T�RK�YE B�Y�K M�LLET MECL�S�

TBMM GENEL KURUL TUTANAKLARI T�rkiye B�y�k Millet Meclisi
Genel Kurul Tutana��
23. D�nem 4. Yasama Y�l�
72. Birle�im 11/Mart /2010 Per�embe

Tutanak toplam 83 sayfad�r.

10) �brahim Binici (�anl�urfa)

11) M. Nuri Yaman (Mu�)

12) Mehmet Nezir Karaba� (Bitlis)

13) Mehmet Ufuk Uras (�stanbul)

14) Osman �z�elik (Siirt)

15) �zdal ��er (Van)

16) Pervin Buldan (I�d�r)

17) Sebahat Tuncel (�stanbul)

18) Sevahir Bay�nd�r (��rnak)

19) S�rr� Sak�k (Mu�)

20) �erafettin Halis (Tunceli)

Gerek�e:

1930 y�l�nda A�r� ili ve civar�nda A�r� �syan� ad�yla an�lan bir isyan ger�ekle�mi�; isyan�n bast�r�lmas�ndan sonra ise isyana kat�lan-kat�lmayan bir�ok insan Van ili Erci� il�esi s�n�rlar� i�erisindeki Zilan Deresi'ndeki k�ylere s��nm��t�r. Temmuz 1930 tarihinde ordu g��leri taraf�ndan Zilan Deresi'ne bir operasyon d�zenlenmi�, k�ylerin b�y�k bir k�sm� yak�larak bo�alt�lm�� ve isyana kat�l�p kat�lmad��na bak�lmaks�z�n binlerce sivil vatanda� katledilmi�tir. Bu operasyonda; Hasanabdal, Aks, �ahbazar, Do�anc�, Tendurek, �ak�rbey, Y�lanl�k, Harhus, Babazeng, K�m�r, �or, �orik, M�r�it, Mescitli, Karakilis, K�nd�k, Zorava, Aryutin, Hallack�y, Ko�k�pr�, Kuru�em, M�lk, Yekmal, Kilise, Gosk, A. Parta�, Y. Parta�, Binesi, Bunizi, Pelexlu, Kerx, S��tl�, M��are, Kardo�an, Kelle, Hostekar, S�vark�y, K�z�lk�lise, Ziyaret, Hira�en, Komik, �eytanava, Birhan ve Yukar� Ko�k�pr� K�y� ate�e verilerek yak�lm��t�r. Operasyon sonras� sivil ve silahs�z olan 15.000'e yak�n ki�i �ld�r�lm��t�r.

13 Temmuz 1930 tarihli Cumhuriyet gazetesi operasyonu, "A�r� Da�� tepelerinde kovuklara iltica eden 1.500 kadar �aki kalm��t�r. Tayyarelerimiz �akiler �zerine �ok �iddetli bombard�man ediyorlar. A�r� da�� daimi olarak infilak ve ate� i�inde inlemektedir. T�rk�n demir kartallar� asilerin hesab�n� temizlemektedir. E�k�yaya iltica eden k�yler tamamen yak�lmaktad�r. Zilan harek�t�nda imha edilenlerin say�s� 15.000 kadard�r. Zilan deresi a�z�na kadar ceset dolmu�tur... Bu hafta i�inde A�r� Da�� tenkil harek�t�na ba�lanacakt�r. Kumandan Salih pa�a bizzat A�r�'da tarama harek�t�na ba�layacakt�r. Bundan kurtulma imk�n� tasavvur edilemez." �eklinde haber yapm��t�r.

1930 tarihindeki say�s�nda Cumhuriyet Gazetesi Zilan Deresi'ndeki toplu katliam� ��yle vermi�tir: "Karak�se, 14 (�zel muhabirimiz bildiriyor)- A�r� eteklerinde e�k�yaya kat�lan k�yler yak�larak, ahalisi Erci�'e sevk ve orda isk�n olunmu�tur. Zilan harek�t�nda imha edilen e�k�ya miktar�, 15 binden fazlad�r. Yaln�z, bir m�freze �n�nde d��p �lenler bin ki�i oldu�u tahmin ediliyor. Zilan Deresi'ne s�v��an 5 �aki teslim olmu�tur. Buradaki harp, pek m�thi� bir tarzda cereyan etmi�tir. Zilan Deresi, lebalep cesetlerle dolmu�tur."

D�nemin iktidarlar�na g�re ise; "�syan m�nt�kas�nda i�lenen fiiller su� say�lmaz"d�. B�lge, "serbest at�� alan�"yd�. 20 Temmuz 1931 tarih ve 1850 Say�l� Kanunla bu teyid edilmi�tir.

Madde 1: Erci�, Zilan, A�r� da� havalisinde vuku bulan isyanda, bunu m�teakip Birinci Umumi M�fetti�lik m�nt�kas� ve Erzincan P�l�m�r kazas� dahilinde yap�lan takip ve te'dip hareketleri m�nasebetiyle 20 Haziran 1930'dan 1 Kanun-� Evvel 1930 tarihine kadar askeri kuvvetler ve devlet memurlar� ve bunlar ile birlikte hareket eden bek�i, korucu, milis ve ahali taraf�ndan isyan�n ve bu isyanla alakadar vak'alar�n tenkili emrinde gerek m�stakilen ve gerekse m��tereken i�lenmi� efal ve hareket su� say�lamaz..

Madde 3: Bu kanunun icras�na Adliye ve Dahiliye vekilleri memurdur.

Katliam sonras� binlerce insan k�ylerini terk etmek zorunda b�rak�lm��t�r. Bo�alt�lan k�yler 1980 y�l�na kadar bo� b�rak�lm��, bu y�ldan sonra ise k�ylere Afganlar yerle�tirilmi�tir.

1930 y�l�nda ya�anan Zilan Katliam� ile ilgili olarak gerekli ara�t�rmalar�n yap�lmas� ve d�nemin ma�durlar�n�n ve varislerinin ma�duriyetlerinin giderilmesine y�nelik �al��malar biran �nce yap�lmal�d�r.

2.- Diyarbak�r Milletvekili Selahattin Demirta� ve 19 milletvekilinin, kamuda ge�ici personel istihdam�ndaki sorunlar�n ara�t�r�larak al�nmas� gereken �nlemlerin belirlenmesi amac�yla Meclis ara�t�rmas� a��lmas�na ili�kin �nergesi (10/616)

T�rkiye B�y�k Millet Meclisi Ba�kanl��na

�lkemizde yayg�nla�arak devam eden ge�ici personel rejiminin �cretler, �rg�tlenme ve toplu s�zle�me haklar� �zerindeki etkilerinin a��a ��kar�lmas�, olumsuz etkilerin giderilmesi ve �retim fakt�rlerinin ba��nda gelen emek kesiminin kayg�lar�n� gidermeye y�nelik yeni, alternatif, uluslararas� s�zle�melere ve insan haklar�

�nceki Sayfa

Sonraki Sayfa

ANA SAYFA BA�KAN

KOM�SYON �YELER� KOM�SYON HAKKINDA YASAMA

DUYURULAR / FAAL�YETLER AB ve T�RK�YE-AB �L��K�LER�

BELGELER

BA�LANTILAR �LET��M ENGLISH

T�rkiye B�y�k Millet Meclisi Resmi �nternet Sitesi