar gerçekçi bir yasahazırlanmaya çalışıldı.

Hiç şüphesiz buyasayla ilgili bazı eksiklikler olabilir, olabilecektir. Bu ilk düzenlemedir vegerçekten de düzenlenmesi zor bir alanla ilgili bir düzenlemedir. Yüz elli beşülkenin her birinin sistemleri farklıdır, mevzuatları farklıdır, konuyayaklaşımları farklıdır. Dolayısıyla hepsini bir araya getirip,vatandaşlarımızın bu hakkı kullanmasını mümkün kılmak için olabildiğincegerçekçi bir düzenleme yapılmaya çalışılmıştır. Bunun sonucudur ki, önemliölçüde yetkiler Yüksek Seçim Kuruluna verilmiştir. Öngöremediğimiz ya da bugünmevcut olmayıp üç sene sonra, beş sene sonra karşımıza çıkabilecek güçlükleriaşabilmek noktasında her defasında yasal düzenleme yapmak yerine, bu konulardakarar verme esnekliğini getirmek ve bunu da Yüksek Seçim Kuruluna vermeksuretiyle, ümit ediyorum önümüzdeki dönemde bir önemli tecrübeyigerçekleştirmiş olacağız. Bu uygulamaların sonucunda eğer yeni ihtiyaçlar hasılolursa, şüphesiz onları da tekrar bir yasal düzenlemeyle ortadan kaldırmaimkânı olacaktır.

Bu yasanıngetirebileceği sayısız faydalar var. 2 milyondan fazla seçmen var diyoruz, amagümrüklerde en son oy kullanan insan sayısı 225 bin civarındadır. Demek ki, oykullanma hakkına sahip olan 10 vatandaşımızdan ancak 1'i gümrüklere kadargelebilmiş ve böyle bir oy kullanma imkânını elde edebilmiştir. Ümit ediyoruzki, önümüzdeki seçimlerde, genel seçimlerde, Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde veeğer başvurulacaksa referandumlarda artık bu vatandaşlarımız da Türkiye'dekiolup bitenlerle ilgili fikirlerini, düşüncelerini, kanaatlerini ortayakoyabilecektir. Bu aynı zamanda siyasi iktidarların yurt dışında yaşayanvatandaşlarımızın sorunlarına daha yakından ilgilenme mecburiyetini de siyasibaskısını da beraberinde getirmiş olacaktır.

Dolayısıyla,önemli bir yasadır. Ayrıntılarına girmek istemiyorum. Arkadaşlarımızın bukonuda ortaya koyduğu düşüncelere ben de katılıyorum. Önemli bir yasayıbirlikte gerçekleştirmiş olacağız. Bunun şerefi 60'ıncı Cumhuriyet Hükûmetineve desteklerinizle inşallah yasalaştıracağımız 23'üncü Dönem Parlamentosuna aitolacaktır.

Yasanın şimdidenhayırlı ve uğurlu olmasını temenni ediyor, hepinize saygılar sunuyorum. (AKParti sıralarından alkışlar)

DEVLET BAKANI VEBAŞBAKAN YARDIMCISI CEMİL ÇİÇEK (Ankara)- Teşekkür ederim.

Sayın Başkan,değerli milletvekilleri; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Bugün, İstiklalMarşı'mızın kabulünün yıl dönümüdür. Bu münasebetle, başta merhum Mehmet Âkifolmak üzere, bu marşı yazan ve kabul ederek bize armağan eden Mehmet ÂkifErsoy'u ve o dönem bu Mecliste, yüce Mecliste görev yapan bütünmilletvekillerimizi ve İstiklal Harbi'mizin kahramanlarını, gazilerini,şehitlerini rahmetle ve saygıyla anıyorum ve bir ortak temenni olarak da, Allahbir daha bu millete istiklal marşı yazdırmasın diyorum. (AK Parti sıralarındanalkışlar)

Değerlimilletvekilleri, bugün önemli bir tasarıyı görüşüyoruz. Bu tasarı vesilesiyledestek veren, görüş serdeden bütün parti gruplarımıza ve milletvekillerimize deteker teker, ayrıca teşekkür ediyorum.

Böyle bir yasayıgerçekleştirmek hepimizin için siyasi, ahlaki, vicdani bir borçtur. Uzunca birzamandan beri, 60'lı yılların başından bu tarafa yurt dışında çalışan, yaşamakdurumunda olan ama bugün Türkiye'nin elde ettiği ekonomik kalkınmada, her türlübaşarıda büyük katkıları, büyük fedakârlıkları bulunan bu insanlara karşı,seçme ve seçilme hakkı açısından önem arz eden bu yasayı gerçekleştirmek, böylebir yasal düzenleme yapmak hepimizin borcudur. Bu borcu bugün, inşallah,sizlerle beraber ifa etmiş olacağız.

Gerçekten, şu anyüz elli beş ülkede yaklaşık 3 milyon 784 bin kayıtlı -adrese dayalı sistemegöre- vatandaşımız yaşamaktadır.

Belki başlangıçtabu insanlar bulundukları yerlerde belli bir süre çalışıp Türkiye'yedöneceklerdi, ülkesine döneceklerdi. Ancak hayat şartları, gelişen dünyaşartları ve başkaca sebeplerden dolayı, özellikle başta Avrupa olmak üzere yüzelli beş ülkede yaşayan bu vatandaşlarımızın önemli bir kısmı artık oralardayaşamaktadır, oralarda iş kurmuşlardır, çocukları olmuştur, torunları olmuştur,dolayısıyla Türkiye'yle de bağlarını sürdürmek istemektedirler çok yönüyle.Bunun başında da en temel hak olan, Anayasa'da ve evrensel hukukta tanınmışolan seçme ve seçilme hakkının kendilerine verilmesi gerekmektedir.

Tabiatıyla,Anayasa'da bir kısım haklar ve özgürlükler yazılıdır, yazılacaktır. Bu haklarınyazılması yetmez, bunları temenni etmek yetmez; bizlere düşen iş, bu yazılanhakları, temenni edilen hakları da temin etmek gerekir. İnanıyorum ki, uzuncabir aradan sonra, işte yurt dışında yaşayan 2 milyondan fazla vatandaşımızınbulundukları yerlerde seçme hakkını kullanabilmesi açısından önemli bir imkânıonlara getirmiş oluyoruz.

Esasen bundazaruret de vardır. Demokrasi teorisinin de gereği olarak günümüzde insanlardemokratik süreçlere katılmak istemektedir. Bunların başında da seçme hakkınınkullanılması gerekecektir. Kendi ülkesini yönetecek insanlara oylarıyla kararverecek, tercih yapacak ve böylece bu sürece katkı sağlamış olacaktır.

Bu yasahazırlanırken ilgili kurumlarla uzun bir çalışma yapılmıştır, en başta YüksekSeçim Kuruludur. Anayasa'nın 79'uncu maddesine göre seçimlerin düzen içerisindeve dürüstçe yapılmasının temin edilmesi Yüksek Seçim Kurulunun görevidir.Dolayısıyla bu çalışma yapılırken en başta Yüksek Seçim Kuruluyla yakın birtemas ve çalışma içerisinde olarak ve devletin ilgili birimleri -ki, en baştaDışişleri Bakanlığı geliyor, bu çok önemlidir- ve diğer bakanlıklarla genişkatılımlarla toplantılar yapıldı ve olabildiği kadar gerçekçi bir yasahazırlanmaya çalışıldı.

Hiç şüphesiz buyasayla ilgili bazı eksiklikler olabilir, olabilecektir. Bu ilk düzenlemedir vegerçekten de düzenlenmesi zor bir alanla ilgili bir düzenlemedir. Yüz elli beşülkenin her birinin sistemleri farklıdır, mevzuatları farklıdır, konuyayaklaşımları farklıdır. Dolayısıyla hepsini bir araya getirip,vatandaşlarımızın bu hakkı kullanmasını mümkün kılmak için olabildiğincegerçekçi bir düzenleme yapılmaya çalışılmıştır. Bunun sonucudur ki, önemliölçüde yetkiler Yüksek Seçim Kuruluna verilmiştir. Öngöremediğimiz ya da bugünmevcut olmayıp üç sene sonra, beş sene sonra karşımıza çıkabilecek güçlükleriaşabilmek noktasında her defasında yasal düzenleme yapmak yerine, bu konulardakarar verme esnekliğini getirmek ve bunu da Yüksek Seçim Kuruluna vermeksuretiyle, ümit ediyorum önümüzdeki dönemde bir önemli tecrübeyigerçekleştirmiş olacağız. Bu uygulamaların sonucunda eğer yeni ihtiyaçlar hasılolursa, şüphesiz onları da tekrar bir yasal düzenlemeyle ortadan kaldırmaimkânı olacaktır.

Bu yasanıngetirebileceği sayısız faydalar var. 2 milyondan fazla seçmen var diyoruz, amagümrüklerde en son oy kullanan insan sayısı 225 bin civarındadır. Demek ki, oykullanma hakkına sahip olan 10 vatandaşımızdan ancak 1'i gümrüklere kadargelebilmiş ve böyle bir oy kullanma imkânını elde edebilmiştir. Ümit ediyoruzki, önümüzdeki seçimlerde, genel seçimlerde, Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde veeğer başvurulacaksa referandumlarda artık bu vatandaşlarımız da Türkiye'dekiolup bitenlerle ilgili fikirlerini, düşüncelerini, kanaatlerini ortayakoyabilecektir. Bu aynı zamanda siyasi iktidarların yurt dışında yaşayanvatandaşlarımızın sorunlarına daha yakından ilgilenme mecburiyetini de siyasibaskısını da beraberinde getirmiş olacaktır.

Dolayısıyla,önemli bir yasadır. Ayrıntılarına girmek istemiyorum. Arkadaşlarımızın bukonuda ortaya koyduğu düşüncelere ben de katılıyorum. Önemli bir yasayıbirlikte gerçekleştirmiş olacağız. Bunun şerefi 60'ıncı Cumhuriyet Hükûmetineve desteklerinizle inşallah yasalaştıracağımız 23'üncü Dönem Parlamentosuna aitolacaktır.

Yasanın şimdidenhayırlı ve uğurlu olmasını temenni ediyor, hepinize saygılar sunuyorum. (AKParti sıralarından alkışlar)

DEVLET BAKANI VEBAŞBAKAN YARDIMCISI CEMİL ÇİÇEK (Ankara) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Değerlimilletvekilleri, soru soran değerli arkadaşlarımız pek çok önemli konuya temasetmişlerdir. Bunların bir kısmı müzakeresini yaptığımız tasarıyla ilgilidir, birkısmıysa genel konularla alakalıdır. Müsaade edersiniz, İç Tüzük'ün 81'incimaddesine göre esas olan, bu soruların ilgili tasarıyla ilgili sorulup bunundaha mükemmel bir şekilde çıkmasını ve iyi anlaşılmasını temin etmektir. Yurtdışındaki vatandaşlarımızın eğitim hakkı dâhil olmak üzere, eğitimproblemleriyle ilgili veya başkaca problemle ilgili konunun herhâlde bu tasarıüzerinden konuşulması uygun da değildir, doğru da değildir. Alelusul bir cevapsizi tatmin etmez. Kimin ne soru soracağını önceden bilemediğimiz için de birhazırlık yapma durumunda olmayız. Dolayısıyla arkadaşlarımız sorularını-lütfedip soracaklarsa- doğrudan doğruya tartıştığımız tasarıyla ilgilisorarlarsa, herhâlde İç Tüzük'e daha uygun bir işlem yapmış oluruz diye ifadeetmek istiyorum.

İkincisi, butasarı, tüm seçim sistemini ele alarak düzenleme yapan bir tasarı değil.Dolayısıyla ister son seçimde ister ondan evvelki seçimlerde iddia edilen birkısım sıkıntılar, zorluklar veya tasvip edilmeyen durumlar var idiyse, bu,seçimlerle ilgili yasaların tümünün gözden geçirilerek düzenlenmesi gereken birhusustur. Hâlbuki biz bu tasarıyla sadece yurt dışındaki vatandaşlarımızlailgili sınırlı bir düzenlemeyi getiriyoruz ve bu sınırlı düzenlemeyi de YüksekSeçim Kuruluna büyük ölçüde yetki vererek çözmeye çalışıyoruz. Baştan da ifadeettim, her ülkenin mevzuatı farklı, her ülkenin oy kullanma işine getirdiğiyaklaşım farklıdır. Geçmişte de zaman zaman bu yasal düzenleme yapılmakistenmiş, bazı ülkeler bizim bulduğumuz çözümlere itibar etmemiştir. O nedenlebir ön çalışma yapıldı. Bu çalışmada, karşılaşılan zorluklar, beklentilerdikkate alınmak suretiyle ve ileride de karşılaşabileceğimiz sorunları dadikkate alarak büyük ölçüde yetkiyi Yüksek Seçim Kuruluna verdik. O nedenle,burada dile getirilen hususların çoğunun düzenlenmesi, karara bağlanması veuygulanması Yüksek Seçim Kurulunun sorumluluğunda olacaktır. Adreslerintespitinden tutun, hangi ülkede hangi usulle seçim yapılabilecektir; bu, bumanada Yüksek Seçim Kurulunun görevine giriyor. Oradan bu meseleyi birliktetakip etmemiz ileride gerekecektir.

Bir başka husus:Tabiatıyla, biz burada seçme hakkını getirdik. Seçilme hakkıyla ilgili, ümitederim, bir Anayasa değişikliğini birlikte yapabiliriz, ama eğer partilerhakikaten yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın temsilini yürekten, candanarzu ediyorlarsa -bir kanuni, anayasal mazerete sığınmaksızın istiyorlarsa-büyük şehirlerden nasıl olsa kontenjan koyuyorlar, pekâlâ, Almanya'dan 3kontenjanı, Fransa'dan 2 tane, Hollanda'dan 3 tane -neyse- getirip bu 550'niniçerisine de yerleştirme imkânları vardır. Ama, böyle bir çalışma arzuediliyorsa, bu, tasarı olarak gelebileceği gibi, teklif olarak da bu çalışmayıbirlikte yapabiliriz. İşin bu kısmında daha sonraki bir düzenlemeyle o imkânı daelde ederiz, ama bugün bile bunun bir başka yoldan imkânının olduğunudüşünüyorum.

Diğer sorularlailgili yazılı cevap vereceğim.

Teşekkür ederimSayın Başkanım.